D AGT OC H T SPIE GE LPLAS
EEN KIJKJE OP DE SPIEGEL
1 2
www.motorboot.com
maand 2019
3
D AGT OC H T SPIE GE LPLAS
zen zijn inmiddels verdwenen. En de overblijfselen van het fort zijn geheel overwoekerd en niet meer opengesteld voor publiek. Kort voorbij het fort vinden we aan stuurboord de Zanderijsluis. Met gemengde gevoelens nemen wij hier tijdelijk afscheid van de Vecht.
SLUIZEN De Zanderijsluis schut je naar de Spiegelplas, ons doel van vandaag. Voluit wordt de plas betiteld als de Spiegel- en Blijkpolderplas. Je zult over het algemeen aan een dag of een nacht vast zitten. De sluis schut namelijk van 9.30 tot 12.30 uur en dan ’s avonds weer van 17.30 uur tot 20.30 uur. De plas is ontsloten met een sluis sinds 1942. Dat was in die tijd een grote sluis van 75 x 18 meter. 2
3 4
Die grootte was nodig omdat ze was aangelegd voor zandschepen. Dat
Afgelopen zomer moesten wij voor een sluis in Zuid-Holland lang wachten. In verband met de droogte gold daar toen een beperkt schutregime. Je raakt in zo’n situatie al snel in gesprek met andere watersporters. Eén van hen bleek zijn vaste ligplaats te hebben op de Spiegelplas. In zijn optiek verdient de plas veel meer aandacht. Enig rondvragen naar bekendheid met deze plas leidde bij geen van de ondervraagden tot een bevestigend antwoord. Dus zijn we er maar eens gaan kijken.
verklaart ook de naam van de sluis. Rond de eeuwwisseling is de sluis vervangen door een kleinere (40 x 8 meter) voor de pleziervaart. Daar moest wel eerst flink voor worden geijverd, want de provincie wilde eigenlijk een dam aanleggen. Sterker nog, de provincie wilde de plas gebruiken voor de opslag van vervuild slib uit de Vecht. Gelukkig zijn die plannen niet tot uitvoering gekomen.
PIM VAN DER MAREL
Naast de nieuwe sluis is ook een aal-
4
Je kunt alleen vanaf de Vecht op de
Wij varen door en zien even verderop
kanaal dat je de daar varende binnen-
sluisje aangelegd voor de zoge-
Spiegelplas komen. Nu is varen op de
al de bebouwing van de plaats Neder-
vaartschepen goed kunt zien. Aan de
noemde vismigratie. Daarmee wordt
Vecht voor niemand een straf en dat
horst den Berg. Dat vinden we veel te
rand van het dorp Nigtevecht ligt een
bereikt dat ook de glasaal van de
geldt natuurlijk ook voor ons. Dus ook
vroeg, want we hadden gedacht
aansluiting van de Vecht op dat Am-
Vecht naar de plas kan blijven zwem-
in de aanvaarroute hebben we wel zin!
daarvoor eerst nog een flink stuk te
sterdam-Rijnkanaal. We varen langs
men. Het verval in de sluis is een
We varen deze keer vanuit Vreeland
moeten varen. We pakken de water-
het aantrekkelijke dorp en hebben
kleine anderhalve meter.
de Vecht af in de richting van het IJs-
kaart erbij en zien dat de Vecht in een
even later aan bakboord de buiten-
selmeer. Aan stuurboord hebben we
hele grote boog om deze plaats heen
plaats Zwaanwijck. De huidige versie
HISTORIE
dan na enige tijd sluis Het Hemeltje,
loopt. Pas aan het einde van die boog
van de buitenplaats dateert van 1895
Net als de naastliggende Ankeveense
waar je naar Hilversum en de Loos-
ligt de sluis die we willen nemen.
en herbergt verschillende bedrijven.
Plassen is ook de Spiegelplas van
meter. In diverse stappen is de con-
NATUUR
drechtse Plassen kunt. Daar tegen-
Even verderop vinden we in een bocht
Pal voor ons ligt dan midden in de
oorsprong ontstaan door vervening.
cessie steeds verder verruimd, uitein-
Zowel de Spiegelplas als de Anke-
over ligt De Nes, een klein meer van
aan stuurboordzijde de aantrekkelijke
Vecht het eiland waarop de ruïne van
Maar bij de Spiegelplas is daar later
delijk tot op een diepte van 51,5 meter.
veense Plassen zijn natuurgebieden
de Vereniging Natuurmonumenten.
optrekjes
De
het Fort bij Hinderdam ligt. Al in de
zandwinning bijgekomen. Vroeger zag
De concessie heeft gelopen tot en
die in bezit zijn van de Vereniging Na-
Het meertje was in de 17e eeuw een
Vechtoever. De Vecht blijft zich door
15e eeuw werd hier een dam met slui-
deze plas er uit zoals nu de Anke-
met 1979.
tuurmonumenten. Aan de zuidkant
eiland met daarop de buitenplaats
de landelijke omgeving slingeren en
zen aangelegd. De dam was hinderlijk
veense plassen er overwegend uit
Als je op de Spiegelplas om je heen
van de Spiegelplas staat het opvoer-
Huys te Nigtevecht. De buitenplaats is
we genieten daar volop van. Aan bak-
voor de scheepvaart en ontleende
zien: legakkers met daartussen water-
kijkt, zie je dus een recent gevormd
gemaal Stichts Ankeveen. Daarmee
gesloopt en het eiland is ten onder
boord passeren we de prachtig ge-
daaraan zijn naam. In de 17e eeuw
gangen. Door de zandwinning zijn al-
gebied. Zoals op iedere zandwinplas
wordt water ingelaten in de Anke-
gegaan aan zandwinning door wat nu
restaureerde
een
kwamen er fortificaties bij de sluis die
leen aan de westzijde nog legakkers
is het boeiend af en toe een blik te
veense Plassen of overtollig water af-
Ballast Nedam is. Het resulterende
poldermolen uit 1876. De Vecht ligt
onderdeel werden van de Oude Hol-
over. De concessie voorzag eerst in
werpen op je dieptemeter. Die kan wel
gevoerd naar de Spiegelplas.
meertje ziet er fraai uit.
hier zo dicht bij het Amsterdam-Rijn-
landse waterlinie. De dam en de slui-
ontzanding tot op een diepte van 20
45 meter diepte aangeven.
Voor de Ankeveense Plassen geldt
www.motorboot.com
van
Chalet
Parc
Garstenmolen,
1 De Spiegelplas doet zijn naam eer aan; zo glad als een spiegel. 2 De buitenplaats Zwaanwijck dateert van 1895 en herbergt verschillende bedrijven. 3 Om op de Spiegelplas te komen laat je je schutten door de Zanderijsluis. 4 Achter de zandeilandjes zijn intieme plekjes met aanlegmogelijkheden.
maand 2019
5
plas zijn een aantal zandeilandjes op-
prachtig dat we ervan onder de indruk
gespoten. Daar zijn hoge elzen en wil-
raken. We schieten er een paar foto’s
gen te vinden. Door het kristalheldere
van en verbazen ons om het samen-
water en de diepte is de plas aantrek-
vallen van de combinatie naam en uit-
kelijk om te duiken. We troffen de wa-
zicht. Daar komt dan ook nog eens bij
tersporter die ons op de Spiegelplas
dat we ons tijdelijke domicilie hebben
had gewezen toevallig aan het duiken.
gekozen bij jachthaven Spiegelzicht…
een vaarverbod. Die plassen danken
Hij vertelde dat het zicht onder water
We gaan op zoek naar de jachthaven
hun tamelijke grote bekendheid aan
8 meter was en dat is – voor Neder-
en vinden die gemakkelijk. Haven-
het feit dat ze ’s winters snel dichtvrie-
landse begrippen – prachtig ver.
meester Dick Bergman heet ons har-
ECHT DRUK IS HET OVERIGENS HIER OOK NIET
telijk welkom en geeft ons een prettige
zen. Daardoor heb je daar meestal de eerste schaatswedstrijden op natuur-
VAREN
ligplaats. Vanuit de jachthaven onder-
ijs.
Het eerste dat opvalt als we bij bladstil
nemen we een tocht om de plas te
Op de Spiegelplas mag wel gevaren
weer de sluis uit varen, is dat de plas
verkennen. De toren van de katholieke
worden. Sommige oevers van de
zijn naam eer aan doet. Het spiegel-
kerk van het dorp Nederhorst den
Spiegelplas zijn begroeid met riet en
gladde water fungeert als een echte
Berg fungeert daarbij als een eenvou-
moerasbos. Aan de Zuidkant van de
spiegel: het weerspiegelt de lucht zo
dig oriëntatiepunt. We varen de plas tegen de klok in
5 De molen en de kerktoren van Nederhorst den Berg ter oriëntatie. 6 Aan de westzijde liggen
rond. Aan de westzijde vinden we in
restanten van legakkers. 7 Omdat de plas nauwelijks ontdekt is, zijn er veel vrije ligplekken.
de voormalige legakkers een drietal 5
jachthavens. In het legakkergebied is
7
het ondiep en worden we onaangenaam verrast door slierten fontein-
6
6
www.motorboot.com
meer helemaal het geval. De intieme
havenmeester dat ze werk maken van
plekjes bieden aanlegmogelijkheden
het bestrijden daarvan. Het lukt met
waar gebruik van wordt gemaakt.
een paar keer achteruitslaan om er
Echt druk is het overigens ook hier
geen noemenswaardige last van te
niet. Omdat er best veel van die plek-
hebben.
jes zijn, absorbeert het gebied de wa-
De sluistijden vormen wel een punt
Je hebt hier aan stuurboord steeds de
tersporters die er zijn gemakkelijk. We
om rekening mee te houden. De Zan-
bebouwing van het dorp Nederhorst
komen er ook een strandje tegen. Het
derijsluis schut namelijk niet tussen
den Berg. Het dorp ontleent de toe-
is hier mooi varen met af en toe schit-
12.30 uur en 17.30 uur. Verdere beper-
voeging ‘den Berg’ aan het stuifduin in
terende uitzichtpunten. We schakelen
kingen zijn er eigenlijk niet, tenzij je
een bocht van de Vecht waarop het is
over op de elektromotor omdat je de
wilt jetskiën of waterscooteren: dat is
gebouwd. Naast de nederzetting was
natuur dan nog indringender beleeft.
op deze plas niet toegestaan. De
deze verhoging ook interessant ge-
We genieten er een poosje van en
maximum snelheid is 9 km/u, behalve
N
Vecht
WEESP
AMSTERDAM
2,5
0 km
Route
Gein
Naarder Meer
Fort Hinderdam
GOED OM TE WETEN
Zanderijsluis
Nigtevecht
AmsterdamRijnkanaal
Nederhorst den Berg
Spiegelplas
Garstenmolen "Bommelstein"
Stichts Ankeveense Plassen
's-Gravelandsevaart Ankeveen
Gemaal Overveen
Angstel
Kortenhoefse
De Nes ©HdB 29 V 19
kruid. Desgevraagd bevestigt onze
Plassen Sluis Het Hemeltje
Vecht
's-Graveland
Loenersloot
noeg om al in de 13e eeuw een kas-
proberen de sfeer te vangen met de
als je binnen 100 meter uit de oever
teel te bouwen. Het kasteel heeft de
camera. Als we denken dat dit gelukt
vaart. Daar is de maximumsnelheid
bijnaam ‘Bommelstein’, omdat de
is varen we langzaam verder. Na een
beperkt tot 6 km/u.
Toonder studio’s er jarenlang in heb-
tijdje komen we dan aan het eind van
ben gebivakkeerd.
de eilandjes en varen we een beetje
In het zuidelijke puntje van de plas vin-
verstild de plas weer op. Met plezier
den we een brug over het Googpad.
stellen we vast dat we aan deze kant
We varen er onderdoor een knus
geen enkel sliertje fonteinkruid zijn te-
kolkje binnen. De tuinen van de wo-
gengekomen.
schijnlijk onbemande boot. Van ver
die nog iets bijzonders over de plas
ningen aan de Kooikerboog grenzen
Op de plas zetten we ons rondje
valt de uitgezette blauwwitte duikvlag
vermeldt. Maar ook daar geniet de
aan dit kolkje en geven de bewoners
tegen de klok in voort. Na enige tijd
op en dus blijven we voldoende uit de
plas weinig bekendheid want de infor-
een open vaarverbinding met de plas.
hebben we aan stuurboord weer een
buurt. We kijken even of we de lucht-
matie erover beperkt zich tot minder
We keren om en varen door naar de
strandje. Het is schitterend weer van-
bellen kunnen zien die de duikers ver-
dan een halve pagina. We varen op
© de Bruin 29 mei 2019 hetHenk gemak door naar onze jachtha-
VREELAND
LOENEN
Wijde Blik
Hilversums kanaal
Waterleidingplas Loenderveense Vuntus Plas
zuidoosthoek van de plas. Daar vin-
daag, maar de bezetting van het
oorzaken en merken die inderdaad
den we de opgespoten zandeilandjes.
strand telt slechts vier mensen. Voor
op.
Niet alleen ‘breken’ die leuk het zicht
rustminnende strandgangers is deze
Doorvarend hebben we aan stuur-
op de plas, maar ook ontstaan er
plas een duidelijke aanrader.
boord even later weer de Zanderijsluis
daarachter allerlei intieme plekjes.
Als we doorvaren treffen we aan de
en zijn we op het punt waar we van-
gelijk had: de Spiegelplas is een be-
Waar we op de plas het gevoel had-
noordkant van de plas de duiksteiger.
morgen aankwamen. We bladeren
zoekje meer dan waard. Zet ‘m maar
den bijna alleen te zijn, is dat hier niet
Enigszins uit de oever ligt een ogen-
even in de wateralmanak om te zien of
op je verlanglijst!
Oud-Loosdrecht
ven.
Spiegelplas 2019 Evaluerend stellen we vast dat de 77 × 91 mm man die ons op dit water wees beslist
maand 2019
7