Wekelijks magazine bij jouw krant • 25 mei 2019
Negatief imago speelt transportsector parten
P. 3 – CHAUFFEURSTEKORT IN DE LOGISTIEK Wat zijn de gevolgen voor ons?
P. 6 – PAKJE BESTELD IN CHINA? Volg hier je zending
P. 7 – AAN HET WERK IN DE HAVEN Dit zijn de voordelen
25 mei 2019 - vacature.com
2
Chauffeurstekort nijpt in de logistiek Sector zet in op betere voorwaarden en opleidingen 6.000 mensen kunnen alleen al in België beginnen als trucker, stelt Febetra, de federatie van transporteurs. Als ze dat zouden willen, maar daar knelt het schoentje. Bij de vervoersmaatschappijen klinkt een soortgelijk verhaal, want ook daar vindt men onvoldoende volk om aan het stuur te zitten. We gingen op zoek naar de oorzaken, de gevolgen en de mogelijke oplossingen voor het chauffeurstekort. Tekst: MATTHIAS VAN MILDERS
Vrachtwagenbestuurders, bus-, autocar- en taxichauffeurs, trein- en metrobestuurders: ze figureren allemaal prominent in de laatste lijst met knelpuntberoepen van de VDAB. “Vooral aan vrachtwagenbestuurders is er een nijpend tekort”, zegt LAENJA PATTYN, strategisch accountmanager transport en logistiek bij de VDAB. “Dat is al enkele jaren zo, het probleem is structureel. En dat zal ook nog even zo blijven.” De bestuurder-oplegger is het meest gevraagde type chauffeur. Eind april waren er daarvoor 587 vacatures. Daar tegenover stonden 369 niet-werkende werkzoekenden die dat beroep willen uitvoeren. Ook
de cijfers van Febetra, de federatie van transporteurs, zijn tekenend. Directeur PHILIPPE DEGRAEF: “Volgens onze raming kunnen in heel België zo’n 6.000 chauffeurs aan de slag.” Dat zulke tekorten geen puur Belgisch fenomeen zijn, blijkt dan weer uit een onderzoek van de IRU, de internationale organisatie van transporteurs over de weg. In 2018 werd één op de vijf vacatures in de Europese goederentransportsector simpelweg niet ingevuld. Voor 2019 ziet de IRU dat tekort zelfs oplopen tot twee op de vijf. Voor het passagiersvervoer toont de studie gelijkaardige cijfers.
> Lees verder op blz. 4
25 mei 2019 - vacature.com
3
> Vervolg op blz. 3 SLECHT IMAGO Wie zoekt naar een verklaring voor die tekorten, stuit al snel op het negatief imago waar de chauffeursberoepen mee kampen. En dat heeft al gevolgen bij de studiekeuze, signaleert Laenja Pattyn.
In 2019 zullen 2 op de 5 vacatures in de Europese goederentransport sector misschien niet ingevuld geraken. “Meestal wordt de studiekeuze toch ook mee bepaald door de ouders, en veel ouders vinden ‘vrachtwagenbestuurder’ nog steeds een minderwaardig en zwaar beroep. Dat speelt zeker al mee als reden waarom zo weinig jongeren er voor kiezen. Het opvallende is dat we dan wel veel dertigers in onze opleidingen krijgen die vertellen dat het een job is waar ze altijd van droomden.” Ondanks het slecht imago, blijkt de praktijk trouwens ook lang niet zo slecht. Mensen die effectief in het beroep werken, zijn wel dege-
4
vacature.com - 25 mei 2019
lijk positief, weet ESTHER VISSER, policy officer bij de IRU. “Europese truckers zijn behoorlijk tevreden over hun job. De helft is zelfs heel tot uiterst tevreden.” Het negatieve imago van de job van vrachtwagenbestuurder wordt verder ongetwijfeld ook bepaald door de arbeidsomstandigheden. Ja, truckers staan onder tijdsdruk en ervaren stress. Ze kloppen veel uren, zijn veel van huis weg en werken vaak ’s avonds en in het weekend. De enorme files op de Europese wegen – die ook steeds erger worden – maken de job er momenteel niet bepaald eenvoudiger op. Problemen met de rustplaatsen en andere faciliteiten ervaren Belgische chauffeurs dan weer minder, meent Philippe Degraef. “De langeafstandstransporten zijn we in ons land toch helemaal kwijt, want de West-Europese chauffeurs zijn te duur. Belgische chauffeurs vind je tegenwoordig nog in een straal van 400 à 500 kilometer. Die truckers die Europa al kamperend doorkruisen? Dat zijn er heel vaak uit Bulgarije en Roemenië.” GRIJS ACHTER HET STUUR Een andere drempel die speelt is de prijs van een rijbewijs C of D.
“Vrachtwagenchauffeur worden is een investering van 4.000 tot 5.000 euro”, zegt Philippe Degraef. “Enkel wie in het secundair onderwijs voor vrachtwagenchauffeur studeert of een VDAB-opleiding volgt, kan gratis het rijbewijs halen. Vanuit het Sociaal Fonds Transport kan ook een deel van de opleiding worden terugbetaald.” Ook taalachterstand kan de deur naar het beroep – minstens tijdelijk – sluiten, aldus Laenja Pattyn. “Een examen voor het rijbewijs C of D is in één van de drie landstalen. Voor anderstalige nieuwkomers of mensen die de taal minder
"Het tekort kan de economie treffen en de consumenten raken door hogere prijzen aan de kassa." Esther Visser, IRU machtig zijn, is dat al een hele barrière.” Niet alleen jongeren en anderstaligen vinden moeilijk de weg naar het beroep, ook vrouwen nemen zelden het stuur vast: slechts 5 procent van alle vrachtwagenbe-
stuurders is vrouwelijk, volgens Febetra. En om de toestand nog wat erger te maken is er de hoge uitstroom door pensionering. De Europese vrachtwagenbestuurder is gemiddeld ongeveer 50 jaar, volgens gegevens van de IRU. En elke twee jaar stijgt die gemiddelde leeftijd met één jaar. De gemiddelde leeftijd van de buschauffeurs in private ondernemingen is bij ons 51 jaar. Op de volledige private arbeidsmarkt is dat 42 jaar. Kortom: er zitten gemiddeld véél grijze hoofden achter het stuur. En dat terwijl de huidige economische groei de transportvraag exponentieel doet toenemen, en er ook meer druk komt op de openbare vervoersmaatschappijen om mobiliteitsoplossingen te voorzien, waardoor zij op hun beurt ook meer bestuurders nodig hebben. “Onze reizigerscijfers stijgen jaar na jaar,” beaamt JOHAN CLAES, employer branding & sourcing manager bij de MIVB. “Het logisch gevolg is dat het aantal bussen toeneemt. Je hebt ongeveer 2,7 chauffeurs nodig om de volledige dienstregeling van één bus te garanderen. Stel dat wij 100 bussen kopen om nieuw in te zetten, dan moeten we meteen ook 270 nieuwe chauffeurs aanwerven.”
CONSUMENT BETAALT REKENING Maar wat zijn nu de gevolgen voor ons, als het tekort aan chauffeurs blijft? Moeten we beginnen vrezen voor lege winkelrekken? Werkloze productielijnen? Volgens Philippe Degraef loopt het nog niet zo’n vaart. Want: als Belgische firma’s bepaalde transporten niet kunnen uitvoeren omdat ze geen chauffeurs vinden, nemen buitenlandse transporteurs die over. “Het transport gebeurt sowieso, de winkels gaan zeker niet ineens leeg komen te staan. Maar op economisch vlak is het allesbehalve interessant. Als je ons transport met Belgisch personeel zou kunnen doen, dan worden hier ook belastingen en sociale bijdragen betaald. Nu dreigt de overheid die inkomsten steeds meer mis te lopen.” Laenja Pattyn ziet vooral de kwalijke gevolgen voor de transportbedrijven zelf. “Busbedrijven houden hun bussen aan de kant of ze beslissen niet uit te breiden, omdat ze toch niet genoeg chauffeurs zullen vinden om nieuwe klanten te bedienen.” Esther Visser vreest dan weer dat de Europese consument op termijn de gevolgen van het chauffeurstekort zal voelen. “Het probleem is reëel en wordt erger. Als we het niet onder controle krijgen, zal het tekort de economie treffen en de consumenten raken door hogere prijzen aan de kassa.” Er is dus werk aan de winkel om de bestuurdersberoepen populairder te maken. Laenja Pattyn ziet veel bedrijven inspanningen leveren op vlak van verloning, incentives en voorwaarden. “Denk maar aan extralegale voordelen, bedrijfswagens of hogere uurlonen. Bedrijven beginnen ook na te denken over de werk-privébalans. Of ze gaan voor de mooiste vrachtwagens, met de meeste toeters en bellen.” Philippe Degraef waarschuwt echter voor te grote verwachtingen. “Aan de moeilijke uren kunnen we niet veel veranderen. Iedereen verwacht dat de winkel bevoorraad is als die open-
gaat. En meer loon betalen? We hebben nu al de duurste chauffeurs van Europa. Maar wij vragen wel dat de chauffeur netto meer overhoudt als dat de werkgever niets kost. Wij hebben trouwens niet de indruk dat het loon de belangrijkste factor is die tegenwerkt. Het imago is dat wel.” Een andere manier om de instroom van kandidaten te vergroten, is inzetten op opleidingen. De VDAB organiseert een voortraject en daarbij worden bedrijven actief betrokken, vertelt Laenja Pattyn. “Kandidaten rijden mee met andere chauffeurs en leren zo de routes en de klanten kennen. Ze helpen bij laden en lossen en ontdekken hoe een chauffeur communiceert met de dispatching. Nog voor ze een rijbewijs hebben, proeven ze al van het beroep.” Philippe Degraef pleit dan weer voor een scholingsbeding: “Zo zullen meer transporteurs geneigd zijn om de kosten voor de rijopleiding op zich te nemen. Want als een chauffeur later naar de concurrentie overstapt, kan de transporteur met het scholingsbeding een deel van de kosten terugvorderen.” De IRU pleit voor een reeks maatregelen die ook de langeafstandschauffeurs ten goede komen: de infrastructuur verbeteren, de veiligheid verhogen en de bestuurders toegang geven tot betere faciliteiten. Johan Claes geeft aan dat de MIVB veel inspanningen moet leveren om voldoende bestuurders te vinden. “Daarom organiseren we continu acties. Want we hebben een blijvende vraag. Veel mensen denken onterecht dat ze niet voor het beroep in aanmerking komen. Vooral vrouwen denken dat ze niet met een bus kunnen rijden. Maar mannen kunnen dat ook niet, die denken alleen maar dat ze dat automatisch gaan kunnen. (lacht) We leiden alle bestuurders zelf op. En geloof mij: onze vrouwelijke buschauffeurs rijden even goed als de mannelijke.”
Duwt de digitalisering de chauffeur uit de cabine? “Autonoom rijdende voertuigen zullen er op termijn wel komen”, vermoedt Laenja Pattyn. “Maar toch verwachten we dat die nog steeds door een chauffeur zullen worden bemand. Diens job zal evolueren, maar niet verdwijnen. Bovendien zal de digitalisering de job aantrekkelijker maken. Zo kan een bestuurder in de file zijn automatische piloot inschakelen en intussen zijn papierwerk doen. Dat kan veel stress wegnemen. Met alle nieuwe toepassingen wordt het alleen maar aangenamer om met een vrachtwagen te rijden.” Philippe Degraef houdt nog een slag om de arm. “Die autonome voertuigen, dat is nog heel verre toekomstmuziek. Het wettelijk kader staat nog nergens en dat zal nog even zo blijven.” Esther Visser spreekt wel van trucks zonder bestuurders, maar denkt ook dat het nog niet voor morgen is. “De infrastructuur is nog niet aangepast. Technologische ontwikkelingen, waaronder automatisering, zullen de transportsector en de jobs op lange termijn veranderen. Dat geeft meer kansen aan jonge mensen die zich in deze sector willen ontwikkelen.” Johan Claes ziet voor het openbaar vervoer verschillen afhankelijk van het vervoermiddel. “De automatisering van de metro komt er stilaan aan. Maar voor we met zelfrijdende bussen op de openbare weg mogen, zijn we nog even bezig. In het publiek transport alleen al is er nog jaren werk voor de boeg.”
25 mei 2019 - vacature.com
5
Bestel je een pakje uit een ver buitenland als China, dan gaat je bestelling door heel wat handen voor het uiteindelijk op je deurmat ligt. De volgende professionals zorgen er collectief voor dat je pakket veilig en snel bij jou thuis bezorgd wordt. Tekst: LOES LIEMBURG
1. DE ORDERPICKER Als je bij een grote webshop koopt, zal je bestelling door een orderpicker uit een magazijn worden gelicht. De orderpicker zorgt er ook voor dat je bestelling veilig verpakt wordt, en plakt het juiste adres erop. Vervolgens gaat je pakketje naar het lokale depot van een van de bekende koeriersdiensten. Koos je voor gratis verzending, dan gebeurt dat vaak via een staatsbedrijf (in het geval van China is dat China Post). Bezorging door een koeriersdienst duurt vaak drie tot vijf dagen, met China Post kan het wel zes weken duren.
2. DE PAKKETSORTEERDER In de lokale depots worden de toegekomen pakketjes gesorteerd volgens bestemming en op rolcontainers gestapeld. Soms worden ze daarna naar een groter depot gebracht, soms gaan ze direct naar het vliegveld. Het merendeel van de internationale pakketjes komt immers met luchtpost op de plaats van bestemming aan.
3. DE BUITENLANDSE DOUANE Op het vliegveld gaan alle pakjes door een scanner bij de douane. Niet alles mag zomaar per luchtpost verstuurd worden, denk bijvoorbeeld aan wapens, dieren of geneesmiddelen. Lijkt je pakje iets verdachts te bevatten, dan kan de douane je pakje openmaken of speurhonden inzetten. Dit kan de bezorging sterk vertragen! Goedgekeurde pakketjes worden naar het juiste vliegtuig gebracht.
4. DE BELGISCHE DOUANE Na een vlucht van zo’n tien uur moet het pakje in ons land nogmaals door de douane. De douanemedewerkers checken het opnieuw op veiligheid en er worden eventuele kosten berekend: invoerrechten, btw en mogelijke bijkomende kosten zoals een milieubijdrage. Daarna wordt het pakketje weer gesorteerd en naar een lokaal depot gebracht van de koeriersdienst of bpost.
5. DE KOERIER Het duurt nu niet lang meer! Je pakje wordt gesorteerd op postcode, en tot aan je voordeur gebracht door een koerier. Ben je niet thuis, dan steekt de koerier een briefje in je bus. Zijn er nog kosten voor invoerrechten of douanekosten, dan betaal je die direct aan de pakketbezorger. Pakjes die niet bezorgd kunnen worden, gaan naar een afhaalpunt of postkantoor.
6
vacature.com - 25 mei 2019
Ga naar de haven De haven komt soms ook minder positief in het nieuws, maar voor wie op zoek is naar werk blijft het een uitstekend adres. Els Ceunen van Talentenstroom legt uit wat er allemaal komt kijken bij werken in de haven. Tekst: MATTHIAS VAN MILDERS
WELKE LOGISTIEKE JOBS VIND JE ZOAL IN DE HAVEN? Bij de logistieke bedienden vind je functies als expediteur, douanedeclarant, pleinplanner, sales medewerker, customer service representative, project planner, teamleider en trader. Bij de logistieke arbeiders gaat het om magazijnier, orderpicker, logistiek engineer, lader/losser, polyvalent logistiek medewerker en havenarbeider/dokwerker. En verder kan je natuurlijk ook aan de slag in niet-logistieke jobs, zoals gespecialiseerd technicus, ingenieur, chauffeur, kapitein, schipper, matroos of zelfs militair bij de marine. WELKE VEREISTEN GELDEN VOOR DEZE JOBS? ELS CEUNEN (projectleider Talentenstroom): “Werken in de haven vraagt flexibiliteit op vlak van werkuren, want shiftenarbeid en overuren horen er vaak bij. Dat geldt ook voor de jobinhoud. Is een collega ziek of afwezig, dan neem je mogelijk diens taken over. Je beschikt best over een auto, want havenbedrijven zijn soms enkel op die manier bereikbaar. Al zoekt men tegenwoordig ook wel andere oplossingen, zoals eigen collectief vervoer, elektrische fietsen of de Antwerpse waterbus. Andere aandachtspunten zijn de bereidheid om te leren en het besef dat in de logistieke flow elke schakel belangrijk is.” WAT KENMERKT WERKEN IN DE HAVEN? Els Ceunen: “Het feit dat je deel uitmaakt van een groot geheel waaraan alle functies bijdragen. En je hebt het internationale aspect, het contact met de hele wereld, de hechte gemeenschap. Eens je in de haven gewerkt hebt, wil je er niet meer weg. Heb je ambitie, dan zijn er zeker bedrijven die je de kans geven om door te groeien.” HOEVEEL WERK IS ER IN DE HAVEN? Vlaanderen telt vier zeehavens: Antwerpen, Gent (North Sea Port Flanders), Oostende en Zeebrugge. Samen stellen ze 230.340 voltijdse equivalenten tewerk, waarvan er 103.332 tot de directe tewerkstelling behoren (cijfers 2016).
INTERESSE IN EEN JOB IN DE LOGISTIEK?
Bronnen: Talentenstroom, MORA – Mobiliteitsraad
Op www.vacature.com/nl-be/jobs-in-Logistiek/functiegroep vind je heel wat interessante vacatures.
COLOFON Redactie 02 490 10 87, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 02 490 10 78, commercieel@vacature.com Ordering 02 490 10 61, ordering@vacature.com VU Ruben Van Goethem Content Manager Roxanne Claessens Eindredactie Katrien Brys Vormgeving Bob Haentjens, Sofie Verdijck Redactie Hermien Vanoost, Piet Verbeest, Matthias Van Milders, Joni Horemans, Loes Liemburg Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck
Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom. 25 mei 2019 - vacature.com
7
25 mei 2019 - vacature.com
8
9
vacature.com - 25 mei 2019
25 mei 2019 - vacature.com
10
11
vacature.com - 25 mei 2019
25 mei 2019 - vacature.com
12
Vindt nu jouw droomjob
Eindredacteur
13
vacature.com - 25 mei 2019
VIND JE JOB
25 mei 2019 - vacature.com
14