58 SPORT, SEX EN SPELEN TEKST VICTORIA KOBLENKO
BEELD MARCEL KRIJGER
Victoria Koblenko in de boksring met Raymond Joval
‘Ik durf niet altijd uit te spreken hoe ik zou willen leven’ Hij heeft een trainingscentrum waar hij jong talent begeleidt, om ze naar de top van hun professionele bokscarrière te krijgen. Zelf bokste hij een aantal wereldtitels bij elkaar, van Australië tot Californië. Raymond Joval over broken promises en zijn vrouwen.
60
SPORT, SEX EN SPELEN
61
Wat is je eerste herinnering aan Suriname?
school. En tijdens de pauze een broodje gehakt voor 35 cent. Na
Met welk gevoel zat die twaalfjarige jongen in het vliegtuig?
haalde je als amateur brons bij het WK. Wat bracht die bron-
Zat je daar altijd in?
softijs te kunnen kopen. En zuurwater of suikerzand.”
bepaald dat ik LTS zou gaan doen en stortte me op school.”
“Ik was 25. Uit trainingen bleek dat ik het professioneel aan zou kun-
“De geur van de mangobomen.”
school ging ik niet direct naar huis met de bus, maar lopen om zo
“Ja, in al die bomen. Ik werd na de scheiding van mijn ouders op
Kreeg je geen zakgeld?
me.”
geld staat nog steeds ergens op mijn Surinaamse rekening.”
mijn vierde door mijn moeder achtergelaten bij familie in SurinaHoe was dat?
“Mijn broertje en ik zaten op een groot erf met twee oma’s. We zijn opgevoed door vrouwen.”
They must have loved you to death.
“Mijn moeder was niet zo geliefd. Ze had een ‘scherpe’ mond. Mijn
“Jawel, maar alleen om zegeltjes te kopen, spaarzegels. Dat spaarHoe vaak zag je je moeder?
“Elk jaar. Dan was het een fantastische maand. Niemand sloeg me, niemand schreeuwde. Ik was eerder thuis, hoefde niet te slenteren op straat. Ik reflecteerde de liefde die zij me gaf.”
Gaat je familie in Suriname dit verhaal ook lezen?
groottante hield haar de hand boven het hoofd, maar toen zij over-
“Zo slecht was het niet hoor, maar mijn jeugd had fijner gekund.
ren deden, was wat ik deed altijd erger. Ik werd erger gestraft.”
En hoe ging je om met dat gevoel van onrechtvaardigheid?
leed kreeg ik het zwaar. Het was niet fair. Vergeleken met wat andeAf en toe een schop onder je kont kan geen kwaad toch? “Latjes.”
Hoe bedoel je? Houten latjes op je billen?
Andere kinderen om me heen werden anders behandeld dan ik.”
“Ik keerde naar binnen. Ik ben mijn eigen wereld gaan creëren en werd daar sterker van.”
“Overal.”
MOLLIGE JOVAL
“Kinderdingen. Kattenkwaad. Niet op tijd zijn om af te wassen. Ik
“Ik werd opeens van school gehaald. Ze durfden niet tegen me te zeg-
Waar kreeg je straf voor?
Wanneer ging je naar Nederland?
nam geld dat niet van mij was.”
gen dat ik naar Nederland moest. Normaal als je bleef zitten, werd je
Nam je of stal je?
“Tuurlijk was het stelen, het was niet mijn geld.” Wat deed je met dat geld?
“Eten kopen. Eerst langs een luxe broodjeszaak onderweg naar
gestraft en kreeg je geen nieuw uniform voor een nieuw schooljaar. Maar ik was gewoon overgegaan, dus het was raar dat ik niet naar de kleermaker werd gestuurd. Toen ben ik thuis gaan zoeken en vond ik een vliegticket naar Nederland.”
“Ik verheugde me erop om bij mijn moeder te gaan wonen. Ik had al Hoe was het contact met je vader?
“Toen ik negen was, had ik hem in Suriname ontmoet. Er stak een
man de straat over en mijn oma zei dat het mijn vader was. Ik leerde hem die middag kennen. Ik had eerder een foto van hem gezien. Hij
had goede intenties getoond en hij nam zijn verantwoordelijkheid door me op te zoeken, ook al was hij met z’n nieuwe gezin. Toen had ik er vier broertjes bij.”
Maar je wist nog niet waarom je moeder eerder voor je vader heeft moeten vluchten?
“Het contact met mijn vader bleef goed tot de dag dat mijn moeder me alles vertelde.”
Toen was je volwassen genoeg om te kunnen begrijpen wat tot de scheiding heeft geleid?
“Ja. Op mijn zeventiende kwam ik hem weer een keer op straat tegen en toen heb ik hem genegeerd. Pas jaren later hebben we onze relatie weer opgepakt.”
zen medaille op?
nen. Maar in Nederland was de markt aan het afbrokkelen. Dus ik ging naar New York. Twaalf partijen gewonnen, goede advocaat op
het regelen van vergunningen gezet en vijftien maanden gebleven op een visum van drie maanden.” Niet slim.
“Nee. Ik kreeg op John F. Kennedy International Airport een stempel in mijn paspoort en werd teruggestuurd naar Nederland.”
En toen heb je per ongeluk je paspoort met stempel in de wasmachine gegooid?
“Zoiets. Maar toch ben ik een tweede keer teruggestuurd. Elke keer als mijn naam in de computer kwam, ging er een alarm af op JFK.”
Vandaar dat je je in Europa op het boksen moest concentreren. Geen vetpot lijkt me.
“In 1997 ben ik in Nederland gaan boksen. Mijn gemiddelde was 1,5
partij per jaar… Maar de details komen binnenkort in mijn boek te staan.”
‘ER STAK EEN MAN DE STRAAT OVER EN MIJN OMA ZEI DAT HET MIJN VADER WAS’ Dus je moeder is eigenlijk een moeder en een vader voor je ge-
Hoezo komt er een boek?
“Mijn moeder is mijn nummer één fan. Zij stond aan de wieg van
zag ik in de bibliotheek daar rijen vol boeken over boksen en worste-
weest?
mijn topsportcarrière.” Hoe?
“Ik ben pas op mijn negentiende begonnen en zonder draagvlak voor topprestaties haal je het niet. Ze heeft een thuis weten te creëren dat topsportminded was.”
Dat lijkt me lastig met een Surinaamse keuken.
“Ik was altijd een beetje mollig. Toen ik begon met sporten, moest ik dat eraf trainen. Daar heeft mijn moeder voor gezorgd. Als je de ijs-
kast openmaakte, was er standaard sla, yoghurt en spa blauw. Geen
gekke dingen. Er was een dieetschema om mij heen gebouwd, met
daarin wanneer er precies gekookt werd. Wanneer er apart gekookt moest worden. Alle Surinaamse kookgewoontes werden de deur uit gedaan.”
Totdat je op je 24ste de deur uitging?
“Nee, totdat mijn moeder de deur uitging.” Hoe bedoel je?
“Mijn moeder ging in New York wonen. Dat werd voor mij een stimulans om het daar te gaan proberen. Regilio Tuur zat er toen
ook al. Dus ik had twee hele goede redenen om daar naartoe te
“Toen ik in de jaren tachtig op trainingskamp was in de Sovjet Unie,
len. Iedere kampioen of topper moest een boek schrijven. Kennis delen was een must.”
Lang leve het communistische ideaal.
“Toen wist ik dat ik ooit een boek zou schrijven, al had ik op dat moment nog geen partij gespeeld.”
De immigratiedienst op JFK-Airport gaat een cruciale rol spelen in dat boek.
“Ja en nee. Ik wilde iets van mezelf maken in Amerika. Maar in Amerika zien ze je als een wagonnetje dat een zetje krijgt, en vervolgens kijken ze hoe het gaat. Dan krijg je misschien een motor. En daarna mag je de berg af. Toen ik terug was in Nederland leerde ik een beetje boksen. Eric van den Berg heeft zijn kennis met me gedeeld.”
En toen werd de broer van je manager opgepakt in verband met een xtc-zaak.
“Tuur had afscheid van die manager genomen, ik kwam er net kijken.” Hij had je best mogen waarschuwen dan.
“Er gingen een heleboel wedstrijden niet door. Daarna ben ik met een matchmaker en een Duitse promotor gaan werken.”
gaan.”
SURINAMERS EN RUSSEN
PASPOORT IN DE WASMACHINE
“Nee.”
In 1992 deed je mee aan de Olympische Spelen en werd je onte-
recht uit het toernooi geknikkerd door foute jurering. In 1993
Heb je het maximale uit je carrière gehaald? Waar is dat aan te wijten?
“Ik had niet genoeg kennis en durf om dingen te eisen.”
62
SPORT, SEX EN SPELEN
Zoals?
jongen. Hij gaf me een duwtje. Er ontstond een handgemeen en ik
had ik moeten eisen bij mijn manager.”
De volgende dag aan haar deur maakte ze het uit. Dat is de eerste en
Geboren in Den Haag, op 15 septem-
“De zakelijke. De markt was er in Nederland en Europa niet naar en
Je was achttien.
bronzen medaille tijdens het WK in
Je was intussen vader van vier kinderen. Wist je wel hoe je je
had opeens zeeën van tijd over en wilde me ergens op storten. Dat
WBU wereldtitel in 1999 als profes-
First love is such sweet despair.
carrière: de achtste finales van de
Is dat record later ooit verbroken?
gevecht tegen de Algerijn Ahmed
Je hebt geen sex voordat je de ring ingaat?
tijdens de partij Joval overduidelijk
“Papieren regelen in Amerika was essentieel voor mijn carrière. Dat Wat voor kennis miste je?
ik wist niet hoe ik mezelf in die markt moest positioneren.” als vader moest positioneren?
“Ik heb bij mijn vader nooit kunnen afkijken hoe ik vader moest zijn. Maar ik heb veel afgekeken bij mijn vrouw, Lisinka.” Wat is het recept voor jullie relatie van 22 jaar? “Veel weg van huis zijn.” That’s all?
“Nee, er moet een stabiele basis zijn. Ik had besloten om mijn leven om haar heen te bouwen mét haar.” Alleen met haar?
“Ik durf niet altijd uit te spreken hoe ik zou willen leven.” Hoe?
werd eruit gezet. Heb ik een uur buiten gelopen, maar ze kwam niet.
RAYMOND JOVAL
de laatste keer dat ik heb gevochten om een dame.”
ber 1968. Grootste prestaties:
“Eerst ging ik natuurlijk naar de coffeeshop. En ik raakte depressief,
1993 (middengewicht) als amateur,
werd boksen.”
sional. Grootste schandaal in zijn
“Ik was goed de weg kwijt. Heb acht maanden droog gestaan.”
Olympische Spelen van 1992. In het
“Nee.”
Dine verloor hij op punten terwijl
“Het is goed om spanning te hebben. Dan ben je scherper, dan zie je
de sterkste van de twee was.
‘het gevaar’ sneller aankomen.”
Hoezo, ben je na sex dan helemaal ontspannen?
“Uh, als je het goed doet wel. Dus vijf tot zes weken voor een wedstrijd: geen sex.”
Heb je dat in een van die communistische sportboeken gelezen?
“Breed.”
Met meerdere mensen?
“Ja, maar de maatschappij accepteert dat niet altijd.”
Is die wens er ook in het begin van jullie relatie geweest?
“Nee, in het boek van Mohammed Ali. Ik zou het andersom ook niet willen testen. Ook niet toen ik amateur was. Het geeft gewoon geen goed gevoel over je prestatie in de ring.”
‘VIJF TOT ZES WEKEN VOOR EEN WEDSTRIJD: GEEN SEX’ “Dat gedachtegoed, de wens is er al lang. Maar het blijft wishfull
Maar hoe streng neem je dat? Mag je dan ook zes weken niet de
Wishfull thinking?! Je bent een Surinamer!
“Ieuw.”
thinking.”
“Wat heeft dat te maken met het zijn van een Surinamer?! Ik ken ook een paar Russen die…”
Kan best, maar JULLIE hebben het imago! Heb je wel kunnen leven zoals je dat zou willen?
“Af en toe. Lisinka had besloten om niet met me mee te gaan naar Amerika. Daar kreeg ik een relatie met een andere vrouw. Je wilt
huisje boompje beestje en dan pas een kindje. Maar opeens was ze zwanger. Ik was toen al bijna vijf jaar met Lisinka.”
En toen moest je aan je vriendin in Nederland vertellen dat je
hand aan jezelf slaan?
Haha, je moet dus letterlijk alles binnen houden?
“Dat is mooie spanning voor daarna. What the fuck moet je met mas-
turberen?! Dat doe je als je veertien of vijftien bent. Masturberen volwassen mensen echt?”
Oké, oké. We dwalen af van het boksen… Heb je er nou een beetje geld mee verdiend?
“Niet genoeg. Nee, ik heb er geen geld mee kunnen verdienen. Ik heb veel geld moeten steken in de voorbereiding en die omslag niet kunnen maken. Heb veel geïnvesteerd.”
vader zou worden.
En nu investeer je in de jongeren van Amsterdam-Zuidoost, in
zou willen leven. Natuurlijk met de gedachte aan hoe het voor hen
“Ja, ik ben vertegenwoordiger van het boksen. Ik mag met jonge ta-
“Dat was een moment waarop ik een beetje durfde te zeggen, hoe ik beiden zou zijn. Hoe hun omgeving zou reageren.”
Uiteindelijk vertrok Theresa, je vrouw in Amerika, met jullie dochter terug naar Finland.
“Ja, ook dat werd een broken promise. Maar ik kon me toen wel concentreren op het boksen in Amerika.”
RIDDER JOVAL
je boksschool.
lenten werken en ze begeleiden in hun weg naar de top van hun carrière.”
Het heeft Hare Majesteit behaagd je te ridderen in de Orde van de Nederlandse Leeuw voor het werk dat je voor jongeren doet.
“Jongeren in mijn buurt discipline bijbrengen door de sport. Wakker worden, een beroep uitoefenen waarmee je je gezin onderhoudt. Dat is geluk!”
Hoe ben je eigenlijk gaan boksen?
Ben je trots?
voormalige discotheek IT in Amsterdam stond ze te praten met een
Lisinka. God did well.”
“Ze heette Mila. Ik was voor het eerst verliefd. Op een avond in de
“Vooral op mijn kinderen. Dat is altijd een droom geweest met