Wijnwandelen door Duitsland

WIJNWANDELEN

VAN GENERATION RIESLING TOT EUROPA’S GROOTSTE FITNESSPARK

Een vakantie op een paar uur rijden van huis wordt met de Duitse wijngebieden wel héél aantrekkelijk. Prachtige landschappen, cultuur en gastvrijheid gaan in de dertien wijnregio’s op een perfecte manier samen. Voor wie de reeds platgetreden wijnpaden wil verlaten, is er met meer dan 100.000 hectare wijngaarden, circa 15.000 wijnboeren en meer dan 100 druivensoorten bij onze oosterburen méér dan genoeg te genieten.

tekst en fotografie deutsches weininstitut

Boven Rhodt

Rechterpagina Rechtsboven Sekt-productie

Linksonder Burg Gutenfels en Pfalzgrafenstein

Vorige pagina’s Wijngebied Ahr Het wijnland Duitsland, dat 63% witte en 37% rode wijn produceert, strekt zich uit van de Elbe tot het Bodenmeer. Er zijn regio’s die bijna uitsluitend wit produceren, zoals Mosel, Saar en Ruwer, terwijl zuidelijk gelegen regio’s als Württemberg en Baden een aanzienlijke traditie hebben op het vlak van rode wijn. Alle dertien wijnregio’s hebben een eigen verhaal, met niet alleen verschillen wat wijnstijl betreft, maar ook op het vlak van landschap, geschiedenis en beleving.

Verrassend veelzijdig De verscheidenheid aan klimatologische omstandigheden en bodemsoorten heeft ervoor gezorgd dat er hier een indrukwekkende hoeveelheid druivenrassen kan aarden. Van de circa 100 aangeplante druivenrassen is een dozijn internationaal van betekenis, met voorop Riesling en Müller-Thurgau, ook wel Rivaner genoemd. Samen zijn ze goed voor ruim eenderde van de in totaal ongeveer 102.000 ha tellende aanplant. De Riesling, die een oppervlakte van ruim 24.000 ha beslaat, belichaamt als geen andere druif de Duitse wijncultuur. Elegante, droge Weissburgunders (Pinot Blanc) met hun frisse zuren en fijne fruitigheid zijn ideale eetwijnen, maar ook aantrekkelijk als zomerwijnen. Bij de blauwe rassen is de teelt van Spätburgunder (Pinot Noir) en Dornfelder het belangrijkst.

Genieten van gastvrijheid Dat de regio’s zo verschillend zijn is niet alleen prettig voor de druivenrassen, het maakt dat je als bezoeker haast oneindige mogelijkheden hebt om ze te ontdekken. Fijne plekken om te overnachten en eten zijn er te over en idyllische fotomomenten ook. In het kader van kwalitatief wijntoerisme bekroont het Duits Wijninstituut sinds 2012 elke vier jaar de mooiste wijnzichten in elke regio. Die gemarkeerde punten zijn ingebouwd in de vele wandelroutes. Ook op de fiets kun je de wijngebieden prima leren kennen. Heel geschikt hiervoor zijn tochten langs de rivieren die zich door de meeste gebieden heen slingeren. Veel toeristenbureaus hebben daarvoor speciale kaarten beschikbaar, inclusief suggesties voor routes en complete arrangementen. Om uit te rusten zijn er de typische Straußwirtschaften. Hier verwennen de wijnboeren hun gasten met goedkope streekgerechten en schenken daarbij hun eigen wijn. De bekroning van een mooie dag in de wijngebieden is een diner en overnachting ter plaatse bij de boer.

Wandelen, wijnkelders en wellness Sachsen is een van de kleinste wijngebieden, maar de wijnbouw heeft hier een traditie van 800 jaar. De 55 kilometer lange Sächsische Weinstrasse, van Pirna via Dresden, Radebeul en Meissen tot de idyllische wijndorpjes bij Diesbar-Seusslitz, verbindt cultuurhistorische bezienswaardigheden met het prachtige wijnlandschap. De typische terrassen met hun ongemetselde stenen muurtjes op de steile hellingen zijn schatten van de Saksische wijnbouw. Hier komen de wijnen van de streek vandaan, zoals Weiss- en Grauburgunder en Traminer. Ook de 90 kilometer lange Sächsische Weinwanderweg verbindt de mooiste wijngaarden, uitzichtpunten en wijnkelders. Wie meer te weten wil komen over het werk, kan een vakantie op een wijngoed boeken of de open dagen bezoeken: tijdens het laatste weekend van augustus houden ruim 25 wijngoederen open huis. Zo kun je behalve Müller-Thurgau, Riesling en Weissburgunder ook rariteiten uit het twee dozijn druivenrassen tellende aanbod kiezen. Een Elbling of Gutedel bijvoorbeeld, maar ook de Goldriesling, die alleen in Sachsen geteeld wordt.

om zijn landschap van steile wijngaarden, rotspartijen, kastelen, vakwerkdorpen én het geneeskrachtige water. Tevens is dit het noordelijkst gelegen wijngebied en een prominent gebied voor hoogwaardige wijnen. Helaas heeft dit rodewijngebied bij uitstek nog steeds te duchten van de gevolgen van overstromingsramp in juli 2021. Desalniettemin is een bezoek zeker mogelijk en zijn bezoekers ook uiterst welkom. Hou er echter wel rekening mee dat een groot deel van de wandel- en fietspaden in het Ahrdal nog steeds onbegaanbaar of in slechte staat is. Op de website ahrtal.de/ fuer-sie-da (alleen in het Duits) geeft Ahrtal-Tourismus Bad Neuenahr-Ahrweiler e.V. informatie over welke belevenissen er momenteel in de regio mogelijk zijn en welke restaurants, wijnhuizen en winkels gasten kunnen verwelkomen. Niet alleen in de thermen in het Ahrdal, die helaas nog gesloten zijn, kun je kuren, maar ook in de zuidelijk gelegen wijnregio’s, bijvoorbeeld in Hessische Bergstraße. Het Kneipp Heilbad Grasellenbach ligt midden in het natuurgebied Bergstrasse-Odenwald. In de zomer kun je er wandelen, in de winter langlaufen en skiën. Het voorjaar valt hier al vroeg en de magnolia’s, amandel- en fruitbomen veranderen de Hessische Bergstrasse in een zee van bloesem. Waar in de zomer vijgen, perziken en abrikozen voortreffelijk rijpen, zijn ook wijnen met bijzonder fijne aroma’s te vinden. Geïsoleerde wijngaarden zijn te vinden rond Gross-Umstadt en ten zuiden van Darmstadt. Hier begint de Bergsträsser Weinlagenweg, dwars door wijngaarden, boomgaarden en bos.

Baden in wijn Van de kleintjes maken we een

sprong naar de grootste wijnregio: met 400 kilometer doorsnee is dat Baden. Dankzij de uiteenlopende bodemsamenstellingen kom je hier veel verschillende druivenrassen tegen en kenmerken de wijnen zich door een enorme verscheidenheid in karakter en stijl. Uit de kelders van de Badische wijnmakers komen creaties die een sterk eigen signatuur dragen, niet alleen wat betreft de Badische Spätburgunders. De witte wijnen van de easy-going silvaner druif - met veel gerechten te combineren - zijn sterk in opmars, terwijl in het zuiden de Müller-Thurgau heerlijk bloemige, frisse wijnen oplevert. Probeer ook de Badische Rotgold, een lichtrode, fruitige, fristintelende rosé gemaakt van Grau- en Spätburgunder.

Romantiek en historie Johannisberg is legendarisch onder de Duitse wijndorpen. De ‘parel van de Rheingau’ is de 18e-eeuwse bakermat van het procedé om Spätlese en Auslese te produceren. Van hieruit verbreidde zich de roem van de edelste van alle witte wijnen, de Riesling.

Eind oktober kleuren ‘ de wijnhellingen langs de Moezel op zijn mooist’

Talrijke getuigen van deze grote wijnhistorie zijn hier te vinden, zoals het 18e-eeuwse Schloss Johannisberg, waar tegenwoordig de administratie van het wijngoed is gevestigd. Op het sprookjesachtige wijngoed Schloss Vollrads word je verwend met uitstekende wijnen en voortreffelijk eten. Wandel langs het 750 jaar oude en uitzonderlijk mooi gelegen Hallgarten, met aan de ene kant het Rijndal en aan de andere kant met bossen beklede hellingen. Voor wijnfanaten en filmliefhebbers is het cisterciënzerklooster Eberbach uit 1136 een publiekstrekker: al sinds de middeleeuwen beroemd om zijn wijnbouw en wijnhandel, maar ook als decor voor de verfilming van Umberto Eco’s De naam van de roos. Het klooster biedt wijnproeverijen en lekkernijen die volgens kloostertraditie bereid zijn.

Generation Riesling Hoewel Duitsland een eeuwenlange wijnbouwcultuur kent, heeft zich sinds de laatste eeuwwisseling een ware verjonging afgespeeld. De nieuwe lichting internationaal geschoolde wijnmakers kijkt verder dan de grenzen van het eigen domein, schuwt het experiment niet, deelt inzichten en brengt hierdoor een steeds betere kwaliteit in de fles. Leading by example is Generation Riesling, de grootste wijnbouwersvereniging ter wereld, die 550 wijnproducenten onder de 35 jaar verenigt die de Duitse wijnen een frisse makeover geven. Voor wie moderne wijnen wil proeven in een historische setting is de regio Mittelrhein een aanrader. Met zijn steile wijngaarden, burchten en middeleeuwse stadjes biedt het Rijndal tussen Bingen en Bonn een schilderachtige aanblik. De kleigrond en leisteenbodems leveren wijnen op met een uitgesproken zuurgraad, krachtig in geur en prikkelend van smaak.

Ook de Moezelvallei mag niet ontbreken. Met beeldschone dorpen en de oprijzende wijngaarden is de streek langs de Moezel, Saar en Ruwer, Duitslands oudste en bekendste wijngebied, een mustsee en must-taste! Hier kun je in de charmante kelders van gerenommeerde wijndomeinen knisperende, loepzuivere Moezelwijnen ontdekken. Eind oktober kleuren de wijnhellingen langs de Moezel op zijn mooist.

Sinds kort naam aan het maken als wijnregio is Nahe, waar de diversiteit groot is door de enorme geologische diversiteit en klimatologische verschillen, en innovatieve wijnmakers bezig zijn een compleet eigen stijl én topwijnen te creëren - te midden van glooiend groen, romantische rivierdalen en dramatische rotsformaties.

Wie zich helemaal verdiepen wil in de wereld van de wijnbouw, is aan het goede adres in Franken. Net als aan de Moezel begeleiden hier zo’n 170 Weinerlebnis-gidsen hun gasten op afwisselende wijntrips door het gebied. Ook een leek herkent een wijn uit Franken direct vanwege de Bocksbeutel: de vlakke buikfles is het symbool van de streek.

Rode druivenrassen De trend om in alle gebieden blauwe druiven voor rode wijn aan te planten lijkt ondertussen een beetje op zijn retour. Er zijn twee gebieden waar meer rode wijn dan witte wordt geproduceerd: Württemberg en de Ahr. De grootste productie van rode wijn vindt plaats in de grootste wijngebieden, Rheinhessen, met duizend glooiende heuvels en wijnstokken zo ver het oog reikt, en Pfalz, met het grootste wijnfeest ter wereld in Bad Dürkheim en de oudste en bekendste wijnroute, de Deutsche Weinstrasse. Württemberg staat op de vierde plaats van Duitse wijngebieden, en is van de grote wijngebieden het enige dat meer rode dan witte wijn produceert. Spätburgunder staat bij de blauwe rassen bovenaan. Verder spelen klassieke druiven als Portugieser, Schwarzriesling, Lemberger en Saint Laurent een grote rol. Ook nieuwere rassen als Dornfelder en Regent zijn niet meer weg te denken.

Kortom, Duitsland is een prachtig en zeer divers wijnland. Vlakbij Nederland gaan gastvrijheid en genieten overal hand in hand.

Rechtsboven Genieten van wijn in een restaurant

Rechtsonder Wandelen door de wijngaard