MANIFEST VOOR TALENT HEBT U AL GETEKEND? SURF NAAR VACATURE.COM
GRATIS MAGAZINE MET HET GROOTSTE CARRIÈRE AANBOD MEER JOBS OP VACATURE.COM 29 NOVEMBER 2008
86.782 M/V OVER HUN
DE GROTE VACATURE K.U.LEUVEN SALARISENQUÊTE
SALARIS ONTDEK HOEVEEL U WAARD BENT OP
VACATURE.COM/SALARISKOMPAS
+
BOUW, ENERGIE & GROENE ENERGIE Gentse kmo, wereldspeler in afvalanalyse ICT & ENGINEERING Wat doen antropologen bij Intel?
001_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:31
Pagina 1
COLOFON Gedelegeerd bestuurder Dirk Velghe Algemeen directeur Christophe Glorieux Office manager Linda De Nutte Accounting Walter Roos Operations & distribution manager Inge Van den Bussche Operations & distribution assistant Ilse Borms Rapporting & Analyse Dieter Vermander Redactie Vacature Hoofdredacteur Marian Kin (voor Kinco) Redactiechef Erik Verreet Redactie Nico Schoofs, Filip Michiels, Sam De Kegel, Hermien Vanoost 02-482.03.54 Medewerkers: Eric Adams, Karin Eeckhout, Catherine Nuyttens, An Olaerts, Bart Cabanier, Tom Dieusaert, Hans Moleman, Petra Quaedvlieg, Evy Ballegeer, Ad Van Poppel, Jan Stevens, Dirk Blijweert, Carina Lopez, Tom Ronse, Lore Callens, Matthieu Van Steenkiste, Dominique Soenens, Goele Geeraert, Lies Lefever, Annick Claus, Marjorie Blomme Redactieraad Marianne Dewandeleer (PwC), Johan Albrecht (Itinera Institute), Mireille Deziron (Jobpunt Vlaan-
De maandag van Jaak Raes, directeur-generaal Crisiscentrum van Binnenlandse Zaken
deren), Bart Matheï (FIT), Ivo Belet (Europarlementariër) Grafische vormgeving Art Director Pieter Ver Elst Assistant Art Director Jon Troch Grafici An Coosemans, Patricia Kempeneers, Manu Degreef Medewerkers Bob Haentjens, Sara Sabbe, Yves Deploige, Guido Evens, Hugo Gielen, Miet Truyers Advertenties Business manager Nancy Werbrouck Sales manager Marijke Van Impe Account managers Ruth Janssens, Sofie Verbrugghe, Karl Van Lathem, Véronique Geluykens, Lieze Gheysens, Peter Dewever, Duncan Dilissen 02-482.03.50 Commercieel assistenten Inge Seghers, Hilde De Wolf, Annemie Detroch, Krista
Afgelopen maandag dook bij VTM, VRT en Indymedia een dvd op waarop drie gemaskerde en gewapende mannen bedreigingen uiten aan het adres van België. Genoeg reden voor Jaak Raes (48), directeur-generaal van het Crisiscentrum (FOD Binnenlandse Zaken), om in actie te schieten. Hoe zag zijn dag eruit? tekst Ad Van Poppel - foto Ilse Prinsen
Verlaeckt, Annick Rega, Sofie Bonneux 02-482.03.38 Ordering & accounting Ann De Lange, An Parewijck, Lieve De Pauw 02-482.03.71 Marketing & research Marketing & research manager Diane Devriendt Research marketeer Marjan Desmedt Product manager Dries Mahieu, Bieke Helsen Vacature/References Interactive Interactive Director Marianne Edlund Account Managers Veerle Cajot, Kim Claesen Internal Sales Siska
5.40 uur. Opstaan. Ik hou er niet van me te haasten. Ik lees twee kranten, douche en scheer me. Ik ontbijt uitgebreid met mijn vrouw - het is tijdens de weekdagen meestal onze enige maaltijd samen - en informeer me. De radio staat op Radio 1.
Blanckaert, Louise Claeys Bouuaert 02-481.15.09 Client Services Manager Barbara Daelman Internal Account Executive Liesbeth Teugels, Annelies Horckmans Client Services Assistant Véronique Bamford 02-482.03.39 Project Manager Inge Van Dyck Projectleader IT & Development Josi Swerts Web Designers Olivier Beauchot, Ward Meremans, Graham Freeman Marketing Manager Kenny Spriet Marketing Project Manager Brigitte Vermeulen Marketing Analyst Christophe Van Puymbroeck Product Manager Florence Collard
7.02 uur. Vanuit Burst met de trein naar Brussel. Ik lees op mijn PDA mails en in de mate van het mogelijke beantwoord ik ze. Ondertussen luister ik naar Radio 1. Tegen 7.50 uur ben ik in Brussel.
Netredactie Moïra Lens,
Virginie Moriaux Verantwoordelijke uitgever Christophe Glorieux Pontbeekstraat 4, 1702 Groot-Bijgaarden
ADVERTEREN IN VACATURE? Bel 02-481.15.88 of mail naar commercieel@vacature.com Vacature C.V. is erkend als bureau voor private arbeidsbemiddeling in het Vlaamse Gewest, onder het nr VG.1186/B. De rechten van de kandidaat kunnen ten allen tijde worden geraadpleegd op www.vacature.com/rechtenkandidaat
8.00 uur. Op mijn kantoor. Ik neem de ochtendpost door. Ik bereid een vergadering voor deze namiddag op het ministerie van Buitenlandse Zaken voor. Ik stel ook een nota op voor de minister van Binnenlandse Zaken over een NV waarvan ik bestuurder ben. 12.00 uur. Terwijl ik mijn boterhammen eet, belt de veiligheidsadviseur van de premier en zegt dat er bij VTM een video opgedoken is van gemaskerde mannen die België bedreigen. Ik overleg direct met mijn adjunct en met de mensen van
communicatie, met de bedoeling kernboodschappen vast te leggen. Ik licht de kabinetschef van minister Dewael in, evenals OCAD – het Coördinatieorgaan voor de Dreigingsanalyse – en informeer me bij de federale procureur. Hij heeft de gerechtelijke politie de opdracht gegeven de dvd bij VTM in beslag te nemen.
17.30 uur. VTM belt om een opname te maken voor de nieuwsuitzending. Om 18.03 uur versturen we het bericht over de dvd naar Belga. Vier minuten later belt de VRT dat ze ook een quote willen. Pas dan vernemen we dat er op de VRT ook zo’n dvd is aangekomen.
14.30 uur. Overleg bij Binnenlandse Zaken met de kabinetschef over een andere zaak. Als ik rond 15.00 uur terug ben, bespreek ik de communicatiestrategie met onze woordvoerder en stel die daarop voor aan de woordvoerders van de premier, Binnenlandse Zaken, de federale politie en justitie. We maken een bericht klaar voor Belga. Het is bij een crisis net zo belangrijk te vertellen wat je doet als de crisis zelf te beheren.
18.30 uur. Evaluatie van OCAD. De analyse is dat het dreigingsniveau gemiddeld is. Ik kijk om 19.00 uur samen met de communicatiemedewerkers Benoît en Peter naar het avondnieuws op tv. Ik bekijk nog enkele dringende faxen van de Brusselse politie over aangekondigde betogingen en neem tegen 20.00 uur de trein. Ik heb dan nog enkele journalisten van de kranten aan de lijn.
15.30 uur. Intens overleg met een aantal betrokken partners (vooral met het OCAD). Ik informeer naar de stand van het onderzoek en maak afspraken voor de komende uren. Ik zal de geplande meeting op Buitenlandse Zaken om 16.00 uur niet halen. Mijn adjunct vervangt me.
20.50 uur. Aankomst in Burst. Tien minuten later ben ik thuis. Ik warm mijn maaltijd op in de microgolf, informeer naar mijn dochter die zich in het eerste jaar rechten voorbereidt op proefexamens en neem nog een rapport van het Rekenhof door. Tegen 23.30 uur ga ik slapen.
002_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:38
Pagina 2
DEZE WEEK OP
Vacature Interactive Evalueer uw loon met het nieuwe salariskompas! Evalueer nu uw loon met het nieuwe salariskompas. Hoeveel verdienen professionals met dezelfde functie in andere sectoren? Wat zal u verdienen binnen vijf jaar? En welke extralegale voordelen hebben uw collega's? Evalueer uw loon op Vacature.com/salariskompas
Speel mee met het Campus Game en ga op luxeskireis Bent u een young potential die binnenkort afstudeert als bachelor of master? Of waagde u net uw eerste stappen in de bedrijfswereld? Speel mee met het Campus Game en vertrek op skivakantie met vier vrienden. Speel mee op Vacature.com/campusgame
Aparte beroepen: de gerechtsarts Michel Piette is al dertig jaar gerechtsarts. Hij heeft een 3.000-tal autopsies op zijn naam staan, waaronder die van de Joegoslavische dictator Milosevic. Vacature TV volgde een dag het leven van de gerechtsarts en onderzocht hoe boeiend zijn job écht is. U ziet het op Vacature.com/tv
Vraag van de Week U werkt sinds kort vier vijfde en heeft uw vrije dag op woensdag. Maar wat gebeurt er wanneer een feestdag precies op die vrije dag valt? Krijgt u dan een vervangende feestdag? Het antwoord leest u op Vacature.com/vraagvandeweek
“Hernieuwbare energie is zeer sexy. Als je als jonge ingenieur kan kiezen tussen automobielsector of onze sector, kiest 99 procent voor hernieuwbare energie.” Patrick Decuyper (r.), medestichter van Enfinity, projectontwikkelaar in zonne-energie
44
En natuurlijk blijft Vacature Interactive de place to be voor een boeiende en uitdagende job!
Abonnees van De Tijd, De Morgen, Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws ontvangen Vacature automatisch bij hun krant.
003_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:38
Pagina 3
Vacature | zaterdag 29 november 2008
INHOUD
Vacature Magazine DEZE WEEK IN
281
29 november 2008
De beste carrières in dit magazine. COVERSTORY
11>
HET DAGELIJKS BROOD VAN 86.782 M/V Gezegend zijt gij die uw boterham moet verdienen. In de naam van Vacature, K.U.Leuven en 86.782 m/v presenteren we u ons Grote Salarisnummer. Ontdek nu wat u waard bent, en doe er uw voordeel mee. Amen. DE SUCCESTAPES
44>
DE ZON ALS ZAKENPARTNER Van een Belgisch bedrijfsdak, over de VS tot het zonovergoten Spanje: de zonnepanelen van Gino Van Neer en Patrick Decuyper veroveren de wereld. “Binnen twintig jaar heeft elk huis zonnepanelen.”
11
DOSSIER ICT EN ENGINEERING
48>
ANTROPOLOGE ONTMOET CHIPBAKKER Hoe surfen Chinezen? Hoe gebruikt een Indiër de iPod? Antropologe Françoise Bourdonnec vist het uit voor chipproducent Intel. Nadien ontwikkelen ingenieurs nieuwe technologie, op maat van de juiste cultuur.
48
DOSSIER BOUW, ENERGIE EN GROENE ENERGIE
50>
AFVALANALYSE, BOOMING BUSINESS Aan de Gentse havendokken analyseren laboranten en bio-ingenieurs van OWS vuilnis, afkomstig uit alle windstreken. Of hoe een Gentse kmo de wereld verbaast met afvalanalyse en -vergisting.
50
Kijk snel op p. 128 voor een overzicht De maandag van Jaak Raes, directeur-generaal van het Crisiscentrum van Binnenlandse Zaken 4> Wereldbeeld: Laos 6> Junkbox De salariswatcher Iedereen coach Globalisering light 8> Publieke opinie 10> De zakenreiziger De balans 11> Coververhaal: 86.782 m/v over hun salaris 44> De succestapes: Enfinity, Europese top in zonnestroom 47> Werk en management: Vacatures boekenselectie 48> Dossier ict en engineering: Wat doen antropologen bij Intel? 50> Dossier bouw, energie en groene energie: OWS, wereldspeler in afvalanalyse 52> Bien Cuit: Da Vinci, Genk 136> Column van An Olaerts
1>
COLUMN AN OLAERTS
136>
136
IETS IN DE MEDIA Ze hebben mooie tieten, professioneel gewaxte liesplooien en staan in hun zwempak voor de microfoon. Miss België of Miss Aardbei, ze willen allemaal iets doen in de media. Onze columniste haalt ze van hun roze wolk.
Coverbeeld: Filip Ysenbaert
Vacature van de week:
Software en hardware design engineers bij Alcatel-Lucent
3
004_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
18:52
Pagina 4
005_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
18:53
Pagina 5
WERELDBEELD Laos: Ontmijners maken oorlogsbom onschadelijk Tijdens de Vietnamoorlog werden tussen 1965 en 1973 maar liefst 260 miljoen stuks clustermunitie op Laos gedropt. Het ontmijningsteam van Handicap International had meer dan drie uur nodig om de bom op de foto, die vlak bij een dorp gedropt werd, onschadelijk te maken en naar de vernietigingsplaats te transporteren. De teams werken maandelijks twintig dagen op een rij en nemen daarna tien dagen pauze om bij hun familie te zijn. Handicap International werkt bijna uitsluitend met lokaal personeel dat een basisopleiding van drie maanden krijgt. In 2007 vernietigden de teams van Handicap International 1.157 niet-ontplofte oorlogstuigen, waaronder 112 bommen. De foto maakt deel uit van de tentoonstelling Fatal Footprint, die toont de problematiek van mijnen en clustermunitie in vier landen. De expo staat van 28 november tot 30 december op het Albertinaplein in Brussel, vlakbij het Centraal Station. www.fatalfootprint.be Foto: Tim Dirven
006_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
22:33
Pagina 6
6 Vacature | zaterdag 29 november 2008
JUNKBOX
DE SALARISWATCHER
Elke week remixet onze 2minuten-dj de junk in zijn geheugen tot een fijne set van 120 onproductieve seconden. Ik mag hopen voor u dat u geen kieken bent, dat u meer dan één diploma hebt en dat men ‘hipo’ naar u roept. Want hoogopgeleiden leven langer dan mensen met een lage opleiding. En, neen, niet omdat ze meer tijd nodig hebben om hun studies af te maken. Tiens, zijn ze dan niet dommer? Anyway: het verschil in aantal levensjaren waarin mensen zich gezond voelen, zou nog hoger oplopen, aldus onderzoek van het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek. Volgens die onderzoekers vergaren hoger opgeleiden makkelijker informatie over een gezonde levenswijze. Omdat ze een hoger inkomen hebben, kunnen ze duurdere, gezondere producten aanschaffen. Hoogopgeleide mannen worden in Nederland gemiddeld 79 jaar, zeven jaar ouder dan laagopgeleide mannen. Hoogopgeleide Nederlandse vrouwen worden gemiddeld 84 jaar oud, tegenover 78 jaar voor laagopgeleiden. Goed nieuws voor de rekruteringsverantwoordelijken op Wall Street – gelet dat er ooit nog gerekruteerd zal worden – : Amerikaanse moeders voelden de financiële crisis aankomen. Dat blijkt uit een onderzoek van organisatie Marketing to Moms Coalition. Iets doet me vermoeden dat die coalitie doorgaans vettig eet ‘s middags, want erg proper lijken de ramen hunner bovenkamers niet meer. Volgens die onderzoekers merkte 90 procent van de Amerikaanse moeders de verzwakking van de economie al op vooraleer de financiële crisis Wall Street in alle hevigheid trof. We besluiten dit bulletin met een amoureuze uitschuiver. 23 procent van de werknemers heeft een ‘work spouse’. Geen Zuid-Afrikaans voor ‘werkonderbreking’, wél een collega van het andere geslacht met wie ze een dichte, platonische relatie onderhouden. Vinkt u bij elk van de volgende zeven voorwaarden ‘positief’ aan, dan bent u bij de (on)gelukkigen: •U bent afhankelijk van één specifiek persoon voor dagelijkse primaire behoeften zoals snoep, aspirine en pennen. (ns): nee •Jullie maken met z'n tweetjes grapjes die anderen niet begrijpen. (ns): nee •Jullie kunnen eerlijk zijn over elkaars uiterlijk, ook wanneer de ander er niet uitziet. (ns): nee •Als er iets gebeurt op het werk, kunt u niet wachten het elkaar te vertellen. (ns): nee •Uw collega hoeft u niet meer te vragen hoe u uw koffie drinkt en wat u eet ‘s middags. (ns): nee •U maakt elkaars zinnen af . (ns): ja – (moet toch een beetje geloofwaardig blijven, nvdr) •U weet bijna net zoveel over elkaar als over uw respectieve wederhelften. (ns): nee (NS)
“
Dominique De Cuyper: “Onze zoon gaat al naar de kleuterschool, onze dochter doen we naar de kinderopvang. Dat kost 70 euro per week, in de vakanties dubbel zoveel.”
GLOBALISERING LIGHT Elke week schuimen we de wereldwijde arbeidsmarkt af, op zoek naar exotisch leesvoer. De globalisering in licht verteerbare stukken. KERSTPUNTMAN Geeft u dagelijks coaching aan runderen? Bezit u een uitgebreide collectie valse baarden en laat u kinderen met rust als ze op uw schoot belanden? Spreekt u Duits, en hebt u altijd al gedroomd van een vette
slee onder uw zitvlak? Rep u dan naar Duitsland. Duitsland zit namelijk met de handen in het haar. Kerstmis komt dichterbij, maar de onvermijdelijke Kerstman geeft niet thuis. Kandidaten mogen geen strafblad hebben en moeten bereid zijn een maand hard te werken (doorgaans rond de maand december, nvdr). Na de maand december zijn er legio doorgroeimogelijkheden tot wandelend paasei of gigantische donut.
VROUW AAN HET STUUR Hebt u een echte baard en rijdt u alleen met sleeën? Dan hebt u niets te zoeken in Iran. In de straten van de hoofdstad Teheran rijden er steeds meer groene taxi's rond, exclusief voorbehouden voor vrouwelijke passagiers. Omdat ze worden bestuurd door vrouwelijke taxichauffeurs. Op dit ogenblik telt Teheran zo’n 700 vrouwelijke taxichauffeurs. BBC News bericht hoe
jdt an in de en xi's usaurd dit lijoe
007_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
18:54
Pagina 7
Vacature | zaterdag 29 november 2008 7
START
IEDEREEN COACH In samenwerking met VKW en
“Tussen 6.000 en 7.000 euro voor design eetkamer” Elke week bijt de Salariswatcher zich vast in de portemonnee van een m/v. Dominique De Cuyper houdt van kindvriendelijk design in de eetkamer.
Leeftijd: 35 Burgerlijke staat: Gehuwd, twee kinderen Beroep: Leading buyer it bij Atlas Copco (Wilrijk) Woonplaats: Mechelen Netto maandsalaris: 2.350 euro Extralegale voordelen: Gsm, laptop, internetverbinding, hospitalisatieverzekering, groepsverzekering, vaste onkostenvergoeding (150 euro/maand)
FLEXIBELE DAGINDELING “Als buyer sta ik bij Atlas Copco in voor alle it-contracten van de groep: infrastructuur, hosting, consultancy, applicationmanagement, enzovoort. Ik onderhoud de relaties met de leveranciers en onderhandel de contracten. Ik werk met glijdende uren. Dat zorgt ervoor dat ik mijn dagen heel flexibel kan inrichten. Met twee jonge kinderen in huis is dat een ongelooflijke luxe. Ik kan ze bijvoorbeeld meestal van school afhalen. En de periode tussen 17 en 20 uur is voor mij elke dag voor de kindjes gereserveerd. Vaak werk ik daarna nog wat door, soms tot 22 of 23 uur, afhankelijk van de drukte op het werk. Ik werk nog maar sinds februari bij Atlas Copco. Voordien was ik, ook als aankoper, aan de slag bij Alcatel-Lucent. Ik ben overgestapt naar Atlas Copco omdat de toekomstperspectieven bij Alcatel-Lucent er niet al te rooskleurig uitzien. Bovendien ben ik er wat mijn salaris betreft zeker niet op achteruit gegaan. Integendeel: ik schat dat ik nu zo'n kwart meer verdien. Bij Atlas Copco krijg ik bovendien ook nog een bonus als ik op het eind van het jaar mijn doelstellingen behaald heb.” EXTRALEGALE SINTERKLAAS “Onze zoon is drie en gaat al naar de kleuterschool, onze dochter doen we naar de
het beroep voor vele weduwen en gescheiden vrouwen een unieke kans is om een inkomen te verwerven. Ook de dispatching omvat uitsluitend vrouwelijke medewerkers. VROUW ONDER HET STUUR Vrouwen tussen hun dertigste en veertigste kijken steeds dieper in het glas, aldus onderzoek van de Cardiff University in Wales. Terwijl mannen het net rustiger aan doen na een decennium van buitensporig drankgebruik. ‘Sauter pour mieux
kinderopvang. Dat kost 70 euro per week, in de vakanties dubbel zoveel. De cadeaus die Sinterklaas en de Kerstman brengen kosten doorgaans 40 à 50 euro. Dat is trouwens nog een extralegaal voordeel op mijn werk: ook daar brengt de Sint cadeautjes voor brave kindjes. De jongens krijgen een ridderkasteel, voor de meisjes is een soort boomhut voorzien.” DESIGN VAN KNOLL “We wonen met ons gezin in een rijhuis in Mechelen. Toen we het twee jaar geleden kochten, was het één jaar oud. Het kostte toen 330.000 euro. We wonen net buiten het stadscentrum en hebben een hele grote tuin van zo'n tachtig meter diep. Voor ons is het perfect gelegen: ik werk in Wilrijk, mijn man in Brussel. Onze volgende grote aankoop wordt een eetkamer: een design eettafel met dito stoelen uit de Saarinencollectie van Knoll. Ik hou wel van strak jarenvijftigdesign. De tafel die we op het oog hebben is uit kunststof: dat is onderhouds- en kindvriendelijk. Ik schat de totaalprijs tussen de 6.000 en 7.000 euro. Dat is een serieus bedrag, maar dit soort meubels gaat de rest van je leven mee. Als je het op die manier berekent, kosten zo'n mooie tafel en stoelen amper 10 euro per maand.” (BC, foto IP)
reculer’, of hoe heet zoiets? Het stijgend vrouwelijk drankgedrag zou volgens de onderzoekers te maken kunnen hebben met de grote druk die vrouwen voelen om een veeleisende baan te combineren met het gezinsleven. Omdat ze geen tijd hebben voor lichamelijke ontspanning, zoeken ze hun toevlucht in een glas wijn. De Britse krant Sunday Times: "Bij een onderzoek in een aantal
pubs bleek dat de helft van de vrouwen meer gedronken had dan de alcohollimiet van zes eenheden. Bij de mannen had slechts één op drie de toegestane limiet overschreden." Nog volgens de Cardiff University vallen dronken vrouwelijke dertigers de Kerstman doorgaans sneller lastig dan nuchtere seksegenoten of bestuursters van Iraanse groene taxi’s. (NS)
de provincie Vlaams-Brabant geeft Vacature u tien weken lang een tip om uw collega’s beter te coachen. Deze week tekst en uitleg van Sven Verresen, Media Relations Manager bij Alfacam Group.
TIP 9: ERKEN UW FOUTEN
>
“Soms gebeuren er zaken waar je niets aan kunt doen, soms vloeien fouten voort uit nonchalance. Vooral wanneer die taakgebonden zijn of als het gaat om fouten die met vakkennis te maken hebben, moet daar op worden toegezien. In een communicatiefunctie gaat dat bijvoorbeeld om alles wat met taal te maken heeft. Wie in een tekst keer op keer dt-fouten schrijft, wordt daar uiteindelijk wel op ‘afgestraft’.”
>
“Tegelijk heeft het geen zin medewerkers op elke kleine fout aan te spreken. Dat werkt enorm demotiverend. Ik probeer opmerkingen altijd gebundeld door te geven bijvoorbeeld tijdens de debriefing van een project. Cruciale fouten moet je natuurlijk wel onmiddellijk meegeven. Maar zelfs bij grotere en opvallendere fouten probeer ik zoveel mogelijk rekening te houden met het menselijk aspect. Een verwittiging geef ik bijvoorbeeld steevast op maandag en niet op een vrijdag. Anders blijft de medewerker er dubbel zo lang mee zitten en dat is nooit goed.”
>
“Geef constructieve feedback en laat je medewerker ook zelf nadenken over een beter alternatief. Dan kan hij er nog wat uit leren. Wat als de medewerker zijn fout niet inziet? Probeer hem daar dan toch van te overtuigen door de actie nog eens samen te doorlopen of door een alternatief te bieden. Dat de toon van een persbericht fout zit, kun je bijvoorbeeld laten zien door er een betere versie naast te plaatsen. Ik ben niet voor hiërarchie, maar als coach heb je uiteraard de taak om de juiste vaardigheden door te geven. Soms is het nodig je eigen mening zelfs bij onenigheid door te drukken.”
>
“Steek je hand ook in eigen boezem. Door toe te geven dat je ook fouten maakt, stel je jezelf menselijk op. Je medewerkers zullen als reactie hun fouten ook makkelijker toegeven, omdat je hen indirect de boodschap geeft dat niemand perfect is en iedereen fouten maakt. In die sfeer kun je samen aan verbetering werken.” (GG) Meer lezen? www.iedereencoach.be
008_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
18:55
Pagina 8
8 Vacature | zaterdag 29 november 2008
STANDPUNT
BRIEVEN & BLOGS
Reactie van de week (op ‘To be or not to be creative’ van 22 november) ERIK VERREET
Hou de moed erin “Ontslagen zijn er nog niet gevallen, maar de voorbije week verschoven verschillende collega’s naar andere afdelingen”, getuigt Anja. Zij werkt in een wereldwijd farmaceutisch concern. “We hadden aan de koffiemachine staan gokken wie op de wip zat. Ons lijstje was redelijk accuraat.” Als de zaken moeilijk gaan, wordt er in elke organisatie aan de boom geschud. Daarom blijft Anja ongerust. Als senior product manager voelt ze wel dat ze goed zit, maar vorig jaar was er al een ontslagronde. “Voorlopig heb ik het hier nog naar mijn zin”, besluit Anja voor zichzelf. Echte overlevers graven zich niet in. Ook als de wind tegen zit, blijven ze er in geloven en gaan ze door, meestal met een kwinkslag. Dit soort werknemers kan daarom ook elders aan de slag. En zij beseffen dat. Volgens onze Salarisenquête houdt een grote groep de moed erin. Ruim 75 procent maakt zich niet direct zorgen over zijn job. Maar toch meent een derde dat zijn loopbaankansen niet meer gewaarborgd zijn.
Initiatief nemen werkt bedreigend Initiatieven en innovatie worden door de meeste werkgevers als bedreigend ervaren. Je moet je job uitvoeren volgens de functiebeschrijving die je kreeg. Neem je initiatief, dan vindt de lijnmanager vaak dat je over zijn hoofd springt, te veel in de kijker loopt en naar promotie of loonsverhoging dingt.
Intern hebben de meeste bedrijven dan ook geen reward systeem dat hierop afgestemd is. Is dit bij Vacature zelf anders? Aangezien dit jullie corebusiness is, kunnen jullie ons wellicht laten weten hoe jullie dit aanpakken. Ilse
“Echt engagement van werknemers vloeit niet voort uit een tof personeelsfeest of een mooie Sinterklaas voor de kindjes.” Als we doorvragen naar hun vrees voor een ontslag in een nabije toekomst, acht ongeveer 7 procent van de werknemers dit plausibel. We namen de Salarisenquête in mei en juni af. De zomerzon is intussen verdwenen en het consumentenvertrouwen kreeg een flinke deuk. De vrees voor de toekomst is ongetwijfeld toegenomen. Uit de Salarisenquête leren we ook dat de jobonzekerheid hoog is bij de start van de carrière. Daarom zullen afgestudeerden allereerst bij ‘zekere’ namen solliciteren. Die lijst wordt elke dag korter. Ondernemingen die twee jaar geleden een ijzersterke naam hadden op de arbeidsmarkt, lieten al van hun pluimen. En de recessie is nog niet gedaan. “Het is moeilijk om u op uw job te concentreren terwijl het in de gangen gonst over een komende ontslagronde”, vertelde een personeelsdirecteur me. Bedrijven moeten opletten dat de sfeer niet vergiftigd raakt en het moreel aangetast wordt. Echt engagement van werknemers vloeit niet voort uit een tof personeelsfeest of een mooie Sinterklaas voor de kindjes. Werknemers zetten zich 100 procent in als ze de doelstellingen van hun bedrijf goed begrijpen en als ze vertrouwen hebben in het succes op termijn. En dat zijn vandaag twee pijnpunten.
Wil u reageren op onze artikels? Scherp uw pen en mail naar
publiekeopinie@vacature.com En discussieer mee op de blogs van onze website:
vacature.com/blogs De m/v met de scherpste pen sturen we een fles wijn op. Gaat u akkoord met Erik Verreet?
vacature.com/standpunt
009_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
18:55
Pagina 9
Vacature | zaterdag 29 november 2008 9
PUBLIEKE OPINIE
POLL VAN DE WEEK
Uw mening? Door de crisis zullen de lonen in de Belgische bedrijven de komende jaren amper (kunnen) stijgen bovenop de automatische indexering, aldus de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven.
Reactie op arbeidsklimaat ‘Vindt u functioneringsgesprekken nuttig?’ van 22 november MEER DAN EENS PER JAAR FUNCTIONEREN Of ik functioneringsgesprekken nuttig vind? Toch wel, maar misschien moeten ze wel vaker dan eens per jaar. Als werkgever kan je werknemers werkpunten meegeven, maar dan moet je tijdens het jaar ook de tijd nemen om bij te sturen waar nodig. Ook deze bijsturingen, afspraken en bevindingen zetten ze best op papier. Zo komen werknemers niet voor plotse verrassingen te staan. Leidinggevenden die maar eenmaal per jaar de vuile was buitenhangen, zonder enige begeleiding tijdens het jaar, zitten volgens mij niet op hun plaats. Hugo Van der Wildt
aanvaardbare termijn resultaten te realiseren kan werk mee naar huis nemen zeer nuttig zijn. Het stelt je in staat om sneller resultaat te boeken en je strategische krijtlijnen uit te werken. Dat dit in harmonie met de andere gezinsleden dient te gebeuren is evident. Liever tijdig thuis, samen eten, en dan nog wat werken in plaats van tot 20 uur op kantoor te blijven. Je wordt niet beloond door werk mee naar huis te nemen, maar als je daardoor sneller en betere resultaten behaalt dan kan het volgens mij wel. Sven Roevens
Loonsverhogingen zitten er de komende jaren wellicht niet in. Hoe staat u daar tegenover? Crisis of niet, ik verwacht een loonsverhoging. Geen probleem, ik ben al blij met de indexering. Geen probleem, ik ben al blij dat ik mijn job kan houden.
ENKEL GEVEN, NIETS KRIJGEN Toen ik ondervond dat ze mijn overwerk niet konden compenseren, heb ik me voorgenomen om nooit meer iets thuis verder af te werken en/of langer op kantoor verder te werken. Flexibiliteit oké, maar niet in éénrichtingsverkeer. Enkel geven en nooit krijgen, blijft in geen enkele (werk)relatie duren. Mie
Wat is uw mening? Laat het ons weten op
vacature.com/poll
Reactie op poll ‘Hoe vaak neemt u ‘s avonds nog wat werk mee naar huis?’ van 15 november IN SOMMIGE FUNCTIES IS HET WERK NOOIT GEDAAN Wie systematisch werk mee naar huis neemt, heeft een te zwaar takenpakket of beheerst zijn job niet, zo reageert Nelson Verplancke in vorig magazine. Ik kan begrijpen dat in de uitvoering van operationele taken dit wel zou kunnen kloppen, maar voor tactische en strategische functies geldt dit volgens mij niet. Er zijn zo van die functies waar je werk nooit gedaan is. Om op een
Reactie op standpunt ‘Gepensioneerd en gekooid’ van 15 november WERKEN NA 65 Graag onderschrijf ik het pleidooi van Erik Verreet voor wat meer initiatiefruimte inzake arbeidsinkomsten van gepensioneerden. Na twintig jaar werken als loontrekkende en vijftien jaar als zelfstandige in hoofdberoep, werk ik nu bij de Post. Inderdaad, bij de Post blijken de goede voornemens rond aanwerving van oudere werknemers geen dode letter. Wanneer ik over tien jaar, op mijn 65ste, samen met mijn halftijds werkende echtgenote op pensioen wil gaan, mag ik een gezamenlijk gezinspensioen van minder dan 1.000 euro verwachten. Peanuts, en dus is blijven werken de boodschap. Maar geen probleem voor mij, ik ben er klaar voor. Ik hoop van u hetzelfde. Willem Suys
Vorige week vroegen we hoeveel Facebook-pauzes u per dag neemt.
23%
neemt geen enkele Facebook-pauze.
4%
zit meer dan een uur op Facebook.
8%
blijft een uurtje op Facebook hangen.
65%
surft een halfuur per dag op Facebook.
010_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:16
Pagina 10
10 Vacature | zaterdag 29 november 2008
DAG VAN DE ARBEID
DE ZAKENREIZIGER
“In Hongkong betalen we meer dan 200 euro per kamer” “Ik werk voor MSC, de tweede grootste shipping line wereldwijd. Ik ben op weg naar een trade meeting over east-west trade in Sorento. Daar is het planningcentrum van MSC.”
naar zonnige bestemmingen. Volgende week vlieg ik naar West-Afrika. Dat is de eerste keer. Voor die trip zal ik tien dagen weg zijn. Ik heb geen gezin, dus ik moet niemand achterlaten.”
“Voor mijn job reis ik zo’n tien, twaalf keer per jaar. Ofwel ga ik naar trade meetings waar alle agenten elkaar ontmoeten om de strategie voor de handel te bepalen, ofwel maken we reizen om met onze klanten in contact te komen en om de markt te verkennen. Onze klanten zijn grote bedrijven als Procter & Gamble, Unilever, Toyota, maar ook kleine kmo’s, evenals expediteurs die mee het transport regelen.”
“Ik mag mee beslissen in welk hotel we logeren. Bij een trade meeting slapen we gewoon in het hotel waar de bijeenkomst plaatsvindt. Maar als je de klanten bezoekt, dan organiseer je de reis zelf. Van een hotel verwacht ik dat het centraal gelegen is en dat het een minimum standaard heeft. We zijn niet strikt gebonden aan een budget. Als je in Hongkong of Genève verblijft, dan gaat de prijs boven de 200 euro per kamer. Bij andere bestemmingen is het lager.”
“Het vaakst ga ik naar het hoofdhuis van MSC in Genève. Het liefst reis ik Naam: Nadine Van Rompay Leeftijd: 38 Woonplaats: Berchem Functie: Importmanager Bedrijf: MSC, Mediterranean Shipping Company Op weg: Van Zaventem naar Sorento, Italië
“Wat vliegen betreft, is de standaardregel economy. Naar Hongkong nemen we ook economy en dat is vrij lastig. Het is een nachtvlucht, we moeten overstappen in Frankfurt of Zürich en we komen ’s morgens aan. Om de jetlag te vermijden gaan we gewoon door en dat is vermoeiend.” (EB, foto LW)
DE BALANS
“Ik spreek zeven talen”
Marc Van Aperen (52) is pr- & communicatiemanager voor de Benelux bij Medtronic in Jette, Zaventem, Heerlen, Arnhem en Maastricht. Hij is gehuwd met Hild Janssen (50) die halftime als administratief bediende bij de lokale politie in Hoogstraten werkt. Het koppel heeft drie kinderen: Lieselotte (21), Jonas (19) en Pieter (17) en woont in Meer. WERK EN FILE “Echte modelwerkdagen ken ik niet. Ik sta meestal tegen 6.45 uur op en zet om 7 uur de pc aan om de dringende mails te beantwoorden. Ik probeer dan tot 9.30 à
10 uur van thuis uit te werken. Om de ochtendspits en andere fileproblemen te omzeilen, plan ik mijn afspraken ofwel heel vroeg, ofwel na 10.30 uur. Ook bij mijn verdere dagplanning hou ik voor 90 procent rekening met het verkeer: ik ga vroeg naar huis of werk door tot na 19.30 uur.”
HUISHOUDEN “Mijn echtgenote neemt het huishouden voor haar rekening. Ze wast, poetst en doet de strijk. We zijn nu aan het uitkijken naar een huishoudhulp. Ik werk soms eens in de tuin maar dat beperkt zich tot een maaibeurt. Het grote werk doen de tuinmannen tweemaal per jaar.”
KOTSTUDENTEN “Mijn twee oudste kinderen studeren en zitten op kot. Die zien we dus enkel tijdens de weekends. Pieter, onze jongste zoon, werkt vanaf dit jaar op leercontract. Op zondagavond is het altijd feest: dan zitten we allemaal gezellig aan tafel.”
ANTILLIAANSE FEESTEN “We maken zoveel mogelijk tijd voor elkaar. We houden eraan om jaarlijks met de kinderen op vakantie te gaan. Met Hild maak ik minstens tweemaal per jaar een citytrip en eenmaal per jaar gaan we met vrienden op weekend. Elk jaar zijn we vaste klant op de Antilliaanse Feesten en geniet ik drie dagen van de jaarlijkse Meerse kermis.”
TALENKNOBBEL “Ik heb een enorme liefde voor talen: ik spreek Nederlands, Frans, Engels, Spaans, Duits en Deens en ik volg nu Italiaanse les. Het is een prachtige taal en het is altijd fijn om op vakantie een mondje te kunnen meepraten.”
BALANS IN EURO Tuinman: 1.500 euro/jaar Gezinsvakantie: 4.000 euro/jaar Italiaanse les: 100 euro/26 lessen (CN, foto IP)
Hoe vindt u de balans in uw leven?
debalans@vacature.com
011_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:17
Pagina 11
Vacature | zaterdag 29 november 2008 11
SALARISENQUETE
De resultaten van de Grote Vacature K.U.Leuven Salarisenquête
Het
salaris DE 10 TRENDS VAN ONZE GROTE SALARISENQUETE
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
van 86.782 m/v
STUDENT GENEESKUNDE START MET HOOGSTE SALARIS UNIVERSITAIR VERDIENT 50% MEER DAN ONGESCHOOLDE SLECHTS 12% VAN 50+’ERS WIL BIJ WERKLOOSHEID VOOR LAGER LOON WERKEN HOE HOGER HET DIPLOMA, HOE MEER WE JOBHOPPEN EXTRA BASISDIPLOMA LEVERT WEINIG OP DIPLOMA WEEGT ZWAARST DOOR IN LOON AMBTENAREN WIE EEN PARTNER HEEFT, VERDIENT MEER 7 OP 10 MANNEN VERDIENEN MEER DAN HUN VROUW SLECHTS 1 OP 5 SOLLICITANTEN DURFT EISEN STELLEN AMPER ÉÉN OP DRIE WERKNEMERS HEEFT VARIABEL LOON
Ontdek hoeveel u waard bent op vacature.com/salariskompas
012_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
22:32
Pagina 12
€ 2.805 = gemiddeld brutomaandloon van deelnemer Salarisenquête
De Federale Overheidsdienst Economie publiceerde een maand geleden een studie over de lonen in 2006. De overheidsdienst kwam op een gemiddeld brutosalaris van 2.739 euro voor een voltijds werkende loontrekkende. Rekening houdend met de verdere indexeringen zou dit in 2008 ongeveer 2.860 euro zijn. Voor 2008 komen de onderzoekers van de K.U.Leuven en Vacature op basis van de Salarisenquête op 2.805 euro.
De maandlonen van Belgische werknemers, ingedeeld in decielen Bruto € 1.680 € 1.900 € 2.100 € 2.280 € 2.500 € 2.700 € 3.000 € 3.485 € 4.207
10% verdient minder dan 20% verdient minder dan 30% verdient minder dan 40% verdient minder dan 50% verdient minder dan 60% verdient minder dan 70% verdient minder dan 80% verdient minder dan 90% verdient minder dan
Netto € 1.250 € 1.350 € 1.450 € 1.528 € 1.636 € 1.752 € 1.900 € 2.100 € 2.500
Wist u dat 90 procent van de werknemers bruto meer dan 1.680 euro verdient, en dat 70 procent van de werknemers netto minder dan 1.900 euro verdient? Deze tabel deelt de deelnemers in decielen in. Het middenpunt van deze groep (de 43.391ste deelnemer) heet in het jargon van de statisticus de ‘mediaan’ (= 2.500 bruto). Het gemiddelde, 2.805 euro, ligt veel hoger omdat de veelverdieners dit omhoog trekken.
Werknemers in de chemie verdienen gemiddeld
% 22
meer dan in de telecom
Sectorale loonverschillen over de sectoren (Procentuele verschillen t.o.v. het gemiddelde over de sectoren) IN ONDERSTAANDE SECTOREN VERDIENT U MEER DAN GEMIDDELD
Chemie Farmaceutische industrie Internationale instellingen Energie (productie en distributie) Metaalverwerking, en machinebouw Banken en verzekeringen Informatica Bouw en waterbouwkunde Voeding, drank en rookwaren Telecommunicatie Reclame en media -1,3 % -2,2 % -5,4 % -6,5 % -7,5 % -7,7 % -8,1 % 9,2 % -11,6 % -13,4 %
24,6 % 17,4 % 14,9 % 9,0 % 7,7 % 6,0 % 3,7 % 3,5 % 3,1 % 2,6 % HET GEMIDDELDE
Onderwijs en wetenschappelijk onderzoek Uitzendingsbureaus, selectie en opleiding Textiel, schoen- en kledingnijverheid Federale overheid Gemeente en provincie Klein- en groothandel Welzijnszorg, maatschappelijke dienstverlening Toerisme & vrijetijdsbesteding Socioculturele sector Horeca, catering IN BOVENSTAANDE SECTOREN VERDIENT U MINDER DAN GEMIDDELD
Chemie en farma blijven traditioneel de best betalende sectoren in onze gegevensbank. Als we andere factoren zoals functieverschillen uit de cijfers wegzuiveren, blijft er tussen de top- en de basissectoren een verschil van 35 procent.
013_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
22:33
Pagina 13
Vacature | zaterdag 29 november 2008 13
SALARISENQUETE
10
beroepen met een hot salaris
Beroep of functie*
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Voltijds brutomaandloon**
Architect Onderzoeker Jurist Projectleider Informaticus Redacteur Aankoper Preventieadviseur Verpleegkundige Boekhouder
€ 3.800 € 3.500 € 3.384 € 3.254 € 2.920 € 2.800 € 2.722 € 2.632 € 2.612 € 2.558
* Cijfergegevens gelden niet voor zelfstandigen, enkel voor werknemers in loondienst. ** Het gemiddelde loon na tien jaar ervaring.
Van alle opgegeven beroepen behoren deze tien tot de beter betaalde beroepen, zeker als we ze vergelijken met de laagst betaalde beroepen zoals schoonmakers (1.600 euro bruto) en kassabedienden (1.762 euro bruto).
Brusselse bedrijven betalen
% 7 meer dan Limburgse
Regionale loonverschillen (Procentuele verschillen t.o.v. het gemiddelde over de regio's)
WIE NAM DEEL AAN DE ENQUÊTE? ■ 43% vrouwen en 57% mannen ■ Diplomaniveau: 19% universiteit, 12% hoger onderwijs (lange type), 29% hoger onderwijs (korte type), 38% (hoger secundair) ■ Leeftijd: -30 jaar: 30%; tussen 30 en 39 jaar: 34%; tussen 40 en 49 jaar 22% en meer dan 50 jaar: 12% ■ 73% bedienden, 14% overheidspersoneel en 13% arbeiders ■ In 2006 namen 62.284 m/v aan de enquête deel, dit jaar vulden maar liefst 86.782 lezers en surfers de vragenlijst in.
IN ONDERSTAANDE PROVINCIES VERDIENT U MEER DAN GEMIDDELD
Brussel Antwerpen Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen Namen Waals-Brabant -1,5 % -1,9 % -2,5 % -2,8 % -4,4 %
5,6 % 2,9 % 2,9 % 0,9 % HET GEMIDDELDE
Limburg West-Vlaanderen Henegouwen Luik Luxemburg
IN BOVENSTAANDE PROVINCIES VERDIENT U MINDER DAN GEMIDDELD
Bedrijven in het Brusselse betalen de hoogste salarissen. Dat was ook de vijf vorige Salarisenquêtes zo. Werknemers in de provincies Antwerpen en VlaamsBrabant verdienen gemiddeld 7,3 procent meer dan hun collega’s in Luxemburg. In onze vorige enquêtes lag Antwerpen in deze lijst iets achter op VlaamsBrabant. De schaarste aan talent in de Scheldestad laat zich voelen. Ook in Limburg en West-Vlaanderen laat deze trend zich voelen: de provincies schuiven op naar het Belgische gemiddelde. In Wallonië stellen we in Namen relatief hogere salarissen vast, terwijl Waals-Brabant, dat vroeger tot de topregio’s behoorde, terugzakt naar de middenmoot.
014_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
19:32
Pagina 14
14 Vacature | zaterdag 29 november 2008
SALARISENQUETE
TREND
1
Geneeskundestudenten starten aan hoogste salaris
tekst Marjorie Blomme illustratie Filip Ysenbaert foto’s Isabel Pousset
Zijn jongeren onrealistisch over hun eerste loon? “Toch niet”, klinkt het bij professor Luc Sels en zijn medewerker Dave Stynen van de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen aan de K.U.Leuven. “We hebben juist de indruk dat laatstejaars het steeds beter kunnen inschatten, al zijn opleiding en afstudeerrichting wel erg bepalend”, zegt Sels. “Aan onze faculteit studeren economen en handelsingenieurs af, zij zijn bezig met de arbeidsmarkt en zijn doorgaans goed geïnformeerd. Bij de uitstroomenquête vragen we tweejaarlijks aan onze studenten welk loon ze
verwachten. In de meeste gevallen zitten ze vrij dicht in de buurt van wat voor hen de feitelijke gemiddelde startlonen zijn: rond de 2.100-2.200 euro bruto. Veel studenten verwachten 1.500 euro netto: dat is gezien het brutoloon niet irrealistisch.” “Veel hangt af van met welke bagage je van start gaat, hoe lang je gestudeerd hebt en wat je aansluitende beroep zal zijn”, vult Stynen aan. Voor een afgestudeerde handelsingenieur die consultancy gaat doen, is 1.500 euro netto een vrij realisti-
sche verwachting. Voor mensen die in de geneeskunde afstuderen, is dat weinig.” Sels: “Ik vind het ook niet slecht om die hoge verwachtingen te hebben. Waarom moeten mensen die nog in het onderwijs zitten een realistisch beeld hebben? Ik zie er het nut niet van in. Een beetje gezonde ambitie kan toch geen kwaad? Starten op de arbeidsmarkt is nu eenmaal een verhaal van vallen en opstaan. Het is precies met dat vallen en opstaan dat het beeld realistischer wordt, overigens niet alleen met betrekking tot de lonen."
WAT VERWACHTEN STUDENTEN VAN HUN EERSTE LOON? 1.500 euro netto 1.500 euro netto Marinka Bollens (20), laatstejaarsstudent communicatiewetenschappen aan Universiteit Gent: “Ik studeer af in juni 2009, maar heb nog geen idee in welke richting ik werk wil zoeken. Met mijn universitair diploma zal ik veel kansen krijgen en kan ik rustig exploreren en rondkijken (lacht). Ik heb geen superhoge verwachtingen van dat eerste loon, maar ik verwacht ongeveer 1.500 euro netto. Het gemiddelde brutoloon ligt toch wel lager dan ik dacht... Weet je, zo’n vakantiejob geeft je toch een verkeerd beeld. Je verdient 2.000 euro netto op één maand en je staat bijna niets af aan de staat... En toch zou ik een job voor dat loon niet afslaan. Trouwens, met de juiste houding en ingesteldheid zal ik wel snel promotie maken en een carrière uitbouwen.”
Alexander Schmidt (21), laatstejaarsstudent bachelor in de ict aan het KAHO Sint Lieven in Gent: “Dit academiejaar haal ik mijn bachelor in de ict, optie elektronica. Misschien begin ik daarna aan een master in de industriële wetenschappen. Elektronica interesseert me en ik denk dat ik er wel snel een job mee zal vinden. Maar met een masterdiploma zal ik meer kunnen verdienen. Bovendien zal ik verder kunnen doorgroeien. Ik verwacht niet veel van mijn eerste loon, maar ik reken toch op zo’n 1.500 euro netto. Als ik het gemiddelde bekijk, ligt dat toch lager dan verwacht. Het lijkt me erg moeilijk om er alleen van te leven. Maar als het de norm is kan ik me daar moeilijk tegen afzetten, niet?”
015_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
19:32
Pagina 15
Vacature | zaterdag 29 november 2008 15
Diploma Geneeskunde Farmaceutische wetenschappen Burgerlijk ingenieur Bio-ingenieur, landbouwingenieur Informatica Handelsingenieur Industrieel ingenieur, MSOG (landmeter) Exacte wetenschappen Economische wetenschappen Rechten Toegepaste economische wetenschappen Sociale wetenschappen Industriële wetenschappen Psychologie, pedagogie Licentiaat bestuurskunde, handelsingenieur, handelswetenschappen Talen, filologie Verpleegkundige Geschiedenis, kunstgeschiedenis, musicologie, archeologie Journalistiek, tolk, vertaler Informatica Kinesitherapie, logopedie, ergotherapie Regent Bedrijfsmanagement Kleuteronderwijzer, onderwijzer Maatschappelijk assistent, psychologisch assistent, orthopedagogie Secretariaat-talen Meester in kunsten Toerisme en recreatie
Niveau*
Gemiddeld startloon (bruto)
UNIV UNIV UNIV UNIV UNIV UNIV HOLT UNIV UNIV UNIV UNIV UNIV HOKT UNIV
€ 2.905 € 2.819 € 2.566 € 2.352 € 2.331 € 2.253 € 2.236 € 2.227 € 2.207 € 2.198 € 2.192 € 2.088 € 2.087 € 2.062
HOLT UNIV HOKT
€ 2.030 € 2.014 € 2.011
UNIV HOLT HOKT HOKT HOKT HOKT HOKT
€ 2.005 € 1.960 € 1.925 € 1.907 € 1.904 € 1.846 € 1.826
HOKT HOKT HOLT HOKT
€ 1.822 € 1.802 € 1.766 € 1.677
* Omdat de meeste deelnemers aan onze enquête nog geen bachelor- of masterdiploma hebben, wordt hier gewerkt met de oude termen HOKT (Hoger onderwijs korte type) en HOLT (Hoger onderwijs lange type).
2.000 euro netto Lotte Broothaers (22), laatstejaars farmacie aan de K.U.Leuven: “Ik wil na mijn studies zo snel mogelijk ervaring opdoen in een apotheek. Oorspronkelijk was ik van plan om biomedische wetenschappen te studeren. Maar ik vond het contact met de mensen te belangrijk. Het feit dat dit een knelpuntberoep is, is mooi meegenomen, maar dat is niet mijn belangrijkste drijfveer. Met de vestigingswetten is het trouwens niet zo eenvoudig meer om je te vestigen als zelfstandig apotheker. De meeste apothekers gaan nu in loondienst voor een apotheker werken. In loondienst is je startloon iets minder dan 2.000 euro netto. Je moet weten dat er weinig doorgroeimogelijkheden zijn als apotheker en dat wordt gecompenseerd met een loon dat hoger ligt dan andere startlonen.”
1.500 euro netto Hanna Sledsens (21), master meertalige communicatie optie Frans en Spaans aan Lessius Hogeschool Antwerpen: “Volgend jaar ga ik nog niet werken. Om mijn mogelijkheden te verruimen ga ik nog een master na master in de Spaanse en Latijns-Amerikaanse studies volgen aan de K.U.Leuven. Ik studeer niet verder om meer te verdienen, maar het zou mooi meegenomen zijn. Ik ben niet echt op de hoogte van de gemiddelde startlonen, maar ik zou toch wel graag 1.500 netto verdienen. Natuurlijk hangt het ook af van de extralegale voordelen die je werkgever biedt. Maar die verwacht ik in mijn sector niet echt (lacht).”
Laat u uw studiekeuze afhangen van wat u later kunt verdienen?
vacature.com/eersteloon
016_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
21:16
Pagina 16
16 Vacature | zaterdag 29 november 2008
2 TREND
SAMUEL VAN WEDDINGEN ■ Geen diploma hoger onderwijs ■ Werkt als interimbediende bij Randstad ■ Laatste vast inkomen: 1.200 netto plus maaltijdcheques
017_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
21:16
Pagina 17
Vacature | zaterdag 29 november 2008 17
SALARISENQUETE
2
Universitair verdient 50% meer dan ongeschoolde Getuigenis:
D
“Ik weet al tien jaar dat ik ADHD heb, maar pas enkele maanden geleden werd de diagnose gesteld”, vertelt Samuel Van Weddingen (37). “Nu besef ik waarom mijn leven met zoveel hindernissen verliep. Ik ben meer dan normaal begaafd, maar mijn humanioradiploma behaalde ik pas op mijn 28ste. Dat was toen zowat het achtste wereldwonder, als je ziet van waar ik kom.” Studeren was altijd moeilijk. “Ik zat al van in de kleuterschool achter op mijn leeftijdsgenoten omdat ik hyperkinetisch, impulsief en gevoelig was. In de humaniora volgden er nog meer
“Mijn humanioradiploma is niet veel waard.” Samuel Van Weddingen leerproblemen. Ik wisselde enkele keren van school, volgde naschoolse lessen, maar raakte elk jaar meer gedemotiveerd. Ik had vooral moeite met structuur. Op den duur kon ik geen schoolbanken meer zien.” GESLAAGD CUM LAUDE Samuels echte passie ligt in de muziek. “Gelukkig had ik al die tijd mijn muziek: ik zing en speel enkele instrumenten. Mijn broer is muzikant, mijn zus is danseres: de creatieve genen zitten in onze familie.” Na twee jaar aan de Jazzstudio in Antwerpen, stortte Sam zich op de muziek, terwijl hij er een resem baantjes op nahield. “Toch bleef het knagen dat ik geen middelbaar diploma had. Op mijn 26ste besloot ik middenjury te doen; ik slaagde cum laude. Het was gewoon een kwestie van in mezelf te geloven.” Vandaag heeft Samuel spijt dat hij niet verder kon studeren. “Ik dacht: nu heb ik dat diploma en kan ik werken. Maar dat viel lelijk tegen. Een diploma humaniora is niet veel
waard; een hoog loon moest ik niet verwachten. Ik werkte de eerste jaren op klantendiensten, onder andere bij Banksys. Later kon ik aan de slag als medewerker bij Jeugd en Stad in Brussel, iets wat ik erg graag deed. Maar na twee jaar ben ik daar opgestapt, onder andere omdat ik met een Gescostatuut (Gesubsidieerde Contractuelen, nvdr) en zonder anciënniteit amper 38.000 Belgische frank verdiende.” Teleurgesteld in de baantjes onder zijn niveau, begon Samuel aan een opleiding Algemeen Bediende bij de VDAB. “Ik wilde een normale job, met een normaal salaris en een dertiende maand. Met die extra opleiding heb ik een baan gevonden bij SMALS, een bedrijf gespecialiseerd in elektronische applicaties voor de sociale zekerheid en de federale overheid. Ik had gehoopt er veel te kunnen leren, maar er was gewoon geen tijd voor extra opleidingen. Ik verloor mijn motivatie, en in november van vorig jaar ben ik gestopt.” VIJFTALIG Sindsdien werkt Samuel als interimwerker bij Randstad, waar hij een vaste job hoopt te vinden. “Ik heb het laatste jaar nog een opleiding assistant management bij Cevora gevolgd en Bedrijfsbeheer bij Syntra. Mijn ideale job? Muziekmanagement. Dat zou een synthese zijn van al mijn interesses en capaciteiten. Ik wéét dat ik capaciteiten heb. Misschien zelfs wat te veel: ik ben te vaak van hot naar her gelopen. It’s the story of my life. Ik ben in zoveel dingen geïnteresseerd. Talen zijn mijn sterke punt: ik spreek Nederlands, Engels, Frans, Duits en Spaans. Ik kan in elk callcenter van Vlaanderen beginnen werken, maar ik mik een beetje hoger deze keer. Ik wil selectiever zijn in het zoeken naar een baan. Een loon van 1.500 netto is toch het minimum: dat ben ik waard.”
tekst Ann Lemaître foto Lies Willaert
Hogere studies, hogere lonen Iemand met een universitair diploma verdient gemiddeld 51 procent meer dan een persoon zonder diploma: meer dan de helft, dus. Al valt dat cijfer mee wanneer u weet dat het over brutolonen gaat: het zou bij wijze van voorbeeld over een verschil van 2.000 en 3.000 euro bruto gaan tussen iemand zonder enig diploma en een universitair geschoolde. Wie (enkel) een diploma middelbaar onderwijs haalt, verdient nauwelijks 7 procent meer dan wie het bij lager secundair onderwijs hield. Conclusie: om meer te verdienen, doet u best hogere studies. Met een diploma HOKT verdient u al 27 procent meer dan wie geen diploma heeft. Wel is er nog altijd een stevig loonverschil tussen hoger onderwijs van het korte en lange type (bijna 15 procentpunten). Ook blijven universitairen 10 procent meer verdienen dan hun HOLT-collega’s, waarbij nochtans de flink verdienende industriële ingenieurs zitten.
Hoeveel procent verdient u meer met diploma? Impact van diplomaniveau op brutomaandloon 60%
51,1% 50%
40,1%
40%
26,6%
30%
20%
13,8% 6,1%
10%
2,1% 0%
geen
LO
LSO
HSO
HOKT
HOLT
UNIV
018_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
19:32
Pagina 18
TREND
Slechts 12% van werkloosheid Hoe ouder werknemers zijn, hoe hoger hun looneisen om in geval van werkloosheid opnieuw aan de slag te gaan. En hoe minder kans dat ze nog zullen werken. Meer financiële prikkels voor werkgevers en vijftigplussers kunnen deze trend ombuigen, zingen ministers Vandenbroucke en Milquet in koor. Aan de deelnemers van Vacatures Salarisenquête werd de volgende hypothetische vraag voorgelegd: ‘Stel dat u morgen uw job verliest. Wat moet men u minimum aanbieden vooraleer u een nieuwe job aanvaardt?’ Uit de antwoorden blijkt dat hoe ouder de respondenten zijn, hoe hoger hun ‘reservatieloon’ ligt. “Het reservatieloon is het minimumloon dat je wil verdienen. Krijg je minder dan
“We moeten looncurves overwegen waar de anciënniteit minder gewicht heeft.” Luc Sels, professor K.U.Leuven
tekst Evy Ballegeer
stop je liever met werken”, licht professor Luc Sels toe, die samen met medewerker An De Coen het onderzoek leidde. “Internationaal merk je dat het reservatieloon heel sterk bepaald wordt door de arbeidsmarkt en door het systeem van sociale zekerheid. Ons onderzoek toont dat het reservatieloon hier oploopt met de leeftijd. Mochten we geen systeem van brugpensioen hebben, of geen Canada Dry-systeem kennen, systemen waarbij je niet erg veel verliest door inactief te zijn boven vijftig, dan zou dat reservatieloon waarschijnlijk een stuk lager liggen.” Professor Sels geeft toe dat de reservatielonen in de enquête lager zouden liggen, mochten mensen bevraagd zijn die effectief zonder werk zitten. “Hoe langer men werkloos is, hoe lager dat reservatieloon
zal liggen. Maar wat wij belangrijk vinden, is dat die lijn stijgt met de leeftijd. Je kunt er wel van uitgaan dat het reservatieloon overschat wordt als je werkenden bevraagt, maar wij gaan er wel van uit dat elke leeftijd op dezelfde manier overschat. Dus ons onderzoek toont aan dat ouderen minder water bij de wijn willen doen. En dat is een belangrijk gegeven in het eindeloopbaandebat.” TEWERKSTELLINGSPREMIE Internationaal onderzoek leverde eerder al gelijkaardige resultaten op. “Maar dit leert ons heel veel over de problemen waar we voor staan”, aldus professor Sels. “Momenteel stoppen onze loopbanen te vroeg en bovendien is de kans op hertewerkstelling zeer laag. De kans dat iemand van pakweg 55 die zijn job verliest, opnieuw aan de slag gaat, is zeer laag in vergelijking met andere landen.” Zowel de werkgevers als de werknemers moeten een extra stimulans krijgen, argumenteert professor Sels. “Minister Vandenbroucke is gestart met een tewerkstellingspremie (T-premie) die werkgevers moet aanzetten om oudere werknemers aan te werven. Dat is een zeer goede zet: transparant, eenvoudig en met substantiële bedragen. Maar ondanks die subsidiemaatregel hebben we blijkbaar nog altijd moeite om werkgevers te overtuigen, want het gebruik van de maatregel groeit niet sterk.” “Het klopt inderdaad dat de T-premie
aanvankelijk slechts traag op gang kwam”, reageert Frank Vandenbroucke, Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming. “We leren hier vooral uit dat zulke maatregelen een jaar tot anderhalf jaar nodig hebben vooraleer ze op kruissnelheid komen. Begin 2008 hebben we een aantal administratieve beperkingen laten vallen zodat het makkelijker is om de premie aan te vragen. Die versoepeling heeft ervoor gezorgd dat we in de loop van 2008 een forse versnelling kregen. Eind oktober 2008 werden er 5.841 premies toegekend. In de periode januari-begin september 2008 waren er 55 procent méér aanvragen ten opzichte van dezelfde periode in 2007. Het netto-effect is iets kleiner maar evenzeer substantieel: het aantal goedgekeurde premies ligt in 2008 37 procent hoger dan het gemiddelde voor 2007. De jobs waarvoor een tewerkstellingspremie werd aangevraagd, blijken relatief duurzaam te zijn. Slechts 30 procent van de werknemers is minder dan de vijf vereiste kwartalen in dienst gebleven. Van de groep die de voorziene vijf kwartalen in dienst was, is niet minder dan 97 procent achttien maanden later nog steeds aan het werk, waarvan 92 procent bij dezelfde werkgever. Elke aanwerving van een vijftigplusser die werkzoekend is, is voor mij een succesverhaal dat helpt om het fatalisme en de flauwe excuses terzake te doorbreken.” Hoewel minister Vandenbroucke tevreden is over de T-premie, heeft hij toch aan de Vlaamse Regering voorgesteld om vanaf 1 januari 2009 de premie te verhogen. “Ik wil een extra impuls geven, zeker nu de conjunctuurbarometers op slecht weer staan. De laatste maanden hebben heel wat ondernemingen herstructureringen aangekondigd die gepaard zullen
019_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
19:32
Pagina 19
Vacature | zaterdag 29 november 2008 19
SALARISENQUETE
50+’ers wil bij voor lager loon werken Bent u bereid om bij werkloosheid voor een lager loon te werken? (Gevraagd aan 50+’ers in de Salarisenquête)
JA
12% van de vijftigplussers is bereid om bij werkloosheid voor een lager loon te werken.
12%
56%
NEE
56% wil bij werkloosheid evenveel verdienen als vroeger
gaan met collectieve ontslagen. We weten dat vijftigplussers bijzonder kwetsbaar zijn. De tendens bij bedrijven om in de eerste plaats ouderen te ontslaan, is nog steeds niet gekeerd, maar ook hun kans op hertewerkstelling blijft moeilijker dan voor jongeren.” DUITSE OVERHEID PAST LOON 50’ER BIJ Volgens professor Sels zal die hertewerkstelling van 55-plussers pas slagen als niet alleen de werkgever, maar ook de werknemer geprikkeld wordt. “Nu krijg je een federale werkhervattingstoeslag (182 euro per maand, nvdr) wanneer je na je vijftigste opnieuw aan de slag gaat. Volgens mij volstaat dat forfaitair bedrag niet. Misschien moeten we nadenken over wat we in het buitenland zien.
32%
NEE
32% wil bij werkloosheid enkel een job die beter betaalt dan de vorige job.
In Duitsland worden mensen geprikkeld om jobs op een lager niveau te aanvaarden. Stel dat ik in mijn laatste job 3.000 euro verdiende en nu enkel een job van 2.300 euro kan vinden. In Duitsland past men de helft van het verschil van 700 euro bij, zodanig dat ik aantrekkelijker word voor de werkgever en de prikkel om terug aan de slag te gaan voor mij ook groter wordt. Die bonussen worden degressief een jaar of twee bijgepast. Men gaat ervan uit dat die mensen geen tien jaar meer zullen werken.” Minister Vandenbroucke noemt het Duitse voorbeeld “creatief en krachtig”, maar hij vreest dat het een administratief ingewikkelde maatregel betreft. “Bovendien riskeer je dat de 55-plussers op een lager niveau ingezet worden op kosten van de overheid. Ik denk dat de
werkhervattingstoeslag eenvoudig is en dat het met 182 euro per maand toch over een aanzienlijk bedrag gaat.” Volgens minister van Werk en Gelijke kansen Joëlle Milquet is die werkhervattingstoeslag te weinig gekend. “Uit een enquête van PlusMagazine die recent werd voorgesteld, blijkt dat van de tien financiële triggers om vijftigplussers aan het werk te houden, er zeven gekend zijn door amper een derde van de Belgen of minder”, zegt woordvoerder Benoit Lannoo. “Een belangrijke les die de minister uit zo’n enquête trekt, is dat we op federaal niveau veel systematischer moeten peilen naar de mate waarin mensen op de hoogte zijn van verschillende maatregelen om vijftigplussers aan het werk te houden en terug aan het werk te brengen. Joëlle Milquet wil daarom begin 2009 starten met een infocampagne – ze was al voorzien in het Generatiepact, maar ze is er nooit gekomen – om de maatregelen voor vijftigplussers in eenvoudige taal ook bij vijftigplussers bekend te maken.” Dat met name de werkhervattingstoeslag nauwelijks bekend is bij mensen die momenteel nog aan het werk zijn, verbaast Joëlle Milquet niet. “Wellicht is zo’n maatregel vooral bekend bij werkzoekende vijftigplussers en bij wie hen bij hun zoektocht naar werk begeleidt”, aldus Benoit Lannoo. “De werkhervattingspremie is een efficiënt middel om het loon op te trekken van wie na een
periode van inactiviteit weer gaat werken. Tot nu moest je echter twintig dienstjaren kunnen bewijzen om van die premie te kunnen genieten. Joëlle Milquet denkt eraan om die voorwaarde af te schaffen, zodat de premie een stimulans bij uitstek kan worden voor vrouwen om pakweg na hun 45ste, als de kinderen groot zijn, weer aan de slag te gaan.” Nog een belangrijke prikkel voor werknemers op Vlaams niveau noemt minister Vandenbroucke het recent sociaal akkoord tussen de vakbonden en de werkgevers dat inhoudt dat de VDAB werkzoekenden boven vijftig voor het eerst systematisch begeleidt naar een job en naar eventuele bijkomende opleidingen. “En als de mensen een passend aanbod weigeren, geven wij hun gegevens door aan de RVA. Vandaag zijn er nog niet voldoende passende jobs, maar daar hoop ik net verandering in te brengen met de hertewerkstellingspremie”, aldus nog de minister. Volgens professor Sels moet er behalve over een actievere aanpak van werkloze vijftigplussers en een aanpassing van de lonen tot slot ook nagedacht worden over de anciënniteitsregeling. “Ik denk dat we looncurves moeten overwegen waar de anciënniteit minder gewicht heeft, want nu maken we mensen zeer duur naarmate ze ouder worden. Het reservatieloon van mensen met een sterke anciënniteitsregeling ligt nog hoger.”
Moeten prestaties meer doorwegen bij loononderhandelingen dan anciënniteit of leeftijd?
vacature.com/prestaties
020_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
21:38
Pagina 20
20 Vacature | zaterdag 29 november 2008
4 TREND
Hoe hoger het diploma, hoe vaker we jobhoppen tekst Marjorie Blomme illustratie Filip Ysenbaert
Percentage werknemers dat actief een andere job zoekt (naar sector) Sociocultureel
29%
Horeca
28%
Hr
25%
Media
25%
Overige diensten
23%
Toerisme
22%
Telecom
22%
Handel
21%
Informatica
20%
Farma
19%
Voeding
18%
Textiel
17,5%
Transport
17%
Welzijnszorg
16,5%
Internationale overheden
16%
Financieel
16%
Gezondheidszorg
16,5%
Hout
15%
Metaal
15%
Bouw
15%
Chemie
13,5%
Onderwijs
13,5%
Gewesten en gemeenschappen Lokale overheid Federale overheid
13% 11% 10%
Wie voor de overheid werkt, heeft minder de behoefte van job te veranderen dan wie in de privé werkt. Bij de federale overheid geeft slechts 10 procent van de ambtenaren aan momenteel actief een andere job te zoeken. Ook in de chemiesector zitten relatief honkvaste werknemers. Het grootste aantal werknemers dat een andere job zoekt, werkt in de socioculturele sector, de horeca, de media en de hr-dienstverlening.
Bijna één op vier werknemers wenst van werkgever veranderen, 17 procent zoekt actief. Tussen vrouwen en mannen is er nauwelijks een verschil. Het diploma is wel bepalend: hoe hoger het diplomaniveau, hoe sterker de wens om van job te veranderen. Volgens K.U.Leuven-onderzoeker Dave Stynen heeft dat vooral te maken met de positie van die mensen op de arbeidsmarkt. “Hoger opgeleiden gaan zich vaker ‘employable’, breder inzetbaar, opstellen: ze denken dat ze door dat hoger diploma beter en sneller kunnen bewegen op de arbeidsmarkt. Ze voelen zich sterker en zoeken actiever naar nieuwe jobs en uitdagingen.” Volgens Stynen vind je dit gedrag zelfs bij hoger opgeleiden met een relatief goede job: “Want dan nog zit je met ambities en dromen die je wil realiseren: je wil jezelf voortdurend verbeteren. Het speelt ook mee dat
niet iedereen intern kan groeien: mensen zoeken dan naar een externe mogelijkheid om sneller carrière te maken.” JOBHOPPEN LOONT MAAR EEN BEETJE Uit de cijfers blijkt dat ‘jobhoppen’ zijn voordelen heeft, maar enkel in beperkte mate. Stynen: “ Wie meer dan vijf keer van job verandert, ziet zijn loon dalen.” Als je op je hele loopbaan twee of drie keer verandert, zullen werkgevers je niet vreemd bekijken. Maar na tien keer zullen ze zich vragen stellen: is dat iemand die zich niet kan binden aan de organisatie? Kan die het werk niet aan? Hoe meer je verandert, hoe negatiever dat wordt geïnterpreteerd. En het begrip ervoor neemt af met de leeftijd: werkgevers vinden het evident dat je in het begin van je loopbaan een paar keer
“Wie meer dan vijf keer van job verandert, ziet zijn loon dalen.” Dave Stynen, onderzoeker K.U.Leuven verandert om te weten wat je wil. Maar doe je dat op je dertigste of vijfendertigste nog steeds, dan wordt dat al veel minder positief beschouwd.” Professor Luc Sels: “In de eerste jaren van je carrière vaak van werkgever veranderen is niet noodzakelijk negatief. Voor de werknemer is dat zelfs een luxe: hij kan zijn weg vinden in de verschillende werkomgevingen en kan een keuze maken die bij zijn persoonlijkheid en motivatie past.” Een exact profiel van de jobhopper, konden de onderzoekers niet maken, deels omdat ze niet wisten wie vrijwillig en wie gedwongen veranderde. Stynen: “We vermoeden dat wie vrijwillig verandert omwille van carrièremogelijkheden, loon etcetera - er eerder op vooruit gaat. En dat het bij wie ontslagen wordt, eerder een negatief verhaal is.”
r
r t
n
021_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:14
Pagina 21
5 TREND
Extra basisdiploma levert weinig op
Professor Sels en zijn team kwamen tot de conclusie dat een extra basisdiploma niet altijd een betere job of een hoger loon oplevert. Sels: “Hoe gespecialiseerder uw diploma is, hoe meer het bijdraagt tot een goedbetaalde job. Maar een tweede universitair diploma van hetzelfde niveau levert gemiddeld gezien relatief weinig op. Iemand met een master in de sociologie en een master in de letteren zal niet noodzakelijk meer verdienen dan iemand die enkel de master in sociologie haalde.” Stynen: “Soms kan zo’n tweede diploma zelfs een omgekeerd effect hebben. Voor heel wat jobs in het bedrijfsleven kijkt men naar het niveau veeleer dan naar de inhoud van
“Bij de master-na-masteropleidingen, de echte specialisatiejaren, merk je wel zeer positieve looneffecten.” Dave Stynen, onderzoeker K.U.Leuven het diploma. In het bedrijfsleven bestond vroeger vooral de perceptie dat mensen met een tweede diploma nog niet klaar zijn voor de arbeidsmarkt.” Volgens de onderzoekers zou het interessant zijn om mensen te volgen die eerst een tijdlang werken en daarna pas een tweede diploma halen. “We zouden ons dan kunnen afvragen of dat een ander effect zou geven. Want voor de meeste jobs in het bedrijfsleven heeft men momenteel een aantal voorkeursdiploma’s in gedachten. En ik heb niet het gevoel dat iemand die enkel een diploma toegepaste economische wetenschappen heeft, anders zal behandeld worden, dan iemand met een extra sociologie-diploma er bovenop. Een ander verhaal krijg je met de master-namasteropleidingen, de echte specialisatiejaren. Daar merken we wél zeer positieve effecten. Neem nu iemand die financiering volgt als afstudeerrichting binnen de toegepaste economische wetenschappen en die daarna nog een master-na-masterdiploma in de financiële economie begint: die persoon belandt in de goedbetaalde expertenjobs. Veel hangt dus af van je faculteit, je opleiding, hoe je de verschillende opleidingen combineert en de schaarste in je geambieerde beroep.” (MB)
Heeft uw tweede basisdiploma u financieel iets opgeleverd?
vacature.com/extradiploma
022_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
19:34
Pagina 22
22 Vacature | zaterdag 29 november 2008
6 TREND
Diploma weegt zwaarst door in loon ambtenaren tekst Evy Ballegeer foto Isabel Pousset
Nergens is een diploma zo belangrijk als bij de overheid. Elk soort diploma hangt vast aan een bepaald niveau. Voor niveau A is een masterdiploma vereist, voor niveau B een bachelor en
Loonverschillen gediplomeerden versus niet-gediplomeerden Loonverschillen in procenten 80% 70%
ambtenaren
60% 50% 40%
bedienden
voor niveau C een humanioradiploma. Wie geen diploma heeft, werkt op niveau D. Aan elk niveau hangt een vaste salarisschaal vast, met een vaste evolutie. Die situatie is gegroeid vanuit het gelijkheidsbeginsel: in het openbaar ambt moet iedereen gelijk behandeld worden. Maar de regels houden te weinig rekening met de reële arbeidsmarkt. Een managementassistent bijvoorbeeld hoort thuis in groep B, maar haar collega zonder bachelordiploma werkt op niveau C en wordt minder betaald, ook al heeft die dezelfde competenties en evenveel ervaring. Een master krijgt dan weer sowieso een brutostartsalaris van 2.700 euro, los van de ervaring, de competenties of de jobinhoud. Met andere woorden: niet wat u kunt, bepaalt de aanloop van uw carrière en de evolutie van uw verloning, maar wel uw diploma.
30% 20% 10%
arbeiders
0%
geen
LO
LSO
HSO
HOKT
HOLT
UNIV
Diplomaniveau De impact van het diploma op het brutomaandloon is het grootst bij ambtenaren. Wie een universitair diploma heeft en aan de slag is als bediende, verdient de helft meer dan iemand zonder diploma. Ambtenaren verdienen bijna 80 procent meer.
COMPETENTIES SCREENEN Dat diplomafetisjisme stuit al jaren op kritiek. Terecht, vinden ze bij Jobpunt Vlaanderen, het Vlaams agentschap dat selecteert en rekruteert voor overheden, gaande van steden en gemeenten over OCMW’s tot provincies en de Vlaamse overheid. “Ik ben het er absoluut mee eens dat de overheid nog te veel belang hecht aan diploma’s”, stelt gedelegeerd bestuurder Mireille Deziron. “Wij zijn al lang vragende partij om die regels los te laten.” Maar het zit – typisch Belgisch – ingewikkeld
in elkaar. De regels omtrent ambtenaren liggen namelijk vast in het Algemeen Principe Koninklijk Besluit (APKB) en dat is federale regelgeving. En zo verzeilen we via het onderwerp diplomafetisjisme ongewild in een rondje staatshervorming. “Vlaanderen is al langer vragende partij om zijn eigen personeelsbeleid te kunnen voeren. Er is geen reden meer om federaal te bepalen hoe we in Vlaanderen moeten rekruteren. Bij de Vlaamse overheid zijn we al heel lang bezig met talentmanagement waarbij we mensen op hun competenties screenen. Een diploma maakt daar deel van uit, maar garandeert niet dat iemand zal kennen of kunnen wat nodig is voor de job. Wij staan al lang klaar om daar op een andere manier mee om te gaan, alleen is dat juridisch nog onmogelijk. Binnen de krijtlijnen van wat kan, proberen we zo ver mogelijk te gaan. Zo testen wij onze kandidaten al wel op hun competenties.” Wat knelpuntberoepen betreft, werd het APKB wel al aangepast: in geval van schaarste op de arbeidsmarkt mag van de diplomavereiste afgeweken worden. “Die mogelijkheid werd onder andere gecreëerd voor ict’ers die geen it-diploma hebben, maar die wel over de nodige kennis beschikken. Intussen hebben we voor de Vlaamse overheid een hele lijst met gelijkaardige knelpuntberoepen opgesteld, jobs waarbij we
023_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
19:34
Pagina 23
Vacature | zaterdag 29 november 2008 23
SALARISENQUETE
Mireille Deziron, gedelegeerd bestuurder Jobpunt Vlaanderen: “We kunnen niet zeggen: we hebben een interessante kandidaat die we heel graag willen rekruteren en daarom geven we een hoger loon.”
naar de competenties in plaats van naar het diploma willen kijken. De lokale besturen zijn niet getergd door zo’n APKB, dus die hebben zichzelf meer vrijheden toegekend. In hun nieuwe regeling staat dat elk gemeentebestuur kan beslissen om de diplomavoorwaarden voor een bepaalde vacature te laten vallen. Er moet dan wel een test zijn om te vermijden dat er een wildgroei ontstaat zoals vroeger of dat er aan favoritisme zou gedaan worden.” KNELPUNTBEROEPEN De knelpuntberoepenlijst is principieel goedgekeurd en treedt heel binnenkort in voege. Een exacte datum is er evenwel niet. De lijst stemt deels overeen met de lijst van de VDAB. Knelpuntberoepen bij de Vlaamse overheid zijn bijvoorbeeld ingenieurs, ict’ers en financiële en medische profielen. “Een aantal statutaire vacatures (voor vastbenoemde functies, nvdr), bijvoorbeeld boekhouders of ingenieurs, raken moeilijk ingevuld, ook weer omdat we aan een aantal federale regels gebonden zijn. De meest absurde is dat de statutaire ambtenaren van de ministeries via Selor moeten passeren. Voor andere overheidsagentschappen in Vlaanderen en contractu-
eel personeel is dat niet zo. Selor staat op een enorme afstand van de Vlaamse overheid, dus dat gaat zeer moeilijk. Er is op dit moment een nijpend tekort
loon van een ambtenaar stijgt volgens een vaste schaal. “Maar in Vlaanderen kun je op basis van anciënniteit niet langer automatisch meer verantwoor-
“Ik ben het er absoluut mee eens dat de overheid nog te veel belang hecht aan diploma’s.” Mireille Deziron, gedelegeerd bestuurder Jobpunt Vlaanderen aan wetenschappers. We hebben ook een groot probleem met artsen, bijvoorbeeld in psychiatrische ziekenhuizen. Kinderpsychiaters vinden we niet. Elk jaar studeren er maar zes af en wij beschikken over weinig middelen om er daarvan twee naar ons te lokken. Dat is jammer en daar moeten we echt iets aan doen. Financieel ligt het vast wat we die mensen mogen bieden. We kunnen dus niet zeggen: we hebben een interessante kandidaat die we heel graag willen rekruteren en daarom geven we een hoger loon. We hebben die onderhandelingspositie niet en dat is een ernstige handicap.” Een ander voorbeeld van een aanpassing die Vlaanderen heeft doorgevoerd, heeft te maken met anciënniteit. Het
delijkheden en het daaraan gekoppelde hogere salaris krijgen. Daar hebben we selecties tussen gestoken.” De vaste loonschalen trekken allicht veel mensen aan die bovenal zekerheid willen in hun job. Goede tijden of slechte tijden: bij de overheid zit u veilig. “Met de financiële crisis in het achterhoofd willen ineens veel mensen voor de overheid werken. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt, krijgen we vooral mensen die kiezen voor maatschappelijk engagement. Dat zijn de juiste mensen voor de Vlaamse overheid. Ze koppelen die betrokkenheid aan werkzekerheid, opleidingskansen en een goede balans tussen werk en leven.”
“VDAB erkent eigen attesten niet” De diplomafixatie van de overheid werd onlangs nog een keer in de verf gezet op www.foutdiploma.be, een meldpunt voor mensen die te lijden hebben onder de diplomavereisten van de overheid. De website is een initiatief van federaal volksvertegenwoordiger Bruno Steegen (Open VLD) en Vlaams volksvertegenwoordiger Laurence Libert (Open VLD). De politici klagen aan dat elders verworven competenties geen rol spelen in de selectieprocedure. Libert: “Als iemand de opleiding secretariaat bij de VDAB met succes afrondt, dan kan die persoon niet solliciteren voor een secretaressejob bij de VDAB omdat die het eigen getuigschrift niet erkent. Hoe absurd is dat?” Bijkomend vinden Steegen en Libert het niet kunnen dat iemand met een diploma van de universiteit van Maastricht niet zomaar aan de slag kan bij de overheid omdat diploma’s van buitenlandse hogescholen en universiteiten niet automatisch erkend worden. De erkenning vereist een procedure bij het NARIC (National Academic Recognition Information Centre) die volgens de politici tijdrovend is en ook nog eens veel geld kost. “Het wordt tijd dat de overheid aanvaardt dat - door het Bologna-akkoord te ondertekenen - de diploma’s van binnen de Europese Unie automatisch erkend moeten worden”, aldus Steegen.
024_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
19:34
Pagina 24
Wie een partner heeft, verdient 7 procent meer dan wie single door het leven gaat. Dat geldt alvast voor de mannelijke bevolking in België. Bij vrouwen is het verschil al veel kleiner: vrouwen met partner verdienen 1,7 procent meer dan alleenstaande vrouwen. Kinderen spelen ook een belangrijke rol: terwijl mannen met kinderen 4,4 procent méér verdienen, verdienen vrouwen gemiddeld 1,1 procent minder wanneer ze moeder zijn. Alleenstaande vrouwen met kinderen verdienen zelfs gemiddeld 3,2 procent bruto minder dan single vrouwen zonder kinderen. Bij alleenstaande mannen met kinderen maakt het nauwelijks verschil uit: zij verdienen nog altijd 1,8 procent meer dan alleenstaande mannen zonder kinderen. Niet dat kinderen je rijker maken, maar waarschijnlijk is het zo dat
men voor kinderen kiest op een moment dat men het financieel iets beter heeft. Bovendien voelen mannen met kinderen zich verantwoordelijk: brood op de plank is voor hen net iets belangrijker dan voor mannen zonder kinderen. Mannen met kinderen en een niet-werkende vrouw verdienen bijna 5 procent méér dan hun collega’s zonder kinderen en een niet-werkende partner. Een vader die zich ten volle kan concentreren op zijn baan, heeft ook meer kans op een riant loon. Maar ook het omgekeerde lijkt logisch: in gezinnen met een goed verdienende vader, kan de vrouw het zich veroorloven om thuis te blijven en voor de kinderen te zorgen. (Met dank aan Dave Stynen, assistent aan de faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, K.U.Leuven)
Hoeveel meer verdient u...
Hoeveel meer of minder verdient u...
MET PARTNER?
MET EEN OF MEERDERE KINDEREN?
(vergeleken met werknemers zonder partner)
(vergeleken met werknemers zonder kinderen)
Werknemers zonder partner +1,7% +7,2%
7 TREND
Wie een partner heeft, verdient meer
-3,2%
+1,8%
Werknemers met niet-werkende partner
n.s.
Werknemers met werkende partner
n.s.
+4,8% +2,1%
n.s.= niet significant (in dit geval: geen verschil met werknemers zonder kinderen)
Getuigenis:
24 Vacature | zaterdag 29 november 2008
025_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:58
Pagina 25
Vacature | zaterdag 29 november 2008 25
Getuigenis:
SALARISENQUETE
Mannen met kinderen verdienen 4 procent meer dan mannen zonder kinderen. Het looneffect van het vaderschap is het grootst als de partner niet werkt. Yves Vander Auwera, vader van vier kinderen en veelverdiener, is al lang de kostwinner van het gezin. Yves Vander Auwera (53) overloopt met veel gevoel voor nostalgie zijn loopbaan, die van start ging met een bescheiden salaris van 1.500 euro bruto, daarna tot ver boven het gemiddelde piekte tijdens een internationale carrière en zich nu stabiliseert bij 5.350 euro netto als directeur bij Fedict, de Federale Overheidsdienst voor Informatie- en Communicatietechnologie. “Elke belangrijke beslissing in mijn loopbaan hebben we genomen met de hele familie. Mijn echtgenote en de vier kinderen gingen rond de tafel zitten en maakten een SWOT-analyse: wat zijn de voordelen, wat zijn de nadelen? Iedereen gaf zijn eigen mening, daarna beslisten we samen. Mijn kinderen wisten heel goed dat het voor mij belangrijk was in het buitenland te kunnen werken. Ik ben geboren in Congo, mijn vader heeft ook lang internationaal gewerkt. Het zit me in het bloed.” PARTNER BLIJFT THUIS Na een humanioraopleiding Latijn-wiskunde haalde Vander Auwera zijn licentiaat informatica aan de ULB, toen nog een gloednieuwe richting. “In 1977 begon ik als assistent aan de ULB, richting Informatie en Documentatie. In 1981 maakte ik de overstap naar de privé. Ik koos voor Swiss Life, hoewel zij niet de beste betalers waren. De acade-
voor mij het meest interessante deel van mijn carrière: de internationale jaren. Voor EDS heb ik wereldwijd in de financiële wereld gewerkt, als expert business development. Al was ik vaak meer ‘brandweerman’ dan expert (lacht). Ik heb achttien maanden in Zuid-Korea gewoond, in Maleisië, Zuid-Afrika, Zwitserland, Oost-Europa en Dallas. Mijn salaris zat in die jaren op haar hoogtepunt: ik verdiende er zonder twijfel meer dan wat ik vandaag heb. EDS werkte met bonussen, waarbij je op jaarbasis al snel over duizenden dollars extra spreekt. Er was ook een zeer goed pensioenplan.” LEVEN WORDT DUURDER Een gezin met vier kinderen, waarbij de man een internationale carrière uitbouwt, impliceert dat de partner zich opoffert om thuis te blijven. “Mijn echtgenote heeft na verloop van tijd haar baan als lerares opgezegd. Ik was dus de enige kostwinner thuis. Daarom is het altijd erg belangrijk geweest dat ik een goed loon had. Toch heb ik nooit louter omwille van het geld voor een job gekozen. Privéleven en plezier in het werk gaven altijd de doorslag.” Privéredenen maakten ook een einde aan de internationale loopbaan. “Eén van mijn dochters heeft zware medische problemen gekend: ik was nodig thuis, bij mijn familie.” In mei 2003 maakte Vander Auwera de overstap naar de overheid. “Ik zit momenteel op het einde van mijn mandaat bij Fedict. De job bevalt me nog altijd enorm, maar over het loon heb ik mijn bedenkingen. Je weet waarschijnlijk dat de mandaathouders binnen de overheid hun salaris zagen bevriezen. Zelfs de index wordt niet op onze lonen toegepast. Daarover ben ik niet tevreden: het leven is voor iedereen een pak duurder geworden. Ik verdien nu minder dan vijf jaar geleden, wat ook gevolgen heeft voor mijn pensioen later. En het is niet omdat er drie kinderen het huis uit zijn, dat ik niet meer voor hen moet zorgen.”
“Toch heb ik nooit louter omwille van het geld voor een job gekozen.” Yves Vander Auwera mische wereld verdiende beter, maar daar werkt men met ‘vlakke lonen’: je stijgt nauwelijks in de loop der jaren. Ik vergeet nooit mijn eerste salaris bij Swiss Life: 60.000 Belgische frank bruto. Ik ben daarna snel ict-verantwoordelijke geworden, waardoor ik mijn salaris wat zag stijgen. Na tien jaar ben ik overgestapt naar Landbouwkrediet, als directeur ict. Daarna kon ik terecht als operation manager bij de groep La Famille, dat nu Partena heet. Nog wat later heb ik enkele maanden bij Central Hispano gewerkt, waar ik een forse loonsverhoging kreeg.” Zijn beste jaren kende Vander Auwera bij it-dienstenbedrijf EDS, waar hij in 1998 ging werken. “Mijn eerste opdracht was de fusie van Axa en Royal Belge. Toen dat achter de rug was, begon
Vander Auwera is trots op zijn vier kinderen en vier kleinkinderen. “Zij zijn mijn échte rijkdom. Mijn vrouw en ik maken er ook een erezaak van om hen financieel te steunen. Sparen is vandaag
tekst Ann Lemaître foto Lies Willaert
YVES VANDER AUWERA ■ Beroep: Directeur bij FOD voor Informatie- en Communicatietechnologie ■ Netto maandsalaris: 5.350 euro ■ Inkomen partner: Geen ■ Burgerlijke staat: Getrouwd, vier kinderen tussen 28 en 21 jaar, waarvan enkel de jongste nog thuis woont, en vier kleinkinderen ■ Bedrijfswagen: Audi 6 ■ Gezinswagens: 2 Opels en een chopper Suzuki Intruder G800 ■ Beleggingen: In fondsen ■ Vrije tijd: Verre reizen, schrijnwerkerij, fietsen en trekking
onmogelijk voor jonge mensen. Ik denk dat het de verantwoordelijkheid van de ouders is om te zorgen voor de toekomst van hun kinderen. Wij storten vanaf de geboorte elke maand 10 euro op de rekening van de kleinkinderen. Mijn vrouw en ik komen uit grote families: wij hebben nooit het geld over de balk gesmeten. Zelf voelen we ook dat het leven duurder wordt. Ik heb gelukkig nog altijd mijn pensioenplan bij Swiss Life en EDS, die bij Fortis aandelen hebben. Natuurlijk heb ik ook verloren aan beleggingen dit jaar. Daarbovenop betaal ik op jaarbasis nog een slordige 2.500 euro aan levensverzekeringen.” Mevrouw Vander Auwera beheert het geld thuis. “Ik moet eerlijk zeggen: mijn echtgenote weet ook beter wat er op onze bankrekening staat dan ik. Of zij tevreden is als huisvrouw? Steeds minder. Hoe meer kinderen er het huis uit zijn, hoe meer mijn vrouw het betreurt dat zij haar loopbaan heeft opgegeven. Maar opnieuw gaan werken is niet evident. Mijn vrouw is een fanatieke sportster: kan zij al haar hobby’s opgeven voor een baan? Ondertussen doet ze af en toe vrijwilligerswerk. En natuurlijk rekenen mijn kinderen ook op haar voor de opvang van de kleinkinderen.”
026_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:06
Pagina 26
26 Vacature | zaterdag 29 november 2008
7 op 10 mannen verdienen meer dan hun vrouw Van de mannen met een werkende partner, verdient zeven op de tien meer dan zijn partner. Bij vrouwen is dat slechts twee op de tien. Maar voor we de antidiscriminatiewet bovenhalen, willen de onderzoekers er ons op wijzen dat dit verschil niet te wijten is aan het feit dat vrouwen per definitie minder betaald worden. “Vrouwen zitten vaak in jobs en sectoren die minder betalen”, zegt Dave Stynen van de K.U.Leuven. “Ik geloof niet in het verhaal dat vrouwen minder betaald worden voor dezelfde positie. Maar in som-
8
mige functies is de loonkloof wel groter en die loonkloof stijgt volgens het niveau:
mannelijke collega. Een vrouw zal eerder onderhandelen over – weliswaar - een goed loon, maar dan in combinatie met glijdende werkuren en de garantie dat ze op vrijdag om 17 uur naar huis kan. Een man zal waarschijnlijk inzetten op een hoog loon en zal zwijgen over die Dave Stynen, onderzoeker K.U.Leuven glijdende werkuren. Alles wat te maken heeft met loonsverwachop arbeidersniveau is ze quasi afwezig, bij tingen, levert markante verschillen op ambtenaren is ze volledig afwezig, bij tussen mannen en vrouwen.” bedienden is ze klein en voor kaderleden begint ze toe te nemen. De loonverschilTien procent van de mannen stond eerlen nemen toe op het moment dat er vrije der negatief tegenover het feit dat hun loononderhandelingen mogelijk zijn. vrouw meer verdiende. Bij de vrouwen Mannen en vrouwen hebben andere was dat acht procent. Stynen: “Hier voorwaarden en criteria. Je kan een zeer speelt het scenario waarin de man nog ambitieuze vrouw zijn, maar een huissteeds graag de kostwinner is. Maar het houden hebben waarin de taakverdeling is niet de bedoeling dat we dit gaan verniet fiftyfifty is. Als je je job dan moet algemenen. Globaal genomen bleek uit combineren met de zorg voor twee kindede cijfers dat bijna iedereen positief ren, kan ik me best voorstellen dat je stond tegenover zijn of haar partner die andere voorwaarden zal hebben dan je meer verdient.” (MB)
“Vrouwen zitten vaak in jobs en sectoren die minder betalen.”
TREND
Is er in uw bedrijf of in uw gezin sprake van een m/v-loonkloof?
vacature.com/loonkloof
Hoe verhoudt het brutomaandloon van uw partner zich tot uw loon? Vrouwen met een werkende partner 23,3%
Mijn partner verdient ongeveer evenveel als ik (verschil is kleiner dan 100 euro)
Mannen met een werkende partner
15,0% 21,8%
Mijn partner verdient minder dan ik
70,6% 53,1%
Mijn partner verdient meer dan ik 13,8%
Ik ken het loon van mijn partner niet
9 TREND
1,8% 0,6%
Van de mannen met een werkende partner, verdient 7 op 10 meer dan de partner. Van de vrouwen met een werkende partner, verdient 2 op 10 meer dan de partner, een kwart verdient ongeveer evenveel als de partner en ruim de helft verdient minder dan de partner. Het aandeel respondenten dat het loon van de partner niet kent, bedraagt 1 procent
027_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:06
Pagina 27
Vacature | zaterdag 29 november 2008 27
SALARISENQUETE
Slechts 1 op 5 sollicitanten durft eisen stellen Terwijl grote ondernemingen moeilijk individuele deals toelaten, zijn persoonlijke afspraken rond werkuren en vakanties schering en inslag in onze kmo’s, aldus de Vacature K.U.Leuven Salarisenquête. Al deinzen de meeste sollicitanten en werknemers er voor terug om voluit te onderhandelen over betere arbeidsvoorwaarden. Jan heeft met zijn baas afgesproken dat hij dinsdag en donderdag een half uur vroeger mag vertrekken om zijn twee kindjes op te halen. Hij komt daarom woensdagochtend een uur vroeger naar het werk. Ongeveer een op drie deelnemers (32%) aan onze Salarisenquête heeft als sollicitant of als werknemer onderhandeld om van zo’n afspraak te genieten, berekende Gert Theunissen, onderzoeker aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de K.U.Leuven.
de koffiepauze, maar verder dan wat gemopper gaat het meestal niet. Haast niemand gaat de deal tegenwerken, zelfs niet als die voor meer werkdruk zorgt. De Belg is een loyale medewerker. Het meeste ophef ontstaat rond financiële deals, omdat iedereen gevoelig is voor geld.” Om wrevel te vermijden geeft de Leuvense onderzoeker als tip om de collega’s bij de uitwerking van de afspraak te betrekken. “Een goede test voor een i-deal: kan je hem zonder blozen op het intranet van het bedrijf plaatsen?”
Hij doet vandaag onderzoek naar ‘i-deals’, wat staat voor ‘idiosyncratic deals’, dat zijn ‘uitzonderlijke afspraken’ tussen werknemer en werkgever. “Een i-deal heeft drie kenmerken”, somt Gert Theunissen op. “Deze afspraak werd individueel onderhandeld. Hij is uniek, in de zin dat de collega’s er niet van kunnen genieten. Toch is de afspraak voordelig voor werknemer én de organisatie.” Want daarom maken ondernemingen zulke regelingen: om medewerkers aan te trekken, hen te motiveren of om te verhinderen dat ze vertrekken. “Het gaat dus niet over half louche afspraakjes zoals de neef van de grote baas die een grotere bedrijfswagen krijgt. De afspraak is ook goed voor de organisatie.”
GEEN COLLECTIEF OVERLEG “De i-deals gaan wel in tegen het collectief sociaal overleg. Medewerkers in een sterke positie sluiten ze af en hollen zo indirect de functie van de vakbonden uit”, beseft Gert Theunissen. “Ook gaan ze in tegen het klassieke hr-beleid dat voor iedereen dezelfde lijnen wil trekken voor iedereen.” Omgekeerd kunnen i-deals uitgroeien tot nieuwe trends. “Neem het ouderschapsverlof. Dat is ooit door een Amerikaanse onderneming toegekend aan enkele assertieve vrouwen”, zegt Gert Theunissen.
I-DEAL OP INTERNET Hoewel dit thema al vijf jaar leeft onder hrmanagers wereldwijd, is onze Salarisenquête de eerste die de i-deals in kaart brengt. I-deals draaien grotendeels rond afwijkende uurroosters of vakantieregelingen. Slechts 15 procent krijgt een speciale financiële vergoeding en amper 6 procent een uniek extralegaal voordeel (zoals een pc of een hogere pensioenregeling). “Dat extralegaal voordeel vinden we bijna enkel onder managers”, stelt Gert Theunissen vast. “Dikwijls worden deze afspraken geheim gehouden om spanningen te vermijden. Zo’n uitzonderlijke regeling levert soms discussie op tijdens
Percentage werknemers dat tijdens sollicitatie over afwijkende arbeidsvoorwaarden onderhandelt (naar sector) SECTOR Informatica
34,3%
Horeca
33,9%
Media
33,5%
Bouw
30,1%
Toerisme
29,7%
Handel
25,1%
Socioculturele sector
24,6%
Energie - en watervoorziening
23,8%
Metaal
21,7%
Telecom
21,6%
Transport
21,5%
Financieel
21,3%
Farma
20,9%
Voeding
19,6%
Chemie Lang niet alle ondernemingen laten i-deals toe. Vooral in de grotere ondernemingen en zeker bij de overheid zijn ze eerder zeldzaam. Volgens de enquête heeft de helft van de medewerkers uit kmo’s (tot 50 werknemers) één of meerdere deals, terwijl dat in ondernemingen met meer dan 1.000 werknemers amper 20 procent is. In de overheidsdiensten geeft minder dan 10 procent aan een speciale afspraak te hebben.
Textiel
Hebt u bij uw sollicitatie over uw loon en andere voordelen onderhandeld?
vacature.com/onderhandel
17,9%
Gezondheidszorg Lokale overheid Onderwijs Federale overheid
Algemeen: Ze zijn schering en inslag in sectoren met veel jonge medewerkers, zoals ict, media en toerisme. “Daar is men gewoon om voor de eigen belangen op te komen.” Uit de enquête halen we nog dat meer mannen dan vrouwen i-deals sluiten, en dat hoger geschoolden er vaker van kunnen genieten dan lager geschoolden.
18,7%
15,0% 7,8% 5,1% 3,7%
18,0%
Amper 1 op 5 (18%) sollicitanten onderhandelt over arbeidsvoorwaarden die afwijken van wat de werkgever standaard aanbiedt. In de ict, de horeca en de media durft 1 op 3 sollicitanten onderhandelen over betere arbeidsvoorwaarden. De uitzonderlijke regelingen, onderhandeld als sollicitant of als werknemer, draaien meestal om een interessantere jobinhoud (24%), een afwijkend uurrooster (22%), vakantieregeling (17%) en veel minder over een financiële beloning (14,5%).
028_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:06
Pagina 28
28 Vacature | zaterdag 29 november 2008
12 tips voor een hoger loon
Hoe onderhandelt u een goed loon? Iedereen droomt ervan om zoveel mogelijk uit de brand te slepen bij salarisonderhandelingen. Wie de spelregels goed kent, springt het verst. “Grotere werkgevers hebben meestal een eigen loonsysteem waar u als individuele sollicitant niet veel kan aan veranderen, maar kleine werkgevers betalen vaak ‘à la tête du client’. Hoe beter u als werknemer onderhandelt, hoe hoger het aanvangsloon. Meer zelfs: eenmaal u een hoger startloon vast heeft, kan u daar waarschijnlijk meerdere jaren van profiteren. Want werkgevers en werknemers zijn ‘deltadenkers’: ze kijken niet zozeer naar de loonhoogte, maar wel naar de opslag”, stelt Jo Schouteten vast. Hij kan het weten, want hij adviseert bedrijven over hun beloningsbeleid. Om het spel van de salarisonderhandeling beter in kaart te brengen, stapten we naar Katia Tieleman, professor 'Onderhandelen en Conflictmanagement' aan de Vlerick School. Haar tips kunnen u een stuk verder helpen.
1. De grootste toegeving die u kan doen aan de tegenpartij is u niet voorbereiden.
de 'deal' rond is, kan u moeilijk terugkeren naar andere onderwerpen.
2. Zorg vooraf voor een 'plan B' waarop u
7. Denk ook aan welke extra opleiding of
zich kan beroepen indien de onderhandeling mislukt.
ondersteuning u verlangt? Of welke titel? Deze punten kosten de werkgever soms weinig, zodat die in deze economisch moeilijke tijden gemakkelijker toegestaan worden.
3. Ga na waarom u de functie wil. Indien u echt geïnteresseerd bent, zal uw gedrevenheid het hele gesprek doordringen, wat enkel in uw voordeel kan spelen. Zo'n eerste indruk is zeer belangrijk.
4.
Trek het gesprek open. Katia: "Loononderhandelingen gaan over meer dan het salaris en een voordelenpakket. Zie het gesprek als een samenwerkingsovereenkomst waarin verwachtingen worden afgestemd en de voordelen, het engagement en de groeikansen voor beide partijen worden geoptimaliseerd.”
5. Begin daarom met de wederzijdse verwachtingen af te tasten. Stel vragen en laat de werkgever eerst vertellen hoe die de functie ziet en hoe de job zich zal ontwikkelen. Hoe past de functie binnen de plannen van de onderneming? Jonge sollicitanten stellen meestal te weinig vragen, wat een zwakke indruk geeft.
8. Een heel nederige houding - 'Ik neem wel wat u aanbiedt', of een te dominante houding, zijn allebei af te raden.
9. Besef dat in vele bedrijven het beginsalaris voor starters ongeveer vastligt. Maar wie ervaring te koop heeft, kan die nu verzilveren.
10. Meestal adviseert men om de werkgever als eerste aan zet te laten. Maar als u genoeg informatie heeft, is het voordelig om zelf het gesprek te ‘ankeren’ door als eerste met een salarisvoorstel te komen. Zorg dat dit voorstel goed onderbouwd is, zodat u het kan verdedigen.
11. Durf door te vragen. “Studies bewijzen dat wie met hoge aspiraties aan het gesprek begint en hoog durft inzetten, ook hoger eindigt", weet professor Katia Tieleman.
12. Het is belangrijk om op uw houding te letten, 6.
Het salaris en aanverwante onderwerpen (zoals groepsverzekering, bedrijfswagens, maaltijdcheques, ...) horen thuis op het einde van het gesprek. Wie direct naar het monetaire wipt, laat veel kansen liggen. Want eens de salariskoek verdeeld is en
maar het is heel moeilijk om non-verbale communicatie bewust en consequent te sturen, vooral in zenuwslopende situaties. Indien u oprecht in een win-win samenwerkingsovereenkomst geïnteresseerd bent, zal dit ook uit uw houding spreken.
Meer tips vindt u op
vacature.com/loononderhandeling
029_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:06
Pagina 29
Vacature | zaterdag 29 november 2008 29
SALARISENQUETE
10 TREND
Amper 1 op 3 werknemers heeft variabel loon Percentage werknemers met een variabel loon Systeem van winstdeling, uitbetaald in de vorm van aandelen 2% Aandelenopties 2% Commissies of stukloon 3% In cash uitbetaalde vormen van winstdeling (periodieke verdeling van een deel van de winst over de werknemers) 5% Individuele prestatiebeloning 11% Bonussen of premies uitbetaald door de werkgever, bv. naar aanleiding van een verbetering van de resultaten 18% Geen van deze systemen 69%
Drie vierde van de werknemers heeft enkel een vast loon. Ongeveer 30 procent kent een bijkomend systeem van variabele beloning. De occasionele premie of bonus is hier veruit het populairst. Tien procent ziet zijn prestaties vertaald in een individuele beloning. Aandelenopties en winstdeling zijn slechts voor een kleine minderheid weggelegd. (EV)
030_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:07
Pagina 30
30 Vacature | zaterdag 29 november 2008
Topmanagers moeten zeker inboeten bij recessie
De knip op internationale topsalarissen? tekst Erik Verreet foto Michel Wiegandt
“Ook bedrijven zijn soms onzeker over wat een sollicitant hen vraagt als startsalaris”, steken Yves Van de Steen en Christophe Swaenepoel van wal. De twee zijn als consulenten van Hewitt Associates gespecialiseerd in hr-advies voor multinationals. “Ze bellen ons. Op basis van onze studies kunnen wij het salaris van een bepaalde functie bepalen in een zeker land. Als die kandidaat ver boven die som mikt, raden we het bedrijf af op zijn eisen in te gaan. Vaak gaat het om een vorm van controle door de moedermaatschappij, die wil nagaan of haar plaatselijk filiaal niet over de schreef gaat. Zelfs headhunters contacteren ons met eenzelfde vraag.” We glijden af naar een recessie. Voelt u dit? Christophe Swaenepoel: “Bedrijven houden oefeningen om het salaris dat zij uitbetalen, binnen de grenzen te houden die zowel voor henzelf als voor hun medewerkers voordelig uitkomen. Neem bijvoorbeeld de bonusoptimalisatie: in plaats van de bonus in cash te betalen, laten ze dat geld via het pensioenplan of via aandelenopties lopen. Dat is fiscaal interessanter. Natuurlijk neemt de werknemer bij opties een zeker risico - dat moet ik u niet vertellen - en hij moet op voorhand belastingen betalen. Maar dat is heel weinig.”
Nu de recessie dreigt, leggen vele internationale bedrijven hun salarisbeleid onder de loep. Ook topmanagers zullen de saneringen voelen, menen de specialisten van Hewitt Associates.
Onder werknemers neemt de ongerustheid toe in verband met de tweede pensioenpijler, de bedrijfspensioenen. Akkoord? Christophe Swaenepoel: “Ze zouden zich beter zorgen maken over de eerste pijler, het overheidspensioen. Maar inderdaad, de druk op het bedrijfspensioen neemt toe. Binnen dat bedrijfspensioen zien we al langer een verschuiving van het ‘te bereiken doel’ (waarbij het bedrijf een bepaalde som gegarandeerd betaalt bij pensionering, nvdr) naar een ‘vaste bijdrage’ (waarbij het bedrijf maandelijks die vaste bijdrage stort, nvdr). Door het systeem van het ‘te bereiken doel’ slepen sommige bedrijven heel grote verplichtingen tegenover hun toekomstig gepensioneerde werknemers mee. In het systeem van de ‘vaste bijdrage’ verschuift het risico gedeeltelijk naar de werknemers, aangezien die niet meer weet welk bedrag hij bij zijn pensioen zal ontvangen.” Heeft de beurscrisis het uitdelen van aandelen en opties veranderd? Yves Van de Steen: “Voor de recessie van 2002-2003 verdeelden de bedrijven, zeker in de informaticasector, heel vlot aandelen en opties. Dat is nu veel minder. Het is een voordeel voor executives en managers geworden. In het verloningspakket van die absolute top zitten naast opties
Salarisverhogingen wereldwijd (schattingen voor 2009) België
+4,5%
Duitsland
+3,9%
Nederland
+4,0%
UK Italië
+4,2% +3,8%
Zweden
+4,0%
VS
+3,9%
India China
+2,7% +9,7%
meer en meer aandelen. Want opties stimuleren managers om de beurskoers te maximaliseren, wat dikwijls niet in het belang van het bedrijf is op wat langere termijn. Via die aandelen willen ze hun managers aanzetten zich meer te richten op de langetermijnstrategie. De verdeling van die gratis aandelen hangt ook steeds meer af van de behaalde resultaten.”
Uiteindelijk moet het remuneratiecomité van de onderneming beslissen hoeveel die manager waard is? Christophe Swaenepoel: “Misschien moet het remuneratiecomité wat meer informatie doorspelen over wat het doet. Die comités winnen de komende jaren aan belang. Ultiem is het aan de aandeelhouders om tijdens de jaarvergadering de daden van de raad van bestuur goed of af te keuren.”
Vandaag liggen de ‘gouden parachutes’ waardoor managers bij ontslag veel geld mee naar huis nemen, Tijdens de voorbije budgetbesprezwaar onder vuur. Niet alleen in king van de regering Leterme België, zelfs in de VS heeft Obama dook het gerucht weer op dat de hierover een voorstel klaar? bedrijfswagens weer hoger belast Yves Van de Steen: “Die parachutes zouden worden? komen aangewaaid uit landen waar er weiYves Van de Steen: “België is echt hét land nig bescherming is voor ontslagen werknevan de bedrijfswagens. Bedrijfswagens zijn mers, zoals de VS en Groot-Brittannië. Ik hier wijdverspreid. Als in ons land zowat 80 geloof dat een parachute nodig is, maar hij procent van de personeelsdirecteurs een moet niet van goud zijn. Brons lijkt me goed bedrijfswagen heeft, is dat in Duitsland 60 genoeg. De kritiek ontstaat vooral bij procent, in Frankrijk en Nederland 39 promanagers die slechte resultaten boekten. cent en in Groot-Brittannië 28 procent. Daarom is zo’n parachute best gekoppeld Toch liggen de bedrijfswagens constant aan resultaten. Ik ben geen voorstander van onder vuur. In mijn ogen zijn bedrijfswagens het voorstel van premier Leterme om de een vorm van compensatie voor de hoge fisopzegvergoeding te beperken tot twaalf maanden. Want als de parachute kleiner wordt, zal de manager bij zijn aanwerving compensatie eisen in Yves Van de Steen, Hewit Associates de vorm van een hoger loon of een beter pensioenplan. De markt blijft hier spelen.” cale druk op de salarissen in ons land. In Nederland en Frankrijk rijden minder Zullen de topmanagers door de bedrijfswagens rond, maar daar houden de recessie ook moeten inleveren? werkenden veel meer over van hun brutoYves Van de Steen: “Vanzelfsprekend. loon. Als we de bedrijfswagens meetellen, Topmanagers worden afgerekend op de wordt dat verschil enigszins gecompenseerd. resultaten van de ondernemingen. Als deze tegenvallen, gaat sowieso de variabeSommige multinationals willen hun le verloning daar zwaar onder lijden, om aanpak van de bedrijfswagens op nog maar te zwijgen over het waardeverEuropees vlak stroomlijnen? lies van hun aandelen(optie)pakket.” Christophe Swaenepoel: “Vaak komt dat
“De tijd is voorbij dat een expat zijn salaris opzij kon zetten en leefde van zijn verplaatsingsvergoeding.”
031_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:07
Pagina 31
Vacature | zaterdag 29 november 2008 31
SALARISENQUETE
5 internationale salaristrends 1 De verloning van internationale topmanagers steeg proportioneel meer dan die van de lagere niveaus.
2 In België stegen de lonen sneller dan in onze buurlanden, weliswaar geen hele procenten, maar enkele tienden van een procent.
3 Het aandeel van de variabele verloning bleef de voorbije jaren vrij stabiel.
4 Extralegale voorzieningen zoals bedrijfswagens, variëren sterk van land tot land. Hier speelt de fiscaliteit een hoofdrol.
Yves Van de Steen (l.) en Christophe Swaenepoel (r.) (Hewitt Associates): “Als de resultaten tegenvallen, gaat de variabele verloning bij topmanagers daar zwaar onder lijden. idee vanuit een overzees hoofdkwartier, maar in de praktijk valt het niet mee. Amerikanen begrijpen dat niet goed. In de VS krijgen bedrijfswagens geen voordelige fiscale behandeling, dus verkiezen de medewerkers cash. Alleen de absolute top rijdt er met bedrijfswagens. Zo besliste een multinational recent dat iedereen een auto uit het gamma van General Motors moest kiezen. Zo kon het bedrijf een mooie korting bedin-
gen. Er was natuurlijk een uitzondering: boven een bepaald niveau kwam ook BMW in aanmerking. Met als gevolg dat het Belgisch filiaal veel medewerkers naar dat niveau moest promoveren, of ze dreigden te vertrekken. Zo geraakte de hele salarisstructuur uit verband. De bedrijfswagen is immers een statussymbool: de buren weten perfect wat er
Ontdek hoeveel u waard bent op vacature.com/salariskompas
op de oprit staat.” “Hier moet elke onderneming op zoek naar een evenwicht tussen de wensen van de top en wat lokaal mogelijk is. Neem de nieuwe, fiscaal aantrekkelijke loonbonussen tot 2.200 euro in ons land. Die moeten collectief verdeeld worden. Daarom kunnen ze in conflict komen met systemen gericht op het belonen van individuele inspanningen van, bijvoorbeeld, verkopers.”
5 Elk Europees land stimuleert auto’s die minder CO2 uitstoten.
Sturen bedrijven minder expats voor enkele jaren naar het buitenland? Yves Van de Steen: “Er zijn er minder. De tijd is voorbij dat een expat zijn salaris opzij kon zetten en leefde van zijn verplaatsingsvergoeding. Toch is de mobiliteit van medewerkers gestegen. Hun verplaatsingen zijn korter of buitenlanders worden betaald als lokale medewerkers. Dat is zeker bij jonge medewerkers voor wie de buitenlandse trip een leerstage is.”
032_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:07
Pagina 32
32 Vacature | zaterdag 29 november 2008
Vergelijk uw loon met dat van uw collega’s
En hoeveel bent u waard? Wat verdient een aankoopmanager? Welke sector heeft de vetste salarissen? Hengel ongegeneerd in onze salarisvijver en doe er uw voordeel mee.
Hoe leest u de tabellen? Startloon volgens diploma Gemiddeld bruto maandloon dat de respondent ontving toen hij startte met werken, als schoolverlater dus. We gebruiken enkel de gegevens van respondenten die hun loopbaan zijn gestart sinds 2003. De salariscijfers zijn geïndexeerd (aangepast aan indexcijfer van maart 2008). Voor de diploma’s hanteren we de nieuwe bachelor- en masterbenamingen. Twee jaar geleden studeerden de eerste universitaire bachelors af en vorig jaar de eerste echte masters.
Functiefiches en sectorfiches U kan deze tabellen via twee invalshoeken ontdekken: ■ De functies, bijvoorbeeld, u bent aankoper of boekhouder. We onderscheiden 12 verschillende functiedomeinen in onze bedrijven, vanaf p. 33 ■ De sectoren, bijvoorbeeld, u werkt in de papiernijverheid, de machinebouw of bij de federale overheid. Hier vindt u 28 sectorfiches, vanaf p. 37
Functiefiches/Sectorfiches
Aantal deelnemers aan de enquête
Startloon volgens diploma
Internationale vergelijking Functie (bruto maandsalaris)
Diploma 1 Diploma 2 Diploma 3
Duitsland
€ €
US
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
Bruto maandloon Functie 1 Functie 2 Functie 3
Werknemers
Beloning
Aantal deelnemers aan de enquête: Hoeveel van de 86.782 deelnemers werken in deze functie of in deze sector?
Management
UK
€
Spanje
€
Frankrijk
€
België
€
Nederland
€
Polen China
€ €
Tsjechië
€
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Bruto maandloon De bruto maandlonen in de fiches zijn voltijds equivalente lonen. Anders krijgen we in functies met veel deeltijdse deelnemers een vertekening neerwaarts. ■ 5 jaar werkervaring: respondenten met met vier tot zes jaar professionele ervaring. Deze werkervaring hoeft niet in dezelfde functie of sector verworven te zijn. ■ 20 jaar werkervaring: respondenten met 16 tot 25 jaar professionele ervaring.
%
%
Beloning ■ Prestatiebeloning Aantal deelnemers dat commissies, stukloon of een individuele prestatiebeloning ontvangt. ■ Bonus Aantal deelnemers dat occasionele bonussen of premies uitbetaald krijgt, bijvoorbeeld naar aanleiding van een verbetering van de resultaten. ■ Winstdeling/aandelenopties Aantal werknemers en managers die één of meerdere van volgende variabele beloningsvormen ontvangen: cash uitbetaalde vormen van winstdeling (periodieke verdeling van een deel van de winst over de werknemers) en een systeem van winstdeling, uitbetaald in de vorm van aandelen(opties).
Loonevolutie Gemiddelde procentuele wijziging in bruto maandloon in vergelijking met één jaar geleden (april 2007). ■ Werknemers: deelnemers met een functie van niveau administratief ondersteunend personeel, uitvoerend personeel of professionele medewerker (zoals stafdienst en expertrol). ■ Management: deelnemers met een functie van niveau middenkader of hoger management.
Internationale vergelijking In de ‘internationale vergelijking’ zetten we telkens de gemiddelde bruto maandloon van een ervaren middenmanager naast dat van een jonge professional. En dit voor telkens tien dezelfde landen. De gegevens werden geleverd door het adviesbureau Hewitt Associates in Brussel.
033_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 33
Vacature | zaterdag 29 november 2008 33
ALLE SALARISSEN VOLGENS FUNCTIE
SALARISENQUETE
LEGENDE General management
Aantal deelnemers aan de enquête: 6.595
Startloon volgens diploma 2.060 € 2.180 € 2.330 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Bruto maandloon
5 jaar werkervaring
US
20 jaar werkervaring
3.920 €
Algemene directie
5.910 €
((algemeen) directeur, gen. manager)
3.080 €
Management & coördinatie
4.530 €
China
6.464 €
Tsjechië
6.347 €
48%
26% (in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
26%
52% 47% 61% 67% 59%
61% 56% 66% 64%
+4,7%
+4,8%
Administratie/centrale diensten
Aantal deelnemers aan de enquête: 13.244
Bruto maandloon
5 jaar werkervaring
Duitsland
20 jaar werkervaring
2.010 € 2.380 €
Administratief (adm. bediende/medewerker/assistent)
2.440 €
Leidinggevend & verantwoordelijk
3.330 €
(directeur, diensthoofd, coördinator)
2.080 €
Secretariaat & off.management ((directie)secretaresse, office manager, secretariaatsmedewerker)
2.700 €
Werknemers
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
77% 11% 14% 5%
7% 12% 4% (in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
3%
12% 68%
63%
32%
28% 58% 56%
60% 50%
+2,9%
Technisch ondersteunende diensten
Aantal deelnemers aan de enquête: 8.205
5 jaar werkervaring
Controle, analyse & inspectie (controleur, kwaliteitsverantwoordelijke, inspecteur, laborant) (projectleider, ploegbaas, werfleider, productieverantwoordelijke) (technieker, onderhoudstechnicus, mecanicien)
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Nederland
2.897 €
UK
2.707 €
China
1.713 €
Polen
1.462 €
Tsjechië
1.290 €
Duitsland
3.087 €
Frankrijk
2.700 €
België
2.508 €
UK
2.497 €
Nederland
2.198 €
Spanje
1.848 €
Polen
825 €
Tsjechië
792 €
China
544 €
Internationale vergelijking US
6.757 €
Duitsland
5.848 € 5.323 €
Spanje
5.223 €
België
4.747 €
UK
4.289 €
3.140 €
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
61% 18% 23% 10%
11% 17% 8% (in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
10%
24% 73%
Frankrijk
4.174 €
China
1.879 €
Tsjechië
1.778 €
Polen
1.653 €
Jr. productieplanner (bruto maandsalaris)
70%
59%
42%
50% 72% 59%
61% 55%
+2,4%
3.464 €
2.600 € 3.120 €
Werknemers
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
3.497 €
België
Nederland
2.310 € 2.700 €
Onderhoud, montage & beheer
Extralegale voordelen
Spanje
20 jaar werkervaring
2.500 €
Leidinggevend & verantwoordelijke
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
3.624 €
Kwaliteitsmanager (bruto maandsalaris)
2.040 € 2.210 € 2.260 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Variabele beloning
3.942 €
US
+2,9%
Startloon volgens diploma
Bruto maandloon
5.050 €
Frankrijk
Secretaresse (bruto maandsalaris)
81%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Internationale vergelijking Office manager (bruto maandsalaris)
1.790 € 1950 € 2.140 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
10.776 €
Management
Startloon volgens diploma
Extralegale voordelen
12.363 €
België
24% 33% 17%
10%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
12.500 €
9.888 €
61% 14%
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Variabele beloning
Spanje Frankrijk
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen
14.137 €
9.756 €
(project manager, projectleider)
Variabele beloning
17.408 €
UK
Polen
3.010 €
Werknemers
17.978 €
Duitsland
Nederland
4.800 €
(manager, coördinator, team leader)
Projectleiding
Internationale vergelijking General manager (bruto maandsalaris)
+3,4%
Duitsland
4.250 €
US
3.458 €
Frankrijk
3.441 €
België
3.359 €
UK
3.273 €
Spanje
2.493 €
Nederland
2.240 €
Tsjechië
798 €
Polen
750 €
China
547 €
034_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 34
ALLE SALARISSEN VOLGENS FUNCTIE
34 Vacature | zaterdag 29 november 2008
LEGENDE Logistiek / aankoop
Aantal deelnemers aan de enquête: 4.073
Startloon volgens diploma 1.850 € 2.060 € 2.180 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Bruto maandloon
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
2.530 €
Aankoop & verkoop
3.630 €
(aankoper, inkoper, buyer, purchasing manager)
2.260 €
Logistiek & planning (dispatcher, expediteur, logistiek bediende)
Management & coördinatie
2.940 €
2.350 €
(supply chain manager, supervisor warehouse manager)
3.480 €
Werknemers
Variabele beloning Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
49% 34% 15%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
6%
38% 74%
53% 62% 71% 60%
44% 53% 55%
+2,8%
Marketing / productontwikkeling
Aantal deelnemers aan de enquête: 2.579
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
2.490 €
Commercieel
3.060 €
2.910 €
Management & coördinatie (marketing manager/director/coordinator)
2.530 €
R&D, productontwerp ((grafisch) ontwerper/ vormgever, productontwikkelaar)
4.720 €
3.210 €
Werknemers Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
25%
14%
46%
25% 8%
21%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
18%
61% 68%
42%
57% 59% 65%
81% 78% 76%
+3,9%
Sales (verkoop), commerciële functies
Aantal deelnemers aan de enquête: 10.487
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
2.300 €
Advies, vertegenwoordiging & promotie (vertegenwoordiger, commercieel afgevaardigde, sales consultant)
2.560 €
Management & executive (sales/account/shop manager, gerant)
3.100 € 3.840 €
2.070 € 2.350 €
Uitvoerend (verkoper, commercieel bediende, kassierster)
Werknemers
Variabele beloning Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
46%
3.991 €
Nederland
3.921 €
Tsjechië
1.972 €
Polen
1.963 €
China
1.837 €
3.487 €
US
2.996 €
UK
2.865 €
Frankrijk
2.655 €
België
2.439 €
Nederland
2.411 €
Spanje
1.670 €
Tsjechië
812 €
Polen
772 €
China
593 €
Internationale vergelijking Duitsland
6.044 €
US
5.977 €
Nederland
5.444 €
België
5.051 €
Spanje
4.925 €
UK
4.922 €
Frankrijk
4.797 €
Polen
2.091 €
China
1.761 €
Tsjechië
1.645 €
US
5.198 €
Duitsland
3.605 €
Frankrijk
2.857 €
België
2.646 €
Spanje
2.414 €
Nederland
2.327 €
UK
2.144 €
China
1.774 €
Tsjechië
1.513 €
Polen
1.352 €
38% 45%
12%
17%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
26%
62% 58%
Internationale vergelijking US
6.310 €
Duitsland
6.064 €
Frankrijk
4.743 €
Nederland
4.368 €
UK
4.317 €
Spanje
4.159 €
België
3.978 €
Polen
3.055 €
Tsjechië
2.350 €
China
1.880 €
Junior verkoper (bruto maandsalaris) 26%
27% 31%
43%
47% 46% 51%
+3,5%
4.389 €
Spanje
Sales manager (bruto maandsalaris)
1.830 € 1.970 € 2.110 €
Bruto maandloon
Frankrijk
+5,3%
Startloon volgens diploma Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
5.206 €
Jr. product manager (bruto maandsalaris) 36%
61%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
5.738 €
België
Marketing manager (bruto maandsalaris)
1.900 € 1.940 € 2.140 €
(marketing assistant, marketeer)
Variabele beloning
Duitsland
+4,5%
Startloon volgens diploma
Bruto maandloon
6.440 € 6.222 €
Duitsland
19%
13% 18% 8%
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
US UK
Junior aankoper (bruto maandsalaris)
68%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Internationale vergelijking Hoofd aankoop (bruto maandsalaris)
68% 62% 61%
+4,3%
US
3.116 €
Duitsland
3.071 €
Nederland
2.388 €
UK
2.358 €
België
2.353 €
Frankrijk
2.069 €
Spanje
1.968 €
Tsjechië
905 €
Polen
820 €
China
323 €
035_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 35
Vacature | zaterdag 29 november 2008 35
SALARISENQUETE
Technische dienst na verkoop (installatie, herstelling,...) Aantal deelnemers aan de enquête: 1.528 Startloon volgens diploma 1.880 € 2.230 € 2.350 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Bruto maandloon
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
2.350 €
Helpdesk & advies
3.290 €
(helpdeskmedewerker, customer services engineer, support manager)
2.380 €
Leidinggevende functies (aftersalesmanager, werkplaatsleider)
3.120 €
2.060 € 2.490 €
Service & installatie (technieker, service engineer, installateur, electricien)
Werknemers
Variabele beloning Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
18%
13%
33%
17% 6%
20%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
36%
46% 40%
62% 43% 45% 42%
63% 57% 53%
+2,3%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Financiën, boekhouding
Aantal deelnemers aan de enquête: 5.708
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
2.150 €
Boekhouding
2.920 € 2.790 €
Leidinggevende functies (finance manager, financieel directeur/verantwoordelijke)
4.700 €
2.250 € 2.560 €
Ondersteunende diensten (administratief bediende/medewerker, financieel assistent)
Werknemers
Management
Variabele beloning
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
73%
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
31% 14%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
8%
38% 67%
51% 61% 65% 61%
47% 57% 59%
+3,9%
Personeelsbeleid
Aantal deelnemers aan de enquête:3.550
5 jaar werkervaring
2.350 €
Advies & consultancy
3.530 €
2.470 €
Manager & leiddingevend
3.770 €
(HR manager, personeelsverantwoordelijke)
2.330 €
Uitvoerende diensten (recruitment/payroll/HR officer, personeelsmedewerker, dossierbeheerder)
Werknemers Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
3.100 €
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
3.456 € 3.261 €
Tsjechië
1.902 €
Polen
1.677 €
China
1.562 €
Duitsland
3.352 €
België
2.530 €
Frankrijk
2.433 €
US
2.141 €
Spanje
2.083 €
UK
1.946 €
Nederland
1.937 €
Polen
1.014 €
Tsjechië
721 €
China
517 €
Internationale vergelijking (*) 6.410 €
Duitsland
6.180 €
US
5.820 €
Frankrijk
4.830 €
België
4.580 €
Nederland
4.270 €
Spanje
3.820 €
Polen
2.680 €
China
1.800 €
Tsjechië
1.400 €
Duitsland
3.200 €
UK
2.910 €
US
2.790 €
Nederland
2.210 €
België
2.050 €
Frankrijk
1.980 €
Spanje
1.560 €
Polen
800 €
Tsjechië
750 €
China
560 €
64% 17% 20% 10%
12% 18% 8% (in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
12%
Internationale vergelijking (*) 6.046 €
Duitsland
5.812 €
UK
5.399 €
België
4.345 €
Nederland
4.190 €
Frankrijk
4.182 €
Spanje
4.120 €
Polen
2.287 €
Tsjechië
1.964 €
China
1.938 €
HR-assistent (bruto maandsalaris)
69%
39% 72%
55% 60% 67% 61%
54% 68% 63%
+3,6%
Frankrijk Nederland
US
20 jaar werkervaring
((recruitment/payroll/HR) consultant, (juridisch) adviseur)
Variabele beloning
3.695 €
Personeelschef (bruto maandsalaris)
1.880 € 1.840 € 2.070 €
Bruto maandloon
3.787 €
UK
+4,7%
Startloon volgens diploma Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
4.292 €
Junior boekhouder (bruto maandsalaris) 52% 20%
10% 17% 7%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
België Spanje
UK
(boekhouder, hulpboekhouder, hoofdboekhouder)
Extralegale voordelen
4.851 €
Accounting manager (bruto maandsalaris)
1.800 € 2.010 € 2.200 €
Bruto maandloon
5.715 €
US
+3,3%
Startloon volgens diploma Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Duitsland
Junior klantendienst (bruto maandsalaris) 51%
71%
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Internationale vergelijking
Manager klantendienst (bruto maandsalaris)
+4,3%
US
3.155 €
Duitsland
3.057 €
Frankrijk
3.013 €
Spanje
2.777 €
UK
2.630 €
België
2.329 €
Nederland
2.221 €
Tsjechië
887 €
Polen
703 €
China
582 €
036_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 36
ALLE SALARISSEN VOLGENS FUNCTIE
36 Vacature | zaterdag 29 november 2008
LEGENDE Research & Development
Aantal deelnemers aan de enquête: 3.065
Startloon volgens diploma 1.930 € 2.170 € 2.310 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Bruto maandloon
5 jaar werkervaring
5.093 €
UK
5.000 €
België
4.758 €
Spanje
4.119 €
5.330 €
3.030 €
(researcher, onderzoeker, scientist, vorser, professor)
4.430 €
2.960 €
Ontwikkeling & engineering (R&D/development/design/software engineer, developer, programmeur)
4.160 €
Werknemers
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
53% 16%
10% 17% 7%
32% 19%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
10%
28% 66%
56% 62% 65% 54%
52% 64% 52%
+4,6%
Engineering
Aantal deelnemers aan de enquête: 3.155
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
3.000 €
Leiding & supervisie
4.300 €
(projectleider, werfleider, supervisor)
3.060 €
Ingenieurs (projectingenieur, procesingenieur)
3.710 €
2.520 € 2.880 €
Tekenaars, ontwerpers & architecten ((technisch) tekenaar, ontwerptekenaar, designer, architect)
Werknemers Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
46% 34%
24% 14%
17%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
25%
43% 66% 66% 66% 63%
53% 74% 76% 68%
+5,7%
ICT en internet
Aantal deelnemers aan de enquête: 6.715
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
2.630 €
Engineer, analist
2.810 €
Advies & consulting (IT/technical/business/SAP consultant)
Werknemers
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
3.770 € 3.840 €
2.710 €
Management & coördinatie (IT manager, ICT coördinator/verantwoordelijke)
Extralegale voordelen
4.480 €
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
4.086 €
US
3.423 €
Frankrijk
3.247 €
Nederland
2.739 €
UK
2.374 €
Spanje
2.141 €
Tsjechië
1.380 €
Polen
1.250 €
China
664 €
Internationale vergelijking US
6.937 €
Duitsland
6.376 €
België
5.701 €
Spanje
5.314 €
UK
5.173 €
Frankrijk
5.131 €
Nederland
4.449 €
China
1.995 €
Polen
1.958 €
Tsjechië
1.762 €
3.760 €
US
3.632 €
UK
3.551 €
België
3.237 €
Frankrijk
2.767 €
Nederland
2.147 €
Spanje
2.141 €
Polen
797 €
Tsjechië
650 €
China
591 €
Internationale vergelijking (*)
48% 23%
14%
35%
25% 11%
20%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
42%
51% 47%
53%
7.033 €
US
6.947 €
België
5.467 €
UK
5.364 €
Spanje
5.110 €
Nederland
4.972 €
Frankrijk
4.971 €
Polen
2.611 €
Tsjechië
2.104 €
China
1.293 €
Jr. systeemanalyst (bruto maandsalaris)
62%
68% 76% 66%
+5,0%
4.235 €
België
Duitsland
(system/software engineer, programmeur, analist, webdesigner, it specialist)
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Duitsland
Systems manager (bruto maandsalaris)
1.950 € 2.070 € 2.260 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Variabele beloning
1.745 €
+4,9%
Startloon volgens diploma
Bruto maandloon
1.762 €
Duitsland
17%
13%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
China Tsjechië
Beginnend ingenieur (bruto maandsalaris)
62%
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
1.838 €
Engineering manager (bruto maandsalaris)
1.950 € 2.210 € 2.530 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Variabele beloning
4.009 €
Polen
+4,6%
Startloon volgens diploma
Bruto maandloon
Frankrijk
Junior onderzoeker (bruto maandsalaris)
73%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
6.693 €
3.080€
Onderzoek
Extralegale voordelen
7.668 €
Nederland
(project manager, projectleider)
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
US Duitsland
20 jaar werkervaring
Leidinggevende functies
Variabele beloning
Internationale vergelijking R&D projectmanager (bruto maandsalaris)
71% 79% 66%
+5,1%
US
3.465 €
Duitsland
3.437 €
België
3.104 €
Nederland
3.085 €
Frankrijk
3.058 €
UK
2.606 €
Spanje
1.857 €
Polen
1.332 €
Tsjechië
792 €
China
600 €
037_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 37
Vacature | zaterdag 29 november 2008 37
ALLE SALARISSEN VOLGENS SECTOR
SALARISENQUETE
LEGENDE Startloon volgens diploma
Land- en tuinbouw, visserij, mijnbouw
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
1.810 € 1.790 € 2.140 €
Bruto maandloon
5 jaar werkervaring
Aantal deelnemers aan de enquête: 614
2.000 € 2.180 € 2.430 € 20 jaar werkervaring
Uitvoerend personeel Professionele medewerkers Middle management
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
55%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
10%
44% 49%
64% 28% 34% 37%
65%
+4,5%
49%
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
34%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
79% 74% 78%
16%
67% 77% 77% 79% 73%
89% 86% 71%
60%
+3,7%
+6,0%
41% 93% 90% 74%
+4,2%
Aantal deelnemers aan de enquête: 2.413
+6,5%
Woning-, utiliteits-, weg- en waterbouw
1.910 € 2.130 € 2.290 €
Aantal deelnemers aan de enquête: 2.904
1.850 € 2.190 € 2.340 € 20 jaar werkervaring
5 jaar werkervaring
Management
Werknemers
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
42%
18% 30% 11%
10% 12% 5%
38% 15%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
80%
52%
78%
23%
7%
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
70% 11% 17% 8%
20 jaar werkervaring
1.900 € 2.380 € 2.130 € 2.380 € 2.680 € 3.010 € 2.940€ 3.590 €
2.110 € 2.530 € 2.110 € 2.330 € 2.810 € 3.250 € 3.390 € 3.850 €
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
59% 46%
57% 52% 63%
+2,5%
59%
31% 10%
56% 52%
Werknemers
Extralegale voordelen
19% 31%
56%
6%
Middle management
Management
14%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Professionele medewerkers
5.350 €
Werknemers
24%
5 jaar werkervaring
4.020 €
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
25%
Uitvoerend personeel
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
4.800 €
29% 34%
Productie voeding, drank en rookwaren
20 jaar werkervaring
3.340€
Management
12%
Administratief ondersteunend personeel
Aantal deelnemers aan de enquête: 2.215
3.150 € 2.480 € 2.840 € 3.220 €
12%
Bruto maandloon
Variabele beloning
Farmaceutische industrie
2.370 €
61%
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
+3,8%
5 jaar werkervaring
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Startloon volgens diploma
+2,7%
20 jaar werkervaring
Werknemers
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
82% 70% 69%
2.010 € 2.200 € 2.440 €
2.290 € 2.910 € 2.720 € 3.320 € 3.110 € 3.810 € 3.520 €
Middle management
Extralegale voordelen
62% 60% 62%
2.230 € 2.300 € 2.430 € 5 jaar werkervaring
56% 46%
80%
Chemie, aardolie en Aantal deelnemers aan de enquête: 4.008 plastiek, aardgas, rubber
Professionele medewerkers
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
10%
51% 48%
+0,8%
Uitvoerend personeel
Variabele beloning
10% 22% 12%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Administratief ondersteunend personeel
37% 25% 40% 18%
64%
20% 22% 18%
Bruto maandloon
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
77%
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
4.090 €
Werknemers
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Startloon volgens diploma
Management
10% 11% 5%
20 jaar werkervaring
2.160 € 2.580 € 2.320 € 2.540 € 2.760 € 3.350 € 3.100€
Werknemers Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
5 jaar werkervaring
1.820 € 2.200 € 2.070 € 2.150 € 2.650 € 2.560 € 3.200 € 3.750 €
Administratief ondersteunend personeel
Variabele beloning
Metaalverwerking, Aantal deelnemers aan de enquête: 8.703 machinebouw, autoassemblage
24% 83% 76% 73%
+5,2%
68% 65%
31% 27% 35%
+2,8%
37% 62% 56% 51%
+5,2%
038_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 38
ALLE SALARISSEN VOLGENS SECTOR
38 Vacature | zaterdag 29 november 2008
LEGENDE Startloon volgens diploma
Hout-, papier- en grafische industrie
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Aantal deelnemers aan de enquête: 2.247
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
2.070 € 2.450 € 2.220 € 2.410 € 2.570 € 3.070 € 2.820 €
Administratief ondersteunend personeel Uitvoerend personeel Professionele medewerkers Middle management
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Management
34%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
53% 46%
72% 30% 38% 40%
+3,0%
20
jaar werkervaring
66% 75% 81%
19%
55% 45%
+5,1%
81% 82% 70%
+5,1%
Bank- en kredietwezen, Aantal deelnemers aan de enquête: 5.126 verzekeringen
+5,2%
Consulting, adviesverlening, R&D
Aantal deelnemers aan de enquête: 4.127
1.790 € 1.990 € 2.180 €
1.870€ 2.100 € 2.290 € 20 jaar werkervaring
5 jaar werkervaring
3.890 € 3.250 €
Werknemers
Werknemers
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
4.510 €
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
16%
66% 44% 48% 39%
12% 24% 7%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
9%
3.660 €
2.970€
4.800 €
Management
36% 28% 38% 26%
20 jaar werkervaring
1.940 € 2.560 € 2.270 € 2.860 € 2.840 €
2.030 € 2.710 € 2.290 € 2.840 € 2.780 €
39% 30% 43% 13%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
37% 78% 77% 73% 78%
+4,0%
77% 29% 72% 73% 69%
79% 90% 89%
+4,5%
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
34% 36% 40%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
46%
Middle management
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
58% 17% 27% 11%
64%
Professionele medewerkers
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
77%
5 jaar werkervaring
4.780 e
Werknemers
27% 36% 44% 42%
21%
Uitvoerend personeel
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
5.570 e
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Administratief ondersteunend personeel
3.740 e
3.030e
Management
17% 24% 19%
Bruto maandloon
jaar werkervaring
2.630 e 2.330 e 3.000 e 2.680 e
56%
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
20
2.010 e
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Extralegale voordelen
Aantal deelnemers aan de enquête: 5.504
5 jaar werkervaring
3.800 e 3.570 e
Werknemers
Variabele beloning
Informatica 1.910 e 2.040 e 2.200 e
Middle management
Startloon volgens diploma
+2,8%
2.060 e 2.520 e 2.150 e 2.880 e 3.040 e
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
62% 50% 70%
64%
1.980e 2.190 e 2.420 e
Professionele medewerkers
Extralegale voordelen
18% 29%
+2,1%
Aantal deelnemers aan de enquête: 1.163
5 jaar werkervaring
44% 41%
70%
+5,0%
Uitvoerend personeel
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
40% 8%
3%
69% 57% 60%
Administratief ondersteunend personeel
46% 15%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
7%
Bruto maandloon
Variabele beloning
76% 8% 15% 4%
10%
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Management
52% 19%
Energie- en watervoorziening
3.780 €
Werknemers (in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
76% 9% 13% 6%
20 jaar werkervaring
2.000 € 2.370 € 1.930 € 2.000 € 2.470 € 3.000 € 2.730€
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Startloon volgens diploma
5 jaar werkervaring
3.870 €
Werknemers Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Aantal deelnemers aan de enquête: 1.276
1.830 € 1.950 € 2.080 €
1.880€ 2.030 € 2.250 €
Bruto maandloon
Variabele beloning
Textiel, schoen- en kledingnijverheid
29% 67% 92% 85% 85%
+4,8%
62% 58% 66% 61% 64%
+5,3%
39% 74% 68% 62%
+5,0%
039_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 39
Vacature | zaterdag 29 november 2008 39
SALARISENQUETE
Startloon volgens diploma
Transport, logistiek en distributie
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
1.840€ 2.150 € 2.080 €
Bruto maandloon
5 jaar werkervaring
Aantal deelnemers aan de enquête: 5.571
Uitvoerend personeel Professionele medewerkers
20 jaar werkervaring
Werknemers Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
5 jaar werkervaring
Management
Werknemers
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
65%
39% 26% 38% 15%
47% 53%
71% 46% 55% 63%
+2,9%
Aantal deelnemers aan de enquête: 2.300
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
66% 69% 76% 64%
61%
22%
Professionele medewerkers Middle management
80% 87% 69%
Aantal deelnemers aan de enquête: 1.654
Toerisme & vrijetijdsbesteding
20 jaar werkervaring
45% 22% 35% 11%
5 jaar werkervaring
+3,9%
Aantal deelnemers aan de enquête: 849
Management
Werknemers
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
22% 32% 44% 22%
49%
72% 23% 32%
8% 20% 6%
8%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
79% 60% 68% 74% 81%
20 jaar werkervaring
1.790 € 2.190 € 1.920 € 2.710 € 2.450 € 2.540 € 2.080 € 3.040 €
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
+4,0%
1.620 € 1.850 € 1.850 €
Werknemers
34%
63% 57% 61%
+3,7%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
41%
58% 50% 52% 58%
1.990 € 2.190 € 2.040 € 2.470 € 2.370 € 3.030 € 2.860 € 3.650 €
Uitvoerend personeel
Extralegale voordelen
39% 12%
39%
+4,7%
5 jaar werkervaring
47% 20%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
68%
1.880€ 1.900 € 1.970 €
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
71%
30%
Administratief ondersteunend personeel
Management
13% 18% 4%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
3.970 €
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
42% 49% 32%
+3,8%
20 jaar werkervaring
Werknemers
22%
Personeelsbeleid
Variabele beloning
4.690 €
Management
36% 31% 42% 21%
(selectie, opleiding, uitzendwerk)
Aantal deelnemers aan de enquête: 2.548
2.070 € 2.530 € 2.230 € 2.830 € 2.520 € 3.290 € 3.070€
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Startloon volgens diploma
Bruto maandloon
5 jaar werkervaring
3.890 €
Werknemers
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Reclame, media en communicatie
20 jaar werkervaring
2.870 €
Middle management
+3,9%
1.800 € 1.840 € 2.030 €
1.880 € 2.580 € 2.120 € 2.540 € 2.580 €
Professionele medewerkers
Extralegale voordelen
34% 31% 34%
+4,6%
5 jaar werkervaring
49% 47% 56% 47% 48%
63%
1.860€ 2.100 € 2.340 €
Uitvoerend personeel
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
40% 14%
13% 69% 74% 68%
+3,1%
Administratief ondersteunend personeel
Variabele beloning
23%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
9%
Startloon volgens diploma
Bruto maandloon
39%
63% 15% 20% 9%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
15% 19% 7%
Telecommunicatie
20 jaar werkervaring
1.880 € 2.310 € 1.980 € 2.200 € 2.460 € 2.840 € 2.380€ 3.180 €
3.500 € 2.970 € 3.760 €
Middle management
Aantal deelnemers aan de enquête: 5.331
1.770 € 1.860 € 2.010 €
2.090 € 2.440 € 2.220 € 2.470 € 2.560 €
Administratief ondersteunend personeel
Variabele beloning
Kleinhandel & groothandel
7%
35% 73%
44% 88% 82% 84%
+6,0%
35% 51% 70%
+2,9%
54% 53% 46% 66%
+3,1%
040_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 40
ALLE SALARISSEN VOLGENS SECTOR
40 Vacature | zaterdag 29 november 2008
LEGENDE Horeca, catering
Aantal deelnemers aan de enquête: 1.204
Startloon volgens diploma 1.690 € 1.780 € 1.650 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Bruto maandloon
1.830 € 1.920 € 2.040 €
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
Uitvoerend personeel Professionele medewerkers Middle management
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
Startloon volgens diploma
Management 76%
47% 36%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
25%
74%
32%
+3,9%
+1,5%
Aantal deelnemers aan de enquête: 5.408
Middle management
20 jaar werkervaring
5 jaar werkervaring
Management
Werknemers 80%
86% 10% 9% 4%
1% 44%
44%
21%
59% 49%
55% 39%
+1,9%
+3,3%
5 jaar werkervaring
10% 17% 8%
+2,5%
Aantal deelnemers aan de enquête: 998
Professionele medewerkers Middle management
20 jaar werkervaring
5 jaar werkervaring
Management
Werknemers 88%
4% 8% 1%
86% 6% 9% 2%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
10%
3%
71%
17%
74% 23%
+3,3%
84% 7% 9% 1%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
35% 46%
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
87% 6% 7% 3%
20 jaar werkervaring
1.970 € 2.260 € 1.960 € 2.500 € 2.690 € 3.140 € 2.660 € 3.110 €
Werknemers
19%
Aantal deelnemers aan de enquête: 2.596
1.760 € 1.930 € 2.080 €
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
2%
+2,5%
Welzijnszorg, belangenverenigingen
1.750 € 2.410 € 2.170 € 2.380 € 2.290 € 2.860 € 2.340 € 3.280 €
Uitvoerend personeel
49%
7% 12% 7%
1.720 € 1.900 € 1.850 €
Administratief ondersteunend personeel
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
3%
58%
70%
Bruto maandloon
94% 4% 3% 1%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
17%
3%
Startloon volgens diploma
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
96% 3% 2% 0,5%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
8% 6% 1%
Socio-culturele sector
20 jaar werkervaring
2.360 € 2.470 € 2.270 € 2.910 € 2.710 € 3.440 € 2.690 € 3.760 €
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Extralegale voordelen
Aantal deelnemers aan de enquête: 5.168
Onderwijs 1.850 € 2.010 € 2.210 €
Werknemers
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
+4,7%
2.080 € 2.390 € 2.300 € 2.710 € 3.060 € 3.570 € 2.750 € 3.940 €
Professionele medewerkers
Variabele beloning
64% 54% 58%
40% 36%
32%
+1,3%
39%
26%
46%
Uitvoerend personeel
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
63%
62%
14% 26% 23%
Administratief ondersteunend personeel
Extralegale voordelen
13%
63%
5 jaar werkervaring
38% 9%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
4%
Gezondheidszorg
42% 24%
11% 15% 4%
12%
Bruto maandloon
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
74%
20%
1.960 € 2.010 € 2.190 €
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
10% 14% 6%
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Variabele beloning
Werknemers
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
20 jaar werkervaring
2.330 € 2.440 € 2.540 € 2.170 € 2.370 € 2.910 € 2.640€ 3.570 €
Werknemers Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
5 jaar werkervaring
1.810 € 2.110 € 1.860 € 2.160 € 2.200 € 2.370 € 2.390 € 2.640 €
Administratief ondersteunend personeel
Variabele beloning
Beveiliging, Aantal deelnemers aan de enquête: 3.158 schoonmaak, leasing, ...
74% 25% 49% 49%
42% 55%
+2,2%
+2,3%
68% 40% 45% 50%
+3,7%
041_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:18
Pagina 41
Vacature | zaterdag 29 november 2008 41
SALARISENQUETE
Startloon volgens diploma
Aantal deelnemers aan de enquête: 3.878
Federale overheid
Bruto maandloon
1.930 € 1.970 € 2.220 €
5 jaar werkervaring
20 jaar werkervaring
Uitvoerend personeel Professionele medewerkers
Werknemers
Extralegale voordelen Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
59%
+2,2%
Overheden van Aantal deelnemers aan de enquête: 1.628 Gewesten en Gemeenschappen
+3,4%
Internationale overheden en instellingen
20 jaar werkervaring
5 jaar werkervaring
Werknemers
Werknemers
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
7% 11% 0%
80% 9% 12% 5%
81% 5% 18% 6%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
8%
3%
73% 17%
6.000 €
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
82%
82%
4%
5.600 €
4.300 €
Management
9% 9% 1%
20 jaar werkervaring
2.520 € 3.130 € 3.000 € 3.060 € 3.630 €
2.010 € 2.260 € 2.300 € 2.440 € 2.700 € 3.350 € 2.770 € 3.700 €
69% 18%
82% 87%
+2,6%
Aantal deelnemers aan de enquête: 462
1.890 € 1.730 € 2.240 €
1.840 € 2.180 € 2.280 €
Middle management
76% 71%
78% 80%
+3,4%
5 jaar werkervaring
59% 12%
22%
+2,9%
Professionele medewerkers
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
59% 13%
54% 33%
Uitvoerend personeel
Bedrijfswagen Verplaatsingsvergoeding Pensioenplan Hospitalisatieverzekering Maaltijdcheques of -vergoeding
4%
63% 8%
Administratief ondersteunend personeel
Extralegale voordelen
2%
67% 10%
92% 6% 2% 1%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
3%
Bruto maandloon
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
92% 5% 4% 1%
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
1%
Management
85% 9% 7% 1%
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Variabele beloning
Werknemers (in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
79%
Loonevolutie (t.o.v. 1 jaar geleden)
Startloon volgens diploma
Management
(in %, t.o.v. de hele groep werknemers of managers)
10% 10% 4%
20 jaar werkervaring
1.900 € 2.220 € 2.010 € 2.340 € 2.330 € 2.970 € 2.710 € 3.410 €
3.370 € 2.950 € 3.690 €
Middle management
Enkel vast loon Prestatiebeloning Bonus Winstdeling/aandelenopties
5 jaar werkervaring
1.800 € 2.270 € 2.120 € 2.480 € 2.620 €
Administratief ondersteunend personeel
Aantal deelnemers aan de enquête: 3.049
(gemeente, provincie)
1.770 € 2.120 € 2.250 €
Professionele bachelor (HOKT) Ac. master hogeschool (HOLT) Ac. master universiteit (UNIV)
Variabele beloning
Lokale overheden
83% 88%
+3,3%
Ontdek hoeveel u waard bent op vacature.com/salariskompas
6% 47% 45%
39% 40% 46%
60% 36%
+4,1%
21%
+3,8%
042_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
22:31
Pagina 42
42 Vacature | zaterdag 29 november 2008
SALARISENQUETE
Wil u weten waar u staat? Evalueer uw loon. > vacature.com/salariskompas Mensen willen weten waar ze staan, zeker in tijden
verzamelden in het kader van de Grote Salarisen-
van economische onzekerheid. Daarom ontwikkelde
quête. Daarbij werd gepeild naar mensen hun loon,
Vacature het nieuwe Salariskompas, een referentie-
gekoppeld aan hun professionele profiel.
tool die het salaris voorspelt voor een specifiek profiel dat men zelf kan opgeven.
De belangrijkste factoren die het loon beïnvloeden zijn statuut, diploma, ervaring, functie en functie-
Het salariskompas wordt niet alleen gebruikt door
niveau en de sector waarin men werkt. Deze werden
werknemers, maar ook door rekruteerders die op de
dan ook opgenomen in het Salariskompas als voor-
hoogte wilen blijven van de gangbare lonen in de
spellingscriteria.
sector. Dat salaris bij zowel werknemers als werkgevers een hot topic is, blijkt duidelijk uit het succes
Om een nog verfijnder resultaat te krijgen, kan men
van deze online tool. Sinds de lancering begin deze
bovendien gebruik maken van een aantal extra cri-
week voorspelden al 30.000 mensen hun loon met
teria. Een leidinggevende functie met budgetbe-
het Salariskompas.
voegdheid zal ongetwijfeld resulteren in een hoger voorspeld brutoloon. Ook de regio waarin men werkt
De voorspelling gebeurt op basis van de ruim 86.000
en de grootte van de onderneming waar men werkt,
loongegevens die Vacature en de K.U.Leuven in 2008
zijn bepalend voor het salaris.
043_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
22:53
Pagina 43
Vacature | zaterdag 29 november 2008 43
Zodra u het salariskompas heeft ingevuld, krijgt u bovenaan het voorspelde bruto maandloon voor uw functie en sector.
> Wat haalt u
uit het Salariskompas? vacature.com/salariskompas
>
Op basis van de sector, opleiding en het aantal jaar ervaring, krijgt u van Vacature een aantal functies die passen bij uw profiel.
>
Daaronder ziet u 5 rubrieken, die u kan openen door erop te klikken.
>
WELKE VOORDELEN HEBBEN UW COLLEGA’S? Loon is meer dan enkel een bruto maandloon, in dit scherm kunt u zien wat anderen met hetzelfde profiel krijgen als extralegale voordelen.
>
UW FUNCTIE IN EEN ANDERE SECTOR Wat zou u verdienen in een andere sector? Hier ziet u de lonen voor uw functie in andere sectoren.
>
VERDIENT U MEER IN EEN ANDERE REGIO? Zou u in een andere regio meer verdienen in dezelfde functie? Door over de kaart te bewegen, ziet men de lonen voor dezelfde functie, in dezelfde sector, maar in een andere regio.
>
UW SALARIS BINNEN ENKELE JAREN Deze grafiek toont aan hoeveel u de komende jaren, in de veronderstelling dat u dezelfde functie blijft uitvoeren, kunt gaan verdienen. De rode stip geeft aan waar uw loon zich momenteel situeert op de grafiek.
HOEVEEL PROCENT VERDIENT MEER DAN U? Hoeveel procent van de mensen met hetzelfde diploma en evenveel ervaring verdient meer of minder dan u? Geef uw huidige brutoloon en diploma in en ontdek waar u staat ten opzichte van uw collega-afgestudeerden, ongeacht hun functie.
1
2
3
4
> 5
> 6
044_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:20
Pagina 44
045_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:20
Pagina 45
Vacature | zaterdag 29 november 2008 45
DE SUCCESTAPES
Patrick Decuyper en Gino Van Neer leiden Gentse Enfinity, Europese top in zonnestroomprojecten
De zonnekoningen van Europa tekst Nico Schoofs – Villarobledo, Spanje foto’s Lies Willaert
Albacete, 300 kilometer ten zuiden van Madrid. ‘Bienvenido’ in La Mancha. Op deze mythische vlaktes zag Cervantes’ Don Quichot windmolens verkeerdelijk als reuzen. 400 jaar later zijn het vooral zonnestroominstallaties die de lokale economie de wind in de zeilen geven. Het arme hinterland van Spanje speelt drie troefkaarten slim uit. De regio heeft goedkope grond te over. De wind heeft er vrij spel. En de zon brandt er ongenadig. Meer hebben investeerders in wind- en zonne-energie niet nodig. Omsingeld door de Spaanse pers en een rist gekostumeerden heffen we een ‘tinto’ op een wijndomein in Villarobledo, een dorp van 1.000 zielen. Burgervader Pedro Antonio Ruiz zet zijn inhuldigingsspeech in. De zoveelste officiële opening van een zonnestroominstallatie in de regio Castilla-La Mancha. Dit project van 5,4 hectare zal 1.400 gezinnen voorzien van groene energie. Burgemeester Ruiz: “Eeuwenlang werden we enkel geroemd voor onze wijn. Er zit misschien geen olie in de grond, maar we hebben wel het gele goud in overvloed: zon. Een paar decennia geleden zochten onze inwoners nog hun heil in Zwitserland, Frankrijk of België. Vandaag niet langer, want we trekken investeerders aan. Dik de helft van alle energie in onze regio is al hernieuwbaar. Tegen 2012 willen we naar 100 procent.” ZONNEPANELEN IN 11 LANDEN En toch is dit niet het zoveelste zonnestroomproject. Twee Oost-Vlamingen glunderen in het publiek. Gino Van Neer en Patrick
Drie jaar geleden vochten ze nog tegen windmolens. De doorsnee Belg wist amper iets af van zonne-energie, bedrijven huiverden van de zware investeringen. Vandaag plant het Gentse Enfinity al zonnepanelen in twaalf landen. “Binnen twintig jaar heeft elk huis zonnepanelen.” Decuyper hebben de hele operatie mee in gang gezet. Projectontwikkelaars in zonne-energie, zo kan je de activiteit van hun Gentse groeibedrijf Enfinity het best omschrijven. Toen ze drie jaar geleden hun plannen onder de ogen van Belgische excellenties schoven, stootten ze nog steevast op ongeloof. Vandaag hebben ze een investeringsportefeuille van 750 miljoen euro op zak en zetten ze zonnepanelen in twaalf landen: van België, over Frankrijk en Italië, tot Bulgarije en China.
als landbouwingenieur, maar plakte er nog twee jaar Vlerick School achter. “Ik heb een tijd mijn eigen communicatiebureau gehad. Maar mijn ambities reikten tot in het buitenland.” Elk op hun manier raakten ze overtuigd van het enorme potentieel van groene energie. Patrick stampte dertien jaar geleden met een vennoot een zaak in zonneweringen uit de grond. “Die zaak bestaat nog, al ben ik er niet meer operationeel bij betrokken. Op een bepaald moment zagen we hoe onze Duitse toeleveranciers zonne-energie begonnen te verwerken in hun zonneweringen. Nog ver voor de hype rond groene energie.” Gino herinnert zich nog die ene klant van zijn communicatiebureau, de Tienense producent van zonnecellen Photovoltech. “Ze beweerden dat ze het eigenlijk niet nodig hadden om veel te communiceren. Ze waren toch altijd uitverkocht. Ik heb dat altijd onthouden.”
“We zijn tot dertig procent goedkoper dan de gemiddelde energieprijzen.” Patrick Decuyper De busrit van ons Madrileens hotel naar Albacete duurt drie uur. Ik nestel me naast beide stichters. Buiten glinsteren zonnepanelen om de zoveel kilometer als aluminiumfolie uitgestrooid over de dorre aarde. Patrick Decuyper en Gino Van Neer kennen elkaar van op kot. In Gent. Toen al broedden ze op iets. Al kwam daar geen zon bij kijken. Ze zagen het eerder in de nachtelijke uurtjes. Gino Van Neer: (lacht) “We zouden een café openen.” Patrick Decuyper: “We zouden eerst een jaar de markt verkennen in Leuven. Misschien maar best dat het er nooit van gekomen is.” Patrick rondde eerst zijn opleiding industrieel ingenieur elektromechanica af. Nadien deed hij er een postgraduaat bedrijfseconomie in Leuven en een jaartje aan de Vlerick Leuven Gent Management School bij. Gino zwaaide af
De kotgenoten van weleer verloren elkaar nooit uit het oog. Na hun gebruikelijke partijtje squash besloten ze zich drie jaar terug op de markt van de zonne-energie te storten. De timing was zorgvuldig gekozen. Begin januari 2006 maakte de wetgever zonne-energie op slag een pak interessanter. Voor elke 1.000 kWh geproduceerde hernieuwbare elektriciteit kregen producenten en leveranciers van dan af een minimumsubsidie van 450 euro, in plaats van 150 euro voordien. Een groene stroom-
certificaat (een document dat bewijst dat 1.000 kWh elektriciteit uit hernieuwbare energie is opgewekt, nvdr) geldt sindsdien tot twintig jaar (voorheen tien jaar) na ingebruikname van de zonnestroominstallatie. Toch blijkt het oorspronkelijke strijdplan van Enfinity - de verkoop van zonnestroominstallaties aan bedrijven – al snel onbegonnen werk. Gino: “Een afschrijvingstermijn van acht jaar was te lang voor bedrijven. Daarom besloten we te zoeken naar mensen die zo’n investering op lange termijn wél zagen zitten. Zo kwamen we met privé-investeerders in aanraking.” ‘Business angel’ Marc Dewaele had aan een half uur genoeg om zijn buikgevoel te volgen. Gino: “Hij heeft zijn netwerk van industriëlen opengesteld. De banken waren toen nog lang niet zo vertrouwd met de technologie. Duitsland was al volop bezig met zonne-energie in 2000. Ze hadden hun boom al in 2004. In België stond zonne-energie nog in haar kinderschoenen. De markt was absoluut nog niet rijp. Pas na Al Gores ‘An Inconvenient Truth’ en de erg zachte winter van 2007 beseften de Belgen stilaan dat er iets op til was.” DUIZENDEN ZONNEPANELEN IN SPANJE Omdat de Belgen het niet meteen warm kregen van zonne-energie, trokken Patrick Decuyper en Gino Van Neer begin 2007 naar Spanje. Gino: “Het Nederlandse Solar Plaza organiseert reizen naar landen die zwaar inzetten op zonne-energie, zoals onder andere Spanje. Nadien hebben we nog andere trips meegemaakt met Solar Plaza. We wilden niet
> Op het 3.853 vierkante meter grote dak van de Gentse meubelzaak Weba staan 576 zonnepanelen van Enfinity.
046_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:20
Pagina 46
46 Vacature | zaterdag 29 november 2008
DE SUCCESTAPES
Patrick Decuyper: (l.) “Als je als jonge ingenieur kan kiezen tussen de automobielsector of onze sector, kiest 99 procent voor hernieuwbare energie.”
> op één paard wedden.” Enfinity ontwikkelt
Patrick: “We hebben veel bewondering voor onze investeerders, Oost- en WestVlaamse industriële kleppers. Ze hebben alles al bewezen, maar gunnen jonge snaken als ons succes. Zij weten als geen ander dat ondernemen geen rechte lijn is. En ze brengen hun onschatbare ervaring mee.” Voor elk project krijgt Enfinity een managementvergoeding van het investeringsfonds. Het fonds zelf leeft van de verkoop van de elektriciteit. Patrick: “Door de stijgende energieprijzen beseffen bedrijfsleiders dat ze hun stroomkosten niet onder controle hebben. Omdat wij twintig jaar groene stroomcertificaten ontvangen, kunnen bedrijven hun stroomprijs twintig jaar lang stabiel houden. We zijn tot dertig procent goedkoper dan de gemiddelde energieprijzen.”
haar zonnestroomprojecten in Spanje op de grond. Je krijgt er relatief makkelijk vergunningen en er zijn nog grote terreinen voorhanden aan een betaalbare prijs. Intussen heeft Enfinity in Spanje al vier grote projecten op haar teller, goed voor duizenden zonnepanelen en 141.000 vierkante meter. Gino: “Waar mogelijk slaan we de handen in mekaar met andere spelers. In Villarobledo bijvoorbeeld hebben we samengewerkt met het Portugese Martifer, een jonge, beursgenoteerde bouwgroep. We doen dat in vele landen. Dat is zeker een reden voor ons succes. Anders blijf je een lokale speler.” In België ontwikkelt Enfinity installaties op daken van bedrijven en overheidsinstellingen. Het betaalt bedrijven in kwestie jaarlijks een huursom. Banken en privé-investeerders, doorgaans doorwinterde Oost- en West-Vlaamse industriëlen onder wie Christophe Desimpel en textielgroep Domo, zorgen voor de nodige fondsen.
U had het al begrepen: België rijdt anoniem in de buik van het Europese zonnestroompeloton. Gino: “Duitsland installeert dit jaar 1.300 megawatt. Spanje 1.000. Als we in België aan 30 megawatt raken, zal het veel zijn.” Patrick: “De Belgische overheid trekt
nu wel de kar. Het duurt een tijd eer de markt aantrekt. Nu werken we met vele Belgische partijen die zonnepanelen installeren. Twee jaar terug moest je er niet naar zoeken, want niemand deed dat.” Precies omdat Spanje zwaar heeft ingezet op zonne-energie, worden de plaatsen stilaan erg duur. Nieuwe wetgeving maakt het land minder interessant. Geen levensbedreigend probleem voor Enfinity. Gino: “De grootste groei zien we vandaag in Italië. We hebben er een zeer sterke positie omdat we er heel snel waren. Al hebben we zo veel risico genomen. In Spanje waren we eigenlijk een beetje te laat. De markt was al te ‘hot’. Precies daarom beslisten we om heel vroeg in andere landen te investeren.”
Al zagen ze in hun beginjaren soms zwarte sneeuw, aan opgeven hebben Gino Van Neer en Patrick Decuyper geen seconde gedacht. “We noemden het altijd ‘een bergske’. Allez, een serieuze berg eigenlijk. Iedereen vindt het ongelofelijk wat we nu al bereikt hebben. Maar wij vinden dat we nog nergens staan. Onze sterkte is dat we al in hernieuwbare energie geloofden nog voor de hype. We zijn al georganiseerd, alle nieuwkomers beginnen meteen met een achterstand. Geloof me, geen enkel land ter wereld zal de volgende jaren gevrijwaard blijven van hernieuwbare energie. En hernieuwbare energie zal almaar goedkoper worden. India investeert al meer in windenergie dan Europa, meer en meer landen volgen. In China zitten we al, India zijn we aan het
“We beslisten om heel vroeg in andere landen te investeren.” Gino Van Neer Is Enfinity de luis in de pels van de Electrabels van deze wereld? Patrick: “We gaan in België aan het eind van dit jaar naar de 10 megawatt, Electrabel heeft een productiecapaciteit van 12.887 megawatt in België. Dan weet je het wel. Electrabel ziet trouwens zelf meer en meer graten in zonne-energie. We zijn volledig compatibel. Wij ontwikkelen zonnestroom, zij verkopen stroom. We kunnen perfect projecten ontwikkelen voor hen. We staan aan het begin van iets enorms. Binnen twintig jaar heeft elk huis zonnepanelen. Er zal een wetgeving komen waardoor je voor een zeker percentage in je eigen stroom moet voorzien. In Spanje bestaat dat al.”
bestuderen. Je hebt nu een enorme boom in Canada en de VS. We hebben plannen voor Noord-Afrika, maar de rest van Afrika is nogal politiek instabiel.” Als uitsmijter wil ik nog weten wie welke rol speelt. Hilariteit. Patrick: “Gino zoekt projecten. En ik zoek het geld voor Gino’s projecten. Pas op, we delen zeker dezelfde ambities. Maar Gino neemt sneller risico’s, ikzelf ben eerder risicobewust. We eindigen steevast ergens in het midden. Dat is prima, want zo groeien we aan de juiste snelheid. We kennen elkaar al twintig jaar, vertrouwen elkaar blindelings. Dat vind ik toch cruciaal.” •
Enfinity, projectontwikkelaar in zonne-energie De mannen
Het bedrijf
Gino Van Neer ■ Landbouwingenieur, nadien twee jaar extra aan Vlerick ■ Had eerder zijn eigen communicatiebureau Patrick Decuyper ■ Industrieel ingenieur elektromechanica, postgraduaat bedrijfseconomie en een extra jaar Vlerick School ■ Medestichter van een bedrijf in zonneweringen
■ ■
■
Gents bedrijf gespecialiseerd in hernieuwbare energie (zonne- en windenergie) Actief in twaalf landen (België, Frankrijk, Italië, Spanje, Griekenland, VS, Canada, Tsjechië, Bulgarije, China, Duitsland en de Verenigde Arabische Emiraten). Vijftien landen tegen eind 2009. Vijftien werknemers in 2007, vandaag 91, tegen eind 2008 meer dan honderd. “In het begin was het erg moeilijk goeie krachten aan te werven. Wie wil er nu voor een startbedrijf met tien mensen werken?”
Solar Zonder Grenzen
■
Patrick: “Hernieuwbare energie is zeer sexy. Als je als jonge ingenieur kan kiezen tussen de automobielsector of onze sector, kiest 99 procent voor hernieuwbare energie.” Wat met de financiële crisis? Gino: “Ons product is erg tastbaar, en biedt een gegarandeerde inkomstenbron met weinig risico. Vandaag heb je amper dergelijke producten in de markt.” De totale investeringsportefeuille van 750 miljoen euro is versnipperd over velerlei kleinere projecten, wat maakt dat banken die financieringen makkelijker kunnen dragen.
Gino: “We besteden een deel van onze winst aan Solar Zonder Grenzen. SZG voorziet ontoegankelijke gebieden in onder andere Togo, Brazilië en China van zonne-energie. Als je een gezin in de jungle één paneel geeft, hebben ze ’s avonds licht en kunnen ze schrijven.”
047_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:30
Pagina 47
Vacature | zaterdag 29 november 2008 47
WERK & MANAGEMENT
BIJ FNAC GENIET U 10% KORTING OP DEZE BOEKENSELECTIE
Bon geldig tot en met 20 december 2008. De korting is cumuleerbaar met andere promoties.
Gazprom, Ruslands nieuwe wapen (****) Valeri Panjoesjkin en Michail Zygar Een onthullend rapport over gas als nieuw Russisch wapen: hoe werd Gazprom, de grootste aardgasleverancier ter wereld, het belangrijkste politieke wapen van het Kremlin? Spectrum, 2008, 275 blz., 19,95 euro Bon geldig tot en met 20 december 2008. De korting is cumuleerbaar met andere promoties.
Freelancen voor Dummies (***) Susan M. Drake Laat Susan Drake u helpen met uw sprong van werknemer naar eigen baas. Dit boek maakt de weg vrij voor een succesvolle loopbaan als zelfstandige. Pearson/Addison Wesley, 2008, 329 blz., 14,95 euro
Bon geldig tot en met 20 december 2008. De korting is cumuleerbaar met andere promoties.
De avonturen van Johnny Bunko (***) De enige carrièregids die je ooit nodig zult hebben Daniel H. Pink Deze korte strip geeft de vijf loopbaanregels die u nodig heeft. Regel één: een carrièreplan bestaat niet. Leuk. Uitgeverij Business Contact, 2008, een 100-tal blz, 17,50 euro Bon geldig tot en met 20 december 2008. De korting is cumuleerbaar met andere promoties.
Upgrade your life (***) Slimmer werken, slimmer leven
HET VUILBAKBOEK DIT BOEK IS IDEAAL OM UW KACHEL MEE AAN TE STEKEN
Uit de comfortzone Doorbreek de barrière van je angst, adviseert de Amerikaanse psychologe met een groot Flair-gehalte. Ze schetst Ruth die dolgraag een nieuwe relatie zou aangaan: “Ruth was al die kilo’s afgevallen om vervolgens na slechts één afspraakje naar het gezelschap van eten en televisie terug te vluchten. Ze was teleurgesteld in zichzelf, maar niet verbaasd: ‘Ik ben als een slachtoffer van een auto-ongeluk dat nooit meer achter het stuur kruipt. Het risico van nog een ongeluk kan ik niet aan.’ Ruth heeft zich geschikt in haar angst om afgewezen te worden.” (Judith Sills, uitgeverij Archipel, 2008, 228 blz., 15,00 euro)
Gina Trapani Een boek vol trucs om uw laptop beter te gebruiken en van technologie uw bondgenoot te maken. A.W. Bruna Uitgevers, 2008, 476 blz., 19,95 euro
Bon geldig tot en met 20 december 2008. De korting is cumuleerbaar met andere promoties.
Fnac Antwerpen – Groenplaats / Fnac Brussel – City 2 / Fnac Gent – Veldstraat 88 / Fnac Leuven – Vital De Costerstraat 7 / Fnac Wijnegem – Shopping Center
-10 %-10 %-10 %-10 %-10 %
Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2008, 496 blz., 27,95 euro
✃
Wat moeten we doen opdat de toenemende concurrentie om energie niet zou uitmonden in een echte oorlog? Volgens Friedman, van het beroemde boek ‘De aarde is plat’, moet Amerika het voortouw nemen in een ‘groene revolutie’. Een scherpe analyse.
✃
Nu Ford, GM en Chrysler op de rand van de afgrond balanceren, levert Friedman de achtergrond van dit debacle. Het begon met president Reagan die de norm van benzineverbruik weer tot 11 km per verbruikte liter zette, terwijl zijn voorgangers Ford en Carter die juist hadden verstrengd, en dat met succes. Reagan wou de autoreuzen uit Detroit behagen. Ze stonden immers klaar om de wereld te overspoelen met SUV’s. “Met als resultaat dat Amerika opnieuw verslaafd werd aan geïmporteerde olie. Daardoor nam onze huidige afhankelijkheid van SaoediArabië toe. Maar wat goed is voor GM, is niet altijd goed voor Amerika”, parafraseert Friedman de beroemde spreuk van ceo Charlie Wilson uit 1955. “De VS zou na 1985 geen olie uit de Perzische Golf meer nodig gehad hebben als ze tot in de jaren negentig even zuinig was blijven omspringen met olie als tussen 1976 en 1985.” De journalist trekt zijn analyse radicaal door. De Amerikaanse olieverslaving spijst de kassa in Saoedi-Arabië. “Nooit is zoveel rijkdom in de schoot geworpen van zo’n extre-
STENEN TIJDPERK Friedman citeert sjeik Yamani, de leider van het oliekartel Opec, die al in de jaren zeventig zijn collega’s waarschuwde om de olieprijs niet te sterk te laten opveren: “Het stenen tijdperk eindigde niet omdat we geen stenen meer hadden, maar omdat mensen bronzen en ijzeren werktuigen ontwikkelden.” Dit sterk citaat geeft me het gevoel dat wij in België nog steeds in het steentijdperk zitten. Dit jaar steeg de olieprijs voor het eerst naar 150 dollar, een ongekende piek. Wie van onze politici heeft hier een bruikbaar antwoord op geformuleerd? De focus lag op onze koopkracht en niet op een beter energiegebruik. Als Friedman in zijn boek verwijst naar Denemarken dat na de eerste olieschok benzine fors duurder maakte en resoluut koos voor zonne- en windenergie, doet me dat pijn aan het hart. België en zeker Vlaanderen had in de jaren tachtig schitterende bedrijfjes die alternatieve energiebronnen presenteerden. Maar de meesten gingen ten onder bij gebrek aan kapitaal of verdwenen binnen buitenlandse concerns. Mocht Friedman ook meer buiten de VS hebben gekeken, dan was dit een waanzinnig goed boek. Nu is het vooral een harde aanval op de presidenten Reagan en Bush jr.
Thomas L. Friedman
✃
Zijn nieuwste heet ‘Hot, Flat & Crowded’ en verscheen enkele weken na de Amerikaanse versie in het Nederlands als ‘De toekomst is groen’. In dit stevige werk stelt hij vast dat de VS nog niet klaar is om te ‘vergroenen’. Hij analyseert waarom en welke wegen er open liggen.
me minderheid binnen een van de grootste godsdiensten ter wereld.” De Saoedi’s stampten met dat oliegeld honderden, misschien wel duizenden Koranscholen uit de grond die de islam van de harde lijn prediken, het ‘salafisme’. En deze strekking is de ideale voedingsbodem voor het islamterrorisme. De bumperstickers in de VS liegen er niet om: ‘Osama loves your SUV’ en ‘Nothing dumber than a hummer’.
De toekomst is groen (***)
✃
Ditmaal is Thomas L. Friedman me niet ontsnapt. Deze journalist van de New York Times vertelde in 2005 de wereld dat ze weer vlak is. Van zijn bestseller ‘The world is flat’ gingen er wereldwijd ruim twee miljoen exemplaren over de toonbank. Dat beroemde boek heb ik te laat leren kennen.
Tegen afgifte van deze bons ontvangt u dankzij Vacature en Fnac een korting van 10 procent bij aankoop van één of meer titels.
✃
De toekomst is groen
tekst Erik Verreet
✃
VERS GELEZEN
048_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
21:05
Pagina 48
48 Vacature | zaterdag 29 november 2008
Dossier ict & engineering Antropologe Françoise Bourdonnec doet aan wereldwijd consumentenonderzoek voor chipbakker Intel
Hoe antropologen en ingenieurs samen innoveren tekst Marjorie Blomme foto Isabel Pousset
Intel startte tien jaar geleden met een antropologische afdeling. Die voerde onderzoek naar het gebruik en de perceptie van technologie bij volkeren overal ter wereld. Bourdonnec: “Drie jaar geleden kwam er een herstructurering: men ging nadenken over de verschillende interpretaties en percepties van technologische producten als een pc of een iPod. En dat is in elke cultuur verschillend. Indiërs gaan anders om met een pc dan Australiërs, die er op hun beurt weer anders mee omgaan dan Chinezen. En dat heeft te maken met de cultuur waarin ze leven. Wij proberen daarop in te spelen door onze technologie aan te passen aan de markt waar ze uitgebracht wordt. Op die manier willen we iedereen in de wereld bereiken.” “Onze manier van werken is vrij eenvoudig. We trekken wereldwijd op pad om met mensen te praten. We zijn nu actief in 22 landen. Daarbij bevinden zich traditionele afzetmarkten als de VS en Japan, maar ook niet zo voor de hand liggende landen als Ghana, Zuid-Afrika, Indonesië en Egypte. Daar wonen de volgende één miljard internetgebruikers van de toekomst. We kijken naar hoe zij omgaan met de technologische producten in hun persoonlijke omgeving: pc, iPod of mp3-speler.” “De consumentenmarkt groeit. Er zijn nu ongeveer één miljard mensen die een pc gebruiken. Om nog beter te kunnen inspelen op die markt, willen we weten hoe onze
Een antropologe die werkt voor een chipproducent, het lijkt op zijn minst een vreemde combinatie. Françoise Bourdonnec reist de wereld rond voor Intel om met mensen te praten over hoe zij technologie in hun privéleven gebruiken. Nadien doen de ingenieurs van Intel er hun voordeel mee.
technologie precies gebruikt wordt. Ingenieurs gaan ervan uit dat wat zij maken een puur technologisch object is. Terwijl het natuurlijk veel meer is. Een televisie bijvoorbeeld speelt voor veel mensen een grote sociale rol. Als babysitter, troost, ontspanning, afleiding en informatiebron. Als antropologen proberen we te achterhalen welke ideeën en invullingen er rond technologie in de verschillende culturen bestaan. Die informatie brengen we over naar onze ingenieurs. Op basis daarvan produceren zij technologie op maat, aangepast aan de markt en de cultuur waar die uitgebracht wordt. Het belangrijkste is dat de technologie toegankelijk en gebruiksvriendelijk is, maar ook dat ze perfect geïntegreerd is in iemands specifieke cultuur en omgeving. De boodschap is: hoe minder het stoort, hoe beter het ontworpen is.” PRATEN, KIJKEN, ETEN Meestal brengen de antropologen twee tot drie dagen door met een familie of een individu. Dat is niet altijd zo lang als ze zouden willen. Bourdonnec: “Hoe langer je bij iemand bent, hoe beter je zijn wereld leert kennen. In die tijd praten, zitten, kijken en eten we met hen. We draaien drie dagen lang mee in hun leven. Ondertussen proberen we informatie te vergaren. Door hen oefeningen te laten maken, leren we hoe ze denken en wat ze belangrijk vinden en wat niet. Een goed voorbeeld van zo’n oefening
is de Photobox: we stellen hen verschillende vragen die ze moeten beantwoorden in de vorm van een polaroid. In India deed ik die oefeningen bij een middenklassegezin. De vraag was: “Wat is er nieuw in uw huis?’ Daarop nam de zoon een foto van de iPod. Toen we hem vroegen om dat object te beschrijven zei hij: ‘Oorspronkelijk was het de iPod van mijn zus. Ze kreeg hem van haar verloofde. Maar nu is hij eigendom van het hele gezin.’ Het verhaal toont aan hoe er
functie, want dat is nutteloos. Het moet vooral mentaal werken: mensen moeten zich er goed bij voelen, de toepassingen moeten aansluiten op hun specifieke verlangens en behoeftes. En die zijn uiteraard cultuurgebonden.” “Weten wat mensen willen en verlangen, daar gaat het uiteindelijk om. In ontwikkelingslanden verwachten mensen niet van een computer dat hij dient om foto’s van familie
“Onze gesprekken zijn de sleutel tot echte innovatie.” Françoise Bourdonnec, antropologe bij chipbakker Intel in de Indiase cultuur omgegaan wordt met eigendom en privacy. Het is er een ongeschreven regel dat als je iets voor jezelf houdt, dat als zeer verdacht en zelfs slecht geïnterpreteerd wordt. En daar wordt het interessant voor onze ingenieurs. We zien dat één product door een heel gezin gebruikt wordt. Moeten we dan niet zoeken naar nieuwe toepassingen om hun gebruikscomfort te vergroten? We denken dan aan aparte playlists, die iedereen voor zichzelf kan samenstellen of verschillende plugs voor oortjes, zodat de iPod door verschillende mensen tegelijk gebruikt kan worden. Onze ingenieurs moeten zich dan niet concentreren op het ontwikkelen van een nieuwe paswoord-
en vrienden op te slaan. Of om muziek mee te downloaden. Niemand koopt er een pc voor het plezier, zoals wij hier doen. Een computer is daar iets ernstigs. Het is er een instrument dat je kind kan helpen studeren of je boekhouding bijhoudt. En wat nog belangrijker is: computerkennis helpt je aan een goede job. Iedereen ziet er heil in het Microsoftpakket. Zelfs mensen met een bescheiden budget zullen vaak niet voor een alternatief en goedkoper programma kiezen. Verschillende ngo’s vertelden ons dat het nutteloos was om goedkopere softwareprogramma’s aan te bieden, want uit de praktijk blijkt dat mensen enkel die programma’s willen die ook in het bedrijfsleven gebruikt
049_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:32
Pagina 49
Vacature | zaterdag 29 november 2008 49
IN DE KIJKER
worden. Omdat het bedrijfsleven die competenties vraagt, en ze willen geen kansen mislopen. Voor ons was dat een serieuze verrassing waar we ons aanbod aan aangepast hebben.” WEL INTERNET, GEEN COMPUTER Zorgt internet niet voor een culturele vervlakking, als iedereen hetzelfde pakket gebruikt om dezelfde dingen te doen? “Niet echt”, zegt Bourdonnec. “Zo hebben kleine culturele groepen zelfs een herleving gekend dankzij het net. Internet wordt trouwens meer en meer gebruikt om regionale culturen of culturen die in verval waren, nieuw leven in te blazen. Het bezorgt je een netwerk. Wikipedia kan geraadpleegd worden in alle grote talen, maar ook in minderheidstalen als het Bretoens en het Baskisch. Bretoenen over de hele wereld hebben elkaar dankzij het net teruggevonden. Ze voelen zich verbonden, gaan naar elkaar op zoek en organiseren zelfs samenkomsten. Internet is zelfs essentieel geweest voor de herleving van de Bretoense cultuur de laatste tien jaar.”
Françoise Bourdonnec, antropologe bij chipbakker Intel: “Onze ingenieurs passen de technologie aan op basis van onze informatie.”
> 14.250
Volgens de antropologe is het ook moeilijk om van culturele vervlakking te spreken omdat iedere cultuur op een andere manier met technologische innovatie en internet omgaat. “Mensen zijn creatiever dan we denken. Zo waren we onlangs in India, waar we een oude vrouw ontmoetten die naar eigen zeggen internet gebruikte. Ze nodigde ons uit bij haar thuis. Maar daar merkten we al snel dat er iets niet klopte. Er was namelijk geen elektriciteit. Na wat rondkijken zagen we ook geen computer. ‘Maar
je vertelde ons dat je internet gebruikte’, zeiden we. ‘Dat doe ik ook’, zei ze. ‘Elke week komt mijn zoon op bezoek. Ik vertel hem wat ik die week heb beleefd en wat ik mijn dochter, die in de stad woont, wil vertellen. Hij gaat met dat verhaal naar een internetcafé en tikt het in een mail naar mijn dochter. Na een paar dagen antwoordt ze me en mijn zoon komt me dat antwoord voorlezen.’ Zo hadden we het nog niet bekeken. De manier waarop we internetgebruik interpreteren - één computer per persoon met instant informatie die beschikbaar is is niet de enige mogelijkheid.” “Dat internet voor een verandering zorgt op cultureel gebied is evident. Alleen zijn we er nog niet uit in welke richting het evolueert. Daarom zijn uitspraken over sociale ongelijkheid of cultureel imperialisme hier niet op z’n plaats. Alles hangt af van de cultuur en het milieu waarin je je bevindt. Het verhaal van de oude vrouw is er niet één van culturele vervlakking. Integendeel: wat zij deed is een verlenging van een oeroud Indiaas cultureel gebruik: dat van de publieke schrijver. In culturen waar er veel analfabetisme heerst, bestaat de figuur van de publieke schrijver nog. Hij schrijft op wat je zelf niet kan schrijven. Zij heeft de vernieuwing met beide handen aangegrepen om dat gebruik verder te zetten. En het is voor haar een pak makkelijker en gebruiksvriendelijker geworden. Dat is uiteindelijk waar we naar streven. Veranderingen hoeven niet altijd radicaal te zijn. Zolang het zorgt voor een behoeftebevrediging, heb je je doel bereikt.”
Uit de laatste arbeidsmarktenquête van Agoria in mei dit jaar bleek dat er 14.250 openstaande vacatures waren op de ict-arbeidsmarkt. ALLE JOBS IN ICT & ENGINEERING VINDT U VANAF PAGINA
81
050_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:31
Pagina 50
50 Vacature | zaterdag 29 november 2008
Dossier bouw, energie Organic Waste Systems maakt spectaculaire doorbraak in de afval- en bio-energiemarkt
Gentse kmo wereldtop in afvalanalyse tekst Ann Lemaître foto Michel Wiegandt
Laboranten van het Gentse Organic Waste Systems zitten elke dag met hun neus in de troep: ze onderzoeken in welke mate huishoudelijk afval een bron van energie kan zijn. Een stinkend zaakje? Toch niet, want zelfs de BASF’s en de Bayers van deze wereld kloppen bij hen aan voor onderzoek. Luc De Baere, afgevaardigd bestuurder van Organic Waste Systems (OWS) is afkomstig uit Waregem en ging eerder per toeval in Amerika chemie studeren. Een uitwisselingsstudent uit de middelbare school inviteerde hem om naar de States te komen. Zijn Amerikaanse ‘dad’, een echte farmer, was op dat moment bezig met de bouw van een mestvergistingsinstallatie. Daardoor kreeg de WestVlaming een gezonde interesse voor afvalvergisting. De Baere kwam, na zes jaar studies scheikunde en waste management, terug naar België als een expert op het gebied van compostering en vergisting. Vandaag leidt De Baere de firma OWS, een Gentse kmo die wereldwijd grote vergistingsinstallaties bouwt om huishoudelijk afval om te zetten in compost. Bij dat proces komt biogas vrij, dat wordt omgezet in warmte en elektriciteit. De gepatenteerde formule leverde hen bouwprojecten op in onder andere Zuid-Korea, Japan, Duitsland, Spanje en Frankrijk. Maar er is meer: het bedrijf, gelegen aan
Vanuit de hele wereld worden staaltjes met mest, huishoudelijk afval en andere troep naar deze labo’s in Gent gestuurd. Organic Waste Systems onderzoekt dan hoeveel biogas uit dat vuilnis gewonnen kan worden.
051_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
20:33
Pagina 51
Vacature | zaterdag 29 november 2008 51
IN DE KIJKER
en groene energie het Gentse Dok-Noord, werd ook een referentie op het gebied van analyses van biopolymeren en afvalstalen. Vanuit de hele wereld worden staaltjes met mest, huishoudelijk afval en andere troep naar de Gentse labo’s gestuurd, maar ook staaltjes met nieuwe revolutionaire biopolymeren. Multinationals schakelen OWS in om nieuwe bio-afbreekbare materialen te laten onderzoeken. “Onze standaardmethodes zijn wereldstandaard geworden”, vertelt De Baere niet zonder trots. Hoe het zo ver is kunnen komen? “Onze roots liggen in het labo, we hebben een onderzoeksmentaliteit. Dat is een troef ten opzichte van andere afvalverwerkingsbedrijven. Op het gebied van vergisting hebben wij waarschijnlijk het grootste labo ter wereld.” Hoe wordt een academisch onderzoeker een bedrijfsleider? Luc De Baere: “Na mijn studies in Amerika werd ik in België aangenomen door ACEC (Ateliers de Constructions Electriques de Charleroi, nvdr), toen nog een groot bedrijf. De eerste vier jaren was ik louter met onderzoek naar anaerobe (in afwezigheid van zuurstof, nvdr) droogvergisting bezig. In 1984 bouwden we een piloot van onze reactor. In 1988 werd het bedrijf OWS opgericht. Ik hield me eerst bezig met de marketing, later werd ik algemeen directeur. We waren toen met vijf mensen, ondertussen zijn we met zeventig.” Wat was er zo vernieuwend aan die manier van vergisting? “Wij ontwikkelden een nieuw droogvergistingsproces. In de jaren zeventig en tachtig deed men aan conventionele natte vergisting van mest, slib en industriële afvalwaters. Wij wisten echter welke problemen er gepaard gingen met vergisting van dergelijke natte substanties. Toen het idee droogfermentatie werd gelanceerd, pasten wij dat als eersten toe op huishoudelijk afval. Dat bood heel wat mogelijkheden: tegenwoordig verwerken we zowel organisch afval, bijvoorbeeld de inhoud van je gft-ton, als restafval en huishoudelijk afval. Eén van onze installaties verwerkt zelfs organisch materiaal uit huisvuil met heel veel glas, zand, stenen en isomo, dingen die in
> 70
andere systemen voor grote problemen zorgen. De massa verwerken we tot een substantie die het midden houdt tussen tandpasta en chocomousse: semidroog.” Niet alleen de verwerking van het afval, maar ook de energie die eruit gewonnen wordt, bleek een troef. “Inderdaad, bij de vergisting komt biogas vrij, dat wordt omgezet in groene energie. Biogas bestaat uit 55 tot 65 procent methaan, beter bekend als aardgas. Een stortterrein heeft normaal vijftig tot honderd jaar nodig om gas te maken. Uiteindelijk hebben we een proces ontwikkeld waarbij je in drie weken tijd hetzelfde resultaat hebt. De
soorten afvalstromen die men tegenwoordig wil vergisten: het breidt voortdurend uit. Wij onderzoeken welke rendementen men uit afval kan halen. Vanuit de meest uiteenlopende werelddelen stuurt men stalen van vuilnis op. Wij geven dan onder andere aan hoeveel gas uit dat vuilnis gewonnen kan worden, of hoe groot hun reactoren moeten zijn.” In Duitsland begonnen jullie ook met de bouw van machines die landbouwgewassen in energie omzetten. “Klopt, dat zijn onze Dranco-installaties. Voor die systemen worden gewassen
“Ik denk niet dat biogas de directe oorzaak was van de stijgende voedselprijzen.” Luc De Baere, afgevaardigd bestuurder van Organic Waste Systems formule die wij ontwikkelden is nu gepatenteerd.” In de jaren tachtig was milieubewuste afvalverwerking nog niet ‘in’: was het een gok om in uitgebreid onderzoek te investeren? “De eerste bedoeling van ACEC, dat ook kerncentrales bouwde, was om - met de oliecrisis van de jaren zeventig en tachtig in het achterhoofd - nieuwe energie te vinden. Toch zagen we dat dat niet voldoende was om rendabel te zijn: daarom zijn we ook de afvalmarkt opgegaan. Gelukkig is sindsdien ook de afvalmarkt veel complexer en duurder geworden, waardoor we installaties als de onze konden commercialiseren. De eerste is pas in 1992 gebouwd.” Wat doen de mensen in jullie labo precies? “In onze labo’s werken vooral bio-ingenieurs, industriële ingenieurs en laboranten. Assistent-laboranten ontfermen zich over het zwaardere werk. Het grootste onderzoek bestaat uit het analyseren van verschillende substraten. Je zou versteld staan van de vele
gekweekt die enkel dienen om biogas van te maken. We zijn dus van de afvalverwerking met hernieuwbare energie als nevenactiviteit ook naar de pure bio-energie gegaan.” Op die bio-energie is tegenwoordig flink wat kritiek te horen: het zou de voedselvoorraad in de wereld bedreigen. “Er is inderdaad de discussie food versus fuel. Toch vind ik dat biogas enkele sterke argumenten heeft. Wij werken met mais, maar je kan de korrels van mais oogsten en de rest van de plant vergisten. Wat wij nodig hebben, zijn de landbouwoverschotten. Zelfs bermgras is al voldoende. Je kan ook planten kweken op zwaar vervuilde gronden, die toch niet voor voedsel gebruikt kunnen worden. En tot slot kun je ook twee teelten per jaar produceren: eentje voor voeding en eentje voor bio-energie. We zien trouwens nu al dat de voedselprijzen terug dalen, terwijl er nog altijd evenveel biogas uit mais geproduceerd wordt. Ik denk dus niet dat biogas de directe oorzaak was van de stijgende voedselprijzen. Er zit volgens mij nog veel toekomst in bio-energie.”
Organic Waste Systems schermt ook met ISO-normen: waarvoor zijn die nodig? “Een steeds groter deel van ons labo houdt zich bezig met het leveren van analyses. Door het feit dat we jarenlang met onderzoek bezig waren voor onze eigen installaties, zijn we nu experts geworden. Daarom hebben we vijf standaardmethodes geschreven en die in Amerika door de procedures geloodst. Eenmaal daar erkend, gingen we in Europa met CEN en ISO werken. Ondertussen zijn onze standaardmethodes de wereldstandaarden geworden. Wat onderzoek betreft, hebben we een leidende positie: 70 tot 80 procent van de analyses wereldwijd komt bij ons terecht. Klanten zijn giganten als 3M, Carrefour, BASF en Bayer. We worden benaderd door bedrijven uit Saoedi-Arabië en Taiwan.” Wat voor producten laten die bedrijven bij jullie analyseren? “Meestal weten we niet precies wat die bedrijven onderzoeken: ze sturen ons een staal, wij doen de testen. We zitten dus in het r&d-programma van die multinationals. Het draait voornamelijk om biopolymeren. Heel wat bedrijven zijn bezig met het ontwikkelen van nieuwe producten, bijvoorbeeld een vervanging van het plastiekje waarin je een tijdschrift opstuurt. Men wil dat nu uit biologisch afbreekbare producten maken. Die nieuwe producten komen eerst naar ons labo: wij leveren het gamma aan testen dat aantoont voor hoeveel procent het composteerbaar is, of het toxisch is, enzovoort. Met die analyses kan men daarna naar de officiële keuringsmechanismes. Het gaat om heel strikte normen: wij zijn een erkend labo voor ISO 17025. Als het 60 procent afbreekbaar moet zijn, is 59 procent niet genoeg.” Hoe ziet de toekomst eruit? “Dit jaar, in 2008, hebben we tussen de 35 en 40 miljoen euro aan bestellingen. Onze omzet vorig jaar was tien miljoen euro, dit jaar zal het 15 miljoen zijn. De bestellingen die nu binnen zijn, zullen onze omzetcijfers de komende jaren nog doen groeien. We hebben nu al werk voor twee jaar. En er zijn nog enkele grote contracten hangende. De toekomst ziet er dus uitstekend uit.”
Zoveel werknemers telt het Gentse Organic Waste Systems, een verdubbeling ten opzichte van twee jaar geleden. Die groei weerspiegelt zich ook in de omzet van het bedrijf: terwijl de omzet in 2003 nog 3.845.000 euro bedroeg, bedroeg die vorig jaar al 9.340.000 euro. 95 procent van de omzet in 2007 werd gemaakt in het buitenland: de laatste vijf jaar werd geëxporteerd naar 26 landen.
ALLE JOBS IN BOUW, ENERGIE OF GROENE ENERGIE, BLADER DOOR NAAR PAGINA
93
052_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
18:56
Pagina 52
52 Vacature | zaterdag 29 november 2008
BIENCUIT Elke week trakteert Vacature een lezer op een culinaire blind date. Op zoek naar de smakelijkste businesslunches overal te lande. Benieuwd of er sterren vallen. tekst Eric Adams foto’s Frank Bahnmüller
RESTAURANT DA VINCI - GENK Pastoor Raeymaekersstraat 3 3600 Genk 089/30 60 59 www.restaurantdavinci.be
GEPROEFD EN GEWOGEN Genk is een stad waar in het centrum alles recent oogt, een beetje zoals in de studentenstad Louvain-la-Neuve. De buurt rond het station is bijzonder commercieel ingericht. Het duurt even voor ik de Pastoor Raeymaekersstraat vind, zelfs enkele locals slagen er eerst niet in om me de weg te wijzen. Gabriella Peeters wacht me op in restaurant Da Vinci, op een boogscheut van het station van Genk, goed voor een 12/20 in de Gault Millau 2009. Voor we aan tafel gaan, activeren we onze smaakpapillen met een glaasje cava Pere Ventura, waar we enkele hapjes zoals tartaar van gerookte forel en een erwtensoepje bij krijgen. Gabriella Peeters, adviseur sparen en beleggen, werkt al 22 jaar in het KBC-filiaal in Maaseik, dat ongeveer twintig medewerkers telt. “Dat ik daar al zo lang werk, heeft zeker te maken met het feit dat je er intern kan groeien”, zegt Gabriella. Dat we vandaag in dit restaurant zijn beland, is geen toeval, geeft Gabriella toe. “Mijn zoon volgt les aan de kokschool en loopt hier stage. Maar de keuze is in Genk sowieso beperkt, tenzij je bij de obligate Italiaan of in een taverne wil gaan lunchen.” Da Vinci werkt zonder kaart en biedt dagelijks een menu aan waarbij de kok nog enkele alternatieven achter de hand houdt, mocht u een van de suggesties niet zien zitten. Het voorgerecht, SintJakobsschelpen op spinazie en grijze garnalen op
HET PROEFKONIJN VAN DE WEEK Wie? Gabriella Peeters Wat? Adviseur sparen en beleggen KBC Bank Waar? Maaseik Diploma? Bachelor Leeftijd? 44
Redacteur Eric
Lezer Gabriella een bed van Granny Smith en witloof, klinkt ons als muziek in de oren. Het gerecht stelt niet teleur: perfecte schelpen in combinatie met een frisse dressing. Het glas droge witte Saint-Véran uit de Bourgognestreek past er perfect bij. Mijn grietbot met choronsaus is lekker zonder meer, Gabriella is bijzonder tevreden over haar fazant op Brabantse wijze. “Ik ben gek op cham-
pignons, dit was dus een goede keuze. Het gerecht oogde ook mooi met de twee soorten puree (spruitjes-witloof en courgette, nvdr).” De rode La Scipionne 2006, een Côtes du Lubéron is eveneens een meevaller, kruidig en sappig. Omdat we nog een gaatje over hebben, kiezen we als dessert respectievelijk ijs met warme vijgen en carpaccio van ananas met ijs,
overgoten met een flinke scheut cava. “Een dessert met warme vijgen in combinatie met ijs heb ik nog nooit geserveerd gekregen. De vijgen waren lekker rijp, echt een verrassend nagerecht”, besluit Gabriella. Na een koffie met koekjes en cake staan we twee uur later voldaan op straat, met een aanrader op zak, al moet je hier wel behoorlijk diep in de buidel tasten.
Da Vinci kokkerelt in de mijnstreek DE BALANS • Prijzen en opties: De zakenlunch kost 45 euro. Met aperitief, twee glazen wijn, dessert en koffie betaalden wij 72 euro per persoon. • Prijsvork wijnkaart: Voor aangepaste wijnen bij de lunch betaalt u 17 euro, een glas rode of witte wijn kost 4 euro. • Service en bediening en wachttijd: Professioneel en geruisloos, anderhalf uur tot maximum twee uur voor de volledige lunch.
• Ligging en bereikbaarheid: Vlakbij de Europalaan en het treinstation van Genk. • Parkeermogelijkheden: Ruime parking, er zijn ook parkeergarages in de buurt. • Binnen en buiten: Een fris ogend restaurant waar elke tafel voldoende plaats krijgt en je de gesprekken van andere klanten niet mee hoeft te volgen.
• Betalingsopties: De gebruikelijke betaalkaarten. Wie cash betaalt, krijgt een korting van 4 procent. • Wifi: Ja • Kranten: Neen • Openingstijden: Op weekdagen van 12 tot 14.30 uur en van 18 tot 21.30 uur. Zaterdag van 19 tot 21.30 uur. Gesloten op zondag en maandag.
DE AFREKENING Lezeres Gabriella: “Een van de betere restaurants in Genk. Ik heb hier relaxed genoten, alhoewel een blind date na twintig jaar huwelijk wel een beetje vreemd aanvoelt (lacht).”
16/20 Redacteur Eric: “Uitstekende maaltijd, een aanrader als je niet op een euro meer of minder moet kijken.”
15/20
Gratis op restaurant met een Vacatureredacteur?
vacature.com/biencuit
Volgend nummer: Diagonal 97, Antwerpen
053_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
21:07
Pagina 53
Vacature | zaterdag 29 november 2008
53
VOLGENDE WEEK
OP ZATERDAG 6 DECEMBER IN VACATURE MAGAZINE
Lowcost, hét businessmodel in tijden van crisis?
Lage prijzen , lage service en lage lonen?
De Aldi’s en Ryanairs van deze wereld doen dezer dagen gouden zaken. De crisis lijkt geen vat te hebben op deze goeroes van de lowcost. Onder het motto ‘How low can you go?’ haalde onze journalist zijn Aldiwinkelwagentje van stal en trok op onderzoek.
+
Dossier finance & consulting Ook kleine banken in crisis? Dat de Belgische grootbanken de tering naar de nering zetten, is al lang geen nieuws meer. Of de kleintjes daarvan kunnen profiteren, vroegen we aan Argenta, Deutsche Bank, VDK en Bank J. Van Breda & C°.
EN VERDER Nieuwe iconen: De vele gezichten van materiaaltechnologiegroep Umicore Later als ik groot ben, bouw ik robots Werk & wereld: Kinderarbeid in de West-Afrikaanse cacaoteelt
NIET TE MISSEN:
Iets in de media > p. 136 Voor een job in de media, één goede raad: bezint eer ge begint. Of lees de column van An Olaerts.
054_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
19:39
Pagina 54
VLERICK weekly Informeert u over opleidingen, activiteiten en onderzoek
Prof. dr. Herman Van den Broeck, Professor in Managementgedrag
U wilt de positieve power in uw leiderschapsstijl beter kennen? U vraagt zich af welke invloed power kan hebben in uw organisatie? U wilt weten hoe u power efficiĂŤnt kunt aanwenden in veranderingsprocessen? U wilt weten welke impact positieve power heeft op uw team?
The Autonomous Management School of Ghent University and Katholieke Universiteit Leuven
State-of-the-art.indd 1
27-11-2008 11:41:07
136_GPV1QU_20081129_VMGBI
27-11-2008
21:30
Pagina 136
136 Vacature | zaterdag 29 november 2008
COLUMN
Iets in de media Ze heeft mooie tieten, geen enkele meeeter en professioneel gewaxte liesplooien. Ze draagt hoge hakken. En ze staat in haar zwemgerief voor een microfoon. Eén van oudbakken juryleden heeft gevraagd waarom ze aan de verkiezing meedoet. Omdat ze graag iets in de media wil doen, antwoordt ze. En de schrik slaat me om het hart. Iedere keer opnieuw. De concurrentie loert. Altijd en overal. De halve wereld wil iets in de media.
Alle jongerenenquêtes zingen hetzelfde liedje: wij willen uw werk. Omdat het creatief is en afwisselend als maandverband. Bovendien zit ik heel handig de hele dag thuis, behalve als ik iemand moet interviewen. Nele Somers bijvoorbeeld, op een strand in Egypte, toen Ignace Crombé eigenlijk ook al raar deed. Of Luc Tuymans die een hele thermos koffie zette. Of twee lichtekooien op de Turnhoutsebaan, een gigolo in Gent die foto's liet zien van zijn doorprikte faciliteiten, Regi van Milc Inc.
en de boer van de wei op Pukkelpop. Iedereen had het in mijn plaats willen doen. Dat ik het vooral niet vergeet! En anders is er ieder jaar het leger nieuwe schoonheidskoninginnen om me met de neus op de feiten te drukken. Ietsindemedia is het land waar troetelberen van de regenboog roetsjen. Het is er alle dagen lol, zo mijmert het meisje met het badpak en de strakke billen. Ik heb haar alleen nog nooit horen dromen van 20.000 letters per dag, tot je pinken krom gaan staan. Evenmin is het iemands fantasie om in een telefooncel met Jaak Pijpen te bellen. Nota bene met de trompetviool van een zigeuner op de achtergrond. Want zo is het indertijd begonnen,
toen ik nog op kot zat en niemand een gsm had. Om afspraken te maken moest een mens toen nog de openbaarheid in. En dus maakte ik in telefooncellen afspraken met directeuren van worstenfabrieken en dames die kristallen beestjes verzamelden, in de hoop dat alle straatmuzikanten zich koest hielden. Ik heb tien jaar lang niets anders gedaan dan met mensen gepraat en opgeschreven wat ze zeiden. Ook in het weekend en ook toen ik eigenlijk ziek was. Want als de dokter vraagt of ze een ziekenbriefje moet schrijven, zegt de freelancer: “Nee dank u, ik heb geen baas om het briefje aan te geven.” Maar ik klaag niet. Ik ben vrij, vrij om te vechten. Iedere week sla ik minstens drie deadlinedraken tot moes. Alles is een overwinning, behalve als ik verlies. Want dan tellen alleen nog de exemplaren. Het zijn er meestal meer dan 200.000. Als je een fout maakt, duurt de ramp 200.000 keer, de hele dag lang. Bovendien is het soms lang wachten voor er ergens aardappelen op worden geschild. Om dit kleine betoog te besluiten nog iets over het hoogste goed van iedereen die aan de arbeid is: vrije tijd, het goud van de freelancer. Het is waar dat ik geen uren heb. Ik hoef 's morgens om negen uur nooit ergens te zijn. Ik ga slapen als ik wil of als alle stukken af zijn. Maar échte vrije tijd, dat is durven. Tenslotte zit de halve wereld achter mijn werk aan. En je weet maar nooit dat ik (terwijl ik zit uit te puffen in een Finse blokhut) word ingeruild voor twee jonge dieren die iets in de media willen doen. Bij voorkeur met gewaxte liesplooien, geen mee-eters en mooie tieten.
tekst An Olaerts illustratie Klaas Verplancke