Veilig leren lezen (kim-versie) - NIEUW!

Meer weten?

Vraag een toelichting bij jou op school.

kim-versie

nieuw

Onze regioverantwoordelijken stellen graag vrijblijvend onze methoden voor bij jou op school.

Aarzel niet om met hen contact op te nemen.

Je vindt je regioverantwoordelijke via www.uitgeverijzwijsen.be.

Je hoeft alleen je postcode in te geven.

Annouk Thijs regioverantwoordelijke Vlaams-Brabant (incl. Brussel) en Limburg en alle immersiescholen tel. 0474 680 102 annouk.thijs@uitgeverijzwijsen.be

Evelyn Vernimmen regioverantwoordelijke Oost- en West-Vlaanderen gsm 0473 360 221 evelyn.vernimmen@uitgeverijzwijsen.be

Uitgeverij Zwijsen BE | Nassaustraat 37-41, 2000 Antwerpen | tel. 03 205 94 94 fax 03 205 94 99 | info@uitgeverijzwijsen.be | www.uitgeverijzwijsen.be

B02238102

Katleen Ledent regioverantwoordelijke Waasland, Antwerpen en Limburg gsm 0478 609 759 katleen.ledent@uitgeverijzwijsen.be

DĂŠ lees- en taalmethode voor leerjaar 1

Breng leren tot leven

Colofon Ontwerp & opmaak: ik-ook.nl, Yellow Submarine | Illustraties: Mariëlla van de Beek, Ann De Bode, Camila Fialkowski, Saskia Halfmouw, Alice Hoogstad, Nicolle van den Hurk, Mark Janssen, Jan Jutte, Nancy Kers, Jan van Lierde, Hugo van Look, Anjo Mutsaars, Milja Praagman, Daniëlle Schothorst, Leo Timmers, Jeska Verstegen, Sylvia Weve | Beeld: Oscar Casander (Vormgeving en animaties), Muller Design Delft (3-D), Renate Reitler | Fotografie: August Swietkowiak | Tekst & eindredactie: Marc Heezen, Heidi Hendrickx

Wat is nieuw?

Inhoud Wat is nieuw?

2

•

Vernieuwingen in didactiek

Focus op kwalitatief sterke teken-klankkoppelingen

Veilig leren lezen betrouwbaar en succesvol

Per structureerwoord 1 nieuwe letter naast eerder geleerde letters

4

Verkennen en ordenen Oefenen in alle mogelijke lettercombinaties

Opbouw en organisatie

6

Differentiatie

8

Woordstructuur leren ontdekken en gebruiken Focus op strategieën zoals zoemend lezen

Didactiek

10

Duidelijke koppeling tussen lezen en spellen • Materialen

Veilig & vlot maan én zon

Leerlijnen 11

Veilig gespeld Werkboekje Start

Van kern Start tot Afsluiting

12

Toetsing en evaluatie

22

Leesboekjes: onder andere voor leesbevordering Letterbord en magnetische letterdoos Leerlingsoftware voor leesbevordering en woordenschat Leerlingsoftware voor school én thuis

Overzicht materialen

24

Meer informatie

26

•

Opbouw en organisatie

Kern Start - kern 1 t.e.m. 11 - kern Afsluiting Leerkrachtassistent en Digiregie, sterke koppeling • Differentiatie

Drie aanpakken: ster, maan, zon Geoptimaliseerde zonlijn Nauwe samenwerking tussen maan en zon

2

27

•

Vernieuwde didactiek op basis van wetenschappelijke inzichten en praktijkervaringen Resultaatgericht leren met aandacht voor individuele verschillen • Gezamenlijk leesplezier, op school én thuis •

Het is de hoogste tijd om een eindje te gaan wandelen, vindt Gekkie de geit.

‘Kom je, Kim?’ roept Sim. ‘We moeten Gekkie uitlaten.’

Sim is er klaar voor, maar Kim heeft vandaag geen tijd.

Ze kijkt om zich heen, zoekt in het zand, in het gras, in de wolken, op de wip.

‘Te druk,’ zegt Kim. ‘Ik heb vandaag een letter geleerd en die ga ik nu zoeken.’

‘Ja maar Kim, Gekkie dan…, Gekkie moet...,’ Maar Kim luistert niet. ‘Gelukt, opa!’ roept ze.

‘Ik heb een i gevonden. Een heel grote.’

Kim wijst naar de lantaarnpaal.

‘De paal is het streepje en de lamp is puntje.’

‘Fantastisch!’, zegt opa.

3

Veilig leren lezen – betrouwbaar en succesvol Ruim 70 % van de Vlaamse scholen werkt al tientallen jaren met Veilig leren lezen, de meest succesvolle lees- en taalmethode in leerjaar 1. Recente wetenschappelijke inzichten en praktijkervaringen hebben geleid tot een nieuwe versie van Veilig leren lezen: de kim-versie. Veilig leren lezen blijft het beste fundament voor de verdere lees- en taalontwikkeling van je leerlingen.

Voor alle lezers •

Zowel voor kinderen met letterkennis als zonder letterkennis

•

Aandacht voor risicolezers en voor vlotte lezers

•

De hele klas blijft één groep.

Gestructureerde opbouw De vernieuwde didactiek in Veilig leren lezen kenmerkt zich onder andere door een gestructureerde opbouw van het letteraanbod.

Daarbij gaat alle aandacht uit naar het systematisch verkennen van de eigenschappen van letters en klanken en het oefenen van nieuwe letters in woorden met zoveel mogelijk combinaties van bekende letters.

Dat zorgt voor een betere automatisering van de teken-klankkoppelingen. Danzij de systematische opbouw komen leerlingen sneller tot het vlot lezen van woorden, zinnetjes en korte teksten.

Bovendien bevordert de duidelijke koppeling met spelling het proces van aanvankelijk lezen.

Naast technisch lezen en spelling schenkt Veilig leren lezen veel aandacht aan begrijpend lezen, mondelinge taal en woordenschat, maar ook aan leesplezier en creatief schrijven.

Resultaatgericht leren Resultaatgericht leren doe je •

door hoge doelen te stellen en gericht hieraan te werken

•

door leerlingen systematisch te volgen in hun vorderingen

•

door toetsgegevens te analyseren en die te gebruiken om

elke leerling optimale leerresultaten te laten behalen.

Op die manier biedt Veilig leren lezen de mogelijkheid om een optimale output te realiseren.

4

Maximale ondersteuning De gebruiksvriendelijke online software - Leerkrachtassistent, Digiregie en oefensoftware - maakt het werken met Veilig leren lezen heel eenvoudig. Hiermee breng je de kwaliteit van het aanvankelijk leesonderwijs naar een nog hoger niveau: •

effectieve instructie

•

interactieve lessen

•

directe en doeltreffende terugkoppeling van toetsresultaten

Ouderbetrokkenheid Dankzij een thuisversie van de leerlingsoftware worden ouders betrokken bij het leerproces van hun kind.

•

Je leerlingen werken thuis met software die exact aansluit bij

wat ze op school krijgen aangeboden.

•

De ouders kunnen zelf de vorderingen volgen die hun kind

maakt met de thuissoftware.

Daarnaast kun je met Digiregie de ouders informeren over de vorderingen die hun kind maakt op school.

Haalbaar leesonderwijs Veilig leren lezen biedt leesonderwijs op maat van je leerlingen: •

door een doordachte opzet van de methode

•

door aandacht voor een goed klasmanagement

Met Digiregie kun je - binnen de grenzen van belangrijke toetsmomenten - de jaarplanning ook aanpassen aan je eigen situatie.

5

Opbouw en organisatie Veilig leren lezen begint met kern Start, daarna volgen kern 1 t.e.m. 11 en je eindigt het schooljaar met kern Afsluiting. Het totale programma beslaat 34 schoolweken, exclusief kern Afsluiting. Je hebt daarmee voldoende tijd om de methode volledig af te ronden.

Flexibele jaarplanning

Leerkrachtassistent Met de Leerkrachtassistent geef je op een aantrekkelijke manier les op het digitale schoolbord. Alle basismaterialen waarmee je leerlingen werken, zijn in het programma opgenomen.

• Kern Start twee weken

De Leerkrachtassistent biedt overzicht en ondersteunt je leesonderwijs: • van inzoomen op woorden van het ankerverhaal tot het maken

• Kern 1-6 twee weken per kern

van een woordweb • van een auditief dictee tot het flitsen van letters en woorden.

• Kern 7-11 drie weken per kern

Als een letter via de instructie met de Leerkrachtassistent aan bod ge-

weest is, kun je die letter vanuit de Leerkachtassistent meteen vrijgeven

Elke kern sluit af met twee herhalings- en toets-

in de leerlingsoftware. Leerlingen kunnen er dus direct mee oefenen.

dagen. Je bepaalt zelf of je deze dagen nodig hebt of niet, afhankelijk van je klasgroep.

• Kern Afsluiting flexibel programma De duur van deze kern is afhankelijk van het aantal herhalings- en toetsdagen dat je hebt gebruikt gedurende het schooljaar.

6

Digiregie Het online registratie- en planningsprogramma Digiregie helpt je

Tijdsbesteding per dag

bij het voorbereiden en monitoren van je onderwijs. In Digiregie is de Toetssite Veilig leren lezen integraal opgenomen. Daarmee kun

Per dag worden er 70 minuten aan lezen en taal

je eenvoudig resultaten invoeren en analyseren. Bovendien krijg je

besteed.

adviezen voor de leesontwikkeling om je leerlingen op maat te be-

De tijd per dag is onderverdeeld in:

geleiden.*

basisles

50 minuten

integratieles

20 minuten

Digiregie

Leerkracht assistent

Leerlingsoftware voor school en thuis

Nog mÊÊr in Digiregie De verschillende programma’s werken optimaal samen. Zo geeft

In Digiregie vind je bovendien de volledig digitale

Digiregie de letterkennis van je leerlingen door aan de Leerkrachtas-

handleiding, op maat te maken jaarplanningen en

sistent, waardoor je een instructie op maat kunt maken.

actuele kopieerbladen. Via Digiregie beheer je ook

Ook is er vanuit Digiregie uitwisseling met de leerlingsoftware zodat

de leerlingsoftware en kun je de oefenresultaten

je leerlingen aangepaste oefeningen krijgen.

inzien. *Zie ook pagina 22 en 23.

7

Differentiatie De methode werkt met twee leerlijnen

eind van kern Start welke leerlingen de

Leerlingen die de zonlijn volgen, werken

(maanlijn en zonlijn) en drie aanpakken

leerlijn zon gaan volgen.

veelal zelfstandig in leesboekjes en werk-

(maan, ster, zon).

Leerlingen met een zonaanpak moeten

boekjes met leerstof op een hoger niveau.

Tussen de leerlijnen is er altijd een nauwe

voldoen aan de volgende voorwaarden:

In de nieuwe versie van Veilig leren lezen

verbinding in instructie en materialen.

•

volledige letterkennis

krijgen deze leerlingen een eigen werkin-

•

vlotte beheersing van de letters

structie. Aan het eind van de les is er ook

•

voldoende vlot kunnen lezen van

een duidelijke terugkoppeling naar het

Maanaanpak

klankzuivere woorden met een mede-

Leerlingen met een normale leesontwik-

klinker-klinker-medeklinker- structuur

keling volgen de leerlijn maan.

•

Steraanpak Leerlingen met een moeizame leesontwikkeling volgen eveneens de maanlijn, maar krijgen extra aandacht in de vorm van preteaching, verlengde instructie en begeleide oefening.

Zonaanpak Met leerlingen die al beschikken over een volledige letterkennis kun je een zongroep vormen. Door toetsing bepaal je aan het

8

zelfstandig kunnen werken

werk van deze leerlingen.

Op eigen niveau en toch samen!

Samen lezen is belangrijk en werkt motiverend. In kern 1 t.e.m. 6 zijn er samenleesteksten opgenomen in de leesboekjes

met afwisselend een tekstgedeelte voor maan en voor

zon. Daarnaast hebben de leesboekjes

een relatie met wat de leerlingen in de maangroep

leren. Als de maangroep in de instructieles de i van kip leert, leest de zongroep in het leesboekje zon en het werkboekje zon een verhaal of informatieve tekst over kip. Aan het eind van de les kunnen leerlingen uit de zongroep vertellen wat ze hebben gelezen over dit onderwerp. Zo blijven de leerlingen uit de zongroep betrokken, terwijl ze toch voldoende uitdaging krijgen met leermaterialen op hun niveau.

9

Didactiek Veilig leren lezen wordt gekenmerkt door onder andere een gestructureerde opbouw van het letteraanbod. Leerlingen leren nieuwe letters in een context van bekende letters, ze verkennen en ordenen de nieuwe letters en klanken en maken nieuwe woorden met bekende letters in zoveel mogelijk combinaties. Dat zorgt voor teken-klankkoppelingen. Dankzij de systematische opbouw komen ze sneller tot het vlot lezen van woorden, zinnetjes en korte teksten. Bovendien is de aanpak van lezen sterk gekoppeld aan spelling wat het proces van aanvankelijk lezen bevordert.

Van één nieuwe letter naar nieuwe woorden

Verkennen en ordenen

Om correct en vlot te kunnen lezen, is een sterke verbinding tus-

Leerlingen verkennen de letters

sen letters en klanken cruciaal. In Veilig leren lezen schenken we

vanuit verschillende invalshoeken:

daarom bijzondere aandacht aan het systematisch inslijpen van

luisteren, kijken, schrijven, voelen

teken-klankkoppelingen. De klank van het structureerwoord is

en ordenen. Op een actieve manier

hierbij het startpunt. Elk nieuw structureerwoord bevat slechts

maken ze de koppeling tussen de

één nieuwe klank/letter. De rest van het woord bestaat uit klanken

kerneigenschappen van de klank

en letters die al bekend zijn bij de leerlingen. Door in de struc-

en de letter. Ook bieden we leer-

tureerwoorden een letter te vervangen of weg te laten, ontstaan

lingen extra houvast door de letters

weer nieuwe woorden. Door gebruik te maken van overeenkom-

te ordenen in vier letterfamilies.

sten en verschillen tussen woorden en geoefende lettercombi-

Dit maakt hen sneller bewust van

naties systematisch in nieuwe woorden te herhalen, krijgen je

de eigenschappen van letters en klanken en geeft hen inzicht in

leerlingen inzicht in de ‘structuur’ van woorden. Dit inzicht kun-

de woordstructuur. Tijdens het lezen en de spelling van woorden

nen ze toepassen bij het lezen en spellen van nieuwe woorden.

ervaren ze daar veel steun bij. Vervolgens lezen en spellen ze de letters in nieuwe woorden in zoveel mogelijk lettercombinaties

start : ik - kim - sim kern 1: kip - aap - raak - rem - vis

en in zoveel mogelijk posities. Dit versterkt de teken-klankkoppelingen.

kern 2: maan - pet - meet - been - boot kern 3: doos - doek - zee - ijs - haar

Focus op strategieën als zoemend lezen

kern 4: wip - zon - zak - bus - jas

In de methode speelt het ‘zoemend lezen’ een belangrijke rol

kern 5: jeuk - ziek - lijm - hout - vuur

als strategie om leerlingen vlot woorden te leren lezen. Door niet

kern 6: mug - saus - muis - duif - geit

vast te houden aan het hakken en plakken zetten ze sneller de stap naar het direct lezen van groepen letters. Zo kunnen ze een woord sneller in zijn geheel lezen in plaats van spellend. Het hakken blijft een belangrijke strategie, maar dan in de vorm van auditieve analyse voor het spellen. En dus niet voor het lezen. Het zoemend lezen houdt in dat een leerling tijdens het lezen van een woord de klanken van het woord aanhoudt én verbindt, bijvoorbeeld in ‘vvvisss’. Voor klanken die niet zijn aan te houden, zoals de ‘p’, leren kinderen hun mondstand klaar te zetten.

10

Leerlijnen In de nieuwe Veilig leren lezen zijn de leerlijnen voor schriftelijke en mondelinge taal stevig verankerd.

• Technisch

Begrijpend lezen: in deze leerlijn wordt

en op diverse wijzen aan de orde stellen.

Start aandacht voor het lezen van nieu-

vooral gewerkt aan strategieën om leer-

Je leerlingen oefenen ook zelf met de

we woorden. De leerlingen gaan ook al

lingen inzicht te geven in relaties tussen

leerlingsoftware woordenschat.

vanaf het begin zinnen lezen. Hierdoor

woorden en zinnen. In de werkboekjes

Met de Leerkrachtassistent kun je op het

ervaren ze dat ze echt aan het lezen

leren ze op een gevarieerde wijze ken-

digibord telkens nieuwe woorden tonen

zijn en het biedt hen veel mogelijkhe-

nismaken met oefeningen op woord-,

en op diverse wijzen aan de orde stellen.

den om de leesvaardigheid te automa-

zins- en tekstniveau. Het aanleren van

Je leerlingen oefenen ook zelf met de

tiseren. Een belangrijke rol hierin speelt

verwijs- en signaalwoorden staat daar-

leerlingsoftware woordenschat.

Veilig & vlot. In de leerlingsoftware

bij centraal, bijvoorbeeld maar, want,

technisch lezen oefenen de leerlingen

hij, zij, deze, die, dat, hierop. Zo stimu-

zelf op de computer of tablet.

leren we het verbale begrip en reiken we

een toegepast karakter, de integratie-

leerlingen hulpmiddelen aan om relaties

lessen, werk je gericht aan doelen voor

het aanleren van de spelling-

tussen zinnen binnen een tekst te begrij-

spreken en luisteren. Hierbij komen zo-

vaardigheid is sterk gekoppeld aan

pen. Bij de teksten die de leerlingen le-

wel gespreksvaardigheden, luistervaar-

het aanleren van de leesvaardigheid.

zen in de leesboekjes, werken we verder

digheden als vaardigheden voor vertel-

Spellen biedt immers een sterke on-

aan strategieën ter voorbereiding op het

len en presenteren aan bod.

dersteuning voor het lezen. Tijdens het

begrijpend lezen. We leggen daarbij het

spellen, bij voorkeur gecombineerd met

accent op verhaalstructuur en verhaal-

het schrijven, moeten leerlingen elke

analyse (wie-wat-waarom-vragen, maar

de leerlijnen schenkt Veilig leren lezen

klank actief omzetten in een letter. Dat

ook ‘probleem-hoe oplossen’ en‘hoofd-

ook veel aandacht aan leesbeleving.

bevordert de kwaliteit van klank-teken-

figuren-bijfiguren’) en op het gebruikma-

Dit gebeurt met vragen die ingaan op

en teken-klankkoppelingen. De leerlijn

ken van voorkennis.

de eigen ervaringen van kinderen over

• Spelling:

lezen: er is al vanaf kern

•

spelling is voor de maan- en zonlijn ge-

•

•

Spreken en luisteren: in de lessen met

Leesbevordering: naast bovenstaan-

onderwerpen uit het ankerverhaal. In de Woordenschat: in de nieuwe Veilig le-

leerlingsoftware leesbevordering beant-

namelijk een sterke basis voor het goed

ren lezen werk je gericht aan woorden-

woorden de leerlingen dit soort vragen

inslijpen van de juiste spelling en het toe-

schatuitbreiding. Dat doe je o.m. met

naar aanleiding van gelezen boeken.

passen van de spellingstrategieën. Dit

de woorden uit de ankerverhalen die bij

Met behulp van de Leerkrachtassistent

leerproces is óók voor de betere of ex-

elke kern horen en met woorden die ge-

kun je de antwoorden klassikaal bespre-

cellente lezers van belang. De spellinglijn

relateerd zijn aan het thema van de kern.

ken.

biedt uiteraard voldoende uitdaging voor

Met de Leerkrachtassistent kun je op het

de betere spellers.

digibord telkens nieuwe woorden tonen

lijk. Het schrijven van de letters biedt

•

11

Van kern Start tot Afsluiting

Ankers en thema’s Elke kern begint met een ankerverhaal waarmee je het thema van de kern introduceert. Het voorlezen van de ankerverhalen draagt bij aan het uitbreiden van de woordenschat. De voorlees- platen van de ankers zijn opgenomen in de Leerkrachtassistent.

• In kern Start maken de leerlingen kennis met een plein waarop zeven huizen staan. Ook dat van Kim, haar opa en hun geit Gekkie. Opa heeft een opvallende pet. Dat is zijn ‘verzinselspet’, waaruit hij de (anker)verhalen tovert over de mensen die aan het plein wonen. Tot en met kern 6 volgen de leerlingen in de ankerverhalen de belevenissen op dit plein in de verschillende seizoenen.

• Kern 7-11 biedt losstaande verhalen aan. De ankerverhalen hebben daar een relatie met het leesboekje maan en zon van de betreffende kern.

• In kern Afsluiting keren Kim en haar opa weer terug in het ankerverhaal. Kim en opa gaan op zoek naar verhalen. In deze kern kijk je met de leerlingen terug op wat ze in het afgelopen schooljaar hebben geleerd. Heel belangrijk in deze kern is om je leerlingen te stimuleren, om leerstof te herhalen en te stabiliseren.

Om óók in de zomervakantie te blijven lezen en het zogenoemde zomerverval te voorkomen.

12

De thema’s Start Jij en ik kern 1 Beestenboel kern 2 Dag en nacht kern 3 Hoe voel jij je? kern 4 Waar woon jij? kern 5 Mag dat wel? kern 6 Verhalen in je buik kern 7 Spannend! kern 8 Wat kan jij? kern 9 Hoe kan dat? kern 10 Kijk eens om je heen kern 11 Wat bewaar jij?

Afsluiting Een wereld vol boeken

13

Werkboekje Start

Veilig & vlot

In kern Start werken alle leerlingen in

Er is telkens één Veilig & vlotboekje per kern en er is

hetzelfde werkboekje. Hierin wordt

zowel een maan- als een zonversie. Aan elke aange-

nog geen onderscheid gemaakt tus-

leerde letter worden in Veilig & vlot in totaal zes pagina’s

sen maanlijn en zonlijn.

besteed.

•

Alle leerlingen maken kennis

met de werkwijze en de

materialen van Veilig leren lezen.

inslijpen nieuwe letter.

•

Leerlingen maken oefeningen

automatiseringspagina (lezen op tempo), woor-

op hun eigen niveau, maar er is

drijtjes van woorden met letters die al bekend zijn en

ook ruimte voor differentiatie.

enkele zinnen.

•

De opdrachten bieden mogelijkheden om verschillen tussen

leerlingen te observeren.

Aan het eind van kern Start wordt aan de hand van toetsing bepaald welke leerlingen geschikt zijn om de zonlijn te volgen.

herhaalpagina, woordrijtjes en tekst waarin woorden voorkomen met letters die de leerlingen al kennen, inclusief de nieuwe letter. automatiserings-transferpagina, bedoeld om te zien of kinderen ook nieuwe woorden met bekende woorddelen op tempo kunnen lezen. Op deze pagina staan woordrijtjes en tekst, waarin (nieuwe) woorden voorkomen die zijn samengesteld uit eerder geoefende woorddelen. extra herhaalpagina, tekst met woorden met bekende letters, inclusief de nieuwe letter

snuffelpagina, woordrijtjes en zinnen die uitdaging bieden met datgene wat geleerd is. Onder andere het lezen van clusterwoorden of een tekst met clusterwoorden.

14

Leesboekjes In kern 1 t.e.m. 6 lezen alle leerlingen in een leesboekje

In kern 7 t.e.m. 11 zijn

.

Dit leesboekje bevat:

er maan-leesboekjes

•

en zon-leesboekjes. De

Samenleespagina’s: de zwarte tekst wordt gelezen door

leerlingen die de maanaanpak volgen, de blauwe tekst

inhoud van beide lees-

door leerlingen die de zonlijn volgen.

boekjes sluit aan op het

•

Zelfleespagina’s: voor leerlingen in de maangroep. Het

ankerverhaal. Dit maakt

gaat in de leesboekjes vooral om leesplezier. Daarom ligt

het voor alle leerlingen

het leestechnisch niveau van de teksten één kern lager,

interessant om in de ge-

zodat alle kinderen de teksten zonder problemen kunnen

zamenlijke afronding van

lezen. De leerlingen in de zongroep hebben daarnaast

de les te vertellen over

nog een eigen leesboekje

wat ze gelezen hebben

•

.

Boekenpraatpagina’s: met elkaar praten over boeken.

in hun eigen boekje.

Voor kern Afsluiting is er een leesboekje toneelllezen voor maan en zon.

15

r

aa

w

j

e

ui

u

g

au

p

1

veilig gespeld r

w p

aa p

r

r

v

p

a

e

o 7-11-2013 16:13:02

vll_vg_k4.indd 1

ui g

au ui

p

r

g

f

au

u

o w

f 7-11-2013 16:13:59

au

ei g

vll_vg_k6.indd 1

7-11-2013 16:14:48

Werkboekjes

Veilig gespeld

Vanaf kern 1 zijn er aparte werkboekjes maan en zon.

Hiermee oefenen de leerlingen het spellen van woorden en

•

zinnen. Bij elke kern hoort een Veilig gespeld boekje waarmee

Er zijn opdrachten voor technisch lezen,

begrijpend lezen en spelling.

de leerlingen in tweetallen of individueel werken. Het boekje is

•

bestemd voor zowel maan als zon omdat het spellen een sterke

Op elke eerste pagina van het werkboekje maan

staat het letterblad. Hierop zien de leerlingen

basis biedt voor het lezen.

welke letters al zijn aangeboden, welke letters ze

Daarnaast maakt Veilig gespeld de koppeling met het schrijven

in de betreffende kern leren en welke letters ze in

mogelijk. Door het leren van spellingstrategieën biedt Veilig ge-

de volgende kernen zullen leren.

speld óók voor de betere of excellente lezers voldoende uitda-

•

ging. Op de snuffelpagina’s vinden zij moeilijkere woordtypen.

Op de laatste pagina van het werkboekje kern 1-6

staat een leuk letterversje.

16

w a

u

f ei

ui ui

j

w

aa

6

f ei

u

v

g

g

u

a

o

aa

vll_vg_k1.indd 1

au j

o

e r

veilig gespeld

o j

u

p v

4

veilig gespeld

e

aa

Wandplaten

Bij de nieuwe Veilig leren lezen horen uiteraard ook 34 nieuwe wandplaten.

Welke structureerwoorden bied je aan?

kern ik - kim - sim

kern

1

kip - aap - raak - rem - vis

kern

2

maan - pet - meet - been - boot

kern

3

doos - doek - zee - ijs - haar

kern

4

wip - zon - zak - bus - jas

kern

5

jeuk - ziek - lijm - hout - vuur

kern

6

mug - saus - muis - duif - geit

17

Letterbord

Magnetische letterdoos

Het klassikale Letterbord gebruik je om een nieuwe letter

•

aan te bieden.

•

34 magnetische letterkaartjes: één nieuwe letter per

ondersteunt het ordenen in letterfamilies versterkt het inzicht in de eigenschappen van letters en

•

klanken

structureerwoord

•

4 letterfamilies: korte klinkers, lange klinkers,

•

slijpt de teken-klankkoppeling beter in bevat alle letters die in de methode worden aangeboden.

•

tweetekenklinkers en medeklinkers •

De leerlingen kunnen in alle kernen met de letterdoos werken:

en als in de magnetische letterdoos

dezelfde indeling als op het letterblad in de werkboekjes

•

vooral te gebruiken in kern Start t.e.m. kern 6.

•

in kern 7 en 8 inzetbaar bij het aanleren van de sch, ng,

•

• •

voor letter-, woord- en zindictees

in combinatie met Veilig gespeld voor creatieve schrijfopdrachten

nk, en ch.

De letters zijn aan beide zijden magnetisch. Hierdoor blijven alle letters keurig op hun plaats, ook als de doos wordt omgekeerd.

18

Leerlingsoftware Bij Veilig leren lezen hoort uiteraard rijke, gevarieerde educatie-

Het programma biedt vooral woorden aan met letters die leer-

ve leerlingsoftware. Deze software is te gebruiken op de com-

lingen nog niet goed kennen.

puters op school, maar ook thuis en op een tablet. Het gaat

Alle leerlingen oefenen standaard met de letters die zijn aange-

om één programma waarin drie leerlijnen worden geoefend:

boden in de methode. Als die verplichte basisoefeningen zijn

technisch lezen en spellen, begrijpend lezen

afgerond, kunnen ze keuze-oefeningen maken. Daarin krijgen

•

woordenschat

de leerlingen ook letters aangeboden die ze zelf nog extra ken-

•

leesbevordering.

nen en oefeningen met een uitdagend karakter.

Je bepaalt zelf welke leerling je met welk onderdeel laat oefe-

Beloning

nen. Moet een leerling bijvoorbeeld werken aan lezen en spel-

Een beloningssysteem stimuleert de leerlingen om bepaalde

len? Dan zet je dat onderdeel van het programma open. Een

oefeningen eerst te maken. Met deze oefeningen kunnen ze

unieke, adaptieve toepassing zorgt ervoor dat de programma’s

punten winnen en dat zet hen aan om die eerst af te werken.

de leesontwikkeling van de leerlingen heel precies bijhouden.

Zoem de bij begeleidt de leerlingen in het programma en be-

•

loont hen met grappige animaties.

19

Handleiding Basisles Goed lees- en taalonderwijs in leerjaar 1 vergt een tijdsbesteding van 70 minuten per dag. Veilig leren lezen verdeelt de geadviseerde onderwijstijd in twee onderdelen: basisles en integratieles. De basisles is bedoeld om een goede technische lees- en spellingvaardigheid te verwerven.

De basisles bestaat uit vier lesfasen: • introductie • instructie •

verlengde instructie en

zelfstandig werken • afronding

Differentiatie vindt plaats in de vorm van drie verschillende aanpakken: maan-aanpak

voor

methodevol-

gers, ster-aanpak voor risicolezers, zon-aanpak voor excellente lezers.

In de handleiding vind je een overzichtelijke beschrijving van elk lesonderdeel.

Welke letter leren we vandaag? Je ziet ook de bijbehorende wandplaat die je in de klas ophangt.

De lesdoelen voor zowel ster, maan als zon staan duidelijk omschreven.

Je hebt een handig overzicht van de materialen waarmee je tijdens deze les werkt.

Er staan ook suggesties in die je kunt gebruiken tijdens de les. Na de aparte werkinstructie zon laat je de zongroep zelfstandig aan de slag gaan.

20

Handleiding Integratieles Integratielessen hebben een heel ander karakter dan basislessen. Integratielessen zijn niet gericht op technische vaardigheden, zoals technisch lezen en spelling, maar wel op: ontwikkelen van plezier in lezen, interactief voorlezen, ontwikkelen van verhaalbegrip, mondelinge taal en uitbreiding van de woordenschat.

De integratieles heeft de volgende opbouw: • introductie • leskern • afronding

Alle leerlingen van de drie verschillende aanpakken zijn bij deze lessen betrokken. Zo krijgen ze de gelegenheid om van elkaar te leren.

De lesdoelen voor zowel ster, maan als zon staan duidelijk omschreven.

Je hebt een handig overzicht van de materialen waarmee je tijdens deze les werkt.

21

Toetsing en evaluatie Veilig leren lezen heeft een digitaal leerlingvolgsysteem dat je ondersteunt bij het resultaatgericht werken. Na elke kern kun je eenvoudig een plan maken voor de volgende kern, rekening houdend met de verschillende instructiebehoeften van je leerlingen.

22

Aan de hand van toetsen krijg je zicht op de instructiebehoef-

Methodegebonden toetsen

ten van je leerlingen. Hierop kun je inspelen met behulp van de

Veilig leren lezen biedt methodegebonden toetsen en/of observa-

verschillende aanpakken die zijn uitgewerkt in Veilig leren lezen.

ties voor de leerlijnen technisch lezen, spelling, begrijpend lezen,

In het onderdeel ‘Evaluatie van Digiregie’ leg je de toetsscores

woordenschat en mondelinge communicatie. Je voert de

vast, waarna je de leerlingen indeelt in drie aanpakken.

toetsresultaten of je observaties in Digiregie in, waarna die overzichtelijk in beeld worden gebracht. De woordenschattoets is een

Aanpak

volledig digitale toets, die je leerlingen zelfstandig op een tablet

Leerlingen met een gemiddelde instructiebehoefte volgen de

of pc maken. De resultaten op deze toets worden automatisch in

maanaanpak, leerlingen die je intensiever wilt begeleiden volgen

Digiregie getoond.

de steraanpak en leerlingen die behoefte hebben aan verdieping van de stof en meer uitdaging aankunnen, volgen de zonaanpak.

Citotoetsen

In de lesbeschrijvingen vind je deze indeling ook terug.

Digiregie laat ook toe om de resultaten op de Citotoetsen voor technisch lezen, spelling, begrijpend lezen en woordenschat

Kernplan

in te voeren of, nog eenvoudiger, te importeren uit het digitale

Om tot een indeling in aanpakken te komen krijg je voor de ver-

leerlingvolgsysteem van Cito.

schillende leerlijnen een overzicht van de toetsscores van je klas, waarna je aan de hand van de adviezen en je eigen doelen een indeling in aanpakken maakt. Vervolgens zie je in een oogopslag aan welke doelen je met welke leerlingen in de volgende kern gaat werken en op welke manier je die doelen kunt bereiken. Aan dit kernplan kun je eigen aandachtspunten en organisatorische informatie toevoegen.

23

Overzicht materialen

Leerkracht

digitaal • Digiregie

24

(o.a. Toetssite, kern-

•

1 Ankerboek per kern

•

1 Letterbord

plannen, digitale lesbeschrijvingen,

•

Doosje met 2 sets letterkaartjes (verlengde instructie)

jaarplanningen en

•

Doos met wandplaten

extra lesmateriaal)

•

1 Handleiding per kern (folio en digitaal)

• Leerkrachtassistent

•

1 Gebruikswijzer (folio en digitaal)

Leerling

•

werkboekje Start

•

Veilig gespeld

•

Veilig & vlot

•

Veilig & vlot

•

Veilig gespeld

• werkboekjes • werkboekjes • leesboekjes • leesboekjes • leesboekjes

kern 1-11 kern 1-11 kern 1-11 kern 1-11 kern 1-11 1-11 kern 1-6 kern 1-11 kern 7-11

•

samenleesboekje Afsluiting

•

magnetische letterdoos

• klikklakboekje

digitaal Leerlingsoftware school en/of thuis (totaalpakket): •

technisch lezen en spelling

• woordenschat • leesbevordering

25

Meer informatie Nieuwsgierig geworden?

Toelichting op school

Website

Neem vandaag nog contact op met jouw regioverantwoorde-

Op veiliglerenlezen.be vind je snel actuele en inhoudelijke

lijke. Met deskundig advies geeft zij jou en je collega’s zowel

informatie over de methode en de materialen. Neem zeker

inhoudelijk als praktisch een duidelijke beeld van de nieuwe

eens een kijkje!

Veilig leren lezen!

Prijslijst Wil je weten wie jouw regioverantwoordelijke is? Ga naar

Prijsinformatie over alle materialen van Veilig leren lezen

www.uitgeverijzwijsen.be, geef je postcode in en je vindt je

kim-versie vind je in de prijslijst op veiliglerenlezen.be

regioverantwoordelijke.

Ter inzagepakket Vraag gratis en vrijblijvend je ter inzagepakket van Veilig leren lezen aan via www.uitgeverijzwijsen.be. Het pakket bestaat uit een representatief deel van de leerkracht- en leerlingenmaterialen.

Uitgeverij Zwijsen BE Nassaustraat 37-41, 2000 Antwerpen Tel. 03 205 94 94 | Fax 03 205 94 99 info@uitgeverijzwijsen.be | www.uitgeverijzwijsen.be

26

Colofon Ontwerp & opmaak: ik-ook.nl, Yellow Submarine | Illustraties: Mariëlla van de Beek, Ann De Bode, Camila Fialkowski, Saskia Halfmouw, Alice Hoogstad, Nicolle van den Hurk, Mark Janssen, Jan Jutte, Nancy Kers, Jan van Lierde, Hugo van Look, Anjo Mutsaars, Milja Praagman, Daniëlle Schothorst, Leo Timmers, Jeska Verstegen, Sylvia Weve | Beeld: Oscar Casander (Vormgeving en animaties), Muller Design Delft (3-D), Renate Reitler | Fotografie: August Swietkowiak | Tekst & eindredactie: Marc Heezen, Heidi Hendrickx

Wat is nieuw?

Inhoud Wat is nieuw?

2

•

Vernieuwingen in didactiek

Focus op kwalitatief sterke teken-klankkoppelingen

Veilig leren lezen betrouwbaar en succesvol

Per structureerwoord 1 nieuwe letter naast eerder geleerde letters

4

Verkennen en ordenen Oefenen in alle mogelijke lettercombinaties

Opbouw en organisatie

6

Differentiatie

8

Woordstructuur leren ontdekken en gebruiken Focus op strategieën zoals zoemend lezen

Didactiek

10

Duidelijke koppeling tussen lezen en spellen • Materialen

Veilig & vlot maan én zon

Leerlijnen 11

Veilig gespeld Werkboekje Start

Van kern Start tot Afsluiting

12

Toetsing en evaluatie

22

Leesboekjes: onder andere voor leesbevordering Letterbord en magnetische letterdoos Leerlingsoftware voor leesbevordering en woordenschat Leerlingsoftware voor school én thuis

Overzicht materialen

24

Meer informatie

26

•

Opbouw en organisatie

Kern Start - kern 1 t.e.m. 11 - kern Afsluiting Leerkrachtassistent en Digiregie, sterke koppeling • Differentiatie

Drie aanpakken: ster, maan, zon Geoptimaliseerde zonlijn Nauwe samenwerking tussen maan en zon

2

27

Meer weten?

Vraag een toelichting bij jou op school.

kim-versie

nieuw

Onze regioverantwoordelijken stellen graag vrijblijvend onze methoden voor bij jou op school.

Aarzel niet om met hen contact op te nemen.

Je vindt je regioverantwoordelijke via www.uitgeverijzwijsen.be.

Je hoeft alleen je postcode in te geven.

Annouk Thijs regioverantwoordelijke Vlaams-Brabant (incl. Brussel) en Limburg en alle immersiescholen tel. 0474 680 102 annouk.thijs@uitgeverijzwijsen.be

Evelyn Vernimmen regioverantwoordelijke Oost- en West-Vlaanderen gsm 0473 360 221 evelyn.vernimmen@uitgeverijzwijsen.be

Uitgeverij Zwijsen BE | Nassaustraat 37-41, 2000 Antwerpen | tel. 03 205 94 94 fax 03 205 94 99 | info@uitgeverijzwijsen.be | www.uitgeverijzwijsen.be

B02238102

Katleen Ledent regioverantwoordelijke Waasland, Antwerpen en Limburg gsm 0478 609 759 katleen.ledent@uitgeverijzwijsen.be

DĂŠ lees- en taalmethode voor leerjaar 1

Breng leren tot leven