86
86
www.motorboot.com
18-4-2017 13:35:18
mei 2017
87
87
18-4-2017 13:35:18
To er va a r t R e e u wi j k s e P l a s se n
Exclusief Reeuwijks Midden in het Zuid-Hollandse Groene Hart liggen de Reeuwijkse Plassen. Het is een heel aantrekkelijk vaargebied. Toch zie je er opvallend weinig watersporters van ‘buitenaf’. Dat komt in de eerste plaats omdat de plassen niet makkelijk bereikbaar zijn. En in de tweede plaats omdat het gebied een ontmoedigingsbeleid voert. Daardoor bestaat het drukke vaarverkeer vrijwel geheel uit lokale gebruikers. Er varen om die reden veel meer open boten dan kajuitboten. En wat grappig is, varen in Reeuwijk is een beetje exclusief... Pim van der Marel
1
88
88
www.motorboot.com
18-4-2017 13:35:18
2 Openingsfoto: De doorsteek van ‘s-Gravenbroek naar Groot Vogelenzang ligt verscholen. 1 De Reeuwijkse plassen bieden fraaie uitzichten en mooie woonstekjes. 2 Een doorvaarhoogte van 0,7 meter betekent zelf brugwachteren. 3 De verbindingen tussen de plassen zijn soms prachtig.
De Reeuwijkse plassen liggen een
terpeil. Met een baggerbeugel en een
rechthoekige vorm. Dit als gevolg van
paar kilometer ten noorden van de
afwateringsnet kun je dan nog steeds
de verkaveling van de weilanden in de
stad Gouda. De plassen zijn een ge-
doorgaan. Dat is in deze omgeving
tijd voor de turfwinning.
volg van turfwinning in de 18e en 19e
volop gebeurd en daaraan danken we
eeuw. De turf werd ‘gewonnen’ door
sindsdien deze plassen. Er zijn meer-
plassengebied
het afgraven van de bovenste laag van
dere malen plannen geweest om de
Het gebied beslaat twaalf verbonden
het veen en het drogen daarvan. Het
plassen droog te leggen. Die plannen
plassen en een ‘losse’ plas. Deze der-
werd als brandstof verhandeld. In
hebben het echter niet gehaald. In
tiende plas dateert uit de jaren zeven-
Gouda vormen de Turfsingel en de
1930 besloten Provinciale Staten van
tig van de vorige eeuw. Ze ontstond
Turfmarkt daar herkenbare herinnerin-
Zuid-Holland definitief niet tot inpolde-
door zandwinning voor de uitbreiding
gen aan. Als je veen blijft afgraven
ring te zullen overgaan. De plassen
van de A12 en de Goudse wijk Bloe-
kom je vanzelf beneden het grondwa-
hebben allemaal een min of meer
mendaal. In de wandeling wordt deze
3
mei 2017
89
89
18-4-2017 13:35:18
4 Bij de Kleiwegbrug vertrekt driemaal daags het konvooi naar Reeuwijk. 5 De brug- en sluiswachter opent zeven bruggen in de stad. 6 Konvooivaart heeft zo zijn eigen charme.
plas de ‘Surfplas’ genoemd, omdat er veel wordt gesurfd. In de duikersgids wordt de plas betiteld als een aardige duikstek met redelijk zicht. Motorvaart is er verboden. De twaalf verbonden plassen vormen een wateroppervlakte van ruim 700 hectare. Ze worden van elkaar gescheiden door smalle weggetjes en kades. Voor het vaarverkeer zijn verschillende soorten verbindingen tussen de plassen gecreëerd. Niet zelden betekent dit dat je uit de boot moet om zelf een brug open te draaien. Om die reden adviseren we om er niet alleen te gaan varen, want dat kan soms
4
onhandig zijn. Toch zijn het in onze ogen ook de vele verbindingen die het gebied tot een leuk vaarwater maken.
de Kleiwegbrug om 10.45 uur, 14.00
bruggen zijn beweegbare bruggen.
Op de motor mag je niet varen op de
uur en 16.00 uur. In de maanden juli
Het konvooi wordt begeleid door een
plassen Ravensberg en De Sloene als
tot en met augustus is er in het week-
brug/sluiswachter die op een scooter
ook op het Oostelijk deel van de plas
end nog een extra konvooi om 18.00
of fiets voor je uit rijdt. Je vaart de Ble-
Gravekoop. En op de plas Klein Elf-
uur. De Goudse Havendienst verzoekt
kerssingel af en daarna de Karne-
hoeven moet je binnen de betonning
je om 10 minuten van tevoren bij de
melksloot. De brug/sluiswachter opent
blijven. Maar desondanks blijft er ge-
brug aanwezig te zijn.
niet minder dan zeven bruggen. Ten-
noeg te verkennen over.
De Kleiwegbrug ligt aan het eind van
slotte schut hij je door de sluis Reeuw-
de Kattensingel. Daar kom je vanaf de
ijksche Verlaat in de Breevaart naar
aanvaarroute
Gouwe via de Ir. de Kock van Leeu-
het waterniveau van de Reeuwijkse
Je kunt de Reeuwijkse Plassen maar
wensluis. Je gaat dan na de sluis en
Plassen.
op één manier bereiken en dat is van-
de Rabatbrug bakboord uit door de
Voor alle duidelijkheid: voor de terug-
uit Gouda. Drie keer per dag is er kon-
Pottersbrug de Kattensingel op. Vanaf
weg ga je opnieuw in konvooi de stad
vooivaart naar (en van) de Reeuwijkse
de Hollandsche IJssel kom je hier via
door in omgekeerde richting. Met zo’n
Plassen. Het konvooi vertrekt vanaf
de Mallegatsluis en de Turfsingel. Alle
stadsdoorvaart ben je een klein uurtje bezig. Varen rondom een binnenstad
5
over de singels heeft sowieso al een grote charme. Maar met het konvooikarakter en het feit dat je niet hoeft te wachten wordt het nog leuker.
vaarvergunning Doordat de plassen van oorsprong uitgeveende landerijen zijn, is ongeveer 80 procent van het water particulier bezit. De eigenaren betwistten de positie van de gemeente, die zich als eigenaar van hun water gedroeg. Aan de orde was de vraag of de plassen wel openbaar vaarwater zijn. Na enig geharrewar is er nu een heldere regeling. Er is een convenant gesloten waar alle betrokken partijen zich in kunnen vinden. Het behelst afspraken over onder meer natuur en cultuurhistorie. Maar ook over het reguleren van 90
90
www.motorboot.com
18-4-2017 13:35:19
To e r vaar t Re e uwi jk se Pla s s en
de recreatiedruk ter plaatse en de
gunningenstelsel is onderdeel van het
water minder rijk aan voedingsstoffen
controle op het vaargedrag.
ontmoedigingsbeleid. En met de na-
te maken. Aangezien deze voedings-
De Algemene Plaatselijke Verordening
tuurontwikkeling wordt een bijdrage
stoffen hoofdzakelijk uit de omlig-
van de gemeente verbiedt het varen
geleverd aan de ecologie van het ge-
gende polders worden aangevoerd,
op de plassen, tenzij je een ontheffing
bied.
zijn deze afgekoppeld. Slib en ijzerchloride moeten de voedingsstoffen
hebt. De leges daarvoor komen ten goede aan natuurherstel. Dit onder
waterkwaliteit
‘binden’.
auspiciën van de Stichting VEEN. Dat
Aan de waterkwaliteit en de ecologie
En er is een kleine 20 kilometer oever
is de afkorting van Verenigde Eigena-
van de plassen wordt gewerkt. Beide
natuurvriendelijk gemaakt. Het resul-
ren En Natuurontwikkeling. Je vraagt
kunnen namelijk beter. Zo willen de
taat van de maatregelen moet zijn dat
daar ook de ontheffing aan: https://
plassen in de zomer nogal eens last
de natuur zichzelf herstelt. Dat is ook
vaarontheffingen.stichtingveen.nl.
hebben van blauwalg en heeft de vis-
van belang voor de vogelstand. De
Zo’n vergunning kost voor een motor-
stand te veel brasem. Het hoogheem-
drassige graslanden vormen een pa-
boot € 10,- voor een week. Het ver-
raadschap probeert van alles om het
radijselijk leefgebied voor vogels als de kleine zwaan, smient, krakeend en
6
in de zomer de grutto en de tureluur. Niet voor niets is een groot stuk van dit gebied aangewezen als Natura 2000 gebied. Het waterschap monitort doorlopend de vooruitgang.
verdere regelgeving Met een vergunning mag je varen op uitsluitend de toegestane plaatsen met een snelheid van ten hoogste 6 km/u. Je wordt verondersteld 50 meter uit de kant te blijven, onder meer om de rietkragen te sparen. Varen is alleen toegestaan van 1 uur voor zonsopgang tot 1 uur na zonsondergang. Langer dan 4 uur ligplaats nemen langs een oever of een eiland van de plassen is verboden. Maar dit verbod geldt niet voor open boten en kajuitboten
met
een
kruiphoogte
onder de 1,5 meter als die zodanig afmeren op de plas Elfhoeven, de ’s-Gravenbroekse plas of in een jachthaven. Kortom, er zijn nogal wat regeltjes hier…
beperkingen Via de Breevaart vaar je naar de plas Elfhoeven. Dat vereist wel dat je niet te diep steekt. De waterkaart geeft voor de Breevaart een diepte van 1,15 meter op voor het ondiepste gedeelte. De Wateralmanak is nog wat voorzichtiger. Daar wordt aangegeven dat alleen jachten met een diepgang tot 1 meter de plas (Elfhoeven) op kunnen. Het is ook van belang dat je minder breed bent dan 3 meter. Voor verschillende bruggen in het gebied is dat de mei 2017
91
91
18-4-2017 13:35:19
To er va a r t R e e u wi j k s e P l a s se n
opgegeven doorvaartbreedte. Geluk-
Ook op deze plas zien we een aantal
kig zijn vrijwel alle bruggen in het ge-
eilandjes die er een knus geheel van
gang niet toe! We hadden al in de Wa-
bied
de
maakt. Opvallend is de drukte aan de
teralmanak gelezen dat de diepte van
doorvaarthoogte het minst grote pro-
zijde van de Notaris D’aumerielaan
de plassen varieert van 0,8 meter tot
bleem.
aan de kant van het dorp Reeuwijk.
3 meter. Eigenlijk waren we nieuws-
Daar heeft onder meer de ‘Roei- en
gierig waar de ondiepten zouden zit-
Elfhoeven
Zeilvereniging Gouda’ merkbaar haar
ten. Enfin, dat weten we nu.
Als we door de beweegbare brug de
domicilie. Op het terras van het
plas Elfhoeven op varen is dat het begin
Wapen van Reeuwijk – gelegen in de
zelf brugwachteren
van ons rondje over de plassen. De
hoek van de plas – blijken we ook
Dan maar op zoek naar de doorgang
plas kenmerkt zich door fraaie eilandjes
eenvoudig te kunnen lunchen. Bij het
naar de plas Gravekoop. Die vinden
waar je rond en langs kunt varen. De
restaurant annex jachthaven zijn een
we. Voor ons ligt een beweegbare
beide voorste plassen – ’s-Gravenbroek
paar
de
brug met een doorvaarthoogte in ge-
en Elfhoeven – zijn het drukst. Hier wor-
nacht hebben we er daarvan één ge-
sloten toestand van 0,7 meter. Dat is
den ook de zeilwedstrijden gehouden.
reserveerd.
zelfs voor onze lage boot te weinig.
beweegbaar,
dus
is
passantenplaatsen.
Voor
In het weekend van 3 juni zijn ze zelfs
af. De verbindingsvaart laat onze diep-
Een jong stel met een scoutingvlet
het decor van de 76e (!) Goudse Zeil-
Vogelenzang
manoeuvreert zich erdoor. Ze zijn zo
week. Nadat we de plas uitgebreid zijn
Na de lunch gaan we in precies de te-
vriendelijk de brug ook even voor ons
rondgevaren willen we naar de ’s-Gra-
genovergestelde hoek van de plas op
open te houden. Opnieuw valt ons
venbroekse plas. Daarvoor steken we
zoek naar de doorgang naar de plas
daarbij de gemoedelijkheid in dit ge-
de scheidingsweg Groene Ree over
Groot Vogelenzang. Die blijkt tamelijk
bied op.
door een draaibrug. Dat doen we
verscholen te liggen. Er ligt een be-
De plas Gravekoop is een wat grotere
samen met een zeilschool. Voor, naast
weegbare brug met een doorvaart-
plas. We varen hem rond en zien al
en achter ons proberen de Optimisten
hoogte van 1,20 meter. Daar kunnen
van verre de brug die ons naar de vol-
– onder zeil - door de 3 meter brede
we gewoon onder door. Na een flink
gende plas moet brengen. Opnieuw
draaibrug te komen. Opvallend is de
stuk over de fraaie verbindingssloot
een doorvaarthoogte van 0,7 meter
gemoedelijke sfeer waarin het geweld
komen we op deze kleine plas. We
en geen jongelui om hem open te
om je heen zich voltrekt. Nergens een
willen door naar de naastgelegen plas
doen. Dus stapt één van ons uit om
wanklank!
Klein Vogelenzang, maar zien daarvan
daarvoor te zorgen. Het is een elek-
dagtocht op de Reeuwijkse plassen De Reeuwijkse Plassen liggen ten noorden van Gouda. Het plassengebied bestaat uit dertien plassen waarvan er een niet verbonden is met de rest. Door de beperkte diepgang en breedte van de verbindingskanaaltjes en -vaartjes, zijn de plassen alleen geschikt voor kleinere boten. Er komen kan alleen in konvooivaart. Het konvooi vertrekt 3x daags. Varen is alleen toegestaan in bezit van een ontheffing/vergunning (€ 10,-).
Bemoediging Het is niet nodig je door het woordgebruik ‘chique’ of ‘exclusief’ te laten afschrikken. Reeuwijk is bijvoorbeeld ook het decor voor het jaarlijkse ‘Kapellenfestival Kakofonie’. Het festival biedt veertien carnavalskapellen de gelegenheid zich met elkaar te meten zonder jury. Interesse? Zie: www.kapellenfestival.nl of www.dweilorkesten.info.
92
92
www.motorboot.com
18-4-2017 13:35:19
7 De doorgang van Klein Elfhoeven naar Elfhoeven is slechts 3 meter breed.
sfeer Kenmerkend voor het gebied is dat er een grote groep lokale gebruikers van het vaarwater is. De beperkingen en de structuur van het vaargebied maken dat die vooral in open boten varen. Van die open boten maken sloepen, vletten en tenders het grootste deel uit. Nu zijn er in dit type boten veel soorten, maten en kwaliteiten. Wat opvalt als je hier rondvaart is het grote aantal, niet al te grote, maar vooral mooie boten. Het heeft wat mogen kosten, zeg maar! Dat heeft er ongetwijfeld ook mee te maken dat Reeuwijk een beetje een chique plaats is. Zelfs het groeten op het water gaat net wat minzamer dan 7
je elders ziet. Dat komt misschien ook omdat de gemiddelde leeftijd van de mensen in de boten toch enigszins
trisch werkende brug en gelukkig
een ongehinderde doorsteek. Een
hoger ligt dan je gewend bent. Op al
doet-ie het! De slagbomen gaan dicht
beetje smal en volop tegenliggers,
die mooie boten zijn de schippers na-
en het wegverkeer over de Nieuwen-
dus is voorzichtigheid geboden. Klein
tuurlijk ook zuiniger. Dus bij passeer-
broeksedijk wordt even stilgezet. We
Elfhoeven is misschien wel de mooi-
manoeuvres in nauwe situaties is de
passeren en nemen onze brugwach-
ste plas met prachtige, grote eilan-
beleefdheid en gemoedelijkheid groter
ter weer aan boord. Via een weer
den. Je mag hier echter alleen binnen
dan gewoonlijk. De sfeer in dit gebied
fraaie aansluiting komen we op de
de betonning de plas oversteken. We
is eigenlijk het best te typeren als een
plas Nieuwenbroek. Feitelijk vormen
genieten dus vanuit de ‘vaargeul’ van
beetje ‘exclusief’. Grappig, zo kan het
de drie plassen Nieuwenbroek, Rog-
de plas. Aan het eind daarvan komen
dus ook!
gebroek en Kalverbroek één geheel,
we bij de doorsteek naar de plas Elf-
in de lengte doorsneden door een
hoeven waar ons rondje van vandaag
nadeel
lange eilandenrij. Ook dit zijn weer
is begonnen. Over de doorsteek ligt
Ons diepzinnig topvoetballend orakel
fraaie plassen. Opvallend is dat je hier
een beweegbare brug, maar voor
placht altijd naar voren te brengen dat
verschillende veenbonken boven ziet
ons hoeft die niet open.
medailles twee kanten hebben. En dat
komen drijven. Opletten dus!
geldt ook hier. Hoe leuk het op de
passantenplaatsen
Reeuwijkse Plassen ook mag zijn, als
Vrijhoef en Klein Elfhoeven
Via dezelfde doorgang als waar we
je iets anders wilt moet je eerst in kon-
vanmorgen met de Optimisten door
vooi naar Gouda. En je moet op tijd
Aan het eind van de eilandenrij zit de
gingen gaan we naar de ’s-Graven-
zijn, want het gaat maar drie keer op
doorsteek naar de plas Vrijhoef. We
broekse Plas en zoeken het Wapen
een dag. En als je terugkomt, heb je
zijn min of meer verrast dat we hier
van Reeuwijk weer op. Volgens de
hetzelfde.
gewoon doorheen kunnen varen.
wateralmanak zijn er in Reeuwijk
Geen brug, ondiepte of wat dan ook!
twee jachthavens met passanten-
balans
Vrijhoef is een langgerekte plas, inge-
plaatsen. En wel het Wapen van
Er zijn legio punten om je van een be-
klemd tussen twee eilandenrijen, de
Reeuwijk met 5 passantenplaatsen
zoek te weerhouden: lastig te berei-
wijk Twaalfmorgen aan de Goudse
en Jachtwerf Rik Homan met 10
ken, niet erg ingericht op passanten,
kant en het verlengde van de Groene
passantenplaatsen. Bij het Wapen
beperkte diepgang, vergunning nodig,
Ree aan de andere kant. Naarmate je
zijn we de enige passant. Desge-
niet harder dan 6 km/u en veel andere
meer in de richting van de voorste 2
vraagd deelde men ons mee dat
regeltjes. Maar daar staat een ontzet-
plassen komt wordt het drukker. Dat
men niet zoveel passanten ziet in
tend leuk vaargebied tegenover dat
zie je hier ook. We varen midden tus-
Reeuwijk. Dat blijkt ook als we de
veel actie van je vraagt. Het ontmoedi-
sen de vakantiewoningen. Van Vrij-
volgende dag het liggeld willen afre-
gingsbeleid zou minder succes mogen
hoef naar Klein Elfhoeven is ook al
kenen. Dat hoeft niet.
hebben: ga er eens kijken! mei 2017
93
93
18-4-2017 13:35:20