Rotterdam per schip : een belevenis !

92Â VA A R R O U T E Tekst en fotografie Pim van der Marel

93Â VA A R R O U T E

Varen in en om Fotografie Istock

Rotterdam

Vanaf de Maas vaar je langs het voormalige zwemparadijs Tropicana het Boerengat op.

Je weet natuurlijk dat het Boerengat vroeger het Buysse Gat heette. En je kent natuurlijk de historie van het aangrenzende ‘s-Lands werf. Dus weet je dat vanaf de 2e helft van de 17e eeuw hier onze oorlogsschepen werden gebouwd. Ach, niet iedereen weet dat, want dat was in de tijd van Michiel de Ruyter, toen opperbevelhebber van de vloot. In die tijd was de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden de belangrijkste natie van de wereld. Met een beetje inlevingsvermogen is varen hier dan ook heel goed voor je Hollandse-jongens-gevoel.

94 VA A R R O U T E

I

n en om Rotterdam tref je zo ongeveer alle denkbare typen vaargebieden aan. Van de extreem hectische beroepsvaart in het havengebied tot verplicht fluistervaren in de binnenstad van buurstadje Delft. Van de Oude Haven en de paalwoningen tot de ongerepte natuur van de Rottemeren. En als je liefhebber van geschiedenis bent, kun je je hart ophalen in bijvoorbeeld Delfshaven, Schiedam of Delft. Je vindt hier eigenlijk alles en het ligt ook allemaal dicht bij elkaar. Alle reden om er eens heen te varen en er een tijdje te blijven hangen!

AANVAAR ROUT E Als je aankomt in Rotterdam zal dat meestal via de Nieuwe Maas zijn en als je niet via de Nieuwe Maas komt, is het een aanrader daar toch een keer te gaan varen. Je wilt immers de typisch Rotterdamse landmarks niet missen. De Erasmusbrug (“De Zwaan”), Euromast, Maasbruggen en de Kop van Zuid horen in je fotoboek. Mijn gast vandaag is voormalig binnenvaartschipper Dick, die het vaargebied uitstekend kent: 'Eigenlijk is een marifoon op dit vaarwater gewoon een voorwaarde. In de eerste plaats voor je veiligheid. Alles om je heen is groot, vaart hard en heeft een grote dode hoek. Daarvan kun je maar beter weten wat ze van plan zijn!'

Daarnaast is het meer dan interessant om te horen hoe de verkeersleiding het geheel losjes aanstuurt, manoeuvres

afspreekt en waarschuwt. In het kadertje staat aangegeven hoe dat hier werkt. Ook met de sloep meldt de schrijver dezes zich altijd aan bij de sectorleiding om de bestemming door te geven.

Je wordt dan door hen gewaarschuwd voor dingen waar je op moet letten. Dat draagt natuurlijk bij aan veilig vaarverkeer en dat is in de soms extreme drukte hier zo mogelijk nog belangrijker dan normaal.

OV E R N ACH T E N In de nabijheid van het centrum kies je uit de Veerhaven de nieuwe jachthaven De Rotterdamsche Admiraliteit (aan het Boerengat) of de Rotterdam Marina (aan de Koningshaven).

Deze liggen allemaal in directe verbinding met de Nieuwe Maas. Dick: 'Als je nou niet op getijdewater wilt liggen, kies dan een jachthaven aan de binnenkant. Aan de andere kant van de Parksluis dus.' Kijk in dat geval even goed in de wateralmanak, want er zijn er nogal veel. Als je dicht bij de Parksluis wilt blijven, zijn de jachthavens van Delfshaven het meest voor de hand liggend. Die zijn niet erg luxe, maar wel aantrekkelijk gesitueerd.

N I E U WE M A AS Als je een rondje om het Noordereiland vaart, kom je de eerder genoemde landmarks allemaal tegen. Bovendien kom je dan in de Koningshaven onder een voormalige spoorbrug door.

Deze brug dateert oorspronkelijk uit 1878. Al in 1928 wijdde Joris Ivens er een (uiteraard stomme) film aan. De brug zou worden gesloopt maar dat stuitte op protest van de Rotterdamse bevolking. Daarom is “De Hef ” tegenwoordig een Rijksmonument. Door de versmalling ter plaatse is dit het punt waarop je je de getijdestroming in

Zonder historisch besef zul je de mijmeringen over de 17e eeuw waarschijnlijk overslaan.

95 VA A R R O U T E

de havens het meest bewust zult worden.

Vanaf de Koningshaven is de oversteek naar het Boerengat een must. Zonder historisch besef zul je de mijmeringen over de 17e eeuw waarschijnlijk overslaan. Maar wat je niet kunt missen, zijn de historische schepen. Het Haringvliet en de Oude Haven zijn exclusief gereserveerd voor de oude beroepsvaart. Dat maakt een rondje hierlangs bijna een museumvaart. De stad is ontstaan in dit gebied. Dat was rond het jaar 1350 bij een dam in de Rotte.

Je koerst hier aan op het welbekende Witte Huis, een Unescomonument. Met 45 meter was dit ooit de hoogste wolkenkrabber van Europa. Voordat je er bent, heb je aan de stuurboordzijde zicht op de minstens even bekende paalwoningen. Deze kubuswoningen staan er inmiddels ook al weer meer dan 30 jaar. De verdere doorvaart via de Scheepmakershaven en de Leuvehaven brengt je bij “De Zwaan” terug op de Nieuwe Maas. Ook dit stuk is de moeite waard met het lichtschip en het Maritiem Museum.

Het havengebied strekt zich van hier uit tot aan de beide Maasvlaktes en daarmee tot in de Noordzee. Dick: 'Als je cruiseschepen niet meerekent, moet je voorbij de Waalhaven om zeevaart tegen te komen. Daar kunnen flinke jongens tussen zitten. Pas dan besef je dat je in een wereldhaven vaart.

Altijd doen dus!' Als je in de havens zelf wilt kijken, is een rondvaartboot het aangewezen vervoermiddel. Pleziervaart is in de havens eigenlijk nergens toegestaan.

BINNENWAT ER De Parksluizen schutten je naar de Schie, die hier de Delfshavense Schie heet. Al na een paar honderd meter heb je aan bakboord Delfshaven. Voordat het een stadsdeel van Rotterdam werd, was dit de (zee)haven van Delft. Het is ook de geboorteplaats van Piet Heyn, vooral bekend van de Zilvervloot.

En het is de vertrekplaats van de Pilgrim Fathers. Die gingen met de Speedwell naar Londen en daarna met de Mayflower naar de Verenigde Staten. Daar worden ze inmiddels beschouwd als de founding fathers van de natie. Een haven met zoveel historie wil je natuurlijk even gezien hebben.

Als je doorvaart kun je bij het Unesco-monument “De Van Nellefabriek” stuurboord uit het Schie-Schiekanaal op. Dat brengt je via het Noorderkanaal en de Bergsluis op de Rotte.

Van daaruit kun je achtereenvolgens naar de Kralingse Plas, de Bergse Plassen en de Rottemeren.

De Kralingse Plas is een typische stadsplas. Je moet eerst even door de Kralingse Verlaat, een kleine sluis met een flink verval.

Rond de plas zitten veel watersportverenigingen, strandjes en horeca. Een typische recreatieplas tegen de skyline van de stad.

Overzichtelijk en leuk om even gedaan te hebben.

Door de eilandjes is het een knusse vaaromgeving

96 VA A R R O U T E

De Bergse Voor- en Achterplas bereik je door je te laten schutten door eveneens een kleine sluis: de Berg en Dorpse Verlaat.

Omdat daar ook veel lokale watersporters gebruik van maken, kan dat schutten een langdurige happening zijn. Maar als je het geduld kunt opbrengen, kom je op een leuke plas in het stadsdeel Hillegersberg. Door de eilandjes is het een knusse vaaromgeving.

Hoewel Kralingen een chiquer stadsdeel is dan Hillegersberg, geldt voor de plassen het omgekeerde. Het nadeel is natuurlijk dat je ook weer terug moet. En dat kan alleen door diezelfde sluis.

Terug op de Rotte kun je doorvaren. Het riviertje heeft wel bebouwing ernaast, maar is toch vooral te typeren als landelijk.

Hoe verder je van de stad geraakt, hoe meer dat geldt. Na ongeveer 12 kilometer kom je bij de Pekhuisbrug, die het begin van de Rottemeren markeert. De brug is opgebouwd uit twee vaste bruggen met in het midden een dubbele ophaalbrug. Ze lijkt daardoor met een beetje goede wil op haar bekende broertje uit Amsterdam, je weet wel, die Magere Brug. De Rottemeren zijn eigenlijk geen meren maar twee opvallend brede gedeelten van de Rotte. Er is een interessante molenviergang. De molens worden particulier bewoond, dus je kunt er niet in. Gelukkig worden ze wel draaiend gehouden. Er moet in dit gebied in de 17e eeuw ooit een molenzevengang hebben gestaan!

DIRECTE OM G EVING VAN ROT T E R DA M In de directe omgeving van Rotterdam zijn in ieder geval twee plaatsen interessant genoeg om te “doen”. In de eerste plaats ligt Delft op een klein uurtje varen. De stad heeft een pittoresk

grachtenstelsel, een soort klein Amsterdam. Het is er zo smal dat eenrichtingsverkeer noodzakelijk is. In de stad is uitsluitend elektrisch varen toegestaan aan een aantal verhuurders met vergunning. Om het te zien moet je dus een elektrosloep huren.

Zeker de moeite waard. De binnenstad van Delft is zo goed bewaard dat je door een regelrecht monumentenbolwerk vaart.

Zo vaar je bijvoorbeeld langs het bevoorradingsluik van het Prinsenhof. Daar werden ooit de voorraden voor Willem van Oranje zelf uitgeladen.

In de tweede plaats is Schiedam een plaats die je niet mag overslaan. Die ligt nog veel dichterbij dan Delft. Onze Schiedamse vriendin Janine: 'Het zou zomaar kunnen dat je weet dat Schiedam al in 1275 stadsrechten kreeg. En misschien zelfs dat Liduina van Schiedam (Neerlands bekendste heilige, red.) er vandaan kwam. Maar wat natuurlijk iedereen weet, is dat het dé jeneverstad is!'

Schiedam heeft de hoogste molens ter wereld. Dat komt omdat ze boven de hoge branderijen moesten uitsteken. Er zijn er in de stad nog 7, waarvan 5 origineel. De kaden in de binnenstad zijn recent fraai gerestaureerd. Je vaart in konvooi door de stad en de brugwachter fietst of bromt mee om een hele reeks bruggen voor je te openen. En je kunt via de buitensluis vanuit hier naar de Nieuwe Maas. Ook dit uitstapje zetten wij daarom op de lijst van niet te missen bezienswaardigheden.

Schiedam, de kaden in de binnenstad zijn recent fraai gerestaureerd.

VTS-traject

krijgt te horen waar je op moet

De Nieuwe Maas vanaf de Van

letten. Het helpt als je je vooraf

Brienenoordbrug naar zee is het

verdiept het in het jargon. Blijf goed

oudste VTS-traject van ons land

uitluisteren, want het is zeer wel

(vessel traffic service). De website

denkbaar dat de sector je oproept.

van het Havenbedrijf (www.

Stuurboord-stuurboordmanoeuvres

portofrotterdam.com) heeft een

met schepen die één van de havens

gedeelte dat handelt over deze

in willen, komen nogal eens voor. En

VTS en communicatie. Daar zit

het is de sector die zo’n manoeuvre

een handige overzichtskaart van

met je afspreekt.

de sectoren en kanaalnummers bij.

Meer dan elders is het Rotterdamse

Print ‘m uit en neem hem mee, is

havengebied een omgeving

ons advies.

waar van de pleziervaart een

Je meldt je bij elke sector, zodra

professionele opstelling wordt

je die binnen vaart en vertelt wat

verwacht. Het is aan ons allemaal

je bestemming is. Je wordt dan

om ervoor te zorgen dat we

opgenomen in de bewaking en

daaraan tegemoet komen.