Delfshaven - basis van wereldhistorie

T O ERVA A RT DEL F SHAVEN

BASIS VAN WERELDHISTORIE 2

www.motorboot.com

januari 2018

3

T O ERVA A RT DEL F SHAVEN

2

1

Delfshaven is pas sinds het eind van de 19e eeuw een wijk van Rotterdam. Daarvoor was het eeuwenlang – zoals de naam al zegt - de haven van Delft. Het is ook de geboorteplaats van Piet Heyn en de vertrekplaats van de Pilgrim Fathers. Volop historie maar anno nu vooral ook veel leuke galerieën en een groot horeca-aanbod. Alle reden voor een bezoek!

3

4

Openingsfoto: Aan de Piet Heynsbrug kun je de oude sluiswand nog herkennen. 1 Aantrekkelijke huizen aan de Aelbrechtskolk. 2 Na de Parksluis

PIM VAN DER MAREL

volgt de Coolhaven die grenst aan Delfshaven. 3 De VOC-brug is nieuwer dan de naam doet vermoeden. 4 Standbeeld (1870) van Piet Heyn.

4

Delfshaven ligt vlakbij de Maas. Dat

SCHEEPVAART

Delfshaven gebouwd op de compag-

Spaanse zilvervloot in de Baai van

André van Duin voortgebracht, maar

bouwing. De stuurboordzijde is aan-

kan natuurlijk moeilijk anders als je

Deze Delfshavense Schie is eind van

nieswerf van de Kamer. Ze werden –

Matanzas bij Cuba.

dat heeft toch niet diezelfde bekend-

trekkelijker

bedenkt dat het een belangrijke zee-

de 14e eeuw gegraven en verbond

net als de Rotterdamse VOC-schepen

In de tweede plaats doordat het de

heid gehaald.

traditionele pakhuizen en woningen.

havenstad is geweest. Vroeger lag het

Delft met haar nieuwe ‘eigen’ sluis

– noodgedwongen ‘kaal’ opgeleverd

vertrekplaats is van de Pilgrim Fa-

direct aan de Maas. Pas in 1968 is die

tussen Rotterdam en Schiedam. Het

zodat ze niet te diep staken. Door de

thers. Dit waren Engelse calvinisten

VAREN IN DE HAVENS

kous passeer je de VOC-brug. Die is

verbinding gesloten. Als je van die

voordeel voor de Delftse scheepvaart

verzanding van de Maas moest de af-

die om geloofsredenen in Leiden

Bij het binnenvaren van de Achterha-

opgeleverd in 2000 en dus minder

kant komt, kun je er dus niet meer

was dat ze nu zonder tolheffing naar

bouw ervan plaatsvinden in Hellevoet-

waren neergestreken. Ze besloten te

ven vaar je onder het standbeeld van

oud dan de benaming doet vermoe-

rechtstreeks heen. Je bent aangewe-

zee konden. Bij de nieuwe sluis kwa-

sluis.

emigreren. Daartoe gingen ze vanuit

Piet Heyn door. Het standbeeld da-

den. Vlak daarna heb je aan bakboord

zen op de Parksluizen of de Buiten-

men vissers wonen en werden havens

Delfshaven met de Speedwell naar

teert van 1870. Het symboliseert Piet

een lelijk uitziend stuk haven. Het heet

sluis Schiedam. Via de Parksluis en

gegraven. Daardoor ontstond als van-

BEKENDHEID

Londen en vandaar met de Mayflower

tijdens het afslaan van de aanval van

de Buizenwaal en ligt er al meer dan

de Coolhaven ben je er bijna onmid-

zelf ‘Delfs-haven’.

Bekend is Delfshaven vooral door

naar Amerika. Daar in de Verenigde

de Duinkerker kapers, die de zilver-

400 jaar. Het dankt de naam aan de

dellijk. En vanuit Schiedam moet je

In de eeuwen daarna groeide de

twee zaken. In de eerste plaats als

Staten worden ze inmiddels be-

vloot nog graag over hadden willen

haringbuizen, een klein type vissers-

door de stad via de Schiedamse

plaats hard. De Delftse kamer van de

geboorteplaats van Piet Pieterszoon

schouwd als niets minder dan de

nemen. Tot genoegen van de eerder

schip voor de haringvangst. Het is dat

Schie. Van de andere kant (uit Leiden,

VOC bouwde er haar Zeemagazijn.

Heyn in 1577. Bij gunstig verlopende

‘founding fathers’ van de natie. Voor

genoemde supporters zijn ze daar

hier vroeger de VOC-werf was, an-

Den Haag, Delft) kom je er via de

Dat was om de voorraden voor de

voetbalwedstrijden bezingen vader-

wie dit leuk vindt, kijk maar eens op

niet in geslaagd.

ders zou je de blik elders op richten.

Delftse Schie en de Delfshavense

bouw van de Delftse VOC-schepen

landse supporters nog altijd zijn be-

www.themayflowersociety.org.

De Achterhaven is nogal breed en

Via de Middenkous kom je in de Voor-

Schie.

op te slaan. Deze schepen werden in

kendste daad: de verovering van de

De plaats heeft ook Neelie Kroes en

heeft aan bakboordzijde moderne be-

haven, de eerst gegraven haven. Je

www.motorboot.com

en

biedt

zicht

op

Varend in de richting van de Midden-

januari 2018

5

T OE R VAAR T D E LFSH AV E N

ROTTERDAM

6 In de Aelbrechtskolk is de oude Aelbrecht-

Lage Erfbrug

nieuw gerenoveerd (1986).

OUD DELFSHAVEN

Zakkendragershuisje Standbeeld Piet Heyn

Achterhaven

herbouwd, kapot geschoten (1940) en op-

Voorhaven

Pilgrimfatherskerk

8 Windkorenmolen De Distilleerketel (1727),

Mouterbrug

een must. Het ligt in de directe nabijMidd

eeuw de verzamelplaats van de leden

worden gedragen. Omdat er teveel

5

enkou

Euromast

Parkhaven

s

Park

ond Nieuwe Maas 0m

Schiem

ven had in die tijd een uitgebreide ver-

naar de pakhuizen en branderijen

COOLHAVEN EIL AND

LLOYD KWARTIER

van het Zakkendragersgilde. Delfsha-

granen en mout daarvoor moesten

Parksluis

Buizenwaal

heid van de kerk. Het was in de 17e

zameling distilleerderijen. De zakken

Coolhaven

al) ijkw vend Gra

Aelbrechtskolk

huisje heeft af en toe een evenement.

e ('s

sluis niet te missen. 7 Het Zakkendragers-

©HdB 25 XI 17

Delfhavense Schie

N

ers Trav nel Tun

5 Historische schepen in de Voorhaven.

Schie

have

n

St. Jobshaven

Maastunnel

500

Nieuwe Maas

VOORAF AANMELDEN Piet Hein

zakkendragers waren, werden dob-

Voor een bezoek per boot zijn er geen noemenswaardige beperkingen. De diepte is

belstenen geworpen wie het werk

overal meer dan 1,50 meter en alleen als de bruggen open moeten ( bij hoger dan

mocht doen. Men noemde dat smak-

2,50 meter) vergt dat een uur vooraanmelding.

ken, maar of dat sloeg op een smak

0 km

5

© Henk de Bruin 25 November 2017

duiten is twijfelachtig. Misschien een

6

7

goede reden er even binnen te stap-

Delfshaven nov 2017

pen ?

een ‘kous’. Oorspronkelijk hadden we 104×70mm

de stichting van de oorspronkelijke

Zoals vaker in dit soort gebieden is er

hier daarom de Oost Kous en de West

versie van de molen. Het jaar 1940 op

een royaal aanbod aan horeca, anti-

Kous. Na het afdammen daarvan (en

het kapotschieten van de na een

quiteiten en galerieën ontstaan. Daar-

het aanleggen van een buitensluis)

brand herbouwde versie ervan. En het

door is een wandeling door het

ontstond de Middenkous. En zo heet

Latijn zegt dat de molen door het

beschermde stadsgezicht niet alleen

dus nog altijd het haventje dat de kop

werk van vele burgers is herboren in

historisch interessant. Het is ook ge-

van de Voorhaven en Achterhaven

het jaar onzes Heren 1986. De molen

woon heel gezellig!

vormt.

dankt zijn slanke uiterlijk aan het ge-

Aan de Middenkous op het hoofd van

geven dat deze bij die wedergeboorte

KOUSEN

de Voor- en Achterhaven zijn we voor-

een stukje hoger is gemaakt. Meer in-

Voor de monding van de havens lag

bij windkorenmolen ‘De Distilleerketel’

formatie over de molen is online te

een zandbank, die steeds verder aan-

gevaren. Op de molenbaard staan de

vinden op www.molendatabase.nl (nr.

groeide. Er bleef wel een geul bevaar-

jaartallen 1727 en 1940 en een La-

1102).

baar. Zo’n geul heet een ‘kil’ en soms

tijnse tekst. Het jaartal 1727 slaat op

JACHTHAVENS 8

Rotterdam kent op het gebied van

vindt hier na het passeren van de

taureerd. Je toont je eerbied voor

Om de shock te kunnen overleven be-

Mouterbrug een tiental historische

deze hoogbejaarde dames door er

perk ik me tot de Pelgrimvaderskerk.

kort is daar met ‘De Rotterdamsche

schepen. Sommige daarvan zijn meer

met een slakkengang langs te varen.

Het 15e eeuwse kerkje is gebouwd

Admiraliteit’ in het Boerengat een heel

dan honderd jaar oud en fraai geres-

Dat leidt tot opgestoken duimen van

als kapel en na de reformatie protes-

aantrekkelijke jachthaven aan toege-

de bewoners van deze historische

tants geworden. De gevel dateert van

voegd. Voor wie niet op getijdewater

vloot. Naar mijn gevoel zijn die trou-

de verbouwing in 1761. Aan de Pilgrim

wil liggen maar wel in de buurt van de

VREES VOOR LEEGLOOP

jachthavens een ruime keus. En sinds

wens het hele jaar aan hun schip aan

Fathers herinnert in de kerk onder

Maas wil blijven, is Delfshaven een uit-

Delfshaven heeft het niet altijd makkelijk met Delft gehad. Na

het klussen. Sowieso hangt hier een

meer een glas-in-loodraam met een

stekende keus. De jachthaven Rotter-

de Delftse stadsbrand van 1536 werd voor leegloop naar

opvallend gemoedelijk sfeer. Tezamen

afbeelding van de Speedwell. Als je in

dam Delfshaven wordt geëxploiteerd

Delfshaven gevreesd. Delft voorkwam dat door huizenbouw

met de monumentale bebouwing aan

Groot Rotterdam een verdwaalde

door Watersportvereniging Verenigde

en bedrijfsvestiging in Delfshaven te verbieden. Ook toe het

weerszijden krijg je hier natuurlijk wel

Amerikaan tegen het lijf loopt, stuur

Liggers Delfshaven en heeft ligplaat-

niet meer ‘nodig’ was bleef Delft vervelend. Tot veertig

een ‘history shock’.

hem dan hierheen. Eeuwige dank-

sen in de Voor- en de Achterhaven.

haringbuizen er de brui aan gaven en in Rotterdam ligplaats

En we zijn er nog niet! Door de Piet

baarheid zal je deel zijn!

Aan de Middenkous zijn de ligplaat-

kozen. De economische dreun daarvan maakte dat Delft de

Heynsbrug kom je in de Aelbrechts-

overgebleven restricties – na meer dan een eeuw(!) – toch

kolk, die een kleine 500 jaar als sluis-

AANLEGGEN

Delfshaven

maar introk.

kolk heeft gefungeerd. Dit gedeelte is

Voor wie de moeite neemt om aan te

jachthavens kenmerken zich door een

een regelrecht monumentenbolwerk.

leggen is het Zakkendragershuisje

vriendelijke tariefstelling.

6

www.motorboot.com

sen van watersportvereniging Oudeen

alternatief.

Beide

januari 2018

7