Rondje Vlietland-Braassem-Kaag

1 70

www.motorboot.com

Dag to cht R o ndje B raasse m-Ka a g

Verrassend, fraai en weids We varen een rondje over drie van de Zuid-Hollandse plassen: Vlietland, Braassemermeer en Kagerplassen. We krijgen daardoor alle kans dit fraaie, verrassende en opvallend weidse vaargebied in het westelijk deel van Zuid-Holland in ons hart te sluiten.

Pim van der Marel

We beginnen onze vaartocht in Voor-

de Kagerplassen. Hoewel het een be-

Op dit moment worden deze Ener-

schoten op het Rijn-Schiekanaal, de

trekkelijk nieuw gebied is, staat het

cons vernieuwd zodat er straks exem-

Vliet. Ter hoogte van het recreatie-

bezoekersaantal inmiddels op een

plaren staan, die nog 10 meter hoger

schap Vlietland kun je via de Jan Bak-

miljoen per jaar.

zijn. Voor wie interesse heeft in mo-

kersloot de plas op. Dan moet je wel

We steken de plas min of meer recht

lens: deze Zelden van passe is van de

onder de vaste brug van 1,60 meter

over en moeten even zoeken naar het

hand van de Bodegraafse molenbou-

door kunnen. Er is ook een beweeg-

vervolg van de Jan Bakkersloot. Als

wer Adriaen Jacobszoon Butterma en

bare brug die toegang geeft tot de

we die vinden passeren we kort

dateert uit 1642. De molen heeft een

plas. De Wateralmanak geeft echter

daarna een vaste brug in het fietspad

ijzeren scheprad van bijna 6 meter en

aan dat die alleen voor de beroeps-

van 1,40 meter hoog. Dit is de laagste

dat is – naar verluidt – het grootste in

vaart (zandschuiten) wordt bediend.

brug in dit traject. En meteen daarna

Nederland. Ze is in de molendatabase

Het recreatieschap Vlietland is na

volgt de brug in de A4 van 1,70 meter.

opgenomen onder nummer 1149.

1982 ontstaan en de plas is een ge-

Nog onder de brug gaan we al min of

Even verderop, nog steeds langs de

volg van zandwinning. Zoals meestal

meer bakboord uit.

A4, varen we over het Papemeer.

Hoewel het een miniem plasje is, des

bij zandwinplassen is het interessant om je dieptemeter in de gaten te hou-

Meerburgerwetering

te groter is de historie. Het is vanaf

den. Die schiet op het midden door

We varen hier de Meerburgerwetering

hier dat de geuzen begin oktober 1574

naar meer dan 30 meter!

op. Het eerste gedeelte daarvan loopt

de Spanjaarden op de Lammen-

Verzin een voorziening die je in zo’n

parallel aan de A4. Desondanks is er

schans onder vuur namen. En daar-

gebied zou verwachten en het is er;

een aantrekkelijk punt in dit stuk. Dat

mee is het welbekende Leidens ontzet

meestal zelfs meer. En niet alleen qua

is als de molen ‘Zelden van passe’

vanaf hier in gang gezet! Voor Leide-

watersport maar ook prachtige – druk

aan stuurboord opdoemt. Precies in

naren is dit ontzet tot op de dag van

bezochte – stranden. Kortom, een vol-

het verlengde daarvan stonden name-

vandaag een gewild excuus voor grote

ledig ingericht recreatiegebied dat

lijk sinds 2005 twee supermoderne

festiviteiten op 3 oktober.

groter is dan je verwacht. Het blijkt bij

windturbines van Enercon. De ‘voor-

De rest van de Meerburgerwetering

elkaar ongeveer even lang te zijn als

uitgang’ in beeld, zeg maar!

brengt ons – na nogal wat bruggen

1 De Jan Bakkersloot brengt je van de Vliet naar de recreatieplas Vlietland. 2 De weidsheid van het landschap springt vooral op de plas in het oog.

2

oktober 2016

71

3 4 vervolgens op de Wijde Aa. Dit water vertoont sterke gelijkenis met de Rottemeren: het is eerder een breed stuk rivier dan een meer. Het ‘wijde’ van deze Aa slaat dan ook op de breedte van het water. Niettemin: weidser dan hier kan het haast niet !

Via de Wijde Aa bereiken we de Heimanswetering, die hier de Woudwetering heet. Van het weidse zo de drukte in! Gekscherend wordt dit water in deze regio de Kalverstraat van het water genoemd. En dat is niet omdat je er zo lekker rustig kunt varen…

3 De Kaagsociëteit heeft naast de starttoren een aantrekkelijke brasserie en je kunt er zelfs trouwen! 4 Plassen - dus ook de Zuid-Hollandse - trekken

Braassemermeer

bij mooi weer volop zeilers. 5 Vanzelfsprekend drukt een beetje buiswater de pret niet.

De Woudwetering gaat over in het Paddegat en dat markeert het begin

72

met een doorvaarthoogte van 1,60 tot

men – in de 12e eeuw gegraven voor

van de Braassemermeer (voor intimi:

1,70 meter – op de Oude Rijn. Een al-

een betere waterafvoer. Met een paar

de Braassem). De plas wordt gere-

ternatieve route voor de recreatieplas

soortgelijke wateren vormde het de

kend tot onze veenplassen. Toch moet

Vlietland en de Meerburgerwetering is

opmaat naar het ontstaan van het

een voorloper daarvan er al langer lig-

doorvaren over de Vliet richting Leiden

eerste waterschap van Nederland

gen. In een 13e eeuwse ‘cope’ brief

en dan stuurboord uit de Oude Rijn

(Rijnland). Op de Does passeer je wel-

(een soort verkavelingsakte) was al

op. Je komt dan uit op hetzelfde punt.

dra de Doeshaven. Dit is een impo-

sprake van ‘het meer van Rijnswater-

sante, goed geoutilleerde jachthaven.

woude’.

Does

Direct daarna wordt de omgeving lan-

De Braassem is zowel feitelijk als op-

Op de Oude Rijn vinden we na een

delijk. In het typisch Zuid-Hollandse

tisch een grote plas. Dat optische effect wordt versterkt doordat het één

paar honderd meter in oostelijke rich-

polderlandschap is een plaatsje als

ting aan bakboord de Does. Het

Hoogmade dan een welkome afwis-

plas is. Het is een typische water-

rechte stuk van de Does is – denkt

seling. Via de Kromme Does kom je

sportplas met alle faciliteiten die je

www.motorboot.com

Dag to cht R o ndje B raasse m-Ka a g

verwacht: actieve watersportvereni-

senblok liggen. Dat betekent dat dit

gingen, jachthavens in alle soorten en

plassengebied een heel andere uit-

maten et cetera. De gemiddelde

straling heeft dan de Braassem. Het

diepte is 4 meter, maar er zijn plaatsen

grote aantal eilanden geeft het gebied

waar het dieper is dan 20 meter.

vooral een knus karakter.

De betonde vaargeul heeft over de

Het is er gemiddeld 3,5 meter diep.

gehele Braassem een diepte van bijna

Met een paar uitschieters naar meer

3 meter. Ze brengt ons op de Oude

dan 30 meter op plaatsen waar zand-

Wetering in het gelijknamige dorp.

winning heeft plaatsgevonden. De on-

Door de beperkte omvang van het

diepe plassen zijn veenplassen. Ze

dorp (minder dan 5.000 zielen) en de

vormen het oudste watersportgebied

gerichtheid op watersport doet het

van Zuid-Holland. Jachthavens en wa-

Fries aan. In het dorp kun je onder

tersportfaciliteiten zijn er dus te over.

meer de Drecht op, bijvoorbeeld voor

Met recht een watersportgebied trou-

een leuke tocht naar Amsterdam.

wens, want voor de niet-watersporters

Wij gaan echter bakboord uit de Ring-

zijn er niet al te veel voorzieningen.

vaart van de Haarlemmermeerpolder

Veel oevers zijn privébezit, hetgeen de

op. Al snel komen we daar aan op een

ontwikkeling daarvan bemoeilijkt. De

bijzonder

5

Ringvaart-

maximumsnelheid in het gebied is

aquaduct. Ook als je hier nooit geva-

12km/u. Er zijn twee ‘paarse’ plassen

ren hebt, ken je het wellicht van de A4

op de waterkaart: het Norremeer en

naal. Maar misschien ben je ‘laag’

(Den Haag-Amsterdam). Er ligt sinds

de Dieperpoel. Snelvaren is daar toe-

genoeg om over het Leidse grachten-

een paar jaar ook een nieuw aquaduct

gestaan, mits je er een ontheffing voor

stelsel te varen. Je kunt dan bijvoor-

naast het oude. Mij geeft het altijd een

hebt. Dagontheffingen zijn digitaal ver-

beeld

raar gevoel om vanaf je boot auto’s

krijgbaar voor € 15,-.

Rijn-Schiekanaal en verderop dat-

onder je door te zien rijden.

We vervolgen onze tocht over de plas

zelfde restaurant. Via de eerste optie

Op dit punt zijn we inmiddels over de

in de richting van Leiden. Daarbij pas-

(de Zijl) kom je – almaar rechtdoor va-

helft van ons rondje van vandaag dat

seren we na een tijdje aan bakboord

rend – ook op dit punt uit. Je bent dan

een kleine 50 kilometer lang is.

de Kaagsociëteit. Dit is niet alleen het

maar een paar kilometer verwijderd

clubgebouw van de Koninklijke WSV

van de Jan Bakkersloot, waar we dit

Kagerplassen

‘De Kaag’, maar ook een aantrekke-

rondje begonnen.

Rechtdoor varend vanaf het aquaduct

lijke brasserie. En voor de trouwlusti-

bereiken we het dorp Buitenkaag. Aan

gen onder ons: het is tegenwoordig

bakboord passeer je hier de grote

zelfs een trouwlocatie! De niet te mis-

jachthaven Kaagdorp. Even verderop

sen starttoren van het complex da-

Dagtocht

brengt de veerpont bezoekers van het

teert uit 1921.

Het rondje Braassem-Kaag is circa

vaste land naar het Kaageiland. Dit is

We komen hier op ’t Joppe, de diep-

50 kilometer lang. De doorvaart-

altijd een druk stuk van de Ringvaart

ste (30 meter) plas van de Kaag. Ge-

hoogte van de laagste brug is 1,40

en vergt een oplettende schipper.

nietend van het ook hier weer weidse

meter.

Even later gaan we bij de werf van Van

uitzicht moeten we een keus maken

Route: Rijn-Schiekanaal - Jan Bak-

Lent bakboord uit de plassen op. Je

hoe we naar Leiden willen varen.

kersloot - Vlietland - Jan Bakkersloot

hebt dan aan bakboord het Kaageil-

Rechtdoor via de Zijl is het kortst.

- Meerburgerwetering ­- Papemeer -

and met aantrekkelijke terrassen en

Maar via de Warmonder Leede en de

Oude Rijn - Does - Kromme Does -

eetgelegenheden. Zonder andere te-

Haarlemmer trekvaart is ook een aan-

Wijde Aa - Heimanswetering / Woud-

kort te willen doen, noemen we toch

trekkelijke optie. In Leiden komt die uit

wetering - Paddegat - Braassemer-

even Tante Kee: voor zo’n uitstekend

op de Morssingel waar je door twee

meer - Oude Wetering - Ringvaart

restaurant acceptabel geprijsd en –

vaste bruggen moet van 1,70 meter.

Haarlemmerpolder - Kagerplassen -

met name op het terras – een moeilijk

Als dat lukt, bepaalt je doorvaart-

Zijl rechtdoor naar het eindpunt op

te overtreffen ambiance.

hoogte hoe je verder moet. Wat in

het Rijn-Schiekanaal - óf via de War-

Er zijn dertien plassen die tezamen de

ieder geval kan, is aan de Westzijde

monder Leede en de Haarlemmer-

Kagerplassen vormen. Daar zijn vijf

om de stad heen. Je komt dan via het

trekvaart - Korte Vlietkanaal naar het

kleinere plassen bij, waarvan er vier

Korte Vlietkanaal bij restaurant Alle-

eindpunt op het Rijn-Schiekanaal.

op enige afstand van het grote plas-

mansgeest uit op het Rijn-Schieka-

punt:

het

via

de

Trekvliet

naar

het

oktober 2016

73