Beleef het varen !

DIEPGANG #2

WATERSPORT BELEVEN

TEKST

EN

FOTOGRAFIE

P I M VA N D E R M A R E L

Als we iets over watersport horen gaat het meestal over iets geruchtmakends, ook in letterlijke zin. Het journaal bij de laatste Sail Amsterdam gaf dagelijks een fraai beeld van een fantastische happening. Fotogenieke

beelden van prachtige schepen en onvoorstelbare drukte eromheen. Voor de camera wordt nu eenmaal spektakel gezocht! Dus weten we meer van kitesurfen dan van kanotochten. En van waterskiën dan van fluisterbootvaren.

Toch kan ook een eenvoudige trip met een motorboot uiterst aantrekkelijk zijn. Diepgaande gesprekken, geschiedenis ‘tanken’, anders kijken tegen je dagelijkse omgeving, natuurbeleving en de ervaring van een uitermate rustgevende ambiance. Ook dat is wat watersport kan zijn!

46 | SLOEP!_02_2016

SLOEP!_02_2016 | 47

DIEPGANG #2

Leiderdorp - Stingsloot.

Rotterdam - Bergsluis.

Bodegraven Slotgracht Fort Wierickerschans.

WATERSPORT BELEVEN Leidschendam - Vliet.

VOORPRET Het plezier van een boottrip begint voor

heb je ze allemaal overzichtelijk op een rij. Wat men in

de schipper al bij de planning. Meestal is de doorvaart-

de vaarlectuur gewichtig het vaarplan noemt, is voor

hoogte van je boot hoger dan die van een kano. Dat be-

ervaren schippers aangename voorpret!

Nieuwkoop - Ziende.

Gouda - Waaierschutsluis.

tekent doorgaans dat er enige bruggen moeten worden

genomen. En aan een paar keer schutten door sluizen

VAKANTIEGEVOEL Zodra je op een boot stapt, heb je

ontkom je ook zelden. Op een enkele uitzondering na

voor je gevoel vrijaf. Een soort vakantietripsensatie, zeg

zijn bruggen en sluizen niet 24 uur per dag bemand. Dat

maar. Je meevaarders (‘opstappers’ in vaarjargon) heb-

betekent dat je vooraf een puzzel hebt op te lossen. Als

ben hetzelfde gevoel. Varen haalt mensen uit hun gewo-

er ook nog sprake is van getijdestroming krijgt de puz-

ne routine. Dat maakt hen alleen om die reden al anders.

5 REDENEN OM EENS IN EEN BOOT TE STAPPEN

zel er een variabele bij. En misschien moet je ook wel

De sfeer op het water pleegt al varend allengs opener

1. BESCHIKBAAR De botendichtheid In Nederland is

4. BELEVING Als je het nooit eerder gedaan hebt, is

ergens brandstof tanken. Op het water zijn er natuurlijk

te worden. Dat komt omdat mensen er voor hun gevoel

groot. Er is bijna altijd wel een vriend(in) die een boot

varen van zichzelf al een belevenis. Als je het wel vaker

minder tankstations dan op de weg. Dus vergt ook dat

minder op hun hoede behoeven te zijn. Als gevolg daar-

heeft liggen en er worden overal volop boten verhuurd.

hebt gedaan, is het focussen van je beleving op een

enige planning. ‘Harde’ variabelen in dit verband zijn

van neemt de kwaliteit en de intensiteit van de onder-

Het regelen ervan is altijd een kleine moeite.

specifiek punt ervan (bijvoorbeeld onthaasting of de

(spits)sluitingstijden van bruggen en sluizen en eventu-

linge gesprekken toe. In een boot komen onderwerpen

2. BEREIKBAAR Op de meeste plaatsen is vaarwater

natuur) leuk.

eel de stroomrichting van het getij. Je plant de inhoud

en visies langs, die je anders niet zo snel zou delen. Het

volop voorhanden. De afstand tot waar je wilt gaan va-

5. BETAALBAAR Door het grote aanbod van

van de dag (uitstapjes, lunch, diner etc) en van de ‘zach-

is elke keer weer verbazend om vast te stellen hoe we-

ren is in de praktijk altijd minder dan een uurtje rijden.

vaartochten behoort een aantrekkelijk geprijsde tocht

te’ variabelen (bijvoorbeeld te vermijden drukte) daar

zenlijk de gedachtewisselingen aan boord kunnen zijn.

3. BOEIEND Als je niet zelf je vaartocht uitzet, zal

voor iedere beurs tot de mogelijkheden.

dan gewoon omheen. Als je langer op weg gaat, plan je

Naaldwijk - Naaldwijkse vaart.

degene met wie je meevaart zijn best doen er een

ook de overnachtingen. Ons land kent een riante hoe-

LEEG Aan dat gevoel draagt bij, dat het zicht op de om-

boeiende tocht van te maken. Sowieso zullen

veelheid jachthavens die je graag verwelkomen. Hoewel

geving vanaf het water totaal anders is. Je beleeft zelfs

verhuurbedrijven daar altijd voor zorgen,

je die vanzelfsprekend op internet vindt, gebruiken de

een provincie als Zuid-Holland dan opeens als ‘leeg’ en

het is immers hun directe belang.

meeste schippers daarvoor de wateralmanak. Daarin

dat is bijzonder voor zo’n overvol gebied. Zelfs als je in

48 | SLOEP!_02_2016

SLOEP!_02_2016 | 49

DIEPGANG #2

de verte een file ziet staan, voel je je daar geen onder-

eeuw uitzag. Pas sinds de laatste renovatie (2015) zijn de

deel van. Als je een stuk van het Groene Hart in je tocht

sluisdeuren elektrisch bedienbaar. Zowel de sluis als de

meeneemt, heb je dat gevoel nog sterker. In die relatieve

naastliggende sluiswachterswoning zijn Rijksmonumen-

leegte is er ruimte voor contact met de natuur in al zijn fa-

ten.

cetten. Of een vaartocht meditatieve momenten oplevert hangt sterk af van het gezelschap aan boord. Misschien

ANDERE KIJK Sowieso gaan je door te varen andere

wel als je alleen bent of samen met een stille genieter.

dingen opvallen in je eigen land. Een dagtrip vergt

En waarschijnlijk niet als je met een grotere groep bent.

meestal een paar keer schutten door sluizen. Het verschil

Desondanks kan ook dan de beleving soms intens zijn.

in waterhoogte – het ‘verval’ – loopt uiteen van een tien-

Hekendorp - Goejanverwellesluis.

tal centimeters tot een flink aantal meters. De verschillen GESCHIEDENIS ‘TANKEN’ Op sommige plaatsen voel

dienen om het vele water kwijt te raken en om rivieren te

je als het ware de eeuwen als een deken op je neer

kanaliseren. Maar ook om weer water ‘in’ te laten en het

vleien, zo doorspekt als die zijn met historie. Neem bij-

grondwaterpeil te regelen. Met name de eerste functie

voorbeeld de Goejanverwellesluis in Hekendorp, een

– afvoer – wordt met een ingenieus stelsel van spuien,

plaatsje in Zuid-Holland aan de Hollandsche IJssel. Ie-

pompen en gemalen gerealiseerd. Hoewel je je dat niet

WATERSPORT BELEVEN dere eeuw is daar wel iets bijzonders gebeurd. De sluis

dagelijks bewust bent, is leven beneden de zeespiegel

werd in 1573 door de watergeuzen bezet. In 1672 werd

natuurlijk niet zonder ingrijpende maatregelen moge-

met het openzetten van de sluis de (oude) Hollandse Wa-

lijk. We leven dan ook te midden van een buitengewoon

terlinie in stelling gebracht. En in 1787 werd Wilhelmina

knap waterafvoerstelsel. Dat vergt waterbeheer! En dat

van Pruisen er aangehouden door Goudse patriotten. Om

is de belangrijkste verantwoordelijkheid van de water-

deze laatste reden kom je deze sluis pront in de vader-

schappen, jeweetwel, waarvoor we tegenwoordig directe

landse geschiedenisboeken tegen. Als je je door deze

verkiezingen kennen. Het ontstaan van die waterschap-

sluis laat schutten en de tijd gebruikt om te mijmeren

pen dateert al van de 11e(!) eeuw. Niet zo gek dan ook

over de historische gebeurtenissen, hoor je het wapen-

dat waterbeheer een interessant Nederlands exportpro-

gekletter uit die tijden!

duct is.

Nieuwkoop - Fluisterroute.

Amsterdam - Amstelhaven.

muziek veelvuldig tegenkomt. Het haalt de stress uit je

daar dat drukke mensen hen vaak zo benijdenswaardig

lijf en brengt je buiten de normale routine. Het heeft niet

relaxed vinden.

altijd precies dezelfde uitwerking. Soms brengt het je in

In de derde plaats is de natuurbeleving een aantrekke-

een contemplatieve mood maar vaker leidt het tot een si-

lijk element. Als je je daarvoor open kunt stellen, zit je op

tuatie waarin nieuwe ideeën opborrelen. In de manage-

een open boot eigenlijk onmiddellijk ‘in’ de natuur. Niet

mentliteratuur wordt wel gezegd dat de beste ideeën

dat je overal meteen bevers zult ontmoeten, maar ons

opkomen in de 3 B’s : bed, bad en bus. Blijkbaar is de B

land zit stampvol met watervogels, weidevogels, klein

van boot daar nog niet doorgedrongen!

wild, vis en ga maar door. Voor wie dat weet te waarde-

In de tweede plaats is onthaasting een prettig bijver-

ren maakt alleen dat aspect een vaartocht de moeite al

schijnsel. Een voorwaarde voor varen is dat je er de tijd

meer dan waard.

voor hebt. Iedereen die met een boot vaart, weet dat je

Als je van alle drie de genoemde punten houdt, zou je

nooit helemaal je planning haalt. Je wacht om een ander

moeten proberen een nacht op een boot te slapen. Liefst

de ruimte te geven of op een brug die voor je open moet.

meteen op de huid van de boot! Door de onthaasting is

Of je wacht bij een sluis tot je aan de beurt bent. Of je wilt

slapen op een boot sowieso al lekkerder dan normaal.

ELEKTRISCH VAREN

eens even iets op je gemak bekijken of beleven. Er zijn

Voeg daarbij het niet geregisseerde kabbelende water

Traditioneel werden motorboten aangedreven door benzinemotoren of dieselmotoren. Hoewel het al langer

tientallen factoren die een geplande boottrip langer kun-

en de natuur binnen handbereik. Bij elkaar een soort na-

bestaat, komt aandrijving door een elektromotor steeds meer in zwang. De ontwikkeling loopt in die zin zelfs

nen doen duren, nooit korter. Schippers weten dit, van-

tuurlijke drug, effectiever dan een slaappil! |

De Goejanverwellesluis dateert oorspronkelijk uit de 14e eeuw. In de loop van de eeuwen is de sluis regelmatig

WAT MAAKT VAREN ZO AANGENAAM?

gemoderniseerd en vernieuwd. Desondanks wijkt de

In de eerste plaats is er het rustige kabbelen van het wa-

huidige vorm niet veel af van hoe de sluis er in de 17e

ter. Niet voor niets is dit een thema dat je in rustgevende

enigszins voor op die op de weg. Op de botenbeurzen zijn hele secties ontstaan die zich uitsluitend op elektrisch varen richten. En er zijn inmiddels de nodige vaargebieden ontstaan waar uitsluitend elektrisch varen is toegestaan. Kortom, elektrisch varen zit nogal in de lift! Afgezien van de milieuaspecten is vooral het geluidloos varen interessant. De vaarbeleving is bij afwezigheid van motorgeluid nadrukkelijk anders. Intenser, een nog directer natuurbeleving en wellicht zelfs heuse stiltebeleving.

50 | SLOEP!_02_2016

Pim van der Marel is fervent watersporter. Oorspronkelijk vooral als zeiler, nu in een sloep met elektrische en dieselaandrijving. Waar hem als registeraccountant en – informaticus vroeger de tijd ontbrak, haalt hij sinds een aantal jaren zijn schade in. Daarnaast is hij actief als commissaris en bestuurder, adviseert jachthavens en is vaste medewerker van het maandblad Motorboot.

SLOEP!_02_2016 | 51