Haringvliet by Pim van der Marel

D AGT OC H T H AR IN GV LIE T

IMPOSANT WATER EN LEUKE STADJES 2

www.motorboot.com

maand 2020

D AGT OC H T H AR IN GV LIE T

Tussen de eilanden Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee ligt het Haringvliet. Vroeger stroomden hier de Maas en de Rijn rechtstreeks in zee. Tegenwoordig is het een soort van binnenmeer. Het is 28 km lang en meest tussen de 1 en 3 km breed. We willen graag zien of het leuk vaarwater is voor onze sloep. Dus gaan we de watervlakte van dichtbij bekijken. PIM VAN DER MAREL

In de vroege middeleeuwen vormden

VAREN

en dat leidt bij tegenwind wel tot enig

de huidige eilanden Voorne-Putten en

We varen het Haringvliet op ter hoogte

snelheidsverlies. De combinatie van

Goeree-Overflakkee één eiland. Door

van het Spui. Een kwartiertje verderop

waterkaart en -plotter maakt weer

een stormvloed in de 13e eeuw werd

voelen we ons al volstrekt nietig ten

eens grote indruk op ons. Het mag

een deel van de duinen weggeslagen

opzichte van de enorme watervlakte

dan wat minder interessant zijn om

en ontstond een geul. In de loop der

om ons heen. Het waait flink, dus

van boei naar boei te varen, het is wel

tijden ontwikkelde de geul zich tot een

hadden we verwacht door zeilboten

fantastisch hoe goed dat is geregeld.

enorme zeearm die ook de basis

omringd te worden. Maar dat worden

Ook op groot water je weg vinden is

vormt van wat nu het Hollandsch Diep

we helemaal niet, in ieder geval niet

daardoor toch gewoon echt dood-

is. Maar sinds 1970 is het Haringvliet

op de manier waarop we dat gewend

eenvoudig.

geen zeearm van de Noordzee meer.

zijn van plassen en meren. De zeilbo-

We varen aan op Hellevoetsluis en

In dat jaar werd in het kader van de

ten die er zijn vallen eveneens in het

passeren aan stuurboord het oriënta-

Deltawerken de Haringvlietdam afge-

niet bij de watermassa waar we op

tiepunt Hoornse Hoofden. Aan bak-

sloten en daarmee het Haringvliet van

varen. De wind waar de zeilers vrolijk

boord hebben we dan het eilandje

zee. Dat afsluiten kon niet zonder

van worden, bezorgt ons een natuur-

Slijkplaat. We stellen vast dat we het

meer, want de Rijn en de Maas komen

lijke douche. Het buiswater noodzaakt

niet onprettig vinden dat een klein

immers ook nog steeds op het Ha-

ons tot het opzetten van de kap over

deel ervan boven water uitsteekt. Het

ringvliet uit. Dus is de Haringvlietdam

de voorkuip. Daarmee houdt je het

breekt het uitzicht en neemt het ge-

feitelijk vooral een grote spuisluis. Om

binnen prima droog, maar het noopt

voel weg op een soort van binnenzee

nog wel naar zee te kunnen varen

wel tot staand sturen. Dat is voor de

te zitten. De weinige boten die we ont-

werd de Goereese sluis - de zeesluis

stuurman wat minder droog. De boot

moeten zijn zeilboten, motorboten

van Stellendam – aangelegd.

wordt er ook wat windgevoeliger van

zien we nauwelijks. Opvallend is dat

www.motorboot.com

de zeilboten die we tegenkomen re-

dat gedeelte zitten 17 openingen.

stromende water snel oplopen. Vol-

gelmatig over een AIS blijken te be-

Aan de bouw van de dam is begon-

gens de wateralmanak kan dat bij de

schikken. We zien dat omdat ons

nen in 1958 en het geheel was in 1970

spuisluizen dan zelfs 10 km/u worden.

eigen AIS een waarschuwingssignaal

gereed. Al in 2004 werd een zoge-

Dat zal er ook de reden van zijn dat

geeft als we op minder dan 300 meter

noemd ‘kierbesluit’ genomen. Maar

het verboden is om binnen 500 meter

afstand zitten. Wij hebben een AIS

het heeft tot 2019 geduurd voordat de

uit de dam te varen. Er is bovendien

omdat we regelmatig in het Rotter-

sluizen daadwerkelijk op een kier zijn

voor de spuisluizen een opvangcon-

damse havengebied varen. De zeilers

gezet. De maatregel beoogt trekvis-

structie gemaakt. Dat zal ook niet

zullen ‘m hebben voor hun tochten op

sen de gelegenheid te geven te pas-

zonder reden zijn, denken we dan

zee, denken wij. Na anderhalf uur be-

seren zonder onnodige schade voor

maar. Het spuien wordt aangekon-

ginnen we in de buurt te komen van

de regionale landbouw te veroorza-

digd met de bekende rode waarschu-

Hellevoetsluis. Hoewel de bebouwing

ken.

wingslichten.

van de buitenwijken al enige tijd zicht-

Door de afsluiting wordt het getij op

baar is, duurt het nog minstens een

het Haringvliet nog maar zeer beperkt

PLAATSEN

half uur voordat we bij de havenin-

beïnvloed door de waterstand bij

Op groot water is in de havenplaatsen

gang komen. Daarbij is de vuurtoren

Hoek van Holland. Van veel meer in-

meestal meer te zien dan op het

een markant visueel richtpunt. We

vloed is de waterafvoer van de Rijn

water. We genieten dan ook met volle

varen de plaats met de goed bewaard

(Waal) en de Maas en het spuien. Dat

teugen van Hellevoetsluis met zijn

gebleven vesting enthousiast binnen.

laatste kan natuurlijk alleen bij eb.

haven midden in de voormalige ves-

De fraaie ligging en vooral de prach-

Doordat er dus maar tweemaal daags

ting. De volgende morgen varen we

tige historie ervan leidde al tot een af-

gespuid kan worden heeft het Haring-

het havenkanaal uit en gaan het Ha-

zonderlijk artikel.

vliet een schijngetij. Door de aanvoer

ringvliet weer op. We kunnen vanaf

van de rivieren ontstaat het hoogwa-

hier de Haringvlietdam goed zien

HARINGVLIETDAM

ter en door het spuien het laagwater.

maar we hebben niet de behoefte om

Vlak voordat we het havenkanaal in-

Onder normale omstandigheden zit

de opvangconstructie van heel erg

varen schieten we nog even een foto

tussen beide niet meer dan 20 cm

dichtbij te gaan bekijken. Dus gaan

van de vandaag goed zichtbare Ha-

verschil. Bij normale wateraanvoer is

we schuin oversteken in Oostelijke

ringvlietdam. Dit zesde bouwwerk van

er dan ook weinig stroming op het

richting. We houden de Slijkplaat aan

de Deltawerken sluit het Haringvliet af

Haringvliet, meestal – bij de laagste

stuurboord en koersen aan op Mid-

van zee. Om overtollig water af te voe-

ebstand - hooguit 1 km/u. Als er ex-

delharnis. Uit de verte zien we bij het

ren bestaat 1 km van de 5 km lange

treem veel wateraanvoer vanuit de

Aardappelengat het vogelfourageer-

dam uit een spuisluizencomplex. In

grote rivieren is, kan de kracht van het

gebied waar je niet mag komen. We

Openingsfoto en 1: De watermassa die het Haringvliet is. In een sloep voel je je redelijk nietig op dit water. 2 Hellevoetsluis van boven.

januari 2020

D AGT OC H T H AR IN GV LIE T

9 km/u. Als je snel wilt varen of waterskiën, kijk dan op de waterkaart. Dan zie je dat het is toegestaan op het grootste deel van de westelijke helft van het meer. Uit de buurt van het spuien blijven is sowieso verplicht, maar wordt van nog meer van belang als de grote rivieren veel water afvoeren. Niet te dicht bij de Haringvlietdam komen dus.

West er

schel

Terneuzen ZeeuwsVlaanderen

rt aa em esseer t N NederW w . weert n er KaNed Weert Roermond d oor

Turnhout Schelde

Kanaal GentTerneuzen

EINDHOVEN

Kanaal DesselTurnhout-Schoten

Herentals

Kanaal BocholtHerentals

ANTWERPEN

B E L G I Ë

Thorn

Albert kanaal

0 km

begin van het Hollandsch Diep. 6 Pleziervaart is in de zomermaanden niet welkom in de veerhaven. 7 De knusse havenkom van Middelharnis.

zijn onder de indruk van de aantallen

tart. Maar het is uiteindelijk toch niet

ten. Die hebben we echter volledig

zwanen en watervogels en stellen

de locatie voor een kerncentrale of

gemist, terwijl we toch wel degelijk

vast dat je die maar moeilijk gefoto-

een vliegveld geworden. In de jaren

zaten op te letten. We besluiten

grafeerd krijgt. Aan bakboordzijde

negentig is het overgedragen aan de

daarom maar van de wandeling af te

hebben we tegenlicht en dat is ook al

Vereniging Natuurmonumenten, die

zien. Als we op ons gemak rond het

aanleiding voor pogingen om dat aan-

het eiland omvormt tot natuurgebied.

eiland varen zien we een koppeltje

trekkelijk in een foto te benutten. In

Het eiland is zelfs het grootste natuur-

fraaie paarden grazen op de oever

ieder geval houdt het ons leuk bezig.

ontwikkelingsproject van Nederland. Willemstad - Grevelingen - Maasbrachtvan het eiland. We zien ook wandelaars. Als we later lezen dat Tienge-

volledig teruggeven aan de natuur en

meten

vankelijk wat industrieel. Verderop

afsluiten voor bezoekers. Dat is toch

bezoekers verwelkomt, vinden we dat

wordt het een langgerekt havenkanaal

wat anders gelopen. Er wonen nog

allengs wat minder bijzonder.

met links en rechts ontwakende wa-

een paar mensen en je kunt er een re-

tersporters. Blijkbaar is uitslapen hier

creatiewoning of een hotelkamer in

HARINGVLIETBRUG

de norm. De havenkom aan het eind

een herberg huren. En er is ook een

Als we de Zuidkant van Tiengemeten

maakt het de moeite waard om dit

natuurspeelplaats voor kinderen ge-

nog aan stuurboord hebben, zien we

plaatsje aan te doen. Er is een bood-

maakt. Vanuit het plaatsje Nieuwen-

in de verte al de Haringvlietbrug lig-

schappensteiger en de kom is buiten-

dijk vaart er een veerpont naartoe.

gen. De brug ligt in de A29 tegen het

gewoon knus. We leggen er even aan

Als je vanaf Middelharnis in Oostelijke

Hellegatsplein aan. De overspanning

en lopen een rondje om de sfeer van

richting bakboord aanhoudt, vaar je

is groot en daardoor is het een impo-

het plaatsje op te snuiven. De bevol-

het Vuile Gat in. Je hebt dan het ei-

sant gezicht. Het draaibare gedeelte

king is gewend aan watersporters en

land Tiengemeten aan stuurboord.

van de brug opent - voor zeilboten

reageert gemoedelijk. Wij kunnen ons

We zijn van plan er even aan te leggen

met een masthoogte van hoger dan

heel goed voorstellen dat je na een

om te kijken of we één van de wandel-

12 meter - op het hele uur met uitzon-

dagje groot water zo’n plaatsje als

routes kunnen doen. De wateralma-

dering van de spitsuren. Tenzij de

Middelharnis opzoekt. Wat een ver-

nak geeft aan dat het toegestaan is

windkracht Bft 7 of hoger is, want dan

ademing!

gebruik te maken van het haventje

draait de brug niet meer.

waar ook de veerpont aankomt. Dus

De brug markeert het eind van het

TIENGEMETEN

zoeken we het betreffende haventje

Haringvliet en het begin van het Hol-

In het zuidoostelijk deel van het Ha-

op maar worden daar onaangenaam

lands Diep. We varen er onderdoor en

ringvliet ligt een groot eiland. De naam

verrast door een invaarverbod. Het

besluiten daarmee ons rondje Haring-

Tiengemeten duidt op de omvang die

blijkt dat dit verbod is ingesteld om

vliet. Als we voorzichtig proberen wat

het eiland vroeger had: een gemet is

aanleggen door de pleziervaart in de

te evalueren vinden we het vooral een

een oude landmaat voor een kleine

zomermaanden tegen te gaan. Wel

enorme watervlakte. Maar Middelhar-

halve hectare. De plannen voor dit ei-

worden we door een bord verwezen

nis en vooral Hellevoetsluis scoren bij

land hebben de verbeelding nogal ge-

naar de Recreatie Haven Tiengeme-

ons wel een topnotering!

harnis arriveren vinden we die aan5 6

www.motorboot.com

Oorspronkelijk 130 × 75 mm wilde men het eiland

Als we bij de haveningang van Middel-

er v

jaarlijks

tienduizenden

januari 2020

Roer

Maasbracht Maas

Route

3 De keersluis geeft toegang tot het lange havenkanaal van Middelharnis. 4 Paarden op het eiland Tiengemeten. 5 De Haringvlietbrug markeert het

©HdB 25 XI 19

20 km/u in het snelvaargebied, verder is het

kelijk te vermijden. De maximumsnelheid is

maar als je op de betonning let, zijn die mak-

e ve Gringen l

Er zijn in het Haringvliet enkele ondiepten,

Pa n

GOED OM TE WETEN

Lek Linge Veermanplaat N Noord Gorkum ROTTERDAM NIJMEGEN Archipel Merwede H Waal Ouddorp ari Spui ng Brouwersvli Dordrecht Biesbosch et dam Oss Kil ScharenGrave MiddelHollands dijke Maxima Diep harnis kanaal BrouwersZeven- Terhei- Geertrui- Heusden k a r e Willem- bergen haven Volk 's-HertogenBoxmeer den denberg stad Zierikzee bosch Oosterhout Zuid-WillemsBruinisse Dintel S.Vliet Mark vaart Maas Steen- Stampersgat Breda Oo Tholen bergen Roosendaal ste Veere kanaal Tilburg Wilhelmina r sc he Bergen HELMOND Aarlelde op Zoom Goes Rixtel