BO OT IN BE ELD
TEGENDRAADS Skûtsjes in Boot in Beeld is op zich al wat tegendraads. Met enige moeite heb ik de redactie kunnen vermurwen – voor een keer – zeilboten toe te staan. Dat is gelukt omdat de foto het motief ‘tegendraads’ op een positieve manier in beeld brengt. Sowieso is skûtsjesilen buiten Friesland eigenlijk al tegendraads. Het evenement Skûtsjesilen Holland is een aantal jaren op de Kralingse Plas in Rotterdam gehouden. Het was in die jaren heel bijzonder om een onmiskenbaar Friese speaker de wedstrijden te horen verslaan. In Rotjeknor hebben ze immers hun eigen dialect en dat klinkt echt heel anders. Tenslotte is het motief van de foto zelf tegendraads: één van de skûtsjes vaart loodrecht op de koers van de rest. De schipper heeft andere ideeën dan zijn collega’s en verwacht voordeel uit zijn tegendraadse manoeuvre te halen. Tegendraadsheid heeft van oudsher geen positieve klank. In het puzzelwoordenboek worden 14 synoniemen gegeven waar dat zonder uitzondering uit blijkt. Om er een paar te noemen: onhandelbaar, bokkig, koppig, dwars, onwillig, recalcitrant, tegenstrevend en weerspannig. Blijkbaar is het een eigenschap of gedragsvorm waar niet iedereen blij van wordt. Een hoogleraar evolutionaire psychologie zette in een column in Trouw uiteen waarom: Volgersgedrag was in de evolutie het meest lonend. Het maakte het makkelijker om tot een groep te behoren en dat wilde je graag, want zo’n groep bood veiligheid. In menselijk gedrag zit volgzaamheid daardoor diepgeworteld. Toch denken we anno nu over tegendraadsheid niet meer negatief. Steve Jobs had grote waardering voor ‘the crazy ones, the misfits, the rebels and the troublemakers’. Bedrijven als Apple realiseerden zich dat je innovativiteit en vernieuwing niet vindt bij de volgers. Daar heb je tegendraads personeel voor nodig. Dwarsdenken is daardoor volop in de mode gekomen. Je kunt er zelfs cursus voor volgen! Twee bestsellerauteurs hebben het doe-het-zelfboek ‘Think like a freak’ geschreven. De veelzeggende Nederlandse titel van dat boek luidt: Dwarsdenkers bereiken meer! Nu de lof van tegendraadsheid overal wordt bezongen, rijst de vraag of de schipper van dat ene skûtsje winst uit zijn manoeuvre heeft gehaald. En laat dat nou inderdaad het geval zijn…. PIM VAN DE MAREL
2
www.motorboot.com
oktober 2020
3