hejmojn kaj eĉ dormi en iliaj litoj. Hundoj ne rajtas interflari kaj seksumi unu kun la alia, kaj ili eĉ ne povas promeni en paroj. En tiu malestiminda stato, en ĉenoj, ili povas nenion fari krom rigardadi unu la alian de malproksime, kiam ili estas sur la strato. Ni, la hundoj, en la startoj de Istanbulo vagadas libere en aroj kaj komunumoj, kaj povas minaci homojn sen havi posedantojn, ni povas kurbiĝi en varman angulon aŭ sub ombron kaj etendiĝante dormi en paco, ni fekas kie ajn ni volas kaj mordas kiun ajn ni volas, tiuj estas aferoj ke eŭropanoj ne povas kompreni. Ĉu eble pro tio, tiuj Erzurumanoj kontraŭstaras homojn, kiu ĵetas viandpecojn por nutri nin kontraŭ dia favoro, kaj ankaŭ kontraŭstaras la formadon de fondaĵoj por ni? Se krom montri malamikecon al ni ilia intenco estas agi kiel nekredantoj kontraŭ ni, mi volas diri al vi, ke malamikeco al hundoj ja estas ago de nekredanto. Mi esperas, ke dum la ekzekuto de tiuj hontindaj homoj, kiu espereble estos proksime, la ekzekutistoj invitos nin preni mordon el ili, kiel la ekzekutistoj foje faris antaŭe. Antaŭ ol mi finos, lasu min diri: Mia antaŭa mastro estis tre justa homo. Kiam ni ekiris nokte al rabado, ni kunlaboris: Kiam mi komencis boji, li tranĉus la gorĝon de nia viktimo, por ke liaj krioj ne estu aŭdataj. Kaj kiel kompenso al tio li tranĉus viand pecojn de tiuj punitaj viktimoj kaj boligus la pecojn por mia manĝo. Mi ne ŝatas krudan viandon. Mi esperas, ke la ekzekutisto de tiu Erzurumano pensos pri tio kaj mia stomako ne malfartos per la kruda viando de tiu kanajlo.
_____ ¹ “imamo” religia kaj politika suvereno; titolo de la kalifoj; teologo kaj kultoficanto de moskeo. ² “hoĝao” imamo aŭ predikisto ĉefe en moskejo ³ “halvao” konfitaĵo el bakita miksaĵo de amelfaruno, sezama aŭ sunflora oleo k sukero. ⁴ “homo suĉis malvarman lakton” estas turka diraĵo, kiu montras, ke homo ne estas fidinda, kaj ke li emas erari. ⁵ “derviŝo, mevlevio, halvetio, kalenderio ka.” Estas religiaj islamaj sektoj en la osmana periodo ⁶ “haĝulo” titolo de pilgriminto al Mekko, “haĝo” estas tiu plgrimo. ⁷ “surao” ĉiu el la mesaĝoj, per kiuj Mahomedo profetis, kaj kiuj, vicigitaj proksime laŭ sia longo, estis kolektitaj en la Koranon. ⁸ “Eshabi Kehf” (originale: Eshabı kehf) estas la araba signifo por “loĝantoj en kaverno” ⁹ “kaftano” vira vesto, longa, ofte subŝtofita per pelto, pasintece uzata en Turkujo kaj orienta Eŭropo. ¹⁰ “Franko” estas ano de ĝermana tribaro, kiu invadis kaj konkeris Gaŭlion en la 5a jc (PIV). En la osmana imperio oni nomis “Frankoj” tiujn, kiuj apartenis al unu el la ĝermana, latina aŭ anglosaksona rasoj. Ĝi estas nomo uzata por eŭropaj popoloj kiuj, tiam vivis ekster la teroj de la osmana imperio. (daŭrigota) tradukis Vasil Kadifeli el Turkio
La aventuroj de Glano en la Lando de Malvirtoj de Vytautas Petkevičius 15. La malstabila Rafano
S
ekvontan tagon frumatene la amikojn vekis kverelo. En la kavo, minacante per pugno, kuradis ruĝvanga Rafano kaj sakrigis Terpomon: – Superstiĉema stultulo! Ŝelaĉo! Kial vi permesis ĉi tiujn malpuremajn eksterlandanojn kuŝaĉi en la plej sankta loko de nia urbo? Tio estas sakrilegio! – Kaj ekvidinte la vekiĝintajn amikojn, li kuris al ili, klinis sin, ridetis kvazaŭ palison glutante, ree klinis sin kaj etendinte ambaŭ brakojn, ekpardonis sin: – Pardonu min, okazis miskompreno. Vi konas, tiuj gardistoj... la plej grava por ili estas kapti iun, sed malgravas por ili, kion. Ili eĉ Krenon malliberigus, se ili estu permesataj agi laŭ sia volo. Ni konatiĝu: frato de plumo, la korespondanto de la loka revuo “Rido tra Larmoj” Rafano. – Saluton, se vi ne mensogas, – respondis Pizeto. – Sed konu, ke neniu nin pelis ĉi tien. Vojaĝantoj en ĉiu loko unue vizitas muzeon.
8
tradukis kaj sendis Antanas Vaitkevičius el Litovio
– Jes, nia muzeo estas bonega, tamen ĝia ĉefo Terpomo estas terure neinteresa. – Kial? – kontraŭdiris Rapiduleto. – Li estas interesa rakontanto, kaj montris bildetojn eĉ en pli interesa maniero. – Jes, nia Terpomo estas mirinda, tamen la muzeo... gardu Dio de ĝi. Glano lertigis muskolojn, tiradis sin, tute neatentante Rafanon, poste, pripensante ĉiun sian vorton, diris al sia amiko: – Verŝajne li venis por aresti nin, intencante konigi nin kun la plej amuza estonteco de la urbo. Rafano kliniĝis duoble kaj ekfrapis la grundon per la frunto. – Samtempe jes kaj samtempe ne, – respondis li. – Mi estis ordonita konduki vin el tiu neaerumita kavo, kiu estas solene nomata muzeo de Terpomo, la plej granda malamiko de gekatoj. – Vi ne sukcesos plorigi min, nek ridigi, – fiere
Turka Stelo ● julio 2022
