1
2
DRUKTE EN RUST ZIJ AAN ZIJ Boven Utrecht en onder Amsterdam ligt een overbekend plassengebied: de Loosdrechtse Plassen. Je komt er via de Vecht, één van onze meest schilderachtige rivieren. Het is er altijd druk, maar door de ligging is dat ook te verwachten. Dat je hier dicht bij Amsterdam zit zal je vermoedelijk niet ontgaan: er is een Kostverlorenbrug en zelfs een heuse Kalverstraat. PIM VAN DER MAREL
De Loosdrechtse plassen zijn ont-
daaraan danken we dus tegenwoor-
een prachtige sluis om eens op je
staan door turfwinning. Met een bag-
dig dit prachtige watersportgebied.
gemak te zien hoe al die schippers
grondwaterpeil nog steeds turf afste-
SLUIZEN ALOM
noeg te bekijken, want het is er altijd
ken. Dat is hier – net als op veel an-
Tenzij je toevallig uit Hilversum komt,
druk. De Mijndense sluis laat een
dere plaatsen in ons land – in de 17e
kom je altijd van de Vecht. Waar-
flinke diepgang toe: 1,90 meter. De
en 18e eeuw op grote schaal ge-
schijnlijk kom je door de Mijndense
wateralmanak zegt overigens dat de
beurd. Als de legakkers die je over-
sluis. Van deze sluis werd in Motor-
maximum diepgang voor de Loos-
houdt dan ook worden weggegraven
boot van augustus 2016 de lof bezon-
drechtse plassen 1,45 meter is. Voor
of bij storm worden weggeslagen,
gen, in twee artikelen zelfs. Terecht
sloepen en ondiep stekende boten is
wordt het vanzelf een watervlakte. En
overigens, want het is in elk opzicht
onder normale omstandigheden de
het schutten beleven! En je hebt ge-
gerbeugel kon je ook onder het
72
www.motorboot.com
DAG TO CHT LO O SDR E CHTSE PLA S S EN
Weersluis een alternatief. De beheer-
het Tienhovens Kanaal rondom de
complex lopen in elkaar over, waarbij
der – het Plassenschap – geeft voor
resten van Fort Tienhoven voert. De
de overgang min of meer wordt ge-
deze sluis een maximum diepgang op
waterkaart van de ANWB geeft een
markeerd door rietkragen en eiland-
van 0,70 meter. Door de droogte van
diepte vanaf 0,40 meter op, dus is ook
jes. Ten noorden daarvan liggen nog
de afgelopen zomer was het een aar-
deze route alleen voor heel erg lichte
twee plassen: de Wijde Blik en de
dig beetje minder.
bootjes weggelegd.
Loenderveense Plas. Deze zijn niet
De Weersluis is boeiender dan ze
Er is nog een vierde route via sluis Het
ontstaan door vervening maar door
oogt. De Rijksdienst voor het Cultu-
Hemeltje. Die ligt vlak ten zuiden van
zandwinning. Ze zijn dan ook meer
reel Erfgoed acht het mogelijk dat
Overmeer en brengt je op het Hilver-
dan 20 meter diep. De rest van de
deze sluis uit 1609 dateert. Sinds
sums Kanaal. Dat kun je afvaren tot
plassen heeft over het algemeen een
2013 is het een Rijksmonument van-
de ‘s Gravelandse Vaart. Vervolgens
diepte tussen de 1 en 4 meter. Even-
wege de betekenis voor de Nieuwe
kun je door de Raaisluis op de Ooste-
eens ten noorden van de Eerste Plas
Hollandse Waterlinie. De sluis is te-
lijke Drecht en de Tweede Plas
ligt nog een plas: de Vuntusplas. En
genwoordig een zelfbedieningssluis.
komen. Het lijkt wat omslachtig maar
ten zuiden van de Tweede Plas ligt de
Er ligt een vaste brug over van 1,80
het traject laat een diepgang toe van
Breukeleveense of Stille Plas. Ten
meter. Je komt ermee op de – norma-
1,50 meter. En als je naar de Wijde
slotte liggen oostelijk van de Vierde en
liter - 0,75 meter diepe Weersloot. In
Blik - de meest Noordelijke plas - wilt,
Vijfde Plas nog de Noordelijke en Zui-
de historie heeft deze sloot heel lang
zul je deze route wel moeten nemen.
delijke Kievitsbuurt. De beide laatste
de grens (en dus een doorlopende
De enige toegang daarvan zit namelijk
zijn gebieden waar de legakkers – net
bron van ruzie) gevormd tussen Hol-
aan het Hilversums Kanaal.
aan – intact zijn gebleven. Ze worden begrensd door de lokale Kalverstraat.
land en Utrecht. Nog iets zuidelijker geeft de Kraaie-
PLASSENGEBIED
nestersluis toegang tot het Tienho-
Als over de Loosdrechtse plassen
REGELGEVING
vens Kanaal. Zo ongeveer alles dat
wordt gesproken, worden in ieder
Motorvaart is op een aantal plaatsen
geldt voor de Weersluis geldt ook
geval de Eerste tot en met de Vijfde
verboden. In de eerste plaats op de
voor de Kraaienestersluis. Leuk is dat
Plas bedoeld. De plassen van dit
Loenderveense plas, waarvan een
1 en 2 De voor de hand liggende sluis naar en van de Loosdrechtse plassen is de Mijndense sluis, waar het vandaag gezellig druk is. 3 Het normale beeld van de Oostelijke Drecht is dat je er niet alleen vaart. 4 De plas Vuntus heeft een strandje dat een grote populariteit geniet.
3
ja jjan anua an uar uari ari 2 0 ar 019 01 19 19
73 7 3
4
74 74
ww w www ww w.mo .mot moto mo ttor orrbo boo boo ot.c t..c co om m
DAG TO CHT LO O SDR E CHTSE PLAS S EN
jan jja anu an uar ua a ri 2019 ar ari 20 01 019 19 1 9
75 75
DAG T OCHT L OOS D R E CHT S E P LASSE N
deel de waterleidingplas wordt genoemd. De achtergrond van dit verbod is dat Amsterdam een derde deel van haar drinkwater uit deze plas haalt. In de tweede plaats is de Zuide-
WAT IN DE REGELS OOK RUIMHARTIG IS TOEGESTAAN IS AANLEGGEN
lijke Kievitsbuurt voor motorvaart verboden. Op die manier probeert men
nodig. Heb je die, dan geldt er geen
son Crusoë. Dit heeft aangepaste
de legakkers goed te houden. Het
maximumsnelheid! Per jaar worden er
overnachtingsaccommodatie en aan-
probleem van al die legakkers is dat
maximaal 800 (jaar)ontheffingen voor
gepaste schepen voor gehandicapte
het leidt tot onvoorstelbaar lange oe-
snelvaren verleend. Daarvoor moet je
watersporters. In het plassengebied
verlijnen die allemaal moeten worden
wel op een wachtlijst. Er zijn overigens
zijn een vijftal openbare recreatie-ei-
beschoeid om ze intact te houden.
ook dagontheffingen. Zo’n ontheffing
landen aangelegd. Tezamen bieden
Dat wordt geprobeerd in combinatie
geldt voor de Eerste tot en met Vierde
die een kleine 250 ligplaatsen. De ei-
met het motorvaartverbod. In de
Plas. En ook nog voor de waterski-
landjes geven de plassen een aange-
derde plaats is het oostelijke deel van
baan aan de westkant van de Vijfde
name
de Vuntusplas een beschermd na-
Plas. Handig is dat je die digitaal op
structuur van het plassengebied voor-
tuurgebied. Dat is alleen toegankelijk
de website van Recreatie Midden-Ne-
komen ze dat het één weidse water-
via de Vuntus-route voor kano’s en
derland kunt kopen. Wat in de regels
vlakte is. Eigenlijk is het geheel voor
roeiboten. Ten slotte weert men ook
ook ruimhartig is toegestaan is aan-
zo’n grote wateroppervlakte toch nog
de motorvaart uit het natuurgebied de
leggen. Dat mag bijna overal. Er wordt
best een soort van knus.
Ster van Loosdrecht.
gevraagd (!) niet aan te leggen aan
Ondanks dat het gehele gebied Na-
zwemstrandjes en aan oevers met na-
RONDJE
tura2000-gebied is, kent het verder
tuurlijke begroeiing.
We houden het eiland Robinson
weinig verboden. Zo is niet alleen zei-
Samen
met
de
Crusoë aan stuurboord en varen af op
len, roeien en kanoën toegestaan,
RECREATIE-EILANDEN
het eiland Markus Pos. Omdat het
maar ook waterskiën en snelle motor-
We hebben een ligplaats gevonden bij
niet bijzonder druk is vandaag, valt
bootvaart. Dat laatste is geregeld in
Jachthaven Scherpel aan de Oud-
ons op dat we hier toch wel op een
het
Plassen-
Loosdrechtsedijk. De haven ligt aan
indrukwekkende watervlakte varen.
schap’. Tot 100 meter uit de wal is de
de Oostelijke Drecht. Als we vandaar
Gek genoeg hadden we dat gevoel bij
limiet 6 km/u. Daarbuiten 12 km/u. Wil
de plassen op varen, hebben we aan
grote drukte juist veel minder. Op
je sneller, dan heb je een ontheffing
stuurboord meteen het eiland Robin-
Markus Pos mag je – net als op de
‘Besluit
motorboten
5 Op eilanden als Markus Pos en Meent mag je overnachten en je vindt er onder meer toiletten.
5
76
variatie.
www.motorboot.com
6
7
8
9
10 6 De toegang van de plas Wijde Blik vanaf het Hilversums Kanaal is druk. 7 De Weerbrug brengt je - als je geen diepgang hebt - op de Breukeleveense of Stille Plas. 8 De doorgang van de Eerste plas naar de plas Vuntus is 2,60 meter breed. 9 De Breukeleveense of Stille Plas bereik je door de Kostverlorenbrug of de Weerbrug. 10 De eilanden in de plassen zorgen ook voor een natuurlijke afscheiding ervan.
meeste andere eilanden – aanleg-
voor de hand liggende grap over:
eiland ook het ‘patat-eiland’ wordt
gen en er zijn toiletten. We varen de
“Geen wonder dat het een Stille Plas
genoemd. De oorzaak daarvan is
Tweede Plas verder over en gaan
is...” We zoeken ook nog even de
niet moeilijk te raden. We nemen een
op zoek naar de ingang van de
andere ingang op die ze ons nog
foto van de enigszins uit de toon val-
Breukeleveense of Stille Plas. Net
sterker hadden afgeraden: de Weer-
lende friteskraam met terras en gaan
op dat moment stuift er een boot
brug. Dat is een vaste brug van 1
op zoek naar de Kievitsbuurten. We
met toezichthouders voorbij. We
meter hoogte die een ondiepe vaart
vinden ze gemakkelijk en stellen vast
proberen hun aandacht te trekken
overkapt. Het ziet er aantrekkelijk uit,
dat het een overduidelijk legakker-
en dat lukt. Op de vraag of wij met
maar met die vaststelling volstaan
gebied is. Tussen de Kievitsbuurten
een diepgang van 0,7 meter de
we vandaag.
en de Vierde en de Vijfde Plas loopt
Stille Plas op kunnen, krijgen we
We varen de Vierde en de Vijfde Plas
een vaart die luistert naar de illustere
een negatief advies. Alleen met een
over en passeren het eiland Meent.
naam ‘Kalverstraat’. Vooral aan de
optrimbare motor lijkt het de toe-
Ook daar zijn prima voorzieningen
kant van de Kievitsbuurten wordt
zichthouders verantwoord. We zien
en dus liggen er de nodige passan-
deze vaart geflankeerd door vakan-
er dus maar vanaf en maken er de
ten. We hadden al gehoord dat dit
tiewoningen. Nu heb je die in veel januari 2019
77
DAG T OCHT L OOS D RE CHT S E P LASSE N
11 11 Op de plas Vuntus houdt de zeilschool voor de jongsten lunchpauze.
Nes
N
Sluis Het Hemeltje Kortenhoefse Plassen Fort Kijkuit Wijde Gat
Zuwebrug
Sluis
Waterleiding Plas Loenderveense Plas
Loenen
Vecht
Mijndense Sluis Dre
1 Horregat 1. Raai2 Heulsloot 2. Raaisloot sluis
Vu n
tus 2
1
1e Plas
Markus Pos
Loosdrechtse 3e Plas Plassen
Weersloot
Oud Loosdrecht
Robinson Crusoë
Fort Spion
cht Mijnden Muyeveldse Wetering
at Kalverstra
Noordelijke Kievitsbuurt
4e Plas Meent
Zuidelijke Kievitsbuurt
Fort Tienhoven Kraaienester Sluis
's-Gra velandse vaart
Oostelijke Drecht
2e Plas
Weer
Weersluis
©HdB 30 11 18
's-Graveland
's-Gravelandse vaart Hilversums kanaal Zuider
Wijde Blik
Vreeland
Amster
dam-Rij
n Ka n a
al
Vecht
Weersloot
Breukeleveense Plas
5e Plas
nse hove TienVaar t Tienhovense Plassen
Polder Westbroek
Oud Maarseveen 0 km
2,5
Route
soorten, maar hier zijn ze overwe-
na – de plassen die we kunnen
gend rietgedekt en dus aantrekkelijk
doen inmiddels gehad. De Wijde
om te zien. Bij mooi weer is het er
Blik is de meest Noordelijke plas die
druk en bij slecht weer vaar je er lek-
alleen via het Hilversums Kanaal is
ker beschut. Rustig is het er dus,
te bereiken. We gaan erheen via de
maar bij uitzondering.
Oostelijke Drecht en het ‘s Grave-
We hebben in de planning om van-
lands Kanaal. In de laatste ligt de
daag ook even naar de Vuntusplas
Raaisluis, een zelfbedieningssluis
te varen. Daar zitten we hier zo on-
met een ophaalbrug. We behoeven
geveer op zijn verst vandaan. Dus
ons niet in de bediening te verdie-
steken we het hele stuk van de Vijfde
pen want we gaan er met meerdere
tot en met de Eerste Plas schuin
boten tegelijk door en schuiven
over om via het Horregat naar deze
daar gewoon bij aan. Na een flink
plas te gaan. De breedte van het
stuk varen op het Hilversums Ka-
Horregat is 2,60 meter en die van
naal kunnen we de Wijde Blik op bij
onze boot 2,40 meter. Aan weerszij-
de Zuwebrug. Hoewel het bij de in-
den is er nagenoeg geen ruimte
gang van de plas erg druk is, zien
over. We zijn dus zeer te spreken als
we op deze plas vrijwel geen an-
we de plas zonder kleerscheuren
dere boten. Ten opzichte van de
weten te bereiken. We bekijken de
massale bezetting van de Eerste tot
plas door hem op ons gemak rond
en met de Vijfde Plas is dat opval-
te varen. Buiten de zeilschool is het
lend anders.
GOED OM TE WETEN
er opvallend rustig. De jongelui zijn
Het water in de plassen zakt in de loop van het seizoen zo’n
lunchen en de achtergelaten bootjes
OP EEN RIJTJE
0,15 meter. De Wateralmanak noemt de plassen ‘over het al-
vormen door de zeilen een kleurrijk
Op de terugweg zetten we het voor
gemeen bevaarbaar met jachten tot ca. 1,45 meter diep-
geheel.
onszelf op een rijtje. Het is hier dus
gang’. Dan volgt een opsomming van plaatsen waar je met
We gaan weer van de plas af door
allebei: niet alleen heel drukke plas-
die diepgang waarschijnlijk problemen hebt. Wij hebben ge-
de Heulsloot. Daarbij varen we langs
sen en vaarten maar ook twee heel
zien dat het in de praktijk meevalt als je de normale vaarwe-
het lokale Vuntus-strand dat zich in
rustige plassen. De eerste (Vuntus) is
gen aanhoudt. Je komt op de plassen via de 1,90 meter
een enorme populariteit mag ver-
rustig omdat je er alleen met smalle
diepe Mijndense Sluis, die voorzien is van een ophaalbrug.
heugen. Het is er afgeladen met
boten kunt komen en de tweede
Het alternatief is de route via de nog veel diepere sluis Het
strandbezoekers. De Heulsloot even
(Wijde Blik) omdat deze plas nogal
Hemeltje, het Hilversums Kanaal, de zelf te bedienen Raai-
later is gelukkig wat minder smal
uit de slinger ligt. En de rest van het
sluis en de ’s Gravelandse Vaart. In dat traject liggen vaste
dan het Horregat, dus kunnen we
vaarwater en de plassen, die zijn dus
bruggen die de doorvaarthoogte beperken tot 2,40 meter.
daar stressvrij doorheen.
superdruk!
Dan hebben we – op de Wijde Blik 78
www.motorboot.com