MET ALBERT MEER WILLEMSROUTE
Met de opening van het Kanaal Wessem-Nederweert in 1929 ontstaat een vaarrondje door Nederlands- en Belgisch-Limburg dat we nu de Willemsroute noemen. We varen de route in zijn geheel met een utstapje naar het Albertkanaal. Het eerste deel eindigde ermee dat we België invoeren. Nu beginnen we met ons uitstapje naar het Albertkanaal om daarna via het pittoreske Rekem koers te zetten naar het Nederlandse deel van de route met de Maasplassen als eindbestemming.
PIM VAN DER MAREL
2 Varende over het Albertkanaal ligt aan bakboordzijde in de Pietersberg het ondergrondse fort Eben-Emael. Dit fort werd geacht het sterkst van Europa te zijn, maar het werd door de Duitsers in mei 1940 in een mum van tijd uitgeschakeld. Boeiende details
1 De Brug bij Kanne is de eerste Belgische hangbrug. 2 De lichte steensoort van de mergelrotsen leent zich voor uitholling. 3 Onder de brug bij Vroenhoven is een museum over de Tweede Wereldoorlog.
rechtvaardigen een bezoek eraan. Zo vond de Duitse aanval bijvoorbeeld plaats met tien grote transport-zweefvliegtuigen. De ingang van het fort Eben-Emael ligt op ongeveer 800 meter lopen van het clubhuis van de jachthaven van Kanne, die voor zo’n
bezoek de meest aangewezen aanlegplaats is. Bij een lager gedeelte van het plateau van Caestert varen we onder de brug bij Kanne door, die de eer heeft de eerste hangbrug van België te zijn. Daarna wordt het plateau weer hoger en genieten we nog een tijdje van het gevoel in een heus bergdal te varen.
Een opvallende serie gaten in de krijtrotsen doet je beseffen hoe geschikt die zijn om uit te hollen. Na een tijdje passeren we de Brug van Vroenhoven, waaronder een museum en een belevingscentrum zit. We komen dan onderhand op het Briegden-Dok, waar we het Albertkanaal verlaten.
VERBINDINGSKANAAL
We gaan stuurboord uit het Kanaal Briegden-Neerharen op. Dit kanaal van een kleine 5 km verbindt het Albertkanaal met de Zuid-Willemsvaart.
Om die reden wordt het lokaal het Verbindingskanaal genoemd. Het is gegraven in de jaren 30 van de vorige eeuw en beoogde samen met het Albertkanaal en de Zuid-Willemsvaart een antitankgracht te vormen. Van de
4 De Ucoverpoort en het drossaardhuis in Rekem, daterend uit 1630. 5 Twee oude schachtbokken markeren de toegang van het Nationaal Park Hoge Kempen. 6 Tussen Bocholt en Weert maakt de Zuid-Willemsvaart één bocht en dat is deze.
in samenhang daarmee gebouwde bunkers liggen er nog acht, waarvan twee in de sluiswanden van de beide sluizen van het kanaal. Die moesten de sluiswanden beschermen, want als die zouden worden opgeblazen zou het Albertkanaal leeglopen. De sluiswachters van de sluizen zijn uiterst vriendelijk. Ze pendelen heen en weer en melden – licht overdreven – dat het verval van beide sluizen 10 meter is. Omdat we de enigen in de sluis zijn en omlaag gaan, vinden ze het niet nodig dat we een lijn om een bolder leggen.
REKEM
Na de sluis Neerharen komen we op de Zuid-Willemsvaart. Als we in Maastricht hadden gekozen voor de sluis Bosscheveld zouden we hier met een uurtje geweest zijn, terwijl we nu bijna
een dag achter de rug hebben. Maar we hebben geen moment spijt, integendeel!
Niet veel verder komen we aan bij het dorp Rekem. Ons is bezworen daar vooral even te gaan kijken dus nemen we een ligplaats in de kleine passan-
tenhaven. Rekem tooit zich met de titel ‘mooiste dorp van Vlaanderen’ en dat spettert je zo ongeveer op elke straathoek tegemoet! Wat een fantastische omgeving, het lijkt wel een openluchtmuseum.
Het Kasteel d’Aspremont-Lynden, feitelijk een restant van een 16e-eeuwse waterburcht, moet nog een definitieve bestemming krijgen en is helaas niet te bezichtigen. Maar het hele dorp is verder ook uiterst aantrekkelijk. Leuk
OUDE GOD
De straat waaraan de Ucoverpoort in Rekem ligt heet de Oude God. Deze niet alledaagse straatnaam komt van een kruisbeeld. De plaats lag vroeger aan de Ziepbeek en de overtocht daarvan was niet altijd ongevaarlijk. Het kruisbeeld dat destijds was neergezet om een schietgebedje te doen, werd in de volksmond ‘de Oude God’ genoemd. Het beeld is al in de 18e eeuw verdwenen, maar de aanduiding leeft nog altijd voort in de straatnaam.
is de schandpaal en dat geldt niet minder voor de bewaard gebleven Ucoverpoort uit 1630. Dat staat voor de poort naar Uikhoven, destijds het volgende dorp. Het bouwjaar is in ijzer nog te zien op het naastgelegen drossaardhuis, waar de drossaard – een soort zetbaas van de graaf – mocht wonen. We wandelen door het dorp en stellen vast dat het ook een heel populair oord is voor fietsers. Niet onlogisch, wij denken dat het dorp de titel ‘mooiste’ wel verdient.
MAASMECHELEN
We schepen weer in en varen in noordelijke richting. Aan stuurboord duikt meteen al bij Boorsem een groot en opvallend fraai historisch boerderij-
complex op. Het blijkt te gaan om de Hoeve Monnikhof, een gesloten vierkantshoeve uit het midden van de 17e eeuw. Het bouwwerk is opgenomen in Vlaanderens bouwkundige erfgoedobjecten onder nummer 1150 en het geheel is recent volledig en grondig gerestaureerd. Dat is goed te zien, wat een plaatje!
We varen door en komen langs de plaats Maasmechelen. Aan de noordzijde van de plaats markeren twee oude schachtbokken van de mijn van Eijsden één van de toegangen van het Nationaal Park Hoge Kempen. Dit is het enige nationale park van België, maar wel ontzettend groot: 12.000 hectare natuurgebied. Het park hanteert de slogan ‘voor ieder wat wil(d)s’.
De veelzijdigheid van het park maakt het vooral aantrekkelijk voor fietsers en wandelaars, die hun boot kwijt kunnen in de lokale passantenhaven.
BOCHOLT
We varen door over de Zuid-Willemsvaart en passeren een flink aantal kleinere plaatsen. Steeds vinden we bij de aanlegplaatsen bordjes met waar je – heen of terug – passantenhavens of aanlegplaatsen hebt. Voor de overnachting zoeken we een passantenplek en hebben onze zinnen gezet op ’t Eilandje van Neeroeteren. Dat is ontstaan door een afgesneden bocht in de Zuid-Willemsvaart en ziet er op de kaart aantrekkelijk uit. Aan de voorkant kunnen we er door een lage
brug niet in, dus proberen we het vanaf de achterkant. Omdat we hele wolken bodem met de schroef blijken om te woelen, varen we onverrichterzake in achterwaartse richting terug. Met iets minder diepgang hadden we het graag geprobeerd. We besluiten door te varen naar Bocholt waar de passantenhaven Heuvelzicht op korte afstand van het centrum ligt. Omdat ook daar de faciliteiten prima zijn, hebben we er geen spijt van.
WEERT
De volgende morgen realiseren we
ons dat we al die tijd op de Zuid-Willemsvaart geen sluis zijn tegengekomen. En dat terwijl er zoveel zijn dat ze een nummer als naam hebben. Het hoogteverschil tussen Luik en Den Bosch is 39,25 meter. Aan het begin van de 19e eeuw liet de techniek sluizen toe met een verval van maximaal 2 meter. Dus liggen er 19 sluizen in het traject en nog twee extra. Bij Helmond zijn er later wel drie van de sluizen samengevoegd.
Vandaag gaat het dan ook anders dan gisteren: nog in Bocholt hebben we al de eerste sluis, met de wellui-
dende naam ‘Sluis 18’. Meteen daarna zitten we op een prachtig natuurlijk gedeelte van het kanaal, het doet enigszins Frans aan. We varen aan op de enige bocht in het kanaal die zich vandaag gaat voordoen, bij het plaatsje Lozen. Het nummer van de sluis daar laat zich raden. We varen door en passeren de grensovergang met Nederland. Dat zou je normaal niet merken, maar naast de vaarweg staat een bord voor het autoverkeer. De volgende sluis is een hefsluis en dat betekent altijd een gratis douche. Gelukkig doorstaat onze
LINSSEN ‘SWISSKY’
Het echtpaar Vanthoor-Casters runt Aqua Libra Yachtcharter dat voor deze trip de Linssen SL 35.0 AC ‘Swissky’ beschikbaar stelt. Dit is een stalen motorjacht met een lengte van 10,70 meter en een breedte van 3,40 meter. De diepgang is 1m en het schip wordt aangedreven met een Volvo Penta van 75 pk. Aqua Libra voert ‘Exclusive Yachtcharter’ in haar logo en dat is aan ieder detail merkbaar: letterlijk alles is perfect en tot in de puntjes geregeld. Gevestigd in Kinrooi op een steenworp afstand van de werf van Linssen in Maasbracht is Aqua Libra ook Linssen’s Yacht Agent voor België. Websites: www.aqua-libra.be, www.linssenyachts.com en www.linssenyachts.be
7 Voorbij Bocholt ligt een fraai natuurlijk stuk in de Zuid-Willemsvaart dat bijna Frans aandoet. 8 Sluis 16 is een hefsluis en dat betekent altijd een gratis douche. 9 In Nederweert verlaten we de Zuid-Willemsvaart die doorgaat naar Den Bosch.
kap dat gemakkelijk. We varen Weert verder binnen en maken ons op voor de passage van de enige twee zelfstandige bruggen van de gehele Willemsroute die voor ons geopend moeten worden. Er tussenin ligt de kleine passantenhaven van Weert, die schepen toelaat tot 10 meter lengte en een nauwe entree heeft. Het haventje ligt wel lekker centraal in de plaats. We varen door, nemen nog een genummerde sluis en verlaten dan de Zuid-Willemsvaart weer.
TERUG
We gaan stuurboord uit het Kanaal Wessem-Nederweert op. Dat gaat ons bij Wessem terug op de Maas brengen. Het kanaal is 17 km lang en bijna over de gehele lengte kaarsrecht. Dat maakt het een beetje een saaie vaarweg. Het goede nieuws is dat een bocht aan het eind en de sluis Panheel voor leven in de brouwerij zorgen. Het minder goede nieuws is
GOED OM TE WETEN
dat de sluiswachter vindt dat we wel een uurtje geduld mogen oefenen. Daar zijn we niet onverdeeld ongelukkig mee, nu hebben we tenminste ook iets minder positiefs te melden.
Uit de sluis varen we langs de plas Polderveld naar de Maas en gaan stuurboord uit terug naar ons vertrekpunt aan de Spaanjerdplas. De Willemsroute is een aanrader!
De doorvaarthoogte van de gehele Willemsroute is 5 meter. Dit met uitzondering van de Bassinhaven in het stadshart van Maastricht waarvoor de doorvaarthoogte maximaal 3,31 meter mag zijn. Hoewel de Willemsroute wordt aangeprezen vanwege ‘charmante kleine sluizen met weinig verval’, geldt voor het Julianakanaal precies het tegenovergestelde. De sluizen Maasbracht en Born zijn met meer dan 11 meter de nummers 1 en 2 van Nederland qua verval. Het Julianakanaal is daarbij dermate druk met beroepsvaart dat wij een marifoon een onmisbare accessoire vinden. Verder vinden wij het een must om de route uit te breiden met het Kanaal van Lanaye en het Albertkanaal, want dat voegt echt een paar hoogtepunten aan deze Willemsroute toe.
Scan de QR-code voor het vaarroutekaartje op Motorboot.com met het gpx-bestand voor de navigatie.
