DAG T OCHT K A NA A L OMVA L -K OLHO R N
BESLIST EEN AANRADER Vrienden uit Den Helder vertellen dat ze hun internationale gasten altijd trakteren op een bezoekje aan het Noord-Hollandse dorp Kolhorn. Dat is vanuit hun woonplaats dichtbij en is volgens hen de moeite waard. Om die reden zijn we er nogal nieuwsgierig naar. Vanaf het Alkmaardermeer ligt het op de route en dus voert de vaartocht van vandaag naar dit plaatsje. PIM VAN DER MAREL
2
3
1 Varend lijkt Noord-Holland allesbehalve dichtbevolkt. 2 Het Noord-Hollandsch Kanaal is op dit stuk recht en industrieel. 3 De sluis in Broek op Langedijk schut naar het onbekende Oosterdelgebied.
Mijn gast op deze toer is Gabriëla. We
loor het die functie. Voor de plezier-
boord aftakt. Voor de goede orde:
hebben afgesproken dat we elkaar al
vaart heeft het kanaal op dit stuk niet
Omval is een buurtschap van Alk-
vroeg in Kolhorn zien. Rond de afge-
de meest positieve kenmerken: recht,
maar, dus dat is gewoon het Kanaal
sproken tijd belt ze me: “Ik heb vast
saai en nogal industrieel van aard.
Alkmaar-Kolhorn.
niet goed naar je e-mail gekeken want
Maar al na korte tijd doemt Alkmaar
ik sta hier in één of ander heel klein
op.
LANGEDIJKER VAART
plaatsje in Noord-Holland!” Na de no-
1 2
www.motorboot.com
Als we het kanaal opdraaien zien we
dige bezweringen om vooral te blijven
ALKMAAR
staan vind ik haar gemakkelijk, want
Als je Alkmaar binnenvaart kom je op
deelte ook de Langedijker Vaart ge-
erg groot is Kolhorn inderdaad niet.
een
Noordhol-
noemd wordt. We varen er meteen de
We parkeren haar auto bij de alvast
landsch Kanaal buigt af naar bak-
Noord-Hollandse weilanden in. Direct
met de havenmeester overeengeko-
boord en min of meer rechtdoor loopt
na de spoorbrug komen we een
men ligplaats en rijden gezamenlijk
het Kraspolder Kanaal. We besluiten
molen met aanlegplaatsen tegen.
naar Akersloot, waar de boot wacht.
om even door de stad te varen en
Deze spoorbrug is een hefbrug die in
houden bakboord aan. Je vaart in de
gesloten toestand de laagste (2,12 m)
NOORDHOLLANDSCH KANAAL
stad vanzelf tegen de historische ac-
is in de hele vaarweg van vandaag.
cijnstoren aan, tegenwoordig het lo-
De rest van de bruggen is 3,50 m of
We stappen goedgemutst in en laven
kale havenkantoor. Vlakbij kun je op
hoger. Na een tijdje arriveren we in
ons aan de koffie. De vaargeul op het
een aantal plaatsen met je boot de
Broek op Langedijk. Een replica van
Alkmaardermeer is betond, omdat het
stad in. Dat doe je voor een leuke lig-
het dorp vormde vorig jaar - tot
de verbinding is voor de binnenvaart
plaats of - als je een hele lage boot
stomme verbazing van iedereen, in-
tussen de Zaan en het Noordhol-
hebt - een rondje stadsgrachten.
clusief de bewoners zelf - het decor
landsch Kanaal. Wij zoeken de laatste
Gabriëla ziet het met plezier aan: “Wat
voor de nodige shots in de Spider-
op en varen op deze manier naar Alk-
een leuk stadje, joh! Dat wist ik eigen-
Man blockbuster ‘Far from home’. Ga-
maar. De historie van dit kanaal is
lijk helemaal niet.” We kijken nog wat
briëla stikt van de lach: “Wat een
boeiender dan het uitzicht als je er
verder rond en vinden Alkmaar zo
passende titel heeft die film dan!”
vaart. In de 19e eeuw gebruikten zelfs
aantrekkelijk dat we er een keer een
zeeschepen het als vaarweg van Den
afzonderlijk verhaal aan zullen wijden.
OOSTERDELGEBIED
Helder naar Amsterdam. Nadat in de
Via de Hoornse Vaart verlaten we de
We passeren aan bakboord de pas-
tweede helft van de 19e eeuw het
stad weer en zoeken de plek op waar
santenhaven van Broek op Langedijk.
Noordzeekanaal werd gegraven, ver-
het Kanaal Omval-Kolhorn naar bak-
Het plaatsje dateert uit de 12e eeuw.
tweesprong.
op de waterkaart dat die op dit geHet
september 2021
3
D A GT OC H T KAN AAL OMVAL- KOLH OR N
4 Molen ‘D’ is nog steeds in bedrijf.
eeuw aan de voormalige Zuiderzee
vooral de historische panden en de
5 De historische panden met de overtuinen
gelegen. Wat daar wel bij past zijn 22
overtuinen erg leuk. Als we ons rondje
maken Kolhorn leuk om te wandelen.
Rijksmonumenten,
een
gemaakt hebben, vinden we Kolhorn
een herdenkingspaal onthuld ter
stel oude turfschuren op de dijk met
– als je in de buurt bent – beslist een
nagedachtenis aan een daar in
een museum functie. Wij vinden
aanrader!
HERDENKINGSPAAL In september 2020 is in Kolhorn
de Tweede Wereldoorlog neer-
een paar typerende foto’s van het
gestorte Lancaster. Drie van de
weilandgebied waar we doorheen
bemanningsleden
waaronder
daarvan
varen. Je moet natuurlijk van zo’n
GOED OM TE WETEN
waren jonge mannen uit Austra-
soort omgeving houden, maar als je
Met de vaste bruggen op 3,50 m of
de buurt van IJmuiden. Daar is ooit
lië. Om die reden toog zelfs de
dat doet word je hier echt verwend.
meer, een diepgang van meer dan
het omgekeerd praten bedacht. Het
Australische ambassadeur er-
De vaarweg biedt ook hier bijna door-
twee meter en royale sluisafmetin-
werkt per lettergreep dus dit blad
lopend een mooi en weids uitzicht.
gen zul je van beperkingen geen last
zou daar als Omrottoob door het
Nieuwe Niedorp herinneren wij ons
hebben.
leven gaan. Hoewel het uit bonafide
heen. Hij heeft - samen met de dame die als 15-jarig meisje
4
vooral van een overnachting in de lo-
ooggetuige was van het neer-
motieven schijnt te zijn ontstaan,
storten – de herdenkingspaal
waren het afgelopen jaar verruimd,
menten. Even later wordt onze aan-
kale jachthaven. In die tijd was het 20
Wat wel zou kunnen is dat je een
bleek het ook in minder legale situa-
onthuld. Mijn in de intro ge-
maar misschien willen die intimi dat
dacht getrokken door een fraai paard
minuten lopen naar de dichtstbijzijnde
local tegenkomt waar je niets van
ties een handig communicatiemid-
noemde vrienden hebben er dus
vooral intiem houden.
op de oever. Het typeert voortreffelijk
supermarkt. Heen ging dat nog wel,
verstaat. Dan ben je waarschijnlijk in
del. EncroChat avant la lettre …..
de aantrekkelijke en vooral landelijke
maar terug was dat wat minder. We
nu nog een argument bij om internationale gasten een rondje
MOLEN ‘D’
omgeving die Noord-Holland biedt.
hopen maar dat daar inmiddels een
Kolhorn voor te stellen.
De vaarweg vervolgt met een hele
We varen vervolgens aan bakboord
aantrekkelijke oplossing voor is ge-
ruime bocht om het Oosterdelgebied
betrekkelijk snel langs de plaatsen
vonden. Vandaag varen we door en
heen. In die bocht staat op de Ooster-
Zuid- en Noord-Scharwoude. Dat
vervolgen we onze weg door landelijk
De haven ziet er gezellig uit, maar is
dijk een opvallend fraaie molen. Het is
brengt ons bij de Roskamsluis.
Noord-Holland. Het gevoel dat je on-
niet druk. Alleen intimi weten blijkbaar
molen ‘D’ uit 1868, in eigendom van
dat je je door de naastgelegen sluis
het lokale waterschap. Door de res-
ROSKAMSLUIS
wordt versterkt door de plaatsnamen
naar het unieke Oosterdelgebied kunt
tauratie in 1975 en het nodige onder-
In de Roskamsluis worden we ge-
hier. Het is natuurlijk helemaal niet
laten schutten. Dit is een landschaps-
houd ziet de molen er patent uit. Ze
schut door een vriendelijke sluiswach-
vreemd dat de brug bij het dorp Lutje-
reservaat waar nog 200 eilanden over
wordt maalvaardig gehouden, maar is
ter. De man ontpopt zich als een
winkel de Lutjewinkelerbrug heet.
zijn van het Rijk der Duizend Eilanden.
niet toegankelijk voor publiek.
We
gezellige prater. Hij duidt ons geheel
Maar het vergroot wel het ver-van-
Onverkaveld gebied in deze vorm vind
mijmeren er even over hoe goed het is
eigener beweging het verschil tussen
huis gevoel. Gabriëla heeft er lol in, als
je verder nergens meer. De sluistijden
dat we zuinig zijn op dit soort monu-
gezellige Noorderlingen en die ‘lui uit
we een hoeve passeren met een oud
de Randstad’. We schateren het uit en
kanon in de tuin: “Ja, dat kun je hier
houden ons domicilie maar even ge-
natuurlijk afschieten zonder dat ie-
heim.
mand daar last van heeft!” Even later
Pal achter de sluis ligt een restaurant
komen we bij de Braaksluis, de
met aanlegplaatsen. We hebben een
tweede sluis van vandaag.
5
N
Route
Den Oever
derhand ver naar het noorden zit
Julianadorp
Balgzandkanaal
Amstelmeer
Anna Paulowna Noordhollandsch Kanaal
Wieringerwerf
Kanaal SchagenKolhorn
Stolper vlotbrug St Maartens vlotbrug
Kolhornerdiep
De sluiswachter van de Braaksluis ge-
haar commentaar voor zich: feitelijk is
draagt zich precies tegenovergesteld
dat gewoon een compliment aan de
aan zijn collega van de Roskamsluis:
kok.
hij laat zich niet zien. Na de sluis vaar
4
www.motorboot.com
kolk die als vijfsprong fungeert. Bak-
We stappen weer in en passeren even
boord uit vind je vrije ligplaatsen en
later aan bakboord het piepkleine na-
verderop de plaatselijke jachthaven.
tuurgebied ‘t Waardje. Het is leuk dat
We leggen de boot neer op de afge-
daar een aanlegsteiger is gemaakt,
sproken plaats en gaan het dorp even
zodat je er kunt overnachten. De vaar-
verkennen. Erdoorheen lopend komt
weg heet hier inmiddels (ook) de Nie-
Kolhorn gezapig over. Dat past niet
dorper Vaart. Niet geheel verrassend
erg bij de historie als vissersplaats van
is het dan ook dat we in de richting
waaruit bijvoorbeeld werd deelgeno-
van de dorpen Oude Niedorp en
men aan de walvisvangst. Het plaatsje
Nieuwe Niedorp varen. We schieten
heeft immers tot midden van de 19e
Lutjewinkelerbrug
Winkel
Oude Niedorp
Roskamsluis
Oud Karspel
Schoorl
Ringvaart Heerhugowaard
Kanaal OmvalKolhorn
N.-Scharwoude Z.-Scharwoude Broek op Langedijk
Opperdoes
Nieuwe Niedorp
(Niedorper Vaart)
Het Waartje
Oosterdel (Langedijker Vaart)
Wognum
Bergen Heerhugowaard
HOORN
Hoornse vaart
ALKMAAR
je het Kolhornerdiep op, een grote
NIEDORPER VAART
Middenmeer
Braaksluis
Lutjewinkel
KOLHORN
die chef is bij ‘Cuisine Culinaire’ houdt
Westfriesche Vaart
Kolhorn Schagen
plekje op het terras gereserveerd en laten ons de lunch smaken. Mijn gast ,
10
0 km
DEN HELDER
(Kraspolder Kanaal)
Egmond/Zee
Omval Heilo
Schermer Ringvaart
Noordhollandsch Kanaal Akersloot Castricum
De Rijp
Alkmaardermeer Uitgeest
Beverwijk
Noordhollandsch Kanaal Krommenie Wormer
Purmerend
Volendam
september 2021
5