147-148

www.astana-akshamy.kz ǍǁDžǍǁljƽƲ

ÑÆÒÐÔÂÌÉËÁÌÜĭ ĭÏĩÁÍÅÜĭ ÒÁàÒÉ ÄÁÈÆÓ ÇÜÌĩÜ ĭÁÈÁÎÎÁÎ ÂÁÒÓÁÐ ÙÜĩÁÅÜ

͐

(3500) 20/12/2016

ͨˈ˘ˮͲˌ˘˵́˲ͩ ˳˘˶˞˘ ˯˥́ˮͲ˳˘˶́೪ ˯˲˵˘ˬ́೦́ˮ˞˘ ˟ˬ˧˭˧ˣ˞˧೮ ˙˘˳ ˾́˲˾˘˳́ˮ́೮ ˾˘˭Ͳ ˞˘˲́ ˳˘ˬ˵˘ˮ˘˵˵́ ˵೴˲˞˟ ˢ˘೦́ˬ˞́͘ ʤ˳˵˘ˮ˘ ഉ˪˧˭˧ ಁ˳˟˵ ʰ˳˟˪˟˾˟˚˵˧೮ ೪˘˵́˳˶́˭˟ˮ ഑˵˪˟ˮ ˧˳Ͳ˾˘˲˘ ˢ́ˬ ˳˘˥́ˮ ˞ഉ˳˵೴˲ˬ˧ ˵೴˲˞˟ ഑˵˟˞˧͘ ˌ˘˲˘ ˙˘˲́˳́ˮ˞˘ ˭˟˲˟˪˟ˬ˧˪ ˙˘೦ ˞˘˲Ͳ ˬ˘˭˘ˬ˘˲ ˪഑˱ ˾ ˧ˬ˧˪˪˟ ೵˳́ ˮ́ˬ́˱͕ ʮ˘೮˘ ˢ́ˬ ೪˘˲˳˘೮́ˮ˞˘೦́ ˯˵˾˘˾˶ ˙˯ˬ˞́͘ ˁ˯ˮ˞˘˥Ͳ˘೪͕ ˳˘ˬ˵˘ˮ˘˵˵́ ˾˘˲˘ ˘̆˳́ˮ˞˘ ˟ˬ˧ ˭˧ˣͲ ˞˟˛˧ ˟೮ ˧˲˧ ˭೵ˣ ೪˘Ͳ ˬ˘˾́೦́ˮ́೮ ˘˾́ˬ˶ ˳˘ˬ˵˘ˮ˘˵́ ഑˵˵˧͘

ЕЛІМІЗДІҢ БАС ШЫРШАСЫ ЖАҒЫЛДЫ

2-ǩǭǺǺǭ

ɧ͐ɮɶɳɺɧɱ

ǎʃǏǁLJǍƲǃǀƲdž LjNJljǏLjǁljǎƲ ƼǔǗLJǀǗ Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «Тәуел сiздiктiң 25 жылдығы» монументін ашты. ЭКСПО-2017 көрмесi аумағында орнатылған монументтің 25 қыры Тәуелсіздіктің 25 жылын, ел тарихындағы 25 маңызды оқиғаны білдіреді. Сондай-ақ Президент «Астана ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесіндегі нысандарды аралап, кеңес өткізді.

2-ǩǭǺǺǭ

ɺʍɸʀʍɳʍɲ

ɅƼnj ǎƼǃƼLJƼǏ ǎNJLJƼǍǍǗǃ ʶ˟˾˟˞˟ˮ ˙˟˲˧ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ೪˘˲ ˢ˘˱˘ˬ˘೪˵˘˱͕ ˙೵˲೪˘˳́ˮ ˙˯ˬ́˱ ˵೵˲͘ ʤ˶˘ ˲˘˥́ˮ́೮ ˙೵ˬ ೪೵˙́ˬ́˳́ ೪˘ˬ˘ˮ́೮ ˪˯˭ ˭ ˶ˮ˘ˬ˞́೪ ˾˘˲˶˘˾́ˬ́೪˵˘˲́ˮ ˪೴˾˟˥˵˧ˬ˛˟ˮ ˲˟ˢˤ˭˞˟ ˢ೵˭́˳ ˧˳˵˟˶˛˟ ˭ഉˢ˙೴˲ˬ˟˱ ˯˵́˲͘

«Астана Тазалық» мекемесі елорданың жолдары мен жаяу жүргіншілер жолын қардан тазалауды мереке күндері де толассыз жүргізді.

– Мереке күндері яғни жел тоқсанның 16-18 аралығында коммуналдық қызмет өкілдері 120 мың куб метр қарды қала ішінен сыртқа шығарды. Екі күндік санитарлық тазалау шарасына 2 мыңға жуық арнайы техника және 2700 жұмысшы жұмылдырылды. Жалпы 13 қыркүйектегі бірінші қардан бастап күні бүгінге дейін қаладан 1 миллион 235 мың куб метр болатын қар шығарылды, – дейді «Астана Тазалық» мекемесінің басшысы Әзімбек Басқанбаев. Сондай-ақ, көктайғаққа байланысты 1400 куб метр болатын құм мен тұз төселді. Бұдан бөлек жазатайым жағдайды болдырмау үшін 36,5 тонна «Айсмелт» реагенті пайдаланылды. Ал кеше 1200 техника мен 2400 жұмысшы көшелер мен жаяу жүргіншілер жолын тазалады. Серік ЖОЛДАСБАЙ

2

ȹ

www.astana-akshamy.kz

½ÃÆȼ¸ ÊÓÅÓÉÓ

ÒƏÓÅËѲÇÄ²Ê ÌÎÍÓÌÅÍÒ² ÀØÛËÄÛ (Соңы. Басы 1-бетте) – Бүгiн, 16 желтоқсан – Тәуелсiздiк күнi. Осыдан 25 жыл бұрын бiз Қазақстанды тәуелсiз ел деп жарияладық. Бүгiнгi кездесуіміздің себебі – Астанамызда тағы бiр монумент ашайын деп отырмыз. Астананы Ақмолаға көшiрген кезде ең алдымен қаланың ортасы деп ескi қаладағы алаңды игердiк. Одан кейiн сол жағалауда, тақыр жерде жаңа қала салғанымызда «Бәйтерек» орнаттық. Ол әлi күнге дейiн қаланың символы болып келе жатыр. Халықтың барлығы сол жерге барғанды, жүргендi жақсы көредi. Одан кейiн Қазақ елi деген монумент орнаттық, – дедi Нұрсұлтан Назарбаев. Елімізде Тәуелсіздік мерейлі мерейтойларына байланысты қандайда бір естелік қалдыру дәстүрі қалыптасқан. Мысалы азаттығымызға 5 жыл толғанда Алматыдағы орталық алаңда Тәуелсiздiк монументi ашылған болатын. Тәуелсiздiктiң 20 жылдығына орай Қазақстанның Мәңгiлiк ел триумфалдық аркасы бой көтерді.

– Биыл ЭКСПО-ны ашқан кезде дүние жүзінен миллиондаған туристер келетін болады. Сонда мына монументке қарап, Қазақстанның тарихын таниды.

Қаламыздың тұрғындарының саны 3 млн болған кезде көрікті орындары көп болуы тиіс. Сондықтан, Астанаға мұндай монумент көптік етпейді, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Мемлекет басшысы өз сө зінде ЭКСПО қалашығының шаһардың кескін-келбетін айтарлықтай өзгертетінін айтты. Өйткені аталған қалашықта жаңа аудан бой көтеріп, жүз деген мың адам тұратын болады. Астана алдағы уақытта одан сайын өркендеп, жанға жайлы мекенге айналады. Елбасы 1300 пәтерге арналған ЭКСПО

қалашығын, «MEGA Silk Way» ойын-сауық орталығы ғима ратын, ЭКСПО кеңсесін және «Энергия зерттеу орталығын» аралап көрді. Бұдан бөлек ол Алжир, Қатар, Қытай, Малайзия, Үндістан елдерінің экспозициясы орналасатын халықаралық павильондармен танысып, өз бағасын берді. «Астана ЭКСПО2017» ұлттық компаниясының Басқарма Төрағасы Ахметжан Есімовтің айтуынша, қазіргі уақытта 112 ел көрмеге қатысатынын растаған. Соның ішінде 104 ел өздерінің комиссарларын тағайындады. Сондай-ақ Ахметжан Смағұлұлы 94 келісімге қол қойылып, 75 мемлекет ұлттық күнін өткізу үшін нақты датаны алдын ала белгілегенін жеткізді. Кеңес барысында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев екі жылда аса ауқымды жұмыс атқарыл-

ғанын айтты. Әйтсе де, алдағы уақытта аталған нысандарды жабдықтап, тиісті кадрларды даярлауымыз қажет. Президент кеңес қорытындысы бойынша Премьер-министрге «Астана ЭКСПО-2017» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамымен және Астана қаласы әкімдігімен бірлесіп, халықаралық мамандандырылған көрме аяқталғаннан кейін оның нысандарын әрі қарай пайдалану мәселесін пысықтауды тапсырды. Өйткені қалашық көрме аяқталғаннан кейін халықтың игілігіне пайдалануға беріледі. Мемлекет басшысының айтуынша, ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесіне әлемнің түкпір-түкпірінен мыңдаған қонақ келеді. Сондықтан да Астана нөпір халықты жоғары деңгейде күтіп алып, шығарып салуға сақадай сай болуы керек.

Бетті дайындаған: Серік ҚҰДАЙБЕРГЕНҰЛЫ

Å˲̲ÇIJҢ ÁÀÑ ØÛÐØÀÑÛ ÆÀҒÛËÄÛ (Соңы. Басы 1-бетте)

Астанада тек қана бас шырша емес, сонымен қатар өзге де шыршалардың шамдары бір мезгілде жанды. Нақтырақ айтсақ, Астана циркі мен Орталық саябақ, «Бәйтерек» монументі мен «Астана балет» ғимаратының алдында орналасқан шыршаларға шырай кірді. Сондай-ақ, жаңа жылдың басты символы «Алау» мұзайдын сарайы мен Орталық алаңда, Есіл ауданы әкімдігі мен Астана әуежайының жанында орналасқан. Биылғы бас шыршаның көркін 300 000 шамдар тізбегі мен 2000 қызылды-жасылды шамдар келтіріп тұр. Бұдан бөлек жаңа жылдың символы 500 қар ұшқынымен және 3000 түрлі-түсті шармен безендірілген. Ал жарықтандыруда алдағы «ЭКСПО-2017» халықаралық

мамандандырылған көрмесінің негізгі түстері – көк, қызыл және жасыл түстер қолданылған. Әсем шыршаның қаланың қақ ортасынан бой көтерілуі астаналықтар мен қонақтардың көңілін көтерді. Көпшілікті бәрінен бұрын мұз қалашығының ашылып, пайдалануға берілгені риза етті. Өйткені аталған қалашыққа балалар тұрмақ ересектердің өзі ертегілер еліне саяхаттағандай қызығып жатты. Елорда тұрғындары мен қонақтары кез келген уақытта қалашыққа келіп тамашалай алады. Тіпті, демалыс және мереке күндері қонақтарға арналған бағдарлама әзірленіп, қала тұрғындарының көңілін көтеру жоспарланып отыр. Мәселен, мұнда концерттер, эстафеталар мен түрлі флэшмобтардан тұратын Astana Winter Fest шарасы өткізілмек.

www.astana-akshamy.kz

ȹ

½ÃÆȼ¸ ÊÓÅÓÉÓ

ҰËÒÒÛҚ ÍÀҚÛØÒÛ ҰËÛҚÒÀÉÄÛ ʫˬ˯˲˞˘˞˘ ˟ˬ ˟˛˟˭˟ˮ˞˧˛˧ˮ˧೮ Ϯϱ ˢ́ˬ˞́೦́ ˭˟ˮ ˘ˬ˞˘೦́ ˶˘೪́˵˵˘ ഑˵˟˵˧ˮ ͨʤ˳˵˘ˮ˘ ˑʶˁʿʽͲϮϬϭϳͩ ˺˘ˬ́೪˘˲˘ˬ́೪ ˭˘˭˘ˮ˞˘ˮ˞́˲́ˬ೦˘ˮ ˪഑˲˭˟˳˧ ೪˘˲˳˘೮́ˮ˞˘ ͨ^»ù ®Ä à WÙÊ ç ã®ÊÄͩ ˭˟ˮ ͨd Ħٮ W½çÝͲ/^ͩ ˪˯˭˱˘ˮˤ̆ˬ˘˲́ ˪഑˱˾˧ˬ˧˪ ೪˘˶́˭೦˘ ͨ< þdçà Ùͩ ˞˟˛˟ˮ ˘˵˱˟ˮ ˪˟ˣ˟˪˵˧ ˙˲˟ˮ˞˧ˮ ೵˳́ˮ˞́͘ Бірнеше ауқымды жобаларды бір арнаға тоғыстырған аталмыш компания төл өнімдерін ұлттық нақышта жасауды ұйғарған. Мәселен, шара аясында жұртшылыққа «Көк бөрі елі» және «Утраченные символы Казахстана» атты кітаптар таныстырылды. Бабалар аманатына адалдық, елге деген ұлтжандылық, келешекке деген сенім бұл кітаптарда жарқын көрініс

тапқан. Ал көрерменге қызықты болу үшін «Көк бөрі елі» атты кітап желісінің негізінде жас актерлер сахналық қойылым көрсетіп, өнерлерімен, сахнада ойнау шеберлігімен тәнті етті. Сондайақ, аталмыш компанияның продюсері Елена Гомердің айтуынша, бірлігі жарасқан ұжым өткен жылы «XXI ғасырдағы Алдар көсе» комедиялық фильмін түсіріп үлгерген. Оны 6

облыстағы 14 кинотеатрда қалың көрермен тамашалады. Сәті түсіп жатса, жыл соңына дейін кино туынды «Астана» телеарнасынан көрсетілетін болады. Сонымен бірге, шара аясында белгілі қазақстандық дизайнер Қайролла Әбішевтің тікелей атсалысуымен балаларға арналған сән көрсетілімі өтті. Бүлдіршіндерге арналған киімдер заманауи стильмен қатар, ұлттық ою-өрнекпен

безендірілген. Осылайша, өнері өрге жүзген дизайнер қолынан шыққан киім-кешектер кішкентай ұл-қыздардың бойына қона кетті. Ұйымдастырушылардың айтуынша, сән үлгілері биыл тек балаларға арнап дайындалған. Ал келер жылы ересектерге арналған киім-кешектің небір түрлерін ұсыну жоспарда бар. Тұсаукесер соңында бүлдіршіндерге жаңажылдық шоу қойылса, меймандарға шағын көрме-жәрмеңке ұйымдастырылды. Әмір ДОСҚОЖА

ÁÀËÀËÀÐ ҚÛÇÛҚҚÀ ÁӨËÅÍIJ

ʶ˟˾˟ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ́೮ ͨʤ˶೦˘ˮ˳˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ ˭೴˛˟˞˟˪˵˟˲˧ ˭˟ˮ ˘˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲˧ ˯˞˘೦́ͩ ೪˯೦˘˭˞́೪ ˙˧˲ˬ˟˳˵˧˛˧ ˙˘ˬ˘ˬ˘˲೦˘ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ˢ˘೮˘ˢ́ˬ˞́೪ ˾́˲˾˘ ˵˯˥́ˮ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲˞́͘

«Азия парк» сауда-ойынсауық орталығында өткен мерекелік шараға Ауғанстан соғысына қатысқан жауынгеринтернационалистердің балалары мен немерелері шақырылды. Аяз ата мен Ақшақардың ақ тілегіне қуанған балалар өз өнерлерін де ортаға салды.

– Балалар үшін жаңажылдық ертеңгілік өткізуді дәстүрге айналдырып келеміз. Осылайша, соғыс көрген замандастарымыздың балалары мен немерелерін бір қуантып, сыйлық береміз. Бұл да бір патриоттық тәрбиенің, әлеуметтік қолдаудың үлгісі деп ойлаймын. Бүгін 200-ге жуық балаға сыйлықтар үлестірдік, – дейді осы шараны ұйымдастырушы, Ауғанстан соғысы мүгедектері мен ардагерлері одағы» ҚБ төрағасы Серік Кенжебеков. Шара соңында балалар ойын аттракциондарында екі сағат бойы түрлі ойындардың қызығына батып, көтеріңкі көңіл-күймен тарасты.

ÒҰÌÀÓҒÀ ҚÀÐÑÛ ÒҰÐÀÉÛҚ

ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ́೮ ʪ˟ˮ˳˘˶ˬ́೪ ˳˘೪˵˘˶ ˙˘˳೪˘˲˭˘˳́ˮ́೮ ˺˘˙˘˲ˬ˘˶́ˮ˾˘͕ ˚ˤ˲˶˳˵́ ˤˮ˹˟˪˻ˤ̆ˬ˘˲ ˙˯˥́ˮ˾˘ ˢ˟˞˟ˬ ˢഉ˲˞˟˭ ˾˘೪́˲˵˶ ˪೴˲˵ ˘˲˵́˱ ˯˵́˲͘ ʥ೵೦˘ˮ ˾˘೪́˲˶ˬ˘˲ ˳˘ˮ́ˮ́೮ ˵ഉ˶ˬ˧˛˧ˮ˟ ϮϬϬϬͲˮ˘ˮ ϯϱϬϬͲ˛˟ ˞˟˥˧ˮ ഑˳˪˟ˮ˧ ˞ഉˬ˟ˬ ˙˯ˬ˘ ˘ˬ˘˞́͘ Қазіргі таңда желіге қалалық станциядан барлық 84 бригада мен емхана мамандарынан құрылған 17 бригада тартылды. Соңғы күндерден бастап балалар стационарларының қабылдау бөлімдерінде емхана педиатрларының есебінен қабылдаулар саны ұлғайтылып жатыр. Осыны ескерте келе денсаулық сақтау басқармасы қалыптасқан жағдайға түсіністікпен қарауға шақырады. Аталған басқарма аурудың алдын

алу бойынша бірнеше ережелерді қаперде сақтау керек екенін ескертті. Біріншіден, ЖРВИ/ тұмаудың бастапқы белгілері білінген жағдайда дәрігерге жүгіну керек, ол вирусқа қарсы тамифлю, ингавирин препараттарын жазып береді. Екіншіден, дене қызуы 38 °С дейін көтерілген жағдайда, құрамында парацетамол, ибупрофені бар қызуды түсіретін дәрілер ішу қажет. Үшіншіден, жылы суды көбірек ішіп, науқас жатқан бөлмені желдетіп, ылғалды

түрде тазарту керек. Сонымен қатар, қолыңызды жиі жуып, антисептиктер қолдану немесе бір реттік масканы әр 4 сағат сайын ауыстырып отырыңыз. Бұдан

бөлек ауруды басқа адамдарға жұқтырмау үшін ауырып жүріп қоғамдық орындарға, жұмысқа, оқуға бармаңыз. Егер ауырып қалсаңыз, өз бетінше емделмеңіз.

3

ʤˬˬ˯͕ ͨʤ˳˵˘ˮ˘ ˘೪˾˘˭́ͩ͊

ҚҰÆÀÒ ҚÀÉÄÀ ÐƏѲÌÄÅËÅIJ? ˀ˟˞˘˪˻ˤ̆೦˘ ˺˘˙˘˲ˬ˘˳Ͳ ೪˘ˮ ʤˬ˭˘˵ ˟˳˧˭˞˧ ˯೪́˲Ͳ ˭˘ˮ ഉˬ˟˶˭˟˵˵˧˪ ˭ഉ˳˟ˬ˟˛˟ ೪˘˵́˳˵́ ˳˘˶˘ˬ ೪˯˥೦˘ˮ ˟˞˧͘ ͨʮ˶́˲˞˘ ഉ˥˟ˬ˧˭ ˙˯˳˘ˮ˘˞́͘ ʽ˳́ ˶˘೪́˵೪˘ ˞˟˥˧ˮ ˙˘ˬ˘ˮ́೮ ˵˶˶ ˵˶˲˘ˬ́ ˪˶ഉˬ˧˛˧ ˱˟˲ˣ˟ˮ˵˺˘ˮ˘˞˘ ˞˘˥́ˮ ˙˯ˬ˘˵́ˮ́ˮ ˙˧ˬ˟˭˧ˮ͘ ʫˮ˞˧ ˙˘ˬ˘೦˘ ˙˟˲˧ˬ˟˵˧ˮ ˢഉ˲˞˟˭˘೪́ ˞˘ ˳˯ˬ ˢ˟˲˞˟ ˲ഉ˳˧˭˞˟ˬ˟˞˧ ˞ ˟ ˛ ˟ ˮ ˞ ˧ ˟ ˳ ˵ ˧ ˱ ˟ ˞ ˧ ˭ ͘ ʤˮ́೪Ͳ೪˘ˮ́೦́ˮ ˙˧ˬ˧˱ ˙˟˲˳˟೮˧ˣ˞˟˲ͩ ˞˟˥˞˧ ˯ˬ͘ Оқырман сауалына «Азаматтарға арналған үкімет» АҚ Астана қаласы бойынша филиалының Әлеу меттік төлемдерді ведомствоаралық есептеу орталығы департаментінің бөлім басшысы Тимур Оспанов жауап берді. Оқырман сауалы өте орынды. Қазіргі уақытта бала тууына байланысты перинаталдық орталықтарда және перзентханаларда мемлекеттік қыз меттерді композитті көрсету қолға алынған. Кор порацияның жауап ты қыз меткері мына қызметтер бойынша перзентханаларда бір мезгілде өтініш қабылдайды.

1) «Бала тууын тіркеу, соның ішінде азаматтық жағдайы акті жазбасында өзгерістер, толықтырулар мен түзетулер енгізу»; 2) «Бала туғанда берілетін, бала күтімі жөніндегі жәрдемақы тағайындау»; 3) «Әлеуметтік қатер жағдайларына әлеуметтік төлем тағайындау: еңбек ету қабілетінен айырылу; асыраушысынан айырылу; жұмысынан айырылу; жүктілігіне және босануына байланысты табысынан айырылу; жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуына байланысты табысынан айырылу; бала бір жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты табысынан айырылу»; 4) «Балалардың мектепке дейінгі ұйымдарына жолдау үшін, мектепке дейінгі жастағы (7 жасқа дейін) балаларды кезекке қою».

4

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ŸĜÊÓ Ĝ¸¼¸Ä

ʮ೵˲˵ ˘˲˘˳́ˮ˞˘ ͨˀ˟˹˯˲Ͳ ˭˘˵˯˲ ˭ˤˮˤ˳˵˲ˬ˧˪ͩ ˘˵˘Ͳ ˮ́˱ ˪˟˵˪˟ˮ ˞˟ˮ˳˘˶ˬ́೪ ˳ ˘ ˬ ˘ ˳ ́ ˵ ˘ ˶ ́ ೪ ˢ ́ ˬ ́ ˮ ˵˘೦́ ˙˧˲ ೴ˬ˪˟ˮ ˮ˘˶೪˘ˮ˭˟ˮ ˙˘˳˵˘೦˘ˬ́ ˯˵́˲͘ ʽˬ ʹ ˟ˬ ˵೵˲೦́ˮ˞˘˲́ˮ˘ ˵˘˙́˳́ˮ́೮ ˙˟ˬ˛˧ˬ˧ ˙˧˲ ˙഑ˬ˧˛˧ˮ ˘˶˞˘˲˶Ͳ ˞́ ˭˧ˮ˞˟˵˵˟˥˵˧ˮ ͨʺ˧ˮ˞˟˵˵˧ ഉˬ˟˶˭˟˵˵˧˪ ˭˟˞ˤ˻ˤˮ˘ˬ́೪ ˳˘೪˵˘ˮ˞́˲˶ ˢ೴˥˟˳˧ͩ͘ Бекітілген ережелерге сәйкес, жұмыс беруші мекемелер 2017 жылдың 1 шілдесінен бастап әр қызметкерінің ай сайынғы кірісінің 2 пайызын арнайы қорға аудара бастайды. Әрі бұл көрсеткіш көлемі жыл сайын бір пайызға артып, 2020 жылы 5 пайызға жететін болады. Мұндай аударымдар 2019 жылдан бастап тұрақты табысы бар кез келген тұрғынға міндеттеледі. Олар алғашқы жылы жалпы кірісінің бір пайызын аударса, 2020 жылдан бастап бұл көрсеткіш 2 пайызды құрайды. Өзін-өзі жұмыспен қамтып отырған азаматтардың міндеттік медициналық жарна көлемі 2017 жылы – 2, 2018 жылы – 3, 2019 жылы – 5, 2020 жылдан бастап 7 пайызға жететін болады.

ʮʽʥʤ ʻʫʧʫ ʶʫˌʳʶ˃ʳˀʳʸʪʳ͍ Негізінен, бұл жоба белгіленген уақыттан жарты жыл бұрын яғни 2017 жылдың 1 қаңтарынан бастап жүзеге аса бастауы тиіс болатын. Алайда белгілі себептермен жарты жылға шегеріліп отыр. Қоғамда қызу талқыланған бұл жоба бірнеше мәрте мамандар мен депутаттар тарапынан сынға ұшырады. «Әлі де пысықтауды қажет етеді» деген пікірлер айтылды. Мәселен Парламент Мәжілісінің «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру мәселелері бойынша кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер мен түзетулер енгізу туралы» заң жобасын талқылау бойынша жұмыс тобының отырысында депутат Владислав Косарев міндетті медициналық әлеуметтік сақтандыруды 2 жылға шегере тұру туралы ұсыныс білдірген болатын. «Біз үлкен істі қолға алып жатырмыз. Соған сәйкес дайындық жұмыстары байыпты болуы тиіс. Дәл қазіргі дағдарыс уақытында жарна төлеу мәселесі жұмыс берушілерге әжептәуір салмақ салуы ықтимал. Яғни, онсыз да үлкен қиындықтарға тап болған бизнес үшін ауыр соққы болуы әбден мүмкін. Оның үстіне медициналық қызметтерді әкімшілендіру мәселелері түбегейлі шешімін тапқан жоқ» деген болатын. Кейін мұндай ұсыныстар ескеріліп, өзгерістерге сәйкес

МЕДИЦИНАЛЫҚ САҚТАНДЫРУ – ДЕНСАУЛЫҚ КЕПІЛІ

лінетін жарналар халықтың табыс салығы есебінен төленеді. Мәселен, 100 мың теңге жалақы алатын қызметкердің 10 мың теңгесі, яғни 10 пайызы табыс салығына ұсталса, енді ол үшін тек 8 мың алынады. Ал қалған 2 мың теңге міндетті сақтандыру қорына аударылатын болады» дейді Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенова. Ескеретін тағы бір жайт, азамат қайтыс болса, жиналған жарналар туыстарына берілмейді. Ал шетелге көшем деген азаматтар сақтандыру жинағын бір тиынын да қалдырмастан сол елдің қорына аударып алып кете алады.

бекітілген мерзімді жарты жылға шегеру туралы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы қабылданды. Заңға сәйкес жұмыс берушілер мен жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустардың, жеке сот орындаушылар, адвокаттар және жеке тұлғалардың аударымдары мен жарналарын төлеу мерзімі шілденің біріне дейін шегерілді.

ʮ౬ʱʫʻʳ౦ ˃ʰʳʺʪʳ ˃౭ˁ˃ʤˀˏ Жаңа жүйе үш пакеттен тұрады: Тұрақты жарна аударатын тұрғындар мемлекет тарапынан тегін медициналық көмек алады. Ал екіншісі жүйеге қатысушы азаматтарға жиналған қаржының есебінен көмек беріледі. Соңғысы бойынша медициналық сақтандыру жүйесіне азаматтар қалауына қарай мүше бола алады. Сондай-ақ, 15 түрлі категорияға жататын халықтың әлжуаз тобына мемлекеттің өзі төлем жасайды. Бұл төлемдер 2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап төлене бастайды. Мамандардың айтуынша, медицина саласындағы бұл реформа халықтың денсаулығын жақсартуға бағытталған. Біріншіден, ел аумағындағы өзіңіз қалаған кез келген емханадан медициналық көмек аласыз. Екіншіден, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің ережесіне сәйкес тұрғындар қосымша барлық ақылы қызметтен босатылады. Тиімді тұстары бұл ғана емес: Мысалы, сақтандыру жарна-

ларын азаматтарға жұмыс беруші мекемелер төлейді. Ал жұмыссыздар мен еңбекке жарамсыз азаматтар үшін жарна төлеуді мемлекеттің өзі мойнына алып отыр. «Міндетті медициналық сақтандыру жүйесінің тиімді тұстары өте көп. Ең бастысы, медициналық қызмет сапасы артып, халықтың денсаулығы жақсарады деп күтіліп отыр. Өйткені арнайы қорға жұмысшылар ғана емес, жұмыс берушілер де қаржы салады. Ел үкіметінің аударатын қаржысы тағы бар. Тағы бір айта кетерлігі, бұл міндеттерден әлеуметтік

¼ÇË× Ádzȳà ½ÊÅ×ÉÔ¼ ÈÁÀÄÒÄɼÇ×IJ ÆĻÈÁÆ ÆĻÌÍÁÎÏ È¼IJͼÎ×ÉÀ¼ Â×Ç Í¼Å×É ÈÇÌÀ ÎÁĶ¿Á ÂİÈͼǼÀ× ÁÆÁÉ ¼Ç Á¿ÁÌ È³ÉÀÁÎγ ĵÇÁÏÈÁÎÎ³Æ ÈÁÀÄÒÄɼÇ×IJ ͼIJμÉÀ×ÌÏ ÂĴÅÁͳ ³ÍÆÁ IJÊÍ×Çͼ ½İÇ Č IJ¼ÌÂ×É×Ķ ÆĻÇÁȳ ÆÁȳÉÀÁ μı× ÈÇÌÀ ÎÁĶ¿Á¿Á ¼ÌÎ×Ë Ñ¼Ç×IJ ÀÁÉͼÏÇ×ı×ɼ ÂİÈͼǼÎ×É IJ¼ÌÂ×É×Ķ ÆĻÇÁȳ ÎÌÄÇÇÄÊÉ ÎÁĶ¿ÁÀÁÉ ¼Í×Ë Â×ı×ǼÀ× ÀÁ¿ÁÉ ÍĻÃ

қорғалмаған әлсіз топтар босатылады. Қор құрылтайшысы мемлекет болғандықтан, жұмсалған әр тиынның есебі жасалады. Сондай-ақ, жедел жәрдем қызметі, санитарлық авиация, екпе егу тәрізді қызметтер бұрынғыша Үкімет тарапынан қаржыландырылатын болады» дейді Ұлттық ғылыми медициналық орталығы басқармасының басшысы Абай Байгенжин.

ʶʽʺʺʫˀˉʰ˔ʸˏౢ ʺʤౢˁʤ˃˃ˏ ʶಉʯʪʫʺʫʱʪʳ Тағы бір айта кетерлігі, медициналық қызмет сапасы мен жұмсалатын қаржы көлемі артады. Жалпы еліміз бойынша медициналық көмек көрсету мақсатында жыл сайын 700 млрд теңге жұмсалады екен. Ал егер міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі іске қосылса, бұл – қаржының көлемі кемінде тағы 350 млрд теңгеге артып, халық денсаулығына жұмсалатын қаржының көлемі триллион теңгеден асып жығылады деген сөз. Яғни жоба коммерциялық мақсатты көздемейді, әрі толықтай мемлекет бақылауында болады. «Бұл жарналар нәтижесінде отандастарымызға медициналық қызметтің екі пакеті ұсынылмақ. Алғашқысына жедел-жәрдем, санитарлық авиация, әлеуметтік маңызды аурулар, екпе және шұғыл жағдайларда көрсетілетін қызметтер кіреді. Ал келесі пакет бойынша стационарлық ем, реабилитация, емдік шаралар және жоғарғы технологиялық көмектер қарастырылады. Сондай-ақ, бұл жүйе Қазақстан азаматтарының еңбекақысына қосымша ауыртпалық жүктемейді. Қорға бө-

ಉ˃ʶʫʻ ౢʤ˃ʫʸʳʶ˃ʫˀ ౢʤʱ˃ʤʸʤʻʥʤʱʪˏ Расы керек, бұл – осымен елімізде екінші рет енгізіліп отырған міндетті медициналық сақтандыру (ММС) жүйесі. Алғашқы сақтандыру жүйесі 1996 жылдың бірінші қаңтарынан бастап енгізілген болатын. Алайда болашағынан үлкен үміт күттірген қанатқақты жоба көп ұзамай қаңтарылып қалды. Медициналық сақтандыру қорының басшысы Талапкер Иманбаев қорға жиналған қаражатты қалтасына басқан күйі шетел асып кете барды. Нәтижесінде мемлекет есебінен сақтандырылған 13 млнға жуық адамның қаржысы желге ұшты (нақты қанша аударылғаны әлі белгісіз). Ал Иманбаевтың өзі 2001 жылы «ұйымдасқан қылмыстық топ құрды, мемлекет қаржысын талан-таражға салды» деген жеңіл-желпі айыппен небары 9 жылға сырттай сотталды. Бүгінде оның қайда жүргені белгісіз. Сол себептен болар, ескі де жаңа Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің болашағына, расы керек, үміттен гөрі күдікпен қарап отырғандар бар. Алайда Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенованың айтуынша, жаңа жобадан күдіктенудің еш жөні жоқ. «Германиялық сақтандыру жүйесі негізінде дайындалған бұл құжат Мемлекет басшысының тапсырмасымен әзірленді. Яғни, бес институционалдық реформасына сәйкес қолға алынған «100 нақты қадам» Ұлт жоспары аясында қолға алынып отыр. Жобаның басты мақсаты – 2050 жылға дейін дамыған 30 елдің қатарына кіріп, халық денсаулығын жақсарту» дейді ол. Бүркіт НҰРАСЫЛ

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ÈË͸ÅÀ×Ê

5

ʽ˳́˞˘ˮ ˯ˮ ˾˘೪˵́ ˢ́ˬ ˙೵˲́ˮ ೴ˬ˪˟ˮ ̃˪˲˘ˮ೦˘ ˢ˯ˬ ˵˘˲˵೪˘ˮ ͨʶ഑˾˱˟ˮ˞˧ˬ˟˲ͩ ˪഑˲˪˟˭ ˹ˤˬ̂˭˧ˮ˟ ˪഑˱˾˧ˬ˧˪˵˧೮ ˪഑೮˧ˬ˧ ˵˯ˬ˭˘೦˘ˮ ˟˞˧͘ ˁ˯ˬ ˯ˬ೪́ˬ́೪˵́೮ ˯˲ˮ́ˮ ˭˟˲˟˪˟ ˪೴ˮ˞˟˲˧ ʤ˳˵˘ˮ˘ ˭˟ˮ ʤˬ˭˘Ͳ ˵́ ೪˘ˬ˘ˬ˘˲́ˮ˞˘ ˵೵˳˘˶́ ˪˟˳˧ˬ˛˟ˮ ͨౢ˘ˣ˘೪ ˟ˬ˧ͩ ˳˟˲ˤ˘ˬ́ˮ́೮ ˪ˤˮ˯ˮ೵˳೪˘˳́ ʹ ͨʤˬ˭˘˳ ೪́ˬ́˾ͩ ˹ˤˬ̂˭˧ ˵˯ˬ˵́˲˘˵́ˮ ˳ˤ̆೪˵́͘

džǁnjǁDž Ǩǡǩ ǂʃljƲƽǁdžǎƲɍ ǂƼǍƼLjNjƼǃǀǗȽǗ Қос кинотуындының да негізіне көрнекті жазушы Ілияс Есенберлиннің тарихи трилогиясына кіретін кітаптар алынған. Алғашқысының желісі «Жанталас» романы бойынша тарқатылса, екінші, яғни жаңа фильм қаламгердің аттас шығармасы негізінде өріледі.

Түсірілім жұмыстары Алматы қаласы мен Алматы облысында жүргізілді. Жалпыұлттық прокатқа алдағы жылдың 5 қаңтарында шығатын фильмнің бас кейіпкерлерінің рөлін – Керей ханды Қарағанды облыстық С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театрының әртісі, ҚР еңбек сіңірген қайраткері Қайрат Кемалов, ал Жәнібекті көпшілікке Бауыржан Момышұлының рөлі арқылы таныс Еркебұлан Дайыров сомдады.

«АЛМАС ҚЫЛЫШ»

džDŽljNJ ǎƲLJƲljǀǁ ǍʓDžLJǁǀƲ

Алайда «Алмас қылыш» фильмін романның таза көшірмесі деп айтуға болмайды. Сценарий авторлары белгілі қаламгер Смағұл Елубай, Тимур Жақсылықов және осы фильм режиссері Рүстем Әбдірашев кеңестік заманда жазылған шығармаға («Алмас қылыш» романы 1971 жылы жарық көрді) қазіргі заман тұрғысынан қарап, өзгерістерді енгізді. Тарих ғылымының докторы, ҚР ҰҒА корреспондет-мүшесі Берекет Кәрібаевтің пікірінше, «Алмас қылыш» романы - Қазақ хандығының құрылуы мен күшеюін суреттейтін көркем туынды. Фильмді түсірген шығармашылық топтың да сүйенер тірегі осы болды. Естеріңізде болса, «Көшпенділер» фильмінде ХVІІІ ғасыр оқиғаларына, олардың ортасындағы Абылай ханның тұлғалық қасиетіне басты екпін беріледі. «Алмас қылыш» одан арғы заманды жаңғыртып, Керей мен Жәнібек хандардың Әбілқайыр ұлысынан бөлініп, бүгінгі тәуелсіз Қазақстан мұрагері болып отырған мемлекеттің дүниеге келген кезеңдері туралы баяндайды. Фильмнің идеясын Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев ұсынды. Ал ҚР Мәдениет және спорт министрлігі тапсырыс бергеннен кейін Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» АҚ, «CentaurusRustemAbdrashevpro duction» ЖШС жүзеге асырды.

ƼdžǎǁnjLJǁnj ƼljǍƼLjƽLJƲ Ауқымды жобаға жалпы алғанда 500-ден астам адам қатысып, 100-ден аса актер тартылды.

Шыңғыс ханның тұңғыш ұлы Жошыдан тараған ұрпақ Қазақ хандығын құрғандығы тарихтан белгілі. Ал ХІІІ ғасырда Жошы ұлысы Алтын орда атты қуатты мемлекетті құрды. ХV ғасырда бұл мемлекет ыдырап, жеке-жеке хандықтарға айналды. Фильмде сол кезеңдегі Әбілқайыр мен Шайбани хандар, Моғолстан билеушісі Есенбұға, ойраттардың тайшысы Өз-Темір, желмаясымен желіп, жерұйық іздеген Асан қайғы, Қазтуған жырау сынды көптеген тарихи тұлғалардың бейнесі көрінеді. Ал басты кейіпкерлер, әрине, Керей хан мен Жәнібек. Айта кетер жайт, фильмге кәсіби актерлермен қатар өнері басқа салада өрістеген шығармашылық иелері қатысты. Атап айтсақ, Қазтуған жырауды – Бекболат Тілеухан, Керейдің әйелін - биші Шұғыла Сапарғалиқызы сомдап шықты. Мұны жаңалық деп айтуға келмейді, себебі, «Тақиялы періште» фильмінде Әубәкір Ысмайылов, «Қыз Жібекте» Гүлфайрус Ысмайылова сынды белгілі суретшілердің ойнағанын халық көрген. Ал «Алмас қы лыштағы» өзге рөлдерге келсек, онда жоғарыда аттары көрсетілген әртістермен бірге Досхан Жолжақсыновтан бастап, Иісбек Әбілмәжінов, Аян Өтепберген, Мейірғат Амангелдин, Ниязбек Шайсұлтанов, Арман Қожа, Мадина Есманова, Қарлығаш Мұхамеджанова, Іңкәр Әбдіраш, Дінмұхамед Ақымов, т.б. актерлер көрінді. Жайдарбек Күнғожинов бастаған каскадерлік топ трюктерді жасап шықты.

ǎʃǏǁLJǍƲǃǀƲdž LjǁnjǁDž ǎNJDžǗljƼ ǎƼLjƼǔƼ ǎƼnjǎǏ Фильмнің тұсаукесерінде ҚР Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы Елбасының: «Керей мен Жәнібек 550 жыл бұрын Шудың бойында Қазақ хандығын құрды. Соның бәрі біздің жастарға, біздің ұрпағымызға тамырымыздың терең екенін көрсетеді. «Тамыры терең қара емен, қасқая күтер дауылды» деген нақыл бар. Тамырың терең болса, қандай дауыл болса да қасқая көтересің. Тарихымызды зерттеп, халқымыздың тарихымыз туралы білімін арттыру қажет» деген сөзін келтіріп, «Алмас қылышты» түсірудегі мақсатын айқындап бергендей болды. Сондай-ақ, аталмыш туынды ел Тәуелсіздігінің 25 жылдық мерейтойына тамаша тарту болғанын атап өтті. Көпшілікті, әрине, «Қазақ елі» сериалы қашан көрсетілетіні қызықтырады. Бұл сұраққа фильм режиссері Рүстем Әбдірашев жауап берді. Оның айтуынша, қазір«Қа зақстан» ұлттық арнасы мен «31 арнамен» келіссөздер жүргізілуде. Бұйыртса, Жаңа жылдан кейін сериал толығымен теледидар көрермендеріне жол тартуы тиіс. Ал, фильм продюсері Арман Әсеновтің сөзінше, «Алмас қылыш» - «Қазақ елі» сериалының сығымдалған, яғни бір фильмге жинақталған нұсқасы. «Алмас қылыш» көркем фильмінің, жалпы алғанда «Қазақ елі» Өткен мереке күндері «Хабар» телеарнасы сериалының түсіру тобында болған Сатыбалды Нарымбетовтің «Аманат» фильмін, «КТК» өнертанушы Ерлан Төлеутайдың Ақан Сатаевтың «Анаға апарар жол» туындысын көрсетті. еңбегін де атап өтуге тиістіміз. Қаптаған шоу бағдарламалар мен концерттерден жалыққан Тұсаукесерде ол «Бүгін мен халық қазақтың шерлі тарихын парақтауға мүмкіндік беретін үшін қуанышты күн болды. Екі бұл фильмдерді қызыға тамашалады. Шындығына келгенде, жылғы бейнетті еңбегіміз ақталып бұл туындылардың отаншылдыққа тәрбиелейтін күшін де отыр. Осы фильмді түсіру жо- байқадық. Демек, ұлтқа басқа емес, осындай фильмдер керек. лында «күндіз отырмады, түнде Олардың енді көптеп түсірілуін күтеміз. ұйықтамады» деген сияқты күйді бастан кешірдік» деді. Аманғали ҚАЛЖАНОВ

Р.S.

6

ȹ

www.astana-akshamy.kz

Éę͹¸Ê

– Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында, мәдени өркендеу мен ілгерілеуге бағытталған бастама негізінде Ұлттық музей ашылғаны есімізде. Жұмыс істей бастағанына екі жыл енді ғана толған рухани ошақтың қысқа мерзімдегі қадамдарына көңіл қуанады. Енді әңгімемізді музейдегі жәдігерлердің салмағы мен маңызы, мақсат-міндеттеріңізден бастасаңыз...

– Музей – кез келген елдің тарихи жадын жаңғыртушы қастерлі орын. Ол ұрпақтар арасын жалғайды, мәдениеттер арасын жақындатады. Қазақстан Республикасының Ұлттық музейі Елбасының тікелей тапсырмасымен жүзеге асқан мәдени ошақ екені мәлім. Естеріңізге сала кетсем, 2008 жылы «Мәдени мұра» бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Қоғамдық кеңестің отырысында Мемлекет басшысы Астана қаласында Қа зақстан тарихына қатысты өте құнды мәдени мұраларды, артефактілерді, өзге де музей бұйымдарын мақтанышпен көрсететін халықаралық деңгей дегі музей салу жөнінде тапсырма берді. Осылайша 2014 жылы Астана күні қарсаңында ашылған Қазақстан Республикасы Ұлттық музейі бүгінде елдің ғылыми, рухани әрі мәдени орталығы болып үлгерді. Ресейдегі Эрмитаж, Третьяков галереясы, Франциядағы Лувр, Нидерландтағы Рейксмузеум, Кореяның Ұлттық музейі, АҚШ-тағы Метрополитен, Франциядағы Шығыс өнерлерінің Ұлттық музейі – Гиме музейі сынды әлемнің даңқты музейлерімен ұқсас тық тар келтірген кезде, біз таяу арада әлемнің ең ірі мәдени ошақтарының арасынан лайықты орын алуға мүмкіндік беретін өзіміздің «қазақстандық жолды» таңдап, бағдар еткен музейіміздің құндылықтарымен шын мәнінде мақтана аламыз. Музей қызметі өзін Еура зиядағы бірыңғай кеңістікте заманауи, мәдени және ғылыми орталық ретінде орын алуға бағытталған. Бұл нысан бірегей жәдігерлерге жақындауға, тарихты терең зерттеу үшін олардың мәнін жете түсінуге, Қазақстан халқының ұлттық мәдени құндылықтарға деген қызығушылығын жандандыруға мүмкіндік береді. Дамудың ғы лыми тұжырымдамасына сай, музейдің басты міндеттерінің бірі – Қазақстанның материалдық, рухани және мәдени мұрасын насихаттау, Астананы мәдени және халықаралық деңгейдегі гуманитарлық орталық ретінде және Қазақстанды тұтастай көне тарихы мен бай мәдениеті бар қарқынды дамып келе жатқан заманауи мемлекет ретінде таныту. Біздің басты міндетіміз – еліміздің өткені мен бүгінін және келешекке деген ұмтылысын көрсету. Ұлттық музейде сонау көне дәуірлерден бастап, бүгінгі күнге дейінгі ұлтқа қатысты құнды мұралардың көбісі жинақталған. Олардың алдыңғы легі археологиялық қазба жұмыстары кезіндегі мұралар болса, одан кейінгі Қазақ хандығы дәуірінің жәдігерліктері, Кеңес үкіметі тұсындағы экспонаттар, Тәуелсіздік жылда рындағы тарихи маңызы ерекше құжаттарға дейін бар.

– Дархан Қамзабекұлы, Ұлттық музейдің табалды рығын аттаған жан ондағы соңғы технологияны

ǀǜǬDZǜǩ LjǗɍƽƼDž

көмегімен музейдегі барлық экспозициямен танысып шығуға болады. Оған ешқандай да экскурсоводтың қөмегі қажет емес. Ұлттық музейге келушілер қай жаста болмасын, өз ойынан шығатын экспозиция тауып алады. Біздің астанамызда 10 шақты музей қызмет істейді. Жалпы, мен Қазақстандағы музей ісін жүйелі түрде дамыту қажет деп санаймын. Санкт-Петербургтің бір өзінде 200-ге жуық музей бар. Эрмитажбен қатар, жеке меншік түріндегі және мемориалды мекемелер де жұмыс істейді. Музей – бұл тарихи жадының қоймасы. Музейге келу – бұл мәңгілікке жанасуға мүмкіншілік алу, ұлттық құндылықтарды, өз халқың мен ұлтының қазынасын бағалау. Ұлттық музей халық жадының рухани орталығы болу арқылы мемлекеттің дамуына өзінің лайықты үлесін қосатынына сенімдімін.

– «Бізде музей мәдениеті қалыптаспаған» деген пікірді естіп қаламыз арагідік. Еліміздегі музей ісінің дамуына көңіл толмаушылық та жоқ емес. Кейбір мемлекеттердің айтулы рухани ошақтары мемлекет қазынасының бір бүйірін томпайтуға жарап жатқанын тілге тиек етеді олар. Ал осы саланың маманы ретінде Қазақстандағы музейлердің даму деңгейі, осының айналасындағы проблемалар, шешімін күткен мәселелер туралы не айтасыз?

Ʌnj ɛǧǮǮǷɆ ǨǯǣǡǥȂǩȂɎ ǠǤǬǡǦǮǪǬǷ

ҰЛТТЫҚ МУЗЕЙ –

ѼÇ×IJÎ×Ķ

РУХАНИ ҚАЗЫНАСЫ ÈÏÃÁÅÀ³Ķ ½¼ÍÎ× È³ÉÀÁÎÎÁ̳ɳĶ ½³Ì³ Č IJ¼Ã¼IJÍμÉÉ×Ķ ȼÎÁÌļÇÀ×IJ ÌÏѼÉÄ ÂĵÉÁ ÈĵÀÁÉÄ Èİ̼Í×É É¼ÍÄѼÎÎ¼Ï ¼ÍμɼÉ× ÈĵÀÁÉÄ ÂĵÉÁ ѼÇ×IJ¼Ì¼Ç×IJ ÀÁĶ¿ÁÅÀÁ¿³ ¿Ïȼ ÉÄ Î¼ÌÇ×IJ ÊÌμÇ×IJ ÌÁγÉÀÁ ÂĵÉÁ IJ¼Ã¼IJ ÍμÉÀ× ÎİμÍμŠÆĻÉÁ μÌÄÑ× ÈÁÉ ½¼Å ÈĵÀÁÉÄÁγ ½¼Ì IJ¼Ì IJ×ÉÀ× À¼È×Ë ÆÁÇÁ ¼ÎIJ¼É üȼɼÏÄ ÈÁÈ ÇÁÆÁÎ ÌÁγÉÀÁ μÉ×ÎÏ

бірден байқайды. Заман талабына сай жасақталған бұл дүниені, әлбетте, қолдаймыз. Музей ісіндегі осындай соны жаңалықтар және олардың артықшылықтары жайында әңгімелеп берсеңіз.

– Жәдігерлерді көрсету үшін алдыңғы қатарлы технологияларды қолдану айрықша маңызды. Техника туралы айтқан кезде мүмкіндігі шектеулі жандар үшін ыңғайлы пандустар, келушілердің қызығушылығы мен ықыласы ерекше түскен бағытта экскурсия жасауға мүмкіндік беретін ІТ-технологиялар, мультимедиялық гидтер туралы айтпай кетуге болмайды. Музей барлық заманауи талаптарға жауап береді. Сондықтан оның экспонаттары мен экспозицияларымен танысу өте қолайлы әрі ұнамды. Сонымен қатар, QR-код, аудио гид сияқты заманауи жаңа құрылғылар бар. Бұлардағы ақпараттар – қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде. Бұл құрылғылардың

– Иә, біздің кейбір адамдар музейді көне заттар қоймасы, күңгірт жарықтанған орын деп түсінуі де мүмкін. Шын мәнінде олай емес. Өздеріңізге мәлім, қазір Ұлттық музей заманауи озық технологиямен жасақталған. Ол жерге келген адамдар экспонаттарды көріп қана қайтпай, аудио, видео құралдары арқылы да мол мағлұмат жинап қайтуға мүмкіндігі бар. Келушілерге ел мұрасын барынша түсінікті әрі қызықты етіп көрсетуге барлық жағдай жасалған. Сонымен қатар, музей келушілерге экспонаттарды ғана ұсынбай, ұйымдастырушылық, ағартушылық, тәрбиелік және көпшілікке ортақ істермен де айналысады. Мұның барлығы – заман талабы. Сосын, біздің музей саласын дағы мәселелеріміз еліміздің «Мәдениет туралы» заңында ішінара ғана көрініс тапқан. Бұл, біздің пікірімізше, музейлердің барлық түйткілді мәселе лерін шешуге мүмкіндік бермейді. Ал елде

www.astana-akshamy.kz

ȹ

Éę͹¸Ê

мемлекеттік, ведомстволық және жеке музейлердің болуы, жалпы музей жұмысының толық ауқымын реттейтін заңнамалық актіні әзірлеуді талап етіп отыр. Қазіргі жағдайда мәртебесі мен заңдық қорғалуы мардымсыз музейлердің көптеген құнды заттары мемлекет назарынан тыс қалып жатыр. Еліміздегі барлық музейлердегі экспонаттарды есепке алу, сақтау, олардың айналымын, қозғалысын, басқа да регламенттерін стандартты нұсқаулықтар мен құжаттардың негізінде жүргізу – отандық мәдениеттің бақылауындағы және қамқорлығындағы ортақ ісіне айналуы тиіс. Дәлірек айтқанда, музей мәселесіне бірыңғай сауатты көзқарас қажет. Дей тұрғанмен, еліміздегі музей саласында алға жылжу, даму байқалады деп айтуға негіз бар. Елорданың орталық алаңынан бой көтерген Ұлттық музейдің өзі Қазақстанның мәдениет саласында, соның ішінде музей саласында жеткен зор жетістік. Қазіргі таңда біздің музейге келетін қонақтардың қатары молайып келеді. Әсіресе, көктем-жаз мезгілінде еліміздің түкпір-түкпірінен келген меймандар Ұлттық музейге міндетті түрде бас сұғады. Олардың барлығын музейге әкелетін, еліміздің тарихына, музейге деген қызығушылықтары деп ойлаймын. Тағы бір айта кететін жайт, біз жыл сайын «Музейдегі түн» акциясын ұйымдастырамыз. 2015 жылы акцияға бір күннің ішінде 23 мың адам келген. Ал биылғы көрсеткіш 32 мыңды құрап отыр. Сондықтан елімізде музейге деген қызығушылық артып келеді деп айтуға болады.

– Қазақстанда музейлер жетерлік. Десе де, көпшіліктің Ұлттық музейге деген ықы ласы айрықша. Бәлкім, Астанада орын тепкендіктен, бәлкім, сәулетінің айрықша әсемдігімен тартар... Сіздің ойыңызша, бұл нысанның атап айтарлық қандай ерекшеліктері бар?

– Кез келген мемлекет туралы алғашқы әсер мен түсінік оның тарихымен танысудан басталады. Сондықтан осы маңызды миссия Ұлттық музейге жүктелген. Байтақ Отанымыздың бай тарихын түгендеу, дәстүрімен таныстыру, көнені бүгінге жеткізіп, қазіргі құндылықтарды қастерлеу арқылы Қазақстанның төл мәдениетін әлемге танымал ету – Ұлттық музейдің алдына қойылған кезек күттірмес міндеттердің бірі. Ұлтымыздың жауһар жәді герлері мен мәдени мұраларының бір парасы арқылы мемлекеттігіміз бен елдігімізді ұлық тайтын Ұлттық музей дәстүрлі қызмет көрсету аясымен ғана шектелмей, қоғамның бар саласына қажетті мәдени-ағарту, ғылыми-әдістемелік, танымдық-ұйымдастыру жұмыстарының қайнаған ортасына айналуда. Әлемдік стандартқа сай салынғандықтан, мұнда жаңашыл технология жетістіктеріне негіз делген ғылыми кітапхана, түрлі кәсіби шеберханалар жұмыс істейді. Жұмыс жүйелі жүріп, сабақтастық сақталу үшін музей білікті ғалымдармен және жас ізденушілермен тығыз қарымқатынас орнатқан. Сонымен қатар, Ұлттық музейде ұлттық деңгей бар. Сондықтан да бұл жерде мемлекеттік маңызға ие экспонаттар ғана сақталады. Еліміздің аумағынан табылған

IJ¼Ã³Ì İÇÎÎ×IJ ÈÏÃÁÅÀÁ ÈÁ Àļ IJÊÉÀ×Ìı× ÂİÈ×Í ³ÍÎÁË ÎİÌ ÈÏÃÁÅÀÁ ÁÂÁÇ¿³ Ã¼È¼É ÈÁÉ ÊÌμ ı¼Í×ÌÇ¼Ì İÇ× Â³½ÁÆ ÂÊÇ×É×Ķ ÈÊÇ Èİ̼Í× ÆÁųɿ³ ÆÁÃÁĶÀÁÌÀÁ¿³ ÂĵÀ³¿ÁÌ ÇÁÌÈÁÉ Í¼½¼IJμÍ×Ë ÙÎÉʿ̼ÐÄÛ ÈĴÍ³É ÆĻÌÆÁÈÍÏÌÁÎ ÆÁÍ Æ³ÉÀÁÈÁ ÂĵÉÁ İÇÎÎ×IJ IJÊÇÀ¼É½¼Ç× ĻÉÁÌ ÎÏ×ÉÀ×ǼÌ× Ļü̼ ĴÅÇÁÍ³È Î¼ËIJ¼É

кез келген құнды жәдігердің түпнұсқасын осы музейден көруге болады. Оның үстіне Ұлттық музей материалдық және рухани-мәдени ескерткіштердің табиғи, тарихи нұсқаларын жинақтап қана қоймай, оларды сақтап, зерттеп, халыққа көрсетіп, насихаттап отырады. Құнды мұралар қоры сақталған шаңыраққа келген әрбір адам халықтың құнарлы мәдениетінің кәусарына қанады. Ұлттық музей – Қазақстанның қазіргі беделі мен мәртебесіне сай нысан. Мұндағы жұмыстың барлығы әлемге әйгілі музейлер тәжірибесімен кәсіби талапқа сай атқарылады. Бір ғана мысал, музейге келушілердің жәдігерлер жайлы қосымша ақпаратты интерактивті құрылғылардан алуына мүмкіндігі мол. Қазір Ұлттық музейде 85 медиақондырғы жұмыс істеп тұр. Музейде ежелгі заман мен орта ғасырлар, Ұлы Жібек жолының мол мұрасы кейінгі кезеңдердегі жәдігерлермен сабақтасып, этнография, мүсін, көркемсурет, кескіндеме және ұлттық қол данбалы өнер туындылары өзара үйлесім тапқан. Ең басты құндылығымыз – тәуелсіздік болса, мұнда еліміздің жаңа дәуіріндегі оқиғалар жөнінде мағлұматтар да кең қамтылды. Халқымыздың тарихы мен мәдениетін терең танығысы келетін кез келген адам жәдігерлердің ерекшелігі мен айрықша тарихи орны туралы жанжақты мағлұмат ала алады. Музей қорларының коллекциялары отандық және әлемдік қоғамдастыққа кеңінен мәлім сонау тас ғасырындағы материалдар мен қоладан жасал ған бұйымдардан, сақ-скиф дәуіріндегі бай қазынадан, қазақтың дәстүрлі зергерлік, халықтық-қолданбалы өнері нің үздік үлгілерінен, Қазақ хандығынан бастап қазірге дейінгі құнды материалдардан, сондай-ақ Тәуелсіз Қазақстанның қалыптасуы мен нығаюының куәсі саналатын бірегей жәдігерлерден тұрады. Ұлттық музейдің тағы бір ерекшелігі ретінде Астана және Тәуелсіз Қазақстан залдарын айтуға болады. Астана залы мен Тәуелсіз Қазақстан залы келушілердің барлығын дерлік бей-жай қалдырмайды. Аталған екі зал да құнды экспонаттарға

7

бай. Нақтырақ айтсақ, Тәуелсіз Қазақстан залында маңызды құжаттар, тәуелсіздік жылдарында түрлі саладағы жеткен жетістіктер жөніндегі мағлұматтар жинақталған. Бұдан бөлек, басты құндылықтарымыздың бірі болып табылатын Мемлекеттік рәміздерімізге арнайы витринадан орын берілген. Дәл осы Тәуелсіздік залына кіру арқылы келушілер тәуелсіздіктен кейінгі жылдардағы айтулы даталар мен маңызды оқиғаларға көз жүгірте алады. Және де LED экрандардан тәуелсіз Қазақстан туралы видео материалдар, фильмдер көріп, 3D форматында елордамыздың әлеуметтік-саяси және мәдени орталықтарына саяхат жасау мүмкіндігіне ие. Астана залына бас сұққан

болды деуге болады. Мысалы, былтыр ғана Ұлттық музейде Эрмитаж күндері өтті. Сол сияқты Ресей этнографиялық музейі, «Исаакиевский собор», Ұлы Петр атындағы Антропология және этнография музейі (Кунсткамера) сияқты көрші Ресейдің бірнеше мәденитарихи ошақтарымен байланысымыз орнықты. Сондай-ақ, Ұлттық музей шығыстағы көршіміз Қытай елімен де тығыз қарым-қатынаста. Мәдени, рухани, экономикалық байланысымыздың тамыры тым әріде. Осыдан біраз уақыт бұрын Қытай Халық Республикасының Қазақстандағы мәдени күндері аясында біздің музейде қытай фарфоры көрмесі және Қытайдың экологиялық мәдениеті

келушілер көне дәуірден бастап, бүгінге дейінгі қала тарихымен кеңінен таныса алады. Қос залдың да Ұлттық музей экспозицияларының қатарынан алар орны ерекше. Бірі Тәуелсіз Қазақстанның жеткен жетістігін барша музей қонақтарына паш етсе, екіншісі әлемнің түкпіртүкпірінен келген қонақтардың таңдайын қақтырған ару Астананы әспеттеп тұр.

– Дархан Қамзабекұлы, елордадағы жаңалықтарға құлағымыз түрік жүретін діктен, Сіздердің шетелдік әріптестеріңізбен байланыс тарыңыздың жоғары екендігінен хабардармыз. Осындай ізгі істеріңіздің арқасында ұйымдастырылған бірнеше шараларыңыздың да куәсі болғанымыз бар. Нақты нәтижелерді оқырманымызға өз аузыңызбен әңгімелеп берсеңіз.

– Иә, дұрыс айтасыз.Ұлттық музей қазақстандық мәдениет пен тарихты ғана емес, жалпы адамзатқа ортақ рухани байлыққа мән беріп отыратыны рас. Музей ашылғалы халықаралық деңгейдегі көптеген іс-шаралар өтіп, мәдени байланыстар жүзеге асты. Әлемнің ірі мәдениет ошақтарымен келіссөздер жүргізіп, меморандумдар жасастық. Алдағы уақытта да осы бағыттағы жұмыстарды күшейтуге басымдық беріп отырмыз. Өйткені Елбасының осы музейді салуға тапсырма беріп, жеке қадағалауына алуындағы мақсат, өз еліміздің тарихын ұлықтай отырып, өзге жұрттың да мәдениетін, тарихын білуге, тануға мүмкіндік жасау

тақырыбындағы фотокөрме ұйымдастырылды. Көрмелерде Қытайдың эксклюзивтік, заманауи, қолдан жасалған фарфор бұйымдары, керамика қолөнері және Қытайдың экомәдениеті мен экоауылдар құрылысының табысын бейнелейтін фотокартиналар көрсетілген болатын. Сонымен қатар, осы былтыр Қытайдың «Датан Сиши» батыс нарығындағы Сиань музейі директорының шақыртуымен барып, аталған музеймен ынтымақтастық жөнінде уағдаластыққа қол қойдық. Жақында Вьетнам тарих музейімен және Кореяның Ұлттық музейімен байланыс орнаттық. Ұлттық музейде соңғы 2 айдың өзінде бірнеше халықаралық деңгейдегі көрме ұйымдастырылды. Мәселен, Итальян мозайкасының, Корей ұлттық киімдерінің көрмесі, «Үндістан фестивалі» сынды мәдени шаралар өтті. Шетелдің елшілерімен кездесулер өтіп, олардың елдерімен байланыс орнатуға алғышарттар жасалуда. Сайып келгенде, мұның барлығы Мемлекет басшысының қолдауымен және бізге жасаған үлкен мүмкіндігінің арқасында іске асып отыр. Осындай мәдениет орталығына мерекелер мен мерейтойлар кезінде ғана емес, Құдайдың құтты күнінде бас сұғып жатқан меймандарға, ел-елден, жержерден келіп, ат басын бұрған ағайынға қызмет сапасын арттыра берудің өзі сауапты іс деп білеміз.

– Әңгімеңізге рақмет! Сұхбаттасқан: Асхат РАЙҚҰЛ

8

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ĜÆě¸Ä

ÀÐÄÀÃÅÐËÅÐIJ ÀßËÀҒÀÍ ÌÅÊÅÌÅ Á²Ë²ÌIJ ÆÀÑÒÀÐ – ÅË ÁÎËÀØÀҒÛ ಁ˞˧ˬ˙˟˪ ʮʤʿʤౢ͕ ͨʥ˯ˬ˘˾˘೪ͩ ˳˵ˤ˱˟ˮ˞ˤ˘˵͕́ ˢ˶˲ˮ˘ˬˤ˳˵͗ – Тәуелсіздіктің құла таңында Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың бастамасымен дүниеге келген «Болашақ» бағдарламасы ең сәтті, қайырымы еселеп қайтып жатқан жобалардың бірі деп білемін. Жиырма шақты жыл бұрын аталмыш бағдарламамен қазақ жастарын шетелдің үздік оқу орындарында білім алуға аттандырған сәтте, елде жағдай мәз емес еді. Егемендіктің уығы енді қаланып, экономикамыз бұрынғы советтік формациядан нарықтық кезеңге өтіп жатқан қиынқыстау шақта Президент өзі сәттілік тілеп, алғашқы 187 болашақ түлегін аттандырды. Содан бері мыңдаған студент әлемнің отызға жуық елінің маңдайалды оқу орындарында білім алып келіп, ел ішінде қызмет етіп жатыр. Қарап отырсақ, көп жерде білікті кадрлардың шоғыры қалыптасып, саланың бойына қан жүгіртіп жатыр. Айталық, медицина саласында білімді кадрлар жиналып, бұрын-соңды қолданыста болмаған күрделі оталар жасалып жатыр. Немесе еліміздің мемлекеттік, жеке бизнес секторларында корпоративтік көшбасшылық мәдениетін қалыптастырып жатқан топменеджерлерді де байқап жүрміз. Өз салама келер болсам, БАҚ қызметкерлерін «Болашақ» бағдарламасымен шетелге тәжірибе жинауға, оқуға аттандыру 2013 жылдан бастап қолға алынды. Әріптестеріміздің алды елге оралып, медиаиндустрия саласындағы ауқымды жобаларға атсалысып жатыр. Мен Ұлыбританиядағы ондыққа кіретін Уорик университетінде білім жетілдіру бақытына ие болдым. Оқу тәмамдаған соң, кімнің қандай жоспары деген тақырып әңгіме арасында көп сөз болады. Сол кезде біз мемлекет қаражатына оқып жатқанымызды, тіпті мұнай бағасы құлдырап, ел экономикасы рецессияға түссе де, Президенттің өзі «Болашақ» бағдарламасын сол қарқынында сақтап қалуға тапсырма бергенін, құдай қаласа, елге барып еңбек ететінімізді мақтанышпен айтамыз. Тобымда көрші Қытай елінен біраз студент оқиды. Бірақ олар өз қаражаттарына білім алуда. Сондай кезде «Көрші елден қаптап келіп жатқан мыңдаған жас ертең Қытай экономикасына қозғаушы күш боп оралады. Осыны білгендей, біздің мемлекеттің адам ресурсына, білімді ұрпақ тәрбиелеуге айрықша маңыз бергені қандай көрегенділік еді!» деп ойлаймын.

ʥˤ́ˬ ˟ˬ˧˭˧ˣ ˃ഉ˶˟ˬ˳˧ˣ˞˧˪˵˧೮ Ϯϱ ˢ́ˬ˞́೪ ˭˟˲˟˥˵˯˥́ˮ ˘˙́˲˯˥˭˟ˮ ˘˵˘˱ ഑˵˵˧͘ ʽ˳́ ˶˘೪́˵ ˘˲˘ˬ́೦́ˮ˞˘ ˭˟˞ˤ˻ˤˮ˘ ˳˘ˬ˘˳́ ˘˥˵˘˲ˬ́೪˵˘˥ ˢ˟˵˧˳˵˧˪˪˟ ˢ˟˵˵˧͘ ʤ˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲˛˟ ˾́ˮ˘˥́ ೪˘˭೪˯˲ˬ́೪ ˢ˘˳˘˱ ˪˟ˬ˟ ˢ˘˵೪˘ˮ ʽ˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ ˭೴˛˟˞˟˪˵˟˲˧ˮ˧೮ ˯˲˵˘ˬ́೪ ˪ˬˤˮˤ˪˘ˬ́೪ ˛˯˳˱ˤ˵˘ˬ˧ ˞˟ ˢ́ˬ ഑˵˪˟ˮ ˳˘˥́ˮ ೪́ˣ˭˟˵ ˘˶೪́˭́ˮ ˪˟೮˟˥˵˧˱ ˪˟ˬ˟˞˧͘ ʺ೵ˮ˞˘ ౭ˬ́ ʽ˵˘ˮ ˳˯೦́˳́ˮ́೮ ˘˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲˧͕ ʤ˶೦˘ˮ ˳˯೦́˳́ˮ˘ ೪˘˵́˳˶˾́ ˢ˘˶́ˮ˛˟˲Ͳˤˮ˵˟˲ˮ˘˻ˤ˯ˮ˘ˬˤ˳˵˟˲͕ ˋ˟˲ˮ˯˙́ˬ̂ ˘˱˘˵́ˮ́೮ ˣ˘˲˞˘˙́ˮ ˢ˯̅˾́ˬ˘˲ ˢഉˮ˟ ˁ˟˭˟˥ ̆˞˲˯ˬ́೪ ˳́ˮ˘೪ ˱˯ˬˤ˛˯ˮ́ˮ˘ˮ ˣ˘˲˞˘˱ ˾˟˪˪˟ˮ˞˟˲ ˟˭Ͳ˾˘˲˘ ˘ˬ˘˞́͘

Нақты айтсам, республикалық ардагерлер госпиталінде 70 орындық аурухана және ардагерлерге 16 медициналық мамандық түрі бойынша қызмет көрсетіледі. Негізінен, терапевтік емдеуге арналған стационарда кардиологиялық және жүйке ауруларының мамандандырылған ем-шаралары жасалады. Аталмыш госпиталь Астана мемлекеттік медициналық университетінің клиникалық базасы болып саналғандықтан, мұнда терапия саласының білікті ғалымдары емдеу үрдістерін жүргізеді. Ем-домы бөлек мекеме – еліміздегі соғыс және еңбек ардагерлерінің сенімінен шығып, құрметіне ие болған санаулы медициналық орталықтардың бірі. Мұнда жылына 1700-ден астам ардагер стационарлық ем қабылдайды, денсаулықтарын түзейді. Күн сайын госпитальдің білікті мамандары 65-70 науқасқа тұрақты емдеу шараларын жүргізеді. Соңғы кезде дәстүрлі халықтық емдеу тәсілдері де кеңінен қолданылып келеді. Атап айтқанда, инемен емдеу, сүлік салу және араға шақтыру сияқты дәстүрлі халықтық емдеу тәсілдері сырқаттар арасында үлкен сұранысқа ие. Күндіз-түні тынымсыз қызмет атқаратын емханада

науқастарға арналған кітапхана, жаттығу залы, асхана бар. Жағдайы мүшкіл, жүріптұруы қиын қарттарға ас-суын бөлмелеріне әкеліп береді. Біздің қызметкерлер мәдени шаралардың да бел ортасынан табылады. Осыдан бірнеше жыл бұрын Орталық клиникалық госпиталь базасында суретші лердің халықаралық байқауын өткізу бастамасы өмірге келді. Содан бері халықаралық осы бір ауқымды шараны төрт рет өткіздік. Мәселен, «ЭКСПО-2017» көрмесінің құрметіне орайластыра ұйымдастырылған «Жеңістің қайраты – болашақтың қуаты» атты суретшілердің III халықаралық байқауына 14 мемлекеттің қылқалам шеберлері қатысты. Оған Ресей, Украина, Қытай, Моңғолия, Өзбекстан, Қырғызстан секілді елдерден өтінім көп түсті. Олар өз туындыларында әскери-патриоттық, ұрпақтар сабақтастығы және «ЭКСПО-2017» көрмесі шеңберінде Қазақстанның қазіргі жетістіктерін паш етті. Ұлттық сурет галереясында өткен салтанатты шараға шетел мемлекеттерінің Қазақстандағы елшіліктері қызметкерлері, Парламент депутаттары, қоғамдық ұйым өкілдері

қатысты. Ал Конституция күні қарсаңында госпитальде қазақ халқының даңқты батыры – Рақымжан Қошқарбаевтың туғанына 90 жыл толуына арналған ғылымипрактикалық конференция өткізілді. Жоғары деңгейде ұйымдастырылған шараға Ресейдің Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі М.Бочарников, Парламент Мәжілісінің депутаты Н.Петухова және бір топ ғалымдар қатысты. Сонымен қатар, мекеме қызметкерлері ерікті түрде қан тапсыруды да дәстүрге айналдырған. Елордамызда донор қанына зәрулік өте жоғары екені белгілі. Қан құю арқылы ғана адам өмірін сақтап қалуға болатын ауру түрлеріне гемофилия, қан аздық, бауыр, қатерлі ісік, күйік шалу жатады. Әсіресе, донор қаны босанған ана өмірін сақтап қалуда өте маңызды. Сондықтан қан тапсыру акциясына ұжым болып бір кісідей атсалысып келеді. Шүкір, еңбегіміз ескеріліп келеді. Ардагерлерге деген шынайы қамқорлықтың нәтижесінде госпиталь ұжымы 2009 жылы еліміздегі ең үздік медицина мекемелерінің құрамына кірді. 2011 жылы госпиталь Астана қаласы денсаулық сақтау мекемелері арасында Қазақстан Республикасы Президентінің «Алтын сапа» конкурсының жеңімпазы атанды. Ал биыл медицина мекемелері арасында өткен республикалық конкурста «Ең үздік қазақ тілді мекеме» атанды. Әділхан АБДУЛИН, Ұлы Отан соғысы мүгедектеріне арналған орталық клиникалық госпиталі

ÒƏÓÅËѲÇÄ²Ê – ÒƏÓ ÅÒÅÐ ÆÀËҒÛÇ ÊÈÅ

ʫ˪˧ ೦˘˳́˲ ˵˯೦́˳́ˮ˞˘ ˵ഉ˶˟ˬ˳˧ˣ˞˧˪ ˵˘೮́ ˘˵˵́͘ ౭ˬ́ ˪഑˾ ˙˘˳˵˘ˬ˞́͘ ʥ೵ˬ ʹ ˢ˘೮˘ ˙˟ˬ˟˳Ͳ ˪˟͕ ˢ˘೮˘ ˪˟ˣ˟೮˛˟ ഑˵˶ ˪഑˾˧͘ ʥ೴˛˧ˮ˛˧ ౢ˘ˣ˘೪ ˟ˬ˧ ʹ ˘˙́˲˯˥́ ˘˳́˱͕ ˭˟˲˟˥˧ ೴˳˵˟˭ ˙˯ˬ೦˘ˮ͕ ˙೴˪˧ˬ ഉˬ˟˭ ˪഑ˣ ˵˧˛˧˱ ˯˵́˲೦˘ˮ ˢ˘˳ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵͘ ʪ˟˲˙˟˳ ˟ˬ ˙˯ˬ೦˘ˬ́ Ϯϱ ˢ́ˬ ˙˯ˬ˞́͘ ʽ˳́ ˶˘೪́˵ ˧˾˧ˮ˞˟ ˙˧ˣ ˵˘ˬ˘˥ ˙˟ˬ˟˳˵˟˲˞˧ ˙˘೦́ˮ˞́˲́˱͕ ˵˘ˬ˘˥ ˘˳˶ˬ˘˲˞́ ഑˵˪˟˲˞˧˪͘ Жас Қазақстан дүниежүзілік аренада өз орнын тапты. Тәуелсіздіктен артық, одан қымбат, одан киелі ұғым жоқ! Осы тәу етер жалғыз киемізге дақ түсірмей, қадірлеп өту – әр қазақстандықтың парызы. Сарыарқа төріне, ақ бұлттар етегіне орнаған алып қала Астананың тарихы бұл күнде тәуелсіздігіміздің алтын әріпті шежіресіне айналды. Қылау түспеген ақ қағаздай жазира даланың бетіне Елбасының шақыруымен келген шетелдік және қазақ сәулетшілері жас қаланың нобайын сызды. Астана – бірліктің, ынтымақтың, бейбітшіліктің қаласы. Ұлтаралық келісімнің, руханият пен ғылыми үдерістің, түрлі құрылтайлар мен ассамблеялардың ортасы. Ол – татулық, достастық секілді келісім

атаулыны алақанына сыйдырған, жаңадан бой көтерген жаңа ғасырдың сәулетті алып ордасы. Алғаш еңбек жолымды қарапайым ауыл мектебінен бастап, арманымды Астанамен ұштастыруға осы қалаға келдім. Менің еңбек жылдарым тәуелсіздік жылдарымен қатарласып келеді. Осы жылдар ішінде білім беру саласында қанша өзгерістер болды. Менің бала кезімдегі ағартушылық қызмет пен қазіргі таңдағы білім беру саласы мүлде басқаша. Бүгінгі ұстаз шәкіртіне білім беріп қана қоймай, оны дүниежүзілік білім, ақпарат, экономика кеңістігіне шығуға, бәсекеге қабілетті етіп тәрбиелеуі қажет. Мен болашақта көз алдыма Қазақстанымды Азиядан шыққан алпауыт мемле-

кет ретінде елестетемін. Экономикамыз қарышты дамыған, сұңқар ақын Сәкен, тұлпар ақын Ілияс сөйлеген ана тіліміз салтанат құрған, тамаша салт-дәстүріміз сақталған, ұлы иманды, қызы ибалы болып өскен ел ретінде көремін. Гүлжазира ЫСҚАҚОВА, Республикалық физика-математика мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

www.astana-akshamy.kz

ȹ

̽ÉÊÀº¸ÃÔ

9

ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ˘ˬ೦˘˾ ˲˟˵ ͨ^ Ùù Ù» Ý«ÊÙã ¥®½Ã ¥ Ýã®ò ½ͩ ˘˵˵́ ˢ˘˳˵˘˲೦˘ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ೪́˳೪˘˭˟˵˲˘ˢ˞́ ˹ˤˬ̂˭Ͳ ˞˟˲˞˧೮ ˹˟˳˵ˤ˚˘ˬ˧ ഑˵˵˧͘ ˌ˘˲˘ˮ́ ͨʤ˳˵˘ˮ˘ ˢ˘˳˵˘˲́ͩ ˯˲˵˘ˬ́೦́ˮ́೮ ˙˘˳˾́˳́ ಁˮ˶˘˲ ʻ೵˲˱˟˥˧˳˯˚ ೪˘ˬ˘Ͳ ˬ́೪ ഉ˪˧˭˾˧ˬ˧˪˵˧೮ ೪˯ˬ˞˘˶́˭˟ˮ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲˞́͘ Фестиваль кино әлеміне жаңа қадам бастаған отандық кинематографшыларды қолдау, дарынды жастар мен қазақ киносының майталмандарын бір арнаға шоғырландыру мақсатында өткізілді. Байқауға жалпы саны 63 жұмыс келіп түсті, олардың 23-і қабылданып, өзара бәсекеге түсті. Жастардың жұмысына кино әлемінде өз орнын ойып тұрып алған Сламбек Тәуекел, Бауыржан Нөгербек, Әсия Сүлеева, Инна Смаилова, Фархат Шәріпов, Әубәкір Сүлеев, Нәзира Мұқышева, Алма Өтекешева және Әнуар Нұрпейісов қазылық етті. Кинофестиваль аясында тағы 5 туынды көрермен назарына ұсынылды. Көрсетілім арасындағы үзілісте киносүйер қауым,

ы д н ы р а Д ы р а д и д р жаста

жас та болса, дарынды режиссерлердің шеберлік сағаттарына қатысты. Жастар Қанат Бейсекеев, Медет Шаяхметов, Олжас Бейілов сынды режиссерлермен тілдесіп, кино әлеміндегі жаңалықтарға қанықты. Сондай-ақ, Самсон Безмятежный лақап атымен танымал менеджер өнер арқылы ақша табудың жолын түсіндірді. Фестиваль белгілі бір тақырыпты талап етпесе де, көптеген жұмыстар бірбіріне ұқсап жатты. Мәселен, ойдан шығарылған әлем мен шынайы өмірдің ара-жігін ажырата алмау, фантазияға берілу, естеліктерден жаңылу деген сияқты құбылыстар жиі ұшырасты. Дегенмен әрі кетсе 15 минуттық туындыда белгілі бір тақырыпты қаузау қиынның қиыны екені түсінікті.

ˁ౬ʱʳʶ˃ʳ ˀʫʮʰˁˁʫˀʸʫˀʺʫʻ ౢʤ˄ˏˌ˃ˏ

Кинофестивальға арнайы Мәскеуден, Нью-Йорктен ат терлетіп келген меймандар да болды. Шарада НьюЙорк кино академиясында режиссер

мамандығын тәмамдаған астаналық Медет Шаяхметов өзінің «Escape» (Қашу) туындысын таныстырды. Сондай-ақ, жастарды толғандырған сұрақтарға жауап берді.

– Байқауға келіп түскен өтінімдер саны қуантарлық. Алайда, меніңше, көптеген фильмдерге ирония мен әзіл жетіспеді. Түгелі дерлік айтайын деген идеяны қиындатып, тым күрделі қылып жіберді. Бұл барлық детальдардан байқалып тұрды. Әрине, әсер еткен де болды: «Актер», «Маршрут», «Step forward» сынды туындыларды бөліп-жарып айтуға болады. Мен әлі де шығармашылық ізденіс үстіндемін. Өз жұмысыма келетін болсам, фильм 20 сағаттық түсіру жұмыстарын талап етті. Пре-продакшн алты ай, ал пост-продакшн бір жылдай уақытты алды. Шындап келгенде, режиссер болу үшін білім алу маңызды. Алайда қай жерде оқымасаң да, ең бастысы – алған білімді жетілдіру, бойыңдағы дарынды одан әрі шыңдай түсу. Интернетті ақтарып, керек оқулықты оқып, видео-сабақтарды көріп, көп нәрсені үйренуге болады. Қазіргі таңда Мәскеуде бейнебаян түсіріп жүрмін. Деректі фильмге дайындық жүргізіліп жатыр, – деп сөзін аяқтады Медет Шаяхметов. Айта кетейік, 23 жасар режиссер отандық әншілердің бірқатар бейнеклипін түсіріп үлгерді. Қанат Бейсекеевтің есімі халыққа алдымен фоторепортаждармен, кейін деректі фильмдердің арқасында мәлім болды. Жас режиссер АҚШ-тағы қазақстандықтардың шынайы өмірін бүкпесіз, боямасыз ашық көрсете білді. Ол кинофестивальде шетел-

діктер асырап алған қазақ балалары туралы фильмнің үзіндісін көрсетті. Ақтық монтаж жұмыстары келесі жылдың басында аяқталады деп жоспарлануда.

ౢʤʯʤౢ ʶಉˀʫˀʺʫʻʳ ʺʫʱʳˀʳʺʪʳʸʳʶ˃ʳ ౢʤʸʤʱʪˏ

Өз жұмыстарын Youtube желісінде жариялайтын Қанат қазақ киносы туралы ойымен бөлісті: – Менің шығармашылығым телевизияның форматына сәйкес келмейді. Сондықтан болар, өздігімнен жұмыс істеуді ұйғардым. Ең ұнайтыны – кейіпкерді өзің тауып, онымен тілдесіп, сценарийін жазасың. Оператор, дыбыс қоюшы, режиссер де өзіңсің. Сол себепті, әрбір түсірген дүниеде сенің қолтаңбаң айқын көрінеді. Заман өзгерді, уақыт өзгерді. Жаңа мүмкіндіктерге жол ашылғанын қазақ режиссерлері түсінді. Менің ойымша, киноны түсірмес бұрын аудиторияны айқындап алу маңызды. Қазақ режиссерлері қазақстандықтар үшін түсіру керек, сол кезде ғана еліміздегі

кино саласы дамуын тоқтатпайды. Яғни, барша әлемге паш етем деген туынды көп жағдайда біздің көрерменге әсер етпеуі мүмкін. Себебі қазақ аудиториясы ерекше, олар табиғатынан ашық-жарқын, бір жылулықты және мейірімділікті қалап тұрады. Бұл тұрғыда документалды жанр өте тартымды, кейіпкерді ашуға ыңғайлы. Көрерменге шынайы эмоция сыйлау үшін өтірік актердің немесе ұтымды тұстарды ойдан құрастырудың қажеті жоқ. Егер бір тағдырды баяндауға талантың жетсе, оны қосалқы құралсыз-ақ, жай ғана камераның көмегімен көрсетуге болады. Қысқаметражды фильмдер – тек бастауы, алда үлкен туынды түсіруге шамам жетеді деп сенемін. Тоғыз сағатқа созылған жастар кинофестивалінің жеңімпаздары жеті номинация бойынша анықталды. Гран-приді Дархан Төлегеновтың «Маршрут» кинотуындысы иеленді. Үздік режиссер болып «Актер» фильмі үшін Қазбек Рүстембеков танылды. Ең үздік әйел рөлі «Қарапайым адам» фильміндегі Толғанай Талғатқа бұйырды, ал ең үздік ер адам рөлін сомдағаны үшін Дулыға Ақмолда марапатталды. Үздік оператор деген бағаға «Актер» фильмін түсірген Роман Гусак лайықты болып танылды. Олжас Тайгеловтің «Айжан» туындысы «Үздік сценарий» аталымында топ жарды. Режиссер Самғар Рахымның «Майлыбайдағы оқиға» картинасы көрермен көзайымы атанды. Ұйымдастырушылардың айтуынша, фестиваль жыл сайын өткізілетін болады. Гүлдана ТАЛҒАТҚЫЗЫ

10

ศน

www.astana-akshamy.kz

ร ยธฤ ยฟร ร

อจห ห หฌเณชฬ หญฬ หฃห ฬ เณฎ หฒหถหบห หฎหค เด หญหงหฒ ห หณหฑห หฎฬ หฎห ห หญเด เณฎห หงหฌหงหช หขห หฒเณชฬ หฒห หฑ หตเณตหฒเณฆห หฎ เณดหพ หขห หฒฬ เณช หขเณตหฌห ฬ หฃ ห ห หฒอ สฝหฌห หฒอ ห หฏเณชห หฎอ ห ห ฬ หฒห หฅอ สคห ห หฅอฉ ห ห หฑ หขห หฃฬ หฑหตฬ เณชห หฃห เณชหตฬ เณฎ เณฆห หขห หฑ ห เณชฬ หฎฬ เฑ ห หนหถ เฑขห หฅฬ หฒห ห หชหฏห อ สฅหคฬ หฌ หณหฏหฌ เณดหพ หขห หฒฬ เณช หขเณตหฌห ฬ หฃห ฬ เณฎ ห หงหฒหงอ เณตหฌหตหตฬ เณฎ เณตหฌฬ เณตหณหตห หฃฬ ห หตห หฎเณฆห หฎ ห ห ฬ หฒห หฅ สคหฌหตฬ หฎหณห หฒหคหฎหฎหงเณฎ หตหถเณฆห หฎฬ หฎห ฯญฯณฯฑ หขฬ หฌ หตหฏหฌห ฬ อ สฅห หฒหฌฬ เณช หณห หฎห หฌฬ เณฆเณตหญฬ หฒฬ หฎ หตหถเณฆห หฎ หบห หฌเณชฬ หฎฬ เณฎ หชห หฌห หพห ห หงหฎหงเณฎ หขห หฒเณชฬ หฎ ห หฏหฌหถฬ หฎห ห หฒหฎห เณฆห หฎ หชห หญห เณฎห ห หฒห หงเณฎ เด หญหงหฒหง เณชฬ หฃฬ เณชเณชห หตหฏหฌฬ ห หฏหฌห ฬ ห ห หฅ ห หฌหญห หฅหญฬ หฃอ เฑขห หฃห เณชหตฬ เณฎ ห ห หฌห หณฬ เด หฃห ห ห ห หฎ หชห หญ ห หฏหฌหญห หณฬ หฎ ห ห หฑ ห ห หณฬ หฎ ห เด หฅห ห ห ห หตหงห หงหฑอ ห หฌเณฆห หพเณชฬ หญห หชหตห หฑหตหงเณฎ เณชห หฃฬ เณฆฬ หฎ เณชห เณชหตฬ อ หฏเณชหถหฌฬ เณช หขห หฃห ฬ อ หฏหฌห หฒห ฬ ห หงหฌหงหญห ห หขห หตห หฌห หฑอ เด หฎห หฒหง หตห หณฬ เณฆห หฎ หขเณตหฒหตหตฬ เณฎ หขห หตหชหงหฎหพห หชหตห หฒหงหญห หฎ หตห เณฎห หณหตหงหฒหถห หง ห หฒหญห หฎห ห ห ฬ อ

ฦฝฦผว ศฝว ว ฦผ ฦฝว ว ฦฒษ ว ว ว ว ว ว ว ฦฒ

ะ

า ะฐั ั ั ั ั ะฐั ะฐะผั ะท 1841 ะถั ะปั า ะพั ั ะฐะฝะฐะน ั ะพะฟั ั ะฐา ั ะฝะดะฐ ะดาฏะฝะธะตะณะต ะบะตะปะณะตะฝ. ำ ะบะตั ะตั ะตั ั ะตั ั ะต ำฉะผั ั ะดะตะฝ ำฉั ั ะฟ, ะฐั ะฐั ั ะฝั าฃ า ะพะปั ะฝะดะฐ ะตั ะถะตั ะตะดั . ะ ะฐะปา ะพะถะฐ ะฑะธ ั ะพะป ะบะตะทะดะตะณั ะดะฐะปะฐ ะทะฐาฃั ะฝ าฑั ั ะฐะฝา ะฐะฝ, ะบำฉะทั า ะฐั ะฐา ั ั , ะบะตะปะตั ะตะบั ั ะฑะพะปะถะฐะน ะฑั ะปะตั ั ะฝ, ะตะปะดั าฃ ั ั ั ะฝะดะต ะฑะตะดะตะปั ะทะพั , ั ำฉะทั ำฉั ั ะผะดั , ะฑะตะบะทะฐั ะฑะพะปะผั ั ั ั ั าฑะปา ะฐ ะฑะพะปั ะฟั ั . ำ ั ั ะฑั ั ั ะฐะนะฟะฐะฝั าฃ ะฑะธั ั ะตั ั ะฝะดะต ำ ะบั ะผั ั ะปั ะบั ั าฃ ะฑะฐั า ะฐั ั ะถาฑะผั ั ั ะฝะฐ ะฐั ะฐะปะฐั ั ะฟ, ั ะตะบะฐั ะฐะปั า ะบะพะผะธั ั ะธั ะฝั าฃ ยซำ ั ะบะตั ะธ ั ั ะฐั ั ั ะฝั ยป ะดะตะณะตะฝ ั ะตะฝั ะฑะฐั ะตั ั ั ะบั ั ั ะฐั ะฐะฝา ะฐะฝ. ะกะพะฝะดั า ั ะฐะฝ ะพะป ะฝะตะผะตั ะตั ั ะฝ า ะฐั ะฐั ะปะฐั ั ะฐั ั ั ะตะบั ะปะดั ะฐั ั ะปะดะฐ า ะฐ ะปั ะฟ า ะพะนะผะฐะน, ะฑั ะปั ะผะณะต, ะพา ั า ะฐ ั ะฝั ะฐะปะฐะฝะดั ั ั ะฟ, ยซะ ั ั ะฝะฑะพั ะดะฐ า ะฐะทะฐา ะฑะฐะปะฐะปะฐั ั ะฝะฐ ะฐั ะฝะฐะฟ ะผะตะบั ะตะฟ ะฐั ั ะปะฐะดั ยป ะดะตะณะตะฝ ั ะฐะฑะฐั ะดั ะตั ั ั ะฟ, ะพา ะฐะฝ ะซะฑั ั ะฐะนะดั ะถะฐะทะดั ั ะฐะดั . 1850 ะถั ะปั ะผะตะบ ั ะตะฟั ั าฃ ะฐั ั ะปั ั ะฝะดะฐ ั ะตั ะผะธ ะปะฐั ะฐะทั ะผ ะธะตะปะตั ั ะผะตะฝ ะฑั ั ะณะต า ะฐะทะฐา ั ั าฃ ะฐั า ะฐ ะผั ะฝะณะตะฝ ั ำฉั ะตะปะตั ั ะดะต ะบะตะปั ะฟ, ั ะฐะปั ะฐะฝะฐั ั ั ั ะฐั ะฐา ะฐ า ะฐั ั ั ะฐะดั . ะ ะธั ะท าฏะน ั ั ะณั ะปั ะฟ, าฑะปั ั ั า ะพะนั ะฝะดะฐั าฑะนั ะผะดะฐั ั ั ั ั ะปะฐะดั . ะ า ั ะพั ะดะฐั ั ะฝั าฃ ะถะตั ั ะถั ะปะดั า ะฑะฐา ะดะฐั ะปะฐะผะฐั ั ะฝะดะฐ ำฉะทะณะต ะฟำ ะฝะดะตั ะผะตะฝ า ะฐั ะฐั , ะพั ั ั , ะฐั ะฐะฑ, ะฟะฐั ั ั , ั ะฐั ะฐั ั ั ะปะดะตั ั ะฝ ะพา ั ั ะฐะดั . ะ ะฝั ะฑั ั ั ั ะณะตะฝ ะพา ั ั ั ำฉะทะณะต ั ั ะปะดั ั ำ ะฟั ำ ั ั ั ะผะตาฃะณะตั ั ะฟ, ะผาฑั ั ะปะผะฐะฝ ะดั ะฝั ะฑะพะนั ะฝั ะฐ ะถะฐา ั ั ั ะฐั ะฐั ั ะฐะฝั ะฟ ั ั า ะฐะดั . า าฑั ะฐะฝะฝั าฃ ะฐั ั , ั าฏั ะตะปะตั ั ะฝ ะถะฐั า ะฐ ะฑั ะปะตั ั ะฝ ะฑะพะปะฐะดั . ะ าฑั ั ะปะผะฐะฝ ะดั ะฝั ะฝะตะฝ ะ ั ั ะฝ ะฑะพั ะดั าฃ ะพั ั ะฐะปั า ะผะตั ั ั ั ะฝั าฃ ะธะผะฐะผั า าฑั ะผะฐะฝ ะ ั ั ะธะฝ ั ะฐะฑะฐา ะฑะตั ั ะต, ะฐั ะฐะฑ, ะฟะฐั ั ั ั ั ะปะดะตั ั ะฝะตะฝ ะฑะตะปะณั ะปั ั ั า ั ั ั ะฐะฝั ั ั ะ ั ั ั ะฐะปั า ะ ะตะบั ั ั ะธะฝ ะพา ั ั ะฐะดั . ะ ะฐั ั ะฝะฐะฝ ะพา ั า ะฐ ะทะตะนั ะฝ, ะฐะปา ั ั ะซะฑั ั ะฐะน ะผะตะบ ั ะตะฟั ะต ำฉั ะต ะถะฐา ั ั ะพา ะธะดั . ะ ั ั ั ั ั าฃ ะบำฉะทั ะฐั ั า ะทะธั ะปั ะปะฐั ั ะผะตะฝ ะฐั ะฐะปะฐั ะฐ ะฑะฐั ั ะฐะนะดั . ำ ั ั ั ะตั ะต, ั ะพะป ะบะตะทะดะตะณั ะ ั ั ะฝะฑะพั ะจะต ะบะฐั ะฐะปั า ะบะพะผะธั ั ะธั ั ั ะฝั าฃ ั ำฉั ะฐา ะฐั ั , ั ั า ั ั ั ะฐะฝั ั ั ะ .ะ ั ะธะณะพั ั ะตะฒั ั าฃ าฏะนั ะฝะดะต ะถะธั ะฑะพะปั ะฟ, ะพะฝั าฃ ะฑะฐะน ะบั ั ะฐะฟ ั ะฐะฝะฐั ั ะฝะดะฐา ั า ะฐะทั ะฝะฐะปะฐั ะดั ะพา ั ะฟ, ั ะปะณะตั ั ั ะป ะถาฑั ั ั ั าฃ า ั ะปั ะผั ะผะตะฝ ั ะตั ะตาฃั ั ะตะบ ั ะฐะฝั ั ะฐะดั .

1857 ะถั ะปั ะ ั ั ะฝะฑะพั ะดะฐา ั

ะบำฉะผะตะณั ั ะธะตะดั . า ะฐะปะฐะดะฐะฝ 2-3 ะถั ะป ะฑะพะนั ะดะฐะนั ะฝะดั า ะถาฑะผั ั ั ะฐั ั ะฝ ะถาฏั ะณั ะทั ะฟ, 1864 ะถั ะปั 8 า ะฐาฃั ะฐั ะดะฐ ะขะพั า ะฐะนะดะฐา ั า ะฐะทะฐา -ะพั ั ั ะผะตะบั ะตะฑั ั ะฐะปั ะฐะฝะฐั ั ั ั าฏั ะดะต ะฐั ั ะปะดั . ะจั า ั ั ั ะฐะฝั ั ั , ะฟั ะพั ะตั ั ะพั ะ .ะ .ะ ะปั ะผะธะฝั ะบะธะนะณะต ะถะฐะทา ะฐะฝ ั ะฐั ั ะฝะดะฐ: ยซะ ั ั ะถั ะปั า ะฐาฃั ะฐั ะดั าฃ 8-ั ะบาฏะฝั ะบำฉะฟั ะตะฝ ะบาฏั ะบะตะฝ ั ั ั ะผ ะพั ะฝั ะฝะฐ ะบะตะปั ะฟ, ะผะตะบั ะตะฟ ะฐั ั ะปะดั . ะ า ะฐะฝ 14 า ะฐะทะฐา ะฑะฐะปะฐั ั ะบั ั ะดั . ะ ำ ั ั ะดะต ะถะฐา ั ั , ะตั ั ั ะฑะฐะปะฐะปะฐั . ะ ะตะฝ ะฑะฐะปะฐะปะฐั ะดั ะพา ั ั ั า ะฐ า ะพะนา ะฐ ั ะฐะฟา ะฐะฝ ะฐั า ะฐั า ั ั ะดะฐะน า ั ะทั ะบั ั ั ั ั ั ะผยป ะดะตะฟ า ั ะฐะฝั ะฟ ะฐะนั ะฐ-

า ะฐะฝะฐ ะฐะนะฝะฐะปั ั ั ะฟ า ะพะนา ะฐะฝ ะถะพา , า ะฐะทะฐา ะฑะฐะปะฐะปะฐั ั ะฝะฐ ะฐั ะฝะฐะฟ ะฐะปา ะฐั า ั ยซา ะฐะทะฐา ั ั ะตั ั ะพะผะฐั ะธั ั ั ะฝยป ะถะฐะทะดั .

ฦผฦฝฦผว ว ฦผว ฦผว ว ษ ฦผว ว ส ว ะขั า ะฐะฝ ะตะปั ะฝั าฃ ะบะตะปะตั ะตะณั าฏั ั ะฝ ะถะฐะฝ ะฑะตั ั ะณะต ะฑะฐั า ะฐะฝ ะฐั ะดะฐา ั ั ะฐะทะฐะผะฐั ะถะฐะนั ะฝะดะฐ ะบะตะนะฑั ั ะตั ะปะตั ะดั าฃ ะฐั ะทั ะฝะฐะฝ ยซั ะพา ั ะฝะดั ยป ะดะตะณะตะฝ ะบะตะปะตาฃั ั ะท ะฟั ะบั ั ะดั ะตั ั ั ะฟ า ะฐ ะปะฐะผั ะท. ะ ะฝั าฃ ะฑำ ั ั ะบำฉั ะฝะตะบั ั า ะฐะน-

าฐะ ะขะขะซาข าฐะ ะซ าฐะกะขะ ะ ะซ

ะพา ั ะดั ะพะนะดะฐา ั ะดะฐะน ะฐั า ั ะฐา ะฐะฝะฝะฐะฝ ะบะตะนั ะฝ ะตะปะณะต ะบะตะปั ะฟ, ะฐั ะฐั ั ะฝั าฃ ะบะตาฃั ะตั ั ะฝะดะต ะตะบั ะถั ะป ั ะฐั ั ั ะปั า า ั ะทะผะตั ั ั ั ะตะนะดั . ะ ั ั ะบะตะทะดะต ะถะฐั ะถั ะณั ั ะตะป ำฉะผั ั ั ะฝั าฃ ะถะฐา ะดะฐะนั ะผะตะฝ ะตั ะตะฝะต ะฐั ะฐะปะฐั ะฐะดั . ะ ะฐั ั ะฐะปั า าฏะบั ะผะตั ั ั าฃ ะถะตั ะณั ะปั ะบั ั ะถาฑั ั า ะฐ ะถาฏั ะณั ะทั ะฟ ะพั ั ั า ะฐะฝ ะพะทะฑั ั ะปั า ั ะฐั ั ะฐั ั ะฝะฐ ั ั ะฝ ะบำฉะทั ะผะตะฝ า ะฐั ะฐะนะดั .

1859 ะถั ะปั ะฐั ะฐั ั า ะฐะนั ั ั ะฑะพะปา ะฐะฝะฝะฐะฝ ะบะตะนั ะฝ, ะ ั ั ะฝะฑะพั ะดะฐา ั ะพะฑะปั ั ั ั า ะฑะฐั า ะฐั ะผะฐา ะฐ ั ั ะปะผะฐั ั ั า า ั ะทะผะตั ะบะต ะฐั ั ั ะฐะดั .

ว ส ษ ฦฟฦฒ ส ว ว ว ว ว ว ว ฦผษ

ะ

ว ว ว ศฝฦผว ว ฦผ ฦผว ว ว ศฝฦผว ว ว ว ว ว ว

าฐ

ะปั าฑั ั ะฐะทะดั ะทะตั ั ั ะตั ั ั ะบะตะนะฑั ั า ะฐะปั ะผะดะฐั ะ ั ั ะฝะฑะพั ะดะฐ ั ั ะปะผะฐั ะฑะพะปั ะฟ ะถาฏั ะณะตะฝะดะต ะขะพั า ะฐะนะดะฐะฝ ะผะตะบั ะตะฟ ะฐั ั า ะฐ ำฉะทั ั ั ะปะตะฝั ะฟ ะฑะฐั ะดั ะดะตะฟ ะถะฐะทะฐะดั . ะ ะป ะฑะตะปะณั ะปั า ะฐะปั ะผ ะ าฑะผะฐา ะฐะปะธ ะซั ะผะฐา าฑะปะพะฒ ะพะฝั าฃ า ะฐั ะต ะตะบะตะฝั ะฝ ะฐะนั ั ะฟ, ั ั ะฝะดั า ั ะฝะดะฐ า ะธั ั ะดะฐ ะถะฐั า ะฐะฝ ำฉะปะบะตะดะตะฝ ะผะตะบั ะตะฟ ะฐั ั า ะฐ าฑั ั ะฝั ั ั ั ะฑะฐั า ะฐั ะผะฐ ะฑะฐั ั ั ั ั ะ .ะ ั ะธะณะพั ั ะตะฒั ั าฃ ำฉะทั ะถะฐั ะฐา ะฐะฝ ะดะตะนะดั . ะขั า ะฐะฝ ั ะฐะปา ั ะฝั าฃ ะตั ั ะตาฃั าฏั ั ะฝ า ะธั ะฝ ะถะพะปะดั ั ะฐาฃะดะฐา ะฐะฝ ะพา ะฐะฝ ะพั ั ะฐะปั า ั ะฐะฝ ั ะตั ะบะตั ั ะถะฐั า ะฐะฝ ำฉาฃั ั ะดะตะฝ ะผะตะบั ะตะฟ ะฐั ั ะพาฃะฐะนา ะฐ ั าฏั ะบะตะฝ ะถะพา . ะ ะตั ะณั ะปั ะบั ั ั ะตะทะดั าฃ า ั ะทะผะตั ะบะตั ะปะตั ั ั า ั ะปะฐั ั ะฐะฝั ั ะฟะฐะดั , ะฑะฐั ะปั า ะฐั ั ั ั ะฟะฐะปั า ั ั ำฉะทั ะบำฉั ะตั ั ะณะต ั ั ั ะฐ ะบะตะปะดั . ะขะพั า ะฐะนะดั ะตะถะตะปะดะตะฝ า ะฐะทะฐา ั ะฐะฝ ั าฑาฃา ั ั ั ะฐั ั ะฐะฝ ะฐั ะฐา ั ะฝ ะฐะปา ะฐะฝ ะจะฐา ั ะฐา ะ ำ ะฝั ะฑะตะบ ะฑะฐะฑะฐะผั ะทะดั าฃ าฑั ะฟะฐา ั ะฐั ั ะผะตะบะตะฝะดะตะนะดั . ะ ะป ะพั ั ะฑะฐา ะดะฐั ั า ะฐะฝ, ะบะธะตะปั ำ ั ะปะตั ะบะต ั ั า ะฐะฝ ะถะธะตะฝ ะฑะพะปั ะฟ ะบะตะปะตะดั . ะซะฑั ั ะฐะนะดั าฃ ั ะตั ะตั ั ำ ะนะผะตะฝ โ ะ ำ ะฝั ะฑะตะบั ั าฃ ั ำฉะฑะตั ะตั ั ะจะตะณะตะฝ ะฑะธะดั าฃ า ั ะทั . ะ ั ะฝะต, ะพั ั ะฝะดะฐะน ั ะตะบั ั ำ ั ะปะตั ั ั าฃ ั า ะฟะฐะปั ะถะฐั าฑั ั ะฐะทะดั าฃ ะตั ั ะบะถั ะณะตั ั ะฝะต า ะฐะนั ะฐั า ะพั ั ะฟ, ะฐะปา ะฐ า ะพะนา ะฐะฝ ะผะฐา ั ะฐั ั ะฝ ะพั ั ะฝะดะฐั า ะฐ

ั ั ะปั ะผั ะทะดะต ั ะตั ะตาฃั ั ะตะบ ะฑั ะปั ั ะฝ ะดะตะฟ, ยซะ าฑั ั ะปะผะฐะฝั ั ะปั า ั ั าฃ ั าฑั า ะฐั ั ยป ะดะตะณะตะฝ ะบั ั ะฐะฟ ะถะฐะทะดั . ะ าฑะผะฐา ะฐะปะธ ะซั ะผะฐา าฑะปะพะฒ ะฐา ะฐะผั ะท ะฐา ะฐั ั ั ั ั ะถะฐะนั ะฝะดะฐ ะถะฐะทา ะฐะฝ ะทะตั ั ั ะตั ั ะฝะดะต ะผั ะฝะฐะดะฐะน ะฑั ั ะดะตั ะตะบ ะบะตะปั ั ั ะตะดั . ยซะ ะปั ั ะฝั ะฐั ะธะฝะฝั าฃ ำฉะท ะฑะฐั ั ะธั ะปะฐะผ ะดั ะฝั ะฝะตะฝ ะฑะตะทั ะฟ, ยซั ะพา ั ะฝั ะฟ ะบะตั ั ั ยป ะดะตะณะตะฝ ะฟั ะบั ั ะดั าฃ ะตั ะฑั ั ะฝะตะณั ะทั ั ะท, ั ะพะปะฐา ะฐะน ะตะบะตะฝะดั ะณั ะฝ ะดำ ะปะตะปะดะตะนั ั ะฝ ะฐะนา ั ะฝ ะฑั ั ะฐะนา ะฐา โ ะพะฝั าฃ 1889 ะถั ะปั 20 ะฐา ะฟะฐะฝะดะฐ ะ ั ั ะบั า ะฐะปะฐั ั ะฝะฐะฝ ะ ั ั ะฝะฑะพั ะดะฐา ั ะ .ะ .ะ ะฐั ะฐั ะธะฝั ะบะธะนะณะต ะถะฐะทา ะฐะฝ ั ะฐั ั . ะ ะฝะดะฐ ะพั ั ะฝะดะฐา ั ะผะตะบั ะตะฟั ั าฃ ะฑั ั ะผาฑา ะฐะปั ะผั ะฝั าฃ า ะฐะทะฐา ะฑะฐะปะฐะปะฐั ั ะฝะฐ ะ ะฝะถั ะปะดั าฃ ำฉั ะธะตั ั ะตั ั ะฝ ั ะฐา ั ะทะดะฐา ะฐะฝ ะพั ะฟะฐะดะฐั ะปั า า ั ะปั า ั ะฝะฐ า ะฐั ั ั ะฝะฐะทะฐะปะฐะฝั ะฟ, ะพา ั ะฐา ะฐั ั ั ั ั ั ะฝ ะฑะฐั า ะฐั ะฐั ั ะฝ ะพะฑะปั ั ั ั า ำ ะบั ะผะณะต ั ะฐา ั ะผ ะฐะนั า ะฐะฝ ะซะฑั ั ะฐะนะดั าฃ าฏะทั ะปะดั -ะบะตั ั ะปะดั ะฑะฐั ะฝะดะฐะปา ะฐะฝยป ะดะตะนะดั า ะฐะปั ะผ. ะกะพะฝะดั า ั ะฐะฝ ะฐั ะดะฐา ั ั ั าฑะปา ะฐ ั ั ั ะฐะปั ะฐะฑะฐะนะปะฐะฟ ะฐะนั า ะฐะฝ ะถำฉะฝ.

ะดั . ะ าฑะป ะซะฑั ั ะฐะนะดั าฃ ำฉะผั ั ั ะฝะดะต า ะฐะฝะฐ ะตะผะตั , า ะฐะทะฐา ะดะฐะปะฐั ั ะฝะดะฐา ั ะถะฐาฃะฐั ะฐ ะดำ ั ั ั ะดั าฃ ะฑะฐั ั ะตะดั . ะ ะฝั าฃ ะฐะปา ะฐั า ั ั าฏะปะตะบั ะตั ั ะฝั าฃ ะฐั ะฐั ั ะฝะฐะฝ ะฑั ะปั ะผะดั ะฐะทะฐะผะฐั ั ะฐั า ะฐั ะปะฐะฟ ั ั า ั ั . 1879 ะถั ะปั ะซ.ะ ะปั ั ะฝั ะฐั ะธะฝ ะขะพั า ะฐะน ะพะฑะปั ั ั ะผะตะบั ะตะฟั ะตั ั ะฝั าฃ ะธะฝั ะฟะตะบั ะพั ั ะฑะพะปั ะฟ ั ะฐา ะฐะนั ะฝะดะฐะปะดั . ะ ะฝะดั ะพะป ะพะฑะปั ั ั ั าฃ ะฑะฐั ะปั า ั ะตะทะดั ะบ า ะฐะปะฐะปะฐั ั ะฝะดะฐ ั ั ะธะปะธั ะตะปะตั ะฐั ั ะดั ะผะฐา ั ะฐั ั าฑั ะฐะดั . ะ ะป ะฐั ะฐั ั ะฝะฐ ั ั า ั ะฟ, ะถาฑั ั ั ั ะปั า ะฟะตะฝ ะถาฏะทะดะตั ั ะฟ, ั ะฐะปั า ั ั าฃ ั ะฐะฝะฐั ั ะฝ ะพั ั ั า ะฐ ะบาฏั ั ะฐะปะดั . ะกะพะฝั าฃ ะฝำ ั ะธะถะตั ั ะฝะดะต ะซั า ั ะท, ะ ะธะบะพะปะฐะตะฒ, ะขะพั า ะฐะน ะถำ ะฝะต ะ ะปะตะบ ั ะตะทะดะตั ั ะฝะดะต ะตะบั ั ั ะฝั ะฟั ั า ะพั ั ั า ะฐะทะฐา ั ั ะธะปะธั ะตะปะตั ั ะฐั ั ะปะดั .

1883 ะถั ะปั ะขะพั า ะฐะน า ะฐะปะฐั ั ะฝะดะฐ า ะพะปำฉะฝะตั ะผะตะบั ะตะฑั ะฟะฐะนะดะฐะปะฐะฝั า ะฐ ะฑะตั ั ะปะดั . ะ ะป ะผะตะบั ะตะฟ ะฐั ั ะผะตะฝ

ั ะฐั ะบะตั ะดั าฃ ำฉะผั ั ั ะผะตะฝ ะตาฃะฑะตะณั ะฝ ะถั ั ั ะฑั ะปะผะตะณะตะฝะดั ะบ ะดะตะฟ าฑา ะฐะผั ะท. ะ ะปะฐะนะดะฐ าฑั ั ะฐะท ำฉะผั ั ั ะฝ ั ะตั ะตาฃ ะทะตั ั ั ะตะณะตะฝ า ะฐะปั ะผะดะฐั ั ะผั ะท ะพะฝั าฃ ะถะฐะปา ะฐะฝ ะถะฐะปะฐ ะตะบะตะฝั ะฝ ะฐะนั ะฐะดั . ะขั ะฟั ั 1923 ะถั ะปั ยซะจะพะปะฟะฐะฝยป ะถั ั ะฝะฐะปั ะฝะดะฐ ะ าฑั ั ะฐั ำ ั ะตะทะพะฒ ยซะซะฑั ั ะฐะน ะ ะปั ั ะฝั ะฐั ะธะฝยป ะฐั ั ั ะบำฉะปะตะผะดั ะผะฐา ะฐะปะฐ ะถะฐะทั ะฟ, ะตะป ั ั ั ะฝะดะตะณั ะฐะนั ั ะปั ะฟ ะถาฏั ะณะตะฝ ำฉั ั ั ั ะบ ั ำฉะทะดะตะฝ า ะพั า ะฐะนะดั . ะฐั ั ะฝะฐะฝ ะตะปะดั ะบ ะดำ ั ั าฏั ะผะตะฝ ะดั ะฝะดั ั ะฐา ั ะฐา ะฐะฝ ะฐั ะฐั ั ะฝั าฃ ำฉะฝะตะณะตั ั ะฝ ะฐะปา ะฐะฝ ะซะฑั ั ะฐะน ะ ะปะปะฐ ะถะพะปั ะฝ ะฑะตั ั ะบ าฑั ั ะฐา ะฐะฝ. ะ ะฝั าฃ ำ ะนะณั ะปั ยซะ ะตะป, ะฑะฐะปะฐ ะปะฐั , ะพา ั ะปั า ยป ำฉะปะตาฃั ะฝั าฃ ะฐะปา ะฐั า ั ั ั ะผะฐา ั ยซะ ั ั า าฑะดะฐะนา ะฐ ั ั ะนั ะฝั ะฟยป ะดะตะฟ ะฑะฐั ั ะฐะปะฐะดั . ะ ะตาฃะตั าฏะบั ะผะตั ั ะบะตะทั ะฝะดะต ะพะฝั ะฐะนั า ั ะทา ะฐะฝ ะถะพา . า ะฐะทะฐา ะฑะฐะปะฐะปะฐั ั ะธั ะปะฐะผ ะดั ะฝั ั ั ั ะฐะปั ะฐะฝะฐ

ะ

ะฐะปะฟั , ั ำฉะทั ะผั ะทะดั าฃ ะฑะฐั ั ะฝะดะฐ า ะฐั ั ะฐา ั ะฝะฝั าฃ ั ะฐะปา ั ะผั ะทะดั าฃ าฏั ะถาฑะปะดั ะทั ั ั ั ะฐะปั ะฐะนั า ะฐะฝ ะฟั ะบั ั ั ะฝ ะฑะตะบะตั ะณะต ะฐะปา ะฐะฝ ะถะพา ะฟั ะท. ะ ะฐาฃา ะฐั ะถะฐะทั ั ั ะ าฑั ั ะฐั ำ ั ะตะทะพะฒ ั ะฐะบั ะผ ะฐั ะฐะผั ะท ะถะฐะนั ะฝะดะฐ ยซะ ะฑะฐะน ะถะพะปั ยป ั ะฟะพะฟะตั ั ั ะฝ ะถะฐะทั ะฟ, ะพะฝั ะบาฏะปะปั ำ ะปะตะผะณะต ั ะฐะฝั ั ั ั . ะ ำ ะดั ะผะณั ะกำ ะฑะธั ะ าฑา ะฐะฝะพะฒ า าฑะนั ั า ั ั ะถาฑะปะดั ะทะดะฐะน ะฐา ั ะฟ ำฉั ะบะตะฝ ะจะพา ะฐะฝ ั ั ั ะฐะปั ยซะ า า ะฐะฝ ะถาฑะปะดั ะทยป ะดะตะณะตะฝ ะบำฉะปะตะผะดั ั ะพะผะฐะฝ ะถะฐะทะดั . ะ ั ั ะบำฉั ะบะตะผ ะดาฏะฝะธะตะปะตั ะฐั า ั ะปั ะ ะฑะฐะน ะผะตะฝ ะจะพา ะฐะฝะฝั าฃ ะฑะตะนะฝะตั ั ะพา ั ั ะผะฐะฝะดะฐั ะดั าฃ ะถาฏั ะต ะณั ะฝะดะต ะผำ าฃะณั ะถะฐั ั ะฐะปะดั . ะ ะป ะซะฑั ั ะฐะน ะฐั ะฐะผั ะท ะถะฐะนั ะฝะดะฐ า ะฐั ั า ะฐะนั ั ะฑะตะบะพะฒั ั าฃ ยซะ ะฐะปะฐ า ะพาฃั ั ะฐั ั ยป ะดะตะณะตะฝ ะฟะพั ะผะฐั ั ะฝ ะถะฐา ั ั ะฑั ะปะตะผั ะท. ะกะพะดะฐะฝ ะบะตะนั ะฝ ะถะฐะทั ั ั ะ ะฐะนั ะฐาฃะฑะตะบ ะ ะพะปะดะฐา ะฐะปะธะตะฒ าฑั ั ะฐะท ั ั ั ะฐะปั ยซะ ะปา ะฐั า ั า ะพาฃั ั ะฐั ยป, ยซะขะฐะทะฐ ะฑาฑะปะฐา ยป ั ะตะบั ะปะดั ั ั า ะฐั ะผะฐะปะฐั ะถะฐะทั ะฟ, ะฑั ั ั ั ะฐั ั าฑะปา ะฐะฝั าฃ ำฉะผั ั ั ะถะฐะนั ะฝะดะฐ ะฑะฐั ั ั ั ั า ะฐั ะผะฐั ั ะฝ ะถะฐะทั ะดั า ะพะปา ะฐ ะฐะปา ะฐะฝะดะฐ ำฉะผั ั ะดะตะฝ ะพะทะดั . ะ ะตาฃะตั าฏะบั ะผะตั ั ะบะตะทั ะฝะดะต ะฐา ะฐั ั ั ั ั ะฝั าฃ ั ั า ะฐั ะผะฐั ั ะปั า ั ะฝะฐ ะพั ั ั ะฟะตะฝ า ะฐะทะฐา า ะฐะปั ะผะดะฐั ั ะบำฉะฑั ั ะตะบ า ะฐะปะฐะผ ั ะตั ะฑะตะดั . ะขำ ั ะตะปั ั ะทะดั ะบ ะฐะปา ะฐะฝะฝะฐะฝ ะฑะตั ั ะพะฝั าฃ ำฉะผั ั ั ะถะฐาฃะฐั ะฐ ะบำฉะทา ะฐั ะฐั ะฟะตะฝ ั ะธั ะฝะฐา ั ั ะทะตั ั ั ะตะปะณะตะฝ ะถะพา . ะ ำฉะฑั ะฝะตั ะต ะถาฑั ั า ะฐ ะผำ ะปั ะผ ะดะตั ะตะบั ะตั ะผะตะฝ ั ะตะบั ะตะปะดั . ะ ะฝะดั ะ ะปั ั ะฝั ะฐั ะธะฝ ะผาฑั ะฐั ั ะฝ ั ะตั ะตาฃั ั ะตะบ ั ะฐะฝั ะดั า ะพะปา ะฐ ะฐะปะฐั ั ะฝ ั ะฐา ั ั ะถะตั ั ั . ะ ั ั ั ำฉะทะฑะตะฝ ะฐะนั า ะฐะฝะดะฐ, ั ะฐั ะธั ั ะผั ะทะดั าฃ าฑะทั ะฝะฐ ะฑะพะนา ั ะถะพะปั ะฝะดะฐ าฑะปั าฑั ั ะฐะทะดั าฃ ะถะฐั า ั ะฝ ะฑะตะนะฝะตั ั ะตาฃั ะตะปั ะตั ะบะตั ั ะบั ั ั ะตะน ะบำฉะท ั ะฐั ั ั ะฟ ั าฑั ะฐะดั . ำจะนั ะบะตะฝั ะพะป โ ะผำ าฃะณั ำฉั ะฟะตั ั ั ั ะฐา . ะ ะทะฐะผะฐั ะ ะกะ ะ ะ ะ ะ

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ȽÉÄÀ½Ê

ƶLJLjƶǃƶ gƶǁƶLJǑ cǀƭǂƺƭƹƭǃƭi kǀƭǂƭ

ƶǧǨǖǣǖ fǖǡǖǧDZ

ȫ

ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ഉ˪˧˭˧ˮ˧೮ ˢ˘ˮ́ˮ˞˘೦́ ౢ೵˲́ˬ́˳ ˧˳˵˟˲˧ ˢ഑ˮ˧ˮ˞˟˛˧ ˪˟೮˟˳˵˧ ೪೵˲˶ ˵˶˲˘ˬ́ Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республика сындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» 2001 жылғы 16 шілдедегі заңдарына сәйкес, Астана қаласында құрылыс салу үдерісі кезінде туындайтын проблемалық мәселелерді шешу мақсатында: 1. Астана қаласы әкімінің жанындағы Құрылыс

істері жөніндегі кеңес (бұдан әрі – Кеңес) 1-қосымшаға сәйкес құрамда құрылсын.

2. Кеңес туралы ереже 2-қосымшаға сәйкес бекітілсін.

3. Осы өкімнің орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің бірінші орынбасары С.М. Хорошунға жүктелсін. Әкім

Ә. Исекешев Астана қаласы әкімінің 2016 жылғы «07»12 № 120-53 өкіміне 1-қосымша

ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ഉ˪˧˭˧ˮ˧೮ ˢ˘ˮ́ˮ˞˘೦́ ౢ೵˲́ˬ́˳ ˧˳˵˟˲˧ ˢ഑ˮ˧ˮ˞˟˛˧ ˪˟೮˟˳˵˧೮ ೪೵˲˘˭́ Хорошун Сергей Михайлович төраға

– Астана қаласы әкімінің бірінші орынбасары,

Идрышев – «Қазақстан құрылыс Марат Кеңесбекұлы салушылар қауымдастығы» заңды тұлғалар бірлестігінің атқарушы директоры, хатшы (келісу бойынша) Кеңес мүшелері: Әмрин Асқар Кемеңгерұлы

– Астана қаласы әкімінің кеңесшісі

Досқұлов – «Астана қаласының Дәулет Мемлекеттік сәулет-құрылыс Боранбайұлы бақылауы басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының орынбасары Кенжебаев – «Астана қаласының Назымбек Жер қатынастары және жердің Әміржанұлы пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Жүнісов – «Астана бас жоспары» Сәрсембек ғылыми-зерттеу жобалау Ендібайұлы институты» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры

Қасқатаев Айбат Ғазезұлы тігінің директоры

– «Астанагорархитектура» жауапкершілігі шектеулі серіктес-

Абдуллин – «BI Group Holding» Тасболат жауапкершілігі шектеулі Аманжолұлы серіктестігінің Басқарма төрағасының орынбасары (келісім бойынша) Ақжанов – «Шар-Құрылыс» Ахан Рақымұлы жауапкершілігі шектеулі серіктестігі директорының заң мәселелері жөніндегі орынбасары (келісім бойынша) Валов Евгений Николаевич бойынша)

– «Базис-Астана» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры (келісім

Ихсанғалиев – «ORDA Invest Елдос Жахманұлы корпорациясы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі Әкімшілік департаментінің директоры (келісім бойынша) Канг Джон Дэ – «High vill Kazakhstan» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры (келісім бойынша)

ͪౢʤʯʤౢˁ˃ʤʻ ˀʫˁʿ˄ʥʸʰʶʤˁˏ ౭ʸ˃˃ˏౢ ˑʶʽʻʽʺʰͳ ʶʤ ʺʰʻʰˁ˃ˀʸʳʧʳʻʳ౦ ʺʫʺʸʫʶʫ˃˃ʳʶ ʺʤ˃ʫˀʰʤʸʪˏౢ ˀʫʯʫˀʦ˃ʫˀ ʶʽʺʰ˃ʫ˃ʳͫ ˀʺʺͳʻʳ౦ ˃ʫʻʪʫˀʸʳʶ ʶʽʺʰˁˁʰ˔ˁˏ ˃ಁˀ˃ʳʿ˃ʳʶ ʮʤ˄ʤʿʶʫˀˌʳʸʳʶʶʫ ˃ʤˀ˃ˏʸʤ˃ˏʻ ʥʽʸʤʪˏ Қазақстан Республикасының Бюджет жүйесі қағидаттарға негізделген, негізділік қағидаты – бюджет жобасына қандай да болсын түсімдерді немесе шығыстарды енгізу қажеттігін және олардың көлемдерінің негізділігін айқындайтын нормативтік құқықтық актілер және басқа да құжаттар негізінде бюджетті жоспарлау, сондай-ақ бюджет қаражаты мен мемлекет активтерін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес пайдалану. Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы №95-ІV Бюджет кодексінің (бұдан әрі – Бюджет кодексі) 94-бабы 6-тармағының 2) тармақшасына сәйкес, негізгі капиталды сатудан алынған түсімдер тауарларды мемлекеттік материалдық резервтен сатудан бюджетке ақша түсімдері болып табылады. Қазақстан Республикасының «Азаматтық қорғау туралы» 2014 жылғы 11 сәуірдегі Заңына сәйкес, материалдық құндылықтарды жаңарту мен броньнан шығару тәртібімен мемлекеттік материалдық резервтен шығару қағидалары әзірленген. Материалдық құндылықтарды жаңарту мен броньнан шығару тәртібімен мемлекеттік материалдық резервтен шығару қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 17 қазандағы №1108 қаулысымен бекітілген. Қағидалардың 39-тармағында тендерге қатысуға өтінімдерді қарастырған кезде өтінімдердің ең жоғары бағаларынан құралған өтінімдер қанағаттандырылатыны көзделген. Жоғарыда көрсетілген талапты «Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Мемлекеттік материалдық резервтер комитеті» РММ-сі сақтаған жоқ, Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті (бұдан әрі – Департамент) 2016 жылғы 30 наурызда жеке және заңды тұлғалардың, дара кәсіпкерлердің материалдық құндылықтарды шығаруы бойынша, атап айтқанда №981,982,983 лоттармен дизель отынын сатып алу бойынша тендерді жүргізген кезде елеулі бұзушылықтарды анықтады. Тендерлік комиссия осы тендерге қатысушылардың тендерлік өтінімдерін қарастырған кезде бұзушылықтарға жол берген.

Сонымен, көптеген жағдайда тендерлік өтінімдер тігілмеген және нөмірі қойылмаған беттермен ұсынылған себепті тендерге қатысушылардың тендерлік өтінімдерін қабылдаудан бас тартылды. Осылайша, тендерге қатысуға өтінімдерден ресми қабылдаудан бас тартуға жол берілді, бұл ең соңында қорытындыларға ықпалын тигізді. Мұнымен бірге, тендерлік комиссияның іс-әрекеттерімен №981, 982, 983 лоттар бойынша басқа қатысушылармен салыстырғанда анағұрлым жоғары бағаны ұсынған, «Нұр-Ай Транс Ойл» ЖШС қатысушысының тендерлік өтінімінен негізсіз бас тартуға жол берілді, ондағы айырмашылығы жалпы сомасы 49 573,4 мың теңгені құрады. Ықпал ету мақсатында, Департамент анықталған бұзушылықтарды жоюға, оның ішінде 2016 жылғы 30 наурыздағы хаттама бойынша «Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Мемлекеттік материалдық резервтер комитеті» РММ-нің тендерлік комиссиясының шешімдерін қайта қарау туралы Ұйғарымды шығарды. Нәтижесінде, Комитеттің тендерлік комиссиясы №981,982,983 лоттар бойынша тендер қорытындыларын қайта қарастырды.

2016 жылғы 11 қарашада мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органның Этика жөніндегі комиссиясы Комитеттің тендерлік комиссиясының іс-қимылдарын қарастырды. Қарастыру қорытындылары бойынша мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органның Этика жөніндегі комиссиясы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Жауапты хатшысына және ҚР ҰЭМ Мемлекеттік материалдық резервтер комитетінің Төрағасына «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» Заңның 50-бабы 1-тармағы 11) тармақшасымен көзделген, мемлекеттік қызметті кемсітетін тәртіптік теріс қылық жасағаны үшін тендерлік комиссияға лауазымынан төмендету түрінде, ал бос төмен тұрған лауазымы болмаған жағдайда – толық емес қызметтік сәйкестігі туралы ескерту түрінде тәртіптік жаза қолдануға ұсыным берілді. Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті

ʻʫʶʫʻʳ ;ʫˀʸʳͲʯʤʱˏʿ˃ˏʸˏౢ˃ˏͿ ˃ʽౢ˃ʤ˃˄ Қазақстан Республикасының «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 14, 15 және 16-бабтарына сәйкес, некені (ерлі-зайыптылықты) тоқтату өздеріне байланысты емес жағдайлар нәтижесінде, яғни қайтыс болу, олардың біреуін қайтыс болған деп жариялау немесе хабар-ошарсыз кеткен деп тану не осы Кодексте белгіленген тәртіппен некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу жолымен ерлізайыптылардың екеуінің де не біреуінің өз еркі бойынша іс-әрекеттер жасауы нәтижесінде ерлі-зайыптылар арасында заңдық қатынастардың тоқтатылуы болып табылады. Неке (ерлі-зайыптылық) ерлі-зайыптылардың біреуі қайтыс болуы, сондай-ақ сот оны қайтыс болды деп жариялауы немесе хабарошарсыз кеткен деп тануы салдарынан тоқтатылады. Неке

(ерлі-зайыптылық) ерлі-зайыптылардың біреуінің немесе екеуінің өтініші бойынша оны бұзу жолымен, сондай-ақ сот әрекетке қабілетсіз деп таныған жұбайының қорғаншысының өтініші бойынша тоқтатылуы мүмкін. Сот қайтыс болды деп жарияланған немесе хабар-ошарсыз кеткен деп таныған жұбайы келген және тиісті сот шешімдері күшін жойған жағдайда ерлі-зайыптылардың бірлескен өтініші бойынша тіркеуші орган некені (ерлі-зайыптылық) қалпына келтіруі мүмкін. Г.УТЕШОВА, Азаматтық хал актілерін тіркеу және апостілдеуді қамтамасыз ету және бақылау бөлімінің іс-жүргізуші инспекторы

11

ҚÀÇÀҚÑÒÀÍ ÐÅÑÏÓÁËÈÊÀÑÛÍÛҢ ÒƏÓÅËѲÇIJòÍÅ – 25 ÆÛË 2016 жылы Қазақстан Республикасы өз Тәуелсіздігінің жиырма бес жылдығын атап өтті. Ел Тәуелсіздігінің жиырма бес жылдығы – бұл өз тарихында алғаш рет заманауи үлгідегі мемлекетті құрған Қазақстан халқының ауқымды тарихи жетістіктерінің жарқын нышаны. Қазақстан үшін Тәуелсіздіктің жиырма бес жылдығы ілгерілеу мен орнықты дамудың дәуірі болып есептеледі. Тәуелсіз Қазақстан ең жаңа тарихымен бүкіл Орталық Азия өңірінің табысты мемлекеті және көшбасшысы болып аталу құқығын дәлелдеді. Тәуелсіз Қазақстанның барлық жетістіктері мен жеңістеріне Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Ұлт көшбасшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың күшті әрі данагөй басшылығымен Қазақстанның әрбір азаматының шын берілген және тынымсыз еңбегі арқасында қол жеткізілді. Мемлекет басшысының басым бағыттарының бірі дамыған отыз елдің құрамына ену болып табылады. Осыған байланысты 2012 жылғы желтоқсанда Мемлекет басшысының Жолдауында ел халқына Қазақстан

Республикасының 2050 жылға дейінгі Даму стратегиясы ұсынылды. Оның басты мақсаты – күшті мемлекет, дамыған экономика және жалпыға ортақ еңбек мүмкіндіктері негізінде берекелі қоғамды құру. 2015 жылы «5 институционалдық реформаны іске асыру бойынша 100 нақты қадам» атты Ұлт жоспарын іске асыру шеңберінде «Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы» заң қабылданды, онда Елбасы мемлекеттік аппарат жұмысының аудиті және оны бағалаудың жаңа жүйесін енгізу туралы міндет қойған. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Ішкі мемлекеттік аудит комитетінің Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті Елбасы қойған нәтижелерге қол жеткізу үшін барлық күшін салады. Еліміздің барлық тұрғындарын Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің жиырма бес жылдығымен құттықтаймыз, әрбір шаңыраққа ырыс-береке, бейбітшілік және өркендік тілейміз. Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаментінің ұжымы

ʯʤ౦ʪˏ ˃౭ʸ౞ʤʸʤˀʪˏ౦ ʮʤʸ౞ʤʻ ʶಁˁʳʿʶʫˀʸʳʶʿʫʻ ʤʱʻʤʸˏˁ˄ ˇʤʶ˃ʳʸʫˀʳ ʮಁʻʫ ʽʸʤˀʪˏ౦ ʤʸʪˏʻ ʤʸ˄ Заңды тұлғалардың дамуы қазіргі уақытта өзекті мәселелердің бірі болып табылады және оларды қалыптастыру мемлекеттің әлемдік дәрежеде бәсекеге қабілеттілігін арттыруға алып келеді. Бүгінгі күні көлеңкелі экономикамен күрес мәселесі мемлекеттік органдар қызметінің негізгі құрамдас бөлігіне жатады. Әсіресе, жалған кәсіпкерлікке қатысы бар деп күдік тудырған шаруашылық субъектілерінің қызметі қатаң тексеріске алынды. Атап айтсақ, олардың заңды тұлға ретінде тіркелген өтірік мекенжайларын анықтап, салық төлеу коэффициентінің төмендігіне жете назар аударылды және есеп-фактураларын ауыстырып жіберу сияқты фактілерге жіті талдау жасалды. Нәтижесінде, салық төлеуден жалтармақшы болып, жалған сұлба жасаған бірнеше қылмыстың беті ашылды. «Жалған кәсіпкерлік туралы заңнаманы қолданудың кейбір мәселелері жөнінде» Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2009 жылғы 12 қаңтардағы №1 Нормативтік қаулысына сәйкес, жалған кәсіпкерлік дегеніміз кінәлі адам кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру ниетінсіз Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 215-бабының диспозициясында көзделген құқыққа қарсы мақсаттарда бұл іс-әрекеттер азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке ірі залал келтіретін жағдайда, жеке кәсіпкерлік субъектілерін құратын (иемденетін) және пайдаланатын, сол сияқты оларға басшылық жасайтын экономикалық қызмет саласындағы қылмыстық құқық бұзушылықтың түрі болып табылады. Жалған кәсіпкерлік кезінде қол сұғу объектісі болып салық салу, кредиттеу және өзге де заңды экономикалық қызмет саласындағы қоғамдық қатынастар табылады. Мемлекеттік органдар кәсіпкерлік субъектілерін дамыту, олардың мемлекетке тиімді жағдайды алып келеді. Сол себептен де, мемлекеттің бастауымен кәсіпкерлікті дамытуда мемлекеттік органдар және бірталай ұйымдар әр түрлі іс-шаралар жүргізеді. Жеке кәсіпкерліктің дамуына жауапты және саясатты жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың қатарына жергілікті атқарушы органдарды, аумақтық атқарушылық органдарды жатқызуға болады. Олар өз құзыреттігі аясында кәсіпкерлік саласындағы бірыңғай саясаттың қалыптасуы мен жүзеге асыруын, кәсіпкерлікті дамыту үшін қоғамдық бірлестіктер мен

басқа да мемлекеттік органдармен қарым-қатынасты жүргізуін қамтамасыз етеді. Осылайша, атқарушылық мемлекеттік органдар мемлекет пен кәсіпкерліктің арасындағы қарымқатынас идеологиясының негізі болып табылады. Кәсіпкерлікті дамытуда өз үлестерін әр түрлі ұйымдар да қосады. Соның ішінде, бизнесті қалыптастырумен айналысатын ұйымдардың қатарына «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ, «Қазақстанның инвестициялық қоры» АҚ, «Қазақстанның даму банкі» АҚ жатады. Қазіргі уақытта шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің дамуы алдыңғы орында тұр. Шағын және орта кәсіпкерлік инновациялық экономикада орнын табу үшін өзінің икемділігін, мобильділігін, нарықтық объективтілігін қолдану керек. Сол себептен, мемлекеттік органдар осы қасиеттерді дамыту үшін кәсіпкерлік субъектілері үшін әр түрлі кездесулер, Ашық есік күндерін, дөңгелек үстелдер өткізеді. Мемлекеттік органдар осындай ісшараларды жүргізудің нәтижесінде шағын кәсіпкерлік субъектілері өзінің тәуелсіздігін иеленіп, қарқынды дами бастады. Кәсіпкерліктің дамуын қадағалайтын заңнамалар мен көптеген бағдарламалардың жүзеге асыруы қазіргі уақытта негізгі мәселелердің біріне айналды. Олар келесідей арнайы қағидалар негізінде орындалады: - Жеке кәсіпкерлік бостандығының кепілдігі мен оның қорғалуын қамтамасыз ету; - Кәсіпкерлік қызметпен айналысуға барлық кәсіпкерлік субъектілерінің теңдігі; - Жеке меншікке қол сұғылмаушылық пен қорғалуы; - Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерліктің дамуының басымдылығы; - Кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілер жобаларын сараптамасына кәсіпкерлік субъектілерінің қатысуы. Осылайша, кәсіпкерлік субъектілерінің дамытуын жүзеге асыру барлық мемлекеттік органдардың және басқа да ұйымдардың назарында тұр. М.ИМЯТОВА, Астана қаласы Есіл аудандық Әділет басқармасының басшысы, Қазақстанның Заңгерлер одағының Астаналық филиалының мүшесі

Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету жөніндегі қызметтерін берушіні таңдау рәсімін 2017 жылы Астана қаласында өткізу туралы хабарлама «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі Медициналық қызметке ақы төлеу комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті» РММ электрондық мекенжайы: a.dkomuastana@mzsr. gov.kz, пошталық мекенжайы: индекс 010000, Астана қаласы, Д. Қонаев көшесі, 12/1, СК-14 2017 жылға республикалық бюджет қаражатының есебінен қаржыландырылатын тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету (бұдан әрі – ТМККК көрсету бойынша қызметтер) бойынша қызметтер берушіні таңдаудың рәсімін (бұдан әрі – қызметтер берушіні таңдау рәсімі): медициналық көмек түрі бойынша: мамандандырылған медициналық көмектің нысаны бойынша: стационарлық медициналық көмек, стационарды алмастыратын көмек медициналық көмек; онкологиялық науқастарға медициналық көмек көрсету бойынша өткізу туралы хабарлайды. ТМККК көрсету бойынша қызметтер Астана қаласы аумағында көрсетілуі тиіс. Қызметтер берушіні таңдау рәсіміне қатысуға арналған өтініштерін және нысандарды www.mzsr. gov.kz интернет-ресурсында орналастырылған формаға сәйкес қоса жіберілуі тиіс құжаттардың тізбесін «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау

және әлеуметтік даму министрлігі Медициналық қызметке ақы төлеу комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті» РММ-ға Астана қаласы, Д. Қонаев көшесі, 12/1, СК-14, №7 бөлме мекенжайы бойынша немесе «Азаматтарға арналған үкімет» «Мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғам (бұдан әрі – Мемлекеттік корпорациясына) тапсырады. Қызметтер берушіні таңдау рәсіміне қатысу үшін өтініштерді және оған қоса жіберілетін құжаттарды «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі Медициналық қызметке ақы төлеу комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті» РММ-ға тапсырудың соңғы мерзімі 2016 жылғы 26 желтоқсан, сағат «18.00-ге» дейін, «Мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамына тапсырудың соңғы мерзімі 2016 жылғы 24 желтоқсан сағат «20.00-ге» дейін. Қызметтер берушіні таңдау рәсіміне қатысу үшін жіберілген өтініштер 2016 жылғы 27 желтоқсан сағат «10.00-де» Астана қаласы, Д.Қонаев көшесі, 12/1, СК-14, № 8 кабинет мекенжайы бойынша қаралатын болады. Қосымша ақпарат пен анықтаманы 8 /7172/ 68-96-65, 68-97-45 телефондары арқылы алуға болады.

12

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ÉÇÆÈÊ

ЖАСАМПАЗ ЖАРЫС

ʫˬ ˧˲˛˟˳˧ ˙˟˪˧˛˟ˮ˧ˮ˧೮ ˙˟ˬ˛˧˳˧ˮ˞˟˥ ˙˯ˬ೦˘ˮ ˃ഉ˶˟ˬ˳˧ˣ˞˧˪˵˧೮ Ϯϱ ˢ́ˬͲ ˞́೦́ ˵˯˥ˬ˘ˮ೦˘ˮ ˪೴ˮ˧ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ˘ˬ೦˘˾ ˲˟˵ ˞˲˯ˮ˞˘˲ ˢ˘˲́˳́ ೵˥́˭Ͳ ˞˘˳˵́˲́ˬ˞́͘ ౭ˬ˵˵́೮ ೵ˬ́೪ ˭˟˲˟˪˟˳˧ ೪˘˲˳˘೮́ˮ˞˘ ഑˵˪˧ˣ˧ˬ˛˟ˮ ͨ ÙÊÄ Z ®Ä¦ < þ »«Ýã Äͩ ˘˵˵́ ˙˧˲˧ˮ˾˧ ˲˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘ˬ́೪ ˽˟˭˱ˤ˯ˮ˘˵ ʹ ˞˘˭˶˞́೮ ˵˘೦́ ˙˧˲ ˘˥೦˘೦́͘ ʽ˳́ˮ˞˘˥ ˙˘˳˵˘˭˘ˬ˘˲˭˟ˮ ˯˵˘ˮ˞́೪ ˲˯˙˯Ͳ ˵˯˵˟˺ˮˤ˪˘ ഑˲˧˳˧ ˪˟೮ˤ ˵೴˳˱˟˪͘ Қазақстанның әр өңірінен келген 50ге жуық қатысушы «Барыс арена» мұз сарайында бас қосты. Айтулы шараның ашылуына Астана әкімі Әсет Исекешев арнайы келіп, бақ сынаушыларға сәттілік тіледі.

– Бүгін біздің балалардың арасындағы новаторлардың, робототехниктердің, өнертапқыштардың қозғалысына жол салатын екі маңызды чемпионаттың өтіп жатқаны қуантады. Бұл жарыстарға 200ден аса адам қатысуда. Робототехникадан турнирге 160 дарынды бала келіп, жақсы жобалары мен өнертабыстарын таныстырды. Дрондар жарысы да инновациялық чемпионат саналады. Осы турнирлерді жыл сайын өткізетін боламыз. Биыл біз робот құрастырушы үздіктер үшін 1 млн 300 мың теңге көлемінде арнайы жүлде тағайындадық. Біз бұл ілгерілеуді

қолдаймыз және келесі жылы елорданың 42 мектебінде робототехника сыныптарын дайындаймыз, – деді елорда басшысы Әсет Исекешев. Бұл өркениет заманындағы бүгінгінің «бәйгесі» іспетті. Дрондарды дайындап, сәйгүлік сияқты бәйгеге қосса, оларды басқарушылар – шабандоздар. Осы өнертапқыштардың жарысы үшін ұлттық нақыштағы айрықша трасса орнатылды. Қатысушылар дрондарын бейнекөзілдіріктің көмегімен басқарды. Жарыс жүйріктерін робототехника саласының білгірлері анықтады. Атап айтсақ, техника ғылымдарының докторы Сабыржан Атанов, «Қазақстан авиациялық индустрия» ЖШС-нің Пилотсыз ұшу аппараттары бөлімінің басшысы Жанту-Ибрагим Мамашев,

Е Т К Е Р Т Т Р ШО » Ы Д Р Ы Т П А Қ «ШАҢ

˟˪˵˟ˮ ˳́ˮ˞˘ ˾˯˲˵Ͳ˵˲ ˘ ˬ ˘ ೪ ˮ ́ ˮ ˮ ˘ ˮ́೮ ʶ ˮ˞́೪ ʽ೮˵೴˳˵˧˪ ʶ˯˲˟̆ ˯˛́ˮ́೮ ˪˟ˣ˟೮˧ˮ˞˟ ೪˘ˣ˘೪˳˵˘ ͘ ˶˙ ́ ഑˵˪˟ˮ ಁˬ˟˭ ˪ ೦˘ˣˤ˟˚ ˘ˬ˵́ˮ ˭˟˞˘ˬ̂ ˘ˬ˞ ˘ ʻ೵˲˙˟˲˛˟ˮ ʮ೵˭ 1000 метр қашықтықта жарысқан ол 1:26.069 нәтижесімен бәрінен жүйрік шықты. Бұл – Нұрберген Жұмағазиевтің әлем кубогындағы алғашқы жүлдесі. Одан кейін бірінен соң бірі келген канадалық спортшылар Паскаль Дион мен Патрик Даффи күміс және қола медальдарды иеленді.

– Мен өз елімнің патриотымын. Тәуелсіздіктің 25 жылдығы тойланған уақытта алтын алып, отандастарымды құттықтағаныма ризамын. Бұл – менің жекелеген қашықтықтағы алғашқы медалім. Әлем кубогы болғандықтан, мұнда тек кіл мықтылар жарысады. Сондықтан маған жеңіс оңай келмеді. 60 қатысушының ішінде маған бірінші болудың бақыты бұйырды, – дейді Нұрберген Жұмағазиев.

{ ª ĭ Ĭ©ª ¥ ©§« £ ¢ ©³¥³Ħ Éîãæòóé÷éĀìáñ çĢîæ åáíô ¤ ¥ ©ª¨£L L âáêìáîüò áĬðáñáóóáîåüñô çĢîæ áĬðáñáó ëïíéóæóĄîåæ ªL¨¢ £L§ Ě { ¢«Ģ£L L ¨L£ ¥ ÍæîùĄë éæòĄ kÁòóáîá áĬùáíüv äáèæóĄîĄĦ ñæåáë÷éĀòüv ÇÙÒ

Åéñæëóïñ Ċ ÒĢôìæ ÒÍÁĩīÌÏÃÁ ÅéñæëóïñåüĦ ïñüîâáòáñü Âáò ñæåáëóïñ Ċ ÈæêĄî ģ̼ÐÂÆË kx©ª ¥ Ĭ° ¤³v ªLîåæ çáñéĀ ìáîĨáî íáóæñéáìåáñåü òĄìóæíæòĄè ëĤùĄñĄð âáòôĨá âïìíáêåü

«ҚазРоботикс» Қазақстандық Білім беру және спорттық робототехника Федерациясы» республикалық қоғамдық бірлестігі президенті Айжан Жекеева, Назарбаев университетінің робототехника департаменті зерттеушісі Алтай Жақатаев және «UAV Center KZ» ұшу аппараттарын құрастырушы инженер Виталий Гроо төрелік етті. Инновациялық жарысты ұйымдастыруға мұрындық «Қазақстан инжиниринг» ҰК» АҚ-ның басқарма төрағасы орынбасары Анатолий Пигорев робототехниканың оқушылардың өміріне дендеп еніп келе жатқанын, сол үшін балаларға қосымша білімнің қажет екенін, бұл саланың елімізде дамуына барынша жағдай жасалу керектігін атап өтті. Сонымен, бір күн бұрын іріктеу туры өтіп, сегіз жүйрік таңдалды. Оның арасындағы төрт үздігі финалда өзара бәсекеге түсті. Нәтижесінде үшінші орынды Данил Дроздов пен Ербол Төлебаев алды. Олардың әрқайсысының жүлдесі 300 мың теңгені құрады. Екінші болып келген Дәурен Төлеуовке 500 мың теңге

табысталды. Ал бәрінен жүйрік шыққан Андрей Манькоға тағайындалған бас жүлде – бір миллион теңге. Мұндай ел біріншіліктерінде жеңімпаз болғандарға Қазақстан ұлттық құрамасына еніп, халықаралық додаларда өнер көрсетуіне мүмкіндік мол. Бұған қоса, бұл чемпионат аясында «Drone Expo Kazakhstan-2016» атты пилотсыз басқарылатын ұшу аппараттарының көрмесі ұйымдастырылды. Қызығушылық танытқандар дрондардың неше түрімен танысып, шеберлік сабақтарына қатысты.

«БАРЫС» ЖЕҢІСКЕ ЖЕТТІ ʶ˟˾˟ ˘˳˵˘ˮ˘ˬ́೪ ͨʥ˘˲́˳ͩ ˪˟ˣ˟˪˵˧ ˢ˟೮˧˳˧ˮ˟ ೪˯ˬ ˢ˟˵˪˧ˣ˞˧͘ ˈ˘˙˘˲˯˚˳˪ ೪˘ˬ˘˳́ˮ˞˘ ˢ˟˲˛˧ˬ˧˪˵˧ ͨʤ˭˶˲ͩ ˪˯˭˘ˮ˞˘˳́Ͳ ˭˟ˮ ˯˥ˮ˘೦˘ˮ ˘˳˵˘ˮ˘ˬ́೪ ˺˯˪˪˟˥˾˧ˬ˟˲ ˘ˬ˘೮ ˤ˟ˬ˟˲˧ˮ Ϯ͗ϭ ˟˳˟˙˧˭˟ˮ ˵˧ˣ˟ ˙೴˪˵˧˲˞˧͘ Қиыр Шығыста ойнау қай командаға болса да оңайға түспейтіні анық. Өйткені адам ағзасына сағат айырмашылығы әсер етпей қоймайды. Дегенмен «Барыс» хоккейшілері бұл кездесуге жақсы дайындықпен келгені аңғарылды. Тартысты басталған ойынның бірінші кезеңінде есеп ашылмады. Үзілістен кейін алаң иелері қонақтарды едәуір қыспаққа алғандай болды. Кезекті шабуылдың

бірінде Томаш Загорн есепті ашып үлгерді. Сөйтіп, алаң иелері алға шыққан еді. Ал үшінші кезеңде оңтайлы ойынға «Барыс» көшті. Матчтың 47-інші минутында Найджел Доус есепті теңестірсе, арада бір минут өтпей-ақ Роман Старченко есепті еселеп берді. Осы есеп ойын соңына дейін өзгермей қалды. «Барыс» келесі ойынды ертең Владивостокта өткізеді. Қарсыласы – «Адмирал».

Бетті дайындаған: Орынбек ӨТЕМҰРАТ

¢® · Ĭ¦£ £ ¨L¥LĦ §L¢L¨£ ¨L ¤ ¥ ¢Ĥ Ĭ ¨ ©³¥ Ĥ£L©«L ° ¨ª ¤ © Çáñîáíá íæî öáâáñìáîåüñôìáñåüĦ íáèíĪîüîá çáñîáíá âæñôùĄ çáôáð âæñæåĄ { ª kx©ª ¥ Ĭ° ¤³v ªL ¨ ¢® ·©³¥³Ħ ¢¦¤§´¶ª ¨£L¢ ¦¨ª £³Ĩ³¥ ª ¨L£L§ Ĭ ªª £ ³ Óáñáìüíü Óáðòüñüò Ě Âáòðáöáîá x©ª ¥ Ĭ £ ©³ Á ~Ī ¥¦ ¢Ĥ° ©L k ª £´©ª ¦ y v ~

Ñæåáë÷éĀ í ¢ ¥ ¡³ x©ª ¥ Ĭ £ ©³ ÅïòóüĬ ¢Ĥ° ©L astana.aqsham@gmail.com ĭ ³£ « Ĥ£¤ ©L ª £ ¬ ¢©

ÓĄìùĄìæñ âĤìĄíĄ Çáñîáíá akshamyreklama@gmail.com