Installation in a space linked to memories

Εικαστική παρέμβαση σε χώρο μνήμης Μυρτώ Στάθη, Ελένη Μαστροκώστα Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Α. Ποταμιάνου

Τοποθεσία εγκατάστασης: Το λιμάνι του Πειραιά

Χρονολόγιο

 493 π.Χ: Οχύρωση του λιμανιού από τον Θεμιστοκλή. Το λιμάνι του Πειραιά γίνεται το πρώτο μεγάλο οργανωμένο και οχυρωμένο λιμάνι στη Μεσόγειο.

 480 π.Χ.: Στο λιμάνι του Πειραιά, ο στόλος των Ελλήνων αναγκάζει τον ηγέτη των Περσών να εγκαταλείψει την προσπάθεια επέκτασης της Περσικής Αυτοκρατορίας προς την Ελλάδα και την Ευρώπη, ώστε να γίνει δυνατή αμέσως μετά η εγκαθίδρυση, από τον Περικλή του Πολιτεύματος της Δημοκρατίας.

 1821 μ.Χ.: Μετά την αφάνεια αιώνων και την Ανεξαρτησία της Ελλάδας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ο Πειραιάς ορίστηκε ως επίνειο των Αθηνών.

 1911 μ.Χ και 1930 μ.Χ: ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποφασίζει την δημιουργία στον Πειραιά ενός μεγάλου σύγχρονου εμπορικού λιμένα, που απορροφά την δραστηριότητα των παλιών λιμανιών της Ελλάδας (Σύρος, Ύδρα, Πάτρα).

 1941-1945 μ.Χ.: υπόκειται σε μεγάλες καταστροφές από τους Ναζί, όμως καταφέρνει να ξεπεράσει την καταστροφή και να γίνει ένα σύγχρονο λιμάνι διακίνησης φορτίων και ανθρώπων.

Με την ανάπτυξη του λιμανιού της, αναπτύσσεται και η πόλη του Πειραιά, η οποία από 300 κατοίκους το 1835, ανέρχεται σε 500.000 κατοίκους σήμερα, και αποτελεί το κέντρο της πρώτης ναυτιλιακής δύναμης του κόσμου, της ελληνικής. Το λιμάνι του Πειραιά εξυπηρετεί σήμερα την ακτοπλοΐα, τη κρουαζιέρα, τα εμπορικά πλοία και τη ναυπηγοεπισκευή.

“Η ζωή του ολόκληρη, ένα ταξίδι σε μια δίχως όρια πατρίδα… Ένας άλλος πολίτης – Οδυσσέας, που διαμοίρασε παντού την Ιθάκη του.

Το σημείο που ξεκίνησε είναι παντού.”

Ν. Βρεττάκος

Πειραιάς: Λιμάνι Εκκίνησης ή Προορισμού

Περνώντας έξω από το λιμάνι του Πειραιά, παρατηρεί κανείς στις στάσεις των λεωφορείων συγκεντρωμένους μετανάστες και πρόσφυγες, ειδικά όταν καταφθάνουν στο λιμάνι από τις διάφορες περιοχές της νησιωτικής χώρας. Είναι άνθρωποι που κυνηγημένοι από τον πόλεμο, τις ασθένειες, την πείνα και την καταστροφή αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να αναζητήσουν μια καλύτερη και ασφαλέστερη ζωή. Η εικόνα αυτή μπορεί να θεωρείται ένα πρωτόγνωρο κοινωνικό φαινόμενο, όμως δεν είναι. Από το ίδιο αυτό λιμάνι, τη δεκαετία του 1920 Έλληνες ξεκινούσαν να φτάσουν στην Αμερική ή την Αυστραλία κυνηγημένοι από τη φτώχεια, μια τάση που συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του 1970. Σήμερα ζούμε το μεγαλύτερο κύμα μετακίνησης πληθυσμών: πρόσφυγες έρχονται στην Ελλάδα για να γλιτώσουν από την ακραία φτώχεια και τον θάνατο, όπως κάποτε έκαναν οι Έλληνες και ταυτόχρονα σήμερα οι Έλληνες μεταναστεύουν προς άλλες χώρες αναζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας..

Τόπος εγκατάστασης Η στάση λεωφορείου δίπλα στην πύλη Ε7 στο λιμάνι του Πειραιά

Περιμένω στην άκρη του λιμανιού. Τα πράγματα μου είναι έτοιμα. Όλα: ο αγέρας στο στήθος, ο ήλιος μες στις ρυτίδες μου. Ν. Βρεττάκος

Στάση λεωφορείου στην οδό Ακτή Τζελέπη

Πύλη Ε7 του Λιμανιού του Πειραιά πλησίον της στάσης

Η Εγκατάσταση Επιλέχθηκε στη στάση ακριβώς έξω από την πύλη Ε7, στις δύο θέσεις των διαφημιστικών πινακίδων της, να τοποθετηθούν δύο τμήματα του παγκόσμιου χάρτη στα οποία να φαίνονται αντίστοιχα οι μετακινήσεις των υπηκόων άλλων λαών προς την Ελλάδα, αλλά και οι μετακινήσεις των Ελλήνων προς άλλα κράτη. Τα κείμενα με τους αριθμούς κάτω από τους χάρτες τονίζουν το μέγεθος του προβλήματος, αλλά και ότι είναι ένα κοινωνικό ζήτημα που αφορά όλους μας.

68.000.000 άνθρωποι έγιναν πρόσφυγες σε 1 χρόνο

25.400.000 από αυτούς εγκατέλειψαν την πατρίδα τους λόγω πολεμικών συρράξεων και διώξεων

1.100.000 έφτασαν στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης από το 2015

60.000 ζουν εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα

3.500 ασυνόδευτα παιδιά

2.242 άνθρωποι αγνοούνται ή πέθαναν την μεσόγειο το 2018

552.595 Έλληνες μετανάστευσαν την περίοδο 1961 – 1966

610.037 Έλληνες εγκατέλειψαν τη χώρα την περίοδο 2010-2015

70% όσων έφυγαν είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή/και διδακτορικού τίτλου σπουδών

Βιβλιογραφία   

  

https://www.presspublica.gr «Πειραιάς: Με το βλέμμα των περιηγητών» http://socialpolicy.gr «Κρίσιμη νέα παγκόσμια συμφωνία για το προσφυγικό» http://newpost.gr «Σχεδόν 30.000 πρόσφυγες έφτασαν στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης το 2017» https://iskra.gr «Μετανάστευση ρεκόρ 610.037 Ελλήνων την περίοδο των μνημονίων» http://socialpolicy.gr «Μετανάστευση και Βαθύτερα αίτια» Νικηφόρος Βρεττάκος «Τα ποιήματα»