T O ERVA A RT DEL F SHAVEN
BASIS VAN WERELDHISTORIE 2
www.motorboot.com
januari 2018
3
T O ERVA A RT DEL F SHAVEN
2
1
Delfshaven is pas sinds het eind van de 19e eeuw een wijk van Rotterdam. Daarvoor was het eeuwenlang – zoals de naam al zegt - de haven van Delft. Het is ook de geboorteplaats van Piet Heyn en de vertrekplaats van de Pilgrim Fathers. Volop historie maar anno nu vooral ook veel leuke galerieën en een groot horeca-aanbod. Alle reden voor een bezoek!
3
4
Openingsfoto: Aan de Piet Heynsbrug kun je de oude sluiswand nog herkennen. 1 Aantrekkelijke huizen aan de Aelbrechtskolk. 2 Na de Parksluis
PIM VAN DER MAREL
volgt de Coolhaven die grenst aan Delfshaven. 3 De VOC-brug is nieuwer dan de naam doet vermoeden. 4 Standbeeld (1870) van Piet Heyn.
4
Delfshaven ligt vlakbij de Maas. Dat
SCHEEPVAART
Delfshaven gebouwd op de compag-
Spaanse zilvervloot in de Baai van
André van Duin voortgebracht, maar
bouwing. De stuurboordzijde is aan-
kan natuurlijk moeilijk anders als je
Deze Delfshavense Schie is eind van
nieswerf van de Kamer. Ze werden –
Matanzas bij Cuba.
dat heeft toch niet diezelfde bekend-
trekkelijker
bedenkt dat het een belangrijke zee-
de 14e eeuw gegraven en verbond
net als de Rotterdamse VOC-schepen
In de tweede plaats doordat het de
heid gehaald.
traditionele pakhuizen en woningen.
havenstad is geweest. Vroeger lag het
Delft met haar nieuwe ‘eigen’ sluis
– noodgedwongen ‘kaal’ opgeleverd
vertrekplaats is van de Pilgrim Fa-
direct aan de Maas. Pas in 1968 is die
tussen Rotterdam en Schiedam. Het
zodat ze niet te diep staken. Door de
thers. Dit waren Engelse calvinisten
VAREN IN DE HAVENS
kous passeer je de VOC-brug. Die is
verbinding gesloten. Als je van die
voordeel voor de Delftse scheepvaart
verzanding van de Maas moest de af-
die om geloofsredenen in Leiden
Bij het binnenvaren van de Achterha-
opgeleverd in 2000 en dus minder
kant komt, kun je er dus niet meer
was dat ze nu zonder tolheffing naar
bouw ervan plaatsvinden in Hellevoet-
waren neergestreken. Ze besloten te
ven vaar je onder het standbeeld van
oud dan de benaming doet vermoe-
rechtstreeks heen. Je bent aangewe-
zee konden. Bij de nieuwe sluis kwa-
sluis.
emigreren. Daartoe gingen ze vanuit
Piet Heyn door. Het standbeeld da-
den. Vlak daarna heb je aan bakboord
zen op de Parksluizen of de Buiten-
men vissers wonen en werden havens
Delfshaven met de Speedwell naar
teert van 1870. Het symboliseert Piet
een lelijk uitziend stuk haven. Het heet
sluis Schiedam. Via de Parksluis en
gegraven. Daardoor ontstond als van-
BEKENDHEID
Londen en vandaar met de Mayflower
tijdens het afslaan van de aanval van
de Buizenwaal en ligt er al meer dan
de Coolhaven ben je er bijna onmid-
zelf ‘Delfs-haven’.
Bekend is Delfshaven vooral door
naar Amerika. Daar in de Verenigde
de Duinkerker kapers, die de zilver-
400 jaar. Het dankt de naam aan de
dellijk. En vanuit Schiedam moet je
In de eeuwen daarna groeide de
twee zaken. In de eerste plaats als
Staten worden ze inmiddels be-
vloot nog graag over hadden willen
haringbuizen, een klein type vissers-
door de stad via de Schiedamse
plaats hard. De Delftse kamer van de
geboorteplaats van Piet Pieterszoon
schouwd als niets minder dan de
nemen. Tot genoegen van de eerder
schip voor de haringvangst. Het is dat
Schie. Van de andere kant (uit Leiden,
VOC bouwde er haar Zeemagazijn.
Heyn in 1577. Bij gunstig verlopende
‘founding fathers’ van de natie. Voor
genoemde supporters zijn ze daar
hier vroeger de VOC-werf was, an-
Den Haag, Delft) kom je er via de
Dat was om de voorraden voor de
voetbalwedstrijden bezingen vader-
wie dit leuk vindt, kijk maar eens op
niet in geslaagd.
ders zou je de blik elders op richten.
Delftse Schie en de Delfshavense
bouw van de Delftse VOC-schepen
landse supporters nog altijd zijn be-
www.themayflowersociety.org.
De Achterhaven is nogal breed en
Via de Middenkous kom je in de Voor-
Schie.
op te slaan. Deze schepen werden in
kendste daad: de verovering van de
De plaats heeft ook Neelie Kroes en
heeft aan bakboordzijde moderne be-
haven, de eerst gegraven haven. Je
www.motorboot.com
en
biedt
zicht
op
Varend in de richting van de Midden-
januari 2018
5
T OE R VAAR T D E LFSH AV E N
ROTTERDAM
6 In de Aelbrechtskolk is de oude Aelbrecht-
Lage Erfbrug
nieuw gerenoveerd (1986).
OUD DELFSHAVEN
Zakkendragershuisje Standbeeld Piet Heyn
Achterhaven
herbouwd, kapot geschoten (1940) en op-
Voorhaven
Pilgrimfatherskerk
8 Windkorenmolen De Distilleerketel (1727),
Mouterbrug
een must. Het ligt in de directe nabijMidd
eeuw de verzamelplaats van de leden
worden gedragen. Omdat er teveel
5
enkou
Euromast
Parkhaven
s
Park
ond Nieuwe Maas 0m
Schiem
ven had in die tijd een uitgebreide ver-
naar de pakhuizen en branderijen
COOLHAVEN EIL AND
LLOYD KWARTIER
van het Zakkendragersgilde. Delfsha-
granen en mout daarvoor moesten
Parksluis
Buizenwaal
heid van de kerk. Het was in de 17e
zameling distilleerderijen. De zakken
Coolhaven
al) ijkw vend Gra
Aelbrechtskolk
huisje heeft af en toe een evenement.
e ('s
sluis niet te missen. 7 Het Zakkendragers-
©HdB 25 XI 17
Delfhavense Schie
N
ers Trav nel Tun
5 Historische schepen in de Voorhaven.
Schie
have
n
St. Jobshaven
Maastunnel
500
Nieuwe Maas
VOORAF AANMELDEN Piet Hein
zakkendragers waren, werden dob-
Voor een bezoek per boot zijn er geen noemenswaardige beperkingen. De diepte is
belstenen geworpen wie het werk
overal meer dan 1,50 meter en alleen als de bruggen open moeten ( bij hoger dan
mocht doen. Men noemde dat smak-
2,50 meter) vergt dat een uur vooraanmelding.
ken, maar of dat sloeg op een smak
0 km
5
© Henk de Bruin 25 November 2017
duiten is twijfelachtig. Misschien een
6
7
goede reden er even binnen te stap-
Delfshaven nov 2017
pen ?
een ‘kous’. Oorspronkelijk hadden we 104×70mm
de stichting van de oorspronkelijke
Zoals vaker in dit soort gebieden is er
hier daarom de Oost Kous en de West
versie van de molen. Het jaar 1940 op
een royaal aanbod aan horeca, anti-
Kous. Na het afdammen daarvan (en
het kapotschieten van de na een
quiteiten en galerieën ontstaan. Daar-
het aanleggen van een buitensluis)
brand herbouwde versie ervan. En het
door is een wandeling door het
ontstond de Middenkous. En zo heet
Latijn zegt dat de molen door het
beschermde stadsgezicht niet alleen
dus nog altijd het haventje dat de kop
werk van vele burgers is herboren in
historisch interessant. Het is ook ge-
van de Voorhaven en Achterhaven
het jaar onzes Heren 1986. De molen
woon heel gezellig!
vormt.
dankt zijn slanke uiterlijk aan het ge-
Aan de Middenkous op het hoofd van
geven dat deze bij die wedergeboorte
KOUSEN
de Voor- en Achterhaven zijn we voor-
een stukje hoger is gemaakt. Meer in-
Voor de monding van de havens lag
bij windkorenmolen ‘De Distilleerketel’
formatie over de molen is online te
een zandbank, die steeds verder aan-
gevaren. Op de molenbaard staan de
vinden op www.molendatabase.nl (nr.
groeide. Er bleef wel een geul bevaar-
jaartallen 1727 en 1940 en een La-
1102).
baar. Zo’n geul heet een ‘kil’ en soms
tijnse tekst. Het jaartal 1727 slaat op
JACHTHAVENS 8
Rotterdam kent op het gebied van
vindt hier na het passeren van de
taureerd. Je toont je eerbied voor
Om de shock te kunnen overleven be-
Mouterbrug een tiental historische
deze hoogbejaarde dames door er
perk ik me tot de Pelgrimvaderskerk.
kort is daar met ‘De Rotterdamsche
schepen. Sommige daarvan zijn meer
met een slakkengang langs te varen.
Het 15e eeuwse kerkje is gebouwd
Admiraliteit’ in het Boerengat een heel
dan honderd jaar oud en fraai geres-
Dat leidt tot opgestoken duimen van
als kapel en na de reformatie protes-
aantrekkelijke jachthaven aan toege-
de bewoners van deze historische
tants geworden. De gevel dateert van
voegd. Voor wie niet op getijdewater
vloot. Naar mijn gevoel zijn die trou-
de verbouwing in 1761. Aan de Pilgrim
wil liggen maar wel in de buurt van de
VREES VOOR LEEGLOOP
jachthavens een ruime keus. En sinds
wens het hele jaar aan hun schip aan
Fathers herinnert in de kerk onder
Maas wil blijven, is Delfshaven een uit-
Delfshaven heeft het niet altijd makkelijk met Delft gehad. Na
het klussen. Sowieso hangt hier een
meer een glas-in-loodraam met een
stekende keus. De jachthaven Rotter-
de Delftse stadsbrand van 1536 werd voor leegloop naar
opvallend gemoedelijk sfeer. Tezamen
afbeelding van de Speedwell. Als je in
dam Delfshaven wordt geëxploiteerd
Delfshaven gevreesd. Delft voorkwam dat door huizenbouw
met de monumentale bebouwing aan
Groot Rotterdam een verdwaalde
door Watersportvereniging Verenigde
en bedrijfsvestiging in Delfshaven te verbieden. Ook toe het
weerszijden krijg je hier natuurlijk wel
Amerikaan tegen het lijf loopt, stuur
Liggers Delfshaven en heeft ligplaat-
niet meer ‘nodig’ was bleef Delft vervelend. Tot veertig
een ‘history shock’.
hem dan hierheen. Eeuwige dank-
sen in de Voor- en de Achterhaven.
haringbuizen er de brui aan gaven en in Rotterdam ligplaats
En we zijn er nog niet! Door de Piet
baarheid zal je deel zijn!
Aan de Middenkous zijn de ligplaat-
kozen. De economische dreun daarvan maakte dat Delft de
Heynsbrug kom je in de Aelbrechts-
overgebleven restricties – na meer dan een eeuw(!) – toch
kolk, die een kleine 500 jaar als sluis-
AANLEGGEN
Delfshaven
maar introk.
kolk heeft gefungeerd. Dit gedeelte is
Voor wie de moeite neemt om aan te
jachthavens kenmerken zich door een
een regelrecht monumentenbolwerk.
leggen is het Zakkendragershuisje
vriendelijke tariefstelling.
6
www.motorboot.com
sen van watersportvereniging Oudeen
alternatief.
Beide
januari 2018
7