VFW 19 | 2

VAKBLAD FONDSENWERVING SCHRIJFT O.A. OVER HET WERVEN VAN GIFTEN, LEDEN, VRIJWILLIGERS, SUBSIDIES, DONATEURS EN SPONSORS.

Vakblad Fondsenwerving

Jaargang 19 Jaargang 17 nummer 100 Nummer 2

G ee f en om o help ons o k mo rg weer e en k en te ma rant ken

Interview met Gosse Bosma

Journalist als fondsenwerver

Juist private fondsen kunnen risico’s nemen Naar buiten met

OERRR! Amsterdammer helpt Amsterdammer

INHOUD

IN DIT NUMMER 5 Editorial

26 Hoe Natuurmonumenten OERRR werd

6 Kort & Goed

32 Gosse Bosma EFA president

10 Amsterdammers helpen

35 Column Ard Lok

Amsterdammers

15 Column Jeroen Talens

36 Boek: ondernemen met impact

17 De journalist als fondsenwerver

38 Pieter Stemerding: “Juist private fondsen kunnen risico’s nemen.”

22 Risico’s: vriend of vijand van je goede naam

43 Opleidingen fondsenwerving

25 Waar het mis kan gaan (en ging)

en filantropie

38 17 26 32 NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

3

DE HELPENDE HAND BIJ DE AFWIKKELING VAN NALATENSCHAPPEN VOOR EEN DOELGERICHTE WERVINGSSTRATEGIE OP NALATENSCHAPPEN CENTRUM NALATENSCHAPPEN BIEDT EEN BREDE EXPERTISE EN JARENLANGE ERVARING.

SPORTLAAN 18 A 5242 CR ROSMALEN T. 073-6101040 I. WWW.CENTRUMNALATENSCHAPPEN.NL

EDITORIAL

FONDSENWERVING OF / EN FILANTROPIE? De Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) werd in 2016 Goede Doelen Nederland (niet GDN!). In datzelfde jaar werd Het Instituut Fondsenwerving omgedoopt in Nederland Filantropieland. De samenwerkingsvorm van de brancheorganisaties in ons werkveld heet Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF). Alleen bij de vermogensfondsen kan je zien dat dat geld ooit bijeengebracht is: Vereniging van Fondsen (FIN). In rap tempo is zo het begrip fondsenwerving verdwenen.

Dat gezocht werd naar een wat bredere insteek, rekening houdend met de ontwikkeling van ons werk, was logisch. De laatste jaren is steeds meer het besef doorgedrongen dat de doelstellingsactiviteiten onlosmakelijk met fondsenwerving zijn verbonden. Het begrip filantropie dekt een lading waarin het niet alleen om fondsenwerving gaat.

Die richting is ook door de redactie van dit Vakblad een aantal jaren geleden ingezet, wat je aan de keuze van de artikelen kunt zien. We zijn inmiddels een blad geworden voor de gehele filantropische sector, een crossmediaal platform voor en over fondsenwerving, filantropie en maatschappelijk ondernemen en de mensen die daarbij betrokken zijn.

Maar de fondsenwerving blijft daarvan wat ons betreft wel een cruciaal onderdeel.

In allerlei buitenlanden spreken ze tegenwoordig over resource management.

Dat richt zich op het beschikbaar krijgen en managen van de mensen, de middelen en de infrastructuur die je nodig hebt om als non-profit je doelstellingen te realiseren.

Maar hoe belangrijk allerlei zaken ook zijn, laten we niet vergeten dat het beschikbaar krijgen van de financiële middelen nog altijd de belangrijkste voorwaarde is om die doelstellingen te kunnen realiseren. De mensen die dat voor elkaar krijgen, zijn de fondsenwervers. Niet de resource managers.

Als we het begrip fondsenwerving helemaal laten vallen, is het net alsof dat niet meer van belang is. Dat laten vallen zou wel aansluiten bij de nog veel voorkomende gedachte dat fondsenwerving een soort uit de hand gelopen vrijwilligerswerk is en niet een echte professie.

Niet alleen bij de toezichthouders (bestuursleden) kom je dat veelvuldig tegen, maar zeker ook bij directies van goede doelen, al weet ik dat ze er gelukkig bij Goede Doelen Nederland anders over denken.

Het is al jaren duidelijk dat fondsenwerving niet meer exclusief bij de goede doelen voorkomt. Een toenemend aantal non-profits, van zorg tot museum en van theater tot onderwijs zoekt naar aanvullende financiële middelen. Hoewel er tussen al die segmenten duidelijke verschillen zijn, is juist de fondsenwerving het bindende element. Bij het Stedelijk Museum zien ze zichzelf echt niet als een goed doel, eenvoudig omdat ze dat ook niet zijn. Het is een museum, een non-profit. Maar wel een dat zich in de voorhoede van de fondsenwerving beweegt.

Ook naar het publiek toe moet je er als fondsenwervende instelling open over zijn dat het een deel van je werk is om mensen om een financiële bijdrage te vragen.

Dus niet dat begrip wegmoffelen. Het zou toch wel heel vreemd zijn als we er niet meer voor uitkomen dat fondsenwerving heel belangrijk is Hoewel ik zelf uit de hoek kom van de wat ik de traditionele goede doelen noem, heb ik de hele non-profitsector, alle anbi’s groot en klein, altijd gezien als het werkveld van de fondsenwerving. Op die hele sector richten we ons met dit vakblad. Fondsenwerving is voor al die instellingen het gezamenlijke element. ◊

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

5

KORT & GOED

KORT & GOED GOPUBLIC INTEGREERT WEBSITE EN ACTIEPLATFORM MAF NEDERLAND VOLLEDIG IN SALESFORCE Start je eigen actie!” lees je op de vernieuwde website van MAF Nederland waar iedereen in drie stappen zelf een campagne kan starten voor een doel waar ze in geloven.

Dat kan natuurlijk bij meerdere goede doelen, maar in het volledig geautomatiseerde proces bij MAF worden vervolgens alle gegevens die worden ingevuld op het actieplatform, direct in het Salesforce CRM opgeslagen.

Jeroen Houwen van GoPublic: “Alle ingestuurde donaties van alle kanalen worden bijvoorbeeld automatisch toegekend aan de juiste actie met een druk op de knop.

Echt een peer-to-peerplatform van deze tijd.”

Het grote voordeel voor MAF is volgens Mark-Jan Bremmer, hoofd Marketing en communicatie MAF, dat er een hoop administratieve lasten worden weggenomen nu alle donateursbewegingen op een centraal punt worden bijgehouden. De website wordt een echt verlengstuk van de donateursadministratie en dat geldt niet alleen voor het actieplatform, maar ook voor het onderdeel ‘mijn. maf.nl’. Donateurs kunnen daar hun gegevens aanpassen, hun abonnementen op nieuwsbrieven wijzigen, hun giftenhistorie inzien of de impact van het project dat zij steunen, bekijken. Ze kunnen zelfs hun periodieke overboeking omhoog of omlaag bijstellen, zonder dat daar nog een telefoontje of een andere administratieve handeling aan te pas komt.

Een ander belangrijk voordeel dat Mark-Jan ziet, is de veiligheid van het systeem. Data ‘slingeren’ nu niet meer rond op verschillende online en offline administratieve kanalen, maar worden beschermd door de veiligheidsprotocollen die Salesforce biedt.

“Met deze nieuwe website hebben we echt een enorme innovatieslag geslagen. Ik word zelfs al gebeld door andere organisaties die benieuwd zijn hoe we dit allemaal gedaan hebben! Ik ben dan ook het adviesbureau 2affect gestart om in deze vraag te voorzien.” Ook Salesforce erkent de innovatieve kracht van het product dat GoPublic samen met MAF heeft ontwikkeld. Mark-Jan Bremmer was een van de sprekers tijdens het Salesforce World Tour-event in Amsterdam op 9 maart.

Meer weten: jurjen@gopublic.nl en m.bremmer@2affect.nl

Mark-Jan: “Wij geloven in het ‘FBTO-model’ waarin we het de klant zo makkelijk mogelijk maken. Wil de donateur minder gaan doneren? Prima, dan doet de donateur dat toch, daar gaan wij geen drempels meer voor opwerpen.

Wij willen dat hij een prettig ervaring heeft bij MAF.”

BETAAL DE VRIJWILLIGERSVERGOEDING ELK JAAR OP TIJD UIT! Wanneer een organisatie met vrijwilligers werkt, is het van belang dat hun vergoeding per tijdvak en jaar wordt uitbetaald. Gebeurt dat niet en worden ze na een tijdje in één keer uitbetaald, dan kan je als organisatie een naheffingsaanslag op de mat krijgen. Dat blijkt uit een uitspraak van de rechtbank Breda. De maximale onbelaste vrijwilligersvergoeding per jaar bedraagt namelijk € 1.500,-. Betaal je als organisatie meer – door de vergoeding van enkele jaren in een keer uit te betalen - dan wordt de vergoeding gezien als belast loon voor de vrijwilliger die dan werknemer is. Het bedrag dat de vrijwilliger per kalenderjaar daadwerkelijk uitbetaald krijgt, is dus doorslaggevend en niet de datum van de bijeenkomsten waarvoor de vergoeding wordt betaald.

6

VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

KORT & GOED

HENRIETTE VAN EEGHEN RICHT IMPACT MATTERS OP Henriette van Eeghen richt Impact Matters op Onlangs is tijdens een feestelijk openingsevent in de Nieuwe Poort in Amsterdam een nieuw initiatief gelanceerd: Impact Matters (www.impactmatters.nl). De organisatie gaat professionals uit het bedrijfsleven op basis van hun expertise aan ideële organisaties koppelen. Klinkt bekend? Oprichter Henriette van Eeghen – voorheen onder meer werkzaam bij McKinsey, TNT en Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis AMC – deed veel inspiratie op bij het in 2016 gestopte Stichting LaLuz en kreeg hulp van het voormalige bestuur. Ook Impact Matters gaat naar aanleiding van een concrete vraag vanuit ideële organisaties zoeken naar de benodigde expertise onder professionals. Anders dan bij LaLuz wordt daarbij alleen gewerkt met bij Impact Matters aangesloten bedrijven. Van Eeghen: “Daarnaast gaan wij niet uitsluitend werken met young professionals, omdat wij merken dat er interesse is vanuit alle leeftijdsgroepen. Iedereen, jong of oud, heeft zo zijn specifieke expertise aan te bieden.” Van Eeghen kijkt ernaar uit van Impact Matters een succes te maken.

“Ik geloof echt dat Impact Matters een win-win-winsituatie creëert. De ideële organisaties krijgen zo de ondersteuning die zij nodig hebben om hun missie te realiseren. Bedrijven betrekken op een inspirerende manier hun medewerkers bij duurzaam ondernemen en de medewerkers krijgen een unieke ervaring waarbij hun kennis bijdraagt aan een maatschappelijk doel.”

RENATE WESTERLAKEN BENOEMD ALS DIRECTEUR RONALD MCDONALD KINDERFONDS Renate Westerlaken-Loos is per 1 maart 2017 benoemd tot directeur/ bestuurder van het Ronald McDonald Kinderfonds. Zij volgt daarmee Marja van Bijsterveldt op, die vorig jaar benoemd werd als burgemeester van Delft. Renate Westerlaken-Loos is momenteel burgemeester van Lopik, een functie die zij, na eerst een jaar als waarnemend burgemeester, vanaf april 2009 beoefent. Daarvoor was zij onder andere wethouder in de gemeente Veenendaal, werkte zij enkele jaren als mediator, was lid Provinciale Staten van Utrecht en bekleedde diverse functies in het CDJA en CDA. Van 2007 tot 2011 was zij eerste vicevoorzitter van het CDA.

AKZONOBEL EN SOS KINDERDORPEN INTERNATIONAAL BESTRIJDEN SAMEN JEUGDWERKLOOSHEID

te geven tot een baan met perspectief. Als onderdeel van de training gaan de jonge schilders samen met AkzoNobel-vrijwilligers hun leefomgeving of SOSkinderdorp renoveren.

AkzoNobel en SOS Kinderdorpen Internationaal bundelen de krachten om samen wereldwijd jeugdwerkloosheid te bestrijden. AkzoNobel gaat de internationaal opererende kinderontwikkelingsorganisatie ondersteunen door professionele schilderstrainingen voor kwetsbare jongeren te verzorgen. De samenwerking start in 2017 met drie landen: Brazilië, Indonesië en Nigeria en is onderdeel van het SOS-programma YouthCan! Schilderstraining biedt jongeren de kans om vaardigheden te ontwikkelen, hun talenten te ontplooien en ze toegang NR.2 2017

Kei Heikkilä, hoofd International corporate partnerships bij SOS Kinderdorpen Internationaal. “De samenwerking met het bedrijfsleven draagt enorm bij aan de inzetbaarheid van jongeren met een kwetsbare achtergrond. Wij zijn daarom blij AkzoNobel als corporate partner te verwelkomen. Door AkzoNobels deskundigheid op het gebied van kleur, verf en schilderstraining kunnen wij jongeren beter voorbereiden op de arbeidsmarkt en daarmee een zelfstandig leven.”

VAKBLAD FONDSENWERVING

7

KORT & GOED

KRAAMKLINIEK MALAWI VAN PASSION FOR PEOPLE WINNAAR GOUDEN GANS VERKIEZING “We kunnen honderden moeders en hun baby’s die goede start meegeven die ze verdienen”, aldus de overgelukkige Hans Baltussen van Passion for People. Deze stichting uit Boxmeer won tienduizend euro in de landelijke Gouden Gans Verkiezing van Wilde Ganzen. Wilde Ganzen hecht er veel geloof aan dat kleinschalige, concrete projecten het verschil maken in de levens van mensen in armoede. Via een internetcompetitie kunnen lokale projecten die zijn opgezet door bevlogen Nederlanders, meedingen naar de hoofdprijs van tienduizend euro. Het prijzengeld besteedt de Passion for People aan de inrichting van de kraamkliniek van het Trinity Hospital in Muona, Malawi.

ANN HUIJBREGTS NIEUWE DIRECTEUR ECSP Per 1 maart 2017 heeft Ann Huijbregts-Gummels de leiding over het Erasmus Centre for Strategic Philanthropy (ECSP) overgenomen van Michiel de Wilde. Hij verliet het ECSP om directeur te worden van de Goldschmeding Foundation. Philip Hans Franses, voorzitter Raad van Toezicht ECSP, over de benoeming van Ann: "Zij heeft ruime ervaring in strategieconsulting (Adstrat, Monitor en Booz&Company) en is al jaren actief in de filantropische sector. Onder andere bij het Amerikaanse venture philanthropy fonds Robin Hood Foundation,

als directeur van Stichting LaLuz en bestuurslid van de fondsenwervende instelling Villa Joep!. De afgelopen jaren leidde zij het bedrijfsfonds van IMC BV (Stichting IMC Goede Doel) en een familiefonds, en daarnaast is zij bestuurslid van de Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN)." Als Executive Director gaat Huijbregts bouwen aan een heldere positionering van en aanbod vanuit het ECSP, om de sector van vermogensfondsen (onafhankelijk, familie-, bedrijfs- of anderszins) te ondersteunen bij het vergroten van hun impact op de maatschappij.

JOEKE VAN DER MEI GAAT LEIDINGGEVEN AAN BARTIMÉUS SONNEHEERDT

YOUNG AFRICA OP LIJST UNESCO-UNEVOC

Joeke van der Mei is per 1 februari aangetreden als nieuwe directeur van Vereniging Bartiméus Sonneheerdt.

Hij volgt Carla Aalderink op, die na ruim twaalf jaar afscheid nam. Van der Mei was de afgelopen vier jaar werkzaam bij Dorcas als directeur fondsenwerving & communicatie. Joeke van der Mei is enthousiast over zijn benoeming: “Ik vind het heel waardevol om me in te zetten voor blinde en slechtziende mensen, samen met het team van Bartiméus Sonneheerdt én met iedereen die ons werk een warm hart toedraagt. Doordat we in een steeds meer beeldgerichte cultuur leven, worden drempels alleen maar hoger. Ik vind het geweldig dat wij bijvoorbeeld YouTube filmpjes voor hen toegankelijk willen maken.”

8

De non-profitlijst van UNESCO-UNEVOC erkent ’s werelds meest effectieve en veelbelovende methoden voor beroepsonderwijs. De piepkleine ngo Young Africa is als eerste Nederlandse organisatie toegevoegd aan dit selecte gezelschap van negentien non-profits. Beroepsonderwijs is duur, niet duurzaam en sluit lang niet altijd aan op de lokale arbeidsmarkt. Young Africa heeft hiervoor een onderscheidende oplossing bedacht, namelijk de franchisemethode. De kern van deze methode houdt in dat de beroepsopleidingen worden gegeven in samenwerking met lokale ondernemers. Zij huren een werkruimte waarin Young Africa in samenwerking met (internationale) donoren heeft geïnvesteerd. De ondernemers leiden jongeren op terwijl zij hun bedrijf runnen en fungeren als rolmodel voor de studenten. Gemiddeld worden er per opleidingscentrum vijftien opleidingen aangeboden. De huurinkomsten van alle lokale ondernemers dekken de exploitatiekosten van het centrum. Inmiddels realiseerde de stichting acht projecten in vijf landen in het zuiden van Afrika. Er zijn 33.000 jongeren opgeleid, waarvan 83 procent een eigen bedrijf is gestart of werk heeft gevonden.

VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

KORT & GOED

TOP PEER-TO-PEERCAMPAGNES IN VS KRIMPEN VOOR VIERDE JAAR OP RIJ Peer-to-peer fondsenwerving geldt als de toekomst van het fondsenwerven.

Het wordt gezien als een goede manier om donateurs voor jou het werk te laten doen en ze tegelijkertijd een leuke, mooie, gezonde en waardevolle ervaring met vrienden en familie te bieden tijdens een peer-to-peer- event. Maar zit er nog rek in het model?

Het peer-to-peermodel lijkt alsmaar te groeien, zeker als je kijkt naar de toenemende diversiteit van de events die er worden georganiseerd. Je kan tegenwoordig niet alleen een berg op fietsen, maar je kan hem ook beklimmen, afskiën, afglijden of afstuiteren in het teken van het goede doel. Je moet niet vreemd opkijken als iemand uit je vriendenkring je vraagt om geld te doneren aan een goed doel, omdat hij binnenkort — samen met tienduizend anderen — op handen en voeten de MontBlanc gaat beklimmen.

Toch reiken de bomen niet tot in de hemel, zo blijkt althans uit de Peer-toPeer Fundraising Thirty, een onderzoek naar de dertig grootste peer-topeercampagnes in de VS. De top dertig haalt sinds 2012 ieder jaar minder geld op. In 2016 werd er met 1,53 miljard nog maar net iets meer opgehaald dan het laagterecord uit 2006, toen voor het eerst met meting werd begonnen.

Drie top events — American Cancer Society’s Relay for Life, March of Dimes’ March for Babies en Susan G. Komen’s Race for the Cure Series — zagen hun opbrengsten met meer dan tien miljoen dollar afnemen. Anderzijds waren er ook grote stijgers. Zo zag Leukemia & Lymphoma Society’s Light the Night Walk de totale opbrengst met ruim twaalf procent toenemen naar 68.5 miljoen dollar.

De resultaten van een hoop kleinere en nieuwe fondsen- wervende events blijven in het onderzoek buiten beschouwing. Dat peer-to-peerfondsenwerving kan worden afgeschreven zou dan ook een verkeerde conclusie zijn. Wel lijkt het erop dat het moeilijk is voor grote events om over een langere periode de aandacht van deelnemers en hun donerende vriendengroepen vast te houden.

Een keer een berg beklommen op de fiets, de volgende keer touwtje springend de Vaalserberg op?

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

MARIE-JOSÉ HELLE NIEUWE DIRECTEUR LYMPH&CO Marie-José Helle is benoemd als nieuwe directeur van Lymph&Co. De stichting financiert grensverleggend fundamenteel onderzoek om de behandeling van lymflierkanker te verbeteren en wil tevens meer aandacht genereren voor deze vorm van kanker. Lymph&Co is een initiatief van Bernhard van Oranje en is twee jaar geleden in samenwerking met de AMC Foundation door hem opgericht. Gedurende de eerste twee jaar heeft Lymph&Co ruim 1 miljoen euro opgehaald en zijn er twee onderzoeken gestart aan het AMC en UMCG. Marie- José Helle moet zorgen voor een verdere groei en professionalisering van Lymph&Co, de ontwikkeling van internationale samenwerkingen, het binden van nieuwe zakelijke sponsors en fondsenwerving in de meest brede zin. “Haar ervaring als commercieel directeur bij onder andere uitgeverij Wegener en voetbalclub Vitesse en haar rol als sponsorshipmanager bij Plan Nederland sluiten hierbij goed aan”, aldus Lymph&Co.

9

IMPACT

Amsterdammers helpen Amsterdammers door Wiebe de Graaf

In Het Parool verschijnt elke zaterdag een verhaal van een minderbedeelde Amsterdammer die een dringende wens heeft. En die wordt vervolgens vervuld.

Een opmerkelijk charitassprookje waar de fondsenwerving nu eens niet en de bestedingskant wél de meeste hoofdbrekers oplevert.

Medio 2013, crisistijd. Veel bewoners van de hoofdstad hebben het moeilijk, terwijl problemen zich achter elkaar opstapelen, kunnen ze het hoofd maar nauwelijks boven water houden. Maar het soms kleine, soms grote persoonlijke leed dat hiermee gepaard gaat, blijft vaak onzichtbaar, versluierd achter kille negatieve macroeconomische cijfers.

Hoe deprimerend de cijfers ook zijn, dat zet mensen niet aan tot het helpen van anderen. In een welvarende stad als Amsterdam realiseren bewoners aan wie de crisis voorbijgaat, zich niet, dat een paar straten verderop geen geld is voor een wasmachine of een nieuwe fiets, zodat de jongste dochter van het gezin zelfstandig naar school kan gaan.

OVERBRUGGEN

Een kloof die overbrugd moet worden, vindt een groepje Amsterdammers die de Stichting Amsterdammer help Amsterdammer oprichten. Ze benaderen Het Parool met de vraag of deze iedere zaterdag een verhaal over een minderbedeelde stadgenoot wilde plaatsen. Daarin wordt een oproep gedaan om een persoonlijke wens in vervulling te laten gaan. Dat kan een naaimachine zijn om zelf kleding te maken, een frisse nieuwe matras, of een uitje naar de Efteling.

Beter bedeelde Amsterdammers kunnen de wens vervolgens mogelijk maken en staan de week daarop met hun verhaal waarom ze deze wens wilden vervullen in de krant. “We kunnen niet alle problemen van de mensen oplossen, maar de bedoeling van de rubriek is om de twee werelden – arm en rijk – met elkaar te verbinden en de onderlinge solidariteit tussen stadsbewoners te bevorderen”, vertelt Caroline Jonker die sinds de oprichting van de stichting samen met vriendin Nienke van den Hoek de rubriek bestiert.

KRANT EN CHARITAS

De redactie van Het Parool was destijds gelijk enthousiast over het plan en vond het goed passen bij de regionale functie van de krant. “Wij hebben naast onze journalistieke opdracht ook andere taken”, vertelt huidig hoofdredacteur Ronald Ockhuysen daar nu over. “Verbindingen leggen is er daar één van. Deze rubriek is een andere manier van verhalen vertellen waarbij werelden worden samengebracht die anders zomaar langs elkaar heen zouden kunnen leven.”

Ronald Ockhuysen

10

De krant kent bovendien een lange charitatieve traditie.

Kort na de oorlog richtte een Paroolredacteur de Stichting Witte Bedjes op. Die was bedoeld om arme kinderen ook een vrolijke Sinterklaas te laten beleven. Die stichting VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

“Mensen in soms uitzichtloze situaties gaan weer geloven dat er anderen zijn die iets voor ze willen doen.”

is er nog steeds. Ockhuysen: “Door de gulle giften van onze lezers zijn we in staat om jaarlijks hulpbehoevende kinderen – in de brede zin van het woord - de hand te reiken. Amsterdammer helpt Amsterdammer is voor ons dus een vanzelfsprekend initiatief. Het hoort bij wie we zijn en hoe we naar de wereld kijken.”

PRACHTIGE VERHALEN

Maar de rubriek betaalt zich ook uit in journalistieke zin. De hulpvragers en -gevers komen met foto en hun persoonlijk verhaal in de krant en dat levert prachtige en soms aangrijpende petit histoires op die een inkijkje geven in het soms moeizame leven van de bewoners van de stad.

Ockhuysen leest de bij lezers zeer geliefde rubriek zelf ook met groot plezier. “Al schrik ik soms oprecht van de pech en de ellende die sommige Amsterdammers in hun leven te verstouwen krijgen. Ik kijk zelf altijd lang naar de begeleidende foto. Details zeggen soms veel. Zoals een oud familieportretje op een kast, of een bakje nootjes op tafel, wat dan heel gezellig oogt. De grens tussen geluk en pech is veel dunner dan we doorgaans denken.”

NIET OP DE FOTO?

Alhoewel Het Parool voor een journalist en een fotograaf zorgt, drijft de rubriek op de vrijwillige inzet van Jonker en Van den Hoek. Zij besteden iedere maandag aan het runnen van de rubriek. Ze gaan bij de mensen thuis op bezoek, kijken of de hulpvraag geschikt is en koppelen de gevers aan de vragers. De meeste tijd gaat gek genoeg niet zitten in het vinden van goedwillende Amsterdammers die een wens willen subsidiëren, maar in het vinden van Amsterdammers die een wens willen doen.

En dat ligt niet aan de hoeveelheid hulpbehoeftigen. Is de drempel om met een foto – genomen in de thuissituatie – in de lokale krant te komen staan dan misschien te hoog?

Jonker: “Dat kan soms natuurlijk het geval zijn, maar onze ervaring is dat de mensen uit deze doelgroep die gênegrens vaak al gepasseerd zijn. De eerste keer naar de voedselbank is vaak zo’n grote drempel dat daarna alles meevalt, ‘het maakt ons nu niet meer uit, we zijn de schaamte voorbij.’”

ISOLEMENT

Nee, volgens Jonker is het grote probleem dat de doelgroep is murw gebeukt. Murw van de beklemmende situatie waarin ze zich al jaren bevinden en die door de zich alsmaar ophogende schuldenberg uitzichtloos is.

“Ik kan nog steeds schrikken van de armoede als ik mensen thuis bezoek. Maar deze mensen gaan niet meer zelf opzoek naar hulp als ze iets cruciaals als een wasmachine nodig hebben. Ze kennen de gangbare kanalen niet en hebben natuurlijk al helemaal geen geld voor een Paroolabonnement. Het is ontzettend moeilijk om hen te bereiken. ”

11

CREATIVITE IT OM VE RDRIET TE VE RWE RKE N EEN NIEUW ATELIER DANKZIJ DE VRIENDENLOTERIJ Het Toon Hermans Huis Parkstad is een veilige haven voor kankerpatiënten en hun familie. Een plek van rust, een luisterend oor en een gastvrij onthaal. Bezoekers krijgen er antwoord op vragen over hun ziekte en vinden er nieuwe perspectieven. ,,Schilderen en boetseren helpen bij het zoeken naar een nieuwe horizon’’, zegt directeur Marion Willemsen. Creativiteit om verdriet te verwerken.

EEN STAP VOORUIT

HOGE SCORE

Het atelier in het karakteristieke witte Huis in Heerlen fungeert als trefpunt voor bezoekers die met hun handen aan de slag willen. ,,Het resultaat is vaak indrukwekkend. Mensen die nog nooit een kwast hebben gebruikt, blijken in staat om de mooiste dingen te maken. Ook in hun hoofd is het een belangrijke stap vooruit als ze kunnen zeggen: ‘Kijk, ik kan weer iets.’

Bij een speciale belactie benaderde een team van bestuursleden en vrijwilligers van het Toon Hermans Huis op één avond honderd bekenden met de vraag of ze wilden meedoen aan de VriendenLoterij. Maar liefst 85 zeiden ja.

Omdat het Huis de helft van de inleg krijgt, betekent dat iedere maand een vaste bijdrage. ,,Vanwege onze hoge score kregen we ook nog een extra bijdrage van € 2.250,- van de loterij. De inkomsten gebruiken we voor de inrichting van het grotere atelier. En dankzij de structurele inkomsten kunnen we nu ook steeds nieuwe verf, kwasten en klei kopen.

Dat is voor ons allemaal een enorme stimulans.’’

Minpunt was dat het atelier in een kleine kamer op de eerste verdieping zat. Wie moeite had met trap lopen kon niet meedoen. Daarom droomden ze van een ruimer atelier op de begane grond. Maar waar haal je het geld vandaan om zo’n nieuwe plek in te richten? De VriendenLoterij bood uitkomst.

Heeft uw vereniging ook onvervulde wensen?

Of plannen die een financieel duwtje kunnen gebruiken?

Maak de penningmeester blij en bel voor meer informatie naar de VriendenLoterij: 020 - 677 688 0. Of mail naar club@vriendenloterij.nl

IMPACT Op dit vlak signaleert Jonker een breder maatschappelijk probleem. “Soms zijn mensen zo geïsoleerd geraakt dat geen enkele instantie bij ze binnenkomt.

Wij worden zelfs aangeschreven door de gemeente om ons te vragen wat arme mensen het meest nodig hebben als ze een hulpprogramma willen starten.

‘Jullie komen bij ze thuis en ze vertellen hun hele verhaal’, zeggen ze dan.”

“Wij zouden ontzettend graag zien dat instanties als het Leger des Heils of maatschappelijk werk ons vaker zouden benaderen.”

Zelf gaan Jonker en haar collega regelmatig naar de Voedselbank waar zij de cliënten aanspreken en hen vragen of ze mee willen doen met de rubriek.

Medewerkers daar kennen de rubriek en spelen het soms door naar hun achterban. Een enkele keer krijgen ze een verzoek doorgespeeld van andere maatschappelijke organisaties, zoals Stichting Doras. Maar dat komt eigenlijk te weinig voor, vindt Jonker. “Wij zouden ontzettend graag zien dat instanties als het Leger des Heils of maatschappelijk werk ons vaker zouden benaderen. Maar het doorgeven van gegevens ligt natuurlijk privacygevoelig. Toch denk ik dat charitatieve instellingen in Amsterdam meer kunnen bereiken als ze beter met elkaar samenwerken.”

VOLLE MAILBOX

Over het vinden van gevers hoeft Jonker zich allerminst zorgen te maken.

Mensen worden geraakt door het verhaal, door de foto, of ze herkennen zich in de situatie waarin de hulpvrager zich begeeft. “Dat laatste is eigenlijk heel vaak het geval. Daarom is het belangrijk de afwisseling in de gaten te houden. De ene keer iemand die geld vraagt voor een elektrische relaxfauteuil , de andere keer een moeder die graag de kamer van haar dochter wil opknappen omdat ze zich anders schaamt als de dochter vriendinnen thuis vraagt.”

Meestal stroomt de mailbox al op zaterdag vol met geversreacties. Jonker: “Mensen vinden het fijn om iets concreets te kunnen geven en daarmee een probleem op te lossen. En soms gaat dat verder dan de oorspronkelijke vraag.

Zo vroeg iemand een laptop om te kunnen solliciteren en kregen wij vervolgens ook een aanbod van een jobcoach om daar verder bij te helpen.”

Heel soms, als een verhaal net niet lekker is opgetikt, het tijdens een vakantieperiode wordt geplaatst, of het misschien een dure maand is geweest – gist Jonker – lukt het niet om een wens direct te vervullen. Maar ook daar is een oplossing voor. “Soms reageren mensen wel al drie of vier keer om een wens te vervullen, maar komen zij niet aan de beurt. We vragen ze dan of ze op een reservelijst willen staan, voor het geval er een keer niemand reageert.”

HARTVERWARMEND

Hartverwarmend noemt ze de massale bereidheid van stadgenoten om de ander wat toe te steken. “Het is natuurlijk maar een druppel op een gloeiende plaat, we bieden geen structurele hulp, maar toch is het effect groter dan de materiële steun. Mensen in soms uitzichtloze situaties gaan weer geloven dat er anderen zijn die iets voor ze willen doen.”

Voor Jonker zelf levert het werk voor Amsterdammer helpt Amsterdammer in ieder geval heel veel op. “Als iemand in tranen raakt, omdat zij nooit gedacht had geholpen te kunnen worden, dan is dat heel mooi en dankbaar om mee te maken.” ◊ NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

Caroline Jonker

Nienke van den Hoek

Veel organisaties ontvangen inmiddels 20-50% van hun inkomsten uit nalatenschappen.

De groep mensen die op afzienbare termijn zal kunnen nalaten, stijgt de komende jaren gestaag. Nalatenschappenexpert Arjen van Ketel en Kalff hebben gezamenlijk een wervingsvorm ontwikkeld om ervoor te zorgen dat mensen uw non-profitorganisatie in hun testament opnemen. Wij helpen u graag verder door deze gesprekken voor u te voeren.

“Op het juiste moment in gesprek over nalaten�

KÄłk op kalff.nu of bel met 036 711 19 99

Wat heb jij nodig om de wereld een beetje meer geluk te brengen?

Ontdek op mindwize.nl de resultaten die we voor non-profits boeken

advertentie_Mindwize_190x130_feb_2016.indd 1

19-02-16 16:23

COLUMN

BRIEFING door Jeroen Talens

W

eet u wat het punt is met creatieve mensen? Ze willen steeds creatief zijn. Echt, ze kunnen zichzelf niet helpen: ook al heb je er helemaal niet om gevraagd, ze móeten iets origineels bedenken.

En daarbij geldt meestal: hoe gekker en mooier, hoe beter.

Ja ik weet, dat klinkt aanlokkelijk. Misschien wilt u ze het liefste aanmoedigen, “ga maar lekker los hoor, jongens.” En “denk vooral out-of-the-box.” Maar geloof me: dat wilt u helemaal niet!

Jeroen Talens is creative director bij WWAV jeroen@wwav.nl

Een creatief die buiten de gebaande paden denkt, is als een hond die nooit op puppy-training is geweest: hij rent alle kanten op, snuffelt overal aan, negeert iedereen die hem terug wil fluiten en denkt overal mee weg te komen.

Hiermee wil ik niet suggereren dat creatieve mensen per se lastig zijn.

Integendeel, ze zijn onmisbaar als u zich wilt onderscheiden van uw concurrenten. Als u indruk wilt maken op uw doelgroep. Als u de wereld wilt laten weten dat u bestaat. Kortom: altijd. U moet alleen wel zorgen dat u ze met de juiste opdracht op pad stuurt.

Dat brengt mij bij de kern van de zaak: de briefing.

U kunt de briefing een beetje vergelijken met een hondenriem. Hoeveel ruimte de creatief krijgt, bepaalt u helemaal zelf. Maar besef wel: geef hem te veel vrijheid, dan gaat hij met u aan de loop en houdt u hem te kort, dan kan hij zijn ei niet kwijt en wordt hij onhandelbaar.

Als u dus maximaal plezier wilt van creatieve mensen, zorgt u voor een goede briefing. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want briefen is best moeilijk.

Het is richting bepalen. En richting bepalen is keuzes maken. En dat is vooral lastig voor organisaties die niet kunnen kiezen omdat ze alles even belangrijk vinden.

Sta op zo’n moment eens stil bij uw buurvrouw of beste vriendin. En denk aan de oneindige stroom boodschappen die zij elke dag op zich krijgt afgevuurd.

Waardoor ze zelden nog moeite doet om iets te begrijpen. Aan ons de taak om haar snel en simpel te verleiden met een eenduidig verhaal of aanbod. Toch?

Dat begint bij een briefing die voldoende informatie bevat om te inspireren en voldoende richting geeft om niet te verdwalen. Een briefing die een scherp geformuleerde vraag bevat en vertaald kan worden naar een even scherp antwoord. Naar een aanbod dat je buurvrouw niet kán weigeren.

Creatieve mensen kunnen daarbij een doorslaggevende rol spelen. Ze hebben de ideeën, zijn trouw en dol op je buurvrouw. Zet ze wel in op hun kracht.

Wees streng en rechtvaardig, geef ze voldoende speelruimte en wees duidelijk wat de kaders zijn.

O ja nog één ding: aai ze af en toe over hun bol, want ze zijn gevoeliger dan ze lijken. ◊

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

15

XXX

Wij zijn al 20 jaar de duurste!

Echt waar. Want zo lang zijn we al actief in telefonische fondsenwerving in Nederland. En ja we zijn doorgaans echt de duurste. Tenminste als u alleen kijkt naar de prijs per gesprek. Maar gelukkig weten veel van onze klanten dat Return On Investment op twee manieren kan worden geïnterpreteerd: door de kosten te minimaliseren of door de opbrengsten te maximaliseren. Dat laatste, daar zijn wij de beste in. Wij zorgen dat iedere euro die u via ons in uw donateurs investeert het best rendeert.

Dus kunnen we het ons veroorloven om de duurste te zijn. Want het betekent niet dat we met uw geld smijten.

Het betekent dat we uw geld beter investeren in hogere opbrengsten voor uw organisatie. We hebben een management systeem ontwikkeld dat daarvoor zorgt. Dat helpt ons uw campagnes tot betere resultaten te brengen en het klachten niveau laag te houden. Zodat we, juist berekend, helemaal niet zo duur zijn.

We bellen alleen voor goede doelen. Inmiddels in 6 landen van Europa. Hebben een reeks aan trouwe klanten. Maar als u eens van gedachten wilt wisselen over telefonische fondsenwerving, neem gerust contact met ons op. Dat is gratis.

Henk Smit

E-MAIL WEBSITE T F M

Piet Heinkade 1-5 1019 BR Amsterdam henk@reactie-response.nl www.reactie-response.nl 0880 280 280 0880 280 275 06 51 262 862

Reactie & Respons: uiteindelijk de goedkoopste!

R&R halve adv.indd 1

HET GEVOEL DAT ALLES OP UW SCHOUDERS RUST?

29-05-13 13:47

Kettingformulieren of premiums. Enveloppen of folie-verpakkingen. Couverteren of personaliseren. Volledig geautomatiseerde of handmatige verwerking. Stempelen of postzegels plakken. Enkele duizenden of miljoenen stuks… Intermail verzorgt het graag voor u. Met de grootste zorg tot in het kleinste detail. Dat kunt u gerust aan ons overlaten. Jaarlijks gaan er immers zo’n 200 miljoen mailings door onze handen, of door onze machines.

Meer weten? Kijk op www.intermail.nl of bel direct met Gert Rothert of Ger van der Velden: 0252 – 673866.

I n t e r m a i l b . v.

Westerdreef 3 2152 CS Nieuw Vennep Telefoon: 0252-673866 Fax: 0252-674828 Internet: www.intermail.nl couverteren • inkjetprinting • laserprinting • nabewerken kettingformulieren • vouwen • folie-verpakken • stempelen • sealen • postzegels plakken synchroon couverteren via camerasysteem • fulfilment en responseverwerking • handmatige verwerking • bijzondere mailings

GAME CHANGERS

De journalist als fondsenwerver

door Jaap Zeekant

De laatste jaren lijkt het in de media in toenemende mate over de media zelf te gaan. De oude verdienmodellen zijn niet meer in staat onafhankelijke media in ruime mate in de lucht te houden.

Is fondsenwerving de oplossing? We spraken met journalistieke initiatiefnemer Teun Gautier en vervolgens met Peter Elshout, directeur van de Groene Amsterdammer.

Al decennia zijn fondsenwerving en journalistiek twee van mijn favoriete belangstellingsgebieden. Dan is het boeiend wanneer die gebieden steeds meer met elkaar te maken krijgen. Maar je kunt het ook jammer vinden, dat (vooral onderzoeks)journalistiek, het zonder fondsenwerving niet meer lijkt te redden.

Zorg over de ontwikkeling in de (onderzoeks)journalistiek bracht Adessium Foundation ertoe om Pieter Oostlander van Shearpa en Teun Gautier te vragen een onderzoek te doen. Een van de doelstellingsgebieden van de Foundation is Publiek Belang: “Adessium Foundation staat voor een open, democratische samenleving. Een samenleving waarin de beschikbaarheid van onafhankelijke en feitelijke informatie het publieke belang waarborgt en integer handelen stimuleert. (....).” We spraken met Teun, voormalig directeur van de Groene Amsterdammer, tegenwoordig vooral initiator van journalistieke innovatie en ook steeds meer fondsenwerver.

Teun: “Het onderzoek richtte zich vooral op wat er precies aan de hand was met het journalistieke verdienmodel.

De grote vraag is of er een ander verdienmodel te bedenken is, of dat we voor het voortbestaan structureel afhankelijk zijn van fondsenwerving. Het onderzoek leidde tot twee belangrijke conclusies. Het oorspronkelijke verdienmodel waarbij inkomsten uit advertenties en abonnementen voldoende waren, bestaat niet meer. Beide inkomstenstromen bestaan nog wel, maar ze zijn steeds minder in staat om kranten en weekbladen in stand te houden. Nieuwe inkomsten zoals advertenties in de digitale kanalen en webwinkels vullen het ontstane gat niet. De andere belangrijke en daarmee samenhangende ontwikkeling was de verschuiving van journalisten NR.2 2017

in vaste dienst, naar freelancers. Die transitie van de newsroom is ingrijpend. Verwacht wordt dat het inschakelen van freelancers zal oplopen tot wel zeventig procent van de journalistieke arbeid.

“Mijn idee was dat als die groep freelancers er wel bij vaart, dat goed is voor de journalistiek. Vervolgens hebben we tientallen manieren gevonden om met zo’n freelancemodel geld te verdienen. Van de twee grote inkomstenstromen abonnees en advertenties zullen de uitgevers naar een model gaan dat op een groter aantal kleinere inkomstenbronnen is gebaseerd. En een van die bronnen zal volgens mij zijn het werven van fondsen vanuit verschillende bronnen: particulieren, vermogensfondsen en sponsoring.”

“Een direct gevolg van mijn onderzoek is de oprichting van De Coöperatie. Dat is een netwerk van inmiddels al zo’n 350 onafhankelijk freelancejournalisten. Een groot voordeel is dat freelancers zich kunnen specialiseren.

Binnen de oude newsroomopzet was daar nauwelijks ruimte voor. Maar bij De Coöperatie zien we dat dat juist wel gebeurt. We bieden onze leden een heel pakket aan diensten en faciliteiten, zoals cursussen, een collectieve verzekering, een werkplek en een medium waarin ze kunnen publiceren: Reporters Online.”

“In het traditionele model gaat van elke honderd euro die een uitgever uitgeeft een minimaal deel naar de maker van het artikel. Van de opbrengsten van elk artikel vanuit De Coöperatie gaat een deel naar de uitgever en een deel naar de auteur. Bij De Coöperatie is dat nu 65 procent.

Eigenlijk hebben we een redactie van 350 journalisten die publiceren in talloze media. Naast Reporters Online

VAKBLAD FONDSENWERVING

17

GAME CHANGERS zullen er dit jaar nog een aantal uitgaven bijkomen.”

Jaap: “Die freelancers zullen zich wel waar moeten maken met hun specialisatie en inzet om artikelen te blijven verkopen. Als die ontwikkeling doorzet, kan er een situatie ontstaan waarbij de media steeds afhankelijker worden van de goed georganiseerde freelancers. Wanneer steeds meer specialisaties buiten de eigen redactie ontstaan

De oude verdienmodellen zijn niet meer in staat onafhankelijke media in ruime mate in de lucht te houden

en artikelen voor elke koper beschikbaar zijn, staat elk medium voor de uitdaging zijn eigen karakteristieke merk te handhaven en inhoud te blijven geven.”

Teun: “We staan voor grote veranderingen. De machtsverhoudingen kunnen gaan verschuiven. Belangrijk in dat verband is ook dat het niet meer alleen gaat om het bereik van je kanalen, of je publicatie, maar steeds meer om het bereik van een artikel. Daar zit iets sympathieks in. Hoe leuk is het dat jij als lezer voor een goed stuk een bedragje betaalt, waarvan je weet dat het voor een groot deel rechtstreeks bij de journalist terecht komt die het heeft gemaakt. Traditioneel is de redactie de curator van kwaliteit. Die maakt een selectie. Nu verschuift dat aspect naar journalistieke netwerken als De Coöperatie. Het netwerk zorgt voor de distributiekanalen en de promotie, zoals via Facebook. Maar de journalist, de producent van het stuk, is leidend.”

Jaap: “En speelt in dat nieuwe model fondsenwerving ook een rol.”

Teun: “Zoals ik het zie is fondsenwerving nu een logisch onderdeel van de journalistiek. We zijn nu Crowdfunding Platform voor crowdfunding CrowdPress is speciaal opgericht voor journalistieke projecten. Makers die een artikel, fotoserie, videoproject, radioproject of multimediaal werk willen maken, kunnen een plan, draaiboek en begroting inleveren. CrowdPress checkt dat en als het een vertrouwenwekkend project is, gaat het online en begint de crowdfunding. Het gaat daarbij om bedragen tussen de € 1.000,- en € 5.000,-.

18

bij De Coöperatie bezig met het opzetten van een Matchingfonds, dat in juli 2016 is opgericht en dat ook openstaat voor niet-leden. Sinds we de laatste jaren steeds meer fondsenwerving zien in de journalistiek, gebeurt dat vooral door aanvragen bij fondsen die goede journalistiek steunen en sinds enige tijd via crowdfunding.

Wat de fondsen betreft doe je traditioneel je aanvraag en wacht je op de uitslag. Dat wordt wachten op de uitslag, zonder enige zekerheid. Dat is begrijpelijk, maar voor de continuïteit van de freelancer niet handig. Daar denken we iets op gevonden te hebben.”

“Het doel van het Matchingfonds is het werven en beschikbaar maken van financiële middelen ter ondersteuning van journalistieke producties door freelance en onafhankelijke journalisten. Het fonds maakt gebruik van het netwerk en infrastructuur van De Coöperatie en het zal als Chinese muur fungeren tussen donoren en aanvragers. Journalisten zullen volstrekt onafhankelijk van donoren kunnen werken en publiceren.

We geven op elk verzoek om financiële steun van een journalist binnen 48 uur uitslag. We hebben een aantal domeinen gedefinieerd, zoals duurzaamheid. economie, corruptie, innovatie en politiek & maatschappij. De Coöperatie gaat voor elk van die aandachtsgebieden gelden werven bij de overheid, het bedrijfsleven en vermogensfondsen, in Nederland en internationaal. Stel een onderneming heeft transparantie in zijn mission statement. Dan zouden we ze kunnen benaderen voor een domein transparantie. Ik heb momenteel contact met een onderneming die sterk op duurzaamheid inzet.

Onze aanpak stimuleert de journalistieke productie, met behoud van onafhankelijkheid. Als daar aanleiding voor is, zal de onderzoeksjournalistiek zich ook richten op een onderneming die een domein steunt. Ook afspraken over een bepaald aantal artikelen over bijvoorbeeld duurzaamheid maken we niet. In die zin is het geen sponsoring, maar puur fondsenwerving. Wat we wel bieden is exclusiviteit per domein. En natuurlijk komen beide partijen openlijk voor deze vorm van steun uit.”

“Maar de fondsenwerving gaat verder dan dat.

De opbrengst van een stuk dat tegen betaling in de media verschijnt, wordt gebruikt om een deel van de steun uit het Matchingfonds terug te storten.

Het grootste deel komt aan de journalist zelf ten goede.

De essentie van het matchen is dat we met de fondsen voor elk van de domeinen niet alleen de journalistiek aanjagen, maar ook verdere fondsenwerving stimuleren, zoals crowdfunding dat zich heel goed blijkt te lenen voor steun van individuele burgers voor onderzoeksartikelen.

Bovendien kunnen journalisten die actief zijn op de social media, hun volgers stimuleren om bij te dragen. Met deze werkwijze is het werken per woord of bladzijde, tegenwoordig tegen zeer lage tarieven, niet meer aan de orde. Vooral bij langer durend onderzoekswerk is het

VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

XXX

Teun Gautier

essentieel dat er voldoende budget is om het werk af te maken. Met betaling per woord ga je dat niet redden.”

“We denken dat ons model ook in het buitenland kan werken. We leggen momenteel de contacten om ook daar iets van de grond te krijgen. Mijn ideaal zou zijn dat we over zodanig sterke fondsen beschikken, minimaal enkele miljoenen, dat we in staat zijn om uit diverse

“Journalisten zullen volstrekt onafhankelijk van donoren kunnen werken en publiceren.” landen mensen vrij te maken die samen werken aan een onderzoek, dwars over alle grenzen heen. Dergelijk onderzoek, zoals we onlangs zagen met het voetbal, kan rekenen op publicatie in alle landen in kwestie. Dan heb je als onderzoeksjournalist impact!”

Jaap: “We hebben nu nog de neiging gehad om te roepen ‘de journalistiek staat onder druk’. Daarmee bedoelen we eigenlijk alleen daar waar onderzoek bij komt kijken.

Op een of andere manier ontstaan er nu tegenbewegingen waardoor je niet kunt zeggen dat het heel slecht gaat met onderzoeksjournalistiek. Maar heel goed gaat het ook niet. De gevaren zijn nog niet geweken.”

Teun: “Het gaat zoals gezegd niet zozeer om een crisis in de journalistiek, maar in de uitgeverij. Het is misgegaan met het exploitatiemodel. Daarom moeten we nu exploitatiemodellen bedenken die wel werken. Ik heb er vertrouwen in dat dat lukt en dat fondsenwerving en crowdfunding daarbij natuurlijke ingrediënten zijn.”

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

19

XXX

Peter Olsthoorn Multimediajournalist (en meer) Peter Olsthoorn is een van de vele voorbeelden van journalisten die niet bij één blad of krant werken, maar die als zelfstandige hun producties aan talloze uitgaven weten te slijten én die daarnaast ook andere aan de journalistiek gerelateerde activiteiten ontwikkelen. Op www.olsthoorn.nl lezen we: “Journalist, onderzoeker, schrijver, historicus, spreker en moderator, werkzaam voor onder meer Intermediair, NRC, Webwereld, Villamedia, Trouw, De Telegraaf, The Post Online, Reporters Online en Emerce, en maker van Netkwesties en Leugens.nl.” Ook Peter nam initiatieven op het gebied van de fondsenwerving, toen hij in allerlei rechtszaken terechtkwam bij zijn journalistieke strijd tegen telecombedrijf Pretium dat met een waar juridisch bombardement probeerde publicatie van zijn artikelen te voorkomen.

Tanja van Bergen

Dit ‘juridisch uitroken’ van kritische journalisten is een tactiek die bedrijven de laatste tijd vaker toepassen, constateert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten | VVOJ. Vooral voor freelance journalisten en kleinere zelfstandige media kunnen juridische procedures een daadwerkelijke bedreiging vormen door de hoge kosten die zulke procedures met zich meebrengen. “Wat er dan ontstaat, is feitelijk een vorm van zelfcensuur”,zegt VVOJ-directeur Tanja van Bergen. “Als je geen grote redactie achter je hebt, of werkt bij een medium dat niet over veel geld beschikt, maak je bij zulke dreigbrieven toch een afweging: jongens, kunnen we dit wel betalen? En dat is precies het effect dat beoogd wordt: dat de journalist zich nog eens achter de oren krabt en zich koest houdt.”

Peter vroeg in publicaties en via social media het publiek om hulp: “(....)

De vraag is of u onze kant van de zaak in dit #Pretiumproces wilt steunen.

Financieel kan dit direct via Paypal naar redactie @netkwesties.nl of door een e-mail te sturen als u anders wilt bijdragen. Ook het kopen van de artikelen op Blendle en het verspreiden van de links draagt bij.” Peter liet ons weten dat er solidair is gereageerd op zijn verzoek om hulp. Overigens heeft hij de recente rechtszaken allemaal gewonnen. Hij is zeker niet niet de enige journalist in zo’n situatie. Het geldt bijvoorbeeld ook voor Sanne Terlingen onderzoeksjournalilst voor het blad OneWorld.

20

VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

GAME CHANGERS

Al jaren stuurde opinieweekblad De Groene Amsterdammer zijn lezers elk jaar een brief met een verzoek om een bijdrage. Met de oprichting vorig jaar van het fonds 1877 lijkt een volgende stap op weg naar fondsenwerving te zijn gezet.

Fonds 1877 is bedoeld voor de financiering van grote journalistieke onderzoeken die de Nederlandse politieke, economische of maatschappelijke werkelijkheid nauwgezet ontrafelen. Het staat open voor aanvragen van vaste medewerkers van De Groene Amsterdammer en andere (freelance) journalisten. Er is jaarlijks ten minste € 150.000,- beschikbaar. Het fonds betaalt niet per woord, zoals in de journalistiek gebruikelijk is, maar vergoedt de tijd die in het onderzoek wordt gestoken. De artikelen worden in De Groene gepubliceerd. Maar vanwege de grote tijdsinvestering en het belang van de projecten zoekt Fonds 1877 ook samenwerking met en publicatie in andere media.

Het fonds wordt gevormd uit grote en kleine giften van de lezers van De Groene Amsterdammer en anderen.

Bovendien heeft de Stichting Hartwig Foundation toegezegd dit initiatief de komende drie jaar te zullen ondersteunen. Uiteraard gaat De Groene, die wordt uitgegeven door een stichting zonder winstoogmerk, op zoek naar meer gevers.

Pieter Elshout, directeur van De Groene: “Fonds 1877 (het oprichtingsjaar van De Groene – red.) is vorig jaar in het leven geroepen door Stichting 1877, waarvan het onderdeel is. Deze anbi is opgericht in 2011 en was een logisch vervolg op de jaarlijkse brief. Die was in het begin echt nodig om de zaak overeind te houden. Zonder die inkomsten zouden we het niet gered hebben. Maar omdat het al een aantal jaren veel beter gaat met De Groene, kunnen we ons meer gaan richten op het werven voor de onderzoeksjournalistiek. En dan is de oprichting van zo’n fonds een logische gedachte.

We hebben gemerkt dat diegenen die ons altijd al steunden, het een mooi en logisch vervolg vonden op onze jaarlijkse actie. Maar liefst ruim twaalf procent van onze abonnees geeft naar aanleiding van ons jaarlijkse verzoek. Overigens krijgen we ook bijdragen van niet-abonnees.”

Jaap: “Dat wijst op een sterke binding met de abonnees.”

Pieter: “Zeker: onze lezers zien zichzelf niet zozeer als abonnees, maar als lid. Het is ook hun blad.”

Jaap: “In zo’n situatie komen wellicht ook nalatenschappen in beeld en grote gevers.”

Pieter: “We hebben nu twee nalatenschappen gehad, die natuurlijk in het fonds worden gestort. Ook van grotere gevers verwachten we zeker hulp. Met de winstgevendheid NR.2 2017

Pieter Elshout

van de grote kranten is het niet zo slecht gesteld. Maar dat komt doordat ze voortdurend bezuinigen. Een goed verhaal waaraan drie maanden of soms zelf langer is gewerkt moet € 6.000,- tot € 10.000,- kosten. Maar voor zo’n artikel betalen ze € 750,-. Dat ligt te ver uit elkaar. Alleen met de alternatieve verdienmodellen die momenteel worden ontwikkeld, en die deels ook inzetten op fondsenwerving, redt je het ook niet.

Ik denk dat we het gat niet kunnen dichten zonder de structurele hulp van de gevers. “ “Wij merken dat veel mensen zich het belang van kritische en diepgravende journalistiek realiseren. De tijd dat iedereen voor lief nam dat die er was, is voorbij. Op momenten als deze zie je bijvoorbeeld met de overwinning van Trump, dat men zich realiseert dat er nu echt iets moet gebeuren. Dat merken wij ook in onze achterban. Ik vind dat ook interessant aan de wijze waarop beursman Rob Defares ons steunt. Hij probeert daarmee niet het debat een bepaalde kant op te sturen. Het gaat hem puur om de kritische journalistiek. Je hoeft natuurlijk ook helemaal geen lezer van De Groene te zijn, om het belang ervan in te zien. Het gaat ook helemaal niet in de eerste plaats om De Groene, het gaat om het bieden van een platform voor onderzoeksjournalistiek. En daarbij is fondsenwerving onontbeerlijk geworden.”

Zoals in mijn intro gezegd vind ik het boeiend om journalistiek en fondsenwerving bijeen te zien komen. Daarbij kun je je wel afvragen hoe droevig het is dat de journalistiek nu afhankelijk wordt van de fondsenwerving. Maar je kunt er ook op een andere manier naar kijken. We leven nu eenmaal in disruptieve tijden en dat traditionele verdienmodellen versleten raken is niet zo vreemd. Het biedt kansen aan disruptie en innovatie en dat is precies wat er nu gebeurt. Dat het gevende publiek daarbij een rol speelt omdat het zich realiseert hoe belangrijk en cruciaal de rol van goede en onafhankelijke (onderzoeks)journalistiek is in een democratische rechtstaat, is geruststellend. Juist steun van fondsen en particulieren, als gever of als koper van journalistiek werk, is een versterking van die journalistieke onafhankelijkheid. ◊

VAKBLAD FONDSENWERVING

21

BESTUUR

Risico’s: vriend of vijand van je goede naam door Frank Noppert en Jan Smits

Frank Noppert

Jan Smits

Als iets de gemoederen hoog doet oplopen, is het wel een goed doel dat publicitair in de problemen komt. We kunnen ons allemaal de voorbeelden herinneren, soms van jaren terug. Zo lang kan het effect van een misser na-ijlen. Fondsenwervende instellingen lopen nu eenmaal risico’s en misschien wel meer dan gemiddeld. Immers, werken aan verandering in de wereld betekent risico’s nemen. Zeker voor hen die in het zuiden werken. Daarom is het vreemd dat het goed omgaan met risico’s zo weinig aandacht krijgt.

Wat wij risicovolwassenheid noemen, geeft aan hoe bewust een organisatie of team met risico’s omgaat. Wie geen rekening houdt met risico’s, wordt er vroeg of laat door overvallen. Zelfs in organisaties waar men zich wel goed bewust is van de risico’s, gaan er dingen mis.

Maar het bewustzijn voorkomt ook vaak die vervelende gebeurtenissen en het helpt als het dan toch misgaat, er snel en adequaat op te reageren. Want er is van tevoren over nagedacht. In de fondsenwervingssector weten we hoe mis het kan gaan; welke publicitaire ellende eruit voort kan komen. Maar vergeet ook de kleinere risico’s niet; risico’s tellen op. Waarom zou je met de linkerhand fondsen werven en met de rechterhand geld verspillen?

Onderzoek bij Nederlandse gemeenten laat weinig vooruitgang in risicomanagement zien (Van Staveren, 2015,

“Waarom zou je met de linkerhand fondsen werven en met de rechterhand geld verspillen?”

‘Vertrouw meer, tolereer minder’ en Kloppenburg e.a., 2014, ‘Hoeveel zijn we opgeschoten na de crisis?’). Zelfs de banken laten ondanks de wereldwijde bankencrisis weinig verbetering zien. En wat te denken van de sjoemelsoftware in auto’s? Over risico’s gesproken: dat gaat om miljarden aan schadeclaims. Het beeld is weinig positief. Er zijn allerlei redenen om niets aan risicomanagement te doen.

Het kost tijd en inspanning en het levert niet direct zichtbaar resultaat op. Veel mensen werken vanuit hun 22

passie en denken wel goed genoeg te zijn in het blussen van brandjes om nog aan risicobeheersing te hoeven doen.

Een ander probleem is dat vaak niemand in de organisatie er verantwoordelijk voor is, zodat ook niemand zich ermee bezighoudt.

Een ernstig voorbeeld van waar dat toe kan leiden is de situatie in de UK in de zomer van 2016. Het probleem van Olive Cooke was dat ze geen nee kon zeggen. Ook niet tegen al die goededoelen die haar brieven bleven sturen of steeds thuis opbelden. Ze had het niet breed, maar ze bleef geven. Zij hebben het veel harder nodig dan ik, zou ze tegen familie en vrienden hebben gezegd als ze weer een groot deel van haar kleine pensioen aan ‘charity’ doneerde.

De 92-jarige Olive werd in mei 2016 dood gevonden onder een brug in haar woonplaats Bristol. Ze had zichzelf van het leven beroofd. Geldzorgen zouden haar te veel zijn geworden.

Goede organisaties besteden wel tijd en aandacht aan de risico’s. Bij het ontwikkelen van risicobewustzijn geeft de tabel met de diverse niveaus, de risicoladder, op basis van de Rismat methode © Safetypilot, een goed inzicht (zie tabel hiernaast).

Tot en met niveau 3 gaat het vooral om kennis en vaardigheden, met name het regelmatig actueel houden van een risicolijst en het ontwikkelen van de nodige discipline. Hiermee ontstaat focus op wat echt belangrijk is. Risicomanagement is dan geen onnodige administratie, maar wordt een van de vele activiteiten die bijdragen aan het geheel. Bij teams in niveau 4 en hoger gaat het niet om risicomanagement als vak, maar meer om een denk- en

VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

BESTUUR werkwijze. Dat vraagt doorgaans om een verandering in houding en gedrag. Het levert een professionele houding op die vaak ook op andere gebieden een positief effect heeft.

We denken ongetwijfeld bij risico’s aan de hiervoor genoemde negatieve publiciteit, een hele belangrijke.

Maar er zijn ook schijnbaar kleinere risico’s, die toch belangrijk zijn. Vergeet niet dat veel risico’s gewoon in de bedrijfsvoering zitten. Ze hoeven niet per se tot drama’s te leiden of negatieve berichtgeving. Denk aan dit simpele praktijkgeval. Er is een prachtige direct mail ontwikkeld, het bestand is geselecteerd, alles staat klaar voor de uitrol. En dan blijkt dat net niet het juiste formaat envelop bedrukt en wel klaarligt. Of nog simpeler, achteraf had je door een kleine verandering net een gewichtstrap lager kunnen uitkomen. Geen schokkende zaken. Maar afhankelijk van de productie kan het veel geld kosten.

Geld dat niet meer aan je doel besteed kan worden. En als je dat soort risico’s niet weet te beheersen, gebeurt het gemakkelijker vaker.

Hoe krijg je voor elkaar dat een organisatie als geheel zich bewust is van de risico’s en ernaar handelt. Start met eens

eerlijk naar jezelf en je team te kijken. Waar sta ik op de ladder? En door dan aan te geven wat je ambities zijn, in relatie tot het omgaan met risico’s. Er ontstaat dan vanzelf een beeld van wat er moet veranderen. De Rismatmethode geeft naast metingen ook aan welke stappen nodig zijn voor een hoger niveau. Hou wel het huisje bij het schuurtje en zorg dat je in geringe risico’s navenant minder energie stopt en minder ambitieus bent dan bij de grote gevaren.

En vergeet niet dat je weliswaar alles in checklists kunt vangen, maar zonder voldoende risicovolwassenheid in de organisatie betekent dat weinig. In die zin is het bewustzijn onder alle medewerkers misschien nog wel het belangrijkste. Want daar volgt bijna automatisch uit dat bij elke activiteit die wordt ontwikkeld de vraag wordt gesteld: welke risico’s lopen we eigenlijk? ◊ Frank Noppert (Risicomanager bij Rijkswaterstaat) en Jan Smits (Risicoadviseur bij Safetypilot Risicoadvies) werken als succescoaches samen in Weinig Pech Consultancy Dit stuk is gebaseerd op een eenvoudig denkmodel, in 2014 ontstaan uit de praktijk van Rijkswaterstaatprojecten.

Een uitgebreidere en meer gedetailleerde versie van dit stuk is verkrijgbaar via e-mailadres: jansmits@weinigpech.nl

Stadia van risicovolwassenheid Stadium

Kenmerken

Houding

1

Men wordt overvallen door de risico’s die zich voordoen. Het voortbestaan kan in gevaar komen. Er worden regelmatig brandjes geblust.

“We reageren adequaat op risico’s zodra zij zich voordoen”

2 Lijstje

Eenmalig wordt een risicolijst opgesteld, vooral omdat het ‘voorgeschreven’ is

“Als de baas komt, laten we onze risicolijst zien”

3 Risicosturing

Er is een expliciete lijst met risico’s die geregeld wordt bijgewerkt. Op individuele risico’s wordt gestuurd.

“We stellen onze risico’s bij naar aanleiding van het effect van onze maatregelen.”

4 Focus

Er is focus op wat ertoe doet, niet meer op de waan van de dag.

“We doen, individueel, de juiste dingen.”

5 Risico Robuust

Vooraf worden risico’s beheersbaar en problemen worden voorkomen.

Het team heeft focus op het teamdoel.

Met incidentele risico’s wordt beheerst en effectief omgegaan. Stakeholders worden er tijdig bij betrokken.

“Ons team heeft één richting, kijkt twee jaar vooruit en werkt risicogestuurd.”

Reactief

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

23

Data driven donor journeys Om te komen tot echte “data driven donor journeys” is technologie nodig, slimme technologie. Met meer dan 20 jaar ervaring met fondswervende organisaties levert Ifunds producten en diensten, op basis van de nieuwste technologie van Microsoft, speciaal ingericht en geoptimaliseerd voor Nederlandse nonprofit organisaties.

VluchtelingenWerk

feb/maa'17

Ifunds, de specialist in CRM oplossingen voor de nonprofit sector, ontzorgt haar klanten met de integratie van marketing automation, financiële oplossingen en Office 365.

LEADS & ACTIVATIE

BN’ers

t! toleran Ik stem Ik stem positief!

Ik stem voor sa men le ve

n!

Creatieve marketing & communicatie voor non-profits. Kijk voor meer informatie en inspiratie op wwav.nl.

976.113-00 Advertentie_vakblad_half-2017_wtk2.indd 1

06/03/17 17:08

BESTUUR

Waar het mis kan gaan (en ging)

door Jaap Zeekant

In het artikel hiervoor gaat het over risico's.

We illustreren de noodzaak om daarover na te denken met een aantal actuele ontwikkelingen en gebeurtenissen.

Waar we bij risico’s vaak als eerste aan denken, is de ook in het hierbij behorende artikel genoemde reputatieschade. Het is een risico waar zo’n beetje iedereen in de fondsenwervingssector zich van bewust is.

Toch gebeurt het op gezette tijden steeds weer. Kennelijk ontbreekt het aan de kennis om zoiets te voorkomen.

Bovendien blijkt hier ook uit dat de angst voor negatieve publiciteit niet betekent dat er ook risicovolwassenheid is. Begin deze eeuw kwam de Hartstichting breed en zeer negatief in het nieuws door de hoogte van het salaris van de medisch directeur. Ik heb die zaak indertijd nauw gevolgd, er met direct betrokkenen over gesproken en ook gepubliceerd. Volgens mij was er weinig voor nodig geweest om het risico weg te nemen. Momenteel herhaalt de geschiedenis zich bij de geleidehondenorganisatie KNGF. Daar kreeg de directeur ongevraagd een bonus van haar bestuur. Een Volkskrantpublicatie daarover genereerde de nodige publieke verontwaardiging, waarna het bestuur terugkwam op zijn schreden. Vervolgens zijn ze in een situatie verzeild geraakt waarin de directeur het einde van haar dienstverband lijkt te hebben bereikt. De negatieve publiciteit duurt voort. De toezichthouders, die een hoofdrol spelen in deze charisoap, waren zich volstrekt niet bewust van de risico’s.

Maar in de dagelijkse praktijk binnen de fondsenwervende instellingen zijn diverse risico’s veel actueler dan de beloningskwesties. Een van die gebieden is de privacy, waarbij het als het misloopt om forse boetes kan gaan. Daarvoor is de donatie-euro niet bedoeld. Het is de bedoeling dat vanaf 2018 actief zal worden toegezien op de naleving van de nieuwe Europese privacywetgeving (Algemene Verordening Gegevensbescherming).

Voor elke organisatie die data vastlegt en of verwerkt, heeft deze wet ingrijpende gevolgen. Directies en uiteindelijk ook bestuursleden dragen hierin een zware verantwoordelijkheid.

NR.2 2017

Goede doelen willen donateurs of leden kennen om hen beter van dienst te zijn. Ze mogen daarvoor van de nieuwe privacywet donatie- en contacthistorie bijhouden. Maar er gelden strenge regels; het is geen vrijbrief voor ongebreideld data verzamelen. Voor alles wat je vastlegt, geldt dat het moet bijdragen aan de dienstverlening. Dit geldt in grotere mate voor het vastleggen van aandoeningen, ziektes, pijntjes en psychische of alledaagse problemen. Dit zijn bijzondere persoonsgegevens die je niet mag verzamelen zonder expliciete toestemming. Daarbij moet je in elk geval denken aan geloofsovertuiging, etniciteit/ras, gezondheidsgegevens, strafrechtelijk verleden en seksuele voorkeur. Het vraagt strak beleid en goede instructies om te voorkomen dat het hier misgaat.

Data spelen een rol bij alles wat we doen. Naast het eigen centrale crm-systeem zijn er bijvoorbeeld een e-mailsysteem, een petitieplatform, een actieplatform waar vrijwilligers voor je goede doel in touw zijn en enkele projecten op verschillende crowdfundingsites.

Vaak corresponderen die systemen niet met elkaar en wordt er gewerkt met data-import- en -export die worden uitgevoerd of verwerkt door verschillende afdelingen of bewerkers. Een centraal overzicht ontbreekt doorgaans.

Het is meestal een snel groter wordend geheel van dataregistratie en -verwerking. Om aan de wetgeving te kunnen voldoen moet je daar een actueel en compleet overzicht van hebben in je organisatie.

Een ander punt is dat data van goede doelen regelmatig wordt verwerkt door dienstverleners, bijvoorbeeld om direct mail te versturen. Ook die moeten zich aan de regels houden. Gebeurt dat niet en heb je er als fondsenwervende instelling niet alles aan gedaan om dat te voorkomen, bijvoorbeeld met een sluitend contract, dan loop je een risico.

Een datalek is zo ontstaan. Onlangs verloor een medewerker van een onderneming die voor veel gemeenten de onroerendgoedwaardes vaststelt voor de belastingheffing, een laptop. Daarop staan zeer waarschijnlijk gegevens van individuele huishoudens, wellicht tot en met het burgerservicenummer aan toe. Als die informatie op straat ligt, heb je een serieus probleem.

Bovendien ben je verplicht om een ernstig datalek meteen te melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Hoeveel medewerkers van goede doelen werken tegenwoordig met hun diverse elektronische apparaten buiten kantoor?

Op hoeveel van die apparaten staan bestanden met persoonlijke gegevens, even gedownload om thuis aan te werken? Hoeveel potentiële datalekken zijn dat?

We kunnen de lijst met nog veel meer risico’s uitbreiden.

Maar het beste is natuurlijk dat elke fondsenwervende organisatie dat zelf doet. ◊

VAKBLAD FONDSENWERVING

25

GAME CHANGERS

Hoe Natuurmonumenten OERRR werd door Jaap Zeekant

26

!

R R R E O VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

GAME CHANGERS

Op 15 februari 2012 om 15.00 uur had René Terhorst van Natuurmonumenten zijn OERRR-moment.

Dat was het begin van wat OERRR zou worden.

Met veel enthousiasme gingen ze aan de slag bij Natuurmonumenten. Maar dat het zo succesvol zou worden, was ook voor hen een verrassing.

René Terhorst, senior Fondsenwerving: “Het was geruime tijd daarvoor begonnen met de zoektocht naar nieuwe proposities voor nieuwe doelgroepen.

Een algemeen streven dat net zo simpel klinkt als het moeilijk is. Maanden waren nodig om in kaart te brengen wat er de vele afgelopen jaren al was gedaan bij Natuurmonumenten. Nagegaan werd wat er allemaal was geprobeerd, wat succesvol was en wat niet. Dat was een intensieve klus voor een organisatie die ruim honderd jaar is. Zo hadden we het jeugdprogramma Wildzoekers, waar we twee jaar eerder mee waren gestopt. Op een of andere manier was het programma te diffuus, geen duidelijke eigen identiteit.

We wilden misschien wel te veel laten zien van wat we allemaal doen, als Natuurmonumenten. Toch waren er aan het einde zo’n zesduizend kinderen lid van Wildzoekers. Die ervaring was heel belangrijk voor het ontwikkelen van OERRR.” “Op die bewuste middag in februari 2012 keek ik naar kinderen die buiten speelden en toen vielen alle puzzelstukjes op hun plek. Ik realiseerde me dat we ongelofelijk veel voor kinderen deden; elke maand meer dan duizend activiteiten per regio. Daar viel nauwelijks iets aan te verbeteren. Maar door die spelende kinderen vond ik een sterk centraal thema. Dat had tot dan toe ontbroken: kinderen hebben recht op natuur. We kwamen er snel achter dat dat recht niet was opgenomen in het Verdrag voor de Rechten van het Kind. Een kind heeft wel recht op recreatie, maar de zo belangrijke natuur was er niet in opgenomen. Sinds eind 2012 is dat alsnog gebeurd. Toen ik de volgende dag op kantoor kwam, heb ik gezegd: we gaan alle kinderen van Nederland gratis lid maken van Natuurmonumenten. Van februari tot september hebben we toen het idee verder uitgewerkt, met veel eigen kennis en de nodige ondersteuning van gespecialiseerde bureaus.”

“Alle kinderen van Nederland gratis lid maken van Natuurmonumenten?

Dat was natuurlijk een behoorlijk wild idee, want als je het over kinderen hebt, spreek je over 0 tot 18-jarigen en daarvan zijn er meer dan een miljoen.

Hoe pak je dat aan als volwassene?

René Terhorst & Rinia Willemse

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

27

Online collecteren?

www.digicollect.nl/april

Digicollect is een product van Kentaa. Kentaa helpt organisaties om online fondsen te werven.

Dé ambassadeurs voor jouw organisatie...

Oprechte aandacht

“In contact komen met mensen die bewogen worden door een goed doel: dat vind ik leuk. Met die mensen voel ik me echt verbonden. Zeker wat oudere mensen vinden het juist prettig om gebeld te worden door iemand die oprechte aandacht voor ze heeft.”

Irene Dekker, 69 jaar

Onze bellers voor jouw organisatie inzetten?

Bel 023 - 565 66 66 en vraag naar Marieke of Tim

Het verschil maken

“Ik vind het belangrijk om het verschil te maken voor een ander en tegelijkertijd om resultaten te halen. Als ik van iemand die bozig opneemt een enthousiaste donateur kan maken door een goed gesprek, kan mijn dag niet meer stuk.”

Ben Vrenegoor, 80 jaar

Onze klanten zijn o.a.: Dierenbescherming, NSGK, Trombosestichting Nederland, Amref Flying Doctors, Simavi, Kinderpostzegels, Eyecare Foundation, Wereld Natuur Fonds, Hersenstichting, WKOF en vele andere....

GAME CHANGERS Volwassenen leven in een andere wereld dan kinderen. Maar je kunt je nog wel herinneren hoe het was als je naar buiten ging, een behoefte die elk kind heeft. Naar buiten gaan om te spelen. Naar buiten gaan als het regent. Die behoefte ligt aan de basis van wat OERRR is geworden. Het is de wereld van OERRR. Een wereld waarin kinderen kunnen opgaan, net als bij vroegere kinderprogramma’s op tv, zoals ‘Kun je mij de weg naar Hamelen vertellen?’ In de wereld van OERRR kunnen de kinderen helemaal opgaan. Maar het idee blijft simpel. De wereld van OERRR begint zodra je je voordeur uitstapt. Ik dacht terug aan mijn eigen jeugd.

Ik woonde toen in hartje Amsterdam. Daar leefde je, je kwam de stad niet uit. Voor mij was het Vondelpark echt het grote natuurgebied. Maar OERRR was ook kerstbomen verzamelen en fikkie stoken in de stad. Je bent buiten en je gaat erop uit om van alles te ontdekken.”

Jaap: “Is samenwerking met andere organisaties overwogen?”

René: “Ook daarbij speelde eerdere ervaringen een belangrijke rol. Waar het vaak niet zo goed gaat met samenwerking, is dat je verstrikt raakt in discussies over waar elk logo komt te staan, of elke organisatie wel goed genoeg zichtbaar is bij alle activiteiten. Op zichzelf begrijpelijk, maar door het zelf te doen konden we volledig focussen op de ontwikkeling van OERRR. Maar samenwerking alsnog is zeker niet uitgesloten. Door alle kracht in onze eigen organisatie te zoeken kwam er enorm veel energie boven. We wilden ons sterk profileren, iedereen laten zien dat we ook een sterke jonge kant hebben, ondanks dat we al zolang bestaan.”

Rinia Willemse, Senior Marketeer OERRR bij Natuurmonumenten: “We hadden dus een goed idee, we wisten wat we wilden. Maar hoe pak je dat verder aan?

We moesten bereiken dat kinderen zelf naar buiten wilden gaan. Toen kwamen we, via de Cookery Card Club van Lekturama in de jaren 70 waarbij je je kon abonneren op een grote serie kaarten met gerechten en kooksuggesties, op het idee van de Kaarten van OERRR. Het zijn kaarten waarmee we simpele uitdagingen aan de kinderen

meegeven. Dat kan variëren van ‘Klim in een boom’ tot een heel wat ingewikkelder kaart van het sterrenstelsel of de Maankaart. Daarmee gingen we de kinderen stimuleren eropuit te trekken. We realiseerden ons dat ouders en kinderen niet altijd hetzelfde willen. Dus zeggen we tegen ouders: “Vinden jullie het ook zo lastig je kind mee naar buiten te krijgen?” En tegen kinderen zeggen we: “Vind je het ook zo vervelend steeds met je ouders naar buiten te gaan?” Als beide partijen die vragen met ‘ja’ beantwoorden, komen wij aanzetten met de Kaarten van OERRR.” René: “Want uiteindelijk willen ze er best samen op uit.

Kinderen worden tegenwoordig zeer beschermd opgevoed.

En dat is begrijpelijk nu werkelijk alle gebeurtenissen onmiddellijk als nieuws op je afkomen. In een tijd van Amber Alert houden ouders hun kinderen binnen als ergens een verdacht busje wordt gesignaleerd. Maar kinderen moeten ook de kans krijgen om ervaringen op te doen en zelfredzaam te worden. Met OERRR bieden we allerlei leuke mogelijkheden aan om gewoon lekker naar buiten te gaan en de natuur te ontdekken. In een tijd dat ook kinderen veel informatie digitaal krijgen aangeboden, vinden ze het heel leuk om een brief te ontvangen, met de Kaarten van OERRR. Dat hebben we aan de respons gemerkt.”

Rinia: “Toen wij in de zomer van 2012 bezig waren OERRR te ontwikkelen en de kaarten te bedenken kwam The National Trust in Engeland naar buiten met een programma voor kinderen: ‘De vijftig dingen die je gedaan moet hebben voor je elfdriekwartste. Dat waren allemaal basale dingen zoals ‘klim in een boom’. De actie kreeg ook in Nederland veel publiciteit. Toen kort daarna OERRR kwam, kregen wij daarmee ook heel veel publiciteit in de krant, op de radio en in het tv-journaal.”

René: “Met een goed idee alleen ben je er niet. Bovendien, welk idee is nou echt briljant? Het hielp ons daarom enorm dat er veel publieksaandacht was voor zaken waar wij ook mee bezig waren. Voor ons reden OERRR te lanceren en vervolgens een aantal weken aan de bewustwording van het publiek te werken. Pas daarna hebben we de feitelijke werving ingezet. En wat er toen gebeurde, was ongelofelijk.”

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

29

GAME CHANGERS

Met OERRR kweken we een nieuwe generatie van mensen die niet meer vervreemd zijn van de natuur. En dat is wat we willen. Dat is waar OERRR voor is. Dat is waar Natuurmonumenten voor staat.

30

VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

GAME CHANGERS Rinia: “We hoopten 50.000 kinderen in te kunnen schrijven voor OERRR, al zouden we 25.000 ook al heel mooi gevonden hebben. Maar binnen een week waren de eerste 20.000 kinderen opgegeven en eind 2012 stond de teller al op 65.000.”

René: “Wat we inmiddels hebben meegemaakt met allerlei activiteiten is geweldig. Waaronder een broodje bakken op een zelfgemaakt vuur. Dan mogen de kinderen met een tak hun broodje in het vuur roosteren. Die ouders zijn erbij en roepen dan altijd “pas op, haal hem er nou uit, kijk uit dat hij niet verbrandt.” Of ze vragen waar je zo’n stok kan kopen. Met OERRR kweken we een nieuwe generatie van mensen die niet meer vervreemd zijn van de natuur. En dat is wat we willen. Dat is waar OERRR voor is. Dat is waar Natuurmonumenten voor staat. Zo pakken we ook de fondsenwerving en de marketing aan. Het moet een logisch geheel zijn; het moet kloppen. Want je kunt werven wat je wilt, maar als het idee erachter niet wordt begrepen of niet klopt met waar je als organisatie voor staat, dan wordt het niets. Dan kun je vragen wat je wilt, maar je krijgt dan niets.”

“De ambitie die we met OERRR hebben, is dat alle kinderen in Nederland recht hebben op natuur.

Eigenlijk is het wat we altijd gedaan hebben als Natuurmonumenten. Maar het is wel heel belangrijk dat we de boodschap opnieuw hebben geformuleerd.

Die duizend activiteiten per regio waren het best bewaarde geheim van Natuurmonumenten.

Dat hebben we nu openbaar gemaakt.”

Rinia: “Na die 65.000 bleef het maar groeien. In 2013 kwamen we op 150.000 kinderen. Maar liefst tweederde was nog geen lid van Natuurmonumenten. En een derde gaf vrijwillig een donatie. Maar daarmee waren we nog niet uit de kosten. We zijn toen nagegaan of de mensen het zouden begrijpen als we voor deelname aan OERRR een bijdrage zouden vragen. Men begreep dat zo’n project met de Kaarten van OERRR nu eenmaal geld kost en dat het voor een goed doel niet gek is dan een bijdrage te vragen.

En juist op dat moment wilde ook ING met ons samenwerken. Uiteindelijk zijn we in 2015 overgegaan op een betaald lidmaatschap. Op dit moment is het lidmaatschapsgeld 15 euro per kind per jaar.”

“ING was al 25 jaar sponsor van Natuurmonumenten, maar altijd een beetje op de achtergrond. Maar met OERRR wilden ze nadrukkelijker in beeld komen.

Ze sponsoren voetbal (sport), het Rijksmuseum (cultuur) en met Natuurmonumenten komt de natuur aan bod.

Zo hebben we samen de ING Wilde Buitendagen georganiseerd, waar het afgelopen jaar 110.000 ouders en kinderen aan meededen. Als kind kun je dan boswachter worden, door allerlei dingen te doen waarmee je een stempelkaart vol krijgt. Aan het einde van de dag krijgen NR.2 2017

ze hun boswachterspaspoort van een echte boswachter.

Gouden momenten zijn het.”

“We hebben de leeftijdscategorieën van 0 tot 3, van 4 tot 8 en van 9 tot 12 jaar en we bedienen ze alle drie op een andere manier. Voor kinderen van 12 tot 18 hebben we nog geen programma, maar we zien wel dat veel kinderen na hun 12e gewoon lid blijven. We zoeken nog naar een manier om ook die groep aan ons te binden. Het leuke is dat de mensen die zich hebben aangemeld, intrinsiek gemotiveerd zijn. Ze zijn dus heel serieus met hun aanmelding. Misschien kunnen we daarmee de basis leggen voor een betrokkenheid bij Natuurmonumenten als ze eenmaal volwassen zijn geworden.”

René: “Als we het goed aanpakken en verder ontwikkelen, komen we volgens mij op termijn zeker tot volwassen lidmaatschappen voor veel kinderen van OERRR.” Rinia: “Wat die intrinsieke motivatie betreft: volgens mij zit het heel diep. Als je een groep volwassenen vraagt naar verhalen over hun jeugd, krijg je een enorme mix van vaak prachtige verhalen. Heel verschillend allemaal. Maar ze delen de emotie van de verhalen van hun jeugd. Tijdens een bespreking onlangs bij ING stelde ik als introductie die vraag aan de aanwezigen. Ook daar kwamen mooie verhalen los, gebeurtenissen die ze vaak samen met hun ouders hadden meegemaakt. We gingen door dit te bespreken op een leuke manier de vergadering in.” ◊

VAKBLAD FONDSENWERVING

31

BESTUUR

Gosse Bosma president

European Fundraising Association door Jaap Zeekant

Toen in 1991 een aantal charidirecteuren en hoofden Fondsenwerving de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (nu Goede Doelen Nederland) en het Nederlands Genootschap van Fondsenwervers (opgegaan in Nederland Filantropieland) oprichtten, behoorden ze daarmee in de Europese fondsenwervingssector tot de voorhoede. In de jaren daarna kwamen veel van de Europese landen langszij en in 2002 werd EFA opgericht.

Gosse Bosma (10e van rechts) met EFA (bestuurs)leden en ondersteuners

In november vorig jaar werd Gosse Bosma, directeur van Goede Doelen Nederland, gekozen als president van de European Fundraising Associaton. EFA is een relatief kleine organisatie met beperkte budgetten. Het is een netwerk van zeventien aangesloten organisaties en een aantal waarnemers, uit Europa. Samen vertegenwoordigen ze de Europese fondsenwervingsgemeenschap. Overigens hebben niet alle landen één brancheorganisatie. Soms is het een genootschap van fondsenwervers, soms zijn het de goede doelen en soms een combinatie. Soms begon het, zoals in de UK en Duitsland, als een genootschap en werden in een later stadium ook de fondsenwervende 32

instellingen toegelaten, wat de lobbykracht zeer ten goede kwam. Dergelijke verschillen per land heb je nu eenmaal. De missie is om steun te geven aan fondsenwerving in heel Europa als hulpbron voor het goede doel, onder meer door versterking van de nationale brancheorganisaties. EFA maakt zich sterk voor de ontwikkeling van het beroep van fondsenwerver. Het fungeert als een platform, met de bedoeling als leden met één stem te kunnen spreken.

Jaap: Loopt EFA als kleine organisatie met krappe budgetten niet tegen enorme beperkingen aan?

VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

BESTUUR Gosse: “Als het om belangrijke thema’s gaat realiseren onze achterbannen zich het belang van gezamenlijke standpunten en lobby. Maar dat betekent nog niet dat we voldoende budget hebben om een brede en krachtige belangenbehartiging in Europa op te zetten.

We zullen het met die beperking voorlopig moeten doen en vooralsnog moeten focussen op wat belangrijk is. Door als bestuursleden zelf heel actief te zijn slagen we er zeker in om onze invloed bij belangrijke thema’s te doen gelden. Maar we moeten kiezen. We kunnen niet alles. EFA moet zich dit jaar op drie zaken richten: vernieuwing van het accreditatieprogramma voor nationale opleidingen, het georganiseerd delen en beschikbaar stellen van marktinformatie uit de diverse landen en gefocust samenwerken voor lobby in Europa.

miljoenen af. Maar btw-vrijstelling, dat valt niet mee.

Want in Nederland hoor je op het ministerie dat het Europees beleid is, terwijl je in Europa te horen krijgt dat er in de landen zelf iets mogelijk is. EFA is aangesloten bij de European Charity Commission on VAT (ECCVAT), maar het zal een kwestie worden van zeer lange adem.

Het European Foundation Statute waarnaar gestreefd is maar dat er niet kwam, was bedoeld om aan te geven waaraan in heel Europa fondsenwervende instellingen zouden moeten voldoen om overal voor fiscale faciliteiten in aanmerking te komen. Uiteindelijk bleken de vakministers daarover geen overeenstemming te kunnen bereiken. Achteraf moet je vaststellen dat de lobby op dit onderwerp zich onvoldoende heeft gericht op de individuele landen.”

“EFA maakt zich sterk voor de ontwikkeling van het beroep van fondsenwerver.

Het fungeert als een platform, met de bedoeling als leden met één stem te kunnen spreken.”

“Een van de belangrijke vragen is hoe we ervoor kunnen zorgen dat we een goed beeld krijgen van de politieke agenda en hoe we met ander partijen samen, zoals de European Foundation Center (EFC) en de Koning Boudewijn Stichting, onze belangen in Brussel effectief kunnen behartigen. Gelukkig zit ik zelf relatief dicht bij Brussel en daar zal ik zeker gebruik van maken. We zullen zeker ook de samenwerking met de EFC moeten zoeken en nodig hebben, alleen al om een goed inzicht te krijgen in wat er speelt.”

“EFA staat voor de kwaliteit en de toegankelijkheid van de opleidingen voor fondsenwerving in de Europese landen.

De bestaande accreditatie, inmiddels al weer een jaar of zeven oud, wordt aangepast aan de nieuwe ontwikkelingen.

We vroegen ons af of het stelsel voorziet in de behoefte in elk land. Moet alles via geaccrediteerde opleidingen lopen of maken we ruimte om bijvoorbeeld ook het aanbod van individuele cursussen te accrediteren? Dankzij de certificering hebben opleidingen in veel landen toch wel een impuls gekregen. Soms zijn het opleiders, soms zijn het de brancheorganisaties zelf die dat verzorgen.”

“Verder zullen we doorgaan met Fundraising Europe, de nieuwsbrief van EFA. Voor het marktonderzoek, het EFA-survey, zullen we graag de samenwerking zoeken met Giving Europe. We gaan ons eigen survey voor de tweede keer doen en de kennis en informatie die dat oplevert met elkaar delen. Onderwerpen die vanwege besluitvorming in Brussel – sommige al langere tijd – aandacht vragen zijn betalingsverkeer, btw-wetgeving (VAT), regelgeving voor bestrijding van praktijken van financiering van terrorisme en witwassen.”

“De btw is een belangrijk maar zeer lastig onderwerp.

We dragen als goede doelen Europees gezien honderden NR.2 2017

“En dan is er natuurlijk de wetgeving die voortkomt uit de reactie op 9-11. Wat daarbij speelt, is dat ‘Brussel’ zich er vooral op richt misbruik van geldstromen voor terrorisme of andere doeleinden dan waarvoor de organisatie is opgericht, tegen te gaan. Men wil een UBO-register instellen. Men wil voor elke organisatie weten wie de ‘ultimate beneficial owner’ is, zodat er zicht is op wie er uiteindelijk verantwoordelijk kan worden gehouden.

Als samenwerkende Nederlandse brancheorganisaties staan we op het standpunt dat een anbi geen UBO kan hebben.

Er is binnen een bestuur, de kring van toezichthouders, niet één individuele eindverantwoordelijke of belanghebbende.

Dat geldt ook elders in Europa. EFA zoekt naar wegen om die regelgeving tijdig aangepast te krijgen. Dat wil niet zeggen dat we het probleem niet begrijpen. Er zijn immers ook heel wat commerciële stichtingen, waar je wel degelijk naar kunt kijken vanuit de UBO-gedachte. Maar we moeten wel zorgen dat anbi’s niet onder dergelijke regelgeving te lijden hebben.”

Jaap: Bovendien zou dan de Kamer van Koophandel de beoogde uitvoerder van die UBO-registratie in Nederland zijn en die staat nou niet direct bekend als een organisatie die zijn ICT en zijn registraties op orde heeft.

Gosse: “Diverse partijen maken zich daar grote zorgen over. Dat UBO-register zou er voor 1 juli ook in Nederland moeten zijn. Als EFA blijven we weg van de vraag of zo’n register iets bijdraagt aan terrorismebestrijding. Maar vast staat wel dat het voor de anbisector een ernstig probleem kan vormen. Welke bestuurder of toezichthouder van een goed doel of fonds wil nou als enige eindverantwoordelijke in zo’n register worden opgenomen? Als dat register er komt, wordt het nog moeilijker om bestuursleden te vinden, dan het nu al is. We zullen er vanuit EFA aan werken dat te voorkomen.” ◊

VAKBLAD FONDSENWERVING

33

UW BEDRIJFSEVENEMENT IN DE KUIP!

MEER INFORMATIE: WWW.DEKUIP.NL NEEM CONTACT OP VIA EVENEMENTEN@DEKUIP.NL OF 010 - 49 29 455

COLUMN XXX

RED DE PETITIE! door Ard Lok

I

n de zomer van 2014 stellen twee activisten de schending van mensenrechten in Azerbeidzjan aan de kaak. Hun kritiek schiet de overheid in het verkeerde keelgat: een paar dagen later worden ze opgepakt en veroordeeld tot achtenhalf en zeven jaar gevangenisstraf.

Ard Lok is strateeg bij WWAV ard@wwav.nl

Amnesty International legt zich hier niet bij neer. Binnen de kortste keren verzamelt de organisatie ruim 60.000 handtekeningen en die worden gebruikt om de politieke druk op de regering van Azerbeidzjan op te voeren.

En met succes: de activisten worden na een paar maanden vrijgelaten.

Organisaties als Amnesty en Greenpeace bewijzen steeds opnieuw wat de kracht van een petitie kan zijn. Welke gevolgen het mobiliseren van de stem van het publiek kan hebben. Een petitie is een fantastische manier om je supporters actief bij je doelen te betrekken.

Met een petitie kun je echter ook op een vriendelijke en inhoudelijke manier kennismaken met nieuwe mensen. Het is een zeer effectief middel in de strijd om leads en steeds meer non-profits gooien dat wapen gretig in de strijd. Met alle gevolgen van dien…

Sommige petities hebben geen enkel ander doel dan leadswerving. Je kunt tegenwoordig je stem geven tegen moeder-en kindersterfte, of tegen ondervoeding bij Syrische kinderen. Maar hoe gaat mijn stem daarvoor zorgen? Natuurlijk wil ik geen kindersterfte of ondervoeding. Maar een petitie brengt daar toch geen verandering in?

Door deze nieuwe ontwikkeling dreigt de petitie aan zijn eigen succes ten onder te gaan. Op Facebook kom je ze overal tegen en daarom gaan steeds meer mensen er met een kritisch boogje omheen. Ze tekenen niet meer voor de goede zaak, omdat ze weten dat ze daarna gebeld gaan worden.

Wat begon als mobilisatiemiddel is verworden tot een doorzichtige marketingtruc. En dat is bijzonder schadelijk voor goedwillende doelen en de geloofwaardigheid van echte petities. Om activisten in Azerbeidzjan vrij te krijgen helpt een petitie. Om ondervoeding in Syrië aan te pakken is gewoon heel veel geld nodig.

Door de indruk te wekken dat we honger kunnen bestrijden met petities, ondermijnen we het effect van de oprechte petitie. En geven we een verkeerd beeld van de werkelijkheid. Sommige situaties zijn gelukkig te beïnvloeden door de stem van het publiek. Andere situaties zijn te beïnvloeden door giften. Laten we eerlijk zijn over het verschil. Kortom: red de petitie! ◊

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

35

KENNIS

Alweer een nieuw boek van Petra Hoogerwerf

door Jaap Zeekant

Petra Hoogerwerf, oprichter van Veleda advies, kan met recht de meest publicerende auteur in onze sector worden genoemd. Naast haar vele boeken schreef ze ook artikelen en spreekt ze op conferenties. Vonk!

Fondsen werven met hoofd en hart werd met ruim 3000 exemplaren het bestverkochte boek op dit vakgebied.

In 2017 verschijnt alweer haar nieuwe boek ‘Echte winst. Over ondernemen met impact.’ Met recht kan ze als vernieuwer worden gezien die ons vakgebied voortdurend een spiegel voorhoudt.

Je zou 1993 kunnen zien als het jaar waarin de professionalisering van de fondsenwerving is begonnen.

In dat jaar startte de eerste opleiding Marketing, sponsoring en fondsenwerving onder leiding van Petra Hoogerwerf. Dat was zelfs nog voor in 1994 het Genootschap van Fondsenwervers (thans Nederland Filantropieland) en de VFI (nu Goede Doelen Nederland) werden opgericht. In de ruim twintig jaar die volgden is Petra zich op allerlei fronten blijven inzetten voor de ontwikkeling van de maatschappelijke sector. De lange lijst met boeken die ze publiceerde, is daarvan een mooie illustratie (zie timeline). De ontwikkeling en professionalisering van de fondsenwerving is ook wat haar en haar collega’s drijft als consultant, vanuit Veleda advies. Hoe ze aan die naam kwam? “Veleda was een van de eerste vrouwelijke, strategische adviseurs. Ze speelde een belangrijke rol bij de overwinning van de Bataven op de Romeinen. Ze adviseerde de Bataven zo goed, dat zij de Romeinen wisten te verslaan. Ik vind haar een mooi rolmodel. Ons bureau levert interim- en projectmanagers en adviseert op het gebied van strategie, marketing en fondsenwerving. We werken voor tal van organisaties in goededoelen- en non-profitland. Maar ook voor bedrijven als het gaat om verantwoord ondernemen Onze missie

erwerf Boeken van Petra Hoog Handboek Fondsenwerving

Samsom Uitgeverij, 1996 tot en met 2001 (eindredactie)

Handboek Sponsoring

Samsom Uitgeverij, 1996 tot en met 2000 (eindredactie)

1996

is om organisaties meer impact te laten creëren voor de samenleving. Dat kan alleen door een goede strategie, een sterke organisatie en uitgekiende verdienmodellen. We willen organisaties en mensen ondernemender te maken.”

Wat is jouw Vonk! voor je nieuwe boek?

“Mijn inspiratie komt van alle mensen die ik gesproken heb voor het boek. Dat zijn er inmiddels ruim honderd.

Er zijn zoveel mensen die fantastisch werk doen voor de samenleving. Ik blijf onder de indruk van het vernuft, het doorzettingsvermogen en de passie die ze aan de dag leggen om de samenleving een stukje beter te maken.

Met alle input van de interviews met die mensen, door het verwerken van de meest actuele vakliteratuur en het reflecteren op mijn eigen adviesopdrachten, heb ik dit nieuwe boek ontwikkeld.”

Minister Ploumen karakteriseerde Vonk! als : “Het ultieme inspiratie en doe‐boek van deze tijd”.

Kunnen we dat nu ook weer verwachten?

Hoogerwerf : “Dat oordeel laat ik graag aan de lezers over. De civil society verandert in rap tempo. Ik zie veel initiatieven van bedrijven, social enterprises, kleine burgerinitiatieven en hubs naast goede doelen en nonprofitorganisaties ontstaan die zich ook richten op het bereiken van impact in de samenleving. In het boek geef ik eerst een beschrijving van deze trend. Daarna ga ik in op de door mij ontwikkelde Vonk!-methode.”

Wat betekent de Vonk!-methode?

“De methode staat voor goede, georganiseerde passie, gericht op een échte verandering in de samenleving.

Daarin moet je de beste willen zijn. En het kan elk type organisatie zijn: een non-profitorganisatie, social enterprise of bedrijf. Mensen werken er graag, er wordt met plezier

Sponsoring Actueel

vakblad, Samsom Uitgeverij, 1996 tot en met 2000 (eindredactie)

Sponsoring antwoordenboek – Juridische aspecten

Samsom Bedrijfsinformatie, 1996. P.F. Hoogerwerf en P.G. van der Zee

Sponsoring antwoordenboek – sociaal-maatschappelijke projecten

Samsom Bedrijfsinformatie, 1996. W.J.P.M. Lokerman en F.H.M. Genevace m.m.v. Petra Hoogerwerf

KENNIS samengewerkt met andere organisaties en bedrijven en klanten zijn tevreden. Je voelt de passie als je binnenkomt.

Maar het gaat om de maatschappelijke resultaten. Er wordt maatschappelijke winst nagestreefd op het gebied van armoede, plezier en inspiratie, welzijn, groene omgeving, bewegen en gezondheid, werkgelegenheid of leren. In mijn ogen zou elke organisatie of elk bedrijf échte winst moeten willen maken.”

Kun je een paar stappen uit je methode toelichten?

“Een van de onderwerpen die ik beschrijf, is samenwerking. Ik denk dat hier een belangrijk opgave ligt voor veel organisaties. De zeventien Sustainable Deveopment Goals van de Verenigde Naties brengen de opgaven van de wereld in beeld: van armoedebestrijding tot gezondheidsproblemen. Dat vergt samenwerking, moed en ondernemerschap. Om impact te bereiken op deze terreinen moet beter worden samengewerkt.

Daarnaast levert samenwerking veel andere zaken op zoals kennis, energie, netwerk en nieuwe inzichten. Het kan leiden tot efficiency. Het is ook een wens die bij het geefpubliek bestaat.”

Wie heb je geïnterviewd?

“Ik heb voor het schrijven van dit boek de medewerking gezocht van enkele vakgenoten, zoals Jamy Goewie van Ashoka, Anna Chojnacka van de 1% Club en Jan Snoei

Petra Hoogerwerf

Van dromen naar scoren, fondsenwerving voor vrijwilligersorganisaties

Forum/Movisie, 2000 en 2008 Petra Hoogerwerf en Hester van Wingerden

2000 en 2008

van AcconAVM Accountants. Het is inspirerend hun eigen invalshoek te horen op de onderwerpen die ik beschrijf. Verder staan er weer ruim zestig voorbeelden in zoals de Postcode Loterij, de Duurzame Energie Unie en Access to Medicine Foundation. Of Inkisha “one of the 10 most promising start ups” van Africa.

In de plastic cultuur in Kenia probeert Inkisha de

“Samenwerking is de opgave van deze eeuw om complexe maatschappelijke problemen op te oplossen. “ plastic tas te verruilen voor milieuvriendelijke papieren verpakking. Hoe de oprichter dat heeft aangepakt, is uitermate ondernemend en creatief.”

Voor wie is het boek bedoeld?

“Voor iedereen die vanuit een stichting, burgerinitiatief of bedrijf impact wil hebben op de samenleving en inspiratie én kennis wil opdoen. Het boek is praktisch en biedt veel handvatten, ook op het gebied van fondsenwerving, commercie en andere verdienmodellen.” ◊

Geoffrey Mulei, directeur social enterprise Inkisha in Nairobi en Petra Hoogerwerf

Het besturen van een Fonds

FIN, Den Haag, 2005. (eindredactie en tekst)

2005

Wat is fondsenwerven IF Academy, 2010 (eindredactie)

2010

Vonk! Fondsen werven met hoofd en hart

Lenthe Publihers, 2013

2013

Echte winst!

Ondernemen met impact: een praktische handleiding Uitgeverij SWP, Amsterdam, 2017

2017

koffie M E T. . .

Al eens afgesproken met Annie? Doen, Annie is weer volop aan het werk, inmiddels een paar jaar onder de paraplu van Webhelp. Met de allerhoogste conversies in outbound ĂŠn heel veel ervaring met inbound. Voor kleinere en grote organisaties voor goede doelen, maar

GALVANISTRAAT 9

6 7 1 6 AE EDE

ook business to business. Onze wereld van kennis en ervaring zetten we graag voor u in. U zult dan ook direct constateren dat Annie een interessante gesprekspartner is. Voor meer informatie, bel 088 3305050 of mail naar info@annie.nl.

088 3305050

INFO@ANNIE.NL

ANNIE.NL

KENNIS XXX

OPLEIDINGEN fondsenwerving en filantropie 13 april 2017 Social Media voor fondsenwervers

18 april 2017 Basisprincipes van Grote Giften Werving

Inmiddels zetten de meeste goede doelen social media wel in als onderdeel van hun marketing mix. Maar om dat succesvol te doen is meer nodig dan er af en toe een uurtje aandacht aan besteden.

In deze workshop gaan we in op de vraag hoe sociale media passen in een non-profitmarketingstrategie en hoe je als charitatieve instelling sociale media integreert in je activiteiten en gestructureerd inzet om mensen te betrekken bij je doelstellingen.

Steeds meer organisaties zetten een programma op om grote giften te werven.

Alvorens hiermee te beginnen, is het belangrijk om te kijken naar de voorwaarden waaraan je organisatie moet voldoen om succesvol te zijn. Ook is het interessant om te leren van andere organisaties en een overzicht te hebben van de juiste stappen die je dient te zetten. Tijdens deze workshop helpt Vera, specialist in grote giftenwerving, je de fundamenten te leggen voor je grote giftenprogramma.

Docent: Walter van Kaam Kosten: vanaf € 98,50 excl. btw.

Aanmelden via: vakbladfw.nl/2mRTNdi

Docent: Vera Peerdeman Kosten: vanaf € 98,50 excl. btw.

Aanmelden via: vakbladfw.nl/2mRMqTf

Abonnees van Vakblad Fondsenwerving ontvangen € 50,- korting op de opleidingen van de Vakopleiding Fondsenwerving, en € 250,- korting bij de IF-Academy.

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

43

KENNIS XXX

11 mei 2017 Fondsenwerving voor Zorginstellingen en Ziekenhuizen

Fondsenwerven voor zorginstellingen en ziekenhuizen is een nieuwe groeiende markt. Steeds meer zorginstellingen zien het nut en noodzaak van een aanvullende private inkomstenstroom. Toch is er ook nog veel onbekendheid met dit specifieke vakgebied en is de fondsenwerving vaak afhankelijk van een vrijwillig bestuur of een medewerker die ‘het erbij doet’. Ondanks deze beperkingen zijn er voor jouw zorginstelling grote kansen om donateurs aan je te binden. Anders dan traditionele goede doelen, heb je vaak een sterke lokale verbinding, veel cliënten met hun netwerk en medewerkers die in potentie iets voor jouw zorginstelling kunnen en willen betekenen. In deze workshop exploreer je de mogelijkheden, ga je praktijkgericht aan de slag en doorlopen we een strategisch stappenplan om je niet in het moeras van duizend kansen te laten verzinken en het optimale uit jouw doelen te halen.

16 mei 2017 Filantropie en recht

Deze cursus biedt u interactieve colleges waarin op een laagdrempelige manier relevante wetgeving rondom geven en goede doelen wordt uitgelegd. De cursus is speciaal gericht op goede doelen, stichtingen en verenigingen met een maatschappelijk doel. Aan bod komen onder meer stichtingenen verenigingenrecht, belastingrecht voor goede doelen, de anbistatus, bestuursmodellen voor filantropische organisaties, recht rondom subsidies, nalatenschappen, en geven aan goede doelen.

Docenten: juridisch specialisten van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Duur: 8 bijeenkomsten van 2 uur.

Kosten: €1.500,- inclusief studiemateriaal.

Aanmelden via: vakbladfw.nl/2lf7lLh

18 mei en 15 juni 2017 Financieel- en vermogensbeheer

De opleiding Besturen van Filantropische Fondsen is een samenwerkingsverband tussen het ECSP en de VU. In de derde module van deze opleiding gaan we uitgebreid in op (verantwoord) vermogensbeheer. We gaan in op vragen als: welke interne en externe risico’s brengen verschillende inkomstenbronnen met zich mee en hoe kan met nadruk op de doelstelling van de organisatie structurering worden gegeven aan de reserves van de organisatie? Welk doel dient het aanhouden van (grote) reserves? We gaan daarbij uitgebreid in op vermogensbeheer toegespitst op filantropische fondsen.

Daarnaast bespreken we de ins en outs van het financieel jaarverslag.

Locatie: ECSP, Rotterdam Interesse of meer informatie via: vass.fsw@vu.nl of info@ecsp.nl

Docent: Welmoed van Boven Kosten: vanaf € 98,50 excl. btw.

Aanmelden via: vakbladfw.nl/2mhTuqP

44

VAKBLAD FONDSENWERVING

NR.2 2017

KENNIS XXX

31 mei 2017 Oriëntatiecursus Fondsenwerving

Een must voor iedereen die wil starten met sponsor- en fondsenwerving. Voor directeuren en bestuurders van kleine non-profitorganisaties, beleidsmedewerkers, communicatiemedewerkers en fondsenwervers. Voor hen die werkzaam zijn bij zorginstellingen, of in de cultuursecor, in het onderwijs en natuurlijk bij goededoelenorganisaties. Iedereen in de non-profitsector (wij spreken liever van social-profits) krijgt te maken met een verandering in de fiancieringsmix, een andere kijk op het genereren van een derde geldstroom. Leer hoe deze gelden en /of middelen structureel kunnen worden.

In twee dagen krijgt u een complete helicopterblik op het speelveld: waarom geven mensen, en sponsoren bedrijven? Welke doelgroepen zijn er (dus) voor uw organisatie? Welke technieken zijn er en welke zijn voor uw organisatie het meest geschikt?

Sponsoring? Grote giften? Direct marketing? Evenementen? Een loterij?

Met welke interne stakeholders, met of zonder Vriendenstichting, Actiecomité of Comité van Aanbeveling? Hoe ontwikkelt u stap voor stap een succesvolle eenmalige campagne of structurele extra geldstroom?

31 mei 2017 Beroepsopleiding Fondsenwerving A

De beroepsopleiding Fondsenwerving A richt zich op gedegen kennis van wervingsmethoden en – technieken, en biedt inzicht hoe deze planmatig in te zetten. De opleiding bestaat uit vijf lesdagen en twee keuzeworkshops. Daarnaast krijg je een persoonlijke opleidingsadviesgesprek en je sluit je opleiding af met een werkstuk.

Docenten: Karin Vlug, Corine Aartman en Liz van Ommeren Kosten: € 2.897,- (geen btw van toepassing)

Najaar, sept t/m nov.

Fundraising Grantmaking Sponsoring

Aan de orde komen deze modules: Filantropie, Projectaanvraag schrijven en beoordelen, Communicatie, Charitymarketing, Sponsoring, Financiële en Juridische aspecten. De modules kunnen ook afzonderlijk worden gevolgd.

Docenten: Vakkundige gastdocenten uit de filantropische sector en docenten van Windesheim.

Kosten: afh. van gekozen modulen van € 425,- tot € 1.695,per module. Totaalpakket (6 modulen) € 4.195,Aanmelden via: bit.ly/2dkwa8P

Aanmelden via: vakbladfw.nl/2fNaDUo

Meer informatie over de opleiding vind je op de onderstaande website.

Docenten: Sofie Bienert en Hans van der Westen

Kosten: € 695,- (geen btw van toepassing) Aanmelden via: vakbladfw.nl/2fDUZ06

NR.2 2017

Op deze servicepagina’s brengen we actuele programmainformatie over erkende opleidingen en officiële onderwijsinstellingen, zoals de 3F-Academy (inclusief de daaraan gelieerde – en mede door onszelf opgerichte – Vakopleidingen Fondsenwerving), Hogescholen en universiteiten.

Maar het blijft een overzicht dat geen volledigheid nastreeft.

Ga daarom vooral naar de verschillende websites en verdiep je in het aanbod.

45

PLUSPAGINA

taalhulp.nl Drs. Marianne Zeekant

Lindholm 209 Dokter 1 2133 CSKoomansstraat Hoofddorp 1391 VZ Abcoude Tel.: 023 563 05 83 Tel.: 06-22 5003503120 Fax: 023 562 marianne@taalhulp.nl Mobiel: 06 22 50 50 20 www.taalhulp.nl marianne@taalhulp.nl

Was het nou met...

VACATURES

WT_adv_Zeekant_90x130 24-01-2006 13:49 Page 1

Plaats GRATIS je vacatures op fondsenwerving.nl

Na het recent beëindigen van mijn notarispraktijk richt ik me nu geheel op het ondersteunen van goede doelen en andere non-profits, bij de afhandeling van nalatenschappen.

haal het maximale uit erfenissen! ik zorg

Vacatures met organisatie logo kunnen worden opgenomen op de PLUSPAGINA voor Vakblad Fondsenwerving.

informatie: jobs@fondsenwerving.nl

dat alle formeel noodzakelijke handelingen tijdig en op de juiste wijze plaatsvinden; dat de afhandeling niet langer duurt dan nodig; dat de financiële middelen zo snel en optimaal mogelijk beschikbaar komen; dat onvoorziene risico’s worden uitgesloten, door scherp te letten op de juridische aspecten; dat het overleg met andere begunstigde personen of organisaties effectief en met zorg verloopt.

Mijn samenwerking met het goede doel kan structureel zijn, waarbij ik beschikbaar ben voor de afhandeling van alle voorkomende nalatenschappen. Ook voor de afhandeling van incidentele, lastige dossiers, kan ik worden ingeschakeld. Ik geef ook adviezen over de inhoud van communicatie-uitingen voor potentiële erflaters. Ik ben van origine Duits en ken ook dat recht goed, zodat u ook voor grensoverschrijdende nalatenschappen bij mij terecht kunt.

Neem gerust eens contact met mij op voor een oriënterend gesprek: A Jutta Wolf, Postbus 7373, 2701 AJ Zoetermeer

T 06 – 12 80 03 87 E jwolflegaladvice@gmail.com

11-09-12 09:30

WIJ HELPEN GOEDE DOELEN OM GROEI WAAR TE MAKEN.

• Bestuurlijk advies • Fondsenwervingsadvies • Uitvoeringsadvies www.ksfstichting.nl | tel.: +31 6 54 31 16 20

Direct Mail is niet te missen…, daarbij mailpoint voor al uw direct mail ook niet

FAC EBOOK

Composite Taalhulp_adv90x130FC_newadres.indd 1

J.Wolf legal advice

VakbladFW Like ons op Facebook en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in filantropisch Nederland

facebook.com/ VakbladFW

Schakel nu direct mailpoint DM en fulfilment services in, een terdege organisatie, professioneel, betrouwbaar, flexibel en veelomvattend, voor de complete verzorging van direct mail, periodieke publicaties en nieuwsbrieven.

Bel of mail ons “direct” en bespaar op kosten en budget! mailpoint zal het u zo makkelijk mogelijk maken

Tel. 020 436 16 54 • mail@mailpoint.nl • www.mailpoint.nl NR.2 2017

LEZERSSERVICE FOUNDERS VAKBLAD FONDSENWERVING

ABONNEESERVICE

CONTACT

Annie Connect Amsterdam (088 330 50 50) VriendenLoterij Amsterdam (020 573 74 58)

Onze abonnementenservice is uitbesteed aan Abonnementenland.

Vakblad Fondsenwerving Hollandse Kade 30 | 1391 JM Abcoude T (020) 700 5151 Postbus 157, 1390 AD Abcoude vakblad@fondsenwerving.nl www.fondsenwerving.nl

SPONSORS VAKBLAD FONDSENWERVING Centrum Nalatenschappen

’s Hertogenbosch (073 610 10 40) Cherridata Voorburg (070 303 05 94) ifunds Amersfoort (033 467 70 30) Kalff Almere (036 7111 999) Kentaa Arnhem (026 2616240) Mindwize Hoofddorp (023 567 70 00)

PSI/Vransen DMP

Amsterdam ZO (020 495 38 38)

Reactie & Respons

Amsterdam (0880 280 280) Social Call Hoofddorp (023 565 66 66) WWAV Amsterdam (020 571 5871)

Opzeggen en vragen over abonnementen Nederland: Abonnementenland | Postbus 20 | 1910 AA Uitgeest T 0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut) F 0251-31 04 05 abonnementen@fondsenwerving.nl Opzeggen en vragen over abonnementen België: Abonnementenland | Diependaalweg 6 | 3020 Herent T +32 (0)28 08 55 23 Nieuwe abonnementen enz.

Voor nieuwe abonnementen, adreswijzigingen, en nazendingen: www.fondsenwerving.nl > [Vakblad] > [Abonneren]

CONGRESTEAM Jaap Zeekant

jaap.zeekant@fundsetcetera.nl

Renée Steenbergen

renee.steenbergen@fundsetcetera.nl

Chris Zeekant

chris.zeekant@fundsetcetera.nl

Wiebe de Graaf

wiebe.degraaf@fundsetcetera.nl

Walter van Kaam Jolan van Herwaarden Jeroen Hogenhout Herman Vransen Pelagia de Wild

COLOFON Vakblad Fondsenwerving Een Funds magazine Jaargang 19 nummer 2, nr. 116

Deadlines Zie www.fondsenwerving.nl/ deadlines

© Copyright 1998 – 2017 Funds Etcetera…!

Nederland B.V.

Redactie Hoofdredacteur: Jaap Zeekant jaap.zeekant@fundsetcetera.nl Adjunct-hoofdredacteur: Dr. Renée Steenbergen renee.steenbergen@ fundsetcetera.nl (Web)redacteur: Wiebe de Graaf wiebe.degraaf@fundsetcetera.nl redactie@fondsenwerving.nl www.fondsenwerving.nl

Aanmelden/opzeggen Opzeggingen schriftelijk, 30 dagen voor afloop van de abonnementsperiode.

Abonnementstarief Voor € 97,- per jaar (ex. 6% btw) krijg je 8 keer het blad in de bus en nog veel meer; zie www.fondsenwerving.nl

Vaste Medewerkers Eva Huson Marthe Damman Mana Asadi Columnist Jeroen Talens (WWAV) Aan dit nummer werkten mee Jitty van Doodewaerd, Bart Lont, Henk de Graaf, Samuel Visser, Ard Lok, Christine Lucassen Correctie en eindredactie taalhulp.nl Vormgeving Dana Dijkgraaf Design www.danadijkgraaf.nl Druk Impress www.impress.nl

Uitgever Chris Zeekant / Funds Etcetera ...!

Nederland B.V. Postbus 157 1390 AD ABCOUDE KvK Amsterdam 3414 3256 BTW 8095.48.264.B01 ISSN 1574-4671 Overname artikelen Het overnemen en vermenigvuldigen van artikelen is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever en met bronvermelding.

Opleidingenpagina’s De pagina’s Opleidingen vallen buiten verantwoordelijkheid van de redactie.

Fotocredits We doen altijd ons best om alle rechthebbenden te vermelden. Mocht iemand niet genoemd zijn en menen rechten te kunnen doen gelden, dan verzoeken wij hem zich te wenden tot de uitgever.

Fotograaf Oof Verschuren Portret van Ronald Ockhuysen (p.10) Fotograaf Linelle Deunk Portretten van Pieter Stemerding (p.38, 40) © Shutterstock: Standred (p.11) Juan Aunion (cover, p.3, 19, 20) Zamurovic Photography (p.15) smile photo (p.35) Poprotskiy Alexey (p.43-45)

Prepostale verwerking Intermail / Prepost www.intermail.nl

NR.2 2017

VAKBLAD FONDSENWERVING

47

DIRECT MARKETING

DIRECT MAIL. ONS DNA. ALS JE DOET WAT JE DEED, KRIJG JE WAT JE KREEG. Met PSI Vransen haalt u een betrokken partner in huis die met verrassende oplossingen komt om uw resultaat te verbeteren, met u meedenkt, veel werk uit handen neemt en bovendien kosten voor u bespaart.

Wilt u weten hoe het anders kan? Bel met Jeroen Kimmel, Herman Vransen of Peter Burmanje voor een helder gesprek: tel. 020-495 38 38.

SELECT

www.psi-vransen.nl

CREATE

PRODUCE

IMPROVE