Van aanbidden en afstoten

Rudolph Hellebaut

De levendige geest van Rudolph Hellebaut (Gent, België, 1954) maakt hem als schilder bijna tot een jongleur die meerdere balletjes snel achter elkaar opgooit. Al jonglerend verwisselt hij het ene balletje voor het andere om de toeschouwers, al dan niet met opzet, op het verkeerde been te zetten.

Nieuwendijk: ‘Zo doen magiërs dat! Een rode draad in de schilderijen van Rudolph Hellebaut is het verhaal van het Belgische volk, dat zoveel meer dan de Nederlanders het onnoembare leed herdenkt dat de Tweede, maar vooral de Eerste Wereldoorlog bracht.’

Dat gezegd hebbende pendelt Hellebaut moeiteloos heen en weer tussen de tragiek van voorbije oorlogen en actuele zaken als masculine overheersing, de dominantie van het blanke ras en de levenslust van de gekleurde volkeren. Nieuwendijk: ‘Dat genereert een soort opluchting. Anderzijds mag ‘Het Visvrouwtje’ met haar transparante Engels-bleke huid en Hollandse blos er ook zijn hoor. Toch doet de autonome prontheid van de zwarte vrouwen monumentaler aan. Zijn penseel geeft hen beduidend meer kracht, alsof het continent het in de toekomst van hen moet hebben. De mannen dan, vraagt u? De mannen zijn beschilderd, onduidelijk of het oorlogskleuren zijn of onderdeel van riten, of beide.’

Ode aan…

Of hij het met opzet of intuïtief doet laat Nieuwendijk in het midden. Zijn odes aan de vrouwen van kleur doen verlangen naar reprises van de Vlaamse Primitieven met moeders met kind, geschilderd in de huidskleur die de moderne mens had toen de continenten nog aan elkaar geplakt zaten. Nieuwendijk: ‘Allemaal van kleur dus.’

Symboliek, betekenis, gelaagdheid, techniek

Toch zou ook bovenstaande een beschouwer zomaar op het verkeerde been kunnen zetten. Ja, de symboliek, de maatschappijkritische blik is zeker aanwezig in zijn werk. Maar dan op een wijze die vergelijkbaar is met hoe een Jeroen Bosch allegorische voorstellingen maakte. Die vergelijking komt niet helemaal uit de lucht vallen. Hellebaut is niet alleen geïnspireerd door de Vlaamse primitieven, maar beheerst vanuit een modern perspectief de techniek van toen en laat aldus tijden en gedachten op wonderlijke wijze samensmelten.