151

www.astana-akshamy.kz ̨̡̢̨̡̤Ô̘

ÑÆÒÐÔÂÌÉËÁÌÜĭ ĭÏĩÁÍÅÜĭ ÒÁàÒÉ ÄÁÈÆÓ ÇÜÌĩÜ ĭÁÈÁÎÎÁÎ ÂÁÒÓÁÐ ÙÜĩÁÅÜ

ž (3503) 27/12/2016

ɧ͐ɮɶɳɺɧɱ

ÒÓÁÅÐÊÓËÅÇÃÅ ҚÀÐÑÛ ÆÀҢÀ ÄÈÑÏÀÍÑÅÐ ʫˬ˯˲˞˘ ഉ˪˧˭˧ ಁ˳˟˵ ʰ˳˟˪˟˾˟˚ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ˘˾́ˬ೦˘ˮ ˟ˬ˧˭˧ˣ˞˟˛˧ ˟೮ ˧˲˧ ˵˶˙˟˲˪˶ˬ˟ˣ˛˟ ೪˘˲˳́ ˢ˘೮˘ ˞ˤ˳˱˘ˮ˳˟˲ ೦ˤ˭˘ ˲ ˘˵́˭˟ˮ ˵˘ˮ́˳Ͳ ˵͕́ ˞˟˱ ˺˘˙˘˲ˬ˘˥˞́ Ýã Ä ͘¦Êò͘»þ͘

ШЫРАЙЛЫ ШЫРШАТОЙ

ʫˬ˯˲˞˘˞˘೦́ ʽ೪˶˾́ˬ˘˲ ˳˘˲˘˥́ˮ˞˘ ͨʫˈˀʽ ˢ˘೮˘ ˢ́ˬ˞́೪ ˘ˬ˘˶́ͩ ˞˟˱ ˘˵˘ˬ೦˘ˮ ʫˬ˙˘˳́ˮ́೮ ˙˘ˬ˘ˬ˘˲೦˘ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ˢ˘೮˘ ˢ́ˬ˞́೪ ˾́˲˾˘˳́ ഑˵˵˧͘ ʽ೦˘ˮ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ́೮ ഉ˪˧˭˧ ಁ˳˟˵ ʰ˳˟˪˟˾˟˚ ೪˘˵́˳˵́͘ ಁ˳˧˲˟˳˟͕ ʮ˘೮˘ ˢ́ˬ˞́ ˙˘ˬ˞́˲೦˘ˮ˞˘˲ ˘˳́೦˘ ˵˯˳́˱͕ ˳ഉ˙ˤ ˘˲˭˘ˮ˞˘˲́ˮ ˺˘˵೪˘ ˢ˘ˣ́˱͕ ʤ̆ˣ ˘˵˘ ˭˟ˮ ʤ೪˾˘೪˘˲˞˘ˮ ˵˯˳́ˮ ˳́˥ ˪೴˵˧˱ ˢ೴˲˟˞˧͘ ʥ˘ˬ˘ˬ́೪ ˾˘೪ ˳˯ˮ́˳́˭˟ˮ ˞˟ ೪́ˣ́೪͕ ˵ഉ˵˵˧ ೦˯˥͘

2-ǩǭǺǺǭ ͞ɳɭɻɴɭɺ

ÒÏĩÜÍ ÒÏÊÜÐ ÁÌÅÜħÜÈ ÂÁ" 5-ǩǭǺǺǭ

ɧɹɺɧɵɧɳʃ͐ɺɧɸ

ÒÔÑÆÓËÆÑ ÒģÔÌÆÓÙ¼ 8-ǩǭǺǺǭ

Ірі медициналық мекеме Железнодорожный кентінде Қырқыншы стансаға жақын орналасқан және 9 блоктан тұрады. Құрылысы 2008 жылы басталған нысан биыл тапсырылып отыр. «Заманауи кешенге ие болу біздің арманымыз болатын. Түрлі корпустарда 4-тен 6-қабатқа дейін бар. Бірақ ең бастысы - бұл бір және екі орындық палаталар және олар барлық санитарлық нормаларға жауап береді» дейді «Астана қаласы Туберкулезге қарсы диспансері» ММ бас дәрігері Рауза Жүсіпова. Жаңа кешен төрт емдеу кор пусынан тұрады: клиникалық-диагнос тикалық зертхана, бактериологиялық, тамақтану блогы, кір жуатын орын. Аурухана заманауи құралжабдықтармен жарақталған, соның ішінде: компьютерлік томография, рентген, шетелдік және жергілікті дәрігерлермен консилиум құруға, онлайн трансляция жүргізуге мүмкіндік беретін бейнеқондырғысы бар компьютерлік операциялық бөлмесі бар. Сондай-ақ, туберкулез таяқшаларын таратушы және таратпай тын бацилярлық және бациляр лық емес науқастарды оқшаулайтын бөлек палаталар бар. Кешен 500 науқасты қабылдай алады, оларға 1000 үздік маман қызмет көрсетеді.

2

ȹ

www.astana-akshamy.kz

½ÃÆȼ¸ ÊÓÅÓÉÓ

ØÛÐÀÉËÛ ØÛÐØÀÒÎÉ

(Соңы. Басы 1-бетте) Қуанышқа толы мерекеге түрлі киім киіп, ерекшеленіп келген кішкентайлар ортадағы еңселі шыршаны айналып, шаттыққа толы әндерді шырқап, жыл сайын дәстүрге айналған кештің көрігін қыздырды. Айтулы шараның ашылуында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың телеэкран арқылы балаларға ізгі лебізін білдірген құттықтауы көрсетілді.

– Қымбатты балалар! Жаңа жыл – баршамыз асыға күтетін мереке, жақсылықтың жаршысы. Бұл – ең алдымен балалардың мерекесі, кішкентайлардың

қуанышы. Сендер тәуелсіз елде өсіп жатқан нағыз бақытты ұрпақсыздар. Мен еліміздегі барлық балаларды жаңа жылдық мерекемен шын жүрегіммен құттықтаймын! Бүгінгі шырша тойы есте қаларлық ерекше кеш болады деп ойлаймын. Балаларды шаттыққа бөлейтін осындай шара еліміздің әр аймағында өтуде. Біз – болашағымызды бүгіннен бастап ойлайтын мемлекетпіз. Ұлы дала елінің талантты балалары үнемі алдыңғы қатарда болу керек. Біз сендердің ақылды да алғыр, зерделі де зерек болып өсулеріңізді қалаймыз. Сол үшін біздің мемлекетіміз

барлық мүмкіндікті жасайды. Асқақ армандарыңыз орындалып, тәуелсіз еліміздің дамуына үлес қосатын азамат болыңыздар! Жаңа жылдарыңыз құтты болсын! – деді Елбасы. Думанды бағдарлама аясында «ЕХРО жаңа жылдық алауы» деген тақырыпқа байланысты ертегі әлеміндегі кейіпкерлердің қатысуымен шоуқойылымдар ұйымдастырылды. Түрлі шамдардың жарқылы балалардың қызығушылығын туғызды. Театр әртістері жыл атауларына ие болған жануарларды бейнелеп, жеткіншектерге керемет көрініс қойды. Дарын-

ды балалар әуелетіп ән салып, мың бұралып би биледі. Аяз ата мен Ақшақар балдырғандарға ақжарма тілектерін жеткізді. Астанадағы Балалар үйінің тәрбиеле нушісі, тоғыз жасар Алиса мерекеге мұқият дайындалыпты. Өзі қазақ тілінде еркін сөйлеп, бізге Жаңа жылға жаттаған тақпағын айтып берді. «Жаңа жылды қатты жақсы көремін. Аяз ата маған сыйлық әкеліп береді. Сол үшін оған өнерімді көрсетемін. Бүгінгі шырша өте биік, маған қатты ұнады. Балалардың бәрі де мен секілді өнерлі» дейді балдырған.

– Елбасы шыршасына 9-13 жас аралығындағы 200-ден астам бала қатысты. Оның 28-і – жетім, 79-ы – ата-ананың қамқорлығынсыз қалған, 14-і – мүмкіндігі шектеулі, 55-і – аз қамтылған және көп балалы отбасынан шыққан және 24 дарынды балалар шақырылды. Алдағы жылы Астанада «ЭКСПО-2017» көрмесі өтеді. Соған орайластырып мерекелік кешті «ЕХРО жаңа жылдық алауы» деп атадық. Халықаралық шараны балаларға ертегі арқылы көрсеткіміз келді. Қойылым сәтті шықты, балдырғандарға ұнады деп ойлаймын, – деді қалалық Білім басқармасының басшысы Қасымхан Сенғазыев. Жаңа жылдық кеш соңында балаларға Елбасы атынан бағалы сыйлық тапсырылып, оларға тәтті тағамға толы дастарқан жайылды. Азамат ЕСЕНЖОЛ

²ÑÊÅÐË²Ê ÛÍÒÛÌÀҚÒÀÑÒÛҚ ÀÐÒÀÄÛ

Тараптар іскерлік ынтымақʤ˳˵˘ˮ˘ ഉ˪˧˭˧ ಁ˳˟˵ ʰ˳˟˪˟˾˟˚ ʰ˯˲˞˘ˮˤ̆ ˈ˘˾ˤ˭ˤ˵ тастық үшін ең перспективалық ʶ˯˲˯ˬ̂˞˧˛˧ˮ˧೮ ౢ˘ˣ˘೪˳˵˘ˮ ˀ˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘˳́ˮ˞˘೦́ ˃഑˵˟ˮ˾˟ салалар ретінде ауылшаруаˢഉˮ˟ ಉ˪˧ˬ˟˵˵˧ ʫˬ˾˧˳˧ ʤ˺˭˘˞ ʰˮˮ˘˙ ˭́˲ˣ˘˭˟ˮ ˪˟ˣ˞˟˳˵˧͕ шылық өнімдерінің өзара жет˞˟˱ ˺˘˙˘˲ˬ˘˞́ Ýã Ä ͘¦Êò͘»þ кізілімдерін, фармацевтика және Кездесу барысында тараптар іскер топтарының арасындағы туризм салаларын атады. Астана мен Иордания арасын- байланыстарды кеңейтуге және Өз кезегінде, Ахмад Иннаб да сауда-экономикалық және тереңдетуге мүдделіміз және мырза Иорданияның ЭКСгуманитарлық ықпалдастықтың өзара тиімді инвестициялық жо- ПО-2017 халықаралық маманбірізді дамуының маңыздылығын баларды іске асыруда қолдау дандырылған көрмесіне қатысуға атап көрсетті. көрсетуге дайынбыз» деп мәлім дайын екенін жеткізді. «Біз Астана мен Иордания етті елорда әкімі. «Біз бөлінген павильонмен

таныстық, өте ұнады. Жақында ресми құжатқа қол қойылады, содан соң Иордания павильонын толтырумен айналысатын топ келеді» деді елші. Осы орайда тараптар ЭКСПО-2017 шеңберінде бірлескен ресми және мәдени шараларды өткізу және Астана мен Амман бауырлас қалалардың аймақаралық ынтымақтастығын дамыту мәселелерін талқылады.

ÁÀҒÄÀÐÛ ÁӨËÅÊ ÁÀÑ ҚÀËÀ

ౢ˘ˬ˘ˬ́೪ ˭ഉ˳ˬˤ˺˘˵ ˵ ́೮ ˵೵˲˘೪˵́ ˪˯˭ˤ˳˳ˤ̆ ˬ˘˲́ˮ́೮ ˙˧˲ˬ˟˳˪˟ˮ ˭ഉ ˢ ˧ˬ˧˳˧ˮ˞˟ ͨʤ˳˵˘Ͳ ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ ˞˘˭́˵˶˞́೮ ϮϬϭϲͲϮϬϮϬ ˢ́ˬ˞˘˲೦˘ ˘˲Ͳ ˮ˘ˬ ೦˘ˮ ˙˘೦˞˘˲ˬ˘˭˘˳́ ˵˶Ͳ ˲˘ˬ́ͩ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ˭ഉ˳Ͳ ˬˤ˺˘˵́ˮ́೮ ϮϬϭϱ ˢ́ˬ೦́ ϭϭ ˢ˟ˬ˵˯೪˳˘ˮ˞˘೦́ ˾˟˾˧˭˧ˮ˟ ഑ˣ˛˟˲˧˳˵˟˲ ˭˟ˮ ˵˯ˬ́೪˵́˲˶ˬ˘˲ ˟ˮ˛˧ˣ˶ ˢഉˮ˟ ˙˘˳೪˘ ˞˘ ˙˧˲೪˘˵˘˲ ˭ഉ˳˟ ˬ˟ˬ˟˲ ೪˘˲˘ˬ˞́͘ Жиында Астана қаласының Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы басшысының орынбасары Айжан Түгелбаева баяндама жасап, қала дамуының бағдарламасымен таныстырды. Баяндамашы алдымен қаланың экономикалық-әлеуметтік саласындағы жетістіктеріне тоқталды. Оның айтуынша, өнеркәсіптік өндіріс – 2,1 пайызға, тұрғын үй құрылысы – 35,7 пайызға, қызмет көр сету көлемі 7,5 пайызға артқан. Жыл басынан бері елорданың экономикасына құйылған инвестиция 713 млрд теңгені құрады. Еңбек нарығында 17 мыңнан астам жаңа жұмыс орны құрылып, мемлекеттік қолдау нәтижесінде 7 мыңнан астам адам еңбекпен қамтылған. Осының арқасында республикадағы жұмыссыздықтың ең төменгі 4,6 пайыз деңгейі Астанада тіркелді. Елорда әкімі Әсет Исекешевтің тапсырмасы бойынша елорданы әрі қарай дамыту бағдарламасы ең алдымен тұрғындардың өмір сүруіне қолайлы жағдай жасауға бағытталады. Сондықтан қаланы дамыту бағдарламасын жүзеге асыру барысында елордалық әкімдік білім, денсаулық салаларындағы кезектің көптігі секілді түйткілді мәселелерді шешуге, мемлекеттік қызметтерге ха лықтың қолжетімділігін арт ты руға ерекше мән беріп отыр. Сондай-ақ, әлеуметтік қызметтердің сапасын халықаралық деңгейге көтеруге көңіл бөліп, Астананы мәдени-спорттық әрі инновациялық шаһар ретінде әрі қарай дамытпақ. Астананы қауіпсіз қалаға айналдыру да басты мақсаттардың бірі болмақ. Бұл жөнінде Астана қаласының Ішкі істер департаментінің Жергілікті полиция қызметінің басшысы Бақытжан Малыбаев атқарылып жатқан жұмыстарға тоқталды. Сессия қарсаңындағы жиында депутаттар қаладағы жасыл желектерді баптау және қорғау, қаланы абаттандыру және мемлекет қажеттілігі үшін жер учаскелері мен онда орналасқан жылжымайтын мүліктерді сатып алу туралы келісімшарт жобаларымен танысты. Айгүл УАЙСОВА

www.astana-akshamy.kz

ȹ

½ÃÆȼ¸ ÊÓÅÓÉÓ

ÊӨØÅ ÒÀÇÀËÀÉÒÛÍ ÊӨË²Ê ÊӨÁÅÉIJ

ʤ˳˵˘ˮ˘ˮ́೮ ˪഑˾˟ˬ˟˲˧ˮ ˢˤˮ˘˶ ೴˾˧ˮ ˣ˘˭˘ˮ˘˶ˤ ˪˯˭˭˶ˮ˘ˬ˞́೪ ˵˟˺Ͳ ˮˤ˪˘ ˳˘˵́˱ ˘ˬ́ˮ˞́͘ ʶ഑˱ ೵ˣ˘˭˘˥ ˢ˘೮˘ ˵˟˺ˮˤ˪˘ ೪˘ˬ˘ˮ́ ˵˘ˣ˘˲˵˶ ˢ೵˭́˳˵˘˲́ˮ˘ ˾́೦˘˲́ˬ˘˞͕́ ˞˟˱ ˺˘˙˘˲ˬ˘˥˞́ Ýã Ä ͘¦Êò͘»þ Атап айтқанда, көшелер мен магистральдардың жүретін бөлігіндегі қарды тазалау үшін төрт қар тазартушы фронталды тиегіш сатып алынды. Онда барлық көрсеткіштерін көрсетіп тұратын сұйық кристалды дисплей бар. Сонымен қатар, 12 коммуналдық шағын трактор да алынды. Ол тиісті жұмыстарды орындау барысында жол жабынын бұзуға жол бермейді. Бұдан басқа, коммуналдық қызметтердің техникасы барлық маусымда қолданылатын 2 механикалық сыпырғыш машиналармен толықты. Бұл машина көшелерді сыпыру кезінде

ÊƏѲÏÊÅÐËÅÐÃÅ ÆÅÐ ÒÅ˲̲ ÁÅвËÅIJ ʫˬ˯˲˞˘ˬ́೪ ˪ഉ˳˧˱˪˟˲ˬ˟˲˛˟ ˵˘Ͳ ˭˘˾˘ ˭೴˭˪˧ˮ˞˧˪ ˙˯ˬ೦˘ˬ́ ˵೵˲͘ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ́೮ ഉ˪˧˭˞˧˛˧ ˪഑˾˱˟ˬ˧ ˳˘˶˞˘ˮ́ ˧˳˪˟ ˘˳́˲˶ ೴˾˧ˮ ˢ˟˲ ˵˟ˬ˧˭˞˟˲˧ˮ ˳˶˙˘˲˟ˮ˞˘೦˘ ˙˟˲˶ ˙˯˥́ˮ˾˘ ೪˘˵́˳೪́˳́ ˪˟ˬ˟˵˧ˮ ˵೵˲೦́ˮ˞˘˲˞˘ˮ ഑˵˧ˮ˧˾ ೪˘˙́ˬ˞˘˶˞˘͘

суды қажет етпейді. Нәтижесінде, көктемде көше тазалауға жұмсалатын уақыт пен шығын айтарлықтай қысқарады. «Вотерлес Пеликан» техникасы

да бірегей мүмкіндіктерге ие. Ол жолдарда біраз уақыттан бері жатқан құмды, тұзды, мұзды, қоқысты жинайды. Сондай-ақ, құрамдастырылған арнажуғыш машина да сатып алынды.

«ÏÈÐÎÒÅÕÍÈÊÀ» ØÀÐÀÑÛ ÁÀÑÒÀËÄÛ

ʫˬ˯˲˞˘ ˱˯ˬˤ˻ˤ̆˳́ ˣ˘೮˳́ˣ ˳˘˶˞˘ˮ́೮ ˢ˯ˬ́ˮ ˪˟˳˶ ˭˘೪˳˘˵́ˮ˞˘ ˪˟˾˟ˮ˞˧ ˾˘˲˘ˬ˘˲˞́ ˙˘˳˵˘˱ ˪˟˵˵˧͘ ʳʳʪ ಁ˪˧˭˾˧ˬ˧˪ ˱˯ˬˤ˻ˤ̆ ˙˘˳೪˘˲˭˘˳́ˮ́೮ ೪́ˣ˭˟˵˪˟˲ˬ˟˲˧ ˢ˘೮˘ˢ́ˬ˞́೪ ˭˟˲˟˪˟ ೪˘˲˳˘೮́ˮ˞˘ ˱ˤ˲˯˵˟˺ˮˤ˪˘ˬ́೪ ˙೵˥́˭˞˘˲˞́ ˳˘೪˵˘˶͕ ˟˳˟˱˪˟ ˘ˬ˶͕ ˵˘˳́˭˘ˬ˞˘˶͕ ഉ˪˟ˬ˶ ˢഉˮ˟ ˾́೦˘˲˶ ˵ഉ˲˵˧˙˧ˮ˧೮ ˳˘೪˵˘ˬ˶́ˮ ˵˟˪˳˟˲˶˞˟͘ Қазіргі уақытта құқық қорғау қызметкерлері күнделікті базарлар мен көше бойындағы сауда орындарды қатаң бақылауға алды. Осылайша, сертификаты жоқ өнімдерді жеткізушілерді анықтау көзделуде. «Пиротехникалық өнімдерді автокөлікпен тасымалдау заңдылығын тексеру бойынша «Рубеж» бекеттерінде де жол-патрульдік полициясының жұ-

3

мысы күшейтілді. Пиротехникалық бұйымдардың саудасы сәйкес лицензиясы бар тек мамандандырылған дүкендерде ғана сатылуы тиіс» дейді ІІД ӘПБ бөлім бастығы Бағлан Қазбеков. Оның айтуынша, пиротехниканы заңсыз пайдалану деректері анықталған жағдайда, заң бұзушылар Қазақстан Республикасының «Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы» кодексінің

22 желтоқсан күні басталған конкурсқа өтініш қабылдау 6 қаңтар күні аяқталады. Жер телімдерін үлестіру бойынша конкурсқа қатысу үшін заңда белгіленген тәртіппен тіркелген және салық пен бюджетке басқа да төлемдер бойынша қарыздары жоқ жеке кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар жіберіледі. Өтініштер тек шағын және орта бизнес субъектілерінен қабылданады. Егер конкурстың қорытындысы бойынша жер телімі субарендаға берілмесе, ол келесі конкурстарға шығарылады. Конкурсқа қатысуға өтініштер www.smart.astana.kz порталында жүргізіледі. Қажетті құжаттар тізімі: 1) өтініш-сауалнама (үлгі); 2) жеке кәсіпкерді немесе заңды тұлғаны тіркеу туралы куәліктің көшірмесі; 3) өкілдің өкілеттіктерін куәландыратын құжат (қажет болғанда); 4) өтініш берілген сәттен бастап салық бойынша қарызының бар-жоқтығы туралы анықтама; 5) 9 шаршы метрден аз жер телімін сұраған үміткерлер үшін сауда нысанының нобайы (жалпы мәлімет, оның ішінде сызба, қасбеттер, ішкі және сыртқы көрінісі көрсетілген нысанның паспорты, қолданылған материал түрі және оны өндірушінің мекенжайы); 6) 9 шаршы метр және одан көп жер теліміне үміткерлер үшін зауыттың мекенжайы мен басқа да мәліметтерді ұсыну қажет. Жалпы, Астанада сыртқы сауда үшін 300 жер телімін бөлу қарастырылған. Субарендалық жер телімдері 9-80 шаршы метр аралығында 7 жылға беріледі. Оның жалдау құны жылына шамамен 70400 мың теңге аралығын құрайды. Барлық сауалдар бойынша Астана қаласы Кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының 55-69-13, 55-74-54 нөмірлеріне хабарласуға болады.

436-бабы бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартылады. Жазалау мақсатында 10 АЕК көлемінде айыппұл төлеу заңмен қарастырылған. Сондай-ақ, «Пиротехника» жеделалдын алу шарасы шеңберінде полиция Төтенше жағдайлар жөніндегі департамент қызметкерлерімен бірлесіп, түсіндіру жұмыстарын жүргізуде. Елорданың көңіл көтеру орындарының басшыларымен, мектепке дейінгі және білім беру мекемелерімен кездесіп, өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтау және пиротехникалық өнімдерді пайдалануға жол бермеу туралы кеңінен айтылуда. Бетті дайындаған: Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

ҚÀÓ²ÏѲÇÄ²Ê ØÀÐÀËÀÐÛ ÊҮØÅÉÒ²ËÅIJ ʮ˘೮˘ ˢ́ˬ ˭˟˲˟˪˟˳˧ ˢ˘೪́ˮ˞˘˱ ೪˘ˬ˞́͘ ʽ˳́೦˘ˮ ˯˲˘˥ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ́೮ ʳ˾˪˧ ˧˳˵˟˲ ˞˟˱˘˲˵˘˭˟ˮ˵˧ ೪˘˶˧˱˳˧ˣ˞˧˪ ˾˘˲˘ˬ˘˲́ˮ ˪೴˾˟˥˵˟ ˙˘˳˵˘˞́͘ ʤ˵˘˱ ˘˥˵೪˘ˮ˞˘͕ ˭˟˲˟˪˟ ˪೴ˮ˞˟˲˧ ˟ˬ˯˲˞˘ ˧˾˧ˮ˞˟˛˧ ೪˯೦˘˭˞́೪ ˵ഉ˲˵˧˱˵˧ ೪˘˞˘೦˘ˬ˘˶೦˘ ϭϱϬϬ ˱˯ˬˤ˻ˤ̆ ೪́ˣ˭˟˵˪˟˲˧ ˭˟ˮ ഉ˳˪˟˲ˤ ೪́ˣ˭˟˵˪˟˲ ˢ೵˭́ˬ˞́˲́ˬ˘˵́ˮ ˙˯ˬ˘˞́͘ Жаңа жыл мерекесі атап өтілетін 7-сі мен 8-і күндері аталып өтілетін кезеңде, яғни 31 желтоқсан мен 4 Пасха мейрамы кезінде Астана Ішкі қаңтар аралығында және қаңтардың істер департаментінің жеке құрамы

күшейтілген жұмыс кестесіне көшіріледі. Автопатрульдер де көптеп тартылатын болады. Астана қаласының Ішкі істер департаментінің хабарлауынша, қазіргі уақытта қоғамдық орындарда азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін толық шаралар кешені жүргізілуде. Оқиға

орнына дер кезінде жету үшін қосымша жедел-тергеу топтары құрылды. Қайғылы оқиғалардың алдын алу үшін сертификатталмаған пиротехникалық өнімдерді сатудың жолын кесу бойынша жұмыс атқарылуда. Тыйым салынған заттарды әкелуге жол бермеу үшін бақылау күшейтілді.

4

www.astana-akshamy.kz

ȹ

Ĝ¸Ã¸ ʱÈбñ»±

ÇÀҢÄÀÑÒÛÐÛËҒÀÍ ҚÀÐÆÛ ÌÅÆÅÄÅÍ ÀÑÛÏ ÒҮÑÒ² ˃ഉ˶˟ˬ˳˧ˣ˞˧˪˵˧೮ Ϯϱ ˢ́ˬ˞́೦́ ೪˘˲˳˘೮́ˮ˞˘ ഑˵˪˧ˣ˧ˬ˛˟ˮ ˭೴ˬ˧˪˵˧ ˣ˘೮˞˘˳˵́˲˶ ˘˪˻ˤ̆˳́ ˙˯ˬͲ ˢ˘ˬ˞́ ˭˟ˢ˟˞˟ˮ ˘˳́˱ ˵೴˳˵˧͘ ˑ˪˯ˮ˯˭ˤ˪˘ˬ́೪ ˣ˟˲˵˵˟˶ˬ˟˲ ˤˮ˳˵ˤ˵˶˵́ ˳˘˲˘˱˾́ˬ˘˲́ ˟ˬ˧˭˧ˣ˞˟ ˯˳́˭˟ˮ ೴˾˧ˮ˾˧ ˲˟˵ ഑˵˪˧ˣ˧ˬ˧˱ ˯˵́˲೦˘ˮ ˣ˘೮˞˘˳˵́˲˶ ˮ˘˶೪˘ˮ́ˮ˞˘ Ϯ͕Ϯ ˵˲ˬˮ ˵˟೮˛˟ ˪഑ˬ˟˭˧ˮ˞˟˛˧ ˭೴ˬ˧˪ ˢ˘˲ˤ̆ ˟˵˧ˬ˟˞˧ ˞˟˱ ˢ˯˲˘˭˘ˬ ˢ˘˳˘೦˘ˮ͘ ʤˬ˘˥˞˘ ˙೴˛˧ˮ˛˟ ˞˟˥˧ˮ ˙೵ˬ ˪഑˲˳˟˵˪˧˾ ϰ͕ϰ ˵˲ˬˮ ˵˟೮˛˟ˮ˧ ೪೵˲˘˱ ˯˵́˲͘ ʤˬ ˮ˘˶೪˘ˮˮ́೮ ˘̆೪˵˘ˬ˶́ˮ˘ ഉˬ˧ ϵ ˪೴ˮ ˶˘೪́˵ ˙˘˲͘

Соңғы цифрларға сүйенсек, еліміздегі Мүлікті заңдастыру жөніндегі комиссияларға жалпы құны 5,2 млрд теңге болатын 158 872 өтініш келіп түскен. Бүгінге дейін бұл өтініштердің 136 212-сі қанағаттандырылып, барлығы 4 490 774,5 млн теңге қаржы заңдастырылған. Қаржы министрі Бақыт Сұлтановтың мəліметінше, бұл қаржының 3,1 трлн теңгесі қолма-қол ақша болып отыр. Қалғаны – жылжымайтын мүлік, құнды қағаз және заңды тұлғалардың жарғылық капиталындағы қатысу үлестері. Жария етілген қаражаттың 400 млрд теңгесі шетелдердегі банк шоттарынан келіп түскен. Әлемнің 26 елінен 300-ден астам нысан заңдастырылған. Жария ету көрсеткіштері жағынан Алматы қаласы алда тұр. Алматы облысы – екінші орында. Ал Астана қаласы үшінші орында келеді. Елорда тұрғындары атынан Мемлекеттік кірістер органдары

мен Мүлікті заңдастыру жөніндегі комиссияға жалпы көлемі 127,8 млрд теңгені құрайтын барлығы 10 287 өтініш келіп түсіпті. Бүгінге дейін арнайы комиссия бұл өтініштердің 3 900-ға жуығын қарап үлгерген. Нәтижесінде 39,8 млрд теңге болатын 8 508 нысан заңдастырылып, жеке меншікке берілгені туралы заңды құжат тапсырылып отыр. Тағы 5 заңды тұлғаның қатысу үлесі есебінен 457,9 млн теңге есепке алынды. 620,9 млн теңге болатын 815 арнайы декларация тапсырылды. Жария етілген құнды қағаздардың көлемі 10,8 млн теңге болды. Астана қаласы Мемлекеттік кірістер департаментінің мәліметі бойынша, бұл көрсеткіштер әлі де өсетін болады. «Өйткені қаралып жатқан өтініштер әлі де бар. Нақты есебі жыл соңына қарай белгілі болуы тиіс. Келіп түскен өтініштердің саны жағынан Алматы ауданы алда келеді. Одан кейінгі орындарда Есіл және Сарыарқа аудандары тұр» дейді мамандар.

Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың бес институционалдық реформасына сәйкес қолға алынған «100 нақты қадам» Ұлт жоспары аясында жүргізіліп жатқан мүлікті заңдастыру науқаны осымен елімізде үшінші рет жүргізіліп отыр. Алғашқы заңдастыру акциясы 2001 жылдың 14 шілде мен 14 тамыз аралығында жүргізілген болатын. Бір реттік заңдастыру науқаны ретінде өткізілген бұл шараға 3 мыңға жуық адам өтініш беріп, барлығы 480 млн доллар көлеміндегі қаражат заңдастырылды. Кейін бұл шара 2006-2007 жылдары аралығында жалғасын тауып, ел тұрғындарына тек ақша ғана емес, сонымен қатар жылжымайтын және жылжымалы мүліктерін заңдастырып алуға мүмкіндік берілді. Ол науқан да бір жылдан астам уақытқа созылып, жалпы көлемі 844,7 млрд теңгенің мүлкі заңдастырылған болатын. Бүркіт НҰРАСЫЛ

ÄÀҒÄÀÐÛÑ ÎÐÒÀËÛҒÛÍÄÀҒÛ ÄÓÌÀÍ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ˞˘೦́ ʪ˘೦˞˘˲́˳ ˯˲˵˘ˬ́೦́ˮ˞˘ ˢ˘೮˘ ˢ́ˬ˞́೪ ˾́˲˾˘ ˪˟˾˧ ഑˵˵˧͘ Астана қаласы әкімдігінің «Зорлықзомбылық немесе зорлық-зомбылық қаупі салдарынан қиын жағдайға тап болған адамдарға арналған дағдарыс орталығы-баспанасы» орталығының құрылғанына үш жыл болды. Осы уақыт аралығында мекеме тұрмыстық қиындыққа тап болған талай әйелге әлеуметтік, психологиялық және медициналық көмек көрсетіп, барынша қолдап келеді. Осы жолы орталық ұжымы өздерін паналаған жандардың

балаларына арнап думанды кеш өткізіп, көңілдерін бір көтеріп тастады. Аяз ата мен Ақшақар және «Мұз жүрек» мультфильмінің басты кейіпкерлері Анна мен Эльза келіп қатысқан шара орталықтағы 45 балаға мерекелік көңілкүй сыйлады. Бас-аяғы бір жарым сағатқа созылған шырша мерекесінде әртүрлі сыйлықтар тапсырылып, тәттіге толы дастарқан жайылды. Сондай-ақ, түрлі ойындар ойнатылып, сабын көпіршіктері шоуы көрсетілді.

ÂĘнĝ±¿¼± ¹±Ã½É±¿ ¹½"

ɛLJƽDŽdžǁ ƼɅǗlj džʓǔǁǍƲ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ˘˥˵́˳ ˘೪́ˮ͕́ ഉˮ˾˧͕ ˞˯˭Ͳ ˙́˲˘˾́ ౭ˬ˙ˤ˪˟ ˘೪́ˮˮ́೮ ˘˵́ˮ˘ ˪഑˾˟ ˙˟˲˧ˬ˛˟ˮ͘ ˃೵˲˘ˮ ˞˘೮೦́ˬ́ˮ˘ˮ ˙˘˳˵˘Ͳ ˬ́˱͕ ʤ˥೦˘ˮ́˭ ˪഑˾˟˳˧ˮ˞˟ ˘̆೪˵˘ˬ˘˵́ˮ ˪഑˾˟ˮ˧೮ ೵ˣ́ˮ˞́೦́ ʹ ϯϵϳ͕ϴ ˭˟˵˲͘ Бұрынғы «Комсомольский» тұрғын алабындағы №136 көшеге ақын есімінің берілуі тегін емес. Сыр өңірінде туылған Ұлбике Жанкелдіқызы өз заманында Ізтілеу, Серәліқожа, Майлықожа, Мәделіқожа, Таспа ақындармен айтысқан. Ал оның Күдеріқожамен айтысы есімін елге танытты. Ұлбике ақын туралы әдемі естеліктер бар. Қазақтың әйгілі қызы жезтаңдай әнші, дәулескер домбырашы болған. Тал бойына алуан түрлі өнер дарыған ақын мінсіз сұлу да болған. Оның туа біткен ақындық дарынының ертерек ұшталуына әкесі Жанкелді мен анасы Жаңылдықтың ықпалы зор. Бұл жөнінде Ұлбикенің өзі былай дейді: Әке сөзін жасымнан жаттап алғам, Тал бойыма жинақтап хаттап алғам. Жеке шығып бәйгеден тұлпардай боп, Өлеңімді әнімен баптап алғам. Моншағымның әр тасы бір өлең-ді, Бесігінде үйренгем мен өлеңді. Балапандай кезінде қайран шешем, Тал бойыма дарытқан күллі өлеңді. Бар болғаны 12-13 жасында елге танымал болған ақын қыз өз ойын ұрымтал өлеңмен жеткізіп, ұтқыр сөздерімен төңірегін тәнті етіп, атақ-даңқы ауыл арасынан аймаққа жайылған. Ұлбике оң солын енді танып, бой жете бастаған кезде Ошақтының Есмырза деген дуалы ауыз биі әулетін бастап, Әулиеата маңына көшіп келеді. Сол кезден бастап жұрт мойындаған көшелі ақындармен айтысқа түседі. Сөз қадірін білетін әйгілі Мәшһүр-Жүсіп Көпеев те оның өнеріне өлшеусіз баға береді. «Бұдан 120 жылдай бұрын жанды бетіне қаратпаған ақын болып, қазақтан Ұлбике деген қыз шығыпты» деп жазады фольклортанушы Ә.Диваев. Ал Радлов Ұлбикенің шығармаларын Петербург қаласында бастырып, кейін орыс және неміс тілдеріне аударған. Өкініштісі, ақынның ғұмыры өте келте болды. Күйеуі Байтан өнердің бағасын білмейтін, мінезі тентек, қызғаншақ адам болған. 1849 жылы бар болғаны 24 жасында ақын қыз күйеуінің қолынан мерт болған. Қазіргі Қаратау қаласында Ұлбике ақынға ескерткіш орнатылған. Дайындаған: Гүлмира ШАРХАНҚЫЗЫ

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ĚýËĽÊ

5

ÑÎҒÛÌ ÑÎÉÛÏ ÀËÄÛҢÛÇ ÁÀ? ʮ೵˲˵ ˘˲˘˳́ˮ˞˘ ͨ೪˘˳೪́˲˞˘ˮ ˪˟˥˧ˮ ˟˵˵˧ ˪഑˱ ˢ˟˥˵˧ˮ ʹ ೪˘ˣ˘೪˵˘˲ͩ ˞˟˥˵˧ˮ ഉˣ˧ˬͲ˾́ˮ́ ˘˲˘ˬ˘˳ ˳഑ˣ ˙˘˲͘ ˀ˘Ͳ ˳́ˮ˞˘ ˞˘͕ ˁ˘˲́˘˲೪˘ˮ́೮ ˳˘˲́˾೵ˮ˘೪ ˘̆ˣ́ˮ˞˘ ೪˘ˣ˘೪˵́೮ ഑˭˧˲˧ˮ ೪́ˣ́ˬ˳́ˣ ˟ˬ˟˳˵˟˵˶ ೪ˤ́ˮˮ́೮ ೪ˤ́ˮ́͘ ˁ˯ˬ ˳˟˙˟˱˵˧ ˙˯ˬ˳˘ ˪˟˲˟˪͕ ʮ˘೮˘ ˢ́ˬ ˢ˘೪́ˮ˞˘೦˘ˮ ˪˟ˣ˞˟͕ ˟˪˧ ೪˘ˣ˘೪˵́೮ ˙˧˲˧ˮ˧೮ ഉ೮˛˧˭˟˳˧ ˳˯೦́˭ ˢ˘˥ˬ́ ˙˯ˬ˘˞́͘ ʽˮ́೮ ೴˳˵˧ˮ˟ ೪˘ˣ˧˲˛˧ ˵˘೮˞˘ ˟ˬ˧˭˧ˣ˞˟ ˳˯೦́˭೦˘ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ೪˯˳ ˙˧˲˞˟˥ ˳˘˥˵ ˢ೵˭́˳ ˢ˘˳˘˱ ˯˵́˲͘ ౭ˣ́ˮ ˳഑ˣ˞˧೮ ೪́˳೪˘˳͕́ ˘˳˵˘ˮ˘ˬ́೪˵˘˲ ೪́˳˵́೪ ˳˯೦́˭˞́ ೪˘˥˞˘ˮ ˢഉˮ˟ ೪˘ˮ˞˘˥ ˙˘೦˘˞˘ ˘ˬ́˱ ˢ˘˵́˲͍ Қанша жерден өз-өзімізді «қасқырдан кейін етті көп жейтін халықпыз» деп мақтағанымызбен, шын мәнісінде, жағдай басқаша болып отыр. Британ басылымы жазған ақпаратқа сенсек, әлемдегі етті ең көп тұтынатын ел АҚШ көрінеді. Мәселен, бұл елде етті жан басына шаққанда 120,2 келі тұтынады екен. АҚШ-тан кейін Кувейт – 119,2 келі, Австралия 111,5 келі ет жейді. Ал етті ең аз тұтынатын ел Бангладеш (4 келі) пен Үндістан (4,4 келі) елі көрінеді. Сондай-ақ, Оңтүстік Азияда орналасқан бірнеше мемлекет етті аз тұтынатын елдер қатарына қосылып отыр. Біздің көршілес елдеріміз Тәжікстан – 14,7 келі, Өзбекстан – 28,4 келі, Әзербайжан – 32 келі, Қырғызстан 36 келі ет тұтынады екен. Ал қазақстандықтар жыл сайын 56 келі ет тұтынып, ет жегіш елдердің ортасында ғана тұр. Әлемдегі алдыңғы қатарлы елдердің алдында тұрмасақ та, еліміз етті жақсы көретін мемлекеттердің бел ортасында тұр. Бұл, әрине, бөркімізді аспанға атып қуанбасақ та, шүкір деуге болатын статистика.

ǍNJȽǗLjȽƼ ƼnjljƼLJȽƼlj ǍƼDžǎ

ɅƼLJǎƼȽƼ ǗɍȽƼDžLJǗǍǗ ɅNJDž Ljǁlj ǍDŽǗnj ǁǎƲ Негізінен, елорда тұрғындары етті «Шапағат» коммуналдық базары мен «Әлем» сауда орталығынан алады. Мәселен, «Шапағат» базарына барғанымызда, ондағы жылқы етінің 1 келісі 1300-1350 теңгеден сатылып жатқанын байқадық. Базардағы ығыжығы халық, негізінен, жылқы етін алуға құмар-ақ. Алайда қалтаға ыңғайлысы қой мен сиыр еті болып отыр. Өйткені аталған түлектердің еті 1200 теңгенің көлемінде сатылып жатыр екен. Сапарбай есімді азамат 6 келі жылқының етін 1300 теңгеге сатып алғанын айтады. Өйткені ол бұдан көлемді етіп ет сатып алуға қаржылық мүмкіндігі жоқ екенін жасырмайды. Себебі жылқының бір аяғын тұтас сатып алу үшін кем дегенде 100 мың теңге керек. Ал мұндай қаржы қалтада болмағаннан кейін, ай сайын бірнеше келі сатып алуға тура келеді. Астаналықтардың ет алу үшін баратын базарларының бірі «Әлем» сауда орталығы болып отыр. Мұнда баға «Шапағат» базарымен салыстырғанда анау айтқандай қымбат көрінеді. Мәселен, мұнда жылқы етінің 1 келісі 1600-1650 теңгеден сатылып жатыр. Ал қой мен сиырдың еті 1300-1350 теңгенің айналасында. «Шапағат» сияқты «Әлем» сауда орталығында да халықтың қарасы қалың екен. Алушы мен сатушының өзара әңгімесінен Сарыарқаның сарышұнақ аязында еттің қаншалықты маңызды екенін аңғаруға болады.

жылқы тез семірсін деп олар арнайы малға әртүрлі дәрумендер береді. Мұндай малдың еті көңіліңізден шықпауы мүмкін. Негізі, даланың шөбімен жемденген жылқының еті бордақыланған жылқының етінен дәмді болады, – дейді Жанат Айдарұлы. Қасапшы көлігі бар азаматтар, мүмкіндік болса, сырттан жылқы сатып алып келіп, сойған дұрыс екенін айтады. Егер осылай жасасаңыз, базардағы бағадан әлдеқайда тиімді қаржыға соғым алуға мүмкіндік бар. Мысалы үшін, бір жарым жасар тайды 280-300 мың теңгеге сатып алуға болады. Қазіргі таңда алыпсатарлар сырттан 90-100 мың теңгеге жабағы сатып алып, мұнда 150 мың теңгеге сатып жатыр.

Жалпы, елордалық саудагерлер етті Ақмола, Қостанай, Қарағанды облыстарынан келетінін айтады. Аталған өңірлер елордаға жақын болғандықтан, мұнда, негізінен, ауылшаруашылық өнімдерін әкелу қолайлы.

ɅƼǍƼNjǔǗ ǁǍdžǁnjǎǁǀƲ Астанада «Шапағат» коммуналдық базары мен «Әлем» сауда орталығынан басқа жерлерде де ет үздіксіз сатылып жатыр. Бір байқағанымыз, ол жерлерде өзге тауарлар сияқты еттің өтпей қалып жатқаны кездеспейді. Өйткені қызылға деген сұраныс бір сәтке де толастаған емес. Алайда ет сатумен айналысатын қасапшы Жанат Айдарұлы базар етін байқап жеу керек екенін ескертеді. Өйткені базардағы ет пен өзіңіз көзбен көріп сойған мал етінің арасында жер мен көктей айырмашылық бар.

– Қазіргі таңда Астанадағы кез келген базардан ет сатып алып, жеуге болады. Бірақ базардағы еттің барлығы бірдей көңілден шыға бермесі анық. Мәселен, қалада бордақыланған жылқының еті аппақ болады. Жылқының еті аппақ болғаннан кейін жұрт оны «майлы екен» деп алуға құмартады. Ал шын мәнісінде жылқының еті ақ немесе сары болмауы керек. Тек қана бордақыланған жылқының еті аппақ болады. Көпшілік

қауым осы мәселені жіті назарда ұстауы керек. Сондай-ақ, астаналықтар Ресейден келіп жатқан жылқы етінен сақ болуы қажет. Өйткені арба тартуға арналған үлкен-үлкен жылқылардың еттері тым қатты болады. Ресей жылқысы мың жерден үлкен болғанымен, олардың еттері өзіміздің жылқылардың етіндей тәтті болмайды. Сондықтан да мен тұтынушыларды Ресей жылқысынан сақ болуға шақырамын, – дейді Жанат Айдарұлы. Қасапшының «сақ болыңыздар» деген ескертуінен соң «қарапайым тұтынушы қандай ет алуы керек?» деп сұрадық. Оның айтуынша, жұрт бордақыланған жылқыдан қарағанда далада жайылып жүрген жануардың етін алғаны жөн.

– Шын мәнісінде жылқының етін білетіндер алыс аудандардан сатып әкеледі. Өйткені бордақыланған жылқыға қарағанда иен далада жайылып жүрген жылқының еті дәмдірек болады. Неге? Өйткені Астананың іргесіндегі ауылдарда жылқыларды бордақылап, өз өнімдерін базарға әкеліп сатады. Жалпы, тұтынушы ретінде базардан ет сатып алмауға тырысамын. Себебі базардағы ет тоңазытқышта мұздатылғаннан кейін оның сапасы төмен болады. Мысалы, Астананың іргесіндегі шаруалар арық жылқыларды сырттан сатып әкеледі де, тек қана жеммен семіртеді. Оның үстіне

Бүгінде ақшаң болса, кез келген күрделі мәселені оңай шешуге болады. Мысалы, қаланың қақ ортасында тұрсаңыз, жылқының етін sogym.com.kz және sogym.kz сайттары арқылы онлайн түрде сатып алуға болады. Мәселен, өткен жылы ашылған sogym.com.kz сайты бүгінде елордалық тұтынушыларды етпен қамтамасыз етіп жатыр. Амандық Қорғанұлының айтуынша, аталған сайт арқылы ет сатып алудың бірнеше тиімділігі бар. Айталық, біріншіден, базарға барып, уақыт жоғалтпайсыз; екіншіден, қаражатыңызды үнемдейсіз. Сондай-ақ, адал сойылған жылқы мен сиыр етіне тапсырыс беріп, үйіңізге жіліктелген дайын етті алдыртасыз.

– Біз sogym.com.kz сайтын өткен жылы іске қосқан болатынбыз. Бірінші жылдан бастап интернет арқылы ет сатуға болатынына көзіміз жетті. Әйткенмен әлі де болса адамдарды онлайн саудаға үйрете түсу керек. Мысалы, күні бойы жұмыста болған адамның базарға барып, ет сатып алуға уақыты жоқ. Оның үстіне қаланың адамы болғаннан кейін етті жіліктеп мүшелеуді ұмытып бара жатырмыз. Бірақ қазақтық қасиетіміз болғандықтан, ет жеуді ұмытқан жоқпыз. Ал біздің көмек қаланың жұмысбасты адамына іздегенге сұраған болып отыр. Қазіргі таңда Астананың халқы 1 миллионнан асып бара жатыр. Міне, осы нарық онлайн саудаға әбден үйренгеннен кейін соғымды интернет арқылы алдырып алатын болады. Қазір Америка мен Еуропа елдерінде онлайн сауда әлдеқашан дамып кетті. Өкінішке қарай, біз олардан кем дегенде 50 жылға артта келе жатырмыз, – дейді Амандық Қорғанұлы. Оның айтуынша, онлайн түрде ет сатып алу нарықтағы бағадан шамалы болса да қымбаттау. Себебі етті жіліктеп, үйіңізге әкеліп беру жолында көптеген адамдар еңбек етеді. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні, Атбасардың етіне астаналықтардың сұранысы жоғары болып отыр. Серік ҚҰДАЙБЕРГЕНҰЛЫ

6

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ÖŽÉÂÆ

«Физули, Шамси, Сайхали, Науаи, Сағди, Фирдоуси, Қожа Хафиз – бу һәммаси, Медет бер, я шагири фәрияд» деп Абай атап айтып, медет сұраған шығыс шайырларының мұрасы қазақ оқырмандарына толық жетті ме?

– Шығыс жауһарларының жүрегімізге жетпей, олардың озық тұлғаларының шығармашылығынан бейхабар болуымыздың бір себебі теріс аудармасында жатыр дер едім. Иә, шығыс шайырлары аударылды. Өкінішке қарай, шын мәніндегі Хафиз – біз оқыған Хафиз емес. Осыған дейінгі аудармалардан жеткен Хафиз – «әйел құмар» Хафиз, Омар Хаям – «шарапқұмар», ұстазына ғашық болған Румиді де жағымды бейнесін көре алмаймыз. Бұлардың мұрасы парсы тілінен ағылшын тіліне, одан орысшаланып, содан барып қазақшаға аударылды. Түп мағынасынан, шығыстың дәстүрлі мәдениетінен хабары жоқ тәржімашы өңін айналдырып жіберген. Шығыс ғазалдарының біздің елде кең таралмауының бір көрінісі осында жатқандай. Белгілі ғалым Өтеген Күмісбаев Иранда үш ай оқып келгеннен кейін бірінші дәрісінде-ақ, «Біздегі Омар Хаям - Ирандағы Омар Хаям екеуі екі басқа адам» деуінің жаны бар. Нағыз Омар Хаям – тақуа, діндар адам. Тура сол секілді шығыстанушы, сопытанушы, дінтанушылар болсын, ғазалдарды түпнұсқадан аударып, шын мағынасын көрсеткенде оның ғылыми ілім, ахлақ тәрбиесі екенін жеткізсек, оқырмандардың мәдени, рухани өресі көтеріліп, көкірек көзі ашылар еді. Сонда ғана Абай айтқан шығыс шайырларының таза бұлағынан сусындар едік. Арада біраз ғасырлар өтіп, дәстүр үзілді. Сопылық діни терминдерден айырылып қалдық. Ол түгіл кейбір діни сөздердің мағынасын түсінбейтін кезге жеттік қой.

– Біздер рухани сұра нысымызға тіл білмегендіктен орыс тілі арқылы барамыз, түркілік табиғатымызға жақын мұраны жатсынуымыз да осыдан ба?

– Жалпы тек қана Хикмет емес, орта ғасырлық туындыларды зерттейтіндердің ескеретін негізгі төрт нәрсесі бар. Ол өзінің тілін жетік білуі керек. Мысалға айталық, Халифа Алтай атамыз арабша жақсы білді. Бірақ бүгінгі қазақ тілінің стилистикасын, жазу мәнерін жетік білген жоқ, сол себепті Халифа Алтайдың аударған Құраны ауыр оқылады. Екіншісі, орта ғасырдағы түрік-шағатай тілін жақсы білу қажеттігін айтпаса да түсінікті. Сондай-ақ, сол кезеңдегі араб тілі каллиграфиясын, араб әліпбиінің даму кезеңін жетік меңгеру керек.

ÚÉÁÍÆÊ É×Ķ İÅı¼Ì×È×ÈÁÉ Â×Ç IJʼ ¼ÑÈÁΠļÍͼÏÄ Â×Ç× ½ÊÇ×Ë ¼Î¼Ç×Ë ĻÎγ ¼Î¼Çı¼É Â×ÇÀ¼ ļÍͼÏÄ Èİ̼ǼÌ× ÆÁĶ μÇÀ¼É×Ë ½³Ç³È ÊÌÀ¼Ç¼Ì×ÉÀ¼ Àĵ̳ÍÎÁÌ ÊIJ×Ç×Ë ÊÍ× Í¼Ç¼É×Ķ ÃÁÌÎÎÁÏÔ³ÇÁ̳ɳĶ ½¼Í×É IJÊÍIJ¼É ¼ÇIJ¼Ç× ÂÄ×ÉÀ¼Ì ĻÎγ ½ĴÆ³Ç ÎĴÌƳ ÀĴÉÄÁͳɳĶ Ô¼ÈÔ×̼ı× Ä¼Í Í¼ÏÄ ³Ç³È³ÉÁ IJ¼Åμ Ê̼ÇÏ ÊÉ×Ķ ĻÇÈÁÍ Èİ̼Í×ɼ ¼Ķ¼ ÆĻÃIJ¼Ì¼Í ļÍͼÏÄμÉÏÀ×Ķ ¼Ķ¼ Î×É×Í×É ¼Ô×Ë Î×Ķ ÍÁÌË³Ç³Í ½ÁÌÀ³ ıİǼȼ ĻÈ³Ì ÍĴÌ¿ÁÉ ÊÌμı¼Í×ÌÇ×IJ ¼ý¼ ÁÍÆÁÌÎƳÔÎÁÌ³É Îĵ̳ȼǼÏÀ¼ Ô×ı×ÍμÉÏÔ× ı¼Ç×È ÐÄÇÊÇÊ¿ÄÛ ı×Ç×ÈÀ¼Ì×É×Ķ ƼÉÀÄÀ¼Î× ÎĻÌĵdz IJ×À×ÌÀ×Ķ ³ÃÀÁɳÍÎÁ̳ ÂÊı¼Ì× ½¼ı¼Ç¼ÉÏÀ¼ ı¼Ç×È IJʼ ¼ÑÈÁΠļÍͼÏÄ ÑÄÆÈÁÎÎÁ̳ɳĶ ÎÊÇ×IJ ÉİÍIJ¼Í×É ¼ÏÀ¼Ì×Ë ½¼Í˼ı¼ İÍ×Éı¼É ½ÊǼÎ×É ÊÍ×ÉÀ¼Å ÊĶ ³ÍÎÁÌÀ³Ķ ½³Ì³ ÁÇÊÌÀ¼È×ÃÀ¼ ĻÎ³Ë ı¼Ç×ÈÈÁÉ Íİѽ¼ÎμÍÏÀ×Ķ Íĵγ ÎĴÍÆÁÉ ÁÀ³ ÊÍ× ÂÊÇ× ÑÄÆÈÁÎÎÁÌÀ³Ķ Îĵ̳ȼÍ× ÂĵÉÁ ÊÉ×Ķ ÃÁÌÎÎÁÇÏ ½¼ Ì×Í×ɼ IJ¼É×IJÎ×IJ ¼Ç ı¼Ç×ÈÉ×Ķ h½³Ã ĵdz ļÍͼÏÄ ³Ç³È³É μÇÀ¼ÏÀ¼É ¿Ļ̳ ĵdz ÀÁ μĶÀ¼ÉÏÈÁÉ ÆÁÇÁȳÃm ÀÁ¿ÁÉ Ë³Æ³Ì³ ÀÁ ÆĻË Â¼ÅÎÎ×Ķ ½ÁÎ³É ¼ÔIJ¼ÉÀ¼Å ½ÊÇÀ× Құранның ең алғашқы аяттары түскен куфа жазуы, одан бөлек сульс, насх, талиқ, насталиқ болып дамып отырған. Төртіншісі, аса маңыздысы, діни-сопылық терминдердің атауларынан хабардар болу керек. Көптеген аудармашылар осыған мән бермейді. Айталық, Шариғатта «ренд» деген түсінік бар. Алтын Орда дәуірінде өмір сүрген Харазмидің «Махаббатнама» деген шығармасын оқып отырсаңыз, онда «Мен рендпін, барар жерім харабат» дейді. Бүгінгі тілде «ренд» деген сөз шарғи амалдарды орындамаса, күнә болатындығын біле тұра, құлшылық жасамайтындарды яғни намаз, оразаның сауабын біле тұра, немқұрайлы қарайтын адамға қарата қолданылады. Яғни, «рендтің» фиқһтағы термин ретіндегі мағынасы осы. Ал, сопылық термин ретінде бұл дүниенің ләззаттарынан бас тартып, Хаққа жүрек бұруды реңд деп атаған. Бұл – «бар ықыласымды Аллаға бұрдым» деген сөз. Мұны мутасаууф, яғни сопытанушы ғалым аудармаса, қатардағы діндар деген адамның өзі алғашқы айтылған мағынасына жете алмайды.

Сөздікте «Харабат» деген сөз ойраны шыққан жерді білдіреді. Ал, сопылықта, керісінше, жүрек тыным табатын, рухани азық алатын жерді айтады. Харазмидің «Мен рендпін, барар жерім харабат» деген жолдарын «Мен бұл дүниенің қызықтарынан бас тартқан жанмын, баратын жерім рухани сұхбат орны, яғни ханака, мешіт» деп түсінген орынды болмақ. Айтайын дегенім, сопылық терминдерді білмеген адам сопылық мәтіннің мағынасына бойлап кіре алмайды. Ол үшін «истилахәт-е ирфаниді» яғни, сопылық терминдердің қолданылу жүйесін жетік білу қажет. Ондай сөздіктерде ғашық пен машұқ әлемі, гүл мен ара, шарап пен шарапхана сөздерінің сопылық мағынасы барынша ашып көрсетілген. Мысалы, Шығыс әдебиетінде «Жұмбақ тіл» аталған Хафиз Ширази өзінің бір өлеңінде: «Аллаға шүкір, мен үшін шарапхананың есігі қашанда ашық, сол жерге күнде барамын» дейді. Омар Хаям екі сөзінің бірінде шарап деп айтып, жырға қосады. Егер оны сопылық терминдердің көзілдірігімен оқысаңыз, онда басқа әлем пайда болады. Шарап – Алланың нұры. Шарапхана

деген сөз – ұстаз бен шәкірттің арасында болатын сұхбат өтетін жер. Сондықтан да оны бөтен мағынасымен оқып, керісінше түсініп жүреміз. Бүгінгі аудармаларда осы төрт нәрсе жетпейді, керемет ғазалдардың төрт құбыласы тең келмей жататыны да сондықтан. Тіпті, осы үшеуінің бәрін біліп, біреуін меңгермесе де онда тәржіма ойдағыдай шықпайды.

ǑDŽdžLjǁǎǎƲ ǎǁdž DŽƼǍǍƼǏDŽ ƼDžǎɅƼlj – Иассауи мұрасын зерттеушілермен бірге хикметтерді қазақша сөйлетудің нәтижесі қалай?

– Кемелдікті жырлаған ақын мұрасы әдеби, тілдік һәм философиялық тұрғыдан зерттеліп, зерделеніп келеді. «Диуани хикметтің» бірнеше рет ғылыми және көркем аудармасы жасалып, оқырман назарына ұсынылды. Дегенмен, бүгінгі күнге дейін хикметтер қазақ тіліне он шақты рет аударылған болса, біреуіне бірі жетпей жатады. Түпнұсқаға сәлде болса да жақындағаны түркістандық Әнуарбек деген ақсақалдың аудармасын айтар

едім. Себебі бұл кісі оңтүстіктің тумасы, Құсшы атадағы мақсұмдар әулетіне жақын жүрген, тариқатты түсінетін адам және оның үстінен ұстазы қарап отырды. Бұның өзінде де ақсақалдың академиялық білімі болмағаннан ақсап жатқан тұстары жоқ емес. Менің көңі ліме ұнағаны осы болды. Жалпы аудармаларды екіге бөліп қарау керек. Бірі – ғылыми аударма, мұнда ұйқас шарт емес мағына дұрыс берілуі тиіс. Екіншісі – көркем аударма. Мұнда, негізінен, ырғақ пен ұйқасқа ерекше назар аударылады. Алдыңызда отырған пақыр да хикметті қазақ оқырмандарына жеткізуге талпынды. Біз Иассауи мұрасын баспаға дайындау барысында 1904 жылы Қазанда басылған кітапқа арқа сүйеп, соны баспаға дайындадық. Себебі бұл басылым басқа нұсқаларға қарағанда, толықтығымен әрі кең тарағандығымен ерекшеленеді. Түпнұсқадан алшақ кетпеуге тырыстық. Және аударма деп емес, оны Атамыздың сөзін бүгінгі тілге бейімдеу деп атадық. Еңбекте жер-су аттарын, Құран аяттарын бөліп көрсеттік, кірме сөздердің мағынасын, оның қолдану аясын анықтап, мүм-

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ÖŽÉÂÆ

кіндігінше кең мағлұмат беруге тырыстық. Оның бағасын ғалымдар айта жатар, бірақ, осы саладағы тұшымды дүние болды деген үмітіміз бар.

– Бабаларымыздың сөзін бүгінгі тілге икемдегенде көпшілігімізге бейтаныс «Хикмет» сөзінің мағынасынан бастаған жөн болар?

– Хикмет – бұл даналық сөзі. Ол мақал-мәтелдерден де жоғарырақ тұрады. Себебі мақалмәтелдер халықтың ауызекі сөзінен жиналған болса, хикмет – әулиелердің, хастардың яғни рухани кемелденген адамдардың айтқан сөздері, ойлары. Қазақтың ғана емес, бүкіл түркі халықтарының рухани жады - осы хикметтерде жатыр. Ол – жай ғана әдеби мұрамыз емес, рухани құндылығымыз, асыл қазынамыз. Адам баласы жаратылысынан даналыққа құштар келеді, даналыққа мұқтажбыз. Халықтың руханиятқа қызығушылығы артпаса, бір мысқал кемімейтіні содан болар. Діни түсінік бойынша бірінші сатыда Құран аяты тұрады, екінші – хадис болса, хикмет алғашқы екеуін ұлықтайды. Иассауидің «менің айтқандарымның бәрі Құран сөзі» дейтіні де сондықтан. Яғни, Құран аяттарын көпшілікке ұғынықты тілде көркем сөзбен жеткізуі. Аят, хадистерді бұрмалауға болмайтын себепті әулиелер айтқан даналық сөздерді де бұрмалауға рұқсат етілмеген. Және хикметтерді тек қана Иассауи айтуға болады деген түсінік қалыптасқан. Сондықтан да кейінгі шәкірттерінің ұстазының «тахаллусымен» яғни, әдеби атымен қалам тербеуінің бір сыры да осында жатыр. Жалпы, ортағасырлық әдебиет, негізінен, сопылық әдебиет десек, онда сопылық әдебиет бұл – ғазалийат. Яғни, ғаріптер (ариф – ақиқатты іздеушілер) мен ғашықтардың (Алланың дидарына ғашықтар) бәрі де ішкі сезімдерін жырлауда ғазалға жүгінген. Әрине, басқа да өлең құрылыстары мен жанрлар да өмір сүрген. Мысалы, Фәридаддин Аттар, Жәләләддин Руми секілді ғашықтар көлемі шектелмеген мәснәуимен жыр жолдарын жазған. Бірақ, сопылар үшін ішкі рухани сезімді жырлауда ғазал қолайлы болған. Жаңағы Румидің өзі де елу мың жолдық мәснәуиді жырлағанда алғашқы он сегіз бәйітін шығарып барып бір күрсінгені белгілі. Оның «Диуан-е кәбир» яғни «Үлкен жинағы» ғазалмен жазылған. Хафиз, Аттар, Санаи, Мәуләуи, Жәми, Науаи, Машраб, Атайи секілді сопы ақындардың бәрі де ғазал жазған. Бұл жанрды егжейтегжейлі таратып айтуымыздағы мақсат – Иассауи жырлаған хикмет жанрының құрылымы ғазалмен бір екендігі. Былайша

айтқанда, хикмет ғазалдың өлең құрылысын толығымен бойына сіңірген. Сырттай қарағанда, екеуі бір. Бірақ басқа сопы ақындардыкі ғазал деп аталса, Иассауидің «ғазалдары» хикмет деп аталған. Онда хикмет дегеніміз не? Араб тілінде «Хикмет» деп даналық сөзді айтады. Яғни ғазалға қарағанда, хикметтің үгіт-насихат жағы басым. Ауамдардың жазғаны ғазал деп аталса, хастардың (әулиелер) жазғаны даналық сөз ретінде мойындалып, арнайы құлшылық рәсімдерінде оқылған. Хикметтің сондықтан да Иассауидің жырлары жәй ғана «Диуан» деп емес, «Диуани хикмет» яғни «Даналық сөздер жинағы» деп аталуының бір мәнісі де осында. Иассауи не үшін хикмет айтты? Аят-хадис арабша болса, әдебиет, сөз өнері парсыша болатын. Иассауи оларды хикмет ретінде ұсынды. Ол дегеніміз – адамның араб дүниесіне кірмейақ, осы білім арқылы, хикмет арқылы Алланың сөзіне бойлап, ислам дінін ұстануына, рухани азық алуына жол ашуы. Ол шәкірттерін тәрбиелеп, рухани мектеп қалыптастырды. Бүкіл түркі дүниесін исламдандыру үшін сол кездегі Дешті Қыпшақ, Мәурәннәһір, Хорасан аймағына ғана емес Кіші Азияға, Османлыға жіберу үшін халықтарды ислам дініне тарту үшін шәкірттерін белгілі бір дәрежеде тәрбиелеп, түркі дүниесінің толық исламдануына еңбек етіп, мақсатына қол жеткен.

ǎəNjljɛǍɅƼ ǎƼƽǗLJLjƼDž ǂƼǎǗnj

– Бір сөзіңізде иассауита нудағы ең өзекті мәселелердің бірі хикметтер жинағының түпнұсқасының табылмауы дедіңіз. Иассауидің жазбаларының ең көнесі қай ғасырға тиесілі?

ļÍͼÏÄ ÎÊÇ×IJ ¼Ô×Çı¼É ÂÊIJ γËγ ÊÍ×À¼É ½³Ì ı¼Í×Ì ½İÌ×Éı× ¼Ô×Çı¼É ÀÁÌÁÆ ÎÁÌÀ³Ķ ¼ÅɼǼ Í×É¼É İÃ¼Ë ÆÁÎÁ ¼ÇȼŠÍÊÇ ÆÁÃÁĶ ÀÁÌÀÁ¿³ ı×Ç×ÈÄ Â¼Ķ¼ Ç×IJ μÌÀ×Ķ ÀÁĶ ¿ÁųÉÁ ÂÁÎÁ ÀÁ ¼Ç ȼŠ¼Î×ÌÈ×à ÊÉ×Ķ Èİ̼Í×É Î¼ÇÀ¼ÏÀ¼É ¿Ļ̳ ĵdz ÀÁ μĶ À¼ÉÏ ÈÁÉ ÆÁÇÁȳÃ

– Әлем кітапханаларында «Диуани хикметтің» бірнеше жүздеген қолжазбалары сақталған. Сондай-ақ, ХХ ғасырдың басына дейін жарық көрген литографиялық нұсқалардың өзі – бір төбе. Бүгінгі ғылымға белгілі ең ескі нұсқалардың өзі ХVІ ғасырдан арыға бармайды. Иассауи бабамыздың ХІІ ғасырда өмір сүргенін ескерсек, арадағы төрт ғасырлық «үнсіздікте» әу бастағы мәтіннің қаншалықты өзгеріске ұшырайтынын көзге елестетудің өзі қиын. Ғалымдар арасында «Диуани хикметтің» ең ескі нұсқасы Мешһедтегі (Иран Ислам Республикасы) Имам Реза кесенесіне қарасты қолжазбалар қорында сақтаулы тұр деген бір «аңыз» бар. Иассауитанушылар арасына тараған осы бір «аңыздың» аққарасы анықталған жоқ. Біз Имам Разауи атындағы кітапханаға сұрау салғанымызда, ол жердегі 2-3 нұсқаның бар екені, алайда «насталиқ» үлгісімен жазылғанын атап өтті. Егер араб ем лесінің насталиқ үлгісімен жазылған болса, онда ХVІІІХІХ ғасырдан арыға бармайды деген сөз. Себебі «Насх» не «Талиқ» болғанда ең құрығанда бабамыздың заманына жақындай түсер еді. Мен Иранның Парламент кітапханасында болдым. Сұрастыра келгенімде, сексеннен асқан ақсақал «Сен тұрмақ, өзіміз де білмейміз. Мұнда жүз мыңнан астам қолжазба жатыр. Оның жартысының да картотекасын жасап үлгергеніміз жоқ» деді. Десек те, сол кітапхананың сирек кітаптар мен қолжазбалар қорының шаңын бір қағатын уақыт жеткен сияқты. Бүгінде «Диуани хикметтің» ең ескі нұсқаларының бірі Санкт-Петербургтегі Шығыс қолжазбалар институтының қорында сақтаулы тұр. Мұны кезінде белгілі түркітанушылар Ә.Нәжіп, А.Щербак айтып өткен болатын. Бірақ онда бүтін бір мәтін емес, бар-жоғы төрт-ақ жол. Яғни, хикмет те емес. Бүгінде ғылымға белгілі ең ескі қолжазба Түркіменстан Ғылым академиясына қарасты кітапханада сақталған. Исламның алғашқы жылдары ғылым мен білім орталығы Шам шаһары болды. Яғни, бүгінгі Сирия елі. Содан кейінгі ғылыми орталық 8-13 ғасырларда Бағдат қаласы болды. Моңғолдар келіп Аббасидтер халифатын құлатқаннан кейін, өркениет орталығы Балх, Герат шаһарларына қарай ауысты. Содан Самарқанд пен Бұхараға дейін жетті. Хикметтердің ең ескі қолжазбалары бір болса, Балхта болуы мүмкін. Себебі, 15-16 ғасырларда сол жерден көптеген ғұлама, шайырлар шыққан болатын. Әбдірахман Жәми бастаған

½Ĵ¿³ÉÀÁ hÀÄϼÉÄ ÑÄÆÈÁÎγĶm ÁĶ ÁÍƳ ÉİÍIJ¼Ç¼Ì×É×Ķ ½³Ì³ ͼÉÆÎ ËÁÎÁ̽ÏÌ¿ÎÁ¿³ Ô×ı×Í IJÊÇ Â¼Ã ½¼Ç¼Ì ÄÉÍÎÄ ÎÏ Î×É×Ķ IJÊÌ×ÉÀ¼ ͼIJμÏÇ× ÎİÌ ½³Ì¼IJ ÊÉÀ¼ ½ĴÎ³É ½³Ì ÈĵÎ³É ÁÈÁÍ ½¼Ì ÂÊı× ÎĻÌÎ ¼IJ ÂÊÇ ÛıÉÄ ÑÄÆÈÁÎ ÎÁ ÁÈÁÍ ½Ĵ¿³ÉÀÁ ı×Ç×Èı¼ ½ÁÇ¿³Ç³ ÁĶ ÁÍƳ IJÊǼý¼ ÎĴÌƳÈÁÉÍÎ¼É ı×Ç×È ¼Æ¼ÀÁÈÄÛ Í×ɼ IJ¼Ì¼ÍÎ× Æ³Î¼ËѼɼÀ¼ ͼIJμÇı¼É

сопы-шайырлар сол жерлерде мектеп қалыптастырғаны белгілі. Осыдан біраз жыл бұрын Түркістандағы Иассауитану орталығы Ташкенттегі шығыстану институтының қолжазбалар қорынан 250-ге тарта қолжазбалар тауып, солардың сипаттамасын жасап, кітап ретінде жарыққа шығарды. Бірақ бұл жұмыс аяқсыз қалды. Әлем кітапхана қорларында жатқан хикметтер жинағының ортақ базасын жасақтап, солардың ішінен ең сенімді нұсқасын жасайтын уақыт келді. Ал Қазақстанда табылған соңғы қолжазба ретінде Көкшетауда табылған қолжазбаны айтуға болады. Асыл жәдігермен танысып шығудың сәті түсті. Әдемі сақталған екен. Бірақ бұл қолжазба да ХҮІІІ ғасырдан арыға бармайды.

ǎƼLJǀƼǏǀƼlj ƿʓnjƲ ʃLJƲ ǀǁ ǎƼɍǀƼljǏLjǁlj džǁLJǁLjƲǃ – Иассауи толық ашылған жоқ. Тіпті, осыдан бір ғасыр бұрынғы ашылған деректердің айналасынан ұзап кете алмай, сол кезеңдердегі ғылыми жаңалықтардың деңгейіне жете де алмай жатырмыз. Оның мұрасын талдаудан гөрі әлі де таңданумен келеміз. Қожа Ахмет Иассауидің балалық шағы, тариқатқа дейінгі өмір белестері, тариқаттағы кездеріндегі өмірбаяны әлі күнге дейін жұмбақ. Оның қанша жыл жасағанын да анықтай алмай отырмыз. Біреулер алпыс үш жыл десе, біреулер 120 жылға апарады. Кешегі Кеңес одағының көлеңкесінен шыққан ғалымдар дінді зерттеу методологиясын жетік білгенімен де, сопылық

7

мектебінің ішіне кіргеніміз жоқ қой. Ішкі лабораториясына үңілу үшін рухани дайындығы мен білімі болуы керек. Шығыстанушы Зәрринкубтің «сіздер қаншалықты сопылық шығарманы оқыдым дегендеріңізбен де тек сыртқы қабығын жеп, ішіндегі дәнінің дәмін татып көрген жоқсыздар» деп айтқаны бар. Расында да, оны түсіну үшін ішіне бойлау керек.

– Бұл жерде оқырмандарға түсінікті болуы үшін Иассауи тариқатына ғылыми түсініктеме беру керек болар?

– Түркі даласындағы ең көне тариқат – Иассауи тарихаты. Иассауи тариқатының қашан тоқтағаны, бұл жолдың соңғы шайқысы кім болғандығы туралы нақты дерек жоқ. ХVІ ғасырда өмір сүрген Махмұт Хазини өзінің еңбектерінде сол уақытқа дейінгі иассауия пірлерінің алтын тізбегін атап көрсеткен болатын. Бірақ бұл тариқаттың одан бергі силсиләсі туралы нақты деректер кездеспейді. Кейбір ғалымдар ижазатты (алдыңғы ұстазынан рұқсаты бар) соңғы мүршидтердің (пірлердің) ХVІІ ғасырда өмір сүргенін алға тартқанымен де, соңғы пірдің қашан дүниеден өткендігі туралы кесімді пікір айтылмаған. Әрине, Мәурәннәһірдің кейбір өлкелерінде ХХ ғасырдың басына дейін жария зікір айтылғаны туралы пікірлер де бар. Бірақ оны тариқат дегенге қарағанда үйірме деңгейіндегі рухани сұхбат деп қараған орынды. Өкінішке қарай, ХХ ғасыр басын дағы алқалы жиындарды басқарған шайқылардың ижазасы не силсиләсі туралы нақты дерек жоқ. Мутасаууфтар (сопытанушылар) силсиләсі үзілген тариқатты қайта қалпына келтіру мүмкін еместігін алға тартады. Себебі, тариқат – жәй ғана құлшылықтар жиынтығы ғана емес, сонымен бірге ішкі рухани әлемнің тұтастығы. Яғни, сопылық тіл мен айтқанда, «заһир һәм батын» ілім дерінің ұштасуы. Сопылықта жалаң құлшылыққа қарағанда, ішкі жан тазалығы мен көркем ахлаққа ерекше көңіл бөлген. Бірақ, бәзбіреулер айтып жүргендей, парыз құлшылықтарды жинастырып қойып, зікірді алға қою деген сөз емес). «Тариқатқа шариғатсыз кіргендердің, шайтан келіп иманын алады» екен деп Иассауи жырлағандай, тариқаттағы басты талап кемелді пірдің болуы шарт. Ал, силсиләсі үзілген тариқатты қайта жандандырамын деп тырысқанымен де, соңғы пірден ижазасы яғни рұқсаты болмаса, ол тариқат емес, жәй ғана рухани сұхбат деңгейінде қалып қояды. Иассауи тариқаты үзілді дегенімізбен де, Иассауи мәдениеті бар дей аламыз. Айгүл УАЙСОВА

8

ȹ

www.astana-akshamy.kz

¸ÉʸŸ ¾ĚŽ ¸ÉʸŸÃÓĜʸÈ

ʤ˞˘˭ˮ́೮ ˾́೦˘˲˭˘˾́ˬ́೪ ˵೵˲೦́˞˘ˮ ഑˳˶˧ˮ˟͕ ˾˟˙˟˲ˬ˧˛˧ˮ˧೮ ˾́೮˞˘ˬ˶́ˮ˘ ˢ೴˲˛˟ˮͲ˵೵˲೦˘ˮ ˯˲˵˘˳́ˮ́೮ ˵ˤ˛˧ˣ˟˲ ഉ˳˟˲˧ ˭˯ˬ͘ ౢˀ ˁ˶˲˟˵˾˧ˬ˟˲ ˯˞˘೦́ ˭˟ˮ ʫ˶˲˘ˣˤ̆ˬ́೪ ˞ˤˣ˘˥ˮ˟˲ˬ˟˲ ˯˞˘೦́ˮ́೮ ˭೴˾˟˳˧ ʫ˳˟ˮ೦˘ˬˤ ʤ˺˭˟˵˯˚˵˧೮ ˳ഉ˶ˬ˟˵ ˳˘ˬ˘Ͳ ˳́ˮ˞˘ ˭˯ˬ ˵˘˙́˳˵˘˲೦˘ ˢ˟˵˶˧ˮ˧೮ ˹˯˲˭˶ˬ˘˳́ˮ ˯˳́ ˳഑ˣ ˘˥೪́ˮ˞˘˥˵́ˮ ˳ˤ̆೪˵́͘ оның өрісі кеңейді. Сағындық Смайылұлымен бірге «Әзірет сұлтан» мешітінің жобасын жүзеге асырса, алдағы жылы елордада ашылуы тиіс жаңа мешітті жобалауды да бұл кісімен қосылып атқарды. «Әзірет сұлтан» мешітінің жобасын жасағанда уақыт өте тығыз болды. Екі айдың ішінде негізгі залды жасап шығуымыз керек еді» дейтін сәулетші бұл жобадан үлкен тәжірибе жинап шықты. Қазіргі таңда белгілі бір нысанды жобалау мерзімдерінен қорықпайды. «Еңбек – бәрін жеңбек» деген мәтелді ұстанып, білегін сыбана кірісуге дайын.

ǀDŽǃƼDžljljǗɍ ǔǗlj ǔǁƽǁnjƲ Әу баста ұстаз мамандығын таңдады. Семей педагогикалық институтын бітіріп, мектепте сабақ берді. Т.Жүргенов атындағы өнер академиясын аяқтаған соң, осы оқу орнында оқытушы қызметін атқарды. Ұстазы Төлеубек Карамендітегі, қазіргі белгілі қолөнер шебер лері Әлібай және Сәуле Бапанов тардың, белгілі суретші Молдахмет Кенбаевтың алдынан дәріс тыңдады. Осындай өнердің нағыз майталмандарының үлгісін көргеннен кейін, өзінің де ұлттық өнерге деген құштарлығы артып биіктерге қарай қанатын қомдады. Сәулетші ғимараттардың ішкі дизайнының шын шебері десек, қателесе қоймаспыз. Тырнақалды туындыларының бірі – Алматы қаласының Орталық мешіті. Жалпы, осы күндерге дейін бой көтерген ондаған мешіттің (Алматы облысында, Ақтау, Тараз қалаларында) құрылысында айшықты қолтаңбасын қалдырды. Соның ішінде Астана қаласын да ғы «Нұр Астана» және «Әзі рет сұлтан» мешіттерінің әрленуіне сүбелі үлесін қосты. Осы жобалардың алғашқысы классикалық стильге жақын болса, екіншісі мүлде жаңаша сипатта әрленді. mʃǃƲnjǁǎ ǍɛLJǎƼlj} LjǁǔƲǎƲ ̰ ɅƼǃƼɅ ǂƼljǗljǗɍ ƼDžljƼǍǗ Есенғали Ахметовтің өзі де әр жобасына жаңалық қосқанды жөн көреді. Әрине, жергілікті ерекшеліктерді де назардан тыс қалдырмайды. «Әр жобаның өзіндік әсемдігі болады. Мәселен, ою-өрнектерді алғанда белгілі бір өңірге тән оюлар кездеседі. Бірақ, «Әзірет сұлтан» мешітін жобалағанда біз қазақтың басын бір арнаға тоғыстыратын, яғни біртұтас қазақ ұлтын көрсететін, адамның жандүниесін шуаққа

лығы, елордадағы Назарбаев Университеті, Қорғаныс министрлігінің Әскери академиясы, Оңтүстік Қазақстан облысынының Сарыағаш қаласындағы гольф клубының да әрленуіне айшықты қолтаңбасын қалдырды. Қарағанды, Қызыл орда, Шымкент, Түркістан, Тараз қалаларының темір жол вокзалдарының тартымды бола түсуіне үлесін қосты. Қазіргі заманда кейбір шығармашылық иелерінің ісі мен сөзі қабыса бермейтінін жиі байқап жүрміз. Ал Есенғали Ахметов адамның өмірдегі және өнердегі

түрік компаниялармен жұмыс істегенде соған көз жеткіздім. Шынын айтқанда, сол арқылы да Қазақстанның сәулет өнері даму жолына түсті. Қазір еліміздің сәулет өнері еш елдікінен кем емес. Өзім де шетелдіктерден керегімді ала білдім деп ойлаймын. Бұл бір жағынан алғанда адамды бір орында тұрмай алға қозғалуға, әлі шықпаған биіктерге талпынуға мүмкіндік береді» деп түйіндеді сөзін Есенғали Мұстақымұлы. Біз мұны тәжірибелі сәулетшінің сөзі сияқты ғана емес, болмысы ұстаз адамның сөзі ретінде де қабылдадық. Иә, қазақ «Талпынған, жетер мұратқа» дейді. Соның бір жарқын үлгісі – сәулетші-дизайнер Есенғали Ахметовтің өз өмір жолы. Оның түрлі халықаралық және

ÑÓÐÅÒÊÅÐ ÑƏÓËÅÒز

Әзірет Сұлтан мешітінің ішкі көрінісі бөлейтін, ұлтымыздың өнер үлгісін шетелдіктерге танытатын жобаны жасауға талпындық. Сол мақсатқа жеттік деп ойлаймын. Бұл мешітке барған сайын соған көзімді жеткізе түсіп, шетелдіктердің оған көп баратынын көріп жүрмін. Осы тұрғыдан алғанда, «Әзірет сұлтан» мешіті қазақ жанының айнасы іспеттес, бір сөзбен айтқанда, ұлт болмысымен астасқан туынды» дейді сәулетші дизайнер. Иә, Есенғали Ахметовтің бұлай дейтіндей жөні бар. Алматыда 30 жыл тұрып, ол жердегі шығармашылық орта талантының ашылуына септігін тигізсе, осыдан бес жылдай бұрын Астанаға қоныс аударғанда да елордада өнердің шын жанашырларын жолықтырды. Сағындық Жанболатов, Саматбек Бөкебай сынды белгілі сәулетшілермен тізе қосып, жұмысқа кіріскен

ʓljǁnjǀƲ ɅǗǃȽƼljǗǔ ʓǔƲnjǁǀƲ Бір айта кетерлігі, осы күндерге дейін Есенғали Мұстақымұлы ішін әрлеген ғима раттардың арасында сан алуан нысандар бар. Мешіттерге қоса, мәдени ошақтардың, білім беру мен спорт нысандарының, темір жол вокзалдарының, қонақ үйлердің, дәмханалардың ішкі дизайнын жаса ды. Атап өтетін болсақ, Алматыдағы М.Лермонтов атындағы театрдың ішкі көрінісін жаңартуға, Астанадағы Президенттік мәдени орталығының көрме залын әр леуге қатысып, ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасының ішін әрлеу жұмыстарына кеңесшілік етіп, бұл ғимараттың сегізінші – тоғызыншы қабаттарындағы монументалды кескіндеменің авторлық ұжым жетекшісі атанды. Сондай-ақ, Алматы қаласындағы «Бөбек» оқыту орта-

ұстанымдары бірдей болуы керек деп санайды. «Адам өмірде таза болып, өз ісін ұнату керек. Еңбектен қашпай, маңайына жақсы орта да қалыптастыра білуі тиіс. Адам қандай талантты болса да, өз ортасын таба алмаса өшіп қалады. Мұндай мысалдарды көптеп келтіруге болады. Негізі кез келген өнер иесінің екінші сондай өнер иесіне деген тартылыс күші болуы қажет. Өнердің шегі жоқ қой, сондықтан өнерде қызғаныш деген болмау керек. Жалпы қызғаныш деген «қызыл иттің» өнерге тигізер зияны мол. «Үйрен де, жирен де» деп жатады. Кезінде Қазақстанда шетелдік компаниялар қаптады деп байбалам салғандар болды. Бірақ, біздің олардан үйренгеніміз бар екенін мойындауға тиістіміз. Мен өзім шетелдіктермен көп жұмыс істедім. Олар біздің мамандарды бағалайды. Итальян, корей,

республикалық байқауларға қатыса бастағанына ширек ғасыр толды. Сәулетші еңбегінің еленуі туралы сөз сабақтасақ, кезінде «Астанаға – 10 жыл» мерекелік медалімен марапатталып, Президенттік мәдени орталығының әрленуіне қосқан үлесі үшін мемлекет және қоғам қайраткері Мырзатай Жолдасбековтің, «Әзірет сұлтан» мешітінің ішкі дизайнын жасағаны үшін елорда басшылығы мен Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы мүфтиінің алғысын алған. Бір қызығы, Есенғали Ахметовтің өзі қайсыбіреулер сияқты марапатқа құштар емес. Оның ұраны өзі меңгерген істі сапалы атқарып шығу. Сәулет өнері дегенде жанын салады. Соның жарқын көрінісі – бүгінге күнге дейін көзге тартымды етіп жасап шыққан жобалары. Аманғали ҚАЛЖАНОВ

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ÈË͸ÅÀ×Ê

9

ı¼Í×ÌǼÌÀ¼É Í×Ì Î¼ÌÎIJ¼É ÆÁÔ

ͨʤ˳˵˘ˮ˘ͩ ˪˯ˮ˻˟˲˵ ˣ˘ˬ́ˮ˞˘ ೪˘ˣ˘೪˵́೮ ˳഑ˣ ഑ˮ˟˲˧ ˭˟ˮ ˞ഉ˳˵೴˲ˬ˧ ˳˘ˣ ഑ˮ˟˲˧ˮ ೪˘˙́˳˵́˲೦˘ˮ ͨ౞˘˳́˲ˬ˘˲ ˢ́˲ˬ˘˥˞́ͩ ˪˯ˮ˻˟˲˵˧ ഑˵˵˧͘ ʫˬ˯˲˞˘ˮ́೮ ˭˟˭ˬ˟˪˟˵˵˧˪ ˘˪˘˞˟˭ˤ̆ˬ́೪ ˹ˤˬ˘˲˭˯ˮˤ̆˳́ˮ́೮ ˞ˤ˲˟˪˵˯˲́ ˁഉ˪˟ˮ ಁ˙˞˧˲˘˺˭˘ˮ˯˚˵́೮ ˤ˞˟̆˳́˭˟ˮ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲́ˬ೦˘ˮ ˪˟˾˪˟ ˘˵˘ˬ˭́˾ ೵ˢ́˭ˮ́೮ ˺˘ˬ́೪ ഉˮ˧ ˙഑ˬ˧˭˧ˮ˧೮ ഉ˲˵˧˳˵˟˲˧˭˟ˮ ೪˘˵˘˲ ˢ˟˲Ͳˢ˟˲˞˟˛˧ ഑ˮ˟˲˱˘ˣ˞˘˲ ೪˘˵́˳˵́͘ Концертті тамашалаған көрермен ҚР Мәдениет саласының үздігі атанған өткен-кеткен замандарды өз көзімен Нұрай Танабаев жырау бейнесінде, көріп қайтқандай болды. Таяуда ғана Қарлығаш Нұркенова Әз Ана рөлінде

жиналған қауымды тарихтың тұңғиығына батырды. Сондай-ақ, кеште еліміздің әр өңіріне тән жыр-термелер орындалды. Мәселен, Қызылорда облыстық филармониясының әртістері халықты Сыр сүлейлерімен қауыштырғандай әсер етті. Шолпан Бейімбетова, Майра Сәрсенбаева, Мұхамедәлі Бекбейісов, Әділхан Қуанбаев, белгілі жырау Алмас

Алматовтың шәкірті Күнсұлу Түрікпен кешегі өткен Нартай Бекежановтің, Қарасақал Ерімбеттің, Кете Жүсіптің жыр-термелерімен сусындатты. М.Өскінбаев атындағы Маңғыстау облыстық филармониясының өнерпаздары Бағдәулет Толыбекұлы, Әнуар бек Аманқосов, Жеткізген Сейітов, Қоныс Юсупов Ақтанның «Айт десеңдер жараңдар», Аралбай Оңғарбекұлының «Сөз басы», Наурызбек жыраудың «Көзіңді ашып шыққансың» шығармаларымен көрерменнің делебесін қоздырды. Сүйінбай атындағы Алматы облыстық филармониясының әншілері Ерболат Шалдыбеков пен Мақпал Тоқтаған Қабан жыраудың «Нақыл терме» және Жамбылдың «Төгейін жырды халқыма» туындыларымен Жетісудың сәлемін жолдады. Астана қаласы Мемлекеттік академиялық филармониясының Қазақ оркестрі (Бас дирижері және көркемдік жетекшісі - ҚР еңбек сіңірген қайраткері Айтқали Жайымов) халық әні бөлімінің әртістері - Жақсыгелді Маясаров, Зүлфия Баймұрзаева, Перизат Тұрарова, Жазгүл Даңылбаева, Секен Сыздық, Жалғас Сұлтан, Данияр Мұқан кештің әрін кіргізді. Елордалық филармония әншілері «Ақтанбердінің толғауы», Жәнібек Кәрменовтің «Өмір толғауы», Әсемхан Қосбасаровтың «Сүйінбай – ақындардың бәйтерегі», Әбзали Егізбаевтің «Ертеде өткен халық дүркіндүркін» шығармаларымен халықты ойландырды.

Бетті дайындаған: Аманғали ҚАЛЖАНОВ

İÇÎÎ×IJ ÈÏÃ×ƼÉ× À¼ýÁÉ İÔμÍÎ×ÌÀ× ʥ˟˥˙˧˵˾˧ˬ˧˪ ˢഉˮ˟ ˪˟ˬ˧˳˧˭ ˳˘˲˘˥́ˮ˞˘ ͨd« D ¦® Ê¥ EÊà Ýͩ ˵˯˙́ˮ́೮ ͨʺ˟ˮ˧೮ ౢ˘ˣ˘೪˳˵˘ˮ́˭ͩ ˘˵˵́ ˪˯ˮ˻˟˲˵˧ ഑˵˵˧͘ ʽ˳́˞˘ˮ ˯ˮ ˙˧˲ ˢ́ˬ ˙೵˲́ˮ ೪೵˲́ˬ೦˘ˮ ೵ˢ́˭ ˯˳́ ˶˘೪́˵ ˘˲˘ˬ́೦́ˮ˞˘ ʻ̂̅Ͳʱ˯˲˪͕ ʸ˯ˮ˞˯ˮ͕ ʥ˟˲ˬˤˮ͕ ˇ˲˘ˮ˪˹˶˲˵͕ ʧ˘ˮˮ˯˚˟˲͕ ʺ̅ˮ˺˟ˮ ೪˘ˬ˘ˬ˘˲́ˮ˞˘ ഑ˮ˟˲ ˪഑˲˳˟˵˧˱ ೴ˬ˛˟˲˞˧͘ ౢ˘ˣ˘೪ ˭˶ˣ́˪˘˳́ˮ ˞ˢ˘ˣ ˢഉˮ˟ ˣ˘˭˘ˮ˘˶ˤ ˭˶ˣ́˪˘ˮ́೮ ˵೴˲ˬ˧ ˢ˘ˮ˲ˬ˘˲́˭˟ˮ ೵˾˵˘˳˵́˲́˱͕ ̃˵ˮ˯˹̂̅ˢˮ ˳˵ˤˬ˧ˮ˞˟ ˢ೵˭́˳ ˧˳˵˟˥˵˧ˮ ˵˯˱ ˙೵ˬ ˢ˯ˬ́ ˘˳˵˘ˮ˘ˬ́೪˵˘˲˞́ ˢഉˮ˟ ೪˘ˬ˘ ೪˯ˮ˘೪˵˘˲́ˮ ഑ˮ˟˲˧˭˟ˮ ˵˘˭˳˘ˮ˵˵́͘ Қобызшы Ғазиза Ғабдрахимова, солистер Виктор Хоменков, Жалғасбек Ілес, Құрманғазы Қалиев, Ермек Дияров, Валерий Насибулин және өзге де музыканттардан құралған топтың продюсері белгілі композитор Ренат Ғайсин. Концертте де негізінен ол өңдеген шығармалар орындалды. Олардың қатарынан «Япурай», «Әй-әй бөпем», «Елігай» сынды

халық әндері, Жаяу Мұсаның «Ақ сисасы», Үкілі Ыбырайдың «Гәккуі», Сүгірдің «Ыңғай төк», Әбдімомын Желдібаевтің «Ерке сылқым» күйлері орын алды. Сондай-ақ, Ренат Ғайсиннің және Виктор Хоменковтың авторлық

шығармалары кеш бағдарламасына кірді. Көрермендер күй тартысқа куә болды. Александр Абылаев жетекшілік ететін «Астана» эстрадалық-симфониялық оркестрі (дирижерлері Александр Беляков пен Әліби Әбдінұров)

топты сүйемелдеп отырды. Кешке жетіген, сыбызғы, сазсырнай, қамыс сырнай, қауырсын сырнай, шаңқобыз сынды қазақ ұлттық аспаптарын меңгерген көмеймен ән айтудың шебері, композитор, фольклортанушы Еділ Құсайынов қатысты. «Бір бала» халық әнін (өңдеген Талғат Сарыбаев) белгілі әнші Ардақ Балажанова айтып берді. Күйші-композитор Секен Тұрысбектің «Көңіл толқыны» күйін қара домбырада да, эстрадалық өңдеуде де, оркестрдің орындауында да естіп жүрміз. Бұл жолы аталған күй (өңдеген Илья Башкатов) жаңаша сипатта өрілді. Оны концертке қатысқан автордың өзі бастап берді.

«The Magic of Nomads» тобы «Бұлбұл заман» атауын алған өзінің алғашқы күйтабағын 2008 жылы Лондондағы әлемге әйгілі Abbey Road студиясынан шығарды. Бұл студиядан кезінде «Битлз», «Пинк Флойд» сынды танымал топтар альбомын шығарғанын айта кетейік. Ал топ мүшелерінің айтуынша, «The Magic of Nomads» бұл студиямен жұмыс істеген Қазақстандағы жалғыз топ. Көптеген республикалық және халықаралық фестивальдерге қатысқан топтың елордадағы концерті Астана қаласы Мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасының қолдауымен ұйымдастырылды.

10

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ȽÉÄÀ½Ê

«ÀÑÒÀÍÀÒÅËÅÊÎÌ»: ÆÀҢÀ ҚÛÇÌÅÒÒÅÐIJҢ Åʲ ÅÑÅË²Ê ÒȲÌIJ˲ò ͨʤ˳˵˘ˮ˘˵˟ˬ˟˪˯˭ͩ ˪ˬˤ˟ˮ˵˵˟˲˧ ˣ˘˭˘ˮ˘ ˪഑˾˧ˮ˞˟ ˯˳́ˮ˞˘˥ ˣ˯˲ ˭೴˭˪˧ˮ˞˧˪˵˟˲˛˟ ˤ˟ ˙˯ˬ́˱ ˯˵́˲͘ ʽˬ˘˥ ˞˟˶˛˟ ˳˟˙˟˱͕ ˵˟ˬ˟˪˯˭˭˶ˮˤ˪˘˻ˤ̆ˮ́೮ ഑೮˧˲ˬ˧˪ ˞ˤ˲˟˪˻ˤ̆˳́ ഑ˣ ˘˛˟ˮ˵˵˧˛˧ˮ ˙˘˲́ˮ˾˘ ˪഑˱ ˹˶ˮ˪˻ˤ̆ˬ́ ഉ˲˧ ˯ˮ́೮ ˪˯ˬˢ˟˵˧˭˞˧ ˟˵˶˛˟ ˙˘˲́ˮ ˳˘ˬ˶˞˘͘ ˃˟ˬ˟˹˯ˮˤ̆˭˟ˮ ೪˘˵˘˲ ˪˯˭˱˘ˮˤ̆ ഑ˣ ˘˙˯ˮ˟ˮ˵˵˟˲˧ˮ˟ ˭˯˙ˤˬ̂˞˧ ˙˘˥ˬ˘ˮ́˳͕ ˤˮ˵˟˲˘˪˵ˤ˚˵˧ ˵˟ˬ˟˘˲ˮ˘͕ ೴˥ ˤˮ˵˟˲ˮ˟˵˧ˮ˟ ೪˯˳́ˬ˶ ˙˯˥́ˮ˾˘ ˱˘˪˟˵˵˧ ˾˟˾˧˭ ೵˳́ˮ೦˘ˮ͘ ʤ೪˭˯ˬ˘ ˯˙ˬ́˳́ˮ˞˘೦́ ˪˯˭˱˘ˮˤ̆ˮ́೮ ˙˘˲ˬ́೪ ˢ˘೮˘ ˟ˮ˛˧ˣ˧ˬ˧˭˞˟˲˧ ˵˶˲˘ˬ́ ͨʤ˲೪˘ ˘ˢ˘˲́ͩ ˛˘ˣ˟˵˧ˮ˟ ͨʤ˳˵˘ˮ˘˵˟ˬ˟˪˯˭ͩ ಉ˃ʪ ˪˯˭˭˟˲˻ˤ̆ˬ́೪ ˞ˤ˲˟˪˵˯˲́ ʺ˘˲˘˵ ౞˘ˬ́˭˯˚ ˘˥˵́˱ ˙˟˲˟˞˧͘ – Марат Зәкиұлы, астаналық дирекцияның қандай жаңа енгізілімдері елорда тұрғындары үшін айтарлықтай қызықты болмақ?

– Ең алдымен, астаналықтарды елордада жеке тұлғаларға қызмет көрсету агенттігінің жанынан әрбір абонент өзіне қажетті операцияларды жедел әрі дербес түрде жүргізе алатын интерактивті өз-өзіне қызмет көрсету орталығы ашылғанымен қуантқым келеді. Біздің кеңесшілер комиссиясыз байланыс қызметтерін төлеуге және телевидение, интернет, телефон қосуға дербес өтінім беруге болатын telecom.kz порталында қалай тіркеуге болатынын айтатын болады.

– Бұл орталықтың басты басымдықтарын атап өтсеңіз?

– Ол кезекте күту уақытын, ал одан әрі сервистік орталық желілеріне қатынауды да айтарлықтай қысқартады. Сонымен қатар, тұрғындарға ыңғайлы болуы үшін «Рахмет» сауда үйі мен «Аружан» саудаойын-сауық орталығында ақпараттықкоммуникациялық қызметтерге мобильді қолжетімділік кеңселерін аштық. Бұл біздің клиенттерге сервис желілеріне бармастан «Қазақтелеком» акционерлік қоғамы қызметтерін алуға мүмкіндік береді. Біздің мобильді кеңселерде тек ақпараттық қызметтер ғана емес, сонымен қатар, қажетті сервистерді қосуға болады. «Астанателеком» ӨТД жаңа форматтағы мобильді кеңселерді белсенді түрде енгізу сәтінен бастап олардың қызметіне 500-ден астам адам жүгінген. Сонымен бірге, шамамен жүгінушілердің 30 пайызы «Қазақтелеком» қызметтеріне қосылды. Қысқа мерзімдік болашақта «Астанателеком» ӨДТ филиалдарға шығуға кететін қосымша қаржылық және уақыт шығынынсыз қызметтер мен кеңестерді өз абоненттерінің алуына мүмкіндік беретін Астана қаласының басқа да шалғай аудандарында мобильді кеңселер желісін кеңейтуді жоспарлап отыр.

–Жуырда ғана «Астанателеком» бірқатар тартымды акциялар өткізгені есімізде. Олардың саны қанша болды?

–Барлық 2016 жыл түрлі қызықты акциялар және ұсыныстарға толы болды. Жалпы айтқанда Астана және Ақмола облысының әрекет ететін және жаңа абоненттері үшін 33 жергілікті акциялар іске қосылды. Айтпақшы, оның басым бөлігін біз қорытындылап үлгердік.

–Ал, дәл қазір әрекет етіп жатқан акциялар бар ма?

–Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығы құрметіне iD Home VIP пакетті шешімдерінің бірін қосқан әрбір абонентке біз ай сайынғы

абоненттік төлемге 300 теңге мөлшерінде жеңілдік пен ТВ-приставкасын сыйға тартамыз. Барлық бізбен ұсынылатын қызметтер пакеті әрқашан арзан екенін атап өткен жөн. Бірегей iD Home VIP пакетті шешімі 120 Мбит-ке дейінгі жоғары жылдамдықты интернетті қолдануға мүмкіндік береді. Сіздерге HD форматында 130 телевизиялық арналар, үздік әлемдік сериалдар коллекциясы шамамен 4000 әні бар теледидардағы караоке және Қазақстан бойынша лимитсіз қалааралық және Altel нөмірлеріне сөйлесу қолжетімді болмақ. Аталған пакетте біз «Ата-аналық бақылау» сервисін де ұсынатын боламыз. Сонымен бірге, егер сіз қарап үлгермейтін болсаңыз, кез келен телебағдарламаны жазып алуға немесе соңғы екі күннің трансляциясы сақталатын мұрағатқа жүгінуге мүмкіндік болады. Сондай-ақ, iD Home VIP пакетінің барлық иегерлері жеке тұлғалар қатарынан VIP-абоненттер болып табылады. Олар үшін сервистік қызмет көрсетудің арнайы жеке қызметі енгізілгенін атап өткен жөн. Енді бізбен ұсынылатын қызметтерге қатысты барлық мәселелер бойынша дербес шот нөмірін теру кезінде VIP-абоненттерінің ауызша өтініштері қабылданатын «1991» нөміріне қоңырау шалуға да болады.

– «Ата-аналық бақылау» сервисі туралы айтып қалдыңыз. Осы қызмет туралы толығырақ айтып берсеңіз...

– «Ата-аналық бақылау» сервисінің көмегімен кез келген адам өзінің балаларын интернеттегі жағымсыз ақпараттардан қорғай алады. Қызметтің үш қорғау дәрежесі бар: 7 жасқа дейін, 7 жастан 12 жасқа дейін, 12 жастан жоғары. Бұл түрлі сайттарға қолжетімділікті икемді бақылауға алуға мүмкіндік береді. Абонент жағымсыз контенттерді қамтуы мүмкін ақ және қара тізім қалыптастыра алады. «Ата-аналық бақылау» қызметін «ID net» және «Мегалайн» қолданушылары қоса алады. Сервис желіге қосылған кез келген құрылғылардың қорғанысын қамтамасыз ете отырып, контенттерді сүзгіден өткізеді.

– Ол үшін белгілі бір баптаулар қажет бола ма?

–«Ата-аналық бақылау» шешімі абоненттен негізгі бәсекелес басымдық болып табылатын жеке компьютерде бағдарламалық қамтамасыз ету баптауы мен орнатуды қажет етпейді.

– Тағы қандай акциялар өткізіп жатырсыздар?

– Барлық отбасы мүшелеріне тиімді жағдайларда Altel мобильді байланысын қолдануға мүмкіндік беретін бірегей шешім бар. Мобильді және тиянақталған байланысты бірге қамти отыра аталған қызмет

қалалық телефон нөмірлері бар абоненттерге мобильді құрылғылардан Altel желісі ішінде және қалалық нөмірлерге лимитсіз шығыс байланысын қолдануға, сонымен қатар, үй телефонынан барлық Altel нөмірлеріне шексіз шығыс байланысын қолдануға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мұнда басқа оператор желілеріне 100 тегін минуттар және 4G технологиясы бойынша интернетке жоғары жылдамдықты мобильді қолжетімділік енеді.

31 желтоқсанға дейін «Отбасылық шешім» қызметін қосуға үлгерген абоненттер елу смартфондардың біріне ие бола алады. Ұтысқа Астана және Ақмола облысының тұрғындары қатыса алады.

– Барлық акциялар тек жаңа клиенттерге ғана тарала ма?

– Біздің барлық акциялар жаңа әрі әрекет етуші абоненттерге бағытталған. Мысалы, ұқсас телевидение қызметі абоненттерінің ниеттестігін арттыру мақсатында кабельді телевидение қызметтерін қолданудың абоненттік төлемге жеңілдіктерді ұсыну бойынша акция іске қосылды. Акция «Қазақтелеком» акционерлік қоғамының басқа қызметтермен пакеттік шешімдерден тыс ұсынылатын «Стандарт» және «Стандарт Light» тарифтік жоспарларын қолданушы «Aziacell» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі ұқсас (кабельді) қызметтің жаңа және бұрыннан бар абоненттері арасында өткізіледі. Кабельді телевидение қызметтерін қолдану алдын ала төлеген әрбір абонентке алты айға – 10 пайыз, тоғыз ай үшін 15 пайыз, он екі айы үшін 20 пайыз ұсынылады. Жеңілдікті алу үшін абонентке филиал сервисі пунктіне келіп, аталған акция бойынша ұсынылатын ұқсас (кабельді) қызметі үшін абоненттік төлемге жеңілдік ұсынуға өтініш жазу қажет. Өтінішке қол қою сәтінде алдын ала төлем абоненттің дербес шотына түсіп немесе алдын ала төлемді жүзеге асыру туралы оның көшірмесін ұсынуға болады. Бұл ұсыныс 2016 жылдың 31 желтоқсанына дейін әрекет етеді.

–Жеңімпаздар қалай анықталады?

–Жеңімпаздарды әдеттегідей кездейсоқ таңдау әдісімен анықтаймыз.

–Әлеуетті клиенттерге не ұсына аласыздар?

–Біз өз клиенттерімізге тиімді баға бойынша мобильді байланыс технологиясының басымдықтарын қолдануға мүмкіндік ұсынамыз. Қолда бар және осы жылдың соңына дейін тиянақталған байланыс қызметі пакеттеріне қосылып үлгерген жаңа абоненттер айына 792 теңгеден «Қазақтелекомның» арнайы тарифтері бойынша SIM карталарын алудың бірегей мүмкіндіктеріне ие бола алады. Бұл «АЛТЕЛ» желісі ішінде лимитсіз қоңыраулар, 7 ГБ жоғары жылдамдықты 4G-интернет, басқа операторларға айына 100 минут қоңыраулар және күніне 300 SMS болады. Тарифтік жоспарға қосылу үшін Megaline, iDNet, iDTV және үй телефоны қызметін қолданушылары болу қажет. Сонымен бірге пакетке кіретін барлық қызметтер үшін төлем біздің абоненттер үшін үйреншікті post-paid сызбасы бойынша жүргізілетін болады. Қолданушыға бірыңғай есепте олар-

ды төлеу және байланыстың барлық қызметін алу ыңғайлы.

–Осы аталған акциялар клиент базасын ұлғайтуға қаншалықты ықпал етеді? Компанияның қазіргі көрсеткіштері қандай?

–Бүгінгі таңда «Астанателеком» ӨДТ аналогтық телевидение қызметі нарығында көшбасшы. Үйдегі интернеттің лимитсіз қызметімен Астана және Ақмола облысының 211 141 тұрғыны, ал ақылы телевидение қызметін 114 032 қолданушылар пайдаланады. Тиянақталған телефониямен 431 806 абонент қолданады. Конвергентті қызметте – 5 307 абонент, 95 абоненттерге бұлтты қызметтер ұсынылады. Біздің агенттікке жүгіне отырып абоненттер әрқашан тиімді тарифтер, қосымша опциялар, білікті техникалық қолдау, заманауи жабдық, толыққанды консультациялар алады. Біздің мамандар әрқашан интернет байланысының жылдамдығы мен бағаның оңтайлы қатынасын қамтамасыз ететін ыңғайлы тарифтік жоспарды іріктеуге көмектеседі.

–Абоненттерді техникалық қолдау жоспарындағы жағдай қалай? Клиенттердің қанағаттануын есепке аласыз ба?

–Клиенттермен жұмыс – бұл күрделі және сантармақты процесс. Астаналық дирекция сатып алғаннан кейін клиенттерге қызмет көрсету сапасына және ең алдымен техникалық қолдау қызметіне ерекше назар аударады. Тұтынушылардың ақпараттық қолдау қызметінің «160» нөмірін тере келе, сіз автоматты режимде дербес шот теңгерімі туралы ақпарат алу, телекоммуникация қызметі туралы кеңес алу, байланыс қызметін қосуға өтініш беру, өз өтініміңіздің мәртебесін білу, қызмет ұсыну тәртібі, «Қазақтелеком» акционерлік қоғамы қызметтері бойынша төлем түрлері және басқа да ақпараттар алуыңызға болады. Телефонның жұмыс істемеу себебін немесе зақымдарды жою мерзімін, зақымдануды жоюға өтінім беруді орталықтандырылған жөндеу бюросының «165» нөмірін теріп біле аласыз.

«160» және «165» анықтама қызметтері Қазақстан Республикасының барлық қалаларында жарамды. Өз клиент терімізге, яғни, Астана және Ақмола облысының тұрғындарына сервис сапасын жақсарту мақсатында біз едәуір танымал WhatsApp-мессенджер коммуникацияның қосымша арнасын енгіздік. Енді қызметке қосылу немесе филиал жұмысына қатысты кез келген мәселелер бойынша +77081856001 нөміріне жазуға болады. Аталған нөмір мәтіндік хабарламалар режимінде ғана жұмыс істейді.

– Алдағы жылға қандай жоспарларыңыз бар?

– Біз әрқашан біздің бұрынғы және жаңа абоненттерімізге екі есе пайда тауып, телефон әңгімелерін айтарлықтай үнемдеуге мүмкіндік беретін түрлі қосымша сервистер ұсынуға қуаныштымыз. Біздің жаңалықтарымыздан құр қалмаңыздар дегім келеді!

–Әңгімеңізге рахмет.

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ȽÉÄÀ½Ê

ƶLJLjƶǃƶ gƶǁƶLJǑ cǀƭǂƺƭƹƭǃƭi gƶljǁǑLJǑ

ƶǧǨǖǣǖ fǖǡǖǧDZ

ʤౢʿʤˀʤ˃˃ˏౢ ˈʤʥʤˀʸʤʺʤ

ȫ ĭÁÈÁĭÒÓÁÎ ÑÆÒÐÔÂÌÉËÁÒÜ ģżÌÆÓ ÍÉÎÉÒÓÑ̼ļ

ÁÒÓÁÎÁ ĭÁÌÁÒÜÎÜħ ģżÌÆÓ ÅÆÐÁÑÓÁÍÆÎÓ¼

ÎïñíáóéãóĄë ĬĪĬüĬóüĬ áëó çüìĨü çæìóïĬòáîåá îïñíáóéãóĄë ĬĪĬüĬóüĬ ëæòĄíåæñåĄ ÍæíìæëæóóĄë óĄñëæôåĄĦ óĄèĄìĄíĄîæ Ě âïìüð æîäĄèĄìåĄ

ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ˞˘ ˢ೵˭́˳ ˯˲́ˮ˞˘˲́ˮ́೮ ˪˚˯˵˘˳́ˮ ˙˟ˬ˛˧ˬ˟˶ ˵˶˲˘ˬ́ Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы», «Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы» 2005 жылғы 13 сәуірдегі, «Халықты жұмыспен қамту туралы» 2016 жылғы 6 сәуірдегі заңдарына сәйкес Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. Астана қаласының жұмыс берушілеріне жұмыс орындар квотасын жұмыскерлердің тізімдік саны бар мүгедектерге: елуден жүз адамға дейін – жұмыскерлердің тізімдік санының екі пайызы мөлшерінде; жүз бірден екі жүз елу адамға дейін – жұмыскерлердің тізімдік санының үш пайызы мөлшерінде; екі жүз елу бірден адамнан артық – жұмыскерлердің тізімдік санының төрт пайызы мөлшерінде белгіленсін.

1-1. Астана қаласының Жұмыс берушілеріне: пробация қызметінің есебінде тұрған адамдарды жұмысқа орналастыру үшін, сондай-ақ бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдар үшін жұмыс орындарының жалпы санының бір пайызы мөлшерінде жұмыс орындарының квотасы белгіленсін.

1-2. Астана қаласының жұмыс берушілеріне жұмыс орындарының жалпы санының бір

пайызды мөлшерінде ата-анасынан кәмелеттік жасқа толғанға дейін айырылған немесе атаанасының қамқорлығынсыз қалған, білім беру ұйымдарының түлектері болып табылатын жастар қатарындағы азаматтарды жұмысқа орналастыру үшін жұмыс орындарына квоталар белгіленсін.

2. Астана қаласының Жұмыспен қамту, еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысына осы қаулыны, әділет органдарында мемлекеттік тіркелгеннен кейін ресми және мерзiмдi баспа басылымдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын интернет-ресурста және Астана қаласы әкімдігінің интернет-ресурсында жариялау жүктелсін.

3. Қосымшаға сәйкес Астана қаласы әкімдігі қаулыларының күші жойылды деп танылысн.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің орынбасары А.И. Лукинге жүктелсін.

5. Осы қаулы әділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді және алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Астана қаласының әкімі

Ә. Исекешев

Астана қаласы әкімдігінің 2016 жылғы «16» қарашадағы №158-2247 қаулысына қосымша

ʶ೴˾˧ ˢ˯˥́ˬ೦˘ˮ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ഉ˪˧˭˞˧˛˧ ೪˘˶ˬ́ˬ˘˲́ˮ́೮ ˵˧ˣ˙˟˳˧ 1. «Астана қаласының мүгедектері үшін жұмыс орындарына квота белгілеу туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2006 жылғы 29 мамырдағы № 23-10-482қ қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 441 болып тіркелген, 2006 жылғы 24 маусымдағы «Астана хабары» №96-98, 2006 жылғы 20 маусымдағы «Вечерняя Астана» № 91 газеттерінде жарияланған).

2. «Астана қаласының мүгедектері үшін жұмыс орындарына квота белгілеу туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2006 жылғы 29 мамырдағы № 23-10-482қ қаулысына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2009 жылғы 17 маусымдағы № 23-570қ қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 584 болып тіркелген, 2009 жылғы 11 шілдедегі «Астана ақшамы» № 75 (2396), 2009 жылғы 11 шілдедегі «Вечерняя Астана» № 82 (2383) газеттерінде жарияланған).

3. «Астана қаласының мүгедектері үшін жұмыс орындарына квота белгілеу тура-

11

лы» Астана қаласы әкімдігінің 2006 жылғы 29 мамырдағы № 23-10-482қ қаулысына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2010 жылғы 6 желтоқсандағы № 23-1148қ қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 659 болып тіркелген, 2010 жылғы 20 қаңтардағы «Астана ақшамы» №7 (2617), 2010 жылғы 15 қаңтардағы «Вечерняя Астана» № 6 (2615) газеттерінде жарияланған).

4. «Астана қаласында жұмыс орындарының квотасын белгілеу туралы» 2006 жылғы 29 мамырдағы № 23-10-482қ Астана қаласы әкімдігінің қаулысына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2012 жылғы 24 мамырдағы № 158-636 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 731 болып тіркелген, 2012 жылғы 26 маусымдағы «Астана ақшамы» №70 (2831), 2012 жылғы 26 маусымдағы «Вечерняя Астана» № 75 (2840) газеттерінде жарияланған).

ʤˁ˃ʤʻʤ ౢʤʸʤˁˏ ˃౭ˀ౞ˏʻʪʤˀˏ ʺʫʻ ౬ʶʳʺʫ˃˃ʳʶ ʫʺʫˁ ʮಁʻʫ ˈʤʸˏౢʤˀʤʸˏౢ ౭ʱˏʺʪʤˀˏʻˏ౦ ʻʤʯʤˀˏʻʤ͊ Мемлекеттік қызмет, мемлекеттік көрсетілетін қызметтер, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл, сондай-ақ мемлекеттік қызметшілердің әдеп кодексі салаларындағы ҚР заңнамаларын сақталуы жөнінде сыбайлас жемқорлықтың алдын алу сұрақтары бойынша «Қоғамдық қабылдау» жұмыс жасайды. Қоғамдық қабылдаудың қызмет көрсетілуі тегін. Жұмыс уақыты күнделікті (сенбі және жексенбі күндерiнен басқа) сағат 09.00-ден 18.00-ге дейін (үзіліс: 13.00-ден 14.00-ге дейін). Мекенжайы: Астана қаласы, Сейфуллин көшесі, 5, ВП-5, 9-каб., («КАМЕДА» ҚҰ). Анықтама телефондары: 78-53-12, 8-775-897-19-85. Қоғамдық қабылдау Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Астана қаласы бойынша департаменті тапсырысы бойынша «Азаматтық бақылау» жобасы аясында іске асырылуда.

«Астана қаласының Коммуналдық мүлік және мемлекеттік сатып алу басқармасы» ММ сенімгерлік басқаруға келесі объектіні беру бойынша тендер өтетіндігін хабарлайды: Р/ Объектінің с№ атауы 1

Жерасты өту жолы

Объектінің мекенжайы

Жалпы ауданы

Астана қаласы Сарыарқа ауданы, Бөгенбай батыр даңғ., 69 С ғимарат

981,4 ш.м.

Көрсетілген объект бойынша тендер www. gosreestr.kz веб-порталында өткізіледі. Тендер өткізу уақыты: 2016 жылғы «13» қаңтар, сағат 10.00-ден 13.00-ге дейін. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру 2016 жылғы 12 тамыздағы Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің м.а. № 370 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады. Кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға коммуналдық меншік обьектілерін беру бойынша тендер талаптары Объект: Жерасты өту жолы; Мекенжайы: Астана қаласы, Сарыарқа ауданы, Бөгенбай батыр даңғылы, 69С ғимараты («Шапағат» коммуналдық базарының жанында); Жалпы ауданы: 981,4 ш.м. Жүргізілетін жұмыс түрлері төмендегі сипаттарға сәйкес болу қажет: 1. Жүргізілетін жұмыс түрлері барлық белгіленген нормативтік құқықтық актілерге сәйкес болу қажет: - Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 шілдедегі «Қазақстан Республикасы елордасының мәртебесі туралы» Заңы; - Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметтері туралы» Заңы, сонымен қатар жүргізілетін жұмыс түрлерін реттейтін басқа да нормативтікқұқықтық актілер.

2. Сенімгерлік басқарушы: - Астана қаласының коммуналдық меншігінің объектілерін сенімгерлік басқаруға беру бойынша тендерлік комиссия қарауына, инвестициялық салым сомасы көрсетілген жерасты жолының тиімді қызмет ету бойынша бизнес-жоспарын, эскиздік жобаны ұсынуға; - Сенімгерлік басқару объектісі – жерасты өту жолының негізгі бағытының тиісті қызметін қамтамасыз етуге; - Сенімгерлік басқару объектісін, сонымен қатар объектіге тиісті аумақты санитарлықгигиеналық нормаларға сәйкес ұстау, дезинфекция және дератизацияны қамтамасыз етуге; - Қазақстан Республикасының белгіленген заңнамасына сәйкес объект мүлігін есепке алу және сақтау, оның бұзылуы немесе жойылуы жағдайында соған тең мүлікпен ауыстыруға; - Объектіні қауіпсіздік ережесі мен техникасына сәйкес электрмен қамтамасыз етуге; - Объектіге немесе ондағы инженерлік және коммуникациялық желілерге зақым келтіретін ісәрекетті болдырмау және қажет болған жағдайда пайдаланушы ұйымдарға кіруді қамтамасыз етуге; - Өртке қарсы қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау бойынша қатаң ережені сақтауға; - Желдету, суды кетіру (еріген және жер сулары) жүйесінің тиісті жұмысын қамтамасыз етуге; - Объектіні бейне бақылау камераларымен жабдықтау, қоғамдық тәртіп бұзылған жағдайда (заңсыз сауда жағдайында) тиісті органдарға жедел және уақытында хабарлауға; - Объектіні жайластыру бойынша эскиздік жобаны «Астана қаласының Сәулет және қала құрылыс басқармасы» ММ келісуге; - Сенімгерлік басқару объектісі бойынша нормативтік актілерге сәйкес барлық шарт міндеттерін орындауды қамтамасыз етуге; - жер учаскесіне құқық белгілеуші құжаттарды дайындау, сонымен қатар Қазақстан Республикасының заңымен белгіленген тәртіпте және мерзімде теңгерім ұстаушының атына жер учаскесін тіркеуге міндетті. ТЕНДЕР ӨТКІЗУ ЕРЕЖЕСІ Тендерге немесе жабық тендерге қатысушы ретінде тіркелу үшін тізілімнің веб-порталында қатысушының ЭЦҚ қол қойылған өтінімді тіркеу

Тапсыру Теңгерімдік мерзімі құны 5 жыл

297 200 000 теңге

Кепілдік жарна 8 916 000 теңге

қажет. Өтінімге: 1) тендерлік ұсыныс (объектіні кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға берген кезде); 2) тізілімнің веб-парағында арнайы бөлінген электрондық конвертке салынған тендерге қатысушы қол қойған баға ұсынысы (объектіні кейіннен сатып алу құқығымен сенімгерлік басқаруға берген кезде); 3) құжаттардың «PDF (Portable Document Format)» форматында сканерленген) электрондық көшірмелері: - тендер жарияланған күннен кейін берілген анықтаманы берген күннің алдындағы үш айдан астам созылатын тендерге қатысушы міндеттемелерінің барлық түрлері бойынша банк (банк филиалы) алдында мерзімі өткен берешектің жоқ екендігі туралы банктің (банк филиалының) қол қойылған және мөр басылған (ЭЦҚ) анықтамасы. Егер әлеуетті қатысушы екінші деңгейдегі бірнеше банктің немесе филиалдарының, сондай-ақ шетел банкінің клиенті болып табылған жағдайда, осындай банктердің әрқайсысынан анықтама ұсынылады; - «Аудиторлық қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңының 5-бабымен міндетті аудит жүргізу белгіленген заңды тұлғалардың соңғы қаржы жылындағы аудиторлық есебі; - заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куәлік не анықтама; - жарғы. Шетелдік заңды тұлғалар шетел мемлекетінің консулдық мекеме заңдастырған құрылтай құжаттарын, мемлекеттік және орыс тілдерінде нотариат куәландырған аудармасымен, сондай-ақ Гаага қаласында 1961 жылғы 5 қазанда жасалған Шетелдік ресми құжаттарды заңдастыруды талап етудің күшін жоятын конвенцияға сәйкес апостиль мөртаңбасы қойылған құжаттарды ұсынады; - тендер жарияланған күннен кейін берілген салық берешегінің, міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары мен әлеуметтік аударымдар бойынша берешегінің (төлеу мерзімі Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының кодексінің 6-тарауына сәйкес кейінге қалдырылған жағдайларды қоспағанда) жоқ (бар) екендігі туралы мәліметтер; - хабарламада көрсетілген қатысушыға (сенімгерлік басқарушыға) қойылатын талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар көшірмелері қоса беріледі. Өтінім тіркелгеннен кейін тізілімнің вебпорталы үш минут ішінде сенімгерлік басқару шарттары бойынша электрондық деректер базасында кепілдік жарнаның түсуі туралы мәліметтердің болуын автоматты түрде тексереді. Бірыңғай оператордың шотына тендер өткізу туралы хабарламада көрсетілген кепілдік жарнаның тендер басталғанға дейін екі сағат бұрын түспеуі тізілім веб-порталының өтінімнен бас тартуы үшін негіз болып табылады. Сенімгерлік басқару шарттары бойынша электрондық деректер базасында бірыңғай оператордың шотына кепілдік жарнаның түсуі туралы мәліметтер болған жағдайда, тізілімнің веб-порталы қатысушының өтінімін қабылдауды жүзеге асырады. Тізілімнің веб-порталы автоматты түрде тексеру нәтижелері бойынша тізілімнің веб-порталында көрсетілген қатысушының электрондық мекенжайына өтінімді қабылдау не өтінімнен бас тарту себептері туралы электрондық хабарлама жібереді. Кепілдік жарналарды қабылдау үшін: IBAN KZ529261501102032004; БИК: KZKOKZKX; Банк атауы: «КАЗКОММЕРЦБАНК» АҚ; ТТК: 171; Кбе: 16; Төлемді алушы (қаз.): «ИНФОРМАЦИОННО-УЧЕТНЫЙ ЦЕНТР» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ, БСН: 050540004455. Анықтама үшін мына мекен-жайға хабарласыңыз: Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11 үй, № 651, 652 кабинет, 55 68 04, 55 01 73.

12

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ÉÇÆÈÊ

«АЛТЫН ТҰҒЫР» ИЕГЕРЛЕРІ АНЫҚТАЛДЫ ౭ˬ˵˵́೪ ˳˱˯˲˵˵˘ ˢ́ˬ˞́೮ ೴ˣ˞˧˛˧ ˘˵˘ˮ೦˘ˮ˞˘˲೦˘ ͨʤˬͲ ˵́ˮ ˵೵೦́˲ͩ ˭೴˳˧ˮ˾˟ˬ˟˲˧ ೴ˬ˟˳˵˧˲˧ˬ˞˧͘ ʽ˳́˭˟ˮ ˵഑˲˵˧ˮ˾˧ ˢ́ˬ ೪˘˵˘˲́ˮ˘ˮ ഑˵˪˧ˣ˧ˬ˛˟ˮ ˭˘˲˘˱˘˵˵˘˶ ˲ഉ˳˧˭˧ˮ ͨʻ೵˲ ʽ˵˘ˮͩ ˱˘˲˵ˤ̆˳́ˮ́೮ ೪˯ˬ˞˘˶́˭˟ˮ ౢˀ ౭ˬ˵˵́೪ ˳˱˯˲˵ ˵೴˲ˬ˟˲˧ ೪˘˶́˭˞˘˳˵́೦́ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲˞́͘ Ұлттық ойындардың дамуына сүбелі үлес қосқан азаматтардың ел алдында абыройын асырған шарада Ұлттық спорт түрлері қауымдастығының президенті Бекболат Тілеухан сөз бастап, биылғы марапаттаудың Тәуелсіздіктің 25 жылдығымен қатар келгенін, сондықтан бұған ерекше мән беріліп тұрғанын атап өтті.

– Биыл өшкеніміздің жанып, өлгеніміздің тірілгеніне, Тәуелсіздік алғанымызға ширек ғасыр толды. Ұлттық ойындар үлкен ауыл тойлары мен үлкен аста ғана ойналғаны жасырын емес. Бүгінде әлемдік деңгейге жетіп отыр. Іргедегі алып көршіміз аударыспағымызды әспеттеп, екінші Азия чемпионатын өткізді. Алдымызда ЭКСПО-2017 көрмесі келе жатыр. Барлық көрмелерде

зәулім, көз тоймас ерекше салынған ғимараттар кезіге береді ғой. Ал біз қазақ немен ерекшеленбекпіз? Міне, біздікі деп нені бірінші көрсете аламыз? Сөз жоқ, ұлттық спорт түрлерін мақтанышпен паш ете аламыз, - деді Бекболат Тілеухан. Расында да биыл көкпар, бәйге, аударыспақ, жамбы ату, теңге ілу секілді ойын түрлерінен айтарлықтай ауқымды жарыстар өтті. Мәселен, Қытай елінде өткен II Азия чем пио наты, Қырғызстанда өткен «Көшпелілер ойындары», Алматы қаласында ұйымдастырылған «Ұлы дала ойындары» халықаралық деңгейде ұйымдастырылды. Сондақ-ақ, «Нұр Отан» партиясының хатшысы Қаныбек Жұмашев егемендіктің 25 жылдығымен құттықтап,

«Ат өнері білінбес – бәйгеге түсіп жарыспай, ер өнері білінбес – қоян-қолтық алыспай» деген аталы сөзді тілге тиек етті. Сонымен, 2016 жылғы «Алтын тұғырды» иеленген ұлттық спорттың үздіктері мыналар: «Үздік көкпаршы» – Әбуғали Әбдіжаппаров; «Үздік аударыспақшы» – Түймебек Жұмалиев; «Үздік атбегі» – Ұлан Омаров; «Үздік теңге ілуші» – Мағжан Сапарбек; «Үздік жамбы атушы» – Елдос Бадашев; «Үздік тоғызқұмалақшы» – Серік Ақтаев; «Үздік аударыспақшы» – Арман Сағымбаев; «Үздік балуан» – Дәулетхан Жақыпов; «Үздік мектеп басшысы» – Ғани Ахметбаев; «Үздік клуб басшысы» – Өнербай Жанбала; «Үздік фильм» – Рүстем Әбдірашев. Бұған қоса, салтанатты рәсімде бүркітші Жапар Сатылғановтың кеудесіне «Елімжан» ордені тағылып, тағы бірқатар азамат алғыс хаттармен марапатталды.

«ÁÀÐÛÑ ÀÐÅÍÀÄÀ» ÐÅÊÎÐÄ ÆÀҢÀÐÄÛ ʫˬ˯˲˞˘ˬ́೪ ͨʥ˘˲́˳ͩ ˪ˬ˶˙́ ౢ೵˲ˬ́೪˵́೪ ˺˯˪˪˟˥ ˬˤ˛˘˳́ ˘̆˳́ˮ˞˘ ˀ˟˳˟˥˞˧೮ ʺ˘˛ˮˤ˵˯˲˳˪ ೪˘ˬ˘˳́ˮ˘ˮ ˪˟ˬ˛˟ˮ ͨʺ˟˵˘ˬˬ˶˲˛ͩ ˪˯˭˘ˮ˞˘˳́ˮ ೪˘˙́ˬ˞˘˞́͘ ʺ˘˵˽ ˘˥˞́ˮ ˤ˟ˬ˟˲˧ˮ˧೮ ˙˘˳́˭˞́೦́˭˟ˮ ˘̆೪˵˘ˬ˞́͘

ˑ̱̬̔̌̔ ʯʤʻʶʽʦʫˉ͕ ͨʥ̬̼̭̌ͩ ̡̨̥̦̭̼̦̼̌̔̌ಪ ̭̍̌ ̡̪̖̬̞̍̌͗ – Бүгін сәттілік біздің жағымызда екенін бірінші таймда-ақ аңғартты. Көп жерде біздің жолымыз болып кеткенімен, негізінде біз бұл матчқа тас-түйін дайын болдық. Әрине, қарсылас оңай шағы латын жаңғақ емес. Екінші және үшінші айналымдарда жігіттерге қиынға соққанын білемін. Қақпашы бірнеше қауіпті сәттерде салқынқандылық таныта білді. Баршаңызды бүгінгі жеңіспен құттықтағым келеді.

{ ª ĭ Ĭ©ª ¥ ©§« £ ¢ ©³¥³Ħ Éîãæòóé÷éĀìáñ çĢîæ åáíô ¤ ¥ ©ª¨£L L âáêìáîüò áĬðáñáóóáîåüñô çĢîæ áĬðáñáó ëïíéóæóĄîåæ ªL¨¢ £L§ Ě { ¢«Ģ£L L ¨L£ ¥ ÍæîùĄë éæòĄ kÁòóáîá áĬùáíüv äáèæóĄîĄĦ ñæåáë÷éĀòüv ÇÙÒ

«Барыстың» жігіттерін айдынға Брэндон Боченскидің орнына Найджел Доус бастап шықты. Ол нағыз көшбасшы екенін алғашқы айналымда-ақ дәлелдеп тастады. Ойын басталысымен бір минутқа жетпей есепті ашқан Доус ә дегеннен хет-трик авторы атанды. Бұл – оның ҚХЛ-дағы сегізінші хет-тригі және жаңа рекорд. Оның артынан келе жатқан, жеті хит-трик жасаған хоккейші Сергей Мозякин «Металлургтің» намысын қорғайды. Сондықтан бұл матчта екеуінде де рекорд жаңартуға мүмкіндік болды. Ал бірінші айналымдағы тағы бір шайбаны Никита Иванов салды. Ал екінші айналымда беске үш ойыншымен қарсы ойнаған «Барысқа» Гагарин кубогының қазіргі иегерлері екі гол салып үлгерді. Үшінші айналымда есеп тағы бір голға қысқарды. Жоғарыда айтқан Мозякин ақыры бір голымен ерекшеленді. Есеп 4:3-ке жетті. Жеңістің тайып бара жатқанан сезген «Барыстың» жігіттері бесінші шайбасын салып, алға айқын басымдықпен шықты. Енді астаналықтардың келесі қарсыласы – омсктік «Авангард». Кездесу 28 желтоқсан күні «Барыс Аренада» өтеді.

Åéñæëóïñ Ċ ÒĢôìæ ÒÍÁĩīÌÏÃÁ ÅéñæëóïñåüĦ ïñüîâáòáñü Âáò ñæåáëóïñ Ċ ÈæêĄî ģ̼ÐÂÆË kx©ª ¥ Ĭ° ¤³v ªLîåæ çáñéĀ ìáîĨáî íáóæñéáìåáñåü òĄìóæíæòĄè ëĤùĄñĄð âáòôĨá âïìíáêåü

ТӘУЕЛСІЗДІК ТОЙЫНА АРНАЛҒАН ТУРНИР ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ˟ˬ ˃ഉ˶˟ˬ˳˧ˣ˞˧˛˧ˮ˧೮ Ϯϱ ˢ́ˬ˞́೦́ˮ˘ ˘˲ˮ˘ˬͲ ೦˘ˮ ˪ˤ˯˪˶˾ˤˮ˪˘˥Ͳ˪˘ˮ ˪˘˲˘˵̃˞˟ˮ ˙˘ˬ˘ˬ˘˲͕ ˢ˘˳഑˳˱˧Ͳ ˲˧˭˞˟˲͕ ೪́ˣ˞˘˲͕ ̅ˮˤ˯˲ˬ˘˲͕ ˟˲ˬ˟˲ ˢഉˮ˟ ഉ˥˟ˬ˞˟˲ ˘˲˘ ˳́ˮ˞˘ ͨ< þ »«Ýã Ä KÖ Äͩ ˵˶˲ˮˤ˲˧ ഑˵˵˧͘ ͨʪഉ˶ˬ˟˵ͩ ˳˱˯˲˵ ˪˟˾˟ˮ˧ˮ˞˟ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲́ˬ೦˘ˮ ˺˘ˬ́೪˘˲˘ˬ́೪ ˳˘˥́˳೪˘ ˲˟˳˱˶˙ ˬˤ˪˘ˮ́೮ ˙˘˲ˬ́೪ ഑೮˧˲ˬ˟˲˧ˮ˟ˮ ˢഉˮ˟ ˀ˟˳˟˥͕ ʥ˟ˬ˘˲˶˳͕̂ ౢ́˲೦́ˣ˳˵˘ˮ ˟ˬ˞˟˲˧ˮ˟ˮ ϱϬϬͲ˛˟ ˢ˶́೪ ˪˘˲˘˵̃˾˧ˬ˟˲ ೪˘˵́˳˵́͘ Турнирдің ашылу салтанатында сөз сөйлеген Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы көпшілікті каратэнің 2020 жылы өтетін Жазғы Олимпиада Ойындарының бағдарламасына енуі мен құттықтады. Ол бұл тарихи уақиғаның каратэнің түп-төркіні Жапониядан басталатынында үлкен мән жатқанын айтты. Сондақ-ақ, бұл спорттың елімізде жақсы дамып келе жатқанын, сондықтан алдағы дүниежүзілік дүбірлі додада отандық спортшылардан көп үміт күтетінін атап өтті. Сонымен қатар, Рес публикалық киокушинкай-кан каратэ федерациясының пре зиденті, ҚР Парламент Мәжілісінің депутаты Омархан

¢® · Ĭ¦£ £ ¨L¥LĦ §L¢L¨£ ¨L ¤ ¥ ¢Ĥ Ĭ ¨ ©³¥ Ĥ£L©«L ° ¨ª ¤ © Çáñîáíá íæî öáâáñìáîåüñôìáñåüĦ íáèíĪîüîá çáñîáíá âæñôùĄ çáôáð âæñæåĄ { ª kx©ª ¥ Ĭ° ¤³v ªL ¨ ¢® ·©³¥³Ħ ¢¦¤§´¶ª ¨£L¢ ¦¨ª £³Ĩ³¥ ª ¨L£L§ Ĭ ªª £ ³ Óáñáìüíü Óáðòüñüò Ě Âáòðáöáîá x©ª ¥ Ĭ £ ©³ Á ~Ī ¥¦ ¢Ĥ° ©L k ª £´©ª ¦ y v ~

Өксікбаев пен Спорт және дене шынықтыру істері комитетінің төрағасы Елсияр Қанағатов сөз алып, қатысушыларға сәттілік тіледі. Осы турнир барысында үздік каратэшілер марапатталып, оларға кубок, медаль, диплом табысталды. Биыл өңірлік және халықаралық біріншіліктерде ұлттық құрама медальдар саны жағынан рекордтық көрсеткішке жеткен. Оның ішінде Азияның абсолютті чемпиондары болған Никита Гарас пен Әлемгүл Сабырханның үлесін ерекше атауға болады.

Бетті дайындаған: Орынбек ӨТЕМҰРАТ

Ñæåáë÷éĀ í ¢ ¥ ¡³ x©ª ¥ Ĭ £ ©³ ÅïòóüĬ ¢Ĥ° ©L astana.aqsham@gmail.com ĭ ³£ « Ĥ£¤ ©L ª £ ¬ ¢©

ÓĄìùĄìæñ âĤìĄíĄ Çáñîáíá akshamyreklama@gmail.com