portretten / 7 7
Ex-vega’s Eindelijk een kip durven afkluiven,
extreem genieten van het vetrandje van
een kotelet, of het rund op het bord een
Bas Rol (28) student Future Planet Studies en model — woont in Amsterdam — was een jaar vegetariër — eet weer vlees sinds zeven jaar
naam geven. Zes ex-vegetariërs over hun
‘In het jaar dat ik in New York was, zat ik enorm in de
beslissing (of plotselinge opwelling)
van een vrouw met wie ik aan de praat raakte. Zij nodig-
om weer vlees te eten.
hippiescene. Op een marktje kocht ik een vredesteken de me uit voor een bijeenkomst in een hare-krisjnatempel. Het was een feestdag met een preek, bloemenmilkshakes en ontzettend lekker vegetarisch eten. Ik verdiepte me in
door Sara van Gorp fotografie Peter van Alphen
het boeddhisme. De gedachte dat alle wezens gelijk zijn en dat je een stukje van jezelf opeet als je een dier opeet, dat deed me wat. Ik werd vegetariër. Al gauw merkte ik dat ik onwijs veel moest eten en toch niet vol raakte. De falafels kon ik niet aangesleept krijgen en nog had ik honger. Na een concert in Tilburg, in 013, dook ik de snackbar in en heb een heel vies stuk
Sandy Dragusel (30)
gefrituurde kip gegeten. Ik had wat biertjes op en zin in
socialmedia-marketeer met eigen bedrijf
vlees. Drie dagen heb ik er kramp van gehad. Sindsdien
Transjournal— woont in Nijmegen—was
heb ik het langzaam opgebouwd en eet ik weer vlees.
zeventien jaar vegetariër —eet weer vlees
Varkensvlees dat op de Mexicaanse manier langzaam
sinds een half jaar
geroosterd is… Lekker! Intussen kan ik me wel onder de flexitariërs scharen. Mijn
‘Het cruciale moment was de laatste, speciale avond van
vriendin, met wie ik over een paar weken ga trouwen, is
mijn reis door Marokko. Er was lamsvlees klaargemaakt.
vegetariër. Dus thuis eten we vooral dingen als roerbak-
Eerst was ik onaangenaam verrast, maar weigeren was geen
gerechten met vleesvervangers. Het is wel fijn dat ik nu
optie, vond ik. Ik probeerde ervan te genieten en dat lukte.
niet meer al die gesprekken erover heb. Iedereen had
Ik besloot toen om weer vlees te eten. Dat heeft me boze
er wel wat over te zeggen dat ik vegetariër was. In het
reacties opgeleverd van vrienden die nog wel vegetariër
begin probeerde ik het nog te verdedigen, maar op een
zijn. Hoe kon ik, terwijl ik zo lang geen vlees at en thuis
gegeven moment dacht ik: laat maar lullen.’
als puber zelfs voor mezelf kookte omdat niemand van mijn familie vegetariër is. Die negatieve reacties raken me wel. Maar ik wil mijn eigen plan trekken. Dit past nu beter bij mijn leven. Mijn familie zegt juist: ‘Ben je eindelijk wakker geworden?’ Ik maakte al wel vlees klaar voor mijn man en zijn kinderen van 11 en 14. Dat ik niet meer apart kook, vind ik een pluspunt. Het voelt nog heel vers. Ik merk dat mijn lichaam moet wennen om vlees te verteren. Af en toe denk ik: is dit wel goed? Maar ik blijf dit voorlopig zo doen.’
‘Ik kon de falafels niet aangesleept krijgen en nog had ik honger’
7 8 / portretten
79
Francine Wildenborg (28)
‘De barbecue ging aan en ik kreeg een rood waas voor mijn ogen’
journalist bij De Gelderlander — woont in Nijmegen — was achttien jaar vegetariër — eet sinds tien jaar weer vlees ‘Seitan en sojabrokken, daarmee ben ik opgegroeid. Mijn moeder is heel strikt, als er op een pakje saus niet duidelijk staat of de bouillon vegetarisch is, dan neemt ze het niet. Ik mocht wel vlees eten, dan moest ik het zelf klaarmaken. Wat ik niet deed. Ik miste het ook niet, want mijn moeder kookte lekker. Dat heb ik van haar geleerd. Toen ik tijdens mijn studie in een studentenhuis ging
Denvis (39)
wonen, ben ik begonnen met vlees eten. We aten
zanger, gitarist en tekstschrijver— woont
’s avonds samen en ik wilde niet moeilijk doen. Zo begon
in Eindhoven — was tien jaar vegetariër — eet
ik regelmatig vlees te eten, heel vanzelfsprekend voelde
sinds tien jaar weer vlees
dat. Maar blij van een homp rood vlees werd en word ik nog steeds niet.
‘Ik zat in de Ardennen, mijn relatie met een extreme
De eerste keer dat Eduard, met wie ik inmiddels getrouwd
vegetariër was net over. De barbecue ging aan en
ben, voor me kookte, had hij uitgepakt met lamsbout uit
ik kreeg een rood waas voor mijn ogen. Minstens zes
de oven. Dat was mij echt te vlezig, heel sneu. Inmiddels
stukken vlees heb ik gegeten, met de nodige alcohol
kan ik de fameuze gehaktballen van mijn opa zelf goed
erbij. De ochtend erna ben ik heel schuldbewust naar een
maken, heel lekker. En ik ben nu zover dat ik van alles on-
krisjnatempel gegaan om drie dagen te chanten.
der het vel van een kip stop voordat-ie in de oven gaat. En
Intussen ben ik een beetje doorgeslagen. Ik eet veel vlees
dat ik hem afkluif. Tot voor kort moest mijn man de stukjes
en geniet ervan. Toen ik vegetariër werd, dacht ik iets
van het bot halen, omdat ik het te eng vond.
bij te dragen aan een betere wereld. Maar het doet er
Ik eet nog steeds maar één of twee keer per maand vlees,
geen reet toe. Nog steeds wordt elke dag een half varken
het liefst van de biologische slager, maar dat is geen
weggegooid in de supermarkt. Ik vind het moeilijk dat je
must. Ooit hoop ik te kunnen genieten van een rode bief-
in je eentje het verschil maakt, dat was voor mij niet vol
stuk. Als ik anderen daarvan zie genieten, denk ik: vond
te houden.
ik dat ook maar een traktatie. Dan ben ik stiekem een
Vlees eten zou verboden moeten worden. Met lijfstraffen,
beetje jaloers.’
dat je een week moet knuffelen met een dood rund als je je er niet aan houdt. Wanneer het van bovenaf afgeschaft zou worden, zou ik zo weer vegetariër worden. Ik weet dat het eigenlijk nobeler zou zijn om heel bewust te eten en er geen dieren mee te schaden. Maar dan zou je ook op een boerderij moeten wonen en je eigen groenten moeten telen. Je kunt het helemaal doorvoeren tot het uiterste en uiteindelijk voel je je al schuldig als je in je neus zit te peuteren. Voor nu geniet ik enorm van het vetrandje van een kotelet. En van een eitje met gebakken spek, ze moeten wel met een héél goede bioburger komen, wil ik daarvan afblijven.’
8 0 / portretten
Cathy Jane van Lit (24) intercedent bij Tempo-Team — woont in Utrecht — was tien jaar vegetariër — eet sinds zes jaar weer vlees ‘Ik zag de film Babe, over het varkentje. 8 was ik en vastbesloten vegetariër te worden. Omdat ik het zielig vond, dieren eten. Dan gaan we afspraken maken, zeiden mijn ouders. Ik moest elke avond vis, tofu of een andere vlees-
Angélique Heijligers (40)
vervanger eten. En dan mocht ik er niet over zeuren dat ik
fitnessjournalist en personal trainer
iets niet lustte. Prima ging dat. Kinderen op school zeiden
— woont in Amsterdam — was tien jaar
weleens dat het stonk, de tonijn en vegetarische paté die
vegetariër — eet sinds een jaar weer vlees
ik op mijn brood had. Dat deed me niet zo veel, ik vond
‘Toen ik niet meer naar de bakker kon lopen, besloot ik
het.
dat er iets moest veranderen. Mijn lichaam was óp. Ik wist
Op mijn 18de kreeg ik een ernstig ongeluk. Ik reed tegen
dat ik een soja-allergie had, maar vond mijn kroezige
het verkeer in en moest een auto ontwijken terwijl ik
haar, huid- en darmproblemen geen reden om in te gaan
net van een heuvel afdenderde. Ik vloog over mijn fiets
tegen mijn overtuiging om geen vlees te eten. Maar dat
heen, met een flinke hersenschudding als gevolg; nul
ik echt niets meer kon, was de druppel. Ieder lichaam is
energie, 24 uur per dag hoofdpijn en mijn ijzerniveau
anders en mijn lichaam functioneerde niet meer goed op
was te laag. Het was zoeken naar oplossingen, het heeft
een vegetarisch eetpatroon. Zeker niet in combinatie met
anderhalf jaar geduurd voordat ik er bovenop was. In
mijn intensieve krachttraining.
die zoekende periode raadde mijn huisarts me aan om
Ik eet nu alleen vlees van Stichting Taurus, zij hebben
drie keer in de week biefstuk te eten, om aan te sterken.
kuddes runderen die in de Nederlandse natuur leven en
‘Ja hallo, weet je wel wat je van me vraagt?!’ zei ik. Een
zelfredzaam zijn. Ik koop ongeveer een keer per drie
paar dagen later proefde ik voorzichtig een klein stukje
maanden een pakket van 8 kilo. Van elk onderdeel van
kipsaté. Eigenlijk ging dat wel.
het rund krijg je een stukje. Er staat op waar hij gegraasd
Nog steeds eet ik twee à drie keer in de week v egetarisch.
heeft, hoe oud hij is geworden. Ik geef de pakketten een
Als ik een biefstukje of lamsvlees eet, is het echt een
naam. We hebben al Willem, Betsy en Trudy gehad.
feestje. En inmiddels denk ik: wat heb ik in die tien jaar
‘Vanavond eten we een stukje van Trudy,’ zeg ik dan.
wel niet allemaal gemist!’
Iedere keer dank ik het dier, in gedachten. Net als de indianen, zij bedanken ook het dier voor het leven. Vis eten we als die aan de hengel is gevangen, de kip als-ie van een Frans landgoed komt. Mijn vriend doet de boodschappen, hij let er ook erg op. Onze honden krijgen biologisch vlees van de groene slager. We eten wel duur inderdaad. Deze manier van vlees eten kunnen we ons veroorloven, maar alleen omdat we er andere dingen voor laten. Gezondheid is kostbaar, een dierenleven ook.’
‘Als ik een biefstukje eet, is het echt een feestje’
Styling Inge de Lange Visagie Nicolette Brondsted
het ook wel leuk om anders te zijn. Eigengereidheid was