Forse tandem troeft tridem en dumper af

Krogull kiest voor trekkers met eenvoudige tweeassige kippers

Sven Krogull verzet 2200 kuub grond per dag, maar kiest bewust voor een trekker-kippercombinatie in plaats van knikdumpers. Achter dikke 212 kW (300 pk) trekkers hangen geen dure en complexe drieassers, maar juist grote en eenvoudige tandemassers op wielen van 1,70 meter hoog. Met brandstof en geld besparen als doel.

Bij Krogull in Duitsland rijden achttien Case IH Magnums en één Massey Ferguson van ruim 221 kW (300 pk) met kippers in vijf kolonnes. Samen verzetten zij 2200 kuub grond per dag. Inmiddels rijden er drie Beco Maxxim 320HPkippers tussen. Knikdumpers eruit en trekkers met kippers terug. Deze stap maakte Sven Krogull in het Duitse Isselburg alweer twaalf jaar geleden. Zijn bedrijf verzet op het moment zo’n 2200 kuub grond per dag op grote zand- en grindwinningsprojecten. Krogull nam onlangs het bedrijf van zijn vader over en heeft inmiddels vijf kolonnes rijden met totaal 24 man personeel. Behalve de kranen en shovels zijn er achttien Case IH Magnums en één Massey Ferguson 8732 met kippers aan het werk. Ze komen amper op de weg en rijden op de projecten zelden boven de 12 tot 13 km/u. De reden dat Krogull toch kiest voor een trekker met kipper? “Het brandstofverbruik verschilt enorm. De knikdumpers draaiden altijd vol gas en verbruikten met gemak 45 tot 48 liter per uur. De trekkers hebben op twee powershiftbakken na allemaal een traploze bak en zijn ingesteld op maximaal 1600 motortoeren. We komen nu uit op een brandstofverbruik van zeventien liter per uur. Dat is amper de helft!”

In capaciteit maakt het geen verschil, geeft Krogull aan. Qua comfort is de trekker misschien wel in het nadeel op de bouwterreinen, ondanks de vooras- en cabinevering op de trekkers en de disselvering in de kipper. Toch vindt hij gemakkelijker personeel voor een trekker dan voor een knikdumper. “Een trekker kennen de mensen, een knikdumper trekt hen gewoon minder. Daarbij kunnen we de trekkers ook nog eens inzetten voor het stobbenfrezen, terwijl een knikdumper maar één functie heeft”, aldus Krogull. Ook de prijs speelt een rol. Krogull schat dat een trekker op € 150.000,- en een kipper op € 70.000,- komt, wat samen zo’n € 220.000,- maakt. “Een gelijkwaardige knikdumper zou al naar de € 280.000,- gaan. Ondanks alle hightech op de trekkers, die vaak ook nog eens overbodig is, blijven de onderhoudskosten gelijk. Veel van de Magnums kochten we met een paar duizend uur in België en Denemarken. Nu zijn er genoeg bij met 15.000 uur op de klok, maar mankeren deze nog niks.”

De vijftraps kipcilinder met 45 liter inhoud brengt de bak tot een kiphoek van 56 graden in plaats van de bij Beco standaard 60 graden. Het kwam constructief zo beter uit en is geen probleem in het werk.

De tandem is standaard luchtgeveerd. Het pendelpunt ligt iets naar achteren voor meer opstapvermogen van de voorste as.

De disselvering is in te stellen voor een betere vlakstelling of meer comfort.

Tridem te complex

Desondanks koos Krogull wel voor een zo eenvoudig mogelijke kipper, juist om bedieningsfouten te voorkomen en op onderhoud te besparen. Een degelijke kipper gaat namelijk zeker 20.000 tot 25.000 uur mee en dus misschien wel twee trekkerlevens. Als voormalig medewerker van Beco in Duitsland klopte Krogull bij zijn eerdere werkgever aan om er samen één te ontwikkelen. Een tridem ofwel drieasser van 32 ton laadvermogen, de Maxxim 320, viel namelijk al direct af. Deze is pas te krijgen vanaf zo’n € 85.000,-. Grootste struikelblok voor dit werk is echter de vele techniek in het onderstel voor de liftas, stuuras en beremming. Het is ook onnodig, want de wettelijke grens van tien ton aslast is niet relevant voor een kipper die amper op de weg komt. De grootste Maxxim 260HP op twee assen met 26 ton laadvermogen is met € 40.000,- aantrekkelijker, maar vond Krogulll door de dertienkuubs bak weer te klein.

Twintig kuub met kop

Beco maakte daarom deze Maxxim 320HP, een enorme tien ton wegende tandemasser met zo eenvoudig mogelijke techniek en 32 ton laadvermogen. Volgens Beco is het de grootste tweeassige dumper in de markt. De eenvoud straalt ervan af. Zo zijn de assen niet gestuurd en is er een mechanische achterklep. “Als je de klep bij het kippen vergeet te openen, wordt het allemaal wel heel gevaarlijk. Nu heeft de chauffeur er geen omkijken naar”, verklaart Krogull. De bak heeft een waterinhoud van zestien kuub. Prachtig op de bouwterreinen, maar dus niet op de weg. Door de asafstand van 1,85 meter

Technische gegevens Beco Maxxim 320HP

Laadvermogen 32 ton Bakinhoud 20 kuub Bakinhoud (DIN) 16 kuub Bakafmeting (l x b x h) 6000 x 2250/2198 x 1300 Achterklep mechanisch Kiphoek 56 graden Aansluitingen vier hydrauliek, twee lucht Assen tandem, pendel, 200 mm ADR Prijs vanaf € 65.000,- exclusief btw Leverancier Beco, Vianen tellen de assen voor de wet niet als tandem, maar als twee enkele assen en mogen zij elk tien ton dragen. Daarbij moet de oplegdruk op de Scharmüller K80-kipperknobbel vier ton zijn. Met aftrek van de tien ton eigengewicht kan er voor transport over de weg dan vaak maar een halve kipper vol worden geladen. Op de bouwterreinen kan er met een kop erop wel ruim twintig kuub worden geladen.

Banden van 1,70 meter hoog

De forse kipper geeft ook ruimte voor forse wielen van wel 1,70 meter hoog. Standaard zijn er 23.5R25-banden en optioneel 750/60R30.5-banden. Het geeft minder rolweerstand en een beter opstapvermogen. Standaard zijn er ADR-assen gemonteerd. Bij de andere kippers gebruikt Beco assen van BPW. Het pendelpunt van de tandem is iets uit het midden geplaatst, zodat 52 procent van het gewicht op de achteras drukt. Ook dit moet het opstapvermogen verbeteren en de kipper lichter laten trekken. De halfpipe-bak heeft een acht millimeter dikke bodem en wanden van zes millimeter dik. De bak loopt aan de achterzijde conisch naar buiten tot 2,25 meter, is 6,00 meter lang en 1,30 meter hoog. De vijftraps kipcilinder met 45 liter inhoud brengt de bak tot een kiphoek van 56 graden in plaats van de bij Beco standaard 60 graden. Het kwam constructief zo beter uit, maar is geen probleem in het werk. “Lossen van de leemgrond gaat prima”, weet Krogull, die binnenkort zijn derde Maxxim 320HP geleverd krijgt. Afstempeling van de assen zit er in tegenstelling tot de drieassers dan ook niet op. Ook handig: door zijn eenvoud zijn er naast de luchtberemming en verlichtingsstekker slechts vier hydrauliekslangen te koppelen. Eén kwartduims voor de dissel, één driekwartduims voor het heffen en twee driekwartduims leidingen voor het (snel) dalen. De steunvoet gaat met een basic handpomp. Ook anders dan bij de standaard Beco’s is dat de spatborden niet aan de bak, maar aan frame zijn bevestigd. Door de omvang heeft de staalkabel die de klep bedient anders te weinig bewegingsruimte. De disselvering is instelbaar vanaf de trekker voor een betere vlakstelling of meer comfort. De luchtremmen werken wel lastafhankelijk door een koppeling met een drukmeter in de disselvering. De wagen is te krijgen met zowel een TUV- als een RDW-keuring.

TEKST: Frits Huiden FOTO’S: Beco

1,70 meter hoge, ongestuurde wielen, zonder afstempeling bij het kippen en met een mechanische achterklep kenmerken de eenvoud van de kipper.

Maïs onkruidbestrijding en onderzaai: Hoe pakt u het aan in 2020?

Het seizoen 2019 was het eerste jaar van een verplicht vanggewas bij de maïsteelt op zand- en lössgronden. Het was beslist geen doorsneejaar. In onderzoek en in de praktijk werd gezocht naar de beste mogelijkheden. En uiteraard had het weer ook hier zijn invloed op. Toch kunnen we op basis van praktijkervaringen en proeven vooruitblikken naar de adviezen voor 2020.

Ervaringen 2019

Voor we ingaan op adviezen voor komend seizoen staan we puntsgewijs kort stil bij de ervaringen uit 2019. Deze vormen in grote mate de basis voor de aanpak in 2020.

Onderzaai van grassen is in veruit de meeste gevallen (48% handig hulpmiddel om per perceel te bepalen of u wel of geen

van alle vanggewassen) gedaan rondom kniehoogte van de maïs. Loonwerkers hebben hebben hier goed op ingespeeld door de aanschaf van apparatuur en veel overleg met hun telers. In veel minder (maar 14% ) is gekozen voor onderzaai gelijk met het zaaien van de maïs. In de overige gevallen (38%) is gekozen voor het zaaien van het vanggewas na de oogst. Deze methode is verreweg het makkelijkste als het om onkruidbestrijding gaat, want u hoeft hierbij geen rekening te houden met het vanggewas. Wel vergt het een strakke planning om voor 1 oktober te oogsten. Uiteraard is hierbij vaak gebruik gemaakt van vroegere rassen. Mede door de hete droge zomer en een daardoor vroeger afrijpend gewas is dit indien wordt gekozen voor een vanggewas zaaien na de oogst. Op zandgronden en in grondwaterbeschermingsgebieden mag van deze drie bodemherbiciden alleen Frontier worden toegepast. De website www.zandzoeker.nl is een

jaar op deze percelen de oogst voor 1 oktober redelijk gelukt. Dual Gold of Gardo Gold mag spuiten.

Lastige percelen zijn percelen met een hoge onkruiddruk van bijvoorbeeld gladvingergras en/of ooievaarsbek. Eigenlijk zijn deze percelen niet geschikt om bij zaai of op kniehoogte een vanggewas te zaaien. Op deze percelen is namelijk een brede en sterke onkruidbestrijding nodig, inclusief een bodemherbicide, om de onkruidsituatie de baas te worden. Met name de bodemherbiciden geven grote problemen indien het vanggewas gelijk met de maïs of op kniehoogte wordt gezaaid. Hetzelfde geldt voor specifieke grassenmiddelen als het vanggewas tegelijk met de maïs is gezaaid.

Terbutylazine is een belangrijke werkzame stof om de onkruidbestrijding optimaal te laten verlopen. Deze stof geeft geen problemen met grasonderzaai, bevordert de werking van middelen (o.a. een betere werking tegen gladvingergras) en is zelfs essentieel voor een goede aanpak van ooievaarsbek. Terbutylazine zit in de middelen Calaris ® en Gardo ® Gold. Gardo Gold mag niet meer worden ingezet op zandgrond en grondwaterbeschermingsgebieden en is gezien de bodemwerking ook niet te combineren met vroege onderzaai. Voor Calaris ligt dit geheel anders. Dit middel is veilig voor onderzaai. Daarnaast geeft het enige duurwerking en is het afgelopen seizoen veel meer ingezet om toch terbutylazine in de mix te hebben.

Bodemherbiciden zoals Dual Gold ® , Gardo Gold en Frontier Optima* blijven belangrijk voor een goede en lange duurwerking tegen kiemende onkruiden. Helaas zorgt dit er ook voor dat ze een sterk negatief effect hebben op vanggewassen die gelijktijdig met de maïs of op kniehoogte worden gezaaid. Van deze middelen kan dus alleen gebruik worden gemaakt Proefveld waarbij diverse middelen zijn getoetst in combinatie met onderzaai tegelijk met de maïs, onderzaai en kniehoogte en het zaaien van het vanggewas na oogst van de maïs. In het midden ziet u grote verschillen tussen de verschillende veldjes. Calaris is veilig, er staat een prima vanggewas.

Gebaseerd op de ervaringen uit de praktijk en vanuit proefvelden geven we u puntsgewijs adviezen rondom onderzaai, situaties en middelen voor 2020. Wilt u voor uzelf en uw telers tot de beste resultaten komen, dan is één advies voor alle percelen niet meer van deze tijd. Veel meer dan in het verleden zal per situatie gehandeld moeten worden.

Overleg met uw telers wat zij willen (type onderzaai), wat past bij hun percelen (onkruiddruk) en hou daarbij ook uw eigen werkplanning en spreiding in het oog. Alle onderzaai op hetzelfde moment uitvoeren of alle maïs kort voor 1 oktober oogsten is meestal niet mogelijk. Goed overleg voorkomt problemen en een goed advies is de beste vorm van klantenbinding.

Altijd veilig voor gras als vanggewas zijn middelen uit de groep van de triketones (bijvoorbeeld Calaris, Callistar ® en Callisto ® ). Specifieke producten tegen lastige breedbladigen

Daar waar gebuik is gemaakt van bodemherbiciden is het gras niet gekiemd. Links in beeld ziet u een mooi egaal gekiemd fris groen vanggewas, gezaaid na de maïs. Bij zaai na de maïs is er geen invloed meer merkbaar van de gebruikte onkruidbestrijdingsmiddelen.

zoals haagwinde (denk aan Banvel ® , Casper ® of Peak ® ) zijn uiteraard ook veilig inzetbaar, want deze werken niet tegen grassen. Anders ligt dit voor specifieke grassenbestrijders en voor bodemherbiciden die worden ingezet om langdurig kiemende grassen en breedbladigen te bestrijden.

Gladvingergras blijft lastig en is alleen afdoende te bestrijden door vroeg te spuiten en daarbij gebruik te maken van een brede mix in combinatie met een robuuste dosering bodemherbicide. In de praktijk zal dit veelal 1 l/ha Frontier Optima zijn (Dual Gold en Gardo Gold mogen niet meer op zandgronden) in combinatie met Calaris 1-1,5 l/ha om maximaal gebruik te maken van terbutylazine. De duurwerking van een bodemherbicide past echter niet samen met het zaaien van gras tegelijk met de maïs of op kniehoogte. Het beste advies is daarom op gladvingergraspercelen voor een vroeg maïsras te kiezen en voor 1 oktober te oogsten. Alleen dan kunt u het maximale doen tegen gladvingergras.

Ooievaarsbek komt net als gladvingergras hoofdzakelijk voor op zandgronden. Terbutylazine is de aangewezen stof tegen ooievaarsbek. Daarnaast leveren bodemherbiciden een goede extra bijdrage. Op percelen met ooievaarsbek is het advies daarom altijd Calaris. En indien mogelijk - dus indien wordt gekozen voor een vroeg ras en het vanggewas zaaien na de oogst van de maïs - gecombineerd met Frontier Optima als bodemherbicide.

Specifieke grassenbestrijders worden vaak aan de mix toegevoegd om deze te verbreden en met name te versterken op diverse grassen (hanepoot, naaldaar, straatgras). We hebben het dan vooral over middelen op basis van nicosulfuron (o.a. Milagro ® 40). Als het gras pas wordt gezaaid na de onkruidbespuiting geeft dit uiteraard geen problemen en kan Milagro 40 veilig worden ingezet. Maar bij zaai tegelijk van de maïs, dus bij een bespuiting als het vanggewas al is gekiemd, passen deze middelen niet.

Vruchtopvolging van bieten of groenten na de maïs speelt in bepaalde regio’s. Als u kiest voor Laudis* waar geen terbutylazine wordt meegespoten, voeg dan altijd 0,5-0,75 liter Calaris toe om toch de voordelen van terbutylazine te benutten (snellere doding en bredere werking).

Geen vanggewas hoeft er te worden gezaaid op bijvoorbeeld zavel-, klei- of veengronden. In deze situaties is er nog een breed scala aan mogelijkheden. Niet alleen omdat er voor bodemherbiciden of grassenmiddelen geen rekening moet worden gehouden met een vanggewas. Maar ook omdat in deze situatie meer middelen beschikbaar zijn. Zo is het gebruik van Gardo Gold en Dual Gold op deze percelen wel mogelijk.

Tip: ga naar www.syngenta.nl/beslisboom. Hier staat een actueel schematisch advies voor alle situaties, dus rekening houdend met vanggewassen, grondsoorten en vruchtopvolging.

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik het etiket en de productinformatie. ®/™ Registered Trademark of a Syngenta Group Company. Syngenta biedt oplossingen die helpen de bedrijfsvoering verantwoord te optimaliseren: www.syngenta.nl/stewardship. *Laudis is een geregistreerd handelsmerk van Bayer Crop Science. *Frontier Optima is een geregistreerd handelsmerk van BASF Agricultural Solutions.