DAG T OCHT VA N K OL HOR N NA A R ME DE MB LI K
MOOI GROENE POLDERVAART Anders dan de naam misschien doet vermoeden is West-Friesland een regio in NoordHolland. Het ligt pal onder de Wieringermeer en is een nagenoeg geheel agrarisch georiënteerd gebied. We willen van het plaatsje Kolhorn naar Medemblik en misschien door naar Enkhuizen. We weten op voorhand dat dit betekent dat we grote delen tussen de weilanden zullen varen. PIM VAN DER MAREL
2 1
1 Aftakkingen zoals deze Aartswouder Hoofdwijk zorgen voor enige afwisseling. 2 De Westfriesche Sluis schut ons naar de 5 meter lager gelegen Westfriesche Vaart. 3 Na de kaarsrechte stukken vaart is het uitzicht op Medemblik een verademing.
We laten ons van het Kolhornerdiep
wel zaak om te zorgen dat je daar niet
We schieten een paar foto’s van de
naar de Westfriesche Vaart schutten
– klemvast als je niet oppast – onder
vaarweg. Door het gebrek aan variatie
door de Westfriesche Sluis. De sluis-
komt te liggen.
zijn we blij als we in Middenmeer aankomen. Daar liggen wat boten afge-
wachter is een vriendelijke dame die aangeeft hoe we het handigst met het
WESTFRIESCHE VAART
meerd en is de bebouwing een
serieuze verval in de sluis omgaan. Je
Uit de sluis varen we de Westfriesche
welkome afwisseling. De beweegbare
gaat hier de Wieringermeer in en die
Vaart op. Die is iets minder dan 15 km
Alkmaarse Brug aan het eind van het
ligt een flink stuk lager. De beste ma-
lang en voert naar Medemblik. De
dorp is in gesloten toestand 2,50
nier wijst eigenlijk zichzelf: je haakt je
vaart valt uiteen in drie – min of meer
meter hoog. We zwaaien naar de
lijnen achter de daarvoor aange-
gelijke – kaarsrechte stukken. Het
brugwachter en zitten dan op het vol-
brachte verticale touwen. Het verval is
eerste stuk voert naar het dorp Mid-
gende rechte deel. Halverwege takt
zo’n vijf meter en daardoor is het geen
denmeer. Het vaarwater is bijna 2
de Aartswouder Hoofdwijk af die de
probleem dat de brug over de sluis
meter diep en over het algemeen 30
afvoer vormt voor een hele serie – ook
defect is: de doorvaarthoogte is nog
meter breed. De oeverbeschoeiing is
al weer kaarsrechte – sloten. We
altijd 5,20 meter. Als je van de andere
aan onderhoud toe en dat staat voor
varen dan af op de Hoornse Brug in
kant komt schutten is het natuurlijk
de komende jaren op het programma.
de A7, een vaste brug van 5,50 meter.
3
82
www.motorboot.com
november 2021
83
D A GTOCHT VAN KOLH OR N N AAR ME D E MB LIK
4
5
6
9
4 In de Overlekersluis kun je beter voorin lig-
komt ons een jachtje tegemoet. Met
hoe we die gemakkelijk kunnen vin-
gen. 5 Kasteel Radboud is een 13e eeuwse
de deuren open kan de sluiswachter
den. Voordat we aanleggen varen we
‘dwangburcht’. 6 De Medemblikse Kwik-
ons zien, dus springen even later de
een rondje door de havens. Het op-
kelsbrug verbindt de havens. 7 In de richting
lichten op groen. De man maant ons
vallend grote havencomplex omvat
van de Vlieten vaar je door een buitenwijk van
voorin de sluis te gaan liggen. Omdat
achtereenvolgens de Westerhaven,
Medemblik. 8 Het leuke deel van Medemblik
we de enige boot zijn, vinden we dat
Middenhaven, Oosterhaven, Pekelha-
ligt achter de Westerhavensluis. 9 Het is ‘s
nonsens maar we volgen toch maar –
ringhaven en aan de IJsselmeerkant
morgens vroeg nog heiig en de sfeer op het
met oprechte tegenzin – zijn verzoek.
het Regatta Centre Medemblik. We
bladstille water is bijna sereen.
Gelet op het verval zitten we klaar om
zijn niet alleen onder de indruk van de
de volle laag van voren te krijgen.
omvang maar ook van de sfeer die
Maar het water blijkt door een om-
het ademt. Wat een ontzettend gezel-
Hier begint het derde rechte stuk. Na
loopriool midden in de sluis te worden
lig havenstadje!
enige tijd zien we in de verte Medem-
ingelaten. Door de kracht ervan waren
blik liggen. Een paar kerktorens en
we vermoedelijk vierkant door de sluis
GROOT WATER
een molen vormen in zo’n situatie al
gespoeld. Fijne man dus juist, die
De volgende morgen beginnen we
een aangename verrassing. We gaan
sluiswachter!
met even een kijkje op het IJsselmeer
hier stuurboord uit in de richting van 7
84
www.motorboot.com
8
te nemen. Twee zeiljachten varen voor
de rand van het stadje. De stadsrand
MEDEMBLIK
ons uit het bladstille water op. Het is
wordt gedomineerd door twee ronde
Na de sluis vaar je met een grote
nog heiig en de sfeer is bijna sereen.
flatgebouwen. Het is te hopen dat het
bocht naar bakboord naar de vol-
Eén van de twee zeiljachten heeft de
efficiënte gebouwen zijn, want van de
gende: de Westerhavensluis. In deze
in deze situatie heel toepasselijke
looks ervan zal wel niemand vrolijk
lange bocht wordt de stuurboordwal
naam Happiness. We gaan een tijdje -
worden.
over de gehele lengte in beslag geno-
geluidloos - op de elektromotor varen.
men door jachtbouwers en jachtser-
Het gevoel dat de vredige setting van
OVERLEKERSLUIS
vicebedrijven.
nogal
zichzelf al oproept komt daar zo mo-
In Medemblik gaan we het waterni-
industrieel uit. Het leuke gedeelte van
gelijk nog wat indringender door bin-
veau van de Wieringermeer verlaten,
Medemblik vind je achter de Wester-
nen. Pas als onze zintuigen voldoende
dus moeten we dezelfde 5 meter weer
havensluis, de plek van de IJssel-
zijn gedrenkt, starten we de diesel.
omhoog. In het sluiswachtershokje
meerhavens. Waar het stadje sowieso
We keren om en zien meteen wat de
van de Overlekersluis zit echter nie-
al een watersportplaats bij uitstek is,
wateralmanak bedoelt met: ‘Medem-
mand, er wordt geen marifoonkanaal
wordt de oostelijke helft ervan gedo-
blik is zeer kenbaar aan het grote
aangegeven en het telefoonnummer
mineerd door deze havens. Ze plegen
witte gebouw van het gemaal Lely op
van de sluis wordt niet beantwoord.
afgeladen te liggen, overwegend met
de dijk van de Wieringermeerpolder’.
We leggen aan en hebben de bedoe-
zeiljachten. Het kantoor van de haven-
Het neemt ook het gevoel weg dat we
ling om dan maar te voet om bedie-
dienst heeft een eigen marifoonka-
op groot water zitten. We varen terug
ning te gaan vragen. Net op dat
naal.
ligplaats
naar de havenmonding en schieten
moment gaan de deuren open en
toegewezen en een duidelijke uitleg
een plaatje van het kasteel Radboud
We
Het
krijgen
ziet
een
er
november 2021
85
DAG T OCHT VA N K OL HOR N NA A R ME DE MB LI K
Scan de QR-code of voer in de adresbalk van je browser vaarroute.online/code/3935 in. Daar vind je de gevaren route aangevuld met data als de lengte van de route, bedieningstijden van kunstwerken, doorvaarthoogtes van bruggen et cetera.
Kolhorn Schagen Kanaal Omval-Kolhorn
iese stfr t WeVaar
(Langedijker Vaart)
controle te houden. Dat was minder
Zodra je daar voorbij bent, wordt de
Bij het recreatieschap Westfries-
gek dan het klinkt want de West-
omgeving landelijk. Al snel zitten we
land hebben we ons probleem met
Friese Oorlogen (tussen Holland en de
op de Kleine Vliet. De vaarweg doet
aquaduct Wervershoof gemeld.
West-Friezen) lagen toen nog heel
ons denken aan de Rottemeren: dat
Recreatieschap en de gemeente
vers in het geheugen. Leuker dan er
zijn verbredingen van het vaarwater,
alleen langs te varen is er even heen
eerder dan dat het ‘echte’ meren zijn.
10
te lopen: een groot deel ervan is goed
Op de Kleine Vliet hebben we aan
10 Aan de Kleine Vliet ligt het Nederlands Stoommachinemuseum. 11 Het aquaduct Wervershoof
van Kampen – waterambtenaar
bewaard gebleven.
bakboord het Nederlands Stoomma-
bleek ons eindpunt in het rondje ‘binnendoor’.
van de gemeente Medemblik
We varen door en roepen bij de Kwik-
chinemuseum. Het stoomgemaal de
kelsbrug het havenkantoor aan om
Vier Noorder Koggen uit 1869 maakt
‘echt’ meer dan de Kleine Vliet. Dat
ruimte zullen we niet hebben. Indach-
uitkomst was dat de diepte overal
ons te laten schutten door de Wester-
deel uit van het museum. Op demon-
neemt niet weg dat het een langge-
tig de 0,70 meter van het Sloepennet-
de 0,7 meter duidelijk overtrof.
havensluis.
stratiedagen pompt men er nog
rekte plas is. Aan het eind ervan ligt
werk wagen we het erop. En dat
Kennelijk hebben wij het aquaduct
steeds water mee van de Kleine Vliet
aan bakboord het dorpje Onderdijk.
hadden we beter niet kunnen doen.
bij onze eerdere vaartocht over-
BINNENDOOR
naar een op het IJsselmeer aangeslo-
Na een vaste brug gaan we even later
Om een lang verhaal kort te maken:
gestoken op een moment dat er
Daartoe aangemoedigd door de web-
ten kolk. Het geheel ziet er prachtig
bakboord uit de Boxweide op. En aan
het aquaduct markeert het einde van
significant minder water stond.
site ‘Varen boven Amsterdam’ heb-
onderhouden uit.
het eind daarvan gaan we stuurboord
ons rondje ‘binnendoor’ naar Enkhui-
uit naar het plaatsje Wervershoof. Vrij-
zen. We lopen vast op het aquaduct
r de ou ijk ts wfdw r Aa Hoo Hoornse Brug
en sleuren ons met de nodige moeite
den kunnen varen. De website van het
Dat we hier pal naast het IJsselmeer
duct voor ons op met – dat moet
los. Gelukkig lopen we daarbij geen
recreatieschap vermeldt dat “in West
varen blijkt als we even later de
gezegd – duidelijke waarschuwings-
noemenswaardige schade op. We
Friesland de route Medemblik-Enkhui-
Groote Vliet hebben bereikt. We zien
borden voor ondiepte. Op onze wa-
keren terug naar Medemblik en zijn
zen geschikt is voor sloepen. En het
de dijk liggen, waar op dit stuk de
terkaart staat voor dit aquaduct een
van plan daar nog een nachtje over te
welbekende
geeft
N240 overheen loopt. Deze Oosterdijk
diepte aangegeven van 0,69 meter.
liggen. Het zal wel duidelijk zijn dat we
aan dat het met 0,7 meter diepgang
is een onderdeel van de Westfriese
Onze boot steekt 0,65 meter dus veel
dat nou juist geen straf vinden.
kan. Dat we er toch niet helemaal ge-
Omringdijk. Dit dijkstelsel had ooit een
rust op zijn komt door de wateralma-
zeewerende functie en heeft die pas
nak.
dat
definitief verloren bij het gereedkomen
“de vaart naar Enkhuizen mogelijk is
van de Afsluitdijk. De Groote Vliet
met een diepgang van maximaal
wekt – zoals de naam al doet vermoe-
0,5 meter.”
den – iets meer de indruk van een
Die
Sloepennetwerk
vermeldt
namelijk
Kasteel Radboud
Overlekersluis Westerhavensluis
MEDEMBLIK
Langereis
Hoogwoud
A7
Midwoud
Medemblik kent de vaarweg nauwe-
Regattacentrum Medemblik
Ringvaart Heerhugowaard
Onderdijk
ij Ka d
De vaarroute binnendoor naar Enkhuizen beperkt de hoogte tot 1,50
Wijzendtocht
Hoogkarspel
Stede Broec
meter en de breedte tot 3 meter. Die is
W
er
Alkmaar
kh
Ursum
Hoornse Hop
av
en
Route 0 km
Julianadorp
Woensdagse Watering Beemster
Edam
Krammer Naarder Trekvaart
5
Balgzandkanaal
Noordhollandsch Kanaal
Wieringerwerf
IJmuiden
Mooie Nel
dan kan enige voorzichtigheid met de
Kanaal SchagenKolhorn
Stolper vlotbrug
Zuidplas
diepgang bepaald geen kwaad, want
St Maartens vlotbrug
onze 0,65 meter leek al iets teveel bij
Kolhornerdiep
Westfriesche Vaart
het aquaduct Wervershoof.
Lutjewinkel
Het Waartje
Schoorl
Oud Karspel N.-Scharwoude Z.-Scharwoude
1. Catharijnebrug 2. Gravesteenbrug 3. Melkbrug 4. Langebrug 5. Buitenrustbrug
Cruquius Hillegom Ringvaart Haarlemmermeer
Braaksluis
Schagen
Delfhavense Schie
Middenmeer
Kolhorn
(Niedorper Vaart)
www.motorboot.com
Noordzeekanaal
25
0 km
Lutjewinkelerbrug
Winkel
86
Dit staat er niet voor niets!
Amstelmeer
Anna Paulowna
sloepen en soortgelijke vaartuigen. En
Hoornse Gat
© HdB 03.X.'21
Venhuizen
Den Oever
dan ook alleen weggelegd voor
Enkhuizer Zand
HOORN HEERHUGOWAARD
10
0 km
de 5,50 meter zijn beweegbaar en de ben je wel in een hele leuke havenstad!
ENKHUIZEN k
Lutjebroek eek
N
diepte is minimaal 1,50 meter. En dan
Andijk
Wervershoof
kerBroveen ha
K
rom
L me
lijks beperkingen: de bruggen onder Enkhuizer Zanddijk
Kleine Vliet
Aquaduct
Nieuwe Rijn Oude Rijn Galgenwater Morssingel
Van de Westfriesche sluis naar
IJSSEMEER
Gemaal ‘Vier Noorder Koggen’
Grote Vliet Boomsloot e eid xw Bo
11
GOED OM TE WETEN
N
Gemaal Lely
Begin oktober zijn we met Benno
– gaan peilen. De verrassende
wel meteen doemt een smal aqua-
Westfriese Vaart
Wognum
Huigenvaart
Medemblik reageerden alert.
GROOTE VLIET
WIERINGERMEER
Grootkanaal
Opdam
METEN IS WETEN
of wij binnendoor naar Enkhuizen zou-
ikg
Kanaal Omval-Kolhorn
door een buitenwijk van Medemblik.
W
Langebroek
bedoeling om de West-Friezen onder
ben we vooraf geprobeerd te bezien
Nwe Niedorp W lan este ge r r eis
het eerste gedeelte varen we hier
Middenmeer
Kolhorner Diep
Ringsloot
uit in de richting van de Vlieten. Op
vijf van gebouwd door Floris V met de
Alkmaarse Brug
Westfriese sluis
Winkel
Westerhavensluis gaan we bakboord
burcht uit de 13e eeuw. Daar waren er
w
Waardkanaal
Wat daarvan ook waar mag zijn, na de
in dit gebied overgebleven dwang-
ou
Kanaal SchagenKolhorn
aan bakboord. Dat kasteel is de enige
Roskamsluis
Kanaal OmvalKolhorn
Opperdoes
Nieuwe Niedorp
Katwijk
november 2021
Oude Niedorp
Wassenaar
Ringvaart Heerhugowaard Wognum
Lisse
Noordwijk
Eijmerspoel
Warmond
87
Kaag Spijkerboor Kagerplassen ‘t Joppe De Zijl
Leiderdorp
Alphen a/d Rijn
A