1 70
www.motorboot.com
Dag to cht R o ndje B raasse m-Ka a g
Verrassend, fraai en weids We varen een rondje over drie van de Zuid-Hollandse plassen: Vlietland, Braassemermeer en Kagerplassen. We krijgen daardoor alle kans dit fraaie, verrassende en opvallend weidse vaargebied in het westelijk deel van Zuid-Holland in ons hart te sluiten. Pim van der Marel
We beginnen onze vaartocht in Voor-
de Kagerplassen. Hoewel het een be-
Op dit moment worden deze Ener-
schoten op het Rijn-Schiekanaal, de
trekkelijk nieuw gebied is, staat het
cons vernieuwd zodat er straks exem-
Vliet. Ter hoogte van het recreatie-
bezoekersaantal inmiddels op een
plaren staan, die nog 10 meter hoger
schap Vlietland kun je via de Jan Bak-
miljoen per jaar.
zijn. Voor wie interesse heeft in mo-
kersloot de plas op. Dan moet je wel
We steken de plas min of meer recht
lens: deze Zelden van passe is van de
onder de vaste brug van 1,60 meter
over en moeten even zoeken naar het
hand van de Bodegraafse molenbou-
door kunnen. Er is ook een beweeg-
vervolg van de Jan Bakkersloot. Als
wer Adriaen Jacobszoon Butterma en
bare brug die toegang geeft tot de
we die vinden passeren we kort
dateert uit 1642. De molen heeft een
plas. De Wateralmanak geeft echter
daarna een vaste brug in het fietspad
ijzeren scheprad van bijna 6 meter en
aan dat die alleen voor de beroeps-
van 1,40 meter hoog. Dit is de laagste
dat is – naar verluidt – het grootste in
vaart (zandschuiten) wordt bediend.
brug in dit traject. En meteen daarna
Nederland. Ze is in de molendatabase
Het recreatieschap Vlietland is na
volgt de brug in de A4 van 1,70 meter.
opgenomen onder nummer 1149.
1982 ontstaan en de plas is een ge-
Nog onder de brug gaan we al min of
Even verderop, nog steeds langs de
volg van zandwinning. Zoals meestal
meer bakboord uit.
A4, varen we over het Papemeer. Hoewel het een miniem plasje is, des
bij zandwinplassen is het interessant om je dieptemeter in de gaten te hou-
Meerburgerwetering
te groter is de historie. Het is vanaf
den. Die schiet op het midden door
We varen hier de Meerburgerwetering
hier dat de geuzen begin oktober 1574
naar meer dan 30 meter!
op. Het eerste gedeelte daarvan loopt
de Spanjaarden op de Lammen-
Verzin een voorziening die je in zo’n
parallel aan de A4. Desondanks is er
schans onder vuur namen. En daar-
gebied zou verwachten en het is er;
een aantrekkelijk punt in dit stuk. Dat
mee is het welbekende Leidens ontzet
meestal zelfs meer. En niet alleen qua
is als de molen ‘Zelden van passe’
vanaf hier in gang gezet! Voor Leide-
watersport maar ook prachtige – druk
aan stuurboord opdoemt. Precies in
naren is dit ontzet tot op de dag van
bezochte – stranden. Kortom, een vol-
het verlengde daarvan stonden name-
vandaag een gewild excuus voor grote
ledig ingericht recreatiegebied dat
lijk sinds 2005 twee supermoderne
festiviteiten op 3 oktober.
groter is dan je verwacht. Het blijkt bij
windturbines van Enercon. De ‘voor-
De rest van de Meerburgerwetering
elkaar ongeveer even lang te zijn als
uitgang’ in beeld, zeg maar!
brengt ons – na nogal wat bruggen
1 De Jan Bakkersloot brengt je van de Vliet naar de recreatieplas Vlietland. 2 De weidsheid van het landschap springt vooral op de plas in het oog.
2
oktober 2016
71
3 4 vervolgens op de Wijde Aa. Dit water vertoont sterke gelijkenis met de Rottemeren: het is eerder een breed stuk rivier dan een meer. Het ‘wijde’ van deze Aa slaat dan ook op de breedte van het water. Niettemin: weidser dan hier kan het haast niet ! Via de Wijde Aa bereiken we de Heimanswetering, die hier de Woudwetering heet. Van het weidse zo de drukte in! Gekscherend wordt dit water in deze regio de Kalverstraat van het water genoemd. En dat is niet omdat je er zo lekker rustig kunt varen… 3 De Kaagsociëteit heeft naast de starttoren een aantrekkelijke brasserie en je kunt er zelfs trouwen! 4 Plassen - dus ook de Zuid-Hollandse - trekken
Braassemermeer
bij mooi weer volop zeilers. 5 Vanzelfsprekend drukt een beetje buiswater de pret niet.
De Woudwetering gaat over in het Paddegat en dat markeert het begin
72
met een doorvaarthoogte van 1,60 tot
men – in de 12e eeuw gegraven voor
van de Braassemermeer (voor intimi:
1,70 meter – op de Oude Rijn. Een al-
een betere waterafvoer. Met een paar
de Braassem). De plas wordt gere-
ternatieve route voor de recreatieplas
soortgelijke wateren vormde het de
kend tot onze veenplassen. Toch moet
Vlietland en de Meerburgerwetering is
opmaat naar het ontstaan van het
een voorloper daarvan er al langer lig-
doorvaren over de Vliet richting Leiden
eerste waterschap van Nederland
gen. In een 13e eeuwse ‘cope’ brief
en dan stuurboord uit de Oude Rijn
(Rijnland). Op de Does passeer je wel-
(een soort verkavelingsakte) was al
op. Je komt dan uit op hetzelfde punt.
dra de Doeshaven. Dit is een impo-
sprake van ‘het meer van Rijnswater-
sante, goed geoutilleerde jachthaven.
woude’.
Does
Direct daarna wordt de omgeving lan-
De Braassem is zowel feitelijk als op-
Op de Oude Rijn vinden we na een
delijk. In het typisch Zuid-Hollandse
tisch een grote plas. Dat optische effect wordt versterkt doordat het één
paar honderd meter in oostelijke rich-
polderlandschap is een plaatsje als
ting aan bakboord de Does. Het
Hoogmade dan een welkome afwis-
plas is. Het is een typische water-
rechte stuk van de Does is – denkt
seling. Via de Kromme Does kom je
sportplas met alle faciliteiten die je
www.motorboot.com
Dag to cht R o ndje B raasse m-Ka a g
verwacht: actieve watersportvereni-
senblok liggen. Dat betekent dat dit
gingen, jachthavens in alle soorten en
plassengebied een heel andere uit-
maten et cetera. De gemiddelde
straling heeft dan de Braassem. Het
diepte is 4 meter, maar er zijn plaatsen
grote aantal eilanden geeft het gebied
waar het dieper is dan 20 meter.
vooral een knus karakter.
De betonde vaargeul heeft over de
Het is er gemiddeld 3,5 meter diep.
gehele Braassem een diepte van bijna
Met een paar uitschieters naar meer
3 meter. Ze brengt ons op de Oude
dan 30 meter op plaatsen waar zand-
Wetering in het gelijknamige dorp.
winning heeft plaatsgevonden. De on-
Door de beperkte omvang van het
diepe plassen zijn veenplassen. Ze
dorp (minder dan 5.000 zielen) en de
vormen het oudste watersportgebied
gerichtheid op watersport doet het
van Zuid-Holland. Jachthavens en wa-
Fries aan. In het dorp kun je onder
tersportfaciliteiten zijn er dus te over.
meer de Drecht op, bijvoorbeeld voor
Met recht een watersportgebied trou-
een leuke tocht naar Amsterdam.
wens, want voor de niet-watersporters
Wij gaan echter bakboord uit de Ring-
zijn er niet al te veel voorzieningen.
vaart van de Haarlemmermeerpolder
Veel oevers zijn privébezit, hetgeen de
op. Al snel komen we daar aan op een
ontwikkeling daarvan bemoeilijkt. De
bijzonder
5
Ringvaart-
maximumsnelheid in het gebied is
aquaduct. Ook als je hier nooit geva-
12km/u. Er zijn twee ‘paarse’ plassen
ren hebt, ken je het wellicht van de A4
op de waterkaart: het Norremeer en
naal. Maar misschien ben je ‘laag’
(Den Haag-Amsterdam). Er ligt sinds
de Dieperpoel. Snelvaren is daar toe-
genoeg om over het Leidse grachten-
een paar jaar ook een nieuw aquaduct
gestaan, mits je er een ontheffing voor
stelsel te varen. Je kunt dan bijvoor-
naast het oude. Mij geeft het altijd een
hebt. Dagontheffingen zijn digitaal ver-
beeld
raar gevoel om vanaf je boot auto’s
krijgbaar voor € 15,-.
Rijn-Schiekanaal en verderop dat-
onder je door te zien rijden.
We vervolgen onze tocht over de plas
zelfde restaurant. Via de eerste optie
Op dit punt zijn we inmiddels over de
in de richting van Leiden. Daarbij pas-
(de Zijl) kom je – almaar rechtdoor va-
helft van ons rondje van vandaag dat
seren we na een tijdje aan bakboord
rend – ook op dit punt uit. Je bent dan
een kleine 50 kilometer lang is.
de Kaagsociëteit. Dit is niet alleen het
maar een paar kilometer verwijderd
clubgebouw van de Koninklijke WSV
van de Jan Bakkersloot, waar we dit
Kagerplassen
‘De Kaag’, maar ook een aantrekke-
rondje begonnen.
Rechtdoor varend vanaf het aquaduct
lijke brasserie. En voor de trouwlusti-
bereiken we het dorp Buitenkaag. Aan
gen onder ons: het is tegenwoordig
bakboord passeer je hier de grote
zelfs een trouwlocatie! De niet te mis-
jachthaven Kaagdorp. Even verderop
sen starttoren van het complex da-
Dagtocht
brengt de veerpont bezoekers van het
teert uit 1921.
Het rondje Braassem-Kaag is circa
vaste land naar het Kaageiland. Dit is
We komen hier op ’t Joppe, de diep-
50 kilometer lang. De doorvaart-
altijd een druk stuk van de Ringvaart
ste (30 meter) plas van de Kaag. Ge-
hoogte van de laagste brug is 1,40
en vergt een oplettende schipper.
nietend van het ook hier weer weidse
meter.
Even later gaan we bij de werf van Van
uitzicht moeten we een keus maken
Route: Rijn-Schiekanaal - Jan Bak-
Lent bakboord uit de plassen op. Je
hoe we naar Leiden willen varen.
kersloot - Vlietland - Jan Bakkersloot
hebt dan aan bakboord het Kaageil-
Rechtdoor via de Zijl is het kortst.
- Meerburgerwetering - Papemeer -
and met aantrekkelijke terrassen en
Maar via de Warmonder Leede en de
Oude Rijn - Does - Kromme Does -
eetgelegenheden. Zonder andere te-
Haarlemmer trekvaart is ook een aan-
Wijde Aa - Heimanswetering / Woud-
kort te willen doen, noemen we toch
trekkelijke optie. In Leiden komt die uit
wetering - Paddegat - Braassemer-
even Tante Kee: voor zo’n uitstekend
op de Morssingel waar je door twee
meer - Oude Wetering - Ringvaart
restaurant acceptabel geprijsd en –
vaste bruggen moet van 1,70 meter.
Haarlemmerpolder - Kagerplassen -
met name op het terras – een moeilijk
Als dat lukt, bepaalt je doorvaart-
Zijl rechtdoor naar het eindpunt op
te overtreffen ambiance.
hoogte hoe je verder moet. Wat in
het Rijn-Schiekanaal - óf via de War-
Er zijn dertien plassen die tezamen de
ieder geval kan, is aan de Westzijde
monder Leede en de Haarlemmer-
Kagerplassen vormen. Daar zijn vijf
om de stad heen. Je komt dan via het
trekvaart - Korte Vlietkanaal naar het
kleinere plassen bij, waarvan er vier
Korte Vlietkanaal bij restaurant Alle-
eindpunt op het Rijn-Schiekanaal.
op enige afstand van het grote plas-
mansgeest uit op het Rijn-Schieka-
punt:
het
via
de
Trekvliet
naar
het
oktober 2016
73