Pampus en meer : fortenrondje

DAG T OCHT VA RE N L A NGS V E R DE DI G I NG SWE R K E N

OP FORTENTOER

1 2

www.motorboot.com

septemberd 2019

3

D A GTOCHT VA RE N LAN GS V E R D E D IGIN GSW E R KE N

1 Muiderslot. 2 Als je Weesp binnenvaart, kom je twee faaie molens tegen. 3 Als je voor de Vechtbrug ligt te wachten heb je aan stuurboord zicht op het Torenfort aan de Ossenmarkt. 4 Zodra je uit de zeesluis komt vult het Muiderslot kamerbreed je beeld.

d’Eendragt en de achterste molen de Vriendschap. Gek genoeg hebben ze niets met elkaar te maken. D’Eendragt is een houtzaagmolen, oorspronkelijk uit 1691. De Vriendschap is een korenmolen, in 1900 gebouwd op de plaats van een verbrande voorganger.

Maar ze zorgen wel voor een fraaie entree van het stadje. Doorvarend valt meteen op dat Weesp een watersportplaats is. Aan bakboord liggen de steigers van WSV de Vecht en stuurboord uit ga je naar Jachthaven de Zeemeermin. Als je voor de Vecht2

brug ligt te wachten heb je aan stuurboord zicht op het Torenfort aan de

We verlaten vandaag onze ligplaats in de jachthaven op de Spiegelplas en zijn van plan het forteiland Pampus te ronden en dan naar Amsterdam te varen. Dat betekent dat we de Vecht afvaren en daarna groot water zullen aandoen. Op voorhand verheugen we ons op de tocht en op de forten die we daarbij tegenkomen. Voor Pampus liggen wij tenslotte maar zelden.

Ossenmarkt. Dit fort dateert uit 1861 en was onderdeel van de Nieuwe Hollandse waterlinie en later van de Stelling van Amsterdam. Het ligt heel strategisch op een eiland midden in de Vecht. Het fort is tegenwoordig be-

4 5

drijfsmatig in gebruik door verschillende organisaties. Als we rondom het eiland varen vallen ons fraai gerestau-

PIM VAN DER MAREL

reerde oude gevels op. Weesp is een eeuwenoude plaats met stadsrechten sinds 1355. En er zijn opgravingen ge-

het fort onderdeel geweest van alle

meer. We laten ons schutten door de

belangrijke linies: de Oude Hollandse

daan die op een nederzetting duiden

Zanderijsluis naar de Vecht. Vlakbij ligt

waterlinie, de Nieuwe Hollandse wa-

uit de 6e eeuw v. Chr.. Wie de moeite

dan aan bakboord op een eiland in de

terlinie en de Stelling van Amsterdam.

neemt er aan te leggen wacht een

rivier de ruïne van het Fort bij Hinder-

Er is niet veel van het fort over. De

plaats die bol staat van de historie.

dam. Omdat we van de tocht naar de

toren die uitkijkt over de Vecht is in

Spiegelplas al weten dat dit is over-

2007 gerestaureerd. De aanlegsteiger

MUIDERSLOT

woekerd, laten we dat fort vandaag

ziet er wel uitnodigend uit. Vandaar is

We varen het stadje uit en treffen aan

voor wat het is. We gaan stuurboord

er een wandelroute rond de overblijf-

bakboord de driemaster ‘Sanne Sop-

uit genieten van één van de mooiste

selen van het fort.

hia’ aan. De zeilklipper dateert uit

rivieren van ons land. De Vecht ty-

4

3

Het eerste fort op de lijst is Fort Uiter-

1886 en is een van de oudste ijzeren

peert zich op dit stuk als landelijk en

TORENFORT IN WEESP

schepen van ons land. De klipper

we nemen het landschap met genoe-

We varen door in de richting van het

heeft een tall-shiplicentie, dus komen

gen in ons op. We varen onder de

stadje Weesp. De vaarweg slingert

we haar ongetwijfeld tegen tijdens Sail

brug in de N236 door (vaste deel is tot

zich verder door landelijk gebied en

2020. We varen op ons gemak door

2 meter hoog) en hebben daarna al

geeft een bijna romantische indruk

naar Muiden, onderweg genietend

snel aan stuurboordzijde het Fort Ui-

van Nederland. Als de bebouwing op

van alles dat de Vecht te bieden heeft.

termeer. Aan de basis van het fort lag

de oever toeneemt komen we Weesp

Daarbij voert de vaarweg over de A1

een inundatiesluis, waaromheen in

binnen. Aan bakboordzijde vallen on-

over het breedste aquaduct van Eu-

1673 de eerste fortificaties werden

middellijk twee vlak bij elkaar staande

ropa. Het aquaduct heet ‘Veldzicht’

aangebracht. In de loop der jaren is

molens op. De voorste is molen

naar een boerderij die ervoor heeft

www.motorboot.com

september 2019

5

DAG T OCHT VA RE N L A NGS V E R DE DI G I NG SWE R K E N

vlag voeren. Voor de leden van de KNZ&RV is dat een kroon boven een gestileerde ‘W’. We vervolgen onze vaartocht in de vaargeul die ons uit de haven van Muiden leidt. We varen even later het IJmeer op. Hoewel het nog een flink stuk varen is, kunnen we recht voor ons in de verte het eiland Pampus zien liggen. We varen daar op het gemak naar toe. Aan stuurboord heb je eerst de drie eilandjes De Drost, Warenar en Hooft liggen.

We varen door en realiseren ons dat we toch wel op een serieuze watervlakte zitten. Het weer is een beetje dreigend en dat versterkt dat gevoel nog wat verder. Als we ons rondje om het eiland Pampus maken, stellen 6

vast dat je er vanaf het water eigenlijk niet zoveel van kunt zien.

daar wachten. Over de relatie tussen

6 Pampus is een kunstmatig forteiland dat is aangelegd in de jaren 1887-1895. 7 Samen met een stel sleepboten in de grote sluis van de Oranje-

Officieel heet het eiland Fort aan het

‘voor Pampus liggen’ en dronken-

sluizen. 8 Als je kort langs een cruiseschip vaart torent het hoog boven je uit.

Pampus. Het is een kunstmatig fortei-

schap bestaan verschillende theo-

land dat is aangelegd in de jaren

rieën, die we maar laten voor wat ze

moeten wijken. Als we Muiden bin-

bijna een sprookjeskasteel, zo mooi is

lijk 17e eeuws en het slot staat garant

1887-1895. Het is gebouwd om de

zijn. Interesse? Google of Bing er dan

nenvaren stellen we vast dat het er

het. Vermoedelijk gebouwd aan het

voor een intensieve beleving van onze

Stelling van Amsterdam te complete-

even naar.

gezellig druk is. Het is maandag, dus

eind van de 13e eeuw en de laatste

geschiedenis.

ren. Boeiend is dat het fort nooit voor

geen topdrukte zoals in het week-

anderhalve eeuw drie keer gerestau-

gevechtshandelingen is gebruikt. Het

AMSTERDAM

einde. Vandaag is het goed te doen.

reerd. Uitermate fraai dus en ook nog

FORT PAMPUS

is flink in verval geraakt door ander-

We koersen op het IJmeer in de rich-

We varen door naar de zeesluis waar-

origineel. En wat een historie! Zo is bij-

Tegenover het Muiderslot hebben we

soortig gebruik. De Duitsers oefenden

ting van het Buiten-IJ. Aan stuurboord

van een schutkolk is afgesloten in ver-

voorbeeld graaf Floris V bij een ont-

de Koninklijke Nederlandsche Zeil-en

er in de oorlog mee voor precisiebom-

zien we een aantal binnenvaartsche-

band met de droogte. De kolk wordt

snappingspoging

Roeivereeniging,

prinses

bardementen. Ze sloopten de kanon-

pen in de vaargeul van het Marker-

gebruikt om water van het IJsselmeer

vermoord. Een kleine drie eeuwen

Beatrix de beschermvrouwe is. Leden

nen en het staal voor de eigen

meer komen. Verderop – eveneens

in de Vecht te pompen. Dus gaan we

later werd het slot in 1577 ingenomen

van deze vereniging mogen – samen

oorlogsindustrie. Na de oorlog werd

aan stuurboord – ligt in de verte het

met z’n allen door de kolk ernaast. Uit

namens Willem van Oranje. Mochten

met de leden van Koninklijke Roei-en

het gebruikt om munitie tot ontploffing

aantrekkelijke plaatsje Durgerdam. Je

de sluis varend ligt het Muiderslot ver-

je kinderen het een keer willen zien,

Zeilvereniging De Maas – als enige

te brengen. Sinds 1990 is het overge-

vaart hier het VTS-gebied van de sec-

volgens kamerbreed voor je. Het is

ga dan mee! De inhoud is voorname-

een toevoeging aan de Nederlandse

dragen aan de Stichting Forteiland

tor Schellingwoude binnen waar je je

Pampus. Er is heel veel puin geruimd,

desgewenst meldt op marifoonkanaal

het fort is gerestaureerd en je kunt het

60. We varen over de buizen van de

tegenwoordig

fort

Zeeburgertunnel in de A10 en berei-

heeft anno nu een museale functie en

ken even later de Oranjesluizen. Daar

er is een lunchrestaurant. We treffen

wacht ons een verrassing. Een ple-

Schellingerwoud Oranjesluizen Durgerdam

Oosterdok

Amstel Amstelkanaal

kasteel

N

5

Markermeer Fort aan het Pampus

IJmeer

Drost

Gaap AMSTERDAM Z-O

Amstelveen

Bullewijk Amstel

Waver

Abcouder Meer

Holendrecht Abcoude

Winkel

Amsterdam-Rijnkanaal

Oude Waver Angstel Vinkeveense Plassen

www.motorboot.com

© Henk de Bruin 31 mei 2019

Aquaduct

Weesp

Vecht

Driemond

Gaasperplas Gein Ouderkerkseplas

Ouderkerk

Hooft Muiderslot Muiden

Muider Trekvaart

Amstel

Smal Weesp

Torenfort De Vriendschap D'Eendracht

Fort Hinderdam Nigtevecht

Nederhorst

Gooimeer

Naarder Trekvaart

Fort Uitermeer

Naarder Sluis Meer Uitermeer Zanderijsluis

Spiegel- Ankeveense Plassen plas Vecht De Nes

GOED OM TE WETEN

Flevoland

Warenar

Weesper Trekvaart

waarvan

Route

A-R kanaal

AMSTERDAM

dit

0 km

Buiten IJ Nieuwe Diep

uit

©HdB 31 V 19

Afgesloten IJ CS

6

7

Karnemelksloot BUSSUM

's-Grave landsevaart

bezoeken.

Het

8

het niet vandaag: het is maandag en

ziervaarder vaart doodleuk de jach-

De route van vandaag kent geen beper-

het restaurant is dicht. We beperken

tensluis in terwijl die nog bezig is leeg

kingen. Maar als je in Amsterdam wilt

ons daarom tot een extra rondje om

te stromen. Op sommaties en ver-

twee cruiseschepen aan de stadster-

afmeren en je doet dat niet in een jacht-

het eiland. Daarbij proberen we er een

wensingen van de sluiswachters via

minal. Dat blijft altijd een imposant ge-

haven heb je een vignet nodig. Het vig-

foto van te schieten waarop iets te

de marifoon reageert hij niet. Als wij

zicht. We varen er vlak langs om te

net laat zien dat je het binnenhavengeld

zien is. Als we denken dat dit gelukt is

ons even later ook in de richting van

voelen hoe hoog zo’n schip wel is. Pal

hebt betaald. Een dagvignet vraag je

varen we richting het Buiten-IJ. We re-

de dan verder lege sluis willen bege-

voor Amsterdam CS nemen we de

aan op de website van Waternet en

aliseren we ons dat we daar varen in

ven, sluiten de sluiswachters de over-

Oosterdoksdoorgang naar onze jacht-

krijg je vervolgens per e-mail. Je kunt

de geul waar de uitdrukking ‘voor

treder in. Wij worden samen met een

haven van vandaag. We hebben een

ook voor twee of meerdere dagen een

Pampus liggen’ vandaan komt. Oor-

stel sleepboten naar de grote sluis ge-

ligplaats gereserveerd bij De Oost-

vignet kopen. Zo’n vignet kost € 20,19

spronkelijk droeg namelijk die door

dirigeerd. Hoe het met de overtreder

vaarders. De altijd aimabele haven-

per dag.

slib ondiep geworden vaargeul de

afgelopen is, weten we niet. Waar-

meester Peter Zagt staat ons al op te

naam Pampus. De via de Zuiderzee

schijnlijk een boete, denken wij. Of al-

wachten. Wij zijn lang geleden fan van

terugkerende VOC-schepen staken te

leen een tijdje afkoelen… We varen

deze jachthaven geworden en Peter

diep voor de vaargeul en moesten

het Afgesloten IJ af en zien even later

zorgt ervoor dat wij dat blijven! september 2019

7