www.astana-akshamy.kz ǍǁljƽƲ
ÑÆÒÐÔÂÌÉËÁÌÜĭ ĭÏĩÁÍÅÜĭ ÒÁàÒÉ ÄÁÈÆÓ ÇÜÌĩÜ ĭÁÈÁÎÎÁÎ ÂÁÒÓÁÐ ÙÜĩÁÅÜ
͐ (3404) 07/05/2016
͓͌ʦʢʛʨʨʻ ʕʧʨʕʣʕʡʱ͍ʨʕʦ ʜ͝ʣʛ ͍ʕʡʕ ͍ʤʣʕ͍ʨʕʦʱ͛
ljɜǬǭɜǧǮǜǩ ljƼǃƼnjƽƼǁƾ
Á²ÇIJҢ ÏÀÐÛÇÛÌÛÇ – ÒƏÓÅËѲÇIJò̲ÇIJ ҚÎÐҒÀÓ Кеше Ақордада Мемлекет басшысының Жарлығымен Отан қорғаушы күні қарсаңында әскери және қызметтік міндеттерін атқару кезінде ерлік пен батылдық көрсеткен, сондай-ақ ұлттық қауіпсіздік пен елдің қорғаныс қабілетін қамтамасыз етуге, заңдылық пен қоғамдық тәртіпті нығайтуға елеулі үлес қосқан бір топ әскери қызметші, құқық қорғау органдары мен ұлттық қауіпсіздік қызметкерлері Қазақстан
Республикасының мемлекеттік наградаларымен марапатталды. Барлығы 43 адам орденмен, 63 адам медальмен және 2 адам Қазақстан Республикасының Құрмет грамотасымен атап өтілді. Нұрсұлтан Назарбаев жиналғандарды алдағы Отан қорғаушы күнімен және Ұлы Жеңістің 71 жылдығымен құттықтады. – Ұлы Отан соғысы – ұмытылмас тарих сабағы. Бір жағынан, ол бізге
әлемнің нәзіктігін еске салады. Екінші жағынан, адам рухының беріктігі мен қуаттылығын көрсетеді. Отанымызды қорғай білген, бізге бейбіт өмір сыйлаған жерлестеріміз осындай болған. Сол соғыстың қаһармандарының есімі тарих парағына мәңгі жазылып қалды. Біздің парызымыз – елдің қауіпсіздігін сақтау, биыл 25 жылдығын атап өтетін Қазақстанның Тәуелсіздігін қорғау, – деді Мемлекет басшысы.
ɹʼʞʛʜʧʛʼ ʣʖʣʲʧ o ɶʩʖʤ ͑ʥʧ͖ʖʪʯʲ ʡ͓ʤʼ ʣʜʧʜʡʜ ʨ ʼʣʜʤ ʯʲʤ ʝ͓ʧʜʡʩʜʤ ͑͟ʩʩʲ͑ ʩʖʠʣʲʤ͜ ɨ͟ʢ ʣʜʧʜʡʜ ʜʢʼʣʼʞʛʼ͌ ʩʲ ʤʲʯʩʲ͖ʲ ʣʜʤ ʡʜʣʜʢ ʡʜ ʢʜʯʜʙʼʣʼʞʛʼ ͑ʖʢʲʦʩʖʨʩʲʧʪ ʝʥʢʲʤʛʖ ʖʠʧʲ͑ʯʖ ʣʖ͌ʲʞ͖ʖ ʟʜ ɶʩʖʤʛʲ ͑ʥʧ͖ʖʪ o ʣʖʞʣ͟ʤʲ ʩ ʜ ʧ ʜ ͌ ͑ ʖ ʨ ʩ ʜ ʧ ʢ ʼ ͟ ͖ ʲ ʣ ɹ ʥ ʤ ʛ ʲ ͑ ʩ ʖ ʤ ʛ ʖ ʬ ʖ ʢ ͑ ʲ ʣ ʲ ʞ ɶʩʖʤ ͑ʥʧ͖ʖʪ ʜʢ ʩʖ͖ʛʲʧʲ ʨ ʲ ʤ ʛ ʲ ͑ ͟ ʤ ʛ ʲ ʢ ʲ ͑ ʩ ʖ ʧ ʛ ʲ ͝ʧʛʖʠʲʣ ʝʥ͖ʖʧʲ ʗʖ͖ʖʢʖ͖ʖʤ ɮʜ͌ʼʨʦʜʤ ͙ʧʼʢʙʜʤ ʗʖʗʖ ʢ ʖ ʧ ʝ ʥ ʢ ʲ ʤ ʖ ʗ ʲ ʧ ʥ ʠ ʣ ʜ ʤ ʝ ʖ ʢ ͖ ʖ ʨ ʩ ʲ ʧ ʲ ʦ ͑ ʖ ʨ ʩ ʜ ʧ ʢ ʼ ɶʩʖʤʲʣʲʞʛʲ ͙ʧʡʜʤʛʜʩʪʙʜ ʖʩʨʖʢʲʨʪ o ͝ʧʗʼʧ ͑ʖʞʖ͑ ʨ ʩʖʤ ʛʲ͑ʩʲ͌ ͑ʖʨʩʜʧʢʼ ʗʥʧʲʯʲ ɹ ʼ ʞ ʛ ʜ ʧ ʙ ʜ ʞ ʥ ʧ ʛ ʜ ʤ ʨ ʖ ʪ ʢ ʲ ͑ ʯʖ͌ʲʧʖ͑ʩʖʧʲ͌ʲʞ͖ʖ ʗʜʧʜʡʜ ʜ͌ʗʜʡʩʜʧʼ͌ʼʞʙʜ ʣʥʢ ʩʖʗʲʨ ʩʼʢʜʠʣʼʤ͜ ͓͌ʦʢʛʨʥʛʣ ɧʧʨʕʣʕ ͍ʕʡʕʧʱʣʱ͋ ͝ʠʻʢʻ ͜ʚʻʡʖʛʠ ɭɧ͌ɸʂɨɬɱɵɩ
NjnjǁǃDŽǀǁljǎ ǂǁnj ǃƼɍljƼLjƼǍǗljǗɍ džǁDžƽƲnj ljNJnjLjƼLJƼnjǗlj ɅNJLJǀƼljǏȽƼ LjNJnjƼǎNJnjDŽDž ǁljƿƲǃǀƲ ϱ ˭˘˭́˲ ˪ˮ˧ ʫˬ˙˘˳́ ʻ˲˳ˬ˵˘ˮ ʻ˘ˣ˘˲˙˘˟˚˵́೮ ˵˲˘೦˘ˬ́೦́˭˟ˮ ˪ˮ ˵ഉ˲˵˧˙˧ˮ˞˟˛˧ ˣ˟˪˵˧ ˭ഉ˳˟ˬ˟˲ ˢˮ˧ˮ˞˟˛˧ ˪˟೮˟˳ ˵˵˧͘ ʶ˟೮˟˳˪˟ ʿ˘˲ˬ˘˭˟ˮ˵ ˱˘ˬ˘ ˵˘ ˬ˘Ͳ ˲́ˮ́೮ ˵˲˘೦˘ˬ˘˲͕́ ʿ˲˟˭̂˟˲Ͳʺˤˮˤ˳˵˲͕ ʿ˲˟ˣˤ˞˟ˮ˵ ಁ˪˧˭˾˧ˬ˧˛˧ˮ˧೮ ʥ˘˳˾́˳͕́ ౬˪˧˭˟˵ ˭˾˟ˬ˟˲˧ ˭˟ˮ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˯˲˛˘ˮ˞˘˲˞́೮ ˙˘˳˾́ˬ˘˲́ ೪˘˵́˳˵́͘ Мемлекет басшысы ел дамуының негізгі бағыттарына, соның ішінде жер реформасына тоқталып, Үкімет қызметіне баға берді және тиісінше бірқатар шешім қабылдады.
Нұрсұлтан Назарбаев елде жүргізіліп жатқан Бес институционалдық реформа дағдарысқа қарсы кешенді жос пар болып саналатынын атап өтті.
– Әлемде қазір инвестиция тапшылығы орын алып отыр, дамушы нарықтардан капиталдың кетуі байқалуда. Дамушы елдердегі инвестициялар ағынының қарқыны 20 жылда алғаш рет кері сипатқа ие болуда. Егер 2008-2014 жылдары Қазақстанға келетін тікелей инвестициялар көлемі жыл сайын орта есеппен 24 миллиард долларды құраса, былтыр ол 15 миллиард доллардан аз болды. Елдер арасында
сыртқы инвестиция үшін бәсеке күшейіп, мемлекеттер инвестиция тарту үшін қолайлы жағдай жасап жатыр, – деді Қазақстан Президенті. Мемлекет басшысы елдің ауыл шаруашылығы саласында 2 миллион 300 мың адам жұмыспен қамтылғанын айтты. – Сөйте тұра бұл салада еңбек өнімділігі төмен деңгейде қалып отыр. Отандық фермерлер бір гектар жерден орта есеппен 400 доллардың өнімін алады.
Дәл осы көрсеткіш АҚШ-та 1,5 мың долларды, Германияда – 2800, Францияда 3200 долларды құрайды. Ауыл ша руа шылығы жаңа техникаға, жаңа технологияларға, суғару жүйелеріне инвестиция салуға мұқтаж, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Елбасы әлем елдері шетелдік инвестиция тарту үшін барынша қолайлы жағдай жасап жатқанына назар аударды. (Жалғасы 2-бетте)
2
ȹ
www.astana-akshamy.kz
¸ĜÆȼ¸
ПРЕЗИДЕНТ ЖЕР ЗАҢНАМАСЫНЫҢ КЕЙБІР
(Жалғасы. Басы 1-бетте)
– Әлемдік тәжірибеде ауыл шаруашылығына салынған қаражат өзін ақтау үшін 10-15 жыл керек. Қазақстанда ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді 10 жылға, соның ішінде шетелдіктердің жалға алуы туралы заң ұзақ уақыттан бері қолданылып келеді. Алайда бұл салаға әлі айтарлықтай инвестиция келген жоқ. Шетелдіктер 65 мың гектарда ғана жұмыс істеп жатыр, яғни жалға алынған жердің 0,06 пайызы ғана. Бірақ жоғары өнімділікті қамтамасыз етіп отыр. Жерді ұзақ мерзімге жалға беру – бүкіл дүние жүзі бойынша инвестиция тартудың амалы. Бельгия, Германия, Грекия, Нидерланд сияқты елдер шетелдік инвесторлардың жерді меншікке немесе жалға алуы мәселесіне қандай да бір шектеу қоймайды. Францияда шетелдік инвесторлар үшін жер ресурстарын жалға алудың ең ұзақ мерзімі 99 жылды құрайды. Жер кодексі нормаларын әзірлеу барысында бұл тәжірибелер ескерілді. Бірақ жерді шетел азаматтарына сату мәселесі болған емес, қазір де жоқ, – деді Қазақстан Президенті. Нұрсұлтан Назарбаев жаңа нормалардың мәні тиісті топтарға жеткізілмегенін атап өтті. – Қабылданған заңның тетіктері мен нормалары жұртшылықты кеңінен қатыстыру арқылы талқыланбады. Сондықтан көп жағдайда халықтың алаңдауы дұрыс. Егер қазақстандықтар қабылданған шешімге сенбейтін болса, демек бұл дұрыс емес деген сөз. Өйткені, бұл өзгерістер халық үшін жасалып жатыр. Қоғамда жерді жалға алу жөніндегі бірқатар заңнамалық нормаларға қатысты күмән туғанын ескеру маңызды, – деді Мемлекет басшысы. Осыған байланысты Қазақстан Президенті Жер кодексінің қоғамдық резонанс тудырған бірқатар нормаларына 2017 жылға дейін тоқтау салды. – Бұл мәселені егжей-тегжейлі қарастыру керек. Егер талқылаудан кейін Парламент ортақ шешімге келетін болса, мораторий алып тасталады, ал егер олай болмаса, күшінде қалады. Біз халыққа ұнамайтын заңға зәру емеспіз. Бұл ретте мораторий сақталған жағдайда ауыл шаруашылығының жағдайы нашарлауы мүмкіндігін түсіндіру қажет. Сондай-ақ Үкімет жанынан Премьер-министрдің бірінші орынбасары Б.Сағынтаевтың басшылығымен комиссия құруды тапсырамын. Комиссия барлық мүдделі органдарды және қоғамдық бірлестіктерді тартуы тиіс. Резонанс тудырған ережені кеңінен талқылап, ортақ ұстаным әзірлеп, Парламентке беру керек. «Нұр Отан» партиясына демократиялық күштер коалициясы аясында кең ауқымды түсіндіру жұмыстарын жүргізуді тапсырамын. Бұған барлық партиялар, қоғамдық бірлестіктер және бұқаралық ақпарат құралдары қатысуы
тиіс. Түсіндіру жұмыстарына Үкімет пен Парламенттің қос палатасының депутаттары белсене қатысады деп үміттенемін, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Мемлекет басшысы Қазақстанда 8 мыңнан астам ауыл шаруашылығы кәсіпорны, 178 мыңнан астам шаруа және фермерлік қожалықтар, 1,5 миллионнан астам жеке қосалқы шаруашылық бар екеніне тоқталды. – Олар күн ұзаққа алқапта, фермада, жайлауда еңбек етеді, сіздердің жаңалықтарыңызды күтіп, теледидар алдында отырмайды. Бірақ сіздер өз ұсы ныстарыңызды әзірлеу барысында министрліктен шықпай отырып, бәрін өз араларыңызда шешесіздер. Кімнен жасырынасыздар? Сонда біздің заңдарымыз кім үшін жазылған? Ауыл шаруашылығы министрлігінің де, Ұлттық экономика министрлігінің де, әкімдіктердің бірдебірінің де ресми сайтында жер реформасы жөнінде қолжетімді және көрнекі ақпарат болған жоқ. Ал бұл дегенің халықтың игілігі үшін, экономиканы дамытып, азаматтардың әл-ауқатын арттыру үшін жүргізіліп жатыр ғой, - деді Қазақстан Президенті. Нұрсұлтан Назарбаев Жер кодексі жөніндегі жұмысқа жауапты екі мем лекеттік органның, Ауыл шаруашылығы министрлігі мен Ұлттық экономика министрлігінің өз міндетін тиісінше атқара алмағанына назар аударды. – Бұл министрліктердің жұмысы нашар дей алмаймын. Бірақ өздерінің ұстанымы елдің бәріне ұғынықты болып, дұрыс қабылдануы үшін түсіндіру жұмыстарымен айналысқан жоқ. Қазақстан Президенті Ұлттық экономика министрі Е.Досаевтың қыз метінде жіберілген кемшіліктерге бай ланысты отставкаға кету туралы өтінішін қабылдады. Ауыл шаруашылығы министрі А.Мамытбековтің қызметіне толықтай сәйкестігі толық деңгейде емес екенін жария етті. Ұлттық экономика вице-министрі Қ.Өскенбаевты қызметінен босатуды, Ұлттық экономика министрлігінің салалық комитетінің басшы қызметкерлері мен басқа да жауапты тұлғалардың қызметіне сәйкестігі туралы мәселені қарауды тапсырды. Сондай-ақ, Үкіметке жер қатынастарын реттеу бағытындағы салалық функцияларды Ауыл шаруашылығы министрлігіне беру жөнінде тапсырылды. Мемлекет басшысы ақпараттық саясат мәселесін де қозғады. – Бүгінде бұл функциялар профильді емес министрліктің құзырында. Үкіметте бұл саланы ешкім үйлестірмейді, мемлекеттің ақпараттық саясатқа бөлетін қаражатын ешкім бақыламайды. Сон дықтан қазіргі ақпараттық сын-қатерлерді еңсеру үшін, Бес институ ционалдық реформаның барысын тиімді қолдау үшін өкілетті орган – Ақпарат және коммуникация министрлігін құруды тапсырамын, – деді Қазақстан Президенті.
Нұрсұлтан Назарбаев бұл ведомствоға мынадай маңызды міндеттерді жүктеуді ұсынды. Атап айтқанда, мейлінше өткір мәселелерді жедел анықтау және әрекет ету мақсатымен кез келген меншік фор масының, соның ішінде интернет ресурстар мен әлеуметтік желілердің ақ параттық кеңістігін мониторингтеу; барынша өзекті тақырыптар мен мәселелер бойынша қоғамдық пікірді зерттеу, халықтың ақпараттық сауалдары мен тілек-қалауын талдау және болжау; мемлекеттік ақпарат саясатын әзірлеу; барлық мемлекеттік органның ақпараттық қызметі мен белсенділігін үйлестіру және бақылау; мемлекеттік ақпараттық тапсырыстарды жоспарлау және мемлекет бөлген қаражаттың тиімділігін талдау; Отандық БАҚ-ты экономиканың қазіргі заманғы сегменті ретінде дамыту үшін инвестиция және инновация тарту; Электронды және баспасөз кеңістігіндегі ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін отандық ақпараттық өнімдердің сапасын арттыру; дағдарыстық коммуникациялардың барынша пәрменді моделін құру; Халықпен, соның ішінде Үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл арналарын қамтамасыз ету. Бұл ретте жаңа органды қажетті ресурстармен қамтамасыз ету, қаражат бөлу және оған барлық міндетті жүзеге асыру үшін айрықша өкілеттік беру тапсырылды. Қазақстан Президенті ел дамуының өзге де негізгі мәселелеріне тоқталды. – Міндетті медициналық сақтандыруды енгізуге қатысты жұрттың күмән-күдігі бар екенін білемін. Сондықтан Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі бұл мәселе бойынша іс-әрекеттің жол картасын әзірлеуі тиіс. Бұл реформа барлық қазақстандықтарға қатысты, сондықтан оған ықылас жоғары болады. Білім және ғылым министрлігінің орта мектептердегі оқу жылын ұзарту, үш тілде білім беруге көшу мерзімі туралы мәлімдемелеріне қатысты да жұрттың сұрақтары бар екенін білемін. Үкімет бұл ретте дәстүрлі тамыз мәслихаттарын пайдалана отырып, қоғамдық пікірге мұқият зерттеу жүргізуі керек. Туындап отырған мәселелерді талқылау және шешу үшін осы мәселелердің барлығына жаңа диалог тетіктерін – Қоғамдық кеңестерді белсенді түрде қатыстыру керек. Олар мемлекеттік органдардың шылауында қалмауы керек, оларда өткен пікірталастар БАҚ пен жұртшылық үшін ашық болуға тиіс. Әрбір министр мен әкімге реформалардың барлық бағыты бойынша қоғамдағы көзқарасты өз құзыреті шеңберінде мұқият талдаудан өткізуді тапсырамын, – деді Мемлекет басшысы. Нұрсұлтан Назарбаев мемлекеттің бастамаларының мұқият түсіндірілуі маңызды екенін айтты. – Біз Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының стандарттарына қарай жылжып, әлемдегі дамыған 30 мемлекеттің
қатарына ұмтылып отырғанымызды айтып жатырмыз. Бұл елдерде тағы бір ең басты стандарт бар, ол – Үкіметтің және оның мүшелерінің қоғам үшін күнделікті ашықтығы. Онда министрлер барлық туындаған мәселелерге қатысты әрдайым шұғыл пікір білдіріп отырады. Ал бізде ше? Ақпараттық жұмыс тек журналистер алдына брифингке шығып, қағазда жазылғанды оқып беруден ғана тұрмайды. Біздің министрлер тіпті брифингтерде де журналистерден қашқақтап, қарапайым сауалдарға жауап бермейді. Қазіргі кезде біз министрліктерді қандайда бір саладағы саясатты айқындайтын органдарға айналдырдық. Саясаткер жұртпен тілдесуге, өз ұстанымын түсіндіруге, қоғамның сеніміне ие болуға тиіс. Халықпен, ең алдымен жаңа заңдарды қолданатын жұртпен кездесу керек, – деді Қазақстан Президенті. Мемлекет басшысы тек бірінші тоқсанның өзінде қазақстандықтар «Электрондық Үкімет» порталы арқылы 1 млн 200 мыңнан астам мемлекеттік қыз меттерге қол жеткізгенін атап өтті. – «Электрондық Үкімет» бірыңғай байланыс орталығына күн сайын 700 қызмет түріне қатысты 20 мыңнан астам сұрақ түседі. Бұл ресурс неге іске қосылмаған? Онлайн режімінде бірде-бір түсіндірме немесе кеңес болған жоқ. Халық сауал қоя бастаған кезде ғана «ояндыңдар». Жұртқа барлық нормаларды, оларды қалай қолдануды, кімге жүгінуді түсіндіру үшін Үкімет жанынан бірыңғай колл-орталық – «қызу желі» құруды тапсырамын. Бірдебір сұраққа біліктілікпен жауап берілмей қалмауы үшін жауапты адамдарды да бекітіңдер. Бұл өңірлерге де қатысты, олардың әрқайсысында осындай кеңес беру орталықтары жұмыс істейтін болсын, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Соңында Қазақстан Президенті әлемдік дағдарыс біздің елдің дамуына да әсерін тигізгеніне назар аударды. – Одан зардап шегіп, жұмысынан немесе табысының біраз бөлігінен айрылған көптеген адамдардың бар екенін білеміз. Мұндай жандар кез келген қоғамда бар. Барлық қазақстандықтарға қырағы болу қажеттігін, тұрақтылығымыз бен бірбірімізге деген сый-құрметімізге сызат түсуіне жол бермеу керектігін ескерткім келеді. Өз тарапымнан айтарым, біз ешкімнің ортақ шаңырағымыздағы татулық пен тұрақтылықты бұзу үшін дағдарысты пайдалануына жол бермейміз. Құқықтық тәртіпті бұзған әрбір адам заңның қатаң талабына сай жауап береді. Қоғамдағы тыныштықты нығайту – әрбір азаматтың, барлық қоғамдық ұйымның, барша қазақстандықтардың ісі, – деді Мемлекет басшысы. Шара барысында елдің бірінші тоқсандағы әлеуметтік-экономикалық дамуының алдын ала қорытындылары жөнінде ПремьерМинистр К.Мәсімов сөз сөйледі. (Ақорда, 05.05.2016 жыл)
МАЙДАНГЕРЛЕРДІ МЕРЕКЕМЕН ҚҰТТЫҚТАДЫ ʫˬ˙˘˳́ ౢˀ ౢʶ ʮ˯೦˘˲೦́ ʥ˘˳ ౢ˯ˬ˙˘˳˾́˳́ ʻ˲˳ˬ˵˘ˮ ʻ˘ˣ˘˲˙˘˟˚ ౭ˬ́ ʽ˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ ˘˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲˧ˮ ˘ˬ˞˘೦́ ʮ˟೮˧˳ ˪ˮ˧˭˟ˮ ೪˵˵́೪˵˘˞́͘ «Аталар мен әкелердің жауынгерлік наградалары – барша қазақстандық отбасылар үшін баға жетпес жәдігер. Біздің мерекелік күнтізбеде Отан қорғаушы күні мен Ұлы Отан соғысындағы Жеңіс
күні бірінен соң бірі жалғасуы символдық мәнге ие. Бұл өз кезегінде біздің халқымыздың барлық ұрпақтарының жауынгерлік дәстүрлер даңқының сабақтастығын көрсетеді» деді Президент
Астанадағы «Қазақстан» Орталық концерт залында өткен мерекелік концерттің алдында сөйлеген сөзінде. Мемлекет басшысы ҰОС ардагерлері, тыл еңбеккерлері ерекше құрметке лайық екенін
қадап айтты. Осы ретте Елбасы соғыстың нәубетті жылдарында өздерін құрбан қылғаны үшін бүгінде ардагерлердің жағдайына қамқорлық жасауға қазіргі ұрпақ ерекше мән беруі тиіс екенін атап өтті. «Сіздердің жауынгерлік ерліктеріңіз Қазақстан жерінде
ешқашан ұмытылмайды. Батырлық пен Ұлы Жеңіс үшін барлық ардагерлерге алғысымыз шексіз және тағзым етеміз! Бұл жеңістің нәтижесінде біз, яғни, сіздердің ұрпақтарыңыз бейбіт заманда өмір сүрудеміз!» деді Н.Назарбаев.
ȹ
www.astana-akshamy.kz
3
НОРМАЛАРЫН ҚОЛДАНУҒА МОРАТОРИЙ ЕНГІЗДІ
4
ȹ
www.astana-akshamy.kz
ПРЕЗИДЕНТ ЖЕР ЗАҢНАМАСЫНЫҢ КЕЙБІР НОРМАЛАРЫН ҚОЛДАНУҒА МОРАТОРИЙ ЕНГІЗДІ
5
ȹ
www.astana-akshamy.kz
¸ĜÇ¸È¸Ê ¸ěÓÅÓ
ÁÅËÑÅÍIJËÅÐ ÀËҒÛÑ ÀËÄÛ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ഉ˪˧˭˧ˮ˧೮ ˯˲́ˮ˙˘˳˘˲́ ʫ˲˭˟˪ ʤ˭˘ˮ˾˘˟˚ ˙˧˲ ˵˯˱ ̃˵ˮ˯˭ഉ˞˟ˮˤ ˯˲˵˘ˬ́೪ ˪˧ˬ˞˟˲˧˭˟ˮ ˪˟ˣ˞˟˳˵˧͘
ȽÉÄÀ ¸ÉʸŸ ÆǼ¾¿»¼ÄÉ
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев 6 мамыр күні «Жер заңнамасының кейбір нормаларын қолдануға мораторий енгізу туралы» Жарлыққа қол қойды. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев 6 мамыр күні «Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы» Жарлыққа қол қойды.
Құрметті астаналықтар және қала қонақтары! Сіздерді 9 мамыр – Ұлы Жеңіс күні мерекесімен шын жүректен құттықтаймын! 9 мамыр – адамзат баласы ұлтына, жеріне, діні мен тіліне қарамастан бірге тойлайтын ортақ мереке. Бүгінгі бейбіт өмір кезінде кеудесін оққа тосып, Отан үшін аянбай еңбек еткен аға буынның ерен еңбегінен нәр алады. Қан майданда қаза тапқан майдандас достарының аманатын арқалап, елге пана, Отанға қорған болған ардагерлердің ерен еңбегі тарихта алтын әріптермен жазылды. Ерлік іс ешқашан ұмытылмақ емес. Аспанымыз әрқашан ашық болғай! Ұлы Жеңіс күні құтты болсын! Сіздерге зор денсаулық, шаңырақтарыңызға береке, еңбектеріңізге мол табыс тілеймін! Құрметпен, Астана қаласының әкімі Әділбек ЖАҚСЫБЕКОВ
Ермек Әмірханұлы Қазақстан Республикасының ел бірлігін нығайту, бейбітішілік пен келісімді сақтау және рухани мәдениетті дамытуға қосқан үлесі үшін «Таң» татар-башқұрт этномәдени орталығының төрағасы Р.Валиевке, «Хазар» азербайжан мәдени орталығының жетекшісі В.Агаевқа және өзбек мәдени орталығы төрағасының орынбасары Х.Шариповке «Қазақстан халқы Ассамблеясының қоғамдық «Бірлік» алтын медалін табыс етті.
Қазақстан халқы ассамблеясының Құрмет грамотасы Астана қаласы Қазақстан халқы Ассамблеясының ғылымисарапшылық тобының мүшесі Р.Нұртазина мен күрд этномәдени орталығының жетекшісі Ш.Фатоевқа берілді. Ал қоғам қайраткерлері Я.Исмаилов, Н.Шепелюк, Х.Мациева Астана қаласы Қазақстан халқы Ассамблеясының Алғыс хатымен марапатталды. Айгүл УАЙСОВА
ҚÀÐÈßËÀÐҒÀ ҚҰÐÌÅÒ ÊӨÐÑÅÒÒ²
ʶ˟˾˟ ʪ˟ˮ˳˘˶ˬ́೪ ˳˘೪˵˘˶ ˢഉˮ˟ ഉˬ˟˶˭˟˵˵˧˪ ˞˘˭˶ ˭ˤˮˤ˳˵˲˧ ˃˘˭˘˲˘ ʪ˥˳˟ˮ˯˚˘ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘೦́ ೪˘˲˵˵˘˲ ˥˧ˮ˟ ˙˘˲́˱͕ ౭ˬ́ ʽ˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ˮ́೮ ˘˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲˧ ˭˟ˮ ˵́ˬ ˟೮˙˟˪˪˟˲ˬ˟˲˧ˮ ʮ˟೮˧˳ ˪ˮ˧˭˟ˮ ೪˵˵́೪˵˘˞́͘ ʰ˛˧ ˾˘˲˘೦˘ ˟ˬ˯˲˞˘ ഉ˪˧˭˧ˮ˧೮ ˯˲́ˮ˙˘˳˘˲́ ʤˮ˞˲˟˥ ʸ˶˪ˤˮ͕ ˀ˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘ˬ́೪ ˘˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲ ˥́˭́ ʽ˲˵˘ˬ́೪ ˪˟೮˟˳˧ˮ˧೮ ˵˲˘೦˘˳́ ಉ˭˧˲ˣ˘೪ ʽˣ೦˘ˮ˙˘˟˚ ˢഉˮ˟ ʿ˘˲ˬ˘˭˟ˮ˵ ˞˟˱˶˵˘˵˵˘˲́ ೪˘˵́˳˵́͘
Құрметті астаналықтар! Қымбатты Ұлы Отан соғысы және тыл ардагерлері, Отан қорғаушылар!
Сіздерді Астана қалалық мәслихаты атынан Ұлы Жеңіс күні және Отан қорғаушылар мерекесімен шын жүректен құттықтаймын! 9 мамыр – әрбір Отан қорғаушының арнамысы мен антына адалдықтың, ерліктің үлгісін паш еткен мереке ретінде тарихқа мәңгілікке енді. Бүгін біз Сіздердің мәңгі өшпес ерліктеріңіздің алдында басымызды иеміз. Сіздердің ерлікке толы жастық шақтарыңыздың жарқын сәулесі кейінгі ұрпаққа үнемі жол көрсетіп, желеп-жебеп тұратын болады. Отанымыздың тыныштығы күзетінде тұрған біздің айбынды қарулы күштеріміздің арқасында барша ел тұрғындары бейбітшілік пен келісімде өмір сүруге мүмкіндік алып, жарқын болашаққа үлкен жоспарларын құрады. Біле білгенге бұл – үлкен бақыт! Осы айтулы мерекеге орай соғыс және тыл ардагерлеріне, қала тұрғындарына мықты денсаулық, ұзақ ғұмыр тілеймін. Әрдайым аспанымыз ашық болып, бақытты күндеріміз көп болғай! Жанат НҰРПЕЙІСОВ, Астана қалалық мәслихатының хатшысы
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путинмен телефон арқылы сөйлесті. Қазақстан мен Ресей көшбасшылары әңгіме барысында бір-бірін Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің алда келе жатқан 71 жылдығымен құттықтады. Сондай-ақ, мемлекет басшылары екіжақты ынтымақтастықтың және Еуразия кеңістігіндегі өңірлік өзара іс-қимылдың қазіргі мәселелерін талқылады. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен Бишімбаев Қуандық Уәлиханұлы Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі болып тағайындалды. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен Дәурен Әскербекұлы Абаев Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникация министрі болып тағайындалды. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен Асқар Исабекұлы Мырзахметов Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі болып тағайындалды. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «Нұр Отан» партиясының Саяси кеңес бюросы отырысында партия төрағасының жаңа бірінші орынбасары Мұхтар Құл-Мұхаммедті таныстырды. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «Шеврон» компаниясының директорлар кеңесінің төрағасы және бас атқарушы директоры Джон Уотсонмен кездесті. Кездесу барысында Қазақстан мен «Шеврон» компаниясының мұнай және газ саласындағы ынтымақтастығы, бірлескен жобаларды жүзеге асыру, сондай-ақ, корпорацияның кенішті игеруге қатысу аясын кеңейту мәселелері талқыланды. Қазақстан Президенті «Шеврон» компаниясының елімізде қызмет жасағалы бері бюджетке 113 миллиард доллар төлегеніне, сондай-ақ, әлеуметтік инфрақұрылымды жақсартуға бағытталған бірқатар ауқымды жобаларды жүзеге асырып жатқанына назар аударды.
– 1945 жылдың 9 мамыры шежіре парақтарына жазылып, тарихқа айналды. Сіздер майдан шебінде ел іргесін қорғап, жауды жеңдіңіздер. Соғыстан кейін қираған шаруашылықты қайта қалпына келтірдіңіздер. Осылайша патриотизмнің нағыз үлгісін көрсетіп, тәуелсіз Қазақстанның берік негізін қаладыңыздар. Сол үшін сіздерге мәңгі қарыздармыз. Өскелең ұрпақ ерліктеріңізді ешқашан ұмытпайды, – деді Тамара Дүйсенова. Қарттар мен мүгедектерге арналған медициналық-әлеуметтік мекеменің директоры Кенжеболат Бәпішевтің айтуынша, бүгінде мұнда 304 кісі тұрады. Оның 4-еуі – Ұлы Отан соғысының ардагерлері,
16-сы – оларға теңестірілген азаматтар, ал 34-і – тыл еңбеккерлері. Қариялар жыл сайын Жеңіс күнін тойлап, «Ардагер» аллеясына көшет отырғызуды үрдіске айналдырыпты. Бұл жолы да ізгі дәстүр ұмытылмады. Салтанатты жиыннан кейін қонақтар мен жауынгер ата-әжелер ағаш егуге кірісті. Алғашқы шыбықты министр мен Ұлы Отан соғысының ардагері Олег Линник қадады. Кездесу соңында сарбаздар мен студенттер аспанға Жеңіс шарларын ұшырды. Ал «Наз» мемлекеттік би театрының әртістері, үрмелі оркестр және №17 мектеп-гимназияның шәкірттері мерекелік концерт қойды. Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ
Елбасы көрнекті композитор, жазушы, зерттеуші Ілия Жақановтың 80 жасқа толуына байланысты құттықтау жеделхатын жолдады. Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы БАҚ саласындағы сыйлықтары мен гранттарын, сондай-ақ, Алғысын алуға үміткерлерден ұсынымдар қабылдау басталды. Әрбір бұқаралық ақпарат құралы, шығармашылық одақ, қоғамдық бірлестік, мемлекеттік орган сыйлықтар мен гранттар алуға екі үміткер ғана ұсынуға құқылы. Кітаптар БАҚ саласындағы наградалар алуға ұсынылған материал ретінде қарастырылмайды. Мерзімді басылымдарда жарық көрген мақалалар топтамасын ұсынуға болады.
6
ȹ
ęÃÊ ¾ÆÉǸÈÓ
www.astana-akshamy.kz
ЗАҢДА МЕРИТОКРАТИЯ ҚАҒИДАТЫ КҮШЕЙТІЛДІ ʫˬ˙˘˳́ ʻ˲˳ˬ˵˘ˮ ʻ˘ˣ˘˲˙˘˟˚ ͨϭϬϬ ˮ˘೪˵́ ೪˘˞˘˭ͩ ˬ˵ ˢ˯˳˱˘˲́ˮ˞˘ ˪ഉ˳˧˙ˤ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˘˱˱˘˲˘˵ ೪˲˶೦˘ ೪˘˵́˳˵́ ˙˧˲೪˘˵˘˲ ˭˧ˮ˞˟˵˵˟˲ ˢ˪˵˟˛˟ˮ˧ ˙˟ˬ˛˧ˬ˧͘ ʽ˳́೦˘ˮ ˙˘˥ˬ˘ˮ́˳˵́ ˙ˤ́ˬ೦́ ˢ́ˬ˞́೮ ϭ ೪˘೮˵˘˲́ˮ˘ˮ ˙˘˳˵˘˱ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵ ˵˶˲˘ˬ́ ˢ˘೮˘ ˣ˘೮ ೪˘˙́ˬ˞˘ˮ˞́͘ ʽ˳́ ˣ˘೮ˮ́೮ ˟˲˟˪˾˟ˬ˧˛˧ ˭˟ˮ ˯ˮ˞˘೦́ ˵˘ˬ˘˱˵˘˲ ˢˮ˧ˮ˞˟ ౢ˘ˣ˘೪˳˵˘ˮ ˀ˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘˳́ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵ ˧˳˵˟˲˧ ˭ˤˮˤ˳˵˲ˬ˧˛˧ˮ˧೮ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ˙˯˥́ˮ˾˘ ˞˟˱˘˲˵˘˭˟ˮ˵˧ˮ˧೮ ˙˘˳˾́˳́ ʹ ಁ˞˟˱ ˢˮ˧ˮ˞˟˛˧ ˪˟೮˟˳ ˵˲˘೦˘˳́ ˃˧ˬ˟˛˟ˮ ౢ˘˳೪ˤˮ˭˟ˮ ഉ೮˛˧˭˟ˬ˟˳˪˟ˮ ˟˞˧˪͘
ɅǗǃLjǁǎǎƲdž ʓǍǏ ǁɍ ǎʓLjǁljƿƲ LJƼǏƼǃǗLjljƼlj ƽƼǍǎƼLJƼǀǗ
– Тілеген Төлегенұлы, биылғы жылдың басынан бері қолданысқа енгізілген мемлекеттік қызмет туралы заңның қабылдануына не түрткі болды? Оның бұрынғы заңнан ерекшелігі мен мемлекеттік қызмет сапасын арттырудағы тиімділігі жөнінде айта кетсеңіз? – Өздеріңіз жақсы білесіздер, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан – 2050» Стратегиясында елімізді 2050 жылға қарай әлемнің ең дамыған отыз елдің қатарына қосу міндетін қойды. Президенттің осы тапсырмасын орындаудың басты тетіктерінің бірі – мемлекеттік қызмет саласына қойылатын талаптарды күшейтіп, халыққа көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру. Биылдан бастап қолданысқа енгізілген заңда осы талаптар ескерілді. Жаңадан қабылданған «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызметі туралы» Заңда мемлекеттік қызметтің мансаптық моделін қалыптастыруға айрықша көңіл бөлінген. Енді төменгі лауазымдарға кандидаттарды іріктеу және одан әрі лауазымдық өсу іскерлік қасиеттеріне байланысты айқындалады. Енді мемлекеттік қызметке үміткерлер үш сатылы іріктеу жүйесінен өтеді. Қызметтік саты ең төменгі лауазымнан басталады. Ал одан әрі жоғарылау үшін төменгі лауазымда жұмыс өтілі болуы керек. Ерекше айта кетерлігі, мемлекеттік қызметшілердің мансаптық жоғарылауы тек қана конкурс арқылы жүргізіледі. Жалпы мемлекеттік қызметке қадам басқандар үш кезеңдік іріктеуден өтеді. Біріншісі – тестілеу, екінші кезең – жеке
қасиеттерін бағалау, үшінші кезең – әңгімелесу. Аталған кезеңдерден сүрінбей өткендерге тәлімгерлер бекітіліп, 3 айдан 6 айға дейін сынақ мерзімінен өтеді. Заңға сәйкес, мемлекеттік органдардағы босаған лауазымдарға конкурс мемлекеттік органның ішінде, өз қызметшілері арасында өткізіледі. Лайықты үміткер болмаған жағдайда, конкурс барлық мемлекеттік қызметшілер арасында жүргізіледі. Егер осы ортадан да үздіктер анықталмаса,
де өзгерістер енгізілгенін естідік... – Иә, тестілеуді ұйымдастыруға байланысты тәсілдер де өзгерді. Тестілеу мемлекеттік органдардағы конкурстардан тыс, азаматтардың өтініші бойынша кез келген уақытта өткізіле береді. Үміткерлер тестілеуге «Электрондық үкімет» интернет-порталы арқылы қол жеткізе алады. Азаматтарға бір жыл ішінде конкурстық іріктеуге қатысу құқын беретін сертификат беріледі. Осының арқасында
¸°¾»°ě ·ÄÒĚɷ÷
ϮϬϭϲ ˢ́ˬ˞́೮ ϭ ˳ഉ ˶ ˧˲ Ͳ ˞˟˛˧ ˭ഉˬ˧˭˟˵ ˙˯ ˥́ˮͲ ˾˘ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘ ˳́ˮ˞˘ ϲϵ ˭˟˭ ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˯˲˛˘ˮ ˙˘˲͘ ˁ˯ˮ́೮ ϯϮͲ˳˧ ʹ ˢ˟˲ ˛ ˧ˬ˧˪˵˧ ˘˵೪˘˲˶˾́ ˯˲˛˘ˮ͘ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵Ͳ ˪˟˲ˬ˟˲˞˧೮ ˳˘ˮ́ ʹ ϯϲϵϳ͘ ʽˮ́೮ ˧˾˧ˮ˞˟ ϵϯϮͲ˳˧͕ ̆೦ˮˤ͕ Ϯϱ ˱˘˥́ˣ́ ˢ˟˲Ͳ ˛˧ˬ˧˪˵˧ ˘˵ ೪ ˘˲˶˾́ ˯˲Ͳ ˛˘ˮ˞˘˲́ˮ˞˘ ೪́ˣ˭˟˵ ˟˵˟˞˧͘ ʤˬ ˯˲˵˘ˬ́೪ ˭˟˭ ˬ˟Ͳ ˪˟˵˵˧˪ ˯˲˛˘ˮ ˞ ˘˲˞́೮ ˘˶˭˘೪˵́೪ ˙ˬ˧˭ ˾ ˟Ͳ ˬ˟˲˧ˮ˞˟ Ϯϳϲϱ ;ϳϱ ˱˘˥́ˣͿ ˘˞˘˭ ˢ˭́˳ ˧˳˵˟˥˞˧͘
LjǁLjLJǁdžǁǎǎƲdž ɅǗǃLjǁǎdžǁnj ƽNJLJǏ LjǁnjǁDžLJƲ LjƲljǀǁǎ
жеке квазимемлекеттік сектор қызметкерлері арасында жалпы конкурс жарияланады. Бұл дегеніміз – сол мекемедегі білікті, өз жұмысын жақсы атқаратын азаматтарды көтермелеп, қызметтік өсуіне жол ашу деген сөз. Осы жаңа заң бойынша ағымдағы жылы Астанадағы мемлекеттік органдар 179 бос әкімшілік лауазымға 31 конкурс өткізді. Оған 273 кандидат қатысып, байқаудың нәтижесінде 103 азамат, яғни, кандидаттардың 57 пайызы жеңімпаз болды. Бос лауазымдардың басым көпшілігі «бас маман» санаты бойынша жарияланды.
ǎǁǍǎƲLJǁǏǀǁ ǀǁ ʓǃƿǁnjƲǍ ƽƼnj
– Мемлекеттік қызметке үміткерлерге тестілеу ұйым дастыру мәселесінде
қазіргі күні тиісті ұпайды жинаған кандидаттар қатары артты. Мысалы, есептік ке зең де тестілеуден өтуге 1283 адам өтініш берсе, олардың 60 пайызы шекті деңгейге жетті. Тестілеу рәсімі мемлекеттік органда конкурс өткізуден бөлек ұйымдастырылатындықтан, оның өткізу мерзімі 10-15 күнге дейін қысқарды. Бұған қоса, тестілеуді техникалық қорғау жүйесі күшейтіліп, тестілеу бағдарламасы күрделене түсті. Себебі, мемлекеттік қызметке осы саланың бүге-шігесіне дейін білетін азамат қана келуі керек. Демек, ол адам біліктілік жағынан да, этикалық тұрғысынан да, мінез-құлқы, қарым-қатынасы жағынан да мемлекеттік қызметші деген атқа лайық болуы тиіс. Қолданысқа енгізілген жаңа заңның басты мақсаты да – осы.
– Мемлекеттік қызметшінің көпшілікпен қарым-қатынасы, әдебі жөнінде әртүрлі пікірлер бар. Заңда мем лекеттік қызметкердің қоғамдағы жағымды бейнесін қа лыптас тыруға ар налған қандай да бір бап бар ма? – Мемлекеттік қызметші болу – мерейлі міндет. Сондықтан осы саланың тізгінін ұстағандар қай жағынан да үлгі көрсетуі тиіс. Олардың мінез-құлқы мен қарым-қатынасы арқылы жұртшылықтың мемлекеттік қызметке деген көзқарасы қалыптасады. Сондықтан қызметкерлердің жағымды бейнесін қалыптастыруға арналған нормалардың болуы міндетті. Жаңа заң бойынша, мемлекеттік қызметкерлердің этикалық мінез-құлқы туралы Әдеп Кодексінде белгіленді. Мұнда қызметкерлер өздерін қалай ұстау керек, тәртібі
қандай болуы қажет бәрі де анық жазылған. Бұл мәселелерді үйлестіру әдеп жөніндегі уәкілге жүктелді. Елорда бойынша уәкіл болып, Астана қаласы әкімінің кеңесшісі Рахат Бекқадамов тағайындалды.
ƽƼǍǔǗLJƼnjȽƼ ǀǁnjƽǁǍ ǂƼǏƼNjdžǁnjǔƲLJƲdž
– Елбасы жемқорлыққа қарсы күресті күшейтуді де басты міндет етіп қойды. Осыған байланысты қандай мәселелер қарастырылып отыр? – Мемлекеттік қызмет туралы заңнамада мемлекеттік қызметшілердің қызметтік этика талаптарын сақтаудан басқа, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мінез-құлқы нормалары да қарастырылды. Айталық, мемлекеттік органдардың басшылары, әкімдер болып табылатын мемлекеттік саяси қызметшілер өзі тағайындаған, басшылық лауазымды атқаратын бағынысты мемлекеттік қызметшілер сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған жағдайда және оған қатысты соттың заңдық күшіне енген айыптау үкімі болса, отставкаға кетеді. Сонымен қатар, азаматтарды мемлекеттік лауазымдарға заңсыз тағайындаған, мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурстар тәртібін бұзған, тәртіптік жазаны заңсыз берген мемлекеттік орган басшылары дербес жауапкершілік арқалайтын болады. Жалпы жаңа заң меритократия қағидатын күшейту, ашықтық, әдептілік, сыбайлас жемқорлыққа мүлдем төз беушілік арқылы мемлекеттік аппаратты кәсібилендіруді мақсат етті. Қымбат ТОҚТАМҰРАТ
7
ȹ
www.astana-akshamy.kz
ʸě¿ÓÄ
౭ˬ˵́˭́ˣ˞˘ˮ ˾́೪೪˘ˮ ౭ˬ́ ʽ˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ˮ́೮ ˞˘೮೪˵́ ˙˘Ͳ ˵́˲͕́ ˈ˘ˬ́೪ ೪˘˘˲˭˘ˮ́ ౢ˘˳́˭ ౢ˘˥˳˟ˮ˯˚˵˧೮ ˪ˣ˧ ˵˧˲˧˳˧ˮ˞˟ ˙˟˲˛˟ˮ ˳˺˙˘˵́ˮ ˵˟ˬ˟˞ˤ˞˘˲˞˘ˮ ˵˘˭˘˾˘ˬ˘೦˘ˮ́˭́ˣ ˙˘˲͘ ˁ˯ˮ˞˘೦́ ˙˧˲ˮ˟˾˟ ˪˲˧ˮ˧˳ ˢ˘˞́˭́ˣ˞˘ ˢ˘˵˵˘ˬ́˱ ೪˘ˬ˞́͘ ˁ˯ˮ́೮ ˙˧˲˧ ʹ ˀ˟˥˺˳˵˘˛೪˘ ˙˧˲˧ˮ˾˧ ˙˯ˬ́˱ ˵˶ ˵˧˪˪˟ˮ ೪˘ˣ˘೪˵́೮ ˵˘೦́ ˙˧˲ ˙˘˵́˲ ˬ́ ˀ˘೪́˭ˢ˘ˮ ౢ˯˾೪˘˲˙˘˟˚೪˘ ೪˘˵́˳˵́ ˙˯ˬ˞́͘ ౢ˯ˬ́ˮ˞˘೦́ ˵˘̆೦́ˮ ˪˲˳˟˵˧˱͗ ͨʺˮ́ ˭˘೦˘ˮ ˀ˘೪́˭ˢ˘ˮ ˞˯˳́˭ ˳́˥ˬ˘೦˘ˮͩ ˞˟˛˟ˮ ˱˘˲˵ˤͲ ˣ˘ˮ ˢ˘ˣ˶˾́ ˟˪˟˶˧ ೪˘˵˘˲ ˢ˲˧˱͕ ˳́˲ˬ˘˳೪˘ˮ ˪ˮ˞˟˲˞˟˛˧ ˟˳˵˟ˬ˧˪˵˟˲˞˧ ˢ˘೮೦́˲˵́˱͕ ˾˯˚ˤˮˤ˳˵˧˪ ˳˲೪ˤ̆ ˳˘̆˳˘˵˵́೮ ˪˟˳˧˲˧ˮ˟ˮ ˳˯ˬ ˵˘˲ˤ˺ˤ ˟˲ˬ˧˪ ˙˘˳೪˘ˬ˘˲˞́೮ ˘˵́ˮ˘ ˢ˘ˣ́ˬ́˱ ˪˟˵˧˱͕ ˀ˘೪́˭ˢ˘ˮ ౢ˯˾೪˘˲˙˘˟˚˵́೮ ˳˯೦˘ˮ ˪˥˧ˮ˛˟ˮ͕ ˪೮˧ˬ˧ ˙˯˳˘೦˘ˮ ˳ഉ˵˵˟˲˧ ˢ˘˥́ˮ˞˘ ˘˥˵೪˘ˮ ˟˞˧͘ ʥʤ˃ˏˀ ʥʤ˄ˏˀʮʤʻ ʻ౭ˁౢʤʤʻ ʥʤˏ˃ Таяуда қазақ қаламгерлері арасында Рақымжан Қошқарбаевтың ерлігі жайлы алғашқы болып қалам тербеген белгілі жазушы, журналист Кәкімжан Қазыбаевтың «Найзағайдай жарқылдап» атты повесі қолымызға тиді. Онда автор бұл тақырыпқа халқымыздың қаһарман перзенті Бауыржан
ден қойған белгілі журналист Жанболат Аупбаевқа осыдан отыз жыл бұрынғы сұхбатында айтып берген. АҚШ-тың «Нью-Йорк Таймс» газетінің 1945 жылғы 1 мамыр күнгі санында да Қошқарбаев пен Булатовтың ерлігі жайында айтылған. Сол күндері антифашистер листовка таратқан. Рейхстагқа ту тіккендердің аты-жөндері жазылған бұл қағаз кейіннен неміс
ҚАҺАРМАН ҚОШҚАРБАЕВ
Момышұлының тапсырмасымен қозғау салғанын әсерлі етіп баяндайды. Жазушының ізденісі мен Р. Қошқарбаевпен кездесіп, сөйлескенінің нәтижесінде 1958 жылдың 21 ақпанында «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетіне «Рейхстагқа ту тіккен қазақ» очеркі шығады. Бұл К. Қазыбаевтың батыр туралы жазылған тұңғыш мақаласы. Одан кейін де 100-ге тарта құжат жинап, «Кернеген кек» повесін жазады. «Социалистік Қазақстан» (бүгінгі «Егемен Қазақстан») газетіне, «Жұлдыз», «Простор» журналдарына мақалаларын бастырады. Сөйтіп, Ұлы Жеңістен кейін он үш жыл өткенде барып, қазақ баласының КСРО билігі тарапынан қасақана еленбей жүрген ерлігін жаңғыртады.
ʪʫˀʫʶ˃ʫˀ ʻʫ ʪʫʱʪʳ͍
Ал, Рақымжан Қошқарбаев пен қасындағы серігі Григорий Булатов алғашқылар болып Рейхстагқа ту тіккені жайлы хабар іле-шала жарияланған. Қос батыр 150-ші Идрицк дивизиясының сапында Берлинге дейін жетті. Тарихи ерлігін олар 1945 жылдың 30 сәуірінде жасаса, сол дивизиялық газеттің тілшісі Василий Субботин 2 мамыр күні бұларды іздеп келіп, 3 мамырда «Воин Родины» газетіне шағын ақпарат береді. 5 мамыр күні бұл газетке «Олар жеңіс тұғырын көтерді» деген атпен көлемді мақала бастырады. 2 мамыр күні «Фронтовик» газетінен суретші-график Илья Кричевский мен фототілші Владимир Гребнев келіп, Рақымжан Қошқарбаевты суретке түсіріп кетеді. Бұл сурет газеттің 17 мамырдағы санында «Берлин шабуылының батырлары» деген атпен басылып шықты. Атақты кинорежиссер Роман Кармен, тіпті, Рейхстагқа қызыл жалау тігілген сәтті бейнетаспаға қалдырған. Мұның бәрін Рақымжан Қошқарбаев Екінші дүниежүзілік соғыс тақырыбына
журналисі Карл Кокошконың қолына тиіп, өткен ғасырдың 1963 жылы ол Рақымжан Қошқарбаевты Алматыға іздеп келіп, алдымен Кәкімжан Қазыбаевпен жолыққан. Сол алпысыншы жылдары «Новый мир», «Правда», «Комсомольская правда», «Литературная газета» сынды басылымдарда да Қошқарбаев пен Булатов жайында жазылған. «Литературная газетаның» 1948 жылғы 18 желтоқсандағы санында белгілі жазушы Борис Горбатовтың сөздері берілген. Онда: «Біздің жауынгерлерді қыранмен, бүркітпен теңеуді қоятын мезгіл жетті. Қазақ жігіті Қошқарбаев менің көз алдымда Рейхстагқа ту тікті. Осындай ердің образын беру үшін бөлекше теңеу, бөлекше поэзия, социалистік реализм поэзиясы керек» – деп жазылған.
˃ಁˌʫʻʽʦ ʿʫʻ ʶʽʻʫʦ˃ʳ౦ ˃ʫʶʫ˃ʳˀʫˁʳ
Алайда, бұдан бұрын да, бұдан кейін де Қошқарбаев пен Булатовтың ерлігі еленбеді. Бауыржан Момышұлы Кәкімжан Қазыбаевқа қозғау салдырғаннан кейін қимыл-қозғалыс басталды. Оларға сол кездегі Қазақ КCP Мемлекеттік жоспарлау комитеті төрағасының бірінші орынбасары Ілияс Омаров пен Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Президиумының төрағасы Жұмабек Тәшенов сынды халқымыздың аяулы азаматтары қолдау білдірді. Кейінгінің әрекеті жөнінде К. Қазыбаевтың «Найзағайдай жарқылдаған» повесінде мынандай жолдар бар: «Баукеңнің айтуында, тиісті материалдармен қаруланған Жұмекең Москвада КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумы Төрағасының орынбасары ретінде бір айлық кезекшілік қызметінде Рахымжан жөніндегі Бас штабтың архивіндегі материалдарды көтертіп, одан Рахымжанның кезінде Кеңес одағының Батыры
атағына ұсынылғанын біліп, оның неліктен өтпегені жайлы маршал И.С.Коневті шақырып сұрайды. Өйткені И.С.Конев соғыстан кейін Бас штабтың бастығы болған. Тәшеновтің қатқылдау сұрағына маршал шамданып қалады, екеуі қатты сөзге келеді. Жүгінісуге К.Е.Ворошиловқа барады. Климент Ефремович өзінің орынбасары мен әйгілі маршалды татуластырута күш салады. Даудың түйіні назардан тыс қалады. – Бәрі Климент Ефремовичтің азусыздығынан болды, – депті Тәшенов Баукеңе. Тәшеновтің барлау ретіндегі қарекеті нәтижесіз болған соң, өзіміздің Орталық Комитет те бұл мәселені қараудан бой тартса керек. – Жұмекең де мен секілді қызба ғой. Екеумізді құртып жүрген мінез, - деді бір әңгімесінде Баукең».
ʺಁˁʶʫ˄ ʺʫˁʫʸʪʳ ౢʤʱ˃ʤˀʪˏ
1964 жылдың ортасында, Ұлы Жеңістің 20 жылдығы қарсаңында Қазақстан коммунистерінің Орталық партия комитетіне Рақымжан Қошқарбаев пен Григорий Булатовтың ерлігі жайында және оларға Кеңес Одағының батыры атағын беру туралы Б. Момышұлы мен К. Қазыбаев орыс тілінде жан-жақты ақпарат қамтылған ұсыныс хат дайындайды. Оған Ғабит Мүсірепов, Ғабиден Мұстафин, Иван Шухов, Әбділда Тәжібаев сынды қаламгерлігімен қоса депутаттар ретінде ел ісіне араласып жүрген азаматтар қол қояды. Орталық комитет сәйкес қаулыны шығарып, Дінмұхаммед Қонаевтың қолымен құжатты Мәскеуге жібереді. Ұлы Жеңістің 20 жылдығына орай Рақымжан Қошқарбаев Герман Демократиялық Республикасына (ГДР) сапарға шығады. Немістер оны құшақ жая қарсы алып, Кеме жасайтын зауыттағы бір бригаданы және бір мектептегі пионерлер
жасағын оның атымен атайды. Алай да, Мәскеу меселін қайта қайтарады.
˃ʤˀʰˈ ˃ʫˀʫ౦ʳʻʪʫʧʳ ʤౢʰౢʤ˃
Осы материалды жазу барысында Мұхтар Құл-Мұхаммедтің «Менің ағаларым» сериясындағы «Жаужүрек» атты мақаласына жолығып қалдық. Онда автор Рақымжан Қошқарбаев ерлігіне қатысты ақиқат шындықты тарих тереңінен аршып алу үшін бір кездегі КСРО Қорғаныс министрлігінің, қазіргі РФ Қорғаныс министрлігінің Орталық мұрағатына арнайы өтініш жолдап, батырға қатысты бұрын еш жерде жарияланбаған әскери құжаттарды алдырғанын айтады. Бұл деректерге сүйенсек, Қошқарбаев пен Булатовтың тарихи ерлігі оқиғаның ізі суымай жатып ресми құжаттарда қатталған. Оның алғашқысын Рақымжанның полк командирі, подполковник Плеходанов жазған. Тіпті, ерлікті сипаттай отырып, Кеңес одағының батыры атағына ұсынған. Бұл ұсынысты дивизия командирі Шатилов қолдаған. Корпус командирі Переверткин де мақұлдаған. Алайда, бұл ұсыныс белгісіз себептермен жоғарыға жөнелтілмеген.
ʥʽʸʤˀ ʫʸʪʳ౦ ʥʤʸʤˁˏ͘͘͘
Осы жерде реті келген соң мынаны айта кетейік: кезінде мақаламызда аттары кездесетін халқымыздың даңқты ұлдарына
солақай саясаттың кесірінен батыр атағы берілген жоқ. Тәуелсіздіктің елең-алаңында ғана Елбасының араласуымен Бауыржан Момышұлы Кеңес Одағының батыры атанды. Ол жөнінде Мемлекет басшысының «Баукең жұлдызды болған күн – халықтың жұлдызы жанған күн» деген тамаша сөзі де бар. Сондай-ақ, Қасым Қайсенов пен Рақымжан Қошқарбаевқа Қазақстан Президентінің Жарлығымен Халық қаһарманы атағы берілді. «Болар елдің баласы бірін-бірі батыр дер». Ал, бірі-біріне тілекші, қолдаушы болған осы үшеуі көңіл үшін айтатындай емес, нағыз батырлар еді. Мәселен,соғыс және еңбек ардагері Олжабай Темірханов Рақымжан Қошқарбаевқа Халық қаһарманы атағы берілгенде Қасым Қайсеновтің естелігін келтіреді. Ондағы: «Елбасы менің де кеудеме Алтын жұлдызды жарқыратып қадағанда, оған партизандық ақ алғысымды айттым. Бірақ, Баукең мен Рақымжанның соңдарында қалып, тірі тірлігін істейтінінің кебін келтіріп, оларға тиесілі батырлық сыбағаларын өзім тартып алғандай күй кештім, арыма ақау түскендей сезімде жүр едім. Енді, міне, мың болғыр Елбасы Рақымжан ағасына да көзі тірісінде ала алмай арманда кеткен Қаһармандық атағын беріп, оның аруағын бір аунатып, халықты тағы бір қуанышқа кенелтті. Досқа, ініге деген мұнан артық құрмет бола ма?!» деген жолдар сүйсіндірмей қоймайды.
P.S. Рақымжан Қошқарбаев Ақмола облысының Астанаға жақын орналасқан Тайтөбе селосының маңындағы қыстақта дүниеге келген. Қазіргі таңда бұл аумақ Целиноград ауданының шекарасына кіреді. Кейінгі жылдары осы ауданды Тайтөбе атауына ауыстыру жөнінде ұсыныстар айтылып жүр. Біздіңше, осы мақалаға өзек болған Рақымжан Қошқарбаевтың есімін ауданға берсек те, тақияға тар келмес. Халқымыздың батыр ұлы 1965 жылғы ГДР-ға сапарында Мәскеу қаласында аялдаған. Сонда Ұлы Жеңіс күніне арналған «Голубой огонек» бағдарламасының мерекелік көрсетіліміне қатысқан. Осы бейнетаспа да табылып, ұрпақтардың көзайымына айналса деген тілегіміз де бар. Аманғали ҚАЛЖАНОВ
8 ʥ˛˧ˮ˛˧˞˟˥ ˙˟˥˙˧˵ ˪ˮˮ˧೮ ೪˘˞˧˲˧ˮ ˳˭ ˳˯೦́˳˵́೮ ˯˲˵˘Ͳ ˳́ˮ˘ˮ ˯˲˘ˬ೦˘ˮ˞˘˲ ˢ˘೪˳́ ˙˧ˬ˟˞˧͘ ʮ˟೮˧˳ ˪ˮ˧ ೪˘˲˳˘೮́ˮ˞˘ ˘˳˵˘ˮ˘ˬ́೪ ˘˲˞˘˛˟˲ ʯˤˮ˘ˤ˞˘ ʥ˟˲ˮˤ̆ˣ˯˚˘ˮ́೮ ˾˘೮́˲˘೦́ˮ˘ ˙˘˳ ˳೪೪˘ˮ ˟˞˧˪͘ ͨʤ˞˘˭˞˘˲Ͳ ˞́ ˳˵˧ˮ˟ˮ ˵˘˱˵˘˱͕ ˘˶́˲ ˣ˟೮Ͳ ˙˧˲˟˪˱˟ˮ ˟ˣ˛˧ˬ˟˱ ˵˪˟ˮ ˪ˮͲ ˞˟˲˧˭˧ˣ ˞˟ ˙˯ˬ೦˘ˮ͘ ʮ˟˲˞˟˛˧ ˵˯Ͳ ˣ˘೪ ˞˟˛˟ˮ ˳˯ˬ͕ ೪˘˲˘೪˵˘˲́˭͊ͩ ˞˟˱ ೪˘˲ˤ̆ ˵˟˲˟೮ ˪˲˳˧ˮ˞˧͘ Зинаида апа – Атырау өңірінің тумасы. «Соғыс басталғанда сегізінші сыныпта оқитынмын. 1942 жылы құрбыларым Жеміс Ақбөпиева, Юлия Захарова, Ажар Хасенова төртеуміз соғыс комиссары Бегеевке барып, майданға сұрандық. Ол бізге ұрсып, кабинетінен қуып шықты. Салып айдап аудандық комсомол комитетіне келдік. «Ел басына күн туған кезде пеш түбінде тығылып қалай жатамыз?» деген сөзімізді естіп, пысық хатшы Гурьевтегі бастығына жүгірді. Ақыры өтінішіміз қанағаттандырылып, қалада екі айлық әскери дайындыққа кірістік. Мылтық оқтап, снаряд ұштауды үйренген соң, Астраханьдағы 416-шы әуе атқыштары дивизиясына қабылдандық» деді жауынгер әже сол шақты еске алып. Эшелонмен жолға шығып, шабан жүрісті пойызға мінгенде Зинаида апаның қолындағы бар жүгі – ақталған тары мен сиырдың қарнына салып сақтаған сары май ғана еді. Киім алуға рұқсат жоқ. Ішібауырын жұқа керзі етіктен өткен қара суық қарығанда да, зеңбіректің жанынан екі қадам аттай алмай отырғанда да, қанға бөккен далада қайда бас сауғаларын білмей аласұрғанда да үйден әкелген азығы жанын сақтапты. – Беларусь жеріне табан тіреген біздің
ȹ
¾½ĝ±É ÂĞű
www.astana-akshamy.kz
ʯʫʻʰ˃ˌʳ ʯʰʻʤʰʪʤ
әскерді немістер бомбамен қарсы алды. Жолшыбай куә болған көріністер жаға ұстатарлықтай еді. Қираған ауылдың орнында тек үйлердің мұржасы ғана қалған. Жердің бетін солдаттардың өлі денелері жапқан. Зеңбіректі сүйреп келеміз. Салмағы бірнеше тонна ауыр артиллерияның доңғалағы адамдарға тіреліп, айналмайды. Жаншып өтуге жүрек дауаламайды. Кібіртіктейміз. Командирдің «Тоқтаушы болма!» деген бұйрығынан соң амалсыз ілгері жылжимыз. Дүние төңкеріліп жатыр. Аспан жоғалып кеткен. Ауадан тек оқ пен қан иісі сасиды, – деген Зинаида әже аз-кем кідіріп, үнсіз қалды. Қарттың әлсіз үнінен тамағына тығылған өксікті сездік. Тарамыс қолдарымен орамалының шетін шиыршықтап отырып, сәлден
соң әңгімесін қайта жалғады. – Таңнан түнге, түннен таңға жалғасқан шайқаста өзіңді ұмытасың, аштыққа да шыдайсың. Бірақ шөлге төзу мүмкін емес екен. Күшің сарқылғанда су іздейсің. Ойдымойдым жерлерге иірілген шалшық су адам қанымен араласқан. Бетін шайқап жіберіп, уысымызға толтырып ішеміз. Су емес, қан іштік. Жиіркенбедік. 1943 жылдың қысында қар қалың жауды. Кей күндері аяз 63 градусқа дейін жетті. Үстімізде – биттің қабығындай жұқа шинель. Суық сүйектен өтеді. От жағуға болмайды. От жақсақ, жау жағы мұқият жасырылған ауыр артиллерияны байқап қалады. Орнымыздан секіріп, аяғымызды бір-біріне соғамыз. Сөйтіп жылындық. Курскінің түбінде Асыл жанды қалдырдым.
Елестейді бұл күнде Сол бір қимас жан құрбым... Үйге кірсе де, шықса да, Зинаида әже осы жолдарды сан мәрте қайталайды. Аудандық газет редакциясында терімші болып жүріп майданға сұранған құрбысы Жемістен дәл сол тұста айырылған еді. Жау ұшағының түнделетіп тастаған ауыр бомбасы зеңбірек күзетінде тұрған бойжеткенді бір сәтте жоқ қылып жіберген. Кейіпкеріміз фашистердің жауыздығын талай рет көрген. Әсіресе, Беларусь өлкесіндегі Касторная стансасында неміс солдаттары қырық шақты баланы тамақтарынан асып, отқа қақтап кеткенін Зинаида әже ешқашан ұмытпайды. – 1945 жылы 25 қазанда Доссор вокзалына түстім. Елде жағдай қиын екен, карточкалық жүйе. Бір қалаш қара нан 400 сом тұрады. Аудандық атқару комитетіне жұмысқа тұрдым. Артынан майдандас құрбым Юлия Захарова екеуміз Гурьев медицина училищесіне сырттай түсіп, бітіріп алдық. Аудандық өкпе аурулары ауруханасына мейірбике болып орналасып, сол жерден 1980 жылы зейнеткерлікке шықтық, – деп сөзін түйіндеді қария. Жұбайынан ерте айырылса да, ұлқыздарын оқытып, жетілдірді. Қазір Зинаида әже Астанада немере-шөберелерінің ортасында бақуатты тұрмыс кешуде. Жатса да, тұрса да, қаһарман әже ел тыныштығын тілеуден шаршамайды. Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ
ౢʤʯʤౢ˃ˏ౦ ౢʤʱˁʤˀ ౢʤˁˏʺˏ ʺ́ˮ˘˶ ˳˘˲೦́˾ ˵˘˲˵೪˘ˮ ˟˳˪˧ ˳˶˲˟˵ ˭˧˲ ˭˟ˮ ˬ˧˭ˮ˧೮ ˘˲˘˳́ ʹ ˭˘˥˞˘ˮ ˞˘ˬ˘˳́ˮ˘ˮ ˢ˯ˬ˞˘ˮ೦˘ˮ ˢഉ˞˧˛˟˲͘ ʥˬ ʹ ϭϵϰϰ ˢ́ˬ́ ϱ ˢ˟ˬ˵˯೪˳˘ˮ˞˘ ʿ˯ˬ̂˾˘ˮ́೮ ʸ̅˙ˬˤˮ ೪˘ˬ˘˳́ˮ˞˘ ˵˳˪˟ˮ ˢ˘˶́ˮ˛˟˲ ౢ˘˳́˭ ʤ˺˭˟˵˯˚˵˧೮ ˙˟˥ˮ˟˳˧͘ ౢ˘ˮ˞́ ೪˘˳˘˱˵˘ ೪˘˳́೪ ೪˘ˮ́ ೪˘ˬ೦˘ˮ˾˘ ˘˥೪˘˳೪˘ˮ ೪˘˥˳˘˲ ೪˘ˣ˘೪˵́೮ ʽ˵˘ˮ́ˮ˘ ˵˟˪ ˢ˘ˮ˳́ˣ ˙˟˥ˮ˟˳˧ ೦˘ˮ˘ ˢ˟˵˧˱˵˧͘ ʤˬ ˙˯ˣ˞˘೪˵́೮ ˙˘˶́˲ˬ˘˲́ ˯˳́ ˪ˮ˛˟ ˞˟˥˧ˮ ˯ˮ́೮ ೪˘˥˞˘ ˢ˟˲ˬ˟ˮ˛˟ˮ˧ˮ˟ˮ ˞˟ ˙˟˥˺˘˙˘˲ ˙˯ˬ೦˘ˮ͘ ʮ˘೪́ˮ˞˘ ˙˘˵́˲ ˵˶˲˘ˬ́ ˵́೮ ˞˟˲˟˪˵˟˲ ˵˘˙́ˬ́˱͕ ౢ˘˳́˭ ˵˧˱˵˧͕ ʶ˟೮˟˳ ʽ˞˘೦́ˮ́೮ ʥ˘˵́˲́ ˘˵˘೦́ˮ˘ ˞˘ ˳́ˮ́ˬ೦˘ˮ ˟˪˟ˮ͘ ʺˮ́ ˙˧ˣ˞˧೮ ˲˟˞˘˪˻ˤ̆˭́ˣ೦˘ ˭˘˥˞˘ˮ˛˟˲˞˧೮ ˮ˟˭˟˲˟ ˧ˮ˧˳˧ ౢ˵˵́˙˘˥ ʤ˺˭˟˵˯˚ ˪˟ˬ˧˱ ˘˥˵́˱ ˙˟˲˞˧͘ Соғыстан қара қағаздан басқа хабар келмеген Қасымның жатқан жерін анықтамақшы болып туыстары әбден сарсылған. Сонау жылдары Кеңес Одағының мұрағатына да екі рет хат жіберіп, ол жақтан да тұшымды жауап ала алмапты. Ақыры жауынгердің дерегі интернеттен табылыпты. Қостанайдағы №17 лицейдің мұғалімі Дәурен Асанов өз атасының мәліметін іздеп отырып, осы Қасым Ахметов туралы материалға кезіккен. Содан туыстары тез іске кірісіп, Федоров ауданының әкімі Қайрат Ахметов аудандық әскери комиссариаттың қызметкерін Ресей Федерациясы Қорғаныс министрлігінің әскери мұрағаты орналасқан Мәскеу түбіндегі Подольск қаласына аттандырған.
Нәтижесінде ағайынның қолына Кеңес Одағының Батыры атағына ұсынылған құнды құжаттың түпнұсқасы тиеді. Былтыр наурыз айында бұл құжат Ақордаға табысталыпты. Бұл атаққа лайық деп танылған Қасым Ахметовтің ерлігі 1943 жылдың 30 желтоқсанында жазылған хатта баяндалыпты. Онда Ахметовтің 244-атқыштар полкі құрылғаннан бастап барлық ұрыстарға қатысқаны, 1943 жылғы 26 шілдеде Хатетово теміржол стансасы маңайындағы немістің артиллерия және пулемет күшіне қарсы ұрыста ротаны бастап шыққаны, осы ұрыста қайсарлығымен көзге түсіп «Қызыл Ту» орденімен марапатталғаны жазылған. 1943 жылы 23 желтоқсанда Малый Козловичи селосында танк және
зеңбірекпен қаруланған неміс әскері 17 адамнан құрылған Ахметов басқарған топты басып алуға тырысқан. Алайда, Қасымның тобы қайсарлық танытып, 3 сағатқа созылған шайқаста жаудың 6 рет жасаған шабуылына төтеп берген. Үш күн бойы кескілескен ұрыста 100-ден аса фашист әскерінің көзі жойылған. Осылай жазылған хатқа 244-атқыштар полкінің командирі, подполковник М.В.Колесов қол қойып, 41-атқыштар дивизиясының командирі, генерал-майор А.И.Сурченко қолдаған екен. Дегенмен бұл ұсыныс хат белгісіз себептермен діттеген жеріне жетпеген. Батырдың інісі Құттыбай Ахметов оның Жеңіс күніне санаулы күндер ғана қалғанда қаза тапқанын ауыр күрсініспен айтып берді. Сұм соғыс
жар сүйіп, ұрпақ өрбітуге де мүмкіндік бермепті. Автоматшылар взводының командирі Қасым 1945 жылдың 16 сәуірінде Одер өзені жағасында жан алысып, жан берген шайқаста опат болыпты. Қазір туыстары анықтаған дерек бойынша ол сол Одердегі Франкфурт округінің Зеелов ауданы, Лебус елді-мекенінде жерленген екен. Орынбек ӨТЕМҰРАТ
9
ȹ
www.astana-akshamy.kz
¾½ĝ±É ÂĞű
БІЗ СЕМБИНОВТІ БІЛЕМІЗ БЕ?
ʥ˘ˬ˘ ˪ˮ˧˭ˮ˟ˮ ˟˪˧ˮ˾˧ ˞ˮˤ˟ˢˣ˧ˬ˧˪ ˳˯೦́˳ ˵˶˲˘ˬ́ ˪˲˪˟˭ ˪ˤˮ˯ˮ́ ˮ˘˵́˱ ˪˲˟˭˧ˮ͘ ʽ˳́ ഉ˞˟˵ ഉˬ˧ ˞˟ ˙˯˥́˭ˮ˘ˮ ೪˘ˬ೦˘ˮ ˢ˯೪͘ ಁ˳˧˲˟˳˟͕ ˢ˘˶˞́೮ ೪˵́ˮ ೪˘˾́˲́˱͕ ˵ˮ˟˭˟ˬ˧˪ ͨ˵˧ˬ ˘ˬ˶೦˘ͩ ˙˘˲˘˵́ˮ ˙˘˲ˬ˘˶˾́ˬ˘˲ ˢ˘˥́ˮ˞˘೦́ ˹ˤˬ̂˭˞˧ ೪˘ˬ˵ ˢ˧˙˟˲˭˟˥˭˧ˮ͘ ʮഉˮ˟ ˳˯ˬ ˵˶́ˮ˞́ˬ˘˲˞˘೦́ ˙˘˲ˬ˘˶˾́ˬ˘˲˞́೮ ˪˟ˬ˙˟˵˧ ˪˙˧ˮ˟˳˟ ˣ˛˟ ˬ˵ ˪˧ˬ˞˟˲˧ˮ˟ ˪˙˧˲˟˪ ೪˳˘˥˞́ ˞˘͕ ˧˾˧˭ˮ˟ˮ ͨ˾˧˲˪˧ˮͲ˘˥͕ ˳˯ˬ˘˲˞́೮ ˙˧˲Ͳ˟˪˟˶˧ ˮ˟˛˟ ೪˘ˣ˘೪ ˙˯ˬ˭˘˞́ ˟˪˟ˮͩ ˞˟˱ ˯˥ˬ˘˥˵́ˮ ˟˞˧˭͘ ˁ˯೦˘ˮ ˪ഉ˞˧˭˛˧˞˟˥ ˢ˘ˮ́˭ ˘˶́˲˘Ͳ ˵́ˮ͘ ˁ˥˵˳˟˭͕ ˾́ˮ˘˥́ ˭˧˲˞˟ ˙˧ˣ˞˧೮ ˘˵˘ˬ˘˲́˭́ˣ ˞˘ ˙˘˘˞˲ ˙˘˲ˬ˘˶˾́ ˙˯ˬ೦˘ˮ ˟˪˟ˮ͘ ˁ˯ˮ́೮ ˙˧˲˧͕ ˢ˯೪͕ ˙˧˲˧ ˟˭˟˳ ˙˧˲˟˛˟˥˧͕ ʶ˟೮˟˳ ˯˞˘೦́ˮ́೮ ˙˘˵́˲́ ˞˟˛˟ˮ ˭ഉ˲˵˟˙˟ˬ˧ ˘˵˘೪˱˟ˮ ˵˟೮˟˳˵˧˲˧ˬ˛˟ˮ ͨʪ˘೮೪ͩ ˯˲˞˟ˮ˧ˮ˧೮ ˵˯ˬ́೪ ˤ˟˛˟˲˧ ʹ ಁˬ˭೪˘ˮ ˁ˟˭˙ˤˮ˯˚͘ ˃˯೪˵˘೮́ˣ͊ ʥ˧ˣ˛˟ ˙ˬ ˟˳˧˭ ˵˟ ˵˘ˮ́˳͘ ʰഉ͕ ˤഉ͕ ˙˧ˣ ˟ˬ˯˲˞˘˞˘೦́ ೪˘˘˲˭˘ˮ ˘˵˘˭́ˣ ˘˵́ˮ˞˘೦́ ˪˾˟ˮ˧೮ ഉ˲˧ ˵˲೦́ˮ́ ˙˯ˬ˘˭́ˣ͘ Жеңіс мерекесіне орай қайсар ер туралы мақала жазбақ ниетпен ол жайында айтылған, жазылған деректерді іздестіріп көрдік. Әрине, ержүрек атамыз туралы жазылған дүниелер тым аз. Әйтеуір, интернетте там-тұмдап болса да дерек бар екен. Соны көңілге қанағат тұтуға тура келді. Сембинов он сегізге енді толған шағында, яғни, 1942 жылы әскер қатарына шақырылады. 1210-атқыштар полкінің барлаушылар взводының құрамында болады. Соғыста барлаушылардың рөлі жоғары болған. Оған кез келген жауынгер тартыла бермеген. Сайдың тасындай сайыпқырандар таңдалған. Олар алдын ала жаудың қандай стратегиялық жоспар құрып отырғанын анықтап отырған. Ол үшін жау шебіне
барып, «тіл алып» қайту қажет. Әрине, жаудың шебі деген ашық-шашық жатқан сарай емес. Сыбыр еткен шөп те қарауылға алынған. Сондай өте бір сақтықпен, айлакерлікпен, тіпті, сол жолда керек десе өмірді де құрбандық етіп, жау орта сына барып, «тіл алып» қайту нағыз ержүрек ерлердің ісі деуге болады. Тарихшы Бауыржан Бөгенбаев «Қаһарман барлаушы» деген мақаласында Әлмұқан атамыздың алғаш «тіл алуға» барғандағы бастан кешкен естелігін келтіреді. Онда: «Прожектор сәулесі қараңғы түнді қақ тіліп, бүкіл төңіректі жарқ еткізіп жіберді. Біз бастарымызды төмен тұқырта, жерменжексен жата қалдық. Артынша әлдеқайдан автомат тықылдап
қоя берді. Автоматтан атылған оқ пен жарқыл жаудың алдын ала жасаған сақтығы сияқты. Мұндайда сәл оғаш қимыл жасау, бас көтеру қауіп. Бұл жолы менің барлауға алғаш шығуым. Барлаушы жолдастарым сержант Данил Лебедкин және сержант Николай Белов бұрын талай рет жаумен түнгі айқаста кездесіп, ысылған жігіттер болатын. Таң сібірлей бастаған шақта біз үшеуміз кенеттен неміс траншеясына секіріп түстік. Қатты сасып қалған фашист бақырып жіберді. Бірақ оның қайта бақыруға шамасын келтіргеніміз жоқ, дымын өшіріп, окоптан сүйрей жөнелдік. Сөйтіп, біз жауынгерлік тапсырманы орындап шықтық. Мен ІІІ дәрежелі «Даңқ» орденімен марапатталдым» деп жазады.
Одан кейін де барлаушы талай жорықтарға шығып, ерліктің ерен үлгісін көрсетеді. 1945 жылдың сәуір айында жеке құраммен маңызды тапсырмаға аттанады. Одер өзенінің қолтығындағы Мюльроз қаласының маңында жау штабы ның машинасына шабуыл жасайды. Екі немісті өлтіріп, бір офицерді тұтқынға алады. Дәл сол айда тағы да Шеспцинг елдімекенінде бір бронды көлікті отқа орап, үш бірдей жау әскерін қолға түсіреді. Ізге түскен жауды бөгеу үшін серіктерін алға жіберіп, жалғыз өзі онға жуық дұшпанның көзін жояды. Осы көзсіз ерлігі үшін Әлмұқан Сембинов ІІ дәрежелі «Даңқ» орденін кеудесіне қадады. Ал
КАНДЫ КЫРFЫНДЫ КОРГЕН ʪˤ˧˲˭˟ˮˮ˧೮ ˵˘˳́ˮ˞˘˥ ˞೮˛˟ˬ˟ˮ˛˟ˮ ˶˘೪́˵͘ ʽ˳́˞˘ˮ ˵˶˲˘ ˯ˮ ˢ́ˬ ˙˲́ˮ ʺ˧ˮ˘˥˞˘˲ ˘˵˘ ˵˶˲˘ˬ́ ೪˘ˬ˘˭ ˵˟˲˙˟˛˟ˮ ˟˞˧˭͘ ʽˬ ˪˟ˣ˞˟ ˘೪˳˘೪˘ˬ ˳˟˪˳˟ˮˮ˧೮ ˳˟೮˛˧˲˧ˮ ˙˘೦́ˮ˞́˲́˱͕ ˢ˘˲˘˶ ˘˵˵˘˥ ೪˶ˮ˘೪ ˵˘˲˵́˱ ˵˲೦˘ˮ ˾˘೦́ ˟˞˧͘ ʽ˞˘ˮ ˙˟˲˧ ˞˟ ˙˧˲˘ˣ ˶˘೪́˵ ˵˵˧͘ ʫˮ˞˧͕ ˭˧ˮ˟͕ ೪˘˲ˤ̆ ˵˯˲೪˘ˬ́ ˵˯೪˳˘ˮ˞́ ˢ˛˟ˮ˞˟˱͕ ˟˲˵˵˟˱ ˭˧ˮ˳˟ ˞˟͕ ˪ഉ˲˧ˬ˧˪˵˧೮ ˾˧˞˟˲˧ˮ ˣ˧ˮ˟ˮ ˘ˬ́˳ ˣ˘˵˘ ೪˯˥˭˘೦˘ˮ ˟˪˟ˮ͘ ˁ˯ˮ˞˘ ˞˘ ˭˘˥˞˘ˮ˛˟˲˞˧೮ ˢ˘˞́ ˭́೪˵͕́ ˳˘ˮ˘˳́ ˳˟˲˛˟˪͕ ˢ˲˧˳˧ ˮ́೪͘ ˁ˯೦́˳˵˘ ˙˯ˬ೦˘ˮ ˯೪ˤ೦˘ˬ˘˲˞͕́ ˪˟˾˟ ೦˘ˮ˘ ೪́˲೦́ˮˮ˘ˮ ˯˲˘ˬ೦˘ˮ˞˘˥ ˘˥ˮ˘Ͳ೪˘˵˟˳˧ˣ ˘˥˵́˱ ˙˟˲˞˧͘ Ақсақал 1944 жылы қазан айында кеңес жауынгерлері жаудың шебін батысқа бұрғанда әскерге алынады. Оған дейін ауылдағы қара жұмысты оңқай асықтай иіріп жүрген он жеті жастағы бозбала еді. Алғаш екі-үш ай Шұбаркөл деген жерде дайындықтан өтеді. Одан кейін оларды Мәскеуге алып барып, киіммен, қару-жарақпен қамтамасыз етеді. Әр жауынгерге бір мылтық, 120 патрон, екі граната береді. Содан нағыз соғыстың өрті лаулап тұрған II Белорус майданының 6-гвардия армиясының құрамына түседі. Әрине, соғыстың соңғы жылы да оңай болған жоқ. Мұздай қаруланған неміс басқыншылары өліспей беріспеді. Біздің әскерлер үшін әр елдімекенді жаудан тазарту аса табандылықпен жүргізілді. Қаншама жауынгер қаза болды. Сонда да межеленген мақсатқа жетуге бар күш жұмсалды. Мінайдар қария Белоруссияның Белосток аймағы мен Одра өзенін азат ету үшін болған шайқастың ортасында жүрді. Біздің адамдарға Одра деген өзеннен өту оңай болмаған. Жау өзеннен
өтетін көпірді бұзып тастаған. Қап-қара түнекке айналған көк түтіннің ішінен біреу біреуді біліп болмайды. Әйтеуір, тастай бекінген басқыншылардың беті қайтып, қиындықпен арғы жағаға өтеді. Осы жерде біздің кейіпкеріміз бір ажалдан аман қалады. Өзеннің тік аңғарынан өрмелеп, жоғары көтеріле бергенде төпеп тұрған жаудың оғынан қасында тұрған орыс сержанты қалқалап, құтқарып қалады. Тек оқ жанарын жанап өтеді. «Періштесі қақты» деген – осы. Тағы бірде екі неміс офицерін қолға түсіруге көмегі тиген. Оны қарияның өзі баяндап берді. – Батальонмен бір ауылдың қасынан өтіп бара жатқанбыз. Шаршап-шалдығып келе жатқан әскер. Бір-бірімізге сүйенуге қауқар жоқ. Содан шеткері үйдің терезесінен көлбеңдеген адамның сұлбасын байқадым. Мамыр айының жаймашуақ шағы. Білдірмей саптан сырылып, әлгі үйге беттедім. Бір кемпір сиыр сауып отыр екен. Оған ләм деп айтатын тіл біл меймін. Содан үйге кірдім. Кірсем, әскери киінген екі неміс отыр. Олар да мені көріп абдырап қалды. Жалтаруға
үшіншісін... соғыс аяқталғаннан кейін КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1945 жылдың 15 мамырындағы Жарлығымен І дәрежелі «Даңқ» ордені беріледі. Сөйтіп, қылыштай қиып түсер жиырма бес жасында «Даңқ» орденінің толық иегері атанды. Енді батыр өмірінен бір дерек. Жаужүрек атамыз 1924 жылы Ақмола облысы Жаңабірлік ауылында дүниеге келген. Қанды майданнан оралғаннан кейін туған елін көркейтуге бар күшін жұмсайды. 1951 жылы Абай атындағы Алматы педагогикалық институтының тарих факультетін тәмамдайды. Ақмолада ашылған Құрылыс техникумының алғашқы директоры болды. Партия саласында қызмет істейді. Айтпақшы, сол отты жылдарда осы топырақтан 47 Кеңес Одағының батыры, 7 «Даңқ» орденін толық алған қаһармандар шыққан. Бұл да бір батырлықтың туы тігілген жердің киесі болар. Бір өкініштісі, келешек ұрпақтың амандығы үшін қасық қаны қалғанша күресіп, бейбіт күнді орнатуға белсенді үлес қосқан асыл азамат 1972 жылы небары 48 жасында өмірден өтіп кете барады.
Бетті дайындаған: Азамат ЕСЕНЖОЛ жол жоқ. Не істерімді білмедім. Шығып кетсем, артымнан атып тастайтын секілді көрінді. Содан жылдам далаға шығып, ұзап кеткен батальонды қуып жетіп, дивизия командиріне жеткіздім. Ол сол мезетте штабқа хабарлады. Ақыры алты солдат үш атқа мінгесіп, әлгі үйге келдік. Екі офицер орнынан тұрып кетейін деп жатыр екен. Бір оқ шығармай тұтқынға алдық. Біреуі – подполковник, екіншісі – майор. Осы ерлігім ескеріліп, «Ерен ерлігі үшін» медаль берілді, – деді ардагер өткен күндерге көз жіберіп. Мінайдар ата Жеңісті Балтық теңізінің жағалауындағы Ростов деген портты қалада қарсы алады. Соғыс аяқталғаннан кейін де, қария бес жыл бойы Берлин, Венгрия, Чехословакия, Югославия және Грузияда әскер сапында болады. Елге келген соң туған жерінің дамуына үлес қосады. Ұзақ жылдар бойы білім саласында еңбек етеді. Арқалық қаласының құрметті азаматы атанды. Өмірлік қосағы екеуі алпыс жыл бірге өмір сүрді. Әжеміз өткен жылы өмірден озыпты. Әрине, ауыр қайғы жасы келген ақсақалға жеңіл болған жоқ. Дегенмен, балаларынан өрбіген немере-шөберелерінің шат күлкісі мен бал қызығы қарияның еңсесін түсірмеді. Айтпақшы, майдангердің әкесі Боранбай ақсақал жасы жүзден асып дүние салыпты. Әке салған даңғыл жолдан таймаған Мінайдар атаны сол ғасыр белесінен біз де көргіміз келеді.
10
ȹ
www.astana-akshamy.kz
¸Á¹ÓÅ
ЕЛДІК ПЕН ЕРЛІК ОРДАСЫ
ʥ́ˬ˵́˲ ˢ́ˬ ˘̆೦́ˮ˞˘ ˙˘˳ ೪˘ˬ˘˞˘ ˘˾́ˬ೦˘ˮ ౢ˘ˣ˘೪˳˵˘ˮ ˀ˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘˳́ ౢ˘˲˶ˬ́ ʶ˾˵˟˲˧ˮ˧೮ ಁ˳˪˟˲ˤͲ˵˘˲ˤ˺ˤ ˭˶ˣ˟˥˧ˮ˟ ˙˘˳ ˳೦˶˞́ ˙˧˲˘ˣ˞˘ˮ ˙˟˲˧ ˢ˯˳˱˘˲ˬ˘೦˘ˮ ˟˞˧˪͘ ˁ˯ˮ́೮ ˳ഉ˵˧ ˢ˘˶́ˮ˛˟˲ ˘˵˘ˬ˘˲́˭́ˣ˞́೮ ˭˘˥˞˘ˮ˞˘೦́ ˟˲ˬ˧˛˧ ˟˲˟˪˾˟ ഉ˳˱˟˵˵˟ˬ˟˵˧ˮ ˢ˟೮˧˳˵˧ ˭˘˭́˲ ˘˥́ˮ́೮ ˘ˬ೦˘˾೪́ ˪ˮ˞˟˲˧ˮ˧೮ ˙˧˲˧ˮ˟ ˵˳˵˧͘ ʺ˶ˣ˟˥ ˣ˘ˬ˞˘˲́ˮ ˘˲˘ˬ˘೦˘ˮ́˭́ˣ˞˘ ˪˟˾˟ ˭˟ˮ ˙˛˧ˮˮ˧೮ ˘˲˘˳́ˮ˞˘೦́ ˳˘˙˘೪˵˘˳˵́೪˵́ ˙˘˥೪˘˞́೪͘
ɛLJǗ njǏǑǎǗɍ ɛLJƼȽƼǎǗ
Мұнда тұлпарларының тұяғы Ұлы дала төсін дүбірге бөлеген ата-бабаларымыздың жорық жолдарынан бастап, өткен ғасырда ел басына күн туғанда соғысқа аттанған майдангерлердің етігімен су кешкен кезеңдері қолмен қойғандай сайрап жатыр. Бүгінгі азат елдің айбыны мен айбарын асыратын жәдігерлер де жинақталған. Соның бәрін көзімізбен көріп, көңілді тоғайтып қайттық. Ерліктің даңқы өшпейді екен. Әу баста атаның қаны, ананың сүтімен бойға сіңген ұлы рух қиын күндері атойлап шығады. Ол ер мен ел намысы қатар түскенде анық көрінеді. Қазақ қазақ болып атанғалы да бұл рух сан рет бұлқынды. Елорданың көрікті жерінен орын алған ғимарат сол рухты сезіндіріп тұр. Ішіне еніп, шыққанға дейін соның әсерінен арылмайсыз. Кіре берісте суретші Мұхит Қалимовтың «Әбілқайыр хан» атты картинасы хандық дәуірге қарай жетелейді. Онымен қатар орналасқан «Мәңгілік ел» атриумы бүгінгі ұлы мұраттарымызды айғақтайды. Бұдан әрі қарай жүргенде «Мерзімді көрмелер» залына кіресіз. Мұндағы жәдігерлерді тамашалап, бейнеэкраннан беріліп жатқан көріністер арқылы Ұлы Отан соғысында ата-әжелеріміз көрсеткен ерлікке қанығасыз. Оның оң қапталында «Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің» залы орналасқан. Осы
залда әскеріміздің бүгінгі күшқуатына көз жеткізесіз.
ƼLJƼǔ ɛLJƼljǀƼnjǗljǗɍ LjɛnjƼǎǗ
Жоғарыға қарай көтерілгенде алдыңыздан «Көне заман ХІХ ғасыр» және «ХХ ғасырдың әскери тарихы» залдары шығады. Алғашқысында бес қаруы сай болған батыр бабаларымыздың найза, қылыштарына көз суарасыз. Мұндағы түрлі сызбалардан сол заманда шайқас жүргізудің тәсілдерін де біле түсесіз. Мәселен, қазақтың соңғы ханы, азаттық жолында басын бәйгеге тіккен Кенесары
Қасымұлының атты әскері сапта қалай тұрғанын көресіз. «Жанды қамал» атты тактикалық тәсіл туралы естігендеріңіз бар ма? Мұны батырларымыз ХVІІІ ғасырда қолданған екен. Екінші дүниежүзілік соғыста ерлігімен аты шыққан аңыз тұлға Бауыржан Момышұлының «Соғыс психологиясы» атты еңбегінде майдандағы тактикалық тәсілдер туралы айтылады. Соның бастауы жаугершілік заманда жатқан жоқ па деп ойланасыз. Әйтпесе, қазақ қолы Орбұлақ шайқасында 600 адаммен жаудың 50 мың әскеріне төтеп бере алар ма еді?!
ХІХ және ХХ ғасырлар арасында осындай да сабақтастық бар сияқты. «ХХ ғасырдың әскери тарихы» залына кіре берісте орнатылған электронды құрылғыда «Мемориал» сайты базасындағы Ұлы Отан соғысында қаза тапқан және хабарсыз кеткен жауынгерлердің тізімі берілген. Бұл залда өткен ғасырдағы аталарымыздың ерлік жолдары, Ауғанстан соғысының алапатын бастан кешірген жауынгеринтернационалистердің деректері бедерленген. «Қайтсек жұрт боламыз? Жауап біреу-ақ, әскеріміз
болса ғана жұрт боламыз» деген екен халқымыздың арда ақыны Мағжан Жұмабаев. Ақын «Алаш» ұлт-азаттық қозғалысының мүшелерімен ниеттес, мұраттас болған. Осы қозғалыс көсемі Әлихан Бөкейхан «Бостандыққа апаратын жалғыз жол – ұлттық ынтымақ қана» деп айтып кеткен. Осы жолда
алашордалықтар әскер құрған. Қозғалыстың белсенді мүшесі Жүсіпбек Аймауытұлы «Ғаскер маршын» жазған. Залда осы өлең мәтіні мен әскердің ұйымдық құрылымына көз тоқтаттық. Ерекше назарымызды аударған «Оян, қазақ!» деп ұран салған Міржақып Дулатұлының тайжақысы болды. Музейдің офицер-экскурсия жүргізушісі Дәулет Қадыровтың айтуынша, бұл жәдігер ҚР Ұлттық музейінен уақытша алынған. Ал, бұл құнды мұраны кезінде Президенттік мәдениет орталығының мұражайына Алаш ардақтысының қызы Гүлнәр Дулатова сыйға тартқан. Міржақыпқа бұл ішікті астана Орынбордан Қызылордаға көшіп келген 1925 жылы бір еврей ісмер тігінші арнайы тігіп берген екен. Содан ол тайжақыны 1928 жылы қамалып, айдалып кеткенге дейін үш жыл бойы үстінен тастамай, қадірлеп киген.
ɛLJǗ ǂǁɍƲǍ ǂƼǏǗljƿǁnjLJǁnjƲ
Келесі мүйіс Ұлы Отан соғысы тарихына арналған. Мұнда
11
ȹ
www.astana-akshamy.kz
Кеңес Одағы батырларының тізімдері, халқымыздың батыр ұлқыздарының фотосуреттері мен оларға қатысты құнды деректері жинақталған. Сол жерден Бауыржан Момышұлы, Талғат Бигелдинов, Мәлік Ғабдуллин, Төлеген Тоқтаров, Мәншүк Мәметова, Әлия Молдағұлова сынды қазақтың даңқты перзенттерінің аяулы бейнелерімен жолықтық. Халық қаһарманы атанған қазақстандық майдангерлердің тізімдерін де қарап шықтық. Елбасы Жарлығымен сондай атақ алты майдангерге беріліпті. Аттарын атап, түстерін түстей болсақ, Бақтыораз Бейсекбаев, Хиуаз Доспанова, Қасым Қайсенов, Александр Капорин, Рақымжан Қошқарбаев және Сағадат Нұрмағамбетов. Залды аралап жүріп, сұрапыл жылдары Мәскеуді қорғап қалған Панфилов дивизиясының құжаттарын да көрдік. Ұлы Отан соғысы жылдарында партизандық қозғалыс та үлкен күшке ие еді. «Партизандық қозғалысқа қатысқан қазақстандықтар» бөлімінен Қасым Қайсенов, Жұмағали Саин, Әди Шәріпов т.б. бұл қозғалыс жауынгерлерінің фотосуреттері орын алыпты. Осы қатардағы Нұрғаным Байсейітова есімі ерекше назар аударды. Қазақ қыздарының арасында Әлия мен Мәншүк, Хиуаз апаларымыздан басқа майданда ерлік көрсеткен апаларымыздың ерлігі көп айтылмайды. Ал, екінші дүниежүзілік соғыс тарихында індетіп зерттейтін осы тақырып болуы тиіс. Біз өзіміз үшін халқымыздың тағы бір батыр қызының есімін аштық. Бақсақ, Нұрғаным Байсейітова Батыс Қазақстан облысы Бөкей ордасы ауданында дүниеге келген екен. Жәнібектегі балалар үйінде тәрбиеленіп, орта мектепті бітіргеннен кейін Орал радистер мектебі мен 3-Мәскеу арнаулы мектебін аяқтаған. Бұдан соң Белоруссияда партизан отрядында радист болған. Кеңес Одағының Батыры, армия генералы С.Г. Жунин басқарған 8-бригада құрамында Варшаваға
¸Á¹ÓÅ дейін жеткен. Сұрапыл соғыстан аман-есен оралып, елде қызмет еткен. 1998 жылы, 75 жасында дүниеден озған. Орал қаласында ол тұрған үйге мемориалдық тақта орнатылған.
ǔƾǁǒDŽǛ LjǏǃǁDžƲ ɅƼljǀƼDž ǍǗnj ǔǁnjǎǁǀƲ"
Музейдегі «ХХ-ХХІ ғасырдағы қару-жарақ» залында қарудың неше атасын көрдік. «Бейнелеу өнері» залында суретші Болат Қасымбеков кескіндеген «Генерал С.Қ.Нұрмағамбетов» картинасын, белгілі суретшікескіндемеші Евгений Сидоркиннің «Алпамыс батыр» графикасын, Қанат Нұрбатыровтың «Томирис», Бақытжан Әбішевтің «Әлия» мүсіндерін көрдік. Ең жоғары қабатқа көтерілгенде бойымызды бір үрей басты. Мұнда Швецияның Стокгольм қаласындағы Әскер музейінен жеткізілген «Өмір мен өлім арасындағы заттар» атты көрме орналасқан. Мұндағы көп жәдігерді швед жидашысы Торбьерн Ленског жинаған. Мұнда жауынгерлер өздерімен бірге алып жүретін фотосуреттерден бастап тұрмыста тұтынатын заттар қойылған. Мұның сырын білген соң үрейленгеніміздің себебін де анықтадық. Бұл заттар қан майданнан осы заманға жеткен тірі куәгерлер екен... Азулы ақын Серік Ақсұңқарұлының «Пушкинді әр дәуірден іздеп жүрме, Пушканы әр заманнан табасың» деген мағынаға саятын өлең жолдары бар. Әскери-тарихи музейде зеңбіректің неше түрі, тіпті Қытай зеңбірегі де бар. Музей қорындағы жәдігерлерден бөлек, қазіргі күндері мұнда Орал қаласынан арнайы әкелінген Мәншүк Мәметова атындағы музейдің экспонаттарын, Тұңғыш Президент мұрағатынан алынған Ұлы Отан соғысына қатысты құпиялығы ашылған құжаттарды және Радио күніне арналған көрмені тамашалауға болады. Аманғали ҚАЛЖАНОВ
ҰЛАНДАРЫ ҰЛЫ ЕЛДІҢ
˃˟˭˧˲˞˟˥ ˵ഉ˲˵˧˱˪˟ ˟˵˧ ˥˲˟ˮ˛˟ˮ ˬ˞˘ˮ ˟˲˵˟೮ ˯˳˘ˬ ˘˞˘˭ ˾́೪˱˘˥˞́͘ ಁ˳˧˲˟˳˟͕ ˪ˤ˧˭˛˟ ˙˟ˬ˛˧ ˵˧˛˧˱͕ ˵˥˭˟ ೪˘˞˘˶˞˘ˮ ˙˘˳˵˘ˬ˘˵́ˮ ഉ˳˪˟˲ˤ ഉ೮˛˧˭˟˛˟ ˢ˘˳˵˘˥́ˮ˘ˮ ೪˘ˮ́೪ ˙˘ˬ˘ ˙˘˳೪˘ ೪˲˞˘˳˵˘˲́ˮ˘ ೪˘˲˘೦˘ˮ˞˘ ഉˬ˞˟೪˘˥˞˘ ˱́˳́೪˵˘˶ ˙˯ˬ́˱ ˟˲ ˢ˟˵˟˵˧ˮ˧ ˲˘˳͘ ʺˮ˞˘˥ ˲˟ˮ˞˟˲˞˧೮ ˙˧˲ ˵˯˙́˭˟ˮ ˁ˘೦˘˞˘˵ ʻ˲˭˘೦˘˭˙˟˵˯˚ ˘˵́ˮ˞˘೦́ ͨʮ˘˳ ౭ˬ˘ˮͩ ˲˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘ˬ́೪ ˭˟˪˵˟˙˧ˮ˟ ˙˘˲೦˘ˮ́˭́ˣ˞˘ ˵˘ˮ́˳˵́೪͘ ʿ˲˟ˣˤ˞˟ˮ˵˵˧೮ ˙˘˳˵˘˭˘˳́˭˟ˮ ϭϵϵϵ ˢ́ˬ́ ˧˲˛˟˳˧ ೪˘ˬ˘ˮ೦˘ˮ ˙˟˞˟ˬ˞˧ ˯೪˶ ˯˲˞˘˳́ˮ˞˘ ˙ˬ ˪ˮ˧ ϰϰϭ ˾ഉ˪˧˲˵ ˙˧ˬ˧˭ ˘ˬ˘˞́͘ Бір неше сағат бойы тұрып, қа тып қалыпты. Ертесіне соны тамаққа туратып, жегізген. Есесіне өз ісіміздің бұрыстығын түсініп, мұндай салғырттыққа сақ қарайтын болдық, – деді жұқалтаң келген ақсары бозбала. Шәкірттердің салауатты өмір салтына әбден дағ дыланып кететіні сонша, қалаға шыққанда, достарымен кездескенде фастфуд, газды сусын секілді өнім дер ге тәбеттері тартпай қалады екен. – Үйге барғанда анамыз пісірген неше түрлі тағамдарды асқазанымыз «жатырқайды». Тіпті, қатал режимге көндігіп жа ғамызды тексереді, по- қалғандықтан, елден ерте ояг о н д а р ы м ы з д ы қ а р а й д ы . нып аламыз. Мектепте әр миБастапқыда киім жуу мен нутымыз есептеулі ғой. Осы үтіктеуден қи налдық. Он- тәрбиенің арқасында уақытты дайда жоғары сыныптағылар бағалай білеміз, – деп қайырды ақылдарын айтып, тәжіри- қос кейіпкеріміз. белерімен бөлісіп, көп Жасұландықтар негізгі пән дермен бірге алғашқы әскери дайындық курсын тереңдете оқиды. Автоматты 15 секундта шашып-жинау дегенің мұндағылар үшін бұйым емес. Оқушылар спорттық шараларға да белсене қатысады. Мекемеде бокс, күрес, футбол, таэквондо, жүзу, шаңғы тебу секілді үйірмелер жұмыс істейді. Одан бөлек, барабаншылар құрамы да бар. Олар салтанатты рәсім кезінде өнер көрсетеді. Айтпақшы, «Жас Ұлан» балалары ˈ̴̛̌̚ ʤ̯̜̌̍̌ қоғамдық трендтерден де қалыс қалмауға тырысады. көмек тесті. Жалпы, біздер Биылғы 8 наурыз қарсаңында бауыр секілдіміз. Ең алдымен, осы мектептің 200 шәкірті ұс таздарымыз татулыққа, шафл стилінде би билеп, флешауызбіршілікке баулиды, – деп моб ұйымдастырған. Құттықжымиды Жасұлан. тау ретінде түсірілген бейнеКей білместік үшін ұмытыл- ролик әп-сәтте қазнетке тамастай сабақ алатын кездер рап, көпшілік тарапынан қызу де болатын көрінеді. Оны қолдауға ие болған еді. Биыл Хафиздің сөзінен аңғардық. да өрендер 7 мамырға қарай – Мектептегі ағаларымыз тосын сый даярлауда. Жаңа обал мен ысыраптың зиянын флеш мобтың видеосы көп жиі айтып отырады. Бір күні ұзамай интернетке жүктеледі. байқаусызда нанның аузын Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ ашық қалдырып кетіппіз. ʮ̭̣̦̌̌ ʺ̭̖̌̏
М
екемеге кіргенімізде, Отан қорғаушылар күніне арналған мерекелік кештің үстінен дөп түсіппіз. Жыл сайын осынау мейрамды дүркіретіп тойлау жасұландықтардың игі дәстүріне айналған. Мұнтаздай форма киіп, салмақты мінез қалыптастырған жас сарбаздардың ортасында отырудың өзі әскердегі атмосфераны сезіндіреді екен. Концерт барысында даурығып, тәртіп бұзып жатқан бірі жоқ. Бәрі де ересек кісілерше салқынқанды, көзқарастары байыпты. Өйткені, мұнда түскендердің түгелі – сан түрлі сыннан сүрінбей өткен сайыпқырандар. Мектепте оқуға ниетті үміткерлерді пси хологиялық іріктеу, дене даяр лығы нормативтері және медициналық тексеріс күтеді. Бұған дейін 7-сынып бітірген оқу шылар қабылданса, ендігі уақытта 9-сыныпты аяқтаған бозбалалар ғана «Жас Ұлан» қатарына қосылуға тілек білдіре алады. Жиыннан соң жанымдағы екі жігітті әңгімеге тарттым. Жасұлан Мұсаев Талдықорған өңірінің тумасы болса, Хафиз Атабай Шымкент қаласынан екен. Екеуі де алғашында үйлерін сағынып, «айналайынды» аңсағандарын жасырмады. – Күнде таңертең командир бәрімізді сапқа тұрғызып,
12
ȹ
Ĝ¸Ã¸ ʱÈбñ»±
«ÒÀËÄÛÊӨË»
www.astana-akshamy.kz
ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘ˬ́೪ ʮ˭́˳˱˟ˮ ೪˘˭˵˶ ˯˲˵˘ˬ́೦́ ೪́ˣ˭˟˵˪˟˲ˬ˟˲˧ˮ˟ˮ ˢ˘˳˘೪˵˘ˬ೦˘ˮ ˭˯˙ˤˬ̂˞˧ ˵˯˱ ˭˾˟ˬ˟˲˧ ˟ˬ˯˲˞˘˞˘೦́ ʽ˲˵˘ˬ́೪ ˙˘ˣ˘˲ ˘˶˭˘೦́ˮ˞˘ ˟˪˧ˮ˾˧ ˪˾˱˟ˬ˧ ˘೪˱˘˲˘˵˵́೪Ͳˮ˘˳ˤ˺˘˵˵́೪ ˢ˭́˳˵˘˲́ˮ ˢ˲˛˧ˣ˞˧͘
ÄÅÌÀËÛÑ ÌÅÊÅͲ ÁÎËÀÄÛ
ʤ˳˵˘ˮ˘ ˧˲˛˟˳˧ˮ˞˟˛˧ ͨ˃˘ˬͲ ˞́˪ˬͩ ˳˘˲೪́ˮ˞́ ˳˶ ೪ ˯ ˥ ˭ ˘ ˳ ́ ˮ ˘ ೪ ˘ ˵ ́ ˳ ˵ ́ ˱˲˯˙ ˬ ˟˭˘ˮ́ ˵˙˟˛˟˥ˬ˧ ˾˟ ˾ ˶˞˧ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵ ˙˘˳Ͳ ˾́˳́ ʻ͘ʻ˘ˣ˘˲˙˘˟˚ ˟ˬ˯˲Ͳ ˞˘ ഉ˪˧˭˞˧˛˧ˮ˟ ˵˘˱˳́˲೦˘ˮ́ ˭ഉˬ˧˭͘ ౢ ˘ ˬ ˘ ˵ ˲ ೦ ́ ˮ ˞ ˘ ˲ ́ ˮ ʤ˳˵˘ ˮ ˘ˮ́ ˘˲˘˛˧˞˧˪ ˢ˘˥Ͳ ˬ˘˱ ˘ˬ˘˵́ˮ ˢ˘೦́˭˳́ˣ ˤ˧˳ ˟ˮ˞˧ ˭˘ˣ˘ˬ˘˭˘˥˞́͘ ʮ́ˬ ˳˯೮́ˮ˘ ˞˟˥˧ˮ ͨ˃˘ˬ˞́˪ˬͩ ˳˘˲೪́ˮ˞́ ˳˶ ೪˯˥˭˘˳́ ˢ˯Ͳ ˥́ˬ́˱͕ ˙˯ˬ˘˾˘೪˵˘ ˙ˬ ˢ˟˲ ೪˘ˬ˘ˮ́೮ ˙˘˳ ˢ˯˳˱˘˲́ˮ˘ ˳ഉ˥˪˟˳ ˺˘ˬ́೪ ˞˟˭˘ˬ˶೦˘ ˪˟ˬ˟ ˵ ˧ˮ ˪˲˧˪˵˧ ˭˟˪˟ˮ˛˟ ˘˥ˮ˘ˬ˭˘೪͘ 1970 жылы пайдалануға берілген «Талдыкөлге» қалдық суларды төгу былтыр тоқтатылған. Ширек ғасыр бойы Астананың кәріз жүйесіне қызмет еткен ескі қойманың түбі қалың қоймалжың тұнбаға айналған. Қазір көл тереңдігіндегі балшықты сору процесі қарқынды түрде жүруде. Ол иіс жібермейтін қапқа салынып, геотекстильді контейнерлерге жөнелтіліп жатыр. Бүгінде Астанадан тәулігіне шамамен 200-240 мың текше метр қалдық су Қорғалжын тас жолының 7-километрінде
ÆҰÌÛÑ ²ÇÄÅÃÅÍÄÅÐÃÅ – ÆÎËÄÀÌÀ
орналасқан канализациялық тазарту ғимаратына келіп түседі. Мұнда сарқынды сулар «Астана су арнасы» МКК басшылығымен тазартудың төрт кезеңінен өтеді. Ластанған суды механикалық, биологиялық жолмен тазартып, қайта өңдейді. Бұдан кейін ультракүлгін сәулелермен залалсыздандырып, зертханада талдау жасалады. Біз кәріз жүйесіне келіп түсетін кірленген су мен терең сүзгіден өткен судың сапасын салыстырдық. Бастапқысының иісі қолқаны қабады әрі түрі де қап-қара болса, соңғы сұйықтық – мөлдір, иісі жоқ, ішінде бөгде заттардың қалдығы да қалмаған.
Тазартудан өткен бұл сарқынды су 2015 жылдың 27 желтоқсанынан бастап Есілге келіп құйылады. – Былтыр суды тазарту шаралары қолға алынған соң, Талдыкөлдің көлемі 43 миллион текше метрге дейін азайды. Бұл көрсеткіш бұған дейін шамамен 56 млн текше метрді құраған болатын. Тазарту технологиясы австриялық тәжірибеге негізделген. Бүгінде Талдыкөл түбіндегі балшықты сору жұмыстарының 37 пайызы орындалды, - дейді қалалық Коммуналдық шаруашылық басқармасы бастығының орынбасары Темір Әбжанов. Мәдина ЖАҚЫП
ҚÎҒÀÌÄÛҚ ÊÅҢÅÑ ÌÀҚҰËÄÀÄÛ ʶ˟˾˟ ೪˘ˬ˘ˬ́೪ ˭ഉ˳ˬˤ˺˘˵˵˘ ౢ˯೦˘˭˞́೪ ˪˟೮˟˳˵˧೮ ˪˟ˣ˟˪˵˧ ˯˵́˲́˳́ ˵˵˧͘ ʽˮ˞˘ ˙˧˲೪˘˵˘˲ ೪೪́೪˵́೪ ˘˪˵˧ˬ˟˲˞˧೮ ˢ˯˙˘ˬ˘˲́ ˵˘ˬ೪́ˬ˘ˮ˞́͘ Б і р і н ш і м ә с е л е б о й ы н - кешенді шараларды жүзеге асыру нет-порталында жарияланатын ша қалалық мемлекеттік сәу- үшін Ақмола облысы Целиноград ақпараттар тізімін талқыға саллет-құрылысын бақылау бас- ауданындағы Майбалық көлінің ды. «Барлық ақпарат бір жерге қармасының жетекшісі Т.Құлы- жанында қалаға іргелес жатқан және ыңғайлы болатындай жишевтың ұсынысы тың далды. жалпы ауданы 7300 гектар жер налады. Алдағы уақытта ашық Ал қала шекарасын кеңейту ту- қала аумағына қосылып алынбаса, мәліметтердің ішінде өзектендіру ралы Астана қаласының жер оны іске асыру мүмкін емес» деді кезеңі, мерзімдері, дереккөздер, қатынастары басқармасының басқарма басшысы. жауапты тұлғалардың дерегі басшысы Т.Нұркенов өзгерісАстана қаласы әкімі аппара- беріледі. Алдағы уақытта тердің Астана халықаралық ты жетекшісінің орынбасары тізім кеңейе түспек, - деді әуежайындағы жаңа терминал Әлнұр Сейдуманов БАҚ, биз- Ә.Сейдуманов. құрылысы үшін ұлттық пантеон нес өкілдеріне және азаматтарға Аталған жоба Қоғамдық кеңес мен қалалық зиратқа орын бөлу мемлекеттік мәліметтер базасын мүшелерімен бірауыздан бекітілді. үшін туындаған қажеттілік екенін кеңінен пайдалануға мүмкіндік айтты. «Жоспарланып отырған беретін ашық мәліметтер интерАйгүл УАЙСОВА
Айта кетейік, бірінші көшпелі шара 30 сәуір мен 1 мамыр күндері аралығында «Ханшатыр» сауда орталығы аумағында жүргізілген болатын. Нәтижесінде жұмысқа орналасуға 73 азаматқа жолдама берілді. Енді, міне, адамдар тығыз шоғырланған Орталық базар төңірегі де бекерге таңдап алынбаған. – Біздің мақсатымыз – адамдарға тұрғылықты жұмыс ұсыну. Базар маңайында заңсыз жұмыс істеушілер көп болуы мүмкін. Сондықтан, азаматтарға нақты жұмысқа орналасуға жолдама беріледі. Топ мүшелері жарты сағат ішінде 20 адамға
жолдама беріп үлгерді. Оған көпшіліктің қызығушылығы да жоғары. Оларға жаңа мамандықты игеру үшін қайта даярлық оқытуды ұсынамыз. Әсіресе, медицина, полиция, балабақша тәрбиешісі, энергетика мен қызмет көрсету салалары бойынша бос жұмыс орындары жетерлік, – деді Жұмыспен қамту орталығының директоры Олжас Омар. Сондай-ақ, мобильді топ мүшелері «Жұмыспен қам ту – 2020 жол картасы» бағдарламасы мен Жастар практикасы жайында тереңірек түсінік берді. Азамат ЕСЕНЖОЛ
ÊӨË²Ê ҚÎÇҒÀËÛÑÛ ØÅÊÒÅËÅIJ
ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ϲ ˭˘˭́˲˞˘ ʤ˙˘˥ ˞˘೮೦́ˬ́ˮ́೮ ʥ˟˥˙˧˵˾˧ˬ˧˪ ˪˾˟˳˧ˮ˟ˮ ಁ˶˟ˣ˯˚ ˪˾˟˳˧ˮ˟ ˞˟˥˧ˮ˛˧ ˙ˬ˧˛˧ˮ˞˟ ˯˥Ͳ ˾೮೪́˲ˬ˘˲˞́ ˢˮ˞˟˶ ˢ˭́˳˵˘˲́ˮ ˢ˲˛˧ˣ˶˛˟ ˙˘˥ˬ˘ˮ́˳Ͳ ˵́ ˪ˬ˧˪ ೪˯ˣ೦˘ˬ́˳́ ˵˯೪˵˘˵́ˬ˘˞́͘
Сонымен қатар, Манас көшесінің Абылай хан даңғылынан Қобыланды көшесіне дейінгі бөлігінде орташа жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Аталған жол учаскесінде 6-21 мамыр
аралығында көлік қозғалысы шектеледі. Осы көшелермен жүретін елорда тұрғындары мен қонақтарына айналып өту жолдарымен жүру ескертіледі.
13
ȹ
www.astana-akshamy.kz
¹±Ã±Ä
ʥˤ́ˬ ˟ˬ˯˲˞˘˞˘೦́ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˵˧ˬ˞˟ ˞˘˲́ˮ˞́ ˙˘ˬ˘ˬ˘˲೦˘ ˙˧ˬ˧˭ ˙˟˲˟˵˧ˮ ζϵ ͨʯ˟˲˞˟ͩ ˭˟˪˵˟˙˧ˮ˧೮ ˘˾́ˬ೦˘ˮ́ˮ˘ ϭϬ ˢ́ˬ ˵˯ˬ˞́͘ ˃˘ˬ˘˥ ˵˘ˬ˘ˮ˵˵́ ˵ˬ˟˱ ˾́˲೦˘ˮ ˘ˬ˵́ˮ ̆ˮ́೮ ˯˳́ ˢ́ˬ˞˘˲ ˧˾˧ˮ˞˟ ೪˯ˬ ˢ˟˵˪˧ˣ˛˟ˮ ˢ˟˵˧˳˵˧˛˧ ˢ˘˥ˬ́ ˘˶́ˣ ˵˯ˬ˵́˲́˱ ˘˥˵˶೦˘ ˙˯ˬ˘˞́͘
ҚÛÇÛҚҚÀ ÒÎËÛ ÊÀÍÈÊÓË
ಁˮ˟Ͳ˭˧ˮ˟ ˞˟˛˟ˮ˾˟ ˵˘೦́ ˙˧˲ ˯೪˶ ˢ́ˬ́ ˘̆೪˵˘ˬ́˱ ೪˘ˬ˞́͘ ʫˮ˞˧ ˘ˣ ˪ˮˮ˟ˮ ˪˟˥˧ˮ ˯೪˶˾́ˬ˘˲ ೪́ˣ́೪೪˘ ˵˯ˬ́ ˪˘ˮˤ˪˶ˬ೦˘ ˾́೦˘˞́͘ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘ˬ́೪ ʥ˧ˬ˧˭ ˙˘˳೪˘˲˭˘˳́ ˙˘ˬ˘ˬ˘˲˞́೮ ˢ˘ˣ೦́ ˞˟˭˘ˬ́˳́ˮ ˢ˘˲˘˳́˭˞́ ˵˪˧ˣ˶˛˟ ˟˲˟˪˾˟ ˮ˘ˣ˘˲ ˘˶˞˘˲́˱ ˯˵́˲͘
ÌÅÐÅɲ ҮÑÒÅÌ ÌÅÊÒÅÏ
Еліміз бойынша «үздік 100 мектеп» қатарынан көрінген оқу ордасы жеткіншектерге жаратылыстану-математика бағдарындағы математика, физика пәндерін тереңдетіп оқытады. Бүгінгі таңда білім ошағында 320 оқушы оқиды. Балалардың дені – жоғарыда аталған пән бойынша түрлі олимпиадаларға қатысып, үздіктер қатарынан көрінгендер. Мектепте 50 мұғалім қызмет атқарады. Олардың қатарында екі ғылым кандидаты, екі ғылым магистрі бар. Білім беру саласының құрметті қызметкері деген мәртебелі атақты сегіз ұстаз иеленген. Бүгінгі дейін мектептен 275 түлек түлеп ұшса, олардың 68-і «Алтын белгі» иегері атанған. Қазіргі күнде осы ұядан қанаттанған жастардың бірқатары Астанадағы Назарбаев университеті мен Мәскеу мемлекеттік универсиететінде және шетелдегі мойны озық жоғары оқу орындарында білім алуда. Осы он жыл аралығында №9 «Зерде» мектебінің оқушылары Астана қаласындағы білім беру мекемелері арасында Ұлттық бірыңғай тестілеуден үнемі жоғары балл жинап, алғашқы
орында қара үздірмей келеді. Сондай-ақ, 2009 жылы ҚР Білім және ғылым министрлігінің «Ең үздік жаңашыл мектеп» атағына ие болды. 2014 жылы еліміз көлемінде ҰБТ-дан 116, 9 ұпай жинап, бірінші орынға көтерілді.
йынша үнемі жоғары көрсеткіш көрсетіп келеміз. Өткен жылы оқушылар 112 балл жинады. Жеткіншектер математиканы тереңдетіп оқиды. Осы бағыттағы сабақ бере тін ұстаздарымыз да мықты. Мысалы, Тердікбай Күшай деген мұғалім бүкіл республикаға танымал. Бірнеше оқу әдістемелік құралдарын шығарған. Сол оқулықтармен елорда мектептері ғана емес, басқа да білім мекемелері оқытылуда. Ырысбек Мәуітті де ерекше айтқым келеді. Оның шәкірттері – республикалық білім бәйгелерінің жеңімпаздары. Таяуда Бақдәурен Нарбаев пен Серікболсын Мейрам деген екі оқушымыз халықаралық олимпиададан жүлдемен оралды. Ол да – үлкен мақтаныш. Былтырғы
– Б ү г і н б і з ү ш і н ү л к е н жылдан бастап ағылшын тілінде қуанышты күн. Мектебіміздің пәндерді оқытуды тәжірибеге 10 жылдығын атап өтіп отыр- енгіздік. Қысқасы, алдымызға мыз. Біздің білім беру мекемесі қойған мақсат та, міндет те 2005 жылы дарынды балаларға жетерлік, – дейді мектеп дирекарнап ашылған. Содан бері торы Әлия Сексенова. жемісті жұмыс істеп келеді. РесОн жыл ішінде ойдағыдай публика көлеміндегі үздік он жетістікке жетіп, талай тамектептің қатарындамыз. Қала лантты баптап ұшырған білім бойынша алдыңғы орындамыз. ұясының алар асуы әлі де биікҰлттық бірыңғай тестілеу бо- тей бермек. Бетті дайындаған: Азамат ЕСЕНЖОЛ
Елордалық білім басқармасы жариялаған мәлімет бойынша жеткіншектерге арналған жазғы демалыс орындары қазірден бастап, дайындық қамына кіріскен. Балалар үшін барлық қажеттілікті қамтамасыз етуге әзір десе болады. Айталық, 6 маусым мен 12 тамыз аралығында Ақмола облысы Ақкөл ауданында орналасқан «Арман» спорттық-сауықтыру лагері 5 ауысым бойынша жұмыс істейді. Оған әр ауысымға 330 бала тартылып, жалпы, жазғы уақытта 1650 оқушы қамтылады деп жоспарлануда. Мәселен, бес ауысымның үшеуі тұрмысы төмен және көпбалалы отбасылардың балғындары мен атаанасы жоқ балаларға және осындай әлеуметтік топтарға арналып ұйымдастырылмақ. Маусымдық жолдаманың құны 12 күнге 32 мың теңгені құрайды. Оған жол
қолға алынған спорттық-ойын алаңдары 1-8 шілде аралығында 5-7 сыныптың 4000-нан аса оқушысын қабылдайды. Олар тегін қызмет көрсетеді. «Айбынды маусым» атты әскериспорттық алаңдары 8-10 сынып оқушыларына тегін демалыс ұйымдастырмақ. Сондай-ақ, 160 балалар үйінің тәрбиеленушілері мен ата-ананың қамқорлығынсыз қалған жасөспірімдер Ақмола облысында орналасқан «Боровичок» демалыс орнында сауығады. Астанадағы Бауыржан Момышұлы даңғылы бойындағы Оқушылар сарайы жанынан 1 маусым мен 8 шілде аралығында «Жазғы демалыс академиясы» ұйымдастырылмақ. Оның бір маусымдағы (10 күн) құны 20 мың теңге болады. Академияға қатысу бағдарламасында бала-
шығындары, бес рет тамақтану, мәдени-бұқаралық және спорттықсауықтыру шаралары кіреді. Демалыс аумағында бассейн, сауна жұмыс істейді. Сондай-ақ, Ақмола облысының Ерейментау ауданындағы Алғабас ауылында ірге тепкен «Батыр» палаталық лагерін айтуға болады. Ол жерде 14 маусым мен 14 шілде аралығында үш ауысым бойынша 375 ата-анасы жоқ жеткіншектер мен аз қамтылған отбасынан шыққан балалар тегін демалады. Лагерь жасөспірімдерді туған жердің тарихымен танысып, табиғатты аялауға үндейтін тағылымдықтәрбиелік шараларға бағыттайды. Сонымен бірге 1 маусымнан бастап, 8 шілдеге дейін елордалық 85 мектептің жанынан жазғы лагерь ашылып, үш ауысым ішінде 1-4 сыныпта оқитын 45 000 оқушыны қабылдамақ. Онда балалар тек тамақ үшін ғана ақы төлейді. Аталған лагерьдің мақсаты – бастауыш сыныпта оқитын балалардың шығармашылық қабілетін дамытып, салауатты өмір салтын қалыптастырып, каникулды тамаша бір әсерде өткізуді көздейді. «Дидарлы жаз» деп аталатын білім беру ұйымдары жанынан
лар тамақтану, суда жүзу, мұзда сырғанау, лингвистика сабақтары, шахмат және театр студиясына қатысу секілді түрлі үйірмелерге жазыла алады. Махамбет Өтемісов атындағы Оқушылар сарайы да 1 маусым және 10 шілде аралығында «Шығармашылықтың жазғы мектебі» жобасын қолға алады. Оның да бір маусымдағы (10 күн) құны 20 мың теңгені құрайды. Игі шара мақсаты – жеткіншектердің шығармашылық, танымдық және зияткерлік қабілеттерін дамытып, өнер-білімге деген қызығушылықтарын арттыру. Тағы да каникул аясында мектептер мен қосымша білім беру ұйымдарында оқу ошағының аумағын абаттандыруға ба ғытталған көгалдандыру бригадалары, жөндеу бригадалары, интеллектуалдық, шығармашылық және тіл үйірмелері, республикалық және халықаралық пән олимпиадаларына қатысу, шығармашылық байқаулар және спорттық жарыстар ұйымдастырылады. Қысқасы, елордалық оқу шылардың жазғы демалысы шаттыққа толы әсерімен, ғажайып сәттерімен, әсем көріністерімен есте қалмақ.
14
ȹ
www.astana-akshamy.kz
Č ÊÎ¼É IJÊÌı¼ÏÔ×Ç¼Ì ÆĴɳ
ϳ ˭˘˭́˲ ˞˟˛˟ˮ˞˟ ˟೮ ഉ˶˟ˬ˧ ೪ ˯ ˲ ೦ ˘ ˶ ˾ ́ ˬ ˘ ˲ ́ ˭ ́ ˣ ˞ ́ ೮ ʽ˵˘ˮ ˘ˬ˞́ˮ˞˘೦́ ˘ˣ˘˭˘˵˵́೪ ˙˯˲́˾́ ˯˥೦˘ ˪˟ˬ˟˞˧͘ ʥ˧Ͳ ˲˟˶ˬ˟˲ ˳˘˲˙˘ˣ ೪˘˵˘˲́ˮ˘ ˳ ˲ ˘ ˮ ́ ˱ ೪ ˯ ˳ ́ ˬ ˘ ˞ ́ ͘ ˃˟˭˧˲ ˞ ˟˥ ˵ഉ˲˵˧˱˵˟ˮ ˢ˘ˬͲ ˵˘˲́˱ ೪˘˾˘˵́ˮ˞˘˲ ˵˘೦́ ˙˘˲͘ ʮ˘ˬ˱͕́ ഉ˳˪˟˲ ˣ˘೮́ˮ˘ ˙˘೦́ˮ́˱ ˪ˮ ˪˟˾˶ ˯೮˘˥ ˭˘͍͊ ͨౢˤ́ˮ ˟˭˟˳ͩ ˞˟˥˞˧ ೪́ˣ˭˟˵˵˟˛˧ ˲˟ˮ˞˟˲͘ ʺ˟˲˟Ͳ ˪˟ ೪˘˲˳˘೮́ˮ˞˘ ౢˀ ౭ˬ˵˵́೪ ˬ˘ˮ೦˘ ೪˘˲˘˳˵́ ϲϲϯϲ ഉ˳˪˟˲ˤ ˙ˬ˧˭ˮ˧೮ ˵́ˮ́˳Ͳ˵˧˲˾˧ˬ˧˛˧˭˟ˮ ˵˘ˮ́˳́˱ ೪˘˥˵˵́೪͘
͘ɹɲɭɸ o ͔ɴʍɸ ɴɭɲɺɭɨʍ ǍƼNj ǎəǃǁ ǍƼnjƽƼǃ
Әскер сапындағы сарбаздың ұйқысы таңғы алтыда, кезекшінің «Рота, оян!» деген ащы даусымен ашылатыны белгілі. Бұл сөзден кейін атып тұрмау мүмкін емес. Жауынгерлер аяғына шұлғауларын орап, керзі етіктерін киіп, бойды қыздырып, ширату үшін 40 минут денешынықтыру жаттығуларын жасауға сыртқа шығады. Келген соң, төсек жинап, беті-қолдарын жуады. Кезек-мезегімен казарманы тап-тұйнақтай етіп жинауға кіріседі. Сағат жетіде таңғы астарын ішіп ауқаттанады. Біз жауынгерлердің бәрі бөлімше алдында жиналғанда келдік. Күн кестесі 08:40-та сап түзеп, командирдің тексеруінен өтуден басталды. Командир Аян Есжанов қарамағындағы 6636 әскери бөлімімен амандасып, «Офицер мен сержанттар, белгіленген арақашықтықта алға қадам бас!» деп зор дауыспен пәрмен берді. Бұдан кейін оларға басқарма тобын, келісімшарт бойынша қызмет ететін әскерилерді, 1-атқыштар батальонын, штаб бастығы орынбасарының техникалық және материалдық қамтамасыз ету жөніндегі ротасын, жеке құрамды, бүкіл әскери жасақтың оқу-жаттығуға дайындығын тексеруді бұйырды.
«Полкте келеңсіз оқиғалар мен қылмыстық жағдайлар орын алмады. Әскери тәртіпті қанағаттанарлық деп бағалаймын. Жеке құрам алға қойылған міндеттерді орындады. Жауын герлік қызмет пен күн делікті өмірде бұзақылыққа жол берілмеді» деп әскери бөлім командирі, полковник Аян Есжанов өткен аптаның жұмысын қорытындылады. 1-атқыштар батальонының қарауыл бастығы, прапорщик Бақытжан Ахметовтың 1 мамырда туған күні болыпты. Туған күн иесін бас командир фронт алдында арнайы құттықтап, салтанатты түрде сыйлық табыстады. Сарбаз үшін ең қуанышты мереке – туған күн. Сондықтан әскери адамдар әр бөлімшедегі атаулы даталарды ұмытпай, ескеріп жүруге тиіс екенін қадап айтты. Әрі қарай патрульдік жасақта ерекше тәртібімен көзге түскен төрт сарбазды ортаға шығарып, көпшілікке үлгі етті. Олар бөлім аумағында бағалы металл, нақтырақ айтқанда, бәзбіреудің жоғалтып алған мерейтойлық 3 медалін тауып алып, бірден рота командиріне жеткізеді. «Міне, нағыз еліктеуге тұрарлық үлгі! Әке-шешеден алған мықты тәрбие осы! Отанды сүю, қалтқысыз
қызметтің жарқын бастамасы!» деп әр сарбаздың ата-анасына, мектебіне, әскери комиссариаты мен аудандық ішкі істер бөліміне жазылған алғыс хат тапсырады. Үй-ішіне осындай сипаттағы алғыс хатпен баруға әр солдат ниеттіміз деп қолдарын жоғары
келіп мінезім өзгерді. Салмақтымын. Сен үшін кір жуып, киім үтіктеп беретін анаң алыста. Ине-жіп ұстап, өз жыртығымды өзім тігетін болдым. Бас кезінде, әрине, қиналдым. Бірақ мұның бәрінен шыдамдылыққа тәрбиелендім» дейді.
көтерді. Бәрі бірауыздан «әскери қызметтің жақсы жағынан көрінуге талпынамыз» деп уәде берді.
Ал, Жамбыл облысының тумасы Қуат Өлке бір айдан кейін еліне оралады. «11 ай бұрын ойым, көзқарасым бала сияқты еді. Қазір алысқа қараймын. Ер жігітке керек барлық қабілетті бойыма сіңірдім. Астананың қысынан аман шықтық, аптап ыстығына да төздік» дейді мақтанышпен. Солдаттарға сенбіжексенбі күндері ұялы телефондары беріліп, ата-аналарына хабарласуға мүмкіндіктері болады. Сонда да олардың көбі үйлеріне, туған ауылына, сүйген қыздарына хат жазуды ұмытпайды екен. Жауапты сарыла күтіп, көздің қарашығындай сақтайтын көрінеді. «Ертең балаларымызға оқытамыз» дейді армандап. Әскери бөлімше қызметімен таныстырып жүрген лейтенант Әсемгүл Мұхамедрахимова әрі қарай бізді акт залына ертіп апарды. «Солдаттарымыз бос уақытында шахмат ойнайды, сондай-ақ, өнерлерін ортаға салып өзімізге кішігірім концерттер қойып жатады. Қазақтың тілін қастерлеп, түрлі халық әндерін шырқайды, қазақ поэзиясын оқиды. Қазір міне, Отан қорғаушылар күніне мерекелік кеш дайындап жатыр» деді.
ƽƲnj əDžǀƲɍ ƽƼLJƼǍǗljǀƼDž
Пернебек Бекасылдың әскерде жүргеніне 4 айдан асыпты. 3-атқыштар ротасының жауынгері: «Үлкендердің аузынан әскердегі естеліктерді тыңдап өстім. Тезірек есейіп, сарбаз болсам деп құлшындым. Әскерге
Сахнада электр гитарасы, барабан, синтезатор, домбыра бар. Сарбаздардың кәсіби ансамбль дерсің! Ішіндегі елгезек ефрейтор Мейірхат Қалиев Ресейде хор дирижері мамандығын тәмамдаған соң, жарты жыл бұрын Қарағандыға келіп, әскер қатарына өзі сұраныпты. Енді осы жердегі өнерлі жігіттердің басын қосып, білгенін үйретіп жүр екен. «Бір үйдің балаларындай болып кеттік. Уақытымызды әрдайым қызықты өткіземіз. Әсіресе, 6636 әскери бөлімінің 55 жылдығына арнап үлкен концерт дайындағанымыз есімізден кетпейді. Сондай іс-шараларда түсірілген суреттерді шығарып береді, бұйыртса, үйге жанжақты фотоға толған альбоммен қайтамыз» дейді ол қуанып.
ǎʃnjǎƲNj ɅƼǎƼLJ ƽƲnjƼɅ ɅƼǎǗƿǁǃ ǁLjǁǍ
Әскер сапындағы сарбаздар атыс даярлығынан, қор ғану жат тығуларынан өтеді. Мемлекеттік құқық сабағын оқиды. Сондай-ақ, «6636 әскери бөлімінің ерекшелігі – солдаттар күнделікті түзеу мекемелерін күзету бойынша жауапты міндеттерді атқаруға атсалысады. Сотталғандар мен Қазақстан Республикасы Жоғарғы соты, қалалық сот және қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сот, сондай-ақ, Ақмола гарнизонының әскери сотының процестеріне қатысу үшін қамауға алынған азаматтарды айдауылдау қызметін жүргізуге қатысады» дейді қарауыл бастығы Бақытжан Ахметов. Жалпы, қай солдаттан сұрамасақ та, бәрінің жауабы: әскерден қашу бекер. Жұрт шулаған «дедовщина» – ескі заманның қорқынышты әңгімесі ғана. Мың рет естігенше, бір көрген артық! Ал, ҚР Ұлттық ұланның 6636-әскери бөлім командирі Аян Есжанов «дедовщина» мәселесін жақсылап түсіндіріп берді: – Балабақшада өзіңді итеріп жіберіп, ойыншығыңды тартып алған сотқар бала есіңде ме? Мектепте түгелдей «сыныпты ұстайтын атаманды» білуші ме едің? Жұмыста да қайсыбіреудің аға-көкесі, сенер тірегі деген бар емес пе? Журналистер арасындағы бәсеке ше? Өмірде сен біреуді ренжітесің, біреуге өзің өкпелейсің. Бірақ ешкім оны «дедовщина» деп атамайды. Себебі, «гражданкадағы» өмірге әр адам өзі жауап береді. Ал әскерде әкең де, шешең де қасыңда жүрмейді. Олар баласын біздің құзырымызға тапсырады. Өмір – сондай. Ал, әскерде тәртіп – қатал, бірақ қатыгез емес! Тәрбие мәселесіне келгенде солдаттарды аямаймыз, алайда, жәбірлемейміз де. Бозбалалар босбелбеу болмау керек. Оларды мықты тәрбиелеумен қатар, басты міндетіміз – әр сарбазға бас-көз болу! Мәдина ЖАҚЫП
15
ȹ
www.astana-akshamy.kz
¸ĜÇ¸È¸Ê ¸ěÓÅÓ
АРДАГЕРЛЕРГЕ АЛҒЫС АЙТТЫ ʶˮ ˳˘˥́ˮ ೪˘˵˘˲́ ˳ˤ˲˟˱ ˙˘˲˘ ˢ˘˵೪˘ˮ ˭˘˥˞˘ˮ˛˟˲ˬ˟˲ ೪˘ˮ˞˘˥ ೪˲˭˟˵˪˟ ˙˯ˬ˳́ˮ ˬ˘˥́೪͘ ʶ˟˾˟ ˁ˘˲́˘˲೪˘ ˘˶˞˘ˮ́ˮ́೮ ഉ˪˧˭˧ ʿ˘˚˟ˬ ʶ˶ˬ˘˛ˤˮ ౭ˬ́ ʽ˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ ˘˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲˧ˮ˧೮ ˾˘೮́˲˘೦́ˮ˘ ˙˘˲́˱͕ ʮ˟೮˧˳ ˪ˮ˧˭˟ˮ ೪˵˵́೪˵˘˞́͘ Аудан әкімі Павел Кулагин және тағы да басқа медальдармен Сиқымбай Мамыров ақсақалға марапатталған. соғыста көрсеткен ерлігі үшін Сондай-ақ, аудан әкімі аудандық алғыс білдіріп, құттықтау хатымен ардагерлер кеңесінің төрағасы қоса бір құшақ гүл мен тәттіге Ғаббас Ахметовпен бірге Ұлы толы себетті табыстады. Отан соғысының ардагері Иван – Сіздің жанқиярлықпен көр- Грищенконың үйіне де бас сұқты. сеткен қаһармандығыңызды Иван Грищенко Қиыр Шығыссөзбен айтып жеткізу қиын. Аспа- тағы майданда соғысып, Ұлы ны ашық, бейбіт заманда аман-сау Отан соғысының ІІІ дәрежелі жасай беріңіз, - деді ол. орденін, «Жуков» медалін Қонақтарды жылы шыраймен кеудесіне таққан. қарсы алған қарт майдангер отты Жақында денсаулығы сыр жылдарды есіне алып, пулеметші беріп, ота жасатқан қария, болғанын, Польшаны азат етуге сауығып 72-інші Жеңісті де қарсы қатысқанын, бүкіл Еуропаны алуға сөз берді. кесіп өтіп, Жеңісті Берлинде Қазір Сарыарқа ауданында тойлағанын айтты. 70 ардагер тұрады. Олардың Ардагер аңызға айналған Пан- бәріне де осындай сый жасалып, филов дивизиясының батальо- құрмет көрсетіледі. Көп ұзамай нында соғысыпты. аудан әкімдігі әр ардагердің Жауынгерлік ерлігі үшін ба- үйінің тұсына онда майдангердің тыр Ұлы Отан соғысының І, ІІ тұратынын біліп жүру үшін ардәрежелі ордендерімен, екі рет найы тақталар орнатады. Даңқ орденімен, «Ерлігі үшін» Орынбек ӨТЕМҰРАТ
ЕРЛІККЕ ТАҒЗЫМ ˁ˘˲́˘˲೪˘ ˘˶˞˘ˮ́ ഉ˪˧˭˞˧˛˧ˮ˧೮ ˥́˭˞˘˳˵́˲˶́˭˟ˮ ˟ˬ˯˲˞˘˞˘೦́ ಁˬˤ̆ ʺ˯ˬ˞˘೦ˬ˯˚˘ ˟˳˪˟˲˵˪˧˾˧ˮ˧೮ ˭˘೮́ˮ˘ ˢˤˮ˘ˬ೦˘ˮ ˺˘ˬ́೪ ౭ˬ́ ʽ˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ˮ˞˘ ೪˘ˣ˘ ˵˘˱೪˘ˮ ˭˘˥˞˘ˮͲ ˛˟˲ˬ˟˲ ˲˶˺́ˮ˘ ˵˘೦ˣ́˭ ˟˵˧˱͕ ˛ˬ ˾˯೪˵˘˲́ˮ ೪˯˥˞́͘ Ескерткіш жанына Астана қаласы Ардагерлер кеңесінің төрағасы Сансызбай Есілов бастаған майдангерлер, Сарыарқа ауданының әкімі Павел Кулагин, қалалық мәслихат депутаттары мен жоғары оқу орны студенттері, мектеп оқушылары жиналды. Бір минут үнсіздіктен соң ескерткішке гүл шоқтары қойылып, С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті студенттерінің қатысуымен шағын концерт өтті. Көркем Оразалина Сейдолла
͓͌ʦʢʛʨʨʻ ɸʤ͙ʱʧ ʜ͝ʣʛ ʨʱʡ ʕʦʚʕʘʛʦʡʛʦʻ͛ Сіздерді Ұлы Жеңістің 71 жылдық мерейтойымен шын жүректен құттықтаймыз! Сіздердің Ұлы Отан соғысындағы көрсеткен ерліктеріңіз, жан шыдамас қиындыққа төзіп, еліміз, жеріміз үшін аянбай айқасып, неміс басқыншыларын жеңіп, келесі ұрпақтарыңыздың өсіпөніп жетіліп, Егеменді Қазақстанның мықты да гүлденген мемлекет болуына қосқан үлестеріңіз ешқашан да ұмытылмайды. Сіздер аманат еткен ұлтаралық татулық, тұрақтылық, бейбітшілік біздер үшін әрқашанда еліміздің ең бір қасиетті ұстанымдарының бірі бола бермек. Бүгінгі күні Сіздер жастарды отансүйгіштікке, адалдыққа тәрбиелеуге үлкен үлес қосып келесіздер. Жеңіс күні 9 мамыр мерекесі қарсаңында Сіздерге зор денсаулық, қажымас қайрат, баянды ұзақ ғұмыр тілейміз. Алдағы уақытта да қаланың, сонымен қатар еліміздің гүлденуі үшін жастарға патриоттық тәрбие беру жолында белсенді үлес қосады деп сенеміз. Астана қалалық Ардагерлер кеңесі
Бәйтерековтің «Әлия» әнімен батыр қыздың рухын жаңғыртты. «Ақ желкен» студенттік театры «Соғыстың бір күні» қойылымын қойды. Айдар
Шабаев пен Шыңғыс Тұрғанов майдан әндерін айтты. «Шалқыма» би ансамблі өнер көрсетті. Аманғали ҚАЛЖАНОВ
ÆÅҢ²Ñ ËÅÍÒÀËÀÐÛ ÒÀÐÀÒÛËÀÄÛ ʥ˛˧ˮ ˟ˬ˯˲˞˘˞˘ ͨʮ˟೮˧˳ ˬ˟ˮ˵˘˳́ͩ ˘ˣ˘˭˘˵˵́೪ ˘˪˻ˤ̆˳́ ˙˘˳˵˘ˬ́˱͕ ˾ ˪ˮ ˙˯˥́ ˵˲೦́ˮ˞˘˲೦˘ ˘˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲˛˟ ˵˘೦ˣ́˭ ˟˵˶˛˟ ˮ˞˟˥˵˧ˮ ˬ˟ˮ˵˘ˬ˘˲ ˬ˟˳˵˧˲˧ˬ˟˞˧͘ «Бәйтерек», «Отан қорғаушылар» монументтерінің және «Хан Шатыр» сауда-ойынсауық орталығының маңайында, сондай-ақ, қала әкімдігінің алдында әскери киімдегі еріктілер қала тұрғындары мен қонақтарға 30 мың лента таратады. Жеңіс күнін мереке-
леу символы ҚР Мемлекеттік Туының түсімен үйлестіріліп жасалған. Жеңіс лентасының ұзындығы – 30 см, ені – 3 см. Лентаның шеттерінде Отан соғысы Ордені бейнеленген. Ал классикалық георгий лентасын тағуға ресми түрде тыйым салынбаған.
Астана қалалық Ардагерлер кеңесі Ұлы Отан соғысы ардагерлері Момынқұлов Тұрсынбайды және Боранбаев Мнайдарды 90 жылдық мерейтойларымен шын жүректен құттықтайды. Зор денсаулық, жанұяларыңызға тыныштық тілейді.
ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘೦́ ˪˥˾˧ ʪˤˮ˘ ˪Ͳ ˾˟˳˧ˮ˞˟ ʮ˟೮˧˳˵˧೮ ϳϭˢ́ˬ˞́೦́ ˭˟ˮ ౢ˘ˣ˘೪˳˵˘ˮ ˃ഉ˶˟ˬ˳˧ˣ˞˧˛˧ˮ˧೮ Ϯϱ ˢ́ˬ ˞ ́೦́ˮ˘ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ˤ˛˧ˬ˧˪˵˧ ˾˘˲˘ ˵˵˧͘
МЕРЕЙЛІ МЕРЕКЕ
Жиын барысында Алматы аудандық Ардагерлер кеңесінің төрағасы Сайлаубек Байболов пен «Күйші Дина» шағын орталығының басшысы Мәкен Қайыров сөз сөйлеп, тұрғындарды ұлы мейраммен құттықтады.
Сондай-ақ, №22 мектептің оқушылары өз өнерлерін паш етіп, ауланы ән мен күйге бөледі. Мамырдың жаймашуақ күніне дөп келген мерекелік кештің соңы спорттық сайыстарға ұласты. Ботагөз ИКРАМОВА
16
ȹ
ȽÉÄÀ½Ê
ƶLJLjƶǃƶ gƶǁƶLJǑ cǀƭǂƺƭƹƭǃƭi gƶljǁǑLJǑ
ƶǧǨǖǣǖ fǖǡǖǧDZ
ȫ ĭÁÈÁĭÒÓÁÎ ÑÆÒÐÔÂÌÉËÁÒÜ ģżÌÆÓ ÍÉÎÉÒÓÑ̼ļ ÁÒÓÁÎÁ ĭÁÌÁÒÜÎÜħ ģżÌÆÓ ÅÆÐÁÑÓÁÍÆÎÓ¼ ÎïñíáóéãóĄë ĬĪĬüĬóüĬ áëó çüìĨü òĢôĄñåæ îïñíáóéãóĄë ĬĪĬüĬóüĬ ëæòĄíåæñåĄ ÍæíìæëæóóĄë óĄñëæôåĄĦ óĄèĄìĄíĄîæ Ě âïìüð æîäĄèĄìåĄ
ͨౢ˯˲೦˘ˮ˾́ˬ́೪ ˮ˟˭˟˳˟ ೪˘˭೪˯˲˾́ˬ́೪ ˙˯˥́ˮ˾˘ ˹˶ˮ˪˻ˤ̆ˬ˘˲˞́ ˢˣ˟˛˟ ˘˳́˲˘˵́ˮ ˯˲˛˘ˮ ˪˲˳˟˵˟˵˧ˮ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵˵˟˲ ˲˟˛ˬ˘˭˟ˮ˵˵˟˲˧ˮ ˙˟˪˧˵˶ ˵˶˲˘ˬ́ͩ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ഉ˪˧˭˞˧˛˧ˮ˧೮ ϮϬϭϱ ˢ́ˬ೦́ ϵ ೪́˲˪˥˟˪˵˟˛˧ ζ ϭϬϳͲϭϱϲϱ ೪˘˶ˬ́˳́ˮ˘ ˣ˛˟˲˧˳˵˟˲ ˟ˮ˛˧ˣ˶ ˵˶˲˘ˬ́ Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 сәуірдегі заңдарына сәйкес Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. «Қорғаншылық немесе қамқоршылық бойынша функцияларды жүзеге асыратын орган көрсететін мемлекеттік қызметтер регламенттерін бекіту туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2015 жылғы 9 қыркүйектегі № 107-1565 қаулысына (Нормативтiк құқықтық актiлердiң мемлекеттiк тіркеу тiзiлiмiнде № 952 болып тіркелген, 2015 жылғы 22 қазандағы № 118 (3323) «Астана ақшамы», 2015 жылғы 22 қазандағы № 118 (3341) «Вечерняя Астана» газеттерінде жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін: жоғарыда көрсетілген қаулыға 5, 7-қосымшалар осы қаулыға 1, 2-қосымшаларға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.
2. «Астана қаласының Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Эльмира Амангелдіқызы Суханбердиеваға осы қаулыны әділет органдарында мемлекеттік тіркелгеннен кейін ресми және мерзімді баспа басылымдарында жариялау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған интернет-ресурста және Астана қаласы әкімдігінің интернет-ресурсында орналастыру жүктелсін. 3. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің орынбасары Е.Ә. Аманшаевқа жүктелсін. 4. Осы қаулы әділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді және алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Астана қаласының әкімі
ͨʥ˘ˬ˘ˮ́ ;˙˘ˬ˘ˬ˘˲˞́Ϳ ˱˘˵˲˯ˮ˘˵˵́೪ ˵ഉ˲˙ˤ˟ˬ˟˶˛˟ ˙˟˲˶ͩ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ೪́ˣ˭˟˵ ˲˟˛ˬ˘˭˟ˮ˵˧ 1. «Баланы (балаларды) патронаттық тәрбиелеуге беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметті (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет) «Астана қаласының Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді. Өтінішті қабылдау және мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижесін беру: 1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесі; 2) «электрондық үкіметтің» www.e.gov.kz веб порталы (бұдан әрі – портал). 2. Мемлекеттік қызметті көрсету нысаны – қағаз түрінде. 3. Мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижесі: көрсетілетін қызметті берушіге жүгінген кезде – баланы (балаларды) патронаттық тәрбиеге беру туралы шарт не болмаса Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 2 қарашадағы № 619 бұйрығымен бекітілген «Баланы (балаларды) патронаттық тәрбиелеуге беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының (бұдан әрі – Стандарт) 10-тармағында көрсетілген жағдайларда және негіздер бойынша мемлекеттік қызмет көрсетуден уәжді бас тарту; порталда – Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша баланы (балаларды) патронаттық тәрбиеге беру туралы шарт жасау туралы хабарлама (бұдан әрі - шарт жасау туралы хабарлама) не Стандарттың 10-тармағында көрсетілген жағдайларда және негіздер бойынша мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту туралы уәжді жауап. Мемлекеттік қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті алушы) тегін көрсетіледі. Қызмет алушының алдын-ала жазылуы және жедел қызмет көрсетуі қарастырылмаған. 2. Мемлекеттiк қызмет көрсету процесінде көрсетiлетiн қызметтi берушiнiң құрылымдық бөлiмшелерiнiң (қызметкерлерiнiң) iс-қимыл тәртiбiн сипаттау 4. Мемлекеттiк қызмет көрсету бойынша рәсiмдi (iс-қимылды) бастаудың негізі көрсетілетін қызметті алушының Стандарттың 9-тармағында қарастырылған тізбеге сәйкес құжаттар топтамасын беруі болып табылады. 5. Мемлекеттiк қызмет көрсету процесінің құрамына кiретiн әрбір рәсiмнің (iс-қимылдардың) мазмұны, оны орындаудың ұзақтығы: 1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкеріне көрсетілетін қызметті алушы Стандарттың 9-тармағында қарастырылған қажетті құжаттарды тапсырған сәттен бастап қабылдауды және тіркеуді жүзеге асыруы – 30 (отыз) минут; 2) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкерінің көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын көрсетілетін қызметті берушінің басшысының қарауына жіберуі – 1 (бір) жұмыс күні; 3) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын қарастырады және жауапты орындаушыны тағайындайды – 1 (бір) жұмыс күні ішінде; 4) көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы көрсетілетін қызметті алушыдан түскен құжаттардың Стандарттың 9-тармағында қарастырылған талапқа сәйкестігін қарастырады, оған баланы (балаларды) патронаттық тәрбиелеуге беру туралы шарттың жобасын дайындайды немесе қызметті
7) 4–процесс: көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ төлнұсқалығының дәлелденбеуіне байланысты сұратылып отырған мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту туралы хабарламаны жасау; 8) 5–процесс: көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ куәландырылған (қол қойылған) электрондық құжатын (көрсетілетін қызметті алушының сұранысын) «электрондық үкімет» өңірлік шлюзі автоматтандырылған жұмыс орнына (бұдан әрі – ЭҮ ӨШАЖО) көрсетілген қызметті берушінің сұранысты өңдеуі үшін «электрондық үкімет» шлюзі арқылы жіберуі; 9) 3–шарт: көрсетілетін қызметті берушінің көрсетілетін қызметті алушының Стандарттың 9– тармағында көрсетілген қоса берілген құжаттардың сәйкестігін және мемлекеттік қызметті көрсетуге негізін тексеруі. 10) 6–процесс: көрсетілетін қызметті алушының
көрсетуден бас тарту туралы уәжді жауап – 26 (жиырма алты) күн ішінде; 5) көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы шартты мемлекеттік есепке алу журналына тіркейді және көрсетілетін қызметті алушыға мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижесін береді – 1 (бір) жұмыс күні ішінде. Көрсетілетін қызметті берушіге құжаттар топтамасын тапсырған сәттен бастап мемлекеттік қызмет көрсету мерзімі – 30 (отыз) күнтізбелік күн. 3. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде құрылымдық бөлімшелер (қызметкерлер) мен көрсетілетін қызметті берушінің өзара іс-қимыл тәртібін сипаттау 6. Мемлекеттік қызмет көрсету процесіне қатысатын көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) тізбесі: 1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкері; 2) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы; 3) көрсетілетін қызметті берушінің орындаушысы. Көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелер (қызметкерлер) рәсімдердің (іс-қимылдың) реттілігін және мемлекеттік қызмет көрсету үдерісiнде ақпараттық жүйелерді пайдалану тәртібін сипаттау Регламентке қосымшаға сәйкес бизнес-процестерінің анықтамасында көрсетілген. 4. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде өзара іс-қимыл тәртібін және ақпараттық жүйелерді пайдалануын сипаттау 7. Мемлекеттік қызмет көрсету кезінде көрсетілетін қызметті алушыға халыққа қызмет көрсету орталықтарына жүгіну мүмкіндігі қарастырылмаған. 8. Портал арқылы мемлекеттік қызмет көрсету кезінде өтініш білдіру тәртібінің және көрсетілетін қызметті беруші мен көрсетілетін қызметті алушының рәсімдер (іс-қимыл) бірізділігінің сипаттамасы: 1) көрсетілетін қызметті алушы жеке сәйкестендіру нөмірінің (бұдан әрі – ЖСН) және пароль көмегімен порталда тіркелуін жүзеге асырады; 2) 1–процесс: порталда мемлекеттік қызмет алу үшін мемлекеттік қызмет алушының ЖСН және пароль (авторизациялау үдерісін) енгізуі; 3) 1–шарт: порталда ЖСН және пароль арқылы тіркелген көрсетілетін қызметті алушы туралы мәліметтердің дұрыстылығын тексеру; 4) 2–процесс: порталда көрсетілетін қызметті алушының мәліметтерінде бұзушылықтардың болуына байланысты авторизациялаудан бас тарту туралы хабарлама қалыптастыру; 5) 3–процесс: көрсетілетін қызметті алушының Регламентте көрсетілген мемлекеттік қызметті таңдауы, экранға мемлекеттік қызметті көрсету үшін сұраныс үлгісін шығаруы, форматтық талаптарды және оның құрылымын ескере отырып нысанын (деректерді енгізу) толтыруы, Стандарттың 9–тармағында көрсетілген электронды түрдегі қажетті құжаттар көшірмелерін сұраныс үлгісіне бекітуі, сондай-ақ, сұранысты куәландыру (қол қою) үшін электрондық цифрлық қол (бұдан әрі – ЭЦҚ) қойылған тіркеу куәлігін таңдауы; 6) 2–шарт: порталда көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ тіркеу куәлігінің әрекет ету мерзімін және оның қайтарылған (күші жойылған) тіркеу куәліктерінің тізімінде болмауын, сондай-ақ, сәйкестендіру мәліметтерінің (сұраныста көрсетілген ЖСН және ЭЦҚ тіркеу куәлігінде көрсетілген ЖСН арасында) сәйкестігін тексеруі;
құжаттарында бұзушылықтардың болуына байланысты сұратылған мемлекеттік қызметтен бас тарту туралы хабарлама жасауы; 11) 7–процесс: көрсетілетін қызметті алушының ЭҮ ӨШАЖО қалыптастырылған мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесін алуы (электрондық құжат үлгісіндегі хабарлама). Көрсетілетін мемлекеттік қызметтің нәтижесі көрсетілетін қызметті берушінің уәкілетті тұлғасының ЭЦҚ куәландырған электрондық құжаты үлгісінде көрсетілетін қызметті алушының «жеке кабинетіне» жіберіледі. Көрсетілетін қызметті алушы шарт жасасу туралы хабарламаны алғаннан кейін баланы (балаларды) патронаттық тәрбиелеуге беру туралы шарт жасау үшін хабарламада көрсетілген мекенжай бойынша хабарласуы қажет. «Баланы (балаларды) патронаттық тәрбиелеуге беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне қосымша
ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵ ˪˲˳˟˵˶˞˧೮ ˙ˤˣˮ˟˳Ͳ˱˲˯˻˟˳˵˟˲˧ˮ˧೮ ˘ˮ́೪˵˘˭˘ˬ́೦́ Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɤɟԙɫɟ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪɿ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪɿ
ɉɨɪɬɚɥ
ɀɋɇ ɦɟɧ ɩɚɪɨɥɶ ɤԧɦɟɝɿɦɟɧ ɩɨɪɬɚɥɞɚ ɬɿɪɤɟɭɞɿ ɠԛɡɟɝɟ ɚɫɵɪɭ
Ә. Жақсыбеков
Астана қаласы әкімдігінің 2016 жылғы «06» 04 № 107-665 қаулысына 1-қосымша
1. Жалпы ережелер
www.astana-akshamy.kz
ɋɬɚɧɞɚɪɬɬɵԙ -ɬɚɪɦɚԑɵɧɞɚ ɤԧɪɫɟɬɿɥɝɟɧ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ԕɨɫɚ ɛɟɪɿɥɝɟɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧɵԙ ɫԥɣɤɟɫɬɿɝɿɧ ɠԥɧɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɤԧɪɫɟɬɭɞɿԙ ɧɟɝɿɡɿɧ ɬɟɤɫɟɪɭ
ɠɨԕ
ɢԥ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧɞɚԑɵ ɛԝɡɭɲɵɥɵԕɬɚɪɞɵԙ ɛɨɥɭɵɧɚ ɛɚɣɥɚɧɵɫɬɵ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɠԧɧɿɧɞɟ ɯɚɛɚɪɥɚɦɚ ɚɥɭɵ 20 (ɠɢɵɪɦɚ) ɦɢɧɭɬ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧ ԕɚɛɵɥɞɚɭ ɠԥɧɟ ɬɿɪɤɟɭ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɤɟԙɫɟ ɦɚɦɚɧɵɧɵԙ ԕɚɠɟɬɬɿ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵԙ ԕɚɛɵɥɞɚɧԑɚɧɵ ɬɭɪɚɥɵ ԕɨɥɯɚɬ ɛɟɪɭɿ- 30 ɨɬɵɡ ɦɢɧɭɬɬɚɧ ɚɪɬɵԕ ɟɦɟɫ ɠԥɧɟ ɛɚɫɲɵԑɚ ɛɟɪɭɿ – ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿɧɟɧ ɚɪɬɵԕ ɟɦɟɫ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ «ɠɟɤɟ ɤɚɛɢɧɟɬɿɧɞɟ» ɷɥɟɤɬɪɨɧɞɵԕ ԕԝɠɚɬ ɧɵɫɚɧɵɧɞɚ ɯɚɛɚɪɥɚɦɚ ɚɥɭ 20 (ɠɢɵɪɦɚ) ɦɢɧɭɬɬɚɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
ɇԥɬɢɠɟɧɿ ɛɟɪɭ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɠɚɭɚɩɬɵ ɨɪɵɧɞɚɭɲɵɫɵ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɛɚɫɲɵɫɵ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧ ԕɚɪɚɫɬɵɪɭ ɠԥɧɟ ɬɚɩɫɵɪɭ – 1 ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿɧɟɧ ɚɪɬɵԕ ɟɦɟɫ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɨɪɵɧɞɚɭɲɵɫɵɦ ɟɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵԙ ԝɫɵɧɵɥɵɩ ɨɬɵɪԑɚɧ ɬɚɥɚɩɬɚɪԑɚ ɫԥɣɤɟɫɬɿɝɿɧ ԕɚɪɚɫɬɵɪɭ ɛɚɥɚɧɵ ɛɚɥɚɥɚɪɞɵ ɩɚɬɪɨɧɚɬɬɵԕ ɬԥɪɛɢɟɥɟɭɝɟ ɛɟɪɭ ɬɭɪɚɥɵ ɲɚɪɬ ɞɚɣɵɧɞɚɭ ɧɟɦɟɫɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɟɧ ɭԥɠɞɿ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ, ɨɪɵɧɞɚɥɭ ԝɡɚԕɬɵԑɵ– 2 ɠɢɵɪɦɚ ɚɥɬɵ) ɤԛɧɬɿɡɛɟɥɿɤ ɤԛɧɧɟɧ ɚɪɬɵԕ ɟɦɟɫ
ɒɚɪɬɬɵ ɟɫɟɩɤɟ ɚɥɭ ɠɭɪɧɚɥɵɧɞɚ ɬɿɪɤɟɭ ɠԥɧɟ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵԑɚ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɿԙ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧ ɛɟɪɭɿ – ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ
Астана қаласы әкімдігінің 2016 жылғы «06» 04 № 107-665 қаулысына 2-қосымша
ͨʥ˘ˬ˘ ˘˳́˲˘˱ ˘ˬ˶೦˘ ˵˧ˬ˟˪ ˙˧ˬ˞˧˲˛˟ˮ ˘˞˘˭˞˘˲˞́ ˟˳˟˱˪˟ ೪˯̅ͩ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ೪́ˣ˭˟˵ ˲˟˛ˬ˘˭˟ˮ˵˧ 1. Жалпы ережелер 1. «Бала асырап алуға тілек білдірген адамдарды есепке қою» мемлекеттік көрсетілетін қызметті (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет) «Астана қаласының Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді. Мемлекеттік қызмет көрсету үшін өтінішті қабылдау: 1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесі; 2) «электрондық үкіметтің» www.e.gov.kz веб порталы (бұдан әрі – портал) арқылы жүзеге асырылады. 2. Мемлекеттік қызметті көрсету нысаны – қағаз түрінде. 3. Мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижесі: көрсетілетін қызметті берушіге жүгінген кезде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 2 қарашадағы № 619 бұйрығымен бекітілген «Бала асырап алуға тілек білдірген адамдарды есепке қою» мемлекеттік қызмет стандартына (бұдан әрі – Стандарт) 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бала асырап алуға үміткер (лер) болу мүмкіндігі (мүмкін еместігі) туралы қорытынды не болмаса Стандарттың 10-тармағында көзделген жағдайларда және негіздер бойынша мемлекеттік қызмет көрсетуден уәжді бас тарту; порталда – Стандартқа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бала асырап алуға үміткер (лер) болу мүмкіндігі (мүмкін еместігі) туралы қорытындының дайындығы туралы хабарлама (бұдан әрі – хабарлама). Мемлекеттік қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті алушы) тегін көрсетіледі.
Көрсетілетін қызметті алушының алдынала жазылуы және жедел қызмет көрсетуі қарастырылмаған. 2. Мемлекеттiк қызмет көрсету процесінде көрсетiлетiн қызметтi берушiнiң құрылымдық бөлiмшелерiнiң (қызметкерлерiнiң) iс-қимыл тәртiбiн сипаттау 4. Мемлекеттiк қызмет көрсету бойынша рәсiмдi (iс-қимылды) бастаудың негізі көрсетілетін қызметті алушының Стандарттың 9-тармағында қарастырылған тізбеге сәйкес құжаттар топтамасын беруі болып табылады. 5. Мемлекеттiк қызмет көрсету процесінің құрамына кiретiн әрбір рәсiмнің (iс-қимылдардың) мазмұны, оны орындаудың ұзақтығы: 1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкеріне көрсетілетін қызметті алушы Стандарттың 9-тармағында қарастырылған қажетті құжаттарды тапсырған сәттен бастап қабылдауды және тіркеуді жүзеге асыруы – 30 (отыз) минут; 2) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкерінің көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын көрсетілетін қызметті берушінің басшысының қарауына жіберуі – 1 (бір) жұмыс күні; 3) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы көрсе тілетін қызметті алушының құжаттарын қарастырады және жауапты орындаушыны тағайындайды – 1 (бір) жұмыс күні ішінде; 4) көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы көрсетілетін қызметті алушыдан түскен құжаттардың Стандарттың 9-тармағында қарастырылған талаптарға сәйкестігін
17
ȹ
www.astana-akshamy.kz
ȽÉÄÀ½Ê
қарастырады, Стандарттың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша бала асырап алуға тілек білдірген адамдардың тұрғын үй-тұрмыстық жағдайын зерттеу актісін (бұдан әрі-акт), оған бала асырап алуға үміткерлер болудың мүмкіндігі (мүмкін еместігі) туралы қорытынды дайындайды немесе мемлекеттік қызметті көрсетуден бас тарту туралы уәжді жауап – 12 (он екі) күн ішінде; 5) көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы актіні және қорытындыны есепке алу журналына тіркейді және көрсетілетін қызметті алушыға мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижесін береді – 1 (бір) жұмыс күні ішінде. Көрсетілетін қызметті берушіге құжаттар топтамасын тапсырған сәттен бастап мемлекеттік қызмет көрсету мерзімі –15 (он бес) күнтізбелік күн. 3. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде құрылымдылық бөлімшелер (қызметкерлер) мен көрсетілетін қызметті берушінің өзара іс-қимыл тәртібін сипаттау 6. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде қатысатын көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) тізбесі: 1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкері; 2) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы; 3) көрсетілетін қызметті берушінің орындаушысы. Көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелер (қызметкерлер) рәсімдердің (ісқимылдың) реттілігін және мемлекеттік қызмет көрсету үдерісiнде ақпараттық жүйелерді пайдалану тәртібін сипаттау Регламентке қосымшаға сәйкес бизнес-процестерінің анықтамасында көрсетілген. 4. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде өзара іс-қимыл тәртібін және ақпараттық жүйелерді пайдалануын сипаттау 7. Мемлекеттік қызмет көрсету кезінде көрсетілетін қызметті алушыға халыққа қызмет көрсету орталықтарына жүгіну мүмкіндігі қарастырылмаған. 8. Портал арқылы мемлекеттік қызмет көрсету кезінде өтініш білдіру тәртібінің және көрсетілетін қызметті беруші мен көрсетілетін қызметті алушының рәсімдер (іс-қимыл) бірізділігінің сипаттамасы: 1) көрсетілетін қызметті алушы жеке сәйкестендіру нөмірінің (бұдан әрі – ЖСН) және пароль көмегімен порталда тіркелуін жүзеге асырады; 2) 1–процесс: порталда мемлекеттік қызмет алу үшін мемлекеттік қызмет алушының ЖСН және пароль (авторизациялау үдерісін) енгізуі;
3) 1–шарт: порталда ЖСН және пароль арқылы тіркелген көрсетілетін қызметті алушы туралы мәліметтердің дұрыстылығын тексеру; 4) 2–процесс: порталда көрсетілетін қызметті алушының мәліметтерінде бұзушылықтардың болуына байланысты авторизациялаудан бас тарту туралы хабарлама қалыптастыру; 5) 3–процесс: көрсетілетін қызметті алушының Регламентте көрсетілген мемлекеттік қызметті таңдауы, экранға мемлекеттік қызметті көрсету үшін сұраныс үлгісін шығаруы, форматтық талаптарды және оның құрылымын ескере отырып нысанын (деректерді енгізу) толтыруы, Стандарттың 9–тармағында көрсетілген электронды түрдегі қажетті құжаттар көшірмелерін сұраныс үлгісіне бекітуі, сондай-ақ, сұранысты куәландыру (қол қою) үшін электрондық цифрлық қол (бұдан әрі – ЭЦҚ) қойылған тіркеу куәлігін таңдауы; 6) 2–шарт: порталда көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ тіркеу куәлігінің әрекет ету мерзімін және оның қайтарылған (күші жойылған) тіркеу куәліктерінің тізімінде болмауын, сондайақ, сәйкестендіру мәліметтерінің (сұраныста көрсетілген ЖСН және ЭЦҚ тіркеу куәлігінде көрсетілген ЖСН арасында) сәйкестігін тексеруі; 7) 4–процесс: көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ төлнұсқалығының дәлелденбеуіне байланысты сұратылып отырған мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту туралы хабарламаны жасау; 8) 5–процесс: көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ куәландырылған (қол қойылған) электрондық құжатын (көрсетілетін қызметті алушының сұранысын) «электрондық үкімет» өңірлік шлюзі автоматтандырылған жұмыс орнына (бұдан әрі – ЭҮ ӨШАЖО) көрсетілген қызметті берушінің сұранысты өңдеуі үшін «электрондық үкімет» шлюзі арқылы жіберуі; 9) 3–шарт: көрсетілетін қызметті берушінің көрсетілетін қызметті алушының Стандарттың 9–тармағында көрсетілген қоса берілген құжаттардың сәйкестігін және мемлекеттік қызметті көрсетуге негізін тексеруі; 10) 6–процесс: көрсетілетін қызметті алушының құжаттарында бұзушылықтардың болуына байланысты сұратылған мемлекеттік қызметтен бас тарту туралы хабарлама жасауы; 11) 7–процесс: көрсетілетін қызметті алушының ЭҮ ӨШАЖО қалыптастырылған мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесін алуы (электрондық құжат үлгісіндегі хабарлама). Көрсетілетін мемлекеттік қызметтің нәтижесі көрсетілетін қызметті берушінің уәкілетті тұлғасының ЭЦҚ куәландырған электрондық құжаты үлгісінде көрсетілетін қызметті алушының «жеке кабинетіне» жіберіледі. Көрсетілетін қызметті алушы хабарламаны алғаннан кейін бала асырап алуға үміткер (лер) болудың мүмкіндігі (мүмкін еместігі) туралы қорытындыны алу үшін хабарламада көрсетілген мекенжай бойынша хабарласуы қажет «Бала асырап алуға тілек білдірген адамдарды есепке қою» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне қосымша
ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵ ˪˲˳˟˵˶˞˧೮ ˙ˤˣˮ˟˳Ͳ˱˲˯˻˟˳˵˟˲˧ˮ˧೮ ˘ˮ́೪˵˘˭˘ˬ́೦́ Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ
ɉɨɪɬɚɥ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɤɟԙɫɟ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪɿ
ɀɋɇ ɦɟɧ ɩɚɪɨɥɶ ɤԧɦɟɝɿɦɟɧ ɩɨɪɬɚɥɞɚ ɬɿɪɤɟɭɞɿ ɠԛɡɟɝɟ ɚɫɵɪɭ
ɋɬɚɧɞɚɪɬɬɵԙ -ɬɚɪɦɚԑɵɧɞɚ ɤԧɪɫɟɬɿɥɝɟɧ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ԕɨɫɚ ɛɟɪɿɥɝɟɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧɵԙ ɫԥɣɤɟɫɬɿɝɿɧ ɠԥɧɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɤԧɪɫɟɬɭɞɿԙ ɧɟɝɿɡɿɧ ɬɟɤɫɟɪɭ
ɠɨԕ
ɢԥ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧ ԕɚɛɵɥɞɚɭ ɠԥɧɟ ɬɿɪɤɟɭ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɤɟԙɫɟ ɦɚɦɚɧɵɧɵԙ ԕɚɠɟɬɬɿ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵԙ ԕɚɛɵɥɞɚɧԑɚɧɵ ɬɭɪɚɥɵ ԕɨɥɯɚɬ ɛɟɪɭɿ- 30 ɨɬɵɡ ɦɢɧɭɬɬɚɧ ɚɪɬɵԕ ɟɦɟɫ ɠԥɧɟ ɛɚɫɲɵԑɚ ɛɟɪɭɿ – ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿɧɟɧ ɚɪɬɵԕ ɟɦɟɫ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧɞɚԑɵ ɛԝɡɭɲɵɥɵԕɬɚɪɞɵԙ ɛɨɥɭɵɧɚ ɛɚɣɥɚɧɵɫɬɵ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɠԧɧɿɧɞɟ ɯɚɛɚɪɥɚɦɚ ɚɥɭɵ 20 (ɠɢɵɪɦɚ) ɦɢɧɭɬ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ «ɠɟɤɟ ɤɚɛɢɧɟɬɿɧɞɟ» ɷɥɟɤɬɪɨɧɞɵԕ ԕԝɠɚɬ ɧɵɫɚɧɵɧɞɚ ɯɚɛɚɪɥɚɦɚ ɚɥɭ 20 (ɠɢɵɪɦɚ) ɦɢɧɭɬɬɚɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
ɇԥɬɢɠɟɧɿ ɛɟɪɭ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɛɚɫɲɵɫɵ
Ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɪɚɫɬɵɪɭ ɠԥɧɟ ɬɚɩɫɵɪɭ – 1 ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɠɚɭɚɩɬɵ ɨɪɵɧɞɚɭɲɵɫɵ
Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɨɪɵɧɞɚɭɲɵɫɵ Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧ ԝɫɵɧɵɥɵɩ ɨɬɵɪԑɚɧ ɬɚɥɚɩɬɚɪԑɚ ɫԥɣɤɟɫɬɿɝɿɧ ԕɚɪɚɫɬɵɪɭɵ ɛɚɥɚ ɚɫɵɪɚɩ ɚɥɭԑɚ ԛɦɿɬɤɟɪɥɟɪɞɿԙ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣɬԝɪɦɵɫɬɵԕ ɠɚԑɞɚɣɵɧ ɡɟɪɞɟɥɟɭ ɚɤɬɿɫɿɧ ɞɚɣɵɧɞɚɭ ɠԥɧɟ ɛɚɥɚ ɚɫɵɪɚɩ ɚɥɭԑɚ ԛɦɿɬɤɟɪ ɛɨɥɭɞɵԙ ɦԛɦɤɿɧɞɿɝɿ (ɦԛɦɤɿɧ ɿ ɿ)
Ⱥɤɬɿɧɿ ɠԥɧɟ ԕɨɪɵɬɵɧɞɵɧɵ ɠɭɪɧɚɥԑɚ ɬɿɪɤɟɭ ɠԥɧɟ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵԑɚ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɿԙ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧ ɛɟɪɭ – ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ ɿɲɿɧɞɟ
ƶLJLjƶǃƶ gƶǁƶLJǑ cǀƭǂƺƭƹƭǃƭi gƶljǁǑLJǑ
ƶǧǨǖǣǖ fǖǡǖǧDZ
ȫ ĭÁÈÁĭÒÓÁÎ ÑÆÒÐÔÂÌÉËÁÒÜ ģżÌÆÓ ÍÉÎÉÒÓÑ̼ļ ÁÒÓÁÎÁ ĭÁÌÁÒÜÎÜħ ģżÌÆÓ ÅÆÐÁÑÓÁÍÆÎÓ¼
ÎïñíáóéãóĄë ĬĪĬüĬóüĬ áëó çüìĨü òĢôĄñåæ îïñíáóéãóĄë ĬĪĬüĬóüĬ ëæòĄíåæñåĄ ÍæíìæëæóóĄë óĄñëæôåĄĦ óĄèĄìĄíĄîæ Ě âïìüð æîäĄèĄìåĄ
˃˟˺ˮˤ˪˘ˬ́೪ ˢഉˮ˟ ˪ഉ˳˧˱˵˧˪͕ ˯˲˵˘ ˙˧ˬ˧˭ˮ˟ˮ ˪˟˥˧ˮ˛˧ ˙˧ˬ˧˭ ˙˟˲˶ ˳˘ˬ˘˳́ˮ˞˘ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵˵˟˲ ˲˟˛ˬ˘˭˟ˮ˵˵˟˲˧ˮ ˙˟˪˧˵˶ ˵˶˲˘ˬ́ Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 сәуірдегі заңдарына сәйкес, Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. Мыналар: 1) «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті 1-қосымшаға сәйкес; 2) «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті 2-қосымшаға сәйкес бекітілсін.
2. «Астана қаласының Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Суханбердиева Эльмира Амангелдіқызына осы қаулыны әділет органдарында мемлекеттік тіркелгеннен кейін ресми және мерзімді баспа басылымдарында жариялау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын интернет-ресурста және Астана қаласы әкімдігінің интернет-ресурсында орналастыру жүктелсін. 3. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің орынбасары Е.Ә. Аманшаевқа жүктелсін. 4. Осы қаулы әділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді және ол алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Астана қаласының әкімі
Ә. Жақсыбеков Астана қаласы әкімдігінің 2016 жылғы «07» 04 № 107-675 қаулысына 1-қосымша
ͨ˃˟˺ˮˤ˪˘ˬ́೪ ˢഉˮ˟ ˪ഉ˳˧˱˵˧˪͕ ˯˲˵˘ ˙˧ˬ˧˭ˮ˟ˮ ˪˟˥˧ˮ˛˧ ˙˧ˬ˧˭ˮ˧೮ ˙˧ˬ˧˭ ˙˟˲˶ ˙˘೦˞˘˲ˬ˘˭˘ˬ˘˲́ˮ ˧˳˪˟ ˘˳́˲˘˵́ˮ ˙˧ˬ˧˭ ˙˟˲˶ ˥́˭˞˘˲́ˮ˞˘೦́ ˙˧ˬ˧˭ ˘ˬ˶˾́ˬ˘˲˞́ ˘˶́˳˵́˲˶ ˢഉˮ˟ ೪˘˥˵˘ ೪˘˙́ˬ˞˘˶ͩ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ೪́ˣ˭˟˵ ˲˟˛ˬ˘˭˟ˮ˵˧ 1. Жалпы ережелер 1. Осы «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті (бұдан әрі – Регламент) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі міндетін атқарушының «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру саласында көрсетілетін мемлекеттік қызметтер стандарттарын бекіту туралы» 2015 жылғы 6 қарашадағы № 627 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік-құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12417 болып тіркелген) «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты (бұдан әрі – Стандарт) негізінде әзірленді. «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызметті (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет) Астана қаласының техникалық және кәсіптік орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді. Өтініштерді қабылдау және мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесін беру көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесі арқылы жүзеге асырылады. 2. Мемлекеттік қызметті көрсету нысаны – қағаз жүзінде. 3. Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарына ауыстыру немесе қайта қабылдау туралы бұйрық болып табылады. 4. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті алушы) тегін көрсетіледі. 2. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) іс-қимыл тәртібін сипаттау 5. Көрсетілетін қызметті алушының Стандарттың 9-тармағында көрсетілген тізбеге сәйкес құжаттар топтамасын тапсыру мемлекеттік қызмет көрсету бойынша рәсімнің (іс-қимылдың) басталуы үшін негіз болып табылады. 6. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінің құрамына кіретін әрбір рәсімнің (іс-қимылдың) мазмұны, оны орындаудың ұзақтығы: 1-іс-қимыл – оқу орнына құжаттарды қабылдауға жауапты қызметкердің көрсетілетін қызметті алушыдан немесе оның заңды өкілінен қажетті құжаттарды қоса берумен еркін нысандағы өтінішті қабылдауы және тіркеуі – 15 (он бес) минуттан аспайды. Нәтижесі – Стандарттың 9-тармағында көзделген талаптарға сәйкес оқу орнына құжаттарды қабылдауға жауапты қызметкердің құжаттарды қабылдауы және тіркеуі; 2-іс-қимыл – білім алушыларды курстан курсқа, бір білім беру ұйымынан екіншісіне, бір оқу нысанынан екіншісіне, бір тілдік бөлімнен екіншісіне, бір мамандықтан екіншісіне, ақылы негізде оқудан мемлекеттік білім беру гранты бойынша оқуға ауыстыру үшін – көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы басшысының қарауына беру: күндізгі және кешкі оқу нысанында білім алушыларға – қабылдаушы оқу орнының жазғы және қысқы демалыс кезеңінде, кезекті академиялық кезең басталғанға дейін 5 (бес) жұмыс күнінен аспайды; сырттай оқу нысанында білім алушыларға – 28 (жиырма сегіз) күнтізбелік күннен аспайды, бірақ қабылдаушы тарапының кезекті емтихан сессиясы басталғанға дейін 5 (бес) күннен кешіктірмей. Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына қайта қабылдау үшін көрсетілетін қызметті алушының
құжаттарын техникалық және кәсіптік білім ұйымы басшысының қарауына беру – 13 (он үш) күнтізбелік күннен аспайды, оқу ақысын төлемегені үшін оқудан шығарылғандарды қайта қабылдау үшін – 2 (екі) жұмыс күні ішінде. Нәтижесі – көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын білім беру ұйымы басшысының қарастыруы; 3-іс-қимыл – техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы басшысының білім алушыны техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымына ауыстыру немесе қайта қабылдау туралы бұйрығын шығару – 1 (бір) жұмыс күнінен аспайды. Нәтижесі – техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы басшысының білім алушыны техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымына ауыстыру немесе қайта қабылдау туралы бұйрығы. 3. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде құрылымдық бөлімшелер (қызметкерлер) мен көрсетілетін қызметті берушінің өзара іс-қимыл тәртібін сипаттау 7. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет үдерісіне көрсетілетін қызметті берушінің мынадай құрылымдықфункционалдық бірліктері (қызметкерлері) қатысады: 1) оқу орнына құжаттарды қабылдауға жауапты қызметкер; 2) техникалық және кәсіптік білім беру ұйымының басшысы. 8. Мемлекеттік қызмет көрсету үдерісінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелері (қызметкерлері) арасындағы рәсімдер (іс-қимылдар) реттілігінің сипаттамасы Регламентке 1-қосымшаға сәйкес блок-сызбамен сүйемелденеді: 1-іс-қимыл – оқу орнына құжаттарды қабылдауға жауапты қызметкердің көрсетілетін қызметті алушыдан немесе оның заңды өкілінен қажетті құжаттарды қоса берумен еркін нысандағы өтінішті қабылдауы және тіркеуі – 15 (он бес) минуттан аспайды; 2-іс-қимыл – білім алушыларды курстан курсқа, бір білім беру ұйымынан екіншісіне, бір оқу нысанынан екіншісіне, бір тілдік бөлімнен екіншісіне, бір мамандықтан екіншісіне, ақылы негізде оқудан мемлекеттік білім беру гранты бойынша оқуға ауыстыру үшін – көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы басшысының қарауына беру: күндізгі және кешкі оқу нысанында білім алушыларға – қабылдаушы оқу орнының жазғы және қысқы демалыс кезеңінде, кезекті академиялық кезең басталғанға дейін 5 (бес) жұмыс күніннен аспайды; сырттай оқу нысанында білім алушыларға – 28 (жиырма сегіз) күнтізбелік күннен аспайды, бірақ қабылдаушы тарапының кезекті емтихан сессиясы басталғанға дейін 5 (бес) күннен кешіктірмей. Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына қайта қабылдау үшін көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын техникалық және кәсіптік білім ұйымы басшысының қарауына беру – 13 (он үш) күнтізбелік күннен аспайды, оқу ақысын төлемегені үшін оқудан шығарылғандарды қайта қабылдау үшін – 2 (екі) жұмыс күні ішінде; 3-іс-қимыл – техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы басшысының білім алушыны техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымына ауыстыру немесе қайта қабылдау туралы бұйрығын шығару – 1 (бір) жұмыс күнінен аспайды. 9. Мемлекеттік қызмет көрсету үдерісінде рәсімдердің (іс-қимылдардың) реттілігін, көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) өзара іс-қимылдарының нақты сипаттамасы Регламентке 2-қосымшаға сәйкес мемлекеттік қызмет көрсету бизнесүдерістерінің анықтамалығында көрсетіледі. Мемлекеттік қызмет көрсетудің бизнес-үдерістерінің анықтамалығы көрсетілетін қызметті берушінің интернет-ресурсында орналастырылады.
18
ȹ
www.astana-akshamy.kz
ȽÉÄÀ½Ê «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 1-қосымша
ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵˵˧ ˪˲˳˟˵˶ ˱˲˯˻˟˳˧ˮ˞˟ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ೪́ˣ˭˟˵˵˧ ˙˟˲˶˾˧ˮ˧೮ ೪˲́ˬ́˭˞́೪ ˙ˬ˧˭˾˟ˬ˟˲˧ ;೪́ˣ˭˟˵˪˟˲ˬ˟˲˧Ϳ ˘˲˘˳́ˮ˞˘೦́ ˧˳Ͳ೪ˤ˭́ˬ˞˘˲ ˲˟˵˵˧ˬ˧˛˧ ˳ˤ˱˘˵˵˘˭˘˳́ˮ́೮ ˙ˬ˯˪Ͳ˳́ˣ˙˘˳́ Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ 1-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɨԕɭ ɨɪɧɵɧɚ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭԑɚ ɠɚɭɚɩɬɵ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪɞɿԙ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɞɚɧ ɧɟɦɟɫɟ ɨɧɵԙ ɡɚԙɞɵ ԧɤɿɥɿɧɟɧ ԕɚɠɟɬɬɿ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɨɫɚ ɛɟɪɭɦɟɧ ɟɪɤɿɧ ɧɵɫɚɧɞɚԑɵ ԧɬɿɧɿɲɬɿ ԕɚɛɵɥɞɚɭɵ ɠԥɧɟ ɬɿɪɤɟɭɿ – ɨɧ ɛɟɫ ɦɢɧɭɬɬɚɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
2-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɛɿɥɿɦ ɚɥɭɲɵɥɚɪɞɵ ɤɭɪɫɬɚɧ ɤɭɪɫԕɚ ɛɿɪ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɚɧ ɟɤɿɧɲɿɫɿɧɟ ɛɿɪ ɨԕɭ ɧɵɫɚɧɵɧɚɧ ɟɤɿɧɲɿɫɿɧɟ ɛɿɪ ɬɿɥɞɿɤ ɛԧɥɿɦɧɟɧ ɟɤɿɧɲɿɫɿɧɟ ɛɿɪ ɦɚɦɚɧɞɵԕɬɚɧ ɟɤɿɧɲɿɫɿɧɟ ɚԕɵɥɵ ɧɟɝɿɡɞɟ ɨԕɭɞɚɧ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ɝɪɚɧɬɵ ɛɨɣɵɧɲɚ ɨԕɭԑɚ ɚɭɵɫɬɵɪɭ ԛɲɿɧ – ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧ ɬɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵ ɛɚɫɲɵɫɵɧɵԙ ԕɚɪɚɭɵɧɚ ɛɟɪɭ ɤԛɧɞɿɡɝɿ ɠԥɧɟ ɤɟɲɤɿ ɨԕɭ ɧɵɫɚɧɵɧɞɚ ɛɿɥɿɦ ɚɥɭɲɵɥɚɪԑɚ – ԕɚɛɵɥɞɚɭɲɵ ɨԕɭ ɨɪɧɵɧɵԙ ɠɚɡԑɵ ɠԥɧɟ ԕɵɫԕɵ ɞɟɦɚɥɵɫ ɤɟɡɟԙɿɧɞɟ ɤɟɡɟɤɬɿ ɚɤɚɞɟɦɢɹɥɵԕ ɤɟɡɟԙ ɛɚɫɬɚɥԑɚɧԑɚ ɞɟɣɿɧ ɛɟɫ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿɧɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ ɫɵɪɬɬɚɣ ɨԕɭ ɧɵɫɚɧɵɧɞɚ ɛɿɥɿɦ ɚɥɭɲɵɥɚɪԑɚ – ɠɢɵɪɦɚ ɫɟɝɿɡ ɤԛɧɬɿɡɛɟɥɿɤ ɤԛɧɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ ɛɿɪɚԕ ԕɚɛɵɥɞɚɭɲɵ ɬɚɪɚɩɵɧɵԙ ɤɟɡɟɤɬɿ ɟɦɬɢɯɚɧ ɫɟɫɫɢɹɫɵ ɛɚɫɬɚɥԑɚɧԑɚ ɞɟɣɿɧ ɛɟɫ ɤԛɧɧɟɧ ɤɟɲɿɤɬɿɪɦɟɣ ɬɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɞɚɪɵɧɚ ԕɚɣɬɚ ԕɚɛɵɥɞɚɭ ԛɲɿɧ – ɨɧ ԛɲ ɤԛɧɬɿɡɛɟɥɿɤ ɤԛɧɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ ɨԕɭ ɚԕɵɫɵɧ ɬԧɥɟɦɟɝɟɧɿ ԛɲɿɧ ɨԕɭɞɚɧ ɲɵԑɚɪɵɥԑɚɧɞɚɪɞɵ ԕɚɣɬɚ ԕɚɛɵɥɞɚɭ ԛɲɿɧ – ɟɤɿ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ ɿɲɿɧɞɟ
(бұдан әрі – көрсетілетін қызметті алушы) тегін көрсетіледі. 2. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) іс-қимыл тәртібін сипаттау 5. Көрсетілетін қызметті алушының Стандарттың 9-тармағында көрсетілген тізбеге сәйкес құжаттар топтамасын тапсыруы мемлекеттік қызмет көрсету бойынша рәсімнің (іс-қимылдың) басталуы үшін негіз болып табылады. 6. Мемлекеттік қызмет көрсету үдерісінің құрамына кіретін әрбір рәсімнің (іс-қимылдың) мазмұны, оларды орындау ұзақтығы: 1-іс-қимыл – оқу орнына құжаттарды қабылдауға жауапты қызметкердің қажетті құжаттарды қоса бере отырып, көрсетілетін қызметті алушыдан немесе оның заңды өкілінен еркін нысандағы өтінішті қабылдауы және тіркеуі – 30 (отыз) минуттан аспайды. Нәтижесі – оқу орнына құжаттарды қабылдауға жауапты қызметкердің құжаттарды қабылдауы мен тіркеуі және анықтама толтыру үшін білім беру ұйымының жауапты орындаушысына беруі; 2-іс-қимыл – білім беру ұйымының жауапты орындаушысының Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес анықтаманы толтыруы және анықтаманы білім беру ұйымының басшысына қол қоюға беруі – 2 (екі) жұмыс күні ішінде. Нәтижесі – жауапты орындаушының толтырылған анықтаманы білім беру ұйымының басшысына қол қоюға беруі; 3-іс-қимыл – білім беру ұйымы басшысының анықтамаға қол қоюы – 1 (бір) жұмыс күні ішінде. Нәтижесі – білім беру ұйымының басшысы қол қойған анықтама болып табылады.
3-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɬɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵ ɛɚɫɲɵɫɵɧɵԙ ɛɿɥɿɦ ɚɥɭɲɵɧɵ ɬɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɨɪɬɚ ɛɿɥɿɦɧɟɧ ɤɟɣɿɧɝɿ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɚ ɚɭɵɫɬɵɪɭ ɧɟɦɟɫɟ ԕɚɣɬɚ ԕɚɛɵɥɞɚɭ ɬɭɪɚɥɵ ɛԝɣɪɵԑɵɧ ɲɵԑɚɪɭ – ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 2-қосымша
ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ೪́ˣ˭˟˵ ˙ˤˣˮ˟˳Ͳ˱˲˯˻˟˳˧ˮ˧೮ ˘ˮ́೪˵˘˭˘ˬ́೦́ Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ
Ɉԕɭ ɨɪɧɵɧɚ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭԑɚ ɠɚɭɚɩɬɵ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪ
1-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɞɚɧ ɧɟɦɟɫɟ ɨɧɵԙ ɡɚԙɞɵ ԧɤɿɥɿɧɟɧ ԕɚɠɟɬɬɿ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɨɫɚ ɛɟɪɭɦɟɧ ɟɪɤɿɧ ɧɵɫɚɧɞɚԑɵ ԧɬɿɧɿɲɬɿ ԕɚɛɵɥɞɚɭɵ ɠԥɧɟ ɬɿɪɤɟɭɿ – ɨɧ ɛɟɫ ɦɢɧɭɬɬɚɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
Ɍɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɵԙ ɛɚɫɲɵɫɵ
2-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɛɿɥɿɦ ɚɥɭɲɵɥɚɪɞɵ ɤɭɪɫɬɚɧ ɤɭɪɫԕɚ ɛɿɪ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɚɧ ɟɤɿɧɲɿɫɿɧɟ ɛɿɪ ɨԕɭ ɧɵɫɚɧɵɧɚɧ ɟɤɿɧɲɿɫɿɧɟ ɛɿɪ ɬɿɥɞɿɤ ɛԧɥɿɦɧɟɧ ɟɤɿɧɲɿɫɿɧɟ ɛɿɪ ɦɚɦɚɧɞɵԕɬɚɧ ɟɤɿɧɲɿɫɿɧɟ ɚԕɵɥɵ ɧɟɝɿɡɞɟ ɨԕɭɞɚɧ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ɝɪɚɧɬɵ ɛɨɣɵɧɲɚ ɨԕɭԑɚ ɚɭɵɫɬɵɪɭ ԛɲɿɧ – ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ԕԝɠɚɬɬɚɪɵɧ ɬɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵ ɛɚɫɲɵɫɵɧɵԙ ԕɚɪɚɭɵɧɚ ɛɟɪɭ ɤԛɧɞɿɡɝɿ ɠԥɧɟ ɤɟɲɤɿ ɨԕɭ ɧɵɫɚɧɵɧɞɚ ɛɿɥɿɦ ɚɥɭɲɵɥɚɪԑɚ – ԕɚɛɵɥɞɚɭɲɵ ɨԕɭ ɨɪɧɵɧɵԙ ɠɚɡԑɵ ɠԥɧɟ ԕɵɫԕɵ ɞɟɦɚɥɵɫ ɤɟɡɟԙɿɧɞɟ ɤɟɡɟɤɬɿ ɚɤɚɞɟɦɢɹɥɵԕ ɤɟɡɟԙ ɛɚɫɬɚɥԑɚɧԑɚ ɞɟɣɿɧ ɛɟɫ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿɧɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ ɫɵɪɬɬɚɣ ɨԕɭ ɧɵɫɚɧɵɧɞɚ ɛɿɥɿɦ ɚɥɭɲɵɥɚɪԑɚ – ɠɢɵɪɦɚ ɫɟɝɿɡ ɤԛɧɬɿɡɛɟɥɿɤ ɤԛɧɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ ɛɿɪɚԕ ԕɚɛɵɥɞɚɭɲɵ ɬɚɪɚɩɵɧɵԙ ɤɟɡɟɤɬɿ ɟɦɬɢɯɚɧ ɫɟɫɫɢɹɫɵ ɛɚɫɬɚɥԑɚɧԑɚ ɞɟɣɿɧ ɛɟɫ ɤԛɧɧɟɧ ɤɟɲɿɤɬɿɪɦɟɣ ɬɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɞɚɪɵɧɚ ԕɚɣɬɚ ԕɚɛɵɥɞɚɭ ԛɲɿɧ – ɨɧ ԛɲ ɤԛɧɬɿɡɛɟɥɿɤ ɤԛɧɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ ɨԕɭ ɚԕɵɫɵɧ ɬԧɥɟɦɟɝɟɧɿ ԛɲɿɧ ɨԕɭɞɚɧ ɲɵԑɚɪɵɥԑɚɧɞɚɪɞɵ ԕɚɣɬɚ ԕɚɛɵɥɞɚɭ ԛɲɿɧ – ɟɤɿ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ ɿɲɿɧɞɟ
ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ೪́ˣ˭˟˵˵˧ ˪˲˳˟˵˶ ˱˲˯˻˟˳˧ˮ˞˟ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ೪́ˣ˭˟˵˵˧ ˙˟˲˶˾˧ˮ˧೮ ೪˲́ˬ́˭˞́೪ ˙ˬ˧˭˾˟ˬ˟˲˧ ;೪́ˣ˭˟˵˪˟˲ˬ˟˲˧Ϳ ˘˲˘˳́ˮ˞˘೦́ ˧˳Ͳ೪ˤ˭́ˬ˞˘˲ ˲˟˵˵˧ˬ˧˛˧ ˳ˤ˱˘˵˵˘˭˘˳́ˮ́೮ ˙ˬ˯˪Ͳ˳́ˣ˙˘˳́ Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ
1-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɨԕɭ ɨɪɧɵɧɚ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭԑɚ ɠɚɭɚɩɬɵ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪɞɿԙ ԕɚɠɟɬɬɿ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɨɫɚ ɛɟɪɟ ɨɬɵɪɵɩ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɞɚɧ ɧɟɦɟɫɟ ɨɧɵԙ ɡɚԙɞɵ ԧɤɿɥɿɧɟɧ ɟɪɤɿɧ ɬԛɪɞɟɝɿ ɧɵɫɚɧɞɚԑɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭɵ ɠԥɧɟ ɬɿɪɤɟɭɿ – ɨɬɵɡ ɦɢɧɭɬɬɚɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
2-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵ ɠɚɭɚɩɬɵ ɨɪɵɧɞɚɭɲɵɫɵɧɵԙ ɋɬɚɧɞɚɪɬԕɚ 1-ԕɨɫɵɦɲɚԑɚ ɫԥɣɤɟɫ ɚɧɵԕɬɚɦɚɧɵ ɬɨɥɬɵɪɭɵ ɠԥɧɟ ɚɧɵԕɬɚɦɚɧɵ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɵԙ ɛɚɫɲɵɫɵɧɚ ԕɨɥ ԕɨɸԑɚ ɛɟɪɭɿ – ɟɤɿ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ ɿɲɿɧɞɟ
3-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵ ɛɚɫɲɵɫɵɧɵԙ ɚɧɵԕɬɚɦɚԑɚ ԕɨɥ ԕɨɸɵ – ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧ ɿɲɿɧɞɟ
Астана қаласы әкімдігінің 2016 жылғы «07» 04 № 107-675 қаулысына 2-қосымша
ͨ˃˟˺ˮˤ˪˘ˬ́೪ ˢഉˮ˟ ˪ഉ˳˧˱˵˧˪͕ ˯˲˵˘ ˙˧ˬ˧˭ˮ˟ˮ ˪˟˥˧ˮ˛˧ ˙˧ˬ˧˭ ˘ˬ˶˞́ ˘̆೪˵˘˭˘೦˘ˮ ˘˞˘˭˞˘˲೦˘ ˘ˮ́೪˵˘˭˘ ˙˟˲˶ͩ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ೪́ˣ˭˟˵ ˲˟˛ˬ˘˭˟ˮ˵˧ 1. Жалпы ережелер 1. Осы «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті (бұдан әрі – Регламент) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі міндетін атқарушының «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру саласында көрсетілетін мемлекеттік қызметтер стандарттарын бекіту туралы» 2015 жылғы 6 қарашадағы № 627 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік-құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12417 болып тіркелген) «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты (бұдан әрі – Стандарт) негізінде әзірленді.
7. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет үдерісіне көрсетілетін қызметті берушінің мынадай құрылымдықфункционалдық бірліктері (қызметкерлері) қатысады: 1) оқу орнына құжаттарды қабылдауға жауапты қызметкер; 2) білім беру ұйымының жауапты орындаушысы; 3) білім беру ұйымының басшысы. 8. Мемлекеттік қызмет көрсету үдерісінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелері (қызметкерлері) арасындағы рәсімдер (іс-қимылдар) реттілігінің сипаттамасы Регламентке 1-қосымшаға сәйкес блок-сызбамен сүйемелденеді: 1-іс-қимыл – оқу орнына құжаттарды қабылдауға жауапты қызметкердің қажетті құжаттарды қоса бере отырып, көрсетілетін қызметті алушыдан немесе оның заңды өкілінен еркін нысандағы өтінішті қабылдауы және тіркеуі – 30 (отыз) минуттан аспайды; 2-іс-қимыл – білім беру ұйымының жауапты орындаушысының Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес анықтаманы толтыруы және анықтаманы білім беру ұйымының басшысына қол қоюға беруі – 2 (екі) жұмыс күні ішінде; 3-іс-қимыл – білім беру ұйымы басшысының анықтамаға қол қоюы – 1 (бір) жұмыс күні ішінде. 9. Мемлекеттік қызмет көрсету үдерісінде рәсімдердің (іс-қимылдардың) реттілігін, көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) өзара іс-қимылдарының толық сипаттамасы Регламентке 2-қосымшаға сәйкес мемлекеттік қызмет көрсету бизнесүдерістерінің анықтамалығында көрсетіледі. Мемлекеттік қызмет көрсетудің бизнес-үдерістерінің анықтамалығы көрсетілетін қызметті берушінің интернет-ресурсында орналастырылады. «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 1-қосымша
Ɍɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɵԙ ɛɚɫɲɵɫɵ
3-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɬɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵ ɛɚɫɲɵɫɵɧɵԙ ɛɿɥɿɦ ɚɥɭɲɵɧɵ ɬɟɯɧɢɤɚɥɵԕ ɠԥɧɟ ɤԥɫɿɩɬɿɤ ɨɪɬɚ ɛɿɥɿɦɧɟɧ ɤɟɣɿɧɝɿ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɚ ɚɭɵɫɬɵɪɭ ɧɟɦɟɫɟ ԕɚɣɬɚ ԕɚɛɵɥɞɚɭ ɬɭɪɚɥɵ ɛԝɣɪɵԑɵɧ ɲɵԑɚɪɭ – ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿɧɟɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
3. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде құрылымдық бөлімшелер (қызметкерлер) мен көрсетілетін қызметті берушінің өзара іс-қимыл тәртібін сипаттау
«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметті (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет) Астана қаласының техникалық және кәсіптік орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді. Өтініштерді қабылдау және мемлекеттік қызметті көрсету нәтижелерін беру көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесі арқылы жүзеге асырылады. 2. Мемлекеттік қызметті көрсету нысаны – қағаз жүзінде. 3. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет нәтижесі – Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға берілетін анықтама (бұдан әрі – анықтама) болып табылады. 4. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет жеке тұлғаларға
«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 2-қосымша
ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˪˲˳˟˵˧ˬ˟˵˧ˮ ೪́ˣ˭˟˵ ˙ˤˣˮ˟˳Ͳ˱˲˯˻˟˳˧ˮ˧೮ ˘ˮ́೪˵˘˭˘ˬ́೦́ Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ
Ɉԕɭ ɨɪɧɵɧɚ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭԑɚ ɠɚɭɚɩɬɵ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪ
Ȼɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɵԙ ɠɚɭɚɩɬɵ ɨɪɵɧɞɚɭɲɵɫɵ
Ȼɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɵԙ ɛɚɫɲɵɫɵ
1-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ԕɚɠɟɬɬɿ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɨɫɚ ɛɟɪɟ ɨɬɵɪɵɩ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɞɚɧ ɧɟɦɟɫɟ ɨɧɵԙ ɡɚԙɞɵ ԧɤɿɥɿɧɟɧ ɟɪɤɿɧ ɧɵɫɚɧɞɚԑɵ ԧɬɿɧɿɲɬɿ ԕɚɛɵɥɞɚɭɵ ɠԥɧɟ ɬɿɪɤɟɭɿ – ɨɬɵɡ ɦɢɧɭɬɬɚɧ ɚɫɩɚɣɞɵ
2-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɋɬɚɧɞɚɪɬԕɚ 1-ԕɨɫɵɦɲɚԑɚ ɫԥɣɤɟɫ ɚɧɵԕɬɚɦɚɧɵ ɬɨɥɬɵɪɭɵ ɠԥɧɟ ɚɧɵԕɬɚɦɚɧɵ ɛɿɥɿɦ ɛɟɪɭ ԝɣɵɦɵɧɵԙ ɛɚɫɲɵɫɵɧɚ ԕɨɥ ԕɨɸԑɚ ɛɟɪɭɿ – ɟɤɿ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ ɿɲɿɧɞɟ
3-ɿɫ-ԕɢɦɵɥ – ɚɧɵԕɬɚɦɚԑɚ ԕɨɥ ԕɨɸɵ – ɛɿɪ ɠԝɦɵɫ ɤԛɧ ɿɲɿɧɞɟ
19
ȹ
www.astana-akshamy.kz
ȽÉÄÀ½Ê
ÀҚÏÀÐÀÒÒÛҚ ÕÀÁÀÐËÀÌÀ (ағылшындық әдіс бойынша)
Астана қаласының әкімдігі Бейбітшілік көшесі 11, мекенжайында, 2- қабат, кинозалында 2016 жылдың 24 мамырында сағат 15:00-де өнеркәсіптік-азаматтық мақсаттағы объектілерді жобалау және салу және уақытша объектілерді орналастыру үшін жер учаскелерінің жалдау құқығын сату бойынша аукцион өткізеді Аукционда сату үшін ұсынылып отырған жер учаскелерінің тізілімі: Жер учаскесінің Жер Бастапқы Бір жыл Жалдау Кепілдік нысаналы учаскесінің баға, үшін мерзімі жарна сомасы мақсаты ауданы, теңге жалдау га төлемі, теңге Жапсарластыра Астана қ., салынған орын0,4416 1 206 648 Е 126 және Е 435 жайлары мен 1 (жобалық атауы) 71 592 32 ай 60 332 паркингі бар көп көшелерінің қиылысы пәтерлі тұрғын үй ауданы кешені 1 040 892 25 ай Астана қ., Әкімшілік 2 А. Пушкин көшесі 0,2880 93 381 52 045 ғимараты ауданы 1,0000 2 179 948 Астана қ., 3 Е 384 (жобалық атауы) Өндірістік база 162 120 28 ай 108 997 көше ауданы 2 522 258 Астана қ., Қорғалжын Әкімшілік ғимарат 4 тас жолы, Е 516 көшесі және кондитерлік 0,7560 122 563 25 ай 126 113 (жобалық атауы) ауданы цех Жылдам 45 500 тамақтану 5 Астана қ., Бейбітшілік 0,0184 6 392 12 ай 2 275 көшесі, № 28 үй ауданы модульдік павильоны Астана қ., 6 Өндірістік база 1,1197 4 676 987 311 187 30 ай 233 849 Ақбидай көшесі ауданы г. Астана, 0,9528 С 371 және С 372 7 (жобалық атауы) Өндірістік база 3 979 846 264 802 30 ай 198 992 көшелерінің қиылысы ауданы г. Астана, 0,5731 С 301 және С 373 8 (жобалық атауы) Өндірістік база 2 393 839 159 276 30 ай 119 692 көшелерінің қиылысы ауданы г. Астана, 0,2784 С 373 және С 371 9 (жобалық атауы) Өндірістік база 1 083 801 77 373 28 ай 54 190 көшелерінің қиылысы ауданы Астана қ., І. Омаров 1,1166 5 014 517 23 ай және Е 312 көшелерінің 10 Бала бақша 310 325 250 723 қиылысы (жобалық атауы)
лот №
Жер учаскесінің орналасқан орны
Аукционды өткізу шарттары: аукционды аукционшы өткізеді. Әрбір сауда-саттық объектісі бойынша аукцион аукционшының өз атауын, қысқаша сипаттамасын, аукционды өткізу әдісін, бастапқы баға мен бағалардың өзгеру қадамын хабарлауынан басталады. Аукцион ағылшындық әдіс бойынша өтізіледі (бастапқы бағасының өсуіне қарай). Аукционшы сауда-саттық процесінде қадамдардың өзгеруі туралы хабарлайды. Бұл ретте, қадам объектінің ағымдағы бағасының бестен он пайызына дейінгі шектерде өзгереді. Аукционшы объектінің бастапқы бағасы мен бағаның ұлғаю қадамын хабарлайды. Сауда-саттықта қатысушылардың нөмірді көтеруі бастапқы бағаны өсіреді, бірақ ол хабарланған қадамнан кем болмауы керек. Аукционшы объект бойынша аукционға қатысушылардың аукциондық нөмірлерін хабарлайды, бағаны бекітеді және оны өсіруді ұсынады. Аукционшы объект үшін неғұрлым жоғары баға ұсынған қатысушыны хабарлайды. Аукционшы объектінің соңғы бағасын үш рет қайталайды және басқа көтерілген нөмірлер болмаған кезде балға соғу арқылы аталған объектінің сатылғаны туралы хабарлайды. Сауда-саттық жеңімпазы анықталғаннан кейін сатушы сауда-саттық өткізу рәсімдерін, сондай-ақ сатып алу-сату шартын жасасу және оның талаптарын орындау жөніндегі тиісті міндеттерді орындамаған жағдайда, сатушы сауда-саттықта осы объект үшін шамасына қарай екінші баға берген қатысушыға (екінші сатып алушы) объектіні сатып алу құқығын береді; Жер учаскелерінің жалдау құқығын сату шарттары және ауыртпалықтар (шектеулер) тізілімі: сатып алушы: аукцион өткізілетін күні оның нәтижелері туралы хаттамаға қол қоюға, «Астана қаласы Жер қатынастары және жердің пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау басқармасы» ММ-мен Астана қаласы әкімдігінің тиісті қаулысы қабылданған күннен бастап бір жұмыс күні ішінде жер учаскесінің жалдау құқығын сатып алу-сату шартын жасасуға және ол бойынша міндеттерді орындауға, игерілу шарттары туралы шартты жасасуға, жер учаскесін оның нысаналы мақсатына сай пайдалануға, қажет болған жағдайда, мүдделі тұлғаларға жер учаскесін шектеулі пайдалану құқығын (сервитут) беруге, жалдау төлемін уақытылы өтеуге міндетті. Сауда-саттықта белгіленген учаскенің аукциондық құны 50% мөлшердегі аванстық төлем сатып алусату шартына қол қойылғаннан кейін банктік 5 күннен кешіктірілмейтін мерзімде төленеді, ал қалған сома сатып алу-сату шартына қол қойылған күннен бастап күнтізбелік 30 күннен кешіктірілмей енгізілуі қажет. Сауда-саттыққа қатысу үшін кепілдік жарнаның сомасынан 5% құрайды. Кепілдік жарна «Астана қаласының Коммуналдық мүлік және мемлекеттік сатып алу басқармасы» ММ-нің есептік шотына ақшасыз жолмен төмендегі деректемелер бойынша аударылады: ЖСК KZ740705023980001001 « ҚР Қаржы министірлігі Қазынашылық комитеті « ММ, БСК KKMFKZ2A, БСН 141240027811, Кбе 12, ТБК 171. Ескерту: Кепілдік жарна әрбір сауда-саттық объектісі бойынша бөлек енгізіледі. Аукцион қатысушысы ретінде тіркелу үшін: жеке тұлғалар үшін: 1) аукционға қатысуға өтінімді; 2) кепілдік жарнаның енгізілгендігін растайтын төлем құжатын; 3) өкілеттің өкілеттілігін куәландыратын құжатты; заңды тұлғалар үшін: 1) аукционға қатысуға өтінімді; 2) кепілдік жарнаның енгізілгендігін растайтын төлем құжатын; 3) резидент емес тұлғалар сауда-саттық тізілімінен заңдастырылған үзіндіні немесе шетелдік заңды тұлғалар шетел мемлекетінің заңнамасы бойынша заңды тұлға екендігін куәландыратын, мемлекеттік және орыс тілдеріне нотариат куәландырған аудармасы бар басқа заңдастырылған құжатты береді; 4) өкілеттің өкілеттілігін куәландыратын құжатты ұсыну қажет. Көшірмелердің дұрыстылығын растау үшін түпнұсқалары салыстыру үшін беріледі. Сауда-саттыққа қатысуға өтініштер ақпараттық хабарламаны жариялаған күннен бастап төмендегі мекенжай бойынша қабылданады: Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11, 650-бөлме және 2016 жылдың 23 мамырында сағат 15:00-де аяқталады. Аукцион қатысушыларын тіркеу (қатысуға билеті болған жағдайда) аукционның басталуына, Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11, 2 қабат, үлкен акт залы мекенжайы бойынша 2016 жылдың 24 мамырында сағат 14:00-ден бастап жүргізілетін болады. 2016 жылдың 19 мамырында, Бейбітшілік көшесі 11 үй мекенжайында орналасқан әкімдіктің ғимаратында, 133 кабинетте, сағат 9:00-ден 13:00-ге дейін аукционның мәселеріне түсінік беру бойынша семинар өткізіледі. Қосымша ақпарат және анықтама келесі телефон номірлері арқылы беріледі: +7 (7172) 55-01-71, 55-01-67.
ÅÃÅРѲÇIJ ÈÒ Ò²ÑÒÅÑÅ...
Құтырма – бұл ауру жануардан жұғатын табиғиошақты, жүйке жүйесінің зақымдануы және дерттің белгілері дамыған жағдайда өлім-жітіммен сипатталатын табиғи вирусты ауру. Ауру жиірек сілекей арқылы беріледі. Құтырма вирусы ағзаға енгеннен кейін барлық жүйке жүйелерін зақымдай отырып нерв тіңі бойынша тарайды. Құтырма вирусының таралу көзі жабайы да, үй жануарлары да болуы мүмкін. Алайда, елдімекенде қараусыз жүрген иттер және мысықтар адамға көп қауіп тудырады. Құтырма ауруы адамға «құтырған» жануар тістегенде немесе тырнағанда, сондай-ақ ауру жануардың сілекейі зақымдалған теріге немесе сілекей шырышына түскенде жұғады. Инкубациялық кезең он екі күннен бір жылға дейін созылуы мүмкін, инкубациялық кезең тістелген орынына байланысты. Тістеген (сілекейленген, тырналған) жағдайда дереу зақымдалған және сілекейленген орнын дереу сабынды сумен жуу, содан кейін құтырмаға қарсы екпе анықтау үшін медициналық көмекке жүгіну қажет. Иммундау екпесі белгіленген жағдайда екпелерді міндетті түрде белгіленген кестеге сәйкес уақтылы қабылдау керек. Зақымдалған орнын дереу жуу және жануар тістегеннен кейінгі бірнеше сағат ішінде уақтылы жүргізілген иммунизация құтырманың дамуын және өлім-жітімнің алдын алуы мүмкін. Қазақстан Республикасында адамдардың құтырма (гидрофобия) ауруымен ауыру эпидемиологиялық жағдайының өршіленуі байқалады. Тек ағымдағы жылдың 4 айында республикада өлім-жітіммен аяқталған адамдардың гидрофобия ауруымен
ауырудың 4 жағдайы тіркелді, барлық жағдайда инфекция көзі иттер болған. Аталған инфекцияға сақтықтың жоқ болуы, антирабиялық егістерді мезгілімен қабылдамау фактілері аурудың тіркелуінің себептері болып отыр. Астана қаласында жануардың тістеуінен зардап шеккен 1500-дей азамат жыл сайын медициналық көмекке жүгінеді. Қауып алған кезде не істеу керек? Травматологтің медициналық көмегіне жүгіну қажет, қауып алған жануар иесінің аты-жөнін, мекенжайын білу керек. Қараусыз жүрген иттерден зақымданғандарға мүмкіндігінше жануардың иесінің аты-жөнін, мекенжайын анықтап, емханаға немесе 31-72-47 телефоны арқылы Астана қаласы тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментіне хабарласуыңыз қажет. Қандай жағдайда да жануарды өлтірмеу керек, құтырма ауруын анықтау үшін 10 күн ветеринарлық бақылау қажет. Ойландыратын сұрақтарыңыз бойынша 31-72-47 телефоны арқылы Астана қаласы тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінің аса қауіпті инфекцияларды эпидемиологиялық қадағалау бөліміне – Желтоқсан көшесі, 46 немесе 55-01-78, 55-01-79 телефондары арқылы Астана қаласының ауылшаруашылық басқармасына хабарласуыңызға болады. Қаңғыған иттер шоғырланған жағдайда шара қолдану үшін - ШЖҚ-дағы «Астана ветсервис» КММ-нің байланыс телефоны 28-59-70. Б. ИБРАЕВА, Астана қаласы тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінің жетекші маманы
Астана қалалық және Есіл аудандық Ардагерлер кеңесі Ұлы Отан соғысы ардагері Күлдеев Бораш Күлдейұлының қайтыс болуына байланысты туған-туыстарына қайғысына ортақтасып, көңіл айтады.
20
ȹ
www.astana-akshamy.kz
Ž" Ĝ¸Á¼¸" Ĝ¸Ð¸Å"
7 ɳɧɳʂɷ ɵʨʕʣ ͍ʤʦ͙ʕʩʮʱʡʕʦ ʠ͕ʣʻʣʛ ʕʦʣʕʡ͙ʕʣ ʢʛʦʛʠʛʡʻʠ ʮʕʦʕʡʕʦ
9 ɳɧɳʂɷ o ɭʛ͋ʻʧ ʠ͕ʣʻʣʛ ʕʦʣʕʡ͙ʕʣ ʢʛʦʛʠʛʡʻʠ ʮʕʦʕʡʕʦ ϴ ˭˘˭́˲ ϭϬ͘ϬϬ ϭϵϰϭͲϭϵϰϱ ˢ́ˬ˞˘˲˞˘೦́ ౭ˬ́ ʽ˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ˮ˞˘ ೪˘ˣ˘ ˵˘˱೪˘ˮ ˢ˘˶́ˮ˛˟˲Ͳ ˬ˟˲˛˟ ˘˲ˮ˘˱ ͨʪ˘೮೪ ˛ˤ˲ˬ̆ˮ˞́ˮͩ ˢഉˮ˟ ˛ˬ ˾˯೪˵˘˲́ˮ ೪˯̅ ˲ഉ˳˧˭˧ ʽ˲˵˘ˬ́ര ര˘ˬ˘ˬ́ര ˣˤ˲˘˵
ϴ ˭˘˭́˲ ϭϭ͘ϬϬ
ϳ ˭˘˭́˲ Ϭϴ͘ϬϬ
ʸ͘ʥ˲˘˶˳˟˚ˤ˽͕ ʰ͘ʶ˘˲ˮ˘˶˺˯˚˘ ͨʤˬ˟ˮ̂˪ˤ˥ ˻˚˟˵˯˽˟˪ͩ ͬ˟˲˵˟˛˧ͬ
ʽ˵˘ˮ ೪˯˲೦˘˶˾́ˬ˘˲ ˪ˮ˧ˮ˟ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ഉ˳˪˟˲ˤ ೪́ˣ˭˟˵˪˟˲ˬ˟˲˞˧೮ ˳˱˯˲˵˵́೪ ˢ˛˧˲˶˧
ʺ͘ʧ˯˲̂˪ˤ˥ ˘˵́ˮ˞˘ബ́ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˘˪˘˞˟˭ˤ̆ˬ́ര ˯˲́˳ ˞˲˘˭˘ ˵˟˘˵˲́
ͨʽ˵˘ˮ ര˯˲ബ˘˶˾́ˬ˘˲ͩ ˭˯ˮ˶˭˟ˮ˵˧ˮ˟ˮ ʥ˟˥˙˧˵˾˧ˬ˧˪ ˢ൏ˮ˟ ˪˟ˬ˧˳˧˭ ˳˘˲˘˥́ˮ˘ ˞˟˥˧ˮ
ϴ ˭˘˭́˲ ϭϱ͘ϬϬ ͨʽ˵˘ˮ ˞˟˱ ˳˯೪೪˘ˮ ˢ˲˟˛˧ͩ͘͘͘ ˭˟˲˟˪˟ˬ˧˪ ˪˯ˮ˻˟˲˵
ϳ ˭˘˭́˲ ϭϭ͘ϬϬ
ʽ˵˘ˮ ೪˯˲೦˘˶˾́ˬ˘˲ ˪ˮ˧ˮ˟ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ഉ˳˪˟˲ˤ ˵˟˺ˮˤ˪˘ ˪˲˭˟˳˧ ˢഉˮ˟ ͨˁ˘˲˙˘ˣ ˙˯˵೪˘˳́ͩ ˧˳Ͳ˾˘˲˘˳́ ನ˘ˣ˘ര˳˵˘ˮ ˀ˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘˳́ ನ˘˲˶ˬ́ ˪ഺ˾˵˟˲˧ˮ˧ഴ ൏˳˪˟˲ˤͲ˵˘˲ˤ˺ˤ ˭˶ˣ˟˥˧
ʥ˟˥˙˧˵˾˧ˬ˧˪ ˢ൏ˮ˟ ˪˟ˬ˧˳˧˭ ˳˘˲˘˥́
ϴ ˭˘˭́˲ ϭϴ͘ϬϬ /// ˈ˘ˬ́೪˘˲˘ˬ́೪ ˪ˬ˘˳˳ˤ˪˘ˬ́೪ ˭˶ˣ́˪˘ ˹˟˳˵ˤ˚˘ˬ˧ ˭˟ˮ ͨ Ýã Ä W® ÄÊ W ÝÝ®ÊÄ ϮϬϭϱͩ ˢ˘˳ ˱ˤ˘ˮˤ˳˵˟˲ ˙˘˥೪˘˶́ˮ́೮ ˬ˘˶˲˟˘˵́ ʰˬ̂̆ ʸ˯˭˵˘˵ˤ˞ˣ˟ˮ˧೮ ˪˯ˮ˻˟˲˵˧
ϳ ˭˘˭́˲ ϭϬ͘ϬϬͲϮϮ͘ϬϬ
ʽ˵˘ˮ ೪˯˲೦˘˶˾́ˬ˘˲ ˪ˮ˧ˮ˟ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ˪˯ˮ˻˟˲˵
ͨʤ˳˵˘ˮ˘ ʽ˱˟˲˘ͩ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˯˱˟˲˘ ˢ൏ˮ˟ ˙˘ˬ˟˵ ˵˟˘˵˲́
ͨʥ൏˥˵˟˲˟˪ͩ ˭˯ˮ˶˭˟ˮ˵˧ ˢ˘ˮ́ˮ˞˘ബ́ ˘ˬ˘ഴ
ϴ ˭˘˭́˲ ϭϴ͘ϬϬ
ϳ ˭˘˭́˲ ϭϬ͘ϬϬͲϮϮ͘ϬϬ
ʶ͘ʸ̅˞˚ˤ˛ ͨʿ˲ˤ˭˘˞˯ˮˮ́ͩ ͬ˪˯˭˟˞ˤ̆ͬ
ʽ˵˘ˮ ೪˯˲೦˘˶˾́ˬ˘˲ ˪ˮ˧ˮ˟ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ˪˯ˮ˻˟˲˵
ʺ͘ʧ˯˲̂˪ˤ˥ ˘˵́ˮ˞˘ബ́ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˘˪˘˞˟˭ˤ̆ˬ́ര ˯˲́˳ ˞˲˘˭˘ ˵˟˘˵˲́
ನ˘ˬ˘ˬ́ര ˘ˬ˘ഴ ;ʽ˲˵˘ˬ́ര ˘ˬ˘ഴͿ
ϵ ˭˘˭́˲ ϭϬ͘ϬϬ
ϳ ˭˘˭́˲ ϭϴ͘ϬϬ
ʺ˟˲˟˪˟ˬ˧˪ ˪˯ˮ˻˟˲˵ ˢഉˮ˟ ˺˘ˬ́೪˵́೪ ˳˟˲˶˟ˮ
ͨʤ˳˵˘ˮ˘ ʽ˱˟˲˘ͩ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˯˱˟˲˘ ˢ൏ˮ˟ ˙˘ˬ˟˵ ˵˟˘˵˲́
ͨˁ˵˶˞˟ˮ˵˵˟˲ͩ ˳˘̆˙˘ബ͕́ ನ˘ˬ˘ˬ́ര ˘ˬ˘ഴ ;ʽ˲˵˘ˬ́ര ˘ˬ˘ഴͿ͕ ͨʥ൏˥˵˟˲˟˪ͩ ˭˯ˮ˶˭˟ˮ˵˧ ˢ˘ˮ́ˮ˞˘ബ́ ˘ˬ˘ഴ
ʪˢ͘ʦ˟˲˞ˤ ͨʤˤ˞˘ͩ ͬϰ ഉ˲˟˪˟˵˵˧ ˯˱˟˲˘ͬ
ϵ ˭˘˭́˲ ϭϭ͘ϬϬ
ϳ ˭˘˭́˲ ϭϴ͘ϯϬ ͨˋ˟˭ ˞˘ˬ̂˾˟ ˭́ ˶˺˯˞ˤ˭ ˯˵ ˚˯˥ˮ́ͩ͘͘͘ ͬ˭˶ˣ́˪˘ˬ́೪Ͳ˱˯̃˵ˤ˪˘ˬ́೪ ˾́೦˘˲˭˘ͬ
ͨʪ˘೮೪ ˛ˬ ˾˯೦́ˮͩ ೪˯̅ ˳˘ˬ˵˘ˮ˘˵˵́ ˲ഉ˳˧˭˧ ͨʽ˵˘ˮ ര˯˲ബ˘˶˾́ˬ˘˲ͩ ˭˯ˮ˶˭˟ˮ˵˧ ˘˶˭˘ബ́
ϵ ˭˘˭́˲ ϭϮ͘ϯϬ
ʺ͘ʧ˯˲̂˪ˤ˥ ˘˵́ˮ˞˘ബ́ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˘˪˘˞˟˭ˤ̆ˬ́ര ˯˲́˳ ˞˲˘˭˘ ˵˟˘˵˲́
ͨʥ˟˳˳˭˟˲˵ˮ́˥ ˱˯ˬ˪ͩ ˾˟˲˶˧͕ ͨʽ˵˘ˮ ೪˯˲ ೦˘˶ ˾́ˬ˘˲ͩ ˭˯ˮ˶˭˟˵˧ˮ˟ ˛ˬ ˾˯೪˵˘˲́ˮ ೪˯̅
ϳ ˭˘˭́˲ ϭϵ͘ϬϬ
ʦ͘ʫˢ˯˚ ͨ˃́˲˘˶ˬ˘˱ ˾೪˘ˮ ˵́˲ˮ˘ˬ˘˲ͩ ͬˬˤ˲ˤ˪˘ˬ́೪ ˞˲˘˭˘ͬ ;ನ͘ನ˶˘ˮ́˾˙˘˟˚ ˘˵́ˮ˞˘ബ́ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˘˪˘˞˟˭ˤ̆ˬ́ര ര˘ˣ˘ര ˭˶ˣ́˪˘ˬ́ര ˞˲˘˭˘ ˵˟˘˵˲́Ϳ
˃൏˶˟ˬ˳˧ˣ˞˧˪ ˞˘ഴബ́ˬ́ˮ́ഴ ˙˯˥́ ;˭൏˲˟ ͨ Ýã Ä D ½½ͩ ˯˲˵˘ˬ́ബ́ ˢ˘ˮ́ˮ˞˘Ϳ͕ ͨʽ˵˘ˮ ര˯˲ബ˘˶˾́ˬ˘˲ͩ ˭˯ˮ˶˭˟ˮ˵˧
ϵ ˭˘˭́˲ ϭϱ͘ϬϬ ͨʶ˟˳˵˟ˬ˧ ˯˲˘˭˘ˬͩ ˭˟˲˟˪˟ˬ˧˪ ˪˯ˮ˻˟˲˵ ͨʤ˳˵˘ˮ˘ ʽ˱˟˲˘ͩ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˯˱˟˲˘ ˢ൏ˮ˟ ˙˘ˬ˟˵ ˵˟˘˵˲́
ϵ ˭˘˭́˲ ϭϴ͘ϬϬ ʤ͘ˈ˘˽˘˵˶˲̆ˮ ͨˁ˱˘˲˵˘˪ͩ ͬϯ ഉ˲˟˪˟˵˵˧ ˙˘ˬ˟˵ͬ ͨʤ˳˵˘ˮ˘ ʽ˱˟˲˘ͩ ʺ˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˯˱˟˲˘ ˢ൏ˮ˟ ˙˘ˬ˟˵ ˵˟˘˵˲́
ʧ˘ˣ˟˵˧˭˧ˣ˞˧೮ ˪˟ˬ˟˳˧ ˳˘ˮ́ ϭϮ ˭˘˭́˲ ˪ˮ˧ ˾́೦˘˞́͘
{ ª ĭ Ĭ©ª ¥ ©§« £ ¢ ©³¥³Ħ Éîãæòóé÷éĀìáñ çĢîæ åáíô ¤ ¥ ©ª¨£L L âáêìáîüò áĬðáñáóóáîåüñô çĢîæ áĬðáñáó ëïíéóæóĄîåæ ªL¨¢ £L§ Ě { ¢«Ģ£L L ¨L£ ¥ ÍæîùĄë éæòĄ kÁòóáîá áĬùáíüv äáèæóĄîĄĦ ñæåáë÷éĀòüv ÇÙÒ
Åéñæëóïñ Ċ ÒĢôìæ ÒÍÁĩīÌÏÃÁ ÅéñæëóïñåüĦ ïñüîâáòáñü Ċ ÈæêĄî ģ̼ÐÂÆË Âáò ñæåáëóïñåüĦ íĄîåæóĄî áóĬáñôùü Ċ ĩáìüí ĭÏÇÁÂÆËÏà kx©ª ¥ Ĭ° ¤³v ªLîåæ çáñéĀ ìáîĨáî íáóæñéáìåáñåü òĄìóæíæòĄè ëĤùĄñĄð âáòôĨá âïìíáêåü
¢® · Ĭ¦£ £ ¨L¥LĦ §L¢L¨£ ¨L ¤ ¥ ¢Ĥ Ĭ ¨ ©³¥ Ĥ£L©«L ° ¨ª ¤ © Çáñîáíá íæî öáâáñìáîåüñôìáñåüĦ íáèíĪîüîá çáñîáíá âæñôùĄ çáôáð âæñæåĄ { ª kx©ª ¥ Ĭ° ¤³v ªL ¨ ¢® ·©³¥³Ħ ¢¦¤§´¶ª ¨£L¢ ¦¨ª £³Ĩ³¥ ª ¨L£L§ Ĭ ªª £ ³ Óáñáìüíü Óáðòüñüò Ě Âáòðáöáîá x©ª ¥ Ĭ £ ©³ Á ~Ī ¥¦ ¢Ĥ° ©L k ª £´©ª ¦ y v ~
Ñæåáë÷éĀ í ¢ ¥ ¡³ x©ª ¥ Ĭ £ ©³ ÅïòóüĬ ¢Ĥ° ©L astana.akshamy@mail.ru ĭ ³£ « Ĥ£¤ ©L ª £ ¬ ¢© ÓĄìùĄìæñ âĤìĄíĄ Çáñîáíá va-reklama@mail.ru