Wekelijks magazine bij jouw krant • 12 mei 2018
De baas zit niet te wachten op thuiswerk IS HET 'NIEUWE WERKEN' NU ECHT HELEMAAL PASSÉ?
P. 3 – Als de baas bang is van telewerk De voor- en nadelen van thuiswerk
P. 7 – Welkom in het kantoor van de toekomst Saaie kantoren? Voltooid verleden tijd
P. 6 – Geen thuiswerk zonder internet Deze profielen zorgen ervoor dat jij online kan
12 mei 2018 - vacature.com
2
Is jouw baas ook bang van telewerk? «MITS DE JUISTE AFSPRAKEN IS THUISWERKEN EEN ZEGEN» In 2013 lanceerde de Vlaamse regering met veel tamtam het ‘Nieuwe Werken’, een arbeidsconcept dat stelt dat werknemers zo veel mogelijk plaatsen tijdsonafhankelijk aan de slag moeten kunnen. Hoewel er sindsdien wel stappen in de goede richting zijn gezet, is het principe vijf jaar later nog lang niet ingeburgerd. «Hoog tijd voor een mentaliteitsswitch», vinden experts. Tekst: KRISTINA RYBOUCHKINA
Kortere files, lagere vervoerskosten, minder stress, minder ziekteverzuim, een betere werk-privébalans en een hogere werktevredenheid. De voordelen van telewerk spreken voor zich. En toch. Volgens een grootschalige enquête van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit doet 17% van alle werknemers regelmatig aan telewerk. Van degenen die nooit thuiswerken geeft een stevige 30% aan dat zij dat graag zouden willen en dat hun job dat ook toelaat, maar dat zij geen goedkeuring krijgen van hun baas. Hoe komt dat? Vertrouwen werkgevers hun personeel dan niet? «Dat het om wantrouwen gaat, zou ik niet durven stellen, want de meeste bedrijven hebben wel degelijk oren naar telewerk», nuanceert JAN LAURIJSSEN, managing consultant bij hr-dienstverlener SD Worx. «Het probleem is eerder dat je een werknemer onmogelijk van de ene dag op de andere kan toelaten om regelmatig van thuis te beginnen werken. Los van het wettelijke aspect, moet je als bedrijf goed nadenken over hoe je dat telewerk gaat organiseren. Er zijn tenslotte heel wat valkuilen. Hoe blijf je met elkaar in contact? Hoe voorkom je dat teamleden van elkaar vervreemden? Hoe ga je leidinggeven op afstand? Bedrijven als Yahoo en IBM hebben aan den lijve ondervonden dat het allemaal niet zo evident is. Zij waren pioniers op vlak van thuiswerk, er werd daar heel veel en vaak thuis gewerkt. Intussen hebben zij hun personeel teruggeroepen omdat de verbondenheid, samenwerking en creativiteit van hun teams zo zwaar onder druk kwamen te staan.»
3
vacature.com - 12 mei 2018
FLEXIBILITEIT TROEF Nochtans zijn er genoeg succesverhalen. De Nationale Loterij laat werknemers sinds twee jaar geleden toe om op afstand te werken, na een geslaagd testjaar. «Ons ‘Flexwork’-beleid stelt dat werknemers wiens takenpakket het toelaat één dag per week mogen werken volgens een flexibel uurrooster, in een ander
Het probleem is dat je een werknemer onmogelijk van de ene dag op de andere kan toelaten om regelmatig van thuis te beginnen werken. Als bedrijf moet je goed nadenken over hoe je dat telewerk gaat organiseren Jan Laurijssen, SD Worx kantoor of gewoon bij hen thuis, zoals het hen het beste uitkomt», vertelt hr-verantwoordelijke PETRA VANDENDRIESSCHE. «Aanvankelijk waren de vakbondsafgevaardigden een beetje zenuwachtig: als we thuiswerk zouden invoeren, zouden leidinggevenden dan op den duur niet verwachten dat mensen continu werken als ze thuis zijn? Maar die vrees bleek ongegrond. Er zijn goede afspraken over de verwachtingen en een recente bevraging heeft aangetoond dat het personeel echt tevreden is over het initiatief. Flexwerk vormt een bron van energie voor onze werknemers, merken we. Mentaal maakt het een groot verschil als je een dag per week niét
naar het centrum van Brussel moet komen. Werknemers geven bovendien aan dat ze dat vertrouwen dat ze krijgen erg appreciëren en dat ze hierdoor vaak meer gemotiveerd zijn.» Terwijl de medewerkers van de Nationale Loterij nog allemaal een vaste bureau hebben, is facilitaire dienstverlener ISS een stapje verder gegaan. «We zijn vijftien maanden geleden verhuisd naar een nieuw kantoor, met een beperkt aantal werkplekken», verklaart communicatiemanager DIRK VAN DEN STEEN. «Hoewel er 248 mensen werken op de hoofdzetel, zijn er maar 180 bureaus. Dankzij telewerk is dat ruim voldoende. Voordien werd er weinig aan thuiswerk gedaan, dus voor de verhuis bestond er geen duidelijk kader rond telewerk. We hebben hier ons werk van gemaakt. Hoewel we op dit moment ons beleid omtrent nog volop evalueren en bijschaven, zijn de reacties positief. Vooral als het gaat over mobiliteit en werkprivébalans. Bovendien vind ik zelf, net als veel collega’s, dat je thuis veel geconcentreerder kan werken dan op kantoor. Ik geloof dus dat thuiswerk bij ons steeds meer ingeburgerd zal raken.» GEEN INDIVIDUELE GUNST Waarom kunnen sommige bedrijven thuiswerk zo vlot invoeren, terwijl het bij andere firma’s een ver-van-hun-bedshow lijkt te zijn? «Veel hangt af van de sector en de grootte van het bedrijf», weet socioloog en onderzoeker JAN DE SCHAMPHELEIRE, verbonden aan de VUB. Lees verder blz.4 >
> Vervolg blz. 3
«Banken zijn nu bijvoorbeeld massaal aan het inzetten op digitalisering. Het spreekt voor zich dat bepaalde taken hierdoor gemakkelijker vanop een andere locatie kunnen worden uitgevoerd. Daarnaast is het
Voor onze werknemers maakt het mentaal een groot verschil dat ze eens een dag in de week niét naar Brussel moeten komen Petra Vandendriessche, De Nationale Loterij beleid rond telewerk in grotere firma’s vaak verder gevorderd, omdat er meestal meer middelen aanwezig zijn die thuiswerken mogelijk maken. Denk maar aan een goed
In deze jobs werk je vlotjes van thuis 1. Ambtenaar Bij ambtenaren kan 30 procent thuiswerken, terwijl dat in de private sector 12 procent is. 2. Boekhouder Een boekhouder heeft enkel een computer en een internetverbinding nodig. Alles gebeurt tegenwoordig digitaal. 3. Telemarketeer Diensten en producten verkopen via de telefoon kan op kantoor gebeuren, maar net zo goed thuis. 4. Leerkracht Natuurlijk moeten leerkrachten voor een klas staan, maar het voorbereidende werk gebeurt meestal thuis. 5. Academisch onderzoeker Academici moeten sowieso over een ijzeren discipline en flexibiliteit beschikken, waardoor het voor hen geen probleem is om thuis te werken.
uitgebouwde ICT-infrastructuur.» Bovendien hebben grote firma’s omwille van hun omvang sowieso nood aan een sterke arbeidsorganisatie. Ze hebben dus heel wat expertise in huis, die kan worden aangewend om thuiswerk in te voeren. «Telewerk is tenslotte geen individuele gunst die bepaalde werknemers krijgen. Het is een manier van werken die betrekking heeft op de hele onderneming. Als je begint met telewerken, moeten er afspraken gemaakt worden met de volledige afdeling. Alle werkroosters moeten op elkaar worden afgestemd. De taakverdeling in een team moet opnieuw worden besproken. Wie van thuis werkt, kan bijvoorbeeld geen telefoons opnemen die op het algemene nummer toekomen. Het zou niet eerlijk zijn dat de mensen die ervoor kiezen om altijd op kantoor te blijven hierdoor meer belast worden. Niemand mag zich benadeeld voelen door de beslissing om wel of niet te telewerken. Er kruipt dus best wat tijd in om zo’n beleid in te voeren.» RESULTAATGERICHT LEIDINGGEVEN Jan Laurijssen van SD Worx geeft vaak trainingen aan bedrijven om telewerk beter te implementeren. Volgens hem speelt de mentaliteit een heel belangrijke rol. «Zowel bij de werkgever als bij de werknemer. Beiden moeten zich ervoor openstellen om op een andere manier te beginnen communiceren. Je zit tenslotte niet meer in dezelfde ruimte, je kan niet bij elkaar langslopen om iets te vragen. Bovendien zie je elkaar ook niet meer werken. Dat vraagt een andere manier van leidinggeven.» De consultant gelooft dat bazen moeten omschakelen van controlegericht naar resultaatgericht leidinggeven. «Stem met je personeel af wat hun doelen zijn, wat je van hen verwacht, wat ze moeten bereiken. Niet dag per dag, maar op lange termijn. Evalueer hen op basis van die resultaten. Het heeft geen zin om krampachtig de controle over alles te willen behouden. Trouwens, op kantoor weet je ook nooit precies wat iedereen aan het uitspoken is. Bedrijven die per se willen vasthouden aan een priksysteem, kunnen altijd opteren voor een digitale prikklok. Maar zelfs dan blijft het volgens mij belangrijker om naar de resultaten te kijken in plaats van naar de gepresteerde werkuren.» De praktijk toont trouwens aan dat sommige werknemers zelf twijfelachtig staan tegenover thuiswerk, net omdat ze vrezen dat hun werkgevers het werk dat zij thuis leveren on-
derschatten. «Bij ons werkt 57% van de medewerkers regelmatig thuis», vertelt AnneLies sTeenBeke, hr-directrice van advieskantoor BDO. «Uit een bevraging bleek dat sommigen het bewust niet doen, omdat ze
Het heeft geen zin om krampachtig de controle over alles te willen behouden. Op kantoor weet je trouwens ook nooit precies wat iedereen aan het uitspoken is Jan Laurijssen, SD Worx bang zijn dat hun verantwoordelijken zullen denken dat zij minder werken. We vinden het heel jammer dat die perceptie leeft, want wij zetten net sterk in op flexibiliteit! Daarom zijn we een nieuw beleid aan het invoeren
12 mei 2018 - vacature.com
4
Wat zegt de wet over thuiswerk? Als telewerker heb je dezelfde rechten en plichten als wanneer je op kantoor werkt. Toch moet je werkgever een extra schriftelijke overeenkomst opstellen als bijlage bij je contract zodra je een of meerdere dagen van thuis aan de slag gaat. Er zijn namelijk een aantal specifieke regels rond thuiswerk, geregeld door cao nr. 85. In de overeenkomst moet onder andere de frequentie van het telewerk vermeld staan, de uren waarop je werkt en bereikbaar moet zijn, tijdstippen waarop je een beroep kan doen op technische ondersteuning, de onkostenvergoeding, de plaats waar je zal telewerken en de voorwaarden rond stopzetting van telewerk. Is er geen schriftelijke overeenkomst en
> > > > waarbij de mogelijkheden tot thuiswerk nog soepeler worden en waarbij we mensen echt aanmoedigen om zich minder te verplaatsen voor hun werk. Want we hebben wel degelijk vertrouwen in onze werknemers.» Uiteraard wordt niemand verplicht tot thuiswerk en dat is volgens Laurijssen een goede zaak. «Vergeet niet dat er heel wat redenen kunnen zijn waarom sommige mensen liever altijd naar kantoor komen. Niet iedereen heeft thuis de ruimte om een rustige werkplek te creëren. Sommigen weten van zichzelf dat zij zich thuis moeilijker op hun werk kunnen focussen. Anderen houden erg van sociaal contact en vinden het fijner om omringd te worden door collega’s. Het is belangrijk dat je daar als werkgever rekening mee houdt.» WAKKER SCHUDDEN De invloed van collega’s op zaken als creativiteit en motivatie mag niet onderschat worden. «Daarom adviseer ik bedrijven altijd om
5
vacature.com - 12 mei 2018
raak je betrokken bij een ongeluk, dan is er geen garantie dat de verzekering dat zal erkennen als arbeidsongeval. Verder bepaalt cao nr. 85 dat je werkgever maatregelen moet treffen om isolement te vermijden, dat hij de nodige apparatuur ter beschikking dient te stellen en eventueel een opleiding voorziet zodat je voldoende kennis hebt van de technische middelen waarmee je op afstand aan de slag gaat. Wil je eenmalig van thuis werken, bijvoorbeeld door een treinstaking, slecht weer of omdat je kind ziek is? Dankzij de wet van 5 maart 2017 heb je het recht op occasioneel thuiswerk, op voorwaarde dat je functie het toelaat en dat je alle werkmiddelen ter beschikking hebt.
Je moet het thuiswerk op redelijke termijn aanvragen met opgave van de reden. Gaat je werkgever akkoord, dan volstaat een mondelinge toestemming. Weigert hij, dan dient hij dat zo snel mogelijk schriftelijk te communiceren en te motiveren. Sowieso moeten werkgever en werknemers verplicht onderling afspraken maken over de bereikbaarheid tijdens het telewerk, gebruik van apparatuur en een eventuele vergoeding.
Je kan je werkgever proberen overtuigen door de krachten te bundelen met een groep collega’s en het onderwerp aan te kaarten Jan De Schampheleire, VUB maximaal twee dagen thuiswerk toe te staan», vervolgt Jan Laurijssen. «Anders wordt het te moeilijk om nog samen te werken. Zorg ervoor dat er minstens één dag per week is waarop iedereen aanwezig is en gebruik die om zaken die de hele ploeg aangaan op te nemen in een meeting of workshop. Geef mensen die aan hetzelfde dossier bezig zijn de kans om samen in real life een aantal punten te overlopen. Maar zorg ook voor vrije momenten, zodat de hele ploeg bijvoorbeeld samen kan lunchen. Spontane ontmoetingen en gesprekken zijn heel belangrijk
voor de teamspirit.» «In feite gaat het erom om een goed evenwicht te vinden», besluit onderzoeker Jan De Schampheleire. «Staat je werkgever daar nog niet voor open? Dan kan je hem proberen te overtuigen door de krachten te bundelen met een groep collega’s en het onderwerp aan te kaarten. Veel firma’s beseffen gewoon niet wat de voordelen kunnen zijn, ze moeten eens worden wakker geschud. Denk samen met je collega’s na over de stappen die gezet moeten worden om telewerk in te voeren. Spreek af op welke dagen jullie zouden thuiswerken en welke taken daarvoor in aanmerking komen. Leg dan jullie plan voor aan de leidinggevende en vraag om een proefperiode. Maak daar gebruik van om de formule op een eerlijke manier te evalueren en bij te schaven waar nodig. Stap voor stap. Op die manier krijgt de werkgever met eigen ogen de voordelen van telewerk te zien en zal hij eerder geneigd zijn om het officieel in te voeren.»
OPINIE DANNY VAN ASSCHE, GEDELEGEERD BESTUURDER UNIZO
«Al die wettelijke verplichtingen rond telewerk, dat schrikt bedrijven af» «Unizo is een grote voorstander van telewerk en wij vinden dat België op dat vlak zeker niet slecht bezig is», aldus Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van de zelfstandigenorganisatie. «Maar als de regels wat eenvoudiger waren, zou ons land het nóg beter doen.» «Hoewel de cijfers rond telewerk in stijgende lijn gaan en België beter scoort dan het Europese gemiddelde, zijn er nog veel bedrijven die deze nieuwe manier van werken nog niet geïntroduceerd hebben. Dat is jammer, maar ergens ook begrijpelijk. Telewerk is al uitdagend genoeg. Je moet als werkgever zorgen dat het werk van thuis uit georganiseerd kan worden. Je moet heel goede afspraken maken met je medewerkers over hun bereikbaarheid. Je moet maatregelen treffen om te voorkomen dat collega’s van elkaar vervreemden. Je moet een manier zien te vinden om je personeel te evalueren, want ondanks het feit dat veel mensen productiever zijn als ze van thuis uit werken, zijn er ook werknemers die het erg moeilijk vinden om gemotiveerd te blijven zonder controle.
En dan zijn er nog de regeltjes… Die zouden veel eenvoudiger moeten! Als iemand van thuis wil beginnen te werken, moet zijn of haar arbeidsreglement bijvoorbeeld worden aangepast. Veranderen de thuiswerkdagen, dan moet dat opnieuw schriftelijk worden vastgelegd. Dat zorgt voor veel administratieve rompslomp. Ook de wet rond occasioneel telewerk die vorig jaar van kracht is gegaan kon veel eenvoudiger. Nu stelt die dat een werknemer telewerk mondeling kan aanvragen, maar dat de werkgever verplicht is om schriftelijk te reageren als hij dat wil weigeren. Dat draagt niet bij tot een vlotte relatie tussen werkgever en werknemer. Bovendien bepaalt de wet dat een bedrijf een collectief kader kan vastleggen rond occasioneel telewerk in een cao of een arbeidsreglement. Maar als je dat doet, moeten er een hele reeks verplichte elementen instaan. Dat maakt het zwaarder dan nodig en schrikt af om dat te doen. Als de regering wil dat bedrijven soepeler omspringen met telewerk, is het geen slecht idee om deze meer vrijheid te geven.»
Tekst: HELEEN DE BISSCHOP, MATTHIAS VAN MILDERS EN LOES LIEMBURG
Wie ruist daar allemaal door uw internet? Het internet is onmisbaar geworden voor iedereen die werkt of studeert. Ook in onze vrije tijd surfen we wat af. En om telewerk goed georganiseerd te krijgen, is het internet helemaal onontbeerlijk. Maar heb je eigenlijk al eens stilgestaan bij de werknemers die er dag in, dag uit voor zorgen dat we die service krijgen? Deze vier profielen zorgen er mee voor dat jij elke dag online kan zijn.
1. Kabellegger We willen steeds sneller kunnen surfen en gebruiken steeds meer data. Die toenemende capaciteit van ons internet begint bij de kabels onder de grond. Glasvezelkabels zijn tegenwoordig de allersnelste optie. Nieuwbouwprojecten en bedrijven zijn vaak al aangesloten op het glasvezelnetwerk, de rest van het land zit nog op de oudere coax-kabels. Er wordt momenteel hard gewerkt om het glasvezelnetwerk uit te breiden, zodat er volop werk is voor kabelleggers.
2. Verkoper De internetproviders in ons land bieden elk hun eigen abonnementen en diensten aan. Bij sommige kun je ook terecht voor je telefoon- en televisieabonnement en er zijn vaak aanvullende opties voor bedrijven. Wil je weten wat de mogelijkheden zijn, dan ben je bij een verkoper aan het juiste adres. Die kan perfect uitleggen welke producten en diensten er zijn, kent alle promoties en is op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.
3. Installateur Heb je een internetabonnement gekocht en liggen de juiste kabels in je stoep, dan komt de installateur van je provider langs. Hij neemt een modem mee, want zonder dat kastje kun je niet op het internet. De installateur rijdt langs alle nieuwe klanten, en wringt zich in moeilijke hoekjes om de modem aan te sluiten. Hij moet dus niet alleen veel van telecom weten, maar ook stipt zijn en van contact met klanten houden.
4. Klantenservice Je internet is traag of je computer maakt plots geen verbinding meer? Bij alle problemen met je connectie kun je bij de klantendienst van je internetprovider terecht. Voor technische vragen staan de medewerkers ook ’s avonds en in het weekend voor je klaar. Vaak kunnen de medewerkers je probleem telefonisch of op afstand oplossen. Is er sprake van een defect toestel of kabel, dan sturen ze een technieker naar je toe.
12 mei 2018 - vacature.com
6
HOOGTECHNOLOGISCHE WHITEBOARDS, ROBOTSTOELEN EN MOESTUINTJES
WELKOM IN HET KANTOOR VAN DE TOEKOMST Binnenkort werken we niet meer in landschapskantoren en al helemaal niet meer op vaste, toegewezen plaatsen, maar wél in werkomgevingen die zich volledig aanpassen aan onze noden en zelfs onze persoonlijkheden.
In België is thuiswerken nog steeds – een beetje – in opmars. In 2016 kon 16,7 procent van de loontrekkenden thuiswerken, terwijl dat in 2010 nog maar 13,4% was (bron: FOD Economie). Niet overal zijn ze nog gewonnen voor het idee. Zo roept de Amerikaanse technologiereus IBM – in de jaren 80 nog een van de absolute pioniers van thuiswerken – nu iedereen terug naar kantoor. Dat zou de communicatie, creativiteit en leerervaringen toch meer ten goede komen. Gelukkig beseffen werkgevers dat er daar iets moet veranderen. Het innovatieplatform Living Tomorrow nam de huidige kantoorruimten onder de loep en maakte op basis daarvan een blauwdruk voor hét ‘Kantoor van de Toekomst’. HOE DAT ERUITZIET? Om te beginnen is de ruimte verdeeld in
verschillende zones. «Er is een plaats voorzien met een hoogtechnologisch whiteboard waar verschillende mensen op kunnen brainstormen, ook collega’s die op verplaatsing zijn», legt Joachim De Vos, CEO van Living Tomorrow, uit. «Wie geconcentreerd wil werken, kan dan weer terecht in een stille bezinningsruimte.» Daarnaast zijn er onder meer vergaderzaaltjes met een lichtinval die zou aanzetten om snel te vergaderen en een ruimte met verschillende lage en hoge tafels en bijhorende stoelen. Die zijn bedienbaar via een smartwatch, zodat elke medewerker ze naar de gewenste instellingen kan aanpassen. «Vroeger was een kantoor saai, vandaag moet het echt een plaats zijn waar werknemers zich goed voelen», vertelt De Vos. «Die omgeving zet mensen aan om initiatief te nemen. Zo hebben enkele medewerkers een moestuintje
gebouwd en blijven sommigen ’s avonds nog wat plakken om daarin te werken.» Daar streeft EDF Luminus ook naar. Het bedrijf zette onlangs haar werknemers zelf aan een tekentafel, zodat zij zelf hun nieuwe werkruimte konden ontwerpen. Die kantoren openden begin dit jaar de deuren. Het grootste verschil is dat de ruimtes verdeeld werden in functie van de taken die de medewerkers uitvoeren. Bovendien houden ze veel meer rekening met een wisselend aantal medewerkers. «Wat ons nu al opvalt is dat mensen betere contacten met elkaar hebben, ook over verschillende diensten heen», zegt hr-manager Katleen Daems. «Mensen zijn door het nieuwe kantoor echt geïnspireerd om meer initiatief te nemen en zelfs hun job heruit te vinden.»
COLOFON Redactie 09 353 51 54, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 09 353 51 57, commercieel@vacature.com Ordering 09 353 51 52, ordering@vacature.com VU Ruben Van Goethem Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Redactie Hermien Vanoost, Kristina Rybouchkina, Piet Verbeest Beeld Bob Haentjens Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck
Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.
7
vacature.com - 12 mei 2018
12 mei 2018 - vacature.com
8
9
vacature.com - 12 mei 2018
12 mei 2018 - vacature.com
10
11
vacature.com - 12 mei 2018
12 mei 2018 - vacature.com
12