Monstersche sluis heropend

R e p or ta g e M o n s t ers che S luis

Op weg naar

heropening De Maas werd in de 13e eeuw aan de Noordzijde enigszins beteugeld met een aaneengesloten dijk. Om te kunnen afwateren werd in die dijk een aantal gaten gemaakt. Een van die gaten is de basis voor het ontstaan van de stad Maassluis. En het is ook de basis voor de sluis waar je je binnenkort vermoedelijk weer kunt laten schutten!

Pim van der Marel

1 16

640015.indd 2

www.motorboot.com

10-7-2015 10:16:23

sluis ontsloten voor het achterland. De Monstersche sluis heeft dan ook een belangrijke rol gespeeld in de economische ontwikkeling van het Westland en Midden-Delfland. In de tweede helft van de vorige eeuw werd de rol van watertransport langs deze weg kleiner. Het leidde tot sluiting van de sluis in 1972. Maar gelukkig is de sluis wel netjes in onderhoud gebleven.

2

Oude glorie Sinds 2009 bestaat de Stichting Monstersche Sluis. Doel

1 Tot 1972 was de Monstersche sluis in gebruik. 2 Uit de conditietest blijkt dat de sluis

van de stichting is vanzelfsprekend de sluis weer in haar

weer in gebruik is te stellen. 3 De Monstersche Sluis kan straks een alternatief zijn voor

oude luister te herstellen. Een van de belangrijkste stappen

de Rotterdamse Parksluizen.

in dat traject was vaststellen of de sluis daartoe nog wel in een voldoende goede staat verkeerde. De uitkomsten van deze conditietest waren voor de gemeente Maassluis en

Met de Maasdijk wilde men een einde maken aan de tot

de stichting aanleiding om er een symposium aan te wij-

dan toe gebruikelijke overstromingen. Maar diezelfde dijk

den.

was er ook de oorzaak van dat het overtollige water niet

De stichting ging en gaat ondertussen onverdroten voort

meer weg kon. Om dat toch mogelijk te maken, werden er

met het treffen van voorbereidingen voor de daadwerkelijke

in de dijk ‘luchten’ gemaakt. Dat waren niet veel meer dan

ingebruikneming. Zo heeft zich inmiddels een groep van

afsluitbare gaten. Deze luchten werden gemaakt op de

vrijwillige sluiswachters aangemeld. Deze worden opgeleid

plaatsen waar afwateringen waren gegraven. Bij het graven

om de sluis veilig en deskundig te kunnen bedienen. Er is

daarvan leverde ieder dorp zijn bijdrage. Zo delfden de dor-

nog wel een op te lossen probleem: ingebruikneming

pen Monster en Wateringen ieder een eigen vliet, de

brengt de nodige kosten met zich mee. Afhankelijk van de

Noordvliet en de Zuidvliet. Bij de lucht aan het einde van de

gekozen variant loopt dat uiteen van een paar ton tot een

Noordvliet werden twee lemen hutten bewoond door lie-

kleine miljoen euro. Daarom is de stichting op zoek naar

den aan wie het opzicht over de lucht was opgedragen. Die

sponsors en voert allerlei acties. Zo is er ‘Monstersche

hutten vormden in de 14e eeuw de basis voor de nederzet-

Sluis bier’ te koop, wijn, thee en schilderijen van de sluis.

ting Maeslantsluys, het latere Maassluis.

Met een dolenthousiast gemeentebestuur als belangrijke

De lucht in kwestie werd in 1602 in opdracht van de be-

supporter heeft de sluis een kans.

stuurders van Monster een echte spuisluis: de Monstersche Sluis. Bijna drie eeuwen lang heeft de sluis als

Symposium

zodanig gefunctioneerd. In 1889 is de spuisluis omge-

Het op 22 oktober 2014 in Maassluis gehouden sympo-

bouwd tot schutsluis. Daarmee werd de haven van Maas-

sium droeg als titel: ‘Monstersche Sluis zet deuren open voor groene metropool en geeft nieuwe kansen voor toeristische en recreatieve ontwikkelingen in het Midden-Delfland-gebied’. Als dagvoorzitter fungeerde burgemeester Koos Karssen van Maassluis. Met de titel van het symposium was de toon voor de verwachte uitkomst van de conditietest al op voorhand gezet. Voor deze conditietest was Prof. Ir. Jan Stuip aangezocht. Op het symposium was zijn toelichting op het rapport van bevindingen het belangrijkste onderdeel. Samengevat was de conclusie van Stuip: ja, de sluis is in gebruik te stellen (uiteraard vergezeld van enige mitsen en maren en voorzien van verschillende kostenplaatjes voor meerdere varianten).

Van de verdere bijdragen aan het symposium waren vooral die van Ing. Jaap Brouwer en die van Huub Eitjes van belang. Brouwer hield een buitengewoon helder betoog over ‘aquapunctuur’ als helikopterview over de samenhang tussen vaarwegen, de daarbij betrokken partijen en het belang vanuit zo mogelijk iedere optiek. Eitjes was de enthousiaste wethouder Toerisme van Maassluis, tevens wethouder van Financiën. Daarmee verenigde hij in zijn functie de problematiek die eraan zit te komen. Eitjes’ enthousiasme was aanstekelijk, maar kort na het symposium

3

maakte een affaire een einde aan zijn loopbaan als wetaugustus 2015

640015.indd 3

17

10-7-2015 10:16:33

Repor ta ge monst ers che sluis

4 Overzicht van de Monstersche Sluis. 5 Wellicht kan Maassluis straks weer via de sluis worden bereikt.

houder. Voor de sluis is het te hopen dat zijn opvolger even enthousiast is.

4

Belang De gemeente Maassluis ziet het belang van het herstel van de sluis in economisch/toeristisch perspectief. Men gaat

waterstand in de haven van Maassluis is ongeveer gelijk aan

ervan uit dat de kleine pleziervaart uit het Westland de sluis

de waterstand in de Noordvliet. De weggelaten ebdeuren

zal gebruiken om de haven van Maassluis te verkennen. En

worden daardoor niet gemist. Ze zouden immers nauwelijks

men ziet het showcase-effect dat uitgaat van de levendig-

worden gebruikt, omdat het laagwater aan de getijdekant

heid die de sluis in de stad brengt. Een grote toevloed van

maar gedurende korte tijd lager is dan het Delflandpeil (NAP

pleziervaarders naar de Maas (die hier Het Scheur heet)

-43 cm). Schutten gebeurde vroeger alleen rond laagwater

wordt niet waarschijnlijk geacht. Dat is te hopen, want

in de haven. Als de sluis weer opengaat zal dat nog steeds

stroomopwaarts van Maassluis is het kruispunt met de

het geval zijn. Dat is een gevolg van de overkluizing van de

Botlek en de Oude Maas een vaarwater dat ook van ple-

sluis. Zou je bij hoogwater schutten, dan loop je mogelijk

ziervaartschippers grote routine vergt. Maar voor wie durft

vast onder het gewelf boven de schutkolk.

is de sluis straks een aantrekkelijke verruiming van de mogelijkheden. Dat geldt ook voor degenen die vanuit Rotter-

Daadkracht

dam ergens vanaf de Maas naar binnenwater willen worden

Maassluis lijkt een daadkrachtig gezelschap op de been te

geschut. In de nabije omgeving waren die aangewezen op

hebben gebracht om de Monstersche Sluis weer in ere te

de Parksluizen of de Buitensluis Vlaardingen. De Monster-

herstellen. Alle pessimisme was op het opvallend goed be-

sche Sluis is straks dan een tweede alternatief voor de Rot-

zochte symposium in elk geval uitgebannen. De realisatie

terdamse Parksluizen.

van de plannen wordt dan ook met het nodige vertrouwen tegemoet gezien!

Spuisluis Het kenmerk van sluizen naar getijdewater is dat die aan beide zijden eb- en vloeddeuren hebben. Logisch, want afhankelijk van het getij kan aan iedere kant van de sluis het hoogste water staan. Doordat de Monstersche Sluis is ontworpen als spuisluis en waterkering is niet in alle – voor het schutten – gebruikelijke deuren voorzien. Bij de ombouw tot schutsluis in 1889 zijn wel ebdeuren aan de binnenwaterzijde toegevoegd maar niet aan de zijde van het getijdewater. In plaats daarvan is wel in een extra stormdeur voorzien,

afmetingen sluiskolk Lengte 18,15 meter, waarvan meer dan 10 meter overkluisd Breedte 3,85 meter Diepte sluiskolk 2,70 meter, diepgang daardoor beperkt tot circa 2,30 meter (vanwege Delflandpeil (NAP -43 cm) Doorvaarthoogte overkluizing 2,20 meter plus of min verschil t.o.v. NAP

maar ook dat is vanzelfsprekend een vloeddeur. De laag1

1

2

2

3

3

4

4

18

640015.indd 4

5

5

6

6

7

7

8

8

9

9 10 10 11 11 12 12 13 13 14 14 15 15

www.motorboot.com

10-7-2015 10:16:43