jongerengids.be 8-11 by Vlaams Informatiepunt Jeugd vzw

VoorWoord

Stel.je.vaak.vragen?.Goed.zo!. Hoe.meer.hoe.liever.. Wie.vragen.stelt,.komt.veel.te.weten.. Niet.alleen.slimme.weetjes,.ook.kleine. geheimpjes,.leuke.ervaringen,.spannende. dingen.of.iets.dat.je.met.je.vrienden.en. vriendinnen.wil.delen. Vraag.maar.op.dus.. Aan.je..ouders,.je.juf,.je.trainer,.je.leider.in.de. jeugdbeweging,.... Of.je.kan.het.ook.gewoon.ZELF.uitzoeken.. Hoe?. Met.deze.jongerengids!. Deze.gids.helpt.je.met.je.vragen.over. .vriendschap.en.je.eerste.liefjes,. over..pesten.op..school.of..ruzie.met.je..ouders,. over.gezond..eten.en.leuke.ideetjes.om.je.niet. te..vervelen,... Ga.eens.kijken.op.www.jongerengids.be.. Een.schat.aan.tips.en.weetjes.. Een.interessante.website.over.alles.wat.jij.wil. weten! Pascal.SMET Vlaams Minister van Jeugd

www.jongerengids.be

inhoud Van kop tot teen........................................................................................8 Over je lichaam, gezondheid en seks

Dikke vrienden?.......................................................................................16 Over vriendschap, pesten, discriminatie en racisme

Kriebels.....................................................................................................24 Over verliefdheid en andere gevoelens

Thuis..........................................................................................................32 Over ouders, familie en scheiden

School.......................................................................................................40 Over leraars, regels, wat kan er en wat mag er (niet)?

WWW........................................................................................................48 Over internet, mailen, chatten, gamen,â&#x20AC;Ś

Ik verveel mij nooit!.................................................................................56 Over wat je allemaal kan doen in je vrije tijd

Allah, Boeddha, God,â&#x20AC;Ś...........................................................................64 Over geloven en godsdienst

De wereld.................................................................................................72 Over milieu, NoordZuid, armoede, oorlog en vrede

Recht in je schoenen................................................................................80 Over rechten, rechters, slachtoffers en daders

Algemene info..........................................................................................88 Belangrijkste adressen

Trefwoorden.............................................................................................90 Colofon.....................................................................................................94

www.jongerengids.be

Van KoP ToT Teen over je lichaam, gezondheid en seks

leuK om leZen mimi en umaÏma Ik.wist.dat.er.iets.mis.was.met. Mimi..Ze.had.al.heel.de.dag.over. niets.gezaagd..Ik.ken.haar.al.zes. jaar.–.van.toen.we.vijf.waren..Toen. zei.ze.in.de.kleuterklas.al:.“Deze. banken.zijn.te.groot.”.En.sindsdien. is.ze.altijd.blijven.zagen..Ik.ben.het. al.gewoon.geworden..Maar.nu.ze. het.niet.doet,….er is iets mis.

IJT ONTBNEN GRA

Mimi.zit.twee.banken.verder..Ik. zie.haar.gezicht.niet,.maar.ze.zit. helemaal.strak.op.haar.stoel..Ik. schrijf.een.briefje:.“Wat is er?”. en.als.meester.Luc.niet.kijkt,.gooi. ik.het.briefje.op.de.bank.van.Mimi.. Ze.legt.het.snel.op.haar.schoot. en.vouwt.het.open..Meester.Luc. heeft.gelukkig.niets.gezien..Als.hij. je.betrapt.met.een.briefje,.moet.je. het.voorlezen.voor.heel.de.klas..En. dat.is.keivervelend.

www.jongerengids.be

Het.antwoord.van.Mimi.komt.snel:. “NIKS!”..“Wat.is.er!!!???”.schrijf.ik. snel.op.een.nieuw.briefje.en.gooi. het.naar.haar..Mimi.zucht.diep,.zoals.alleen.Mimi.diep.kan.zuchten.. Ze.krabbelt.op.een.nieuw.briefje. en.gooit.het.naar.me..“Ik denk dat ik ze heb”,.staat.er.op.het. briefje..“Wat.heb.je.dan?”.schrijf.ik. terug..Mimi.draait.zich.om..“Mijn. regels”,.fl.uistert.ze.. .“Wil.je.misschien.iets.delen.met. de.hele.klas,.Mimi?”.vraagt.meester.Luc..Mimi.bloost.zelfs.niet.en. antwoordt.snel:.“Ik.zei.gewoon.tegen.Umaïma.dat.ik.die.regels.van. wiskunde.wel.erg.moeilijk.vind.”

Tamara, ToBY en daVY Tamara is acht jaar. Ze vertelt over haar broers Toby (zes jaar) en Davy (elf jaar). Toby heeft een gewrichtsziekte en zit in een rolstoel. Davy is spastisch: door een probleem in de hersenen bij zijn geboorte kan hij niet normaal bewegen. Hij is ook slechthorend.

.â&#x20AC;&#x153;Ik.heb.twee gehandicapte broers..Toby.is.wel.een.lief.jongetje..Hij.is.best.slim.voor.zijn.leeftijd..Hij.lacht.altijd.en.hij.giechelt,. al.slaat.hij.soms.door.en.gaat.hij. raar.doen,.maar.niet.meer.dan. andere..jongens.van.zes..Soms.vind. ik.het.niet.leuk.als.iedereen.naar. hem.kijkt.en.dan.wil.ik.dat.iemand. mij.aandacht.geeft..Ik.weet.wel. dat.hij.anders.is,.maar hij is ook nog gewoon een kind, net als ik. Davy.is.moeilijk.om.te.beschrijven..Ik.vind.het.niet.leuk.als.hij. zijn.armen.om.mijn.nek.slaat.om. me.een.knuffel.te.geven,.want. dat.doet.echt.zeer.omdat.hij.zo. sterk.is..Omdat.hij.slechthorend. is,.heb.ik.gebarentaal.geleerd,.en. als.zijn.gehoorapparaat.uit.is,.krijg. ik.de.kans.om.met.gebarentaal.te. oefenen..Als.mensen.me.dat.zien. doen,.vinden ze me heel knap,. want.zij.kunnen.geen.gebarentaal..

www.jongerengids.be

Ik.zou.mijn.vriendinnen.wel.gebarentaal.willen.leren..Toby.en.Davy. zijn.allebei.gehandicapt,.maar. dat.is.het.enige.wat.ze.hetzelfde. hebben..Behalve.dat,.zijn.ze.heel. anders. Het.leuke.aan.gehandicapte. broers.is.dat.je.meer.dingen.kunt. en.makkelijker.vrienden.maakt.en. dat.je.soms.iets.hebt.wat.je.bijzonder.maakt..Ik ben blij dat mijn broers zo zijn,.anders.zouden.ze. niet.zijn.wie.ze.nu.zijn.en.zou.mijn. leven.anders.zijn.â&#x20AC;? (Bron: Bijzondere broers en zussen, Annette Hames en Monica McCaffrey Uitgeverij SWP, ISBN 978-90-8560-507-2)

/ ,%

iS Groeien heTZelfde alS GrooT Worden? Je..lichaam….Soms.ben.je.er.blij. mee,.soms.niet..Je.moet.er.toch.je. hele.leven.mee.verder,.dus.kan.je. het.maar.beter.goed.verzorgen.. Gezond zijn.is.veel.meer.dan. gezond..eten.alleen..Veel.sporten,. op.tijd.rusten,.op.tijd.lekker.wassen.en.minstens.twee.keer.per.dag. de.tanden.poetsen,.het.speelt.allemaal.mee. Tussen.tien.en.dertien.jaar.begint. bij.de.meeste.kinderen.de..puberteit..Dan.verandert.je..lichaam. stilaan.van.een.kinderlichaam.in. het..lichaam.van.een.volwassene.. En.dat.brengt.heel.wat.met.zich. mee….Je.gaat.sneller..groeien.en. er.groeit.haar.onder.je.armen.en. tussen.je.benen..Jongens.krijgen. een.diepere.stem..Meisjes.krijgen. .borsten.en.gaan.menstrueren.of. zoals.veel.mensen.zeggen:.ze. krijgen.hun.regels.

jonGerenGidS.Be Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over.je..lichaam,..gezondheid.en..seks..

Nu.en.dan.ben.je..ziek..Meestal. lost.de..dokter.het.dan.snel.op..Als. het.erger.wordt,.moet.je.misschien. naar.het..ziekenhuis..Maar.ook.daar. word.je.goed.in.de.watten.gelegd. Sommige.kinderen.hebben.een. handicap:.dan.is.er.iets.mis.met. hun..lichaam.dat.niet.door.dokters.kan.verbeterd.worden..Maar. verder.is.er.heus.niet.zo’n.verschil. met.andere.kinderen.

Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen.

+ Is elke dag een pannenkoek met choco een prima ontbijt?

Ja  Nee 

+ Kunnen meisjes van negen al borsten krijgen?

Ja  Nee 

+ Is twee liter water per dag drinken gezond?

Ja  Nee 

+ Kan je van drugs doodgaan?

Ja  Nee 

+ Zijn zieke kinderen altijd zielig?

Ja  Nee 

+ Mogen dokters jouw ziekte aan iedereen doorvertellen?

Ja  Nee 

+ Krijg je van veel sporten een lelijk lichaam?

Ja  Nee 

+ Groeit er later ook haar op je tenen?

Ja  Nee 

+ Is pijn besmettelijk?

Ja  Nee 

+ Kunnen twee mannen ook kindjes maken?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Ga.naar.www.jongerengids.be/.gezondheid. en.kijk.na.wat.je.juist.hebt!

doen!

Wil je meer WeTen? nieTS Te Zien! Blindemannetje.is.een.spel.waarbij. één.kind.een.blinddoek.om.krijgt.. Hij.of.zij.moet.dan.voelen.en.zo.andere.mensen.of.voorwerpen.proberen.te.herkennen..Je.kan.het.zelfs.alleen..spelen:.doe.een.blinddoek.om. en.maak.eens.-.voorzichtig!.-.een. wandelingetje..Thuis,.in.het.bos.of. in.de.tuin..Zo.krijg.je.een.idee.wat. het.is.voor.iemand.die.écht.blind.is,. om.zo.door.het.leven.te.gaan…

WeeT WaT je eeT In.de..voedselpiramide.staat.hoeveel.je.ongeveer.per.dag.moet..eten.om. gezond.te.leven..Schrijf.eens.op.wat.je.gedurende.één.dag.allemaal.eet. en.drinkt.en.vergelijk.het.met.de.piramide..Komt.het.overeen?

BoeKen:

SuiKer

ZuiVel

GroenTen

deeGWaren

WeBSiTeS:

+.Op.de.website.van.Yeti.beantwoordt. Lisa.al.je.vragen.over.je.lijf.en.wat.er. verandert:. www.yeti.be/lisa/tag/mijnlijf +.Op.www.kys.be.leer.je.alles.over.wat. er.tussen.je.tanden.gebeurt. +.Leuke.proefjes,.onder.andere.over. het.menselijk..lichaam,.vind.je.op. www.proefjes.nl +.www.lekkerbelangrijk.nl.is.een.heel. toffe.site.voor.kinderen.die.alles.willen.weten.over..eten. +.Zit.je.met.vragen.over..seks,.surf.dan. zeker.eens.naar. www.jeugdenseksualiteit.be.. +.Alles.over.alcohol.kan.je.lezen.op. www.acoolworld.be. +.Weet.jij.wat.een..brus.is?. Brussen.zijn.broers.of.zussen.van. personen.met.een..handicap..Op. www.brussen.be.lees.je.er.alles.over.

ViS & VleeS

fruiT

+ Bezoekuur Christa Carbo, Ploegsma, 2002 + Waarom hebben we tien tenen? Els Hoebrechts en Jeroen Kindt, Zwijsen-infoboek, 2003 + Groene appels en zussenknuffels. Vier verhalen van brussen. Academia Press 2009. + Seks, hoe voelt dat? Kolet Janssen, Davidsfonds-Infodok, 2003

www.jongerengids.be

+ Handleiding voor jongens/Handleiding voor meisjes Kolet Janssen, Davidsfonds-Infodok, 2006 + Gebruikt de juf drugs? Stefan Boonen, Biblion, 2002 + Prik of Pleister Maike Wördemann, DavidsfondsInfodok, 2005 + Kunnen dokters ziek worden? Dirk Musschoot, Clavis-Infodok, 2003 + Dug-out Hans Vanacker, De Eenhoorn, 2009 + Zeemist Mariëlle Van Sauers, Lemniscaat, 2009 + Verboden te vliegen Anna Van Praag, Leopold, 2009 + Laaiend Peter van Beek, Maretak, 2004

ConTaCT:

Wil.je.eens.met.iemand.praten. over.je..lichaam,.je..gezondheid.of. .seks,.dan.kan.je.altijd.terecht.bij.de. Kinder- en jongerentelefoon.of.bij. een..CLB. Kinder- en jongerentelefoon Tel..102 www.kjt.org

leuK om leZen diKKe Vrienden?

over vriendschap, pesten, discriminatie en racisme

GrieT en fred Griet.de.olifant.was.stilletjes.in.het. bos.aan.het.wenen..De.andere. olifanten.noemden.haar.“Griet.de. Spriet”,.omdat.ze.de.dunste.olifant. was.die.ze.ooit.hadden.gezien.. Plots.hoorde.Griet.iemand.anders. wenen.achter.de.struiken..Ze.ging. ernaar.toe.en.zag.de.dikste.giraf. die.ze.ooit.had.gezien..Een.troep. andere.giraffen.stond.rond.hem.en. riep:.“Vette.Fred!.Vette.Fred!”.Plots. vergat.Griet.haar.eigen.verdriet.en. ze.riep:.“Stop.ermee!.Laat.hem!”. De.giraffen.keken.naar.Griet.en. zeiden:.“Kijk.nu.wat.een.dunne. olifant.”.Ze kregen allemaal

de slappe lach door die dikke giraf en die dunne olifant.

Griet.en.Fred.liepen.samen.weg.en. werden.vrienden..Want.niemand.anders.wilde.toch.met.hen..vriendschap. sluiten..Vanaf.dan.deelden.ze.alles. met.elkaar,.ook.de.sappige.bladeren. van.de.bomen..Samen.leefden.ze. vlakbij.de.rivier..Daar.merkten.ze.dat. Fred.met.zijn.ronde.vorm.beter.kon. zwemmen.dan.andere.giraffen.en. dat.smalle.Griet.sneller.kon.zwemmen.dankzij.haar.oren..

Na.een.tijdje.gingen.ze.terug.bij. hun.kuddes.wonen..Die.vonden.de. .vriendschap.tussen.de.twee.raar..

Maar al snel leerden ze de voordelen kennen:.Griet.kon.

water.brengen.naar.de.giraffen. en.Fred.kon.veel.sneller.zien.dan. de.andere.olifanten.wanneer.er. hyena’s.op.komst.waren..Alleen.de. giraf.Staf.bleef.de.twee.vrienden. uitlachen..Hij.gooide.takken.en. maakte.vervelende.grapjes. Op.een.dag.was.er.een.groot.onweer..De.bliksem.sloeg.in.en.zette. een.tak.in.brand..Staf.sliep.vlakbij. die.tak.en.zijn.staart.vloog.in.brand.. Hij.liep.razendsnel.rondjes.en.riep. “Help!.Help!”..Griet.snelde.naar.de. rivier.en.zoog.haar.slurf.vol.water.. Daarmee.bluste.ze.de.brandende. staart.van.Staf,.terwijl.Fred.hem. vasthield..Iedereen.vond.dat.Griet. en.Fred.helden.waren..En.Staf.leerde. dat.het.nooit een goed idee

was om iemand uit te lachen omdat ze anders zijn..Want.je.

zou.ze.wel.eens.kunnen.nodig.hebben.om.een.brandje.te.blussen… (Bron: vrij naar Bekki Layman, www.helium.com)

www.jongerengids.be

flor en de BrooddooS Flor.is.tien.jaar.en.zit.in.het.vijfde. leerjaar..Hij.is.net.uit..school.gekomen.en.pakt.zijn.rugzak.uit.. Zijn.brooddoos.zet.hij.onopvallend.tussen.de.andere.afwas.op. het.aanrecht..Als.zijn.moeder.de. keuken.binnenkomt,.ziet.ze.een

grote barst in de brooddoos.. Ze.vraagt.aan.Flor:.“Hoe.kan.dat. nu?.Dat.is.al.de.tweede.keer.deze. maand.dat.je.een.kapotte.brooddoos.hebt..Je.moet.er.niet.zo.wild. mee.doen.”.Flor.reageert.niet,.hij. lijkt.geheel.verdiept.in.zijn.Harry. Potter-boek..In.gedachten.denkt.hij. aan.wat.er.die.middag.gebeurde:.

Felix, Theo en Hicham waren vlak bij hem komen staan.. Felix.had.gevraagd:.“Wat.zit.er. tussen.jouw.boterhammen?”.Flor. had.iets.onverstaanbaars.gemompeld..Felix.had.aan.de.anderen. gevraagd.of.ze.ook.zo.graag. wilden.weten.wat.Florreke.op.zijn. brood.had..Flor.wilde.zijn.brooddoos.niet.open.maken.en.had. angstig.om.zich.heen.gekeken.. De.juf.was.nergens.te.zien.en.de. andere.kinderen.keken.toe.en. deden.niets..Toen.had.Theo.de. broodtrommel.uit.zijn.hand.gerukt.en.had.gekeken.wat.er.in.zat.. “Smeerkaas,.bah”,.had.hij.geroepen..“O,.dat.lust.ik.wel”,.had.Felix. gezegd..Hij.had.de.boterhammen.gepakt.en.opgegeten..Flor. had.nog.iets.gezegd.van.“Geef terug”,.maar.daar.reageerden.de. andere..jongens.niet.op..Daarna. had.Theo.de.brooddoos.tegen.de. muur.gegooid..

www.jongerengids.be

Moeder.merkt.dat.Flor.wel.heel. lang.op.één.pagina.blijft.hangen.. Ze.vraagt:.“Is.er.op..school.iets. gebeurd,.Flor?”.Flor.knikt.alleen.maar..“Heeft.het.iets.met.je. brooddoos.te.maken?”.Flor.was. niet.van.plan.om.iets.te.zeggen,. maar.dan.plotseling.komt.het. hele.verhaal.eruit..Zijn moeder

schrikt ervan, maar ze is ook blij dat hij het verteld heeft..

Ze.zal.er.samen.met.Flor.proberen. iets.aan.te.doen.

/ ,%

Vrienden, BeSTe Vrienden en Vrienden Voor heT leVen

jonGerenGidS.Be Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer. uitleg.over..vriendschap,..pesten,..discriminatie. en..racisme.. Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen:

Vrienden en vriendinnen.hebben. dan.mee..pesten..Gepest.worden. is.erg.leuk..Je.kan.er.samen.mee. lachen,.praten,..spelen….Sommige. kinderen.hebben.wel.tien.vrienden.. Of.je.nu.één.vriend.of.vriendin.hebt,. of.honderd,.dat.maakt.niet.uit..Dat. kies.je.zelf..En.wat.je.met.die.vriend. of.vriendin.wil.doen.is.helemaal.jouw. keuze..Als.je.nieuwe.vrienden.wil. leren.kennen,.kan.je.je.aansluiten.bij. een.jeugdbeweging.of.sportclub.. De..jeugddienst.uit.je.buurt.kan.je. daarbij.helpen..Vrienden.maken. soms..ruzie,.maar.dat.hoort.erbij..Als. je.echte.vrienden.bent,.komt.het.wel. weer.goed..Naar.elkaar.luisteren.en. met.elkaar.praten,.lost.veel.op. Kinderen.plagen.elkaar.soms..Dat. is.niet.altijd.leuk,.maar.als.je.plaagt,. bedoel.je.het.goed..Het.is.een.soort. spelletje..Veel.erger.is.pesten.. Iemand.die.pest,.wil.de.andere. kwetsen.of..vernederen..En.dikwijls. gaat.het.van.kwaad.naar.erger…. Pestkoppen.willen.stoer.zijn.of.voelen.zich.onzeker..Ze..pesten.omdat.ze. denken.dat.anderen.hen.leuk.gaan. vinden..Soms.gaan.andere.kinderen.

kan.iedereen.overkomen..Het.is. niet.jouw.schuld..Maar.je.kan.het. niet.altijd.in.je.eentje.stoppen..Praat. erover.met.je.vriend,.je.vriendin,. je..ouders,.je.juf,.je.meester..Zoek. iemand.die.je.echt.wil.helpen..

Racisme.is.een.heel.erge.vorm. van..pesten..Een.racist.voelt.zich. beter.dan.iemand.van.een.ander. land.of.met.een.andere.kleur..Racisme.is.verboden.door.de.wet..Iemand.die.racistisch.is,.kan.gestraft. worden...Mensen.die.niet.dezelfde. kansen.krijgen.als.anderen,.of.die. worden.uitgelachen.of.uitgestoten. omdat.ze.anders.zijn,.worden.gediscrimineerd..Bijvoorbeeld.omdat. ze.gehandicapt.zijn,.of.ros.haar. hebben,.of.dik.zijn,.of.dun.zijn,.of. arm.zijn,.….Discriminatie.is.net. als..racisme.verboden.. Als.je.met..racisme.of..discriminatie. te.maken.hebt,.moet.je.het.altijd. melden.bij.je..ouders.of.je..leraars..Je. kan.ook.altijd.terecht.bij.de.Kinder-. en.jongerentelefoon.

+ Mogen kinderen in een rolstoel binnen in de bioscoop?

Ja  Nee 

+ Kan je leven zonder vrienden?

Ja  Nee 

+ Zijn rijke mensen altijd vriendelijke mensen?

Ja  Nee 

+ Mag je naar de politie gaan als je gepest wordt?

Ja  Nee 

+ Hebben zwarte mensen te veel in de zon gelegen?

Ja  Nee 

+ Is pesten erger dan plagen?

Ja  Nee 

+ Mag ik iemand die mij pest op zijn kop slaan?

Ja  Nee 

+ Zijn Vlamingen racisten?

Ja  Nee 

+ Duurt echte vriendschap een heel leven?

Ja  Nee 

+ Zijn buitenlandse kinderen altijd dommer?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Kijk.op.www.jongerengids.be/vrienden. hoeveel.je.er.juist.hebt!

www.jongerengids.be

doen! de VriendSChaPSTeST

Wil je meer WeTen? WeBSiTeS:

+ Je hebt je vriend(in) je grootste geheim toevertrouwd, hoe voel je je nu? .Ik.ben.bang.dat.zij/hij.het.gaat.doorvertellen .Ik.ben.er.zeker.van.dat.mijn.geheim.veilig.is .Zij/hij.moet.beloven.het.niet.door.te.vertellen

+.Kijk.zeker.eens.op.de.website.van. Yeti.als.je.vragen.hebt.over.vrienden. en.vriendinnen:. www.yeti.be/lisa/tag/.vriendschap

+ Je hebt je vriend(in) betrapt op een leugen, waarom loog zij/hij? .Om.mijn..gevoelens.te.sparen .Zij/hij.deed.het.om.bestwil .Om.mij.te.kwetsen

+ Tirannen Aidan Chambers Een boek over pesten. Querido, 1998 + Wiebelkont Marijke Umans, De Eenhoorn, 2007 + Zwart in je vel Renate Ahrens, Clavis 2004 + Het pest actie plan Guy Didelez, Davidsfonds/Infodok + Treiterkoppen Mieke van Hooft, Uitgeverij Holland, 1995 + Verboden te aaien! Elizabeth Honey, Moon, 2009 + Hier is Lola! Isabel Abedi, Van Holkema & Warendorf, 2009 + Beste Vriendinnen Jacqueline Wilson, Davidsfonds/ Infodok, 2006

+ Je hebt ruzie met een andere vriend(in), wat doet je beste vriend(in)? .Zij/hij.kiest.partij.voor.de.andere .Zij/hij.kiest.mijn.kant .Zij/hij.is.eerst.boos.omdat.ik..ruzie.heb.maar.later.steunt.zij/hij.me

Laat.je.vriend(in).dezelfde.test.invullen.en.vergelijk.de.antwoorden.. Hebben.jullie.dezelfde.antwoorden.gegeven?

BoeKen:

www.jongerengids.be

+ Pesten: wat vind jij? Trix van Dugteren, Lannoo, 2006 + Slaaf kindje, slaaf Dolf Verroen, Abimo, 2006 + Iep Joke van Leeuwen, Querido, 2004 + Gevlucht uit Tibet Natalie Righton, Lemniscaat, 2008 + Echte helden zwijgen niet Arend van Dam, Van Holkema & Warendorf, 2008 + Air time Marc van Velzen, Querido, 2009

ConTaCT:

Als.je.met.iemand.wil.praten.over. .pesten.of..racisme.of..discriminatie,. kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinderen jongerentelefoon.of.bij.een. .CLB. Kinder- en jongerentelefoon Tel..102 www.kjt.org

KrieBelS

over verliefdheid en andere gevoelens

leuK om leZen annelieS en STijn Annelies.is.verliefd.op.Stijn..Haar. vriendin.Wendy.wil.helpen..Ze zegt

dat jongens alleen verliefd worden op meisjes die mooi zijn..Bij-

voorbeeld.met.oogschaduw.en.rode. lippen..Wendy.schminkt.Annelies… “Daar.loopt.hij”,.sist.Wendy.. “Snel,.ga.naar.hem.toe!”.Wendy. geeft.Annelies.een.duw.in.haar.rug.. Maar Annelies durft niet..Ze.verzet.geen.stap..Wendy.duwt.met.heel. haar.gewicht.zo.hard.ze.kan..Maar. Annelies.komt.niet.van.haar.plaats.. Dan.roept.Wendy:.“Stijn,.kom.eens!”. Stijn.kijkt.vragend.hun.kant.op..

“Ja?”.vraagt.Stijn..Annelies.schuifelt. met.haar.voet.over.de.vloer..Zweetdruppeltjes.staan.op.haar.voorhoofd.. Haar hart bonkt in haar keel.. “Gaat.het.wel.goed.met.je?”.vraagt. Stijn.bezorgd..“Je.ziet.er.zo.gek.uit.”. Wat.vreselijk,.die.make-up!.Haar. ogen!.Haar.lippen!.Annelies.wrijft. over.haar.gezicht.met.de.mouw.van. haar.trui..Verrek,.het.gaat.er.niet.gemakkelijk.af!.Ze.voelt.aan.haar.lippen. en.haar.vingers.zijn.rood..Ze.spuugt. voorzichtig.op.haar.hand..Dan.wrijft. ze.opnieuw.over.haar.ogen..

“Huil je soms?” vraagt Stijn lief. “Nee,.ik.wilde.alleen.vragen.of…”

“Hij.komt.er.aan!”.zegt.Wendy..“Nu. moet.je.hem.vragen..Doe.het!”.En.ze. rent.haastig.weg..

Nu.heeft.Annelies.wél.zin.om.te.huilen!.“Laat.maar”,.zegt.ze.uiteindelijk.. Stijn.haalt.zijn.schouders.op..

“Wendy!”.gilt.Annelies.in.paniek.. Maar.Wendy.is.weg.en.komt.niet. terug..

“Kom.mee.naar.binnen,.de.les. begint”,.zegt.hij.

“Wat.is.er?”.vraagt.Stijn.geduldig.. Annelies.stamelt:.“Ik….euh….ik…”.

(Bron: Wil jij met mij?, Nanda Roep, Uitgeverij Zwijsen, ISBN 9789027640093)

www.jongerengids.be

iK Ben oP jou...

Iedereen.is.af.en.toe.boos,.bang,. blij,.of..verdrietig…. Zonder.gevoelens.zou.het.leven. maar.saai.zijn..Blij.en.gelukkig. zijn.is.superheerlijk..Veel.mensen. vinden.dat.kinderen.alleen.maar. vrolijk.en.gelukkig.moeten.zijn.. Maar.in.het.leven,.ook.in.een.kinderleven,.gebeuren.nu.eenmaal. dingen.waar.je.niet.altijd.vrolijk. van.wordt..

Als.je.bang.bent.of.heel verdrietig,.bijvoorbeeld.als.er.iemand.is. gestorven.of.je..ouders.zijn.gescheiden,.is.het.belangrijk.dat.je. erover.praat..Zoek.iemand.die.je. vertrouwt.en.probeer.heel.eerlijk. te.vertellen.wat.je.allemaal.voelt.. Maar.ook.je..gevoelens.opschrijven. in.een.dagboek.of.een.gedicht.kan. helpen..Of.een.tekening.of.een. knutselwerkje.maken.

Het.is.belangrijk.je..gevoelens.te. tonen..Soms.kan.het.heel.erg.fi.jn. zijn.om.je.eens.goed.te.laten.gaan.. Vaak.voel.je.je.stukken.beter.na. een.huilbui..En.wat.voelt.het.goed. om.het.eens.uit.te.schreeuwen.als. je.megablij.bent!

Eén.van.de.leukste..gevoelens.is. verliefdheid,.zeker.als.het.van. twee.kanten.komt..Verliefd.zijn.is. iets.dat.je.overvalt..Je.leert.iemand.kennen.die.je.leuk.vindt…. neen,.héél.héél.leuk!.En.voor.je. het.weet,.kan.je.aan.niemand.anders.meer.denken..

www.jongerengids.be

/ ,%

Soms.is..verliefdheid niet gemakkelijk..Als.je.verliefd.wordt. op.je.beste.vriend.of.vriendin,.kan. dat.heel.verwarrend.zijn..Jullie. .vriendschap.zal.daardoor.veranderen….En.soms.kan.verliefd.zijn.je. ook.heel..verdrietig.maken..Als.de. ander.niet.op.jou.is.bijvoorbeeld.. Blijf.dan.niet.met.je.verdriet.zitten. en.vertel het.aan.je.mama.of. papa,.je.zus.of.je.beste.vriend.

jonGerenGidS.Be Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over..verliefdheid.en.andere..gevoelens. Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen:

+ Kan iemand van tien jaar nog nooit verliefd zijn geweest?

Ja  Nee 

Je.kan.op.iedereen.verliefd. worden:.op.iemand.uit.je.jeugdbeweging,.iemand.die.bij.je.in. de.straat.woont.of.iemand.die.je. toevallig.ontmoet..Het.is.helemaal. niet.vreemd.als.een.meisje.op. een.meisje.verliefd.wordt..Of.een. jongen.op.een.andere.jongen.. Dan.ben.je.holebi..En.daar.is.niks. mis.mee.

+ Mag je ‘nee’ zeggen tegen een knuffel van een vreemde?

Ja  Nee 

+ Betekent een kus op de mond dat je iemand graag ziet?

Ja  Nee 

+ Kan je van liefdesverdriet echt buikpijn krijgen?

Ja  Nee 

+ Kunnen meisjes ook verliefd worden op meisjes?

Ja  Nee 

+ Moet je het aan iemand vertellen als je bang bent van spinnen?

Ja  Nee 

.Verliefd.of..verdrietig?.Blij.of. ondersteboven.van.plezier?.Wat.jij. voelt.is.belangrijk.

+ Zijn jongens die huilen ﬂauwe jongens?

Ja  Nee 

+ Kan je je in een grote groep mensen eenzaam voelen?

Ja  Nee 

+ Is seks iets alleen voor volwassenen?

Ja  Nee 

+ Kan je op drie meisjes of jongens tegelijk verliefd zijn?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Surf.naar.www.jongerengids.be/verliefd.en.kijk.na.hoeveel.je.er.juist.hebt!

doen!

de ToVerdranK Een.spel.dat.je.in.de.klas,.bij.de.jeugdbeweging.of. met.een.groep.vrienden.kan..spelen. Vertel.eerst.aan.elkaar.waar.je.bang.voor.bent..Voor. spinnen,.voor.het.donker,.voor.plaatsen.waar.veel. mensen.zijn,.voor.vuurwerk….Kies.dan.een.angst. uit.waarvoor.je.een.toverdrankje.gaat.brouwen..Je. kan.daarvoor.allerlei.soorten.vruchten,.siropen.en. andere.drankjes.gebruiken..Iedereen.mag.daarna. proeven..Wie.heeft.het.lekkerste.toverdrankje.gedronken?.Werkt.het?.Ben.je.nu.van.je.angst.af?

de VerliefdheidSTeST Sluit je ogen en denk aan het meisje of de jongen waarop je misschien verliefd bent. Beantwoord deze vragen met ‘ja’ of ‘nee’: +.Denk.je.voortdurend.aan.hem.of.haar? +.Heb.je.(stiekem).zijn/haar.nummer..te.pakken.gekregen? +.Loop.je.langs.zijn/haar.huis.om.hem/haar.‘toevallig’.tegen.te.komen? +.Heb.je.plotseling.belangstelling.voor.dingen.omdat.hij/zij.dat.leuk.vindt? +.Vind.je.het.in.zijn/haar.buurt.veel.pijnlijker.dan.anders.als.je.iets.stoms.doet? +.Probeer.je.vaak.onopvallend.in.zijn/haar.buurt.te.zijn? +.Word.je.jaloers.of..verdrietig.als.hij/zij.lol.heeft.met.iemand.anders.en.jou. niet.ziet.staan? +.Ben.je.cool.tegen.hem/haar.en.vind.je.dat.later.vervelend? +.Begint.je.hart.te.kloppen.of.word.je.rood.als.hij/zij.naar.je.kijkt? +.Zou.je.hem/haar.graag.willen.aanraken? +.Kun.je.je.voorstellen.dat.je.met.hem/haar.zoent?. . . .

Wil je meer WeTen? WeBSiTeS:

+.Ben.je.verliefd?.Lisa.weet.er.alles. over..Kijk.maar.op. www.yeti.be/lisa/tag/.verliefdheid. +.Alles.over..verliefdheid.en..seks.vind. je.op.de.site. www.jeugdenseksualiteit.be.. +.Met.alle.vragen.over..holebi’s.kan.je. terecht.op.www.holebifoon.be.(of. tel..088 99 533)..Andere.aanraders. zijn.www.weljongniethetero.be,. www.samv.be.en. www.jonguitdekast.nl.. +.www.bibbers.nl.is.een.leuke.site. over..bang.zijn.en.alles.wat.daarbij. komt.kijken.

BoeKen:

+ Is dit liefde? Daniëlle Vogels, Clavis 2006 + Kippenvel op je huid en vlinders in je buik Kathleen Vereecken, Lannoo, 2006 + Het Grote Verlangen Dorine Clement, Lannoo, 2006

+ Actie voor onze roze juf! Netty van Kaathoven, Nino, 2010 + WILD: verliefd: voor iedereen die nieuwsgierig is Merle Ditte, House of Books, 2009 + Zonnebloemenzee Jennifer Vrielinck, Davidsfonds/Infodok, 2009

ConTaCT:

Als.je.met.iemand.wil.praten.over. .verliefdheid,.angst.of.andere..gevoelens,.en.je.kan.niet.terecht.bij.je. vrienden.of..familie,.dan.is.er.altijd. iemand.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon.of.bij.een..CLB,.die.naar.je. verhaal.wil.luisteren. Kinder- en jongerentelefoon Tel..102 www.kjt.org

Heb je op minstens 4 vragen ‘JA’ geantwoord, dan zit het er dik in dat je verliefd bent!

www.jongerengids.be

ThuiS

over ouders, familie en scheiden

leuK om leZen iK heB heT niemand in de KlaS VerTeld Het.gaat.verder.niemand.ene.moer.aan. verder.hoeft.niemand.het.te.weten:. mijn..ouders.zijn.sinds.vorig.jaar. om.zo.te.zeggen.‘uit.elkaar’. en.ze.vinden.mij.een.te.kleine.meid. om.daar.het.fi.jne.van.te.weten.. Ze.hadden.nooit.echt..ruzie.gehad. behalve,.denk.ik,.‘s.avonds.laat. Op.een.dag.vertelden.ze,.dat. het.zo.niet.langer.gaat.. Ik.heb.het.niemand.in.de.klas.verteld. daar.heb.je.toch.niets.aan. Moeder.heeft.het.de.meester.wel.gemeld. die.weet.er.dus.wat.van.. Pappie.is.erg.aardig,.elke.maand,. hij.neemt.me.altijd.naar.iets.mee.. Als.ik.bij.hem.op.bezoek.moet.gaan. dat.valt.tenslotte.wel.mee.. Ik.heb.het.bij.mijn.moeder.ook.heel.goed.. Zij.heeft.nu.zelf.een.vriend.. Ik.weet.niet.of.ik.papa.zeggen.moet, of.ik.die.ook.aardig.vind.. Het.gaat.verder.niemand.ene.moer.aan. verder.hoeft.niemand.het.te.weten:. mijn..ouders.zijn.sinds.vorig.jaar. om.zo.te.zeggen.‘uit.elkaar’. en.ze.vinden.mij.een.te.kleine.meid. om.daar.het.fi.jne.van.te.weten.. (Bron: Ik heb het niemand uit de klas verteld van Karel Eykman, uit: Op blote voeten door de nacht, Uitgeverij De Harmonie, Amsterdam 1994)

www.jongerengids.be

een PleK Waar je GeluKKiG BenT

De.meeste.kinderen.wonen.bij.hun. .ouders..En.dat.is..thuis:.een.plek. waar.je.veilig.bent.en.beschermd. wordt..Waar.je.gezond.en.gelukkig. kan.leven..Tot.je.achttien.jaar.ben. je.minderjarig..Tot.dan.nemen. je..ouders.alle.beslissingen.over.je:. over.je..zakgeld,.je..school.en.wat.je. doet.in.je..vrije.tijd..Maar.je..ouders. moeten.wel.zo.veel.mogelijk.rekening.houden.met.jouw.mening.. Dat.heet.het.ouderlijk gezag...

Als.de..ouders.van.een.kind.sterven,.duidt.de..vrederechter.iemand. aan.als..voogd..Meestal.is.dat.iemand.uit.de..familie.of.een.goede. vriend.van.de..ouders..Die.is.vanaf. dan.verantwoordelijk.voor.je.. Ongeveer.één.getrouwd.koppel. op.drie.gaat.vroeg.of.laat. scheiden..Dat.is.niet.leuk.voor. de.kinderen..Het.maakt.je.boos. of..verdrietig..En.soms.denk.je.dat. het.jouw.schuld.is..Maar.dat.is.niet. zo..De..ouders.beslissen.waar.de. kinderen.gaan.wonen,.maar.jij.mag. wel.altijd.je.mening.geven..Als.ze. daarover.niet.akkoord.geraken,. beslist.een..rechter..Hoe.moeilijk. een.scheiding.ook.is,.je.kan.gerust. je.beide..ouders.even.graag.blijven. zien..Je.moet.zeker.niet.kiezen!

www.jongerengids.be

Een.‘nieuw.samengesteld.gezin’. is.een.gezin.waarbij.gescheiden. mensen.terug.gaan.samenwonen. met.iemand.anders..En.die.andere.heeft.soms.ook.weer.kinderen.. Dan.krijg.je.een.stiefpapa.of. stiefmama, stiefbroers.of. stiefzussen..Sommige.kinderen. hebben.het.daar.moeilijk.mee.. Anderen.vinden.dat.dan.weer. heel.leuk.

/ ,%

Je..ouders.kunnen.je.niet.verbieden.om.iemand.te.zien.met.wie.je. een.speciale.band.hebt,.zoals.een. oma,.opa,.tante.of.oom..Zij.kunnen.aan.de..jeugdrechter.vragen. om.je.te.mogen.zien..Dat.heet. omgangsrecht.

jonGerenGidS.Be Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg. over.je..thuis,..ouders,.scheidingen.en..familie.

WELCOME

Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen:

Sommige.kinderen.wonen.in.een.

adoptiegezin..Als.kind.kan.je.

ook.terecht.komen.in.een..pleeggezin.of.in.een..leefgroep..In.een. .adoptiegezin.vangt.het.gezin.je.op. zoals.echte..ouders..Je.krijgt.in.de. meeste.gevallen.ook.hun.achternaam..Adoptie.moet.altijd.worden. toegestaan.door.een..rechter. Soms.gebeurt.het.dat..ouders.niet. meer.voor.hun.kinderen.kunnen. zorgen.omdat.ze..ziek.zijn.of.heel. erge..problemen.hebben..Dan.kom. je.als.kind.terecht.in.een.pleeggezin.of.leefgroep..Dat.kan.voor. een.poosje.zijn.of.voor.een.langere.periode..In.elk.geval.blijf.je.wel. contact.houden.met.je..ouders..

+ Mogen je ouders zeggen wanneer je moet gaan slapen?

Ja  Nee 

+ Ben je volwassen vanaf je twaalf jaar?

Ja  Nee 

+ Als je ouders scheiden, is dat dan het einde van de wereld?

Ja  Nee 

+ Hebben kinderen zonder ouders een voogd?

Ja  Nee 

+ Mag je zelf beslissen wat je koopt met je zakgeld?

Ja  Nee 

+ Moet je altijd luisteren naar je ouders, je broer of je zus?

Ja  Nee 

+ Hebben adoptiekinderen geen echte ouders?

Ja  Nee 

+ Mag je weglopen als je het thuis niet meer plezant vindt?

Ja  Nee 

+ Mogen kinderen werken om geld te verdienen?

Ja  Nee 

+ Kan je scheiden van je ouders?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Surf.naar.www.jongerengids.be/.thuis.en.kijk.hoeveel.je. er.juist.hebt!

Doen! Ken je familie! Dit is een leuk spel om je familie beter te leren kennen. Iedereen bedenkt vijf verschillende vragen en schrijft die op een papiertje. Op de achterkant schrijf je voor elke persoon van je familie wat je denkt dat die gaat antwoorden. Komen de echte antwoorden overeen met wat je dacht?

Voorbeelden van vragen:. ++Van welk dier heb je het meest schrik? ++Wat is je lievelingseten? ++Op welke persoon uit de familie lijk jij het meest? ++Wat is je grootste droom? ++Waar ga je het liefst op vakantie? ++Op wie ben je verliefd? ++Wat is je favoriete kleur? Zoek zelf nog een aantal leuke en interessante vragen...

Wil je meer weten? WEBSITES:

++Vragen over je ouders of ruzie met je broer of zus? Lisa weet zeker raad: www.yeti.be/lisa/tag/oudersenthuis. ++www.adoptiekind.be is een leuke site voor geadopteerde kinderen of kinderen die er meer over willen weten. ++Brussen zijn broers of zussen van personen met een handicap of stoornis. Heb je ook een broer of zus met een handicap, dan moet je zeker ook eens kijken op www.brussen.be. ++Op www.kinderrechtswinkel.be vind je allerlei interessante info over onder andere kinderen en echtscheiding.

++Het fenomeen Christina Guirlande, De Vries-Brouwers, 2007 ++Het verdriet van Lars en Lotte Jac Linders, Bakermat, 2006 ++Gatenkaas Luc Descamps, Uitgeverij Zwijsen, 2009 ++100% Lena Stefan Boonen, Clavis, 2006 ++Acht dagen met engel Tanneke Wigersma, Lemniscaat, 2004 ++De eend, de dood en de tulp Wolf Erlbruch, Querido, 2007

Boeken:

++Wat is familie? Kolet Janssen, Davidsfonds/Infodok, 2005 ++Familie in de hele wereld Uwe Ommer, Clavis/Mozaïek, 2003 ++Ben zo terug Sarah Weeks, Lemniscaat, 2006 ++Mag je zelf een mama en papa kiezen? Evelien De Vlieger, Clavis/Mozaïek, 2002 ++Het verhaal van Tracy Beaker Jacqueline Wilson, Davidsfonds/ Infodok, 2005 ++Altijd prijs! Jacqueline Wilson, Davidsfonds/ Infodok, 2010

www.jongerengids.be

Contact:

Als je met iemand wil praten over je ouders, over ruzie in de familie of andere problemen thuis, kan je terecht bij de Kinder- en jongerentelefoon of bij een CLB. Kinder- en jongerentelefoon Tel. 102 www.kjt.org Kinderen die in de problemen zitten thuis, hebben ook rechten! Er bestaat een wet die al hun rechten opsomt. Bij de Kinderrechtswinkels kan je hierover de brochure ‘Mijn rechten in de jeugdhulp’ gratis krijgen.

SChool

over leraars, regels, wat kan er en wat mag er (niet)?

Ik zal niet meer met propjes gooien! Ik zal niet met propjes gooien! Ik zal met propjes gooien! Ik hou van propjes gooien! Ik zal altijd met propjes gooien! Propjes gooien 4 life! Propjes gooien rules!

leuK om leZen Tine en Clara Vandaag.hebben.Tine.van.6A.en. Clara.van.5A.een.gesprek.met.de. directeur..Samen.met.Bram.van. het.vierde.leerjaar.zullen.ze.vergaderen.in.het.bureel.van.de.directeur..En.dat.is.telkens.wel.een spannend moment.. De.directeur.wil.af.en.toe.samen. met.enkele.leerlingen.praten.over. de.kleine.en.grote..problemen. van.de..school..Daarom.nodigt.hij. sinds.dit.schooljaar.om.de.veertien. dagen.enkele.leerlingen.uit.op.zâ&#x20AC;&#x2122;n. bureel..Dan..eten.ze.tijdens.de.middagspeeltijd.in.zijn.bureau.hun.boterhammen.op.en.praten ze over de school..Over.nieuwe.plannen. voor.de.turnzaal,.over..pesten.op. .school,.over.wel.of.geen..huiswerk. op.woensdag,.maar.ook.over.het. optreden.van.het.schoolkoor. Vandaag.spreken.Tine.en.Clara. over.hun.idee.om.tijdens.de. speeltijd.met.de.leerlingen.van.de. vijfde.en.zesde.klas.zelfgebakken wafels.te.verkopen..Het..geld. is.bedoeld.om.hun.klasuitstap.te.

www.jongerengids.be

betalen..De.directeur.wil.met.de. leerlingen.eens.praten.over.het. probleem.van.de.computerklas.. Misschien.moet.die.verdwijnen. omdat.de..school.een.extra.klaslokaal.voor.de.kleuters.zoekt.. Maar.dat.zou.wel.erg.zijn.voor.de. leerlingen.van.de.tweede.en.derde. graad,.want.zij.gebruiken.die.computerklas.voor.allerlei.leuke.projecten.en.lessen..Dus.daarover.hoort. de.directeur.graag.de.mening.van. de.leerlingen..Misschien.zien.zij. andere.oplossingen.. Na.elke.vergadering.schrijft.de.directeur.kort.op.waarover.gesproken. is,.welke.vragen.er.gesteld.zijn.en. welke afspraken gemaakt.zijn.. Tine,.Clara.en.Bram.lezen.dat.dan. na..Zij.informeren.ook.de.andere. leerlingen.van.hun.klas..De.directeur.prikt.het.verslag.ook.op.het. prikbord.in.de.gang,.zodat.iedereen.van.de..school.het.kan.lezen. (uit Megafoon, actietips voor leerlingen met ideeĂŤn; meer info op www.kinderrechten.be)

heB jij de BeSTe SChool Van de Wereld? In BelgiĂŤ is er leerplicht..Dat. wil.zeggen.dat.je.niet.verplicht. bent.om.naar..school.te.gaan,.maar. wel.om.van.je.zes.tot.je.achttien. jaar.te.leren..Het.gebeurt.niet.dikwijls,.maar.sommige..ouders.kiezen. ervoor.om.zelf..thuis.les.te.geven. aan.hun.kinderen..Dat.mag.

Er.zijn.verschillende.soorten.scholen:.de.basisschool.is.er.voor. de.meeste.kinderen..Meestal.is. dat.bij.je.in.de.buurt,.want.dat.is. het.gemakkelijkste..In.sommige. scholen.krijg.je.les.in.leefgroepen,. en.niet.in.klassen.(zoals.bijvoorbeeld.in.een.Steinerschool.of.een. Freinetschool)..Die.scholen.noemt. men.leefscholen..Kinderen.die. iets.trager.leren,.of.een..handicap.hebben,.kunnen.niet.altijd.in. een.gewone..school.terecht..Voor. hen.bestaat.de.buitengewone. .school..Verder.bestaan.er.natuurlijk.ook.scholen.voor.in.je..vrije.tijd:. de.muziekschool,.toneelklas,.dansschool,.tekenacademieâ&#x20AC;Ś.Die.zijn. niet.verplicht,.maar.veel.kinderen. vinden.het.leuk.omdat.ze.iets.leren. dat.ze.echt.graag.doen.

www.jongerengids.be

De.afspraken.en.regels.van.je. .school.staan.allemaal.in.het. schoolreglement..Je..ouders. moeten.dat.tekenen.om.te.zeggen. dat.ze.ermee.akkoord.gaan. Dat..reglement.moet.je.volgen,.anders.kan.de.juf,.meester.of.directeur.je.straffen. Wie.iets.heel.erg.uitsteekt,.kan. geschorst.worden..Je.mag.dan. aan.sommige.lessen.of.activiteiten.niet.deelnemen..In.het.ergste. geval.word.je.uitgesloten..Dan. mag.je.nooit.meer.les.volgen.op. die..school..Maar.de..school.mag.je. nooit.zomaar.op.straat.zetten..Ook. de..school.moet.regels.volgen..Hoe. erg.de..straf.ook.is,.ze.moet.altijd. voor.opvang.zorgen.

/ ,%

In.de.meeste.scholen.kunnen.de. kinderen.ook.hun.zegje.doen.. Ze.hebben.inspraak..In.sommige.scholen.bestaat.er.een. leerlingenraad..Zo.een.raad.is. verplicht.als.minimum.tien.procent.van.de.kinderen.tussen.elf.en. dertien.dat.wil..Maar.ook.via.een. .ideeënbus.of.een..muurkrant.kan.je. je.mening.kwijt..In.veel.klassen.zijn. er.ook.kringgesprekken.waar. allerlei.ideeën.of.probleempjes. kunnen.besproken.worden..

jonGerenGidS.Be

Als.je.gelovig.bent,.krijg.je.tijdens. de.belangrijkste.feestdagen.altijd. vakantie..Moslimkinderen.krijgen. een.dagje.vrij.tijdens.het.Suikerfeest,.net.zoals.katholieke.kinderen.vrij.krijgen.met.pinkstermaandag.of.Allerheiligen.

Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer. uitleg.over.je..school,.regels.of..leraars. Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen:

+ Mag je zelf kiezen hoe je naar school gaat?

Ja  Nee 

+ Ben je verplicht om naar school te gaan?

Ja  Nee 

+ Mogen je ouders verbieden om mee op schoolreis te gaan?

Ja  Nee 

+ Mag je hulp zoeken bij het maken van je huiswerk?

Ja  Nee 

+ Helpt diep ademhalen als je een moeilijke toets hebt?

Ja  Nee 

+ Is een ezelsbruggetje een hulp bij het leren?

Ja  Nee 

+ Moet je door dyslexie heel vaak naar het toilet?

Ja  Nee 

+ Kan je zelf een leerlingenraad starten?

Ja  Nee 

+ Mag een leraar je een week naar huis sturen?

Ja  Nee 

+ Mag je op school Arabisch spreken met je vrienden?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Ga.www.jongerengids.be/.school. en.kijk.na.of.ze.juist.zijn!

www.jongerengids.be

doen!

Wil je meer WeTen?

de middelBare SChool

WeBSiTeS:

De.meeste.jongeren.gaan.als.ze. twaalf.jaar.zijn.naar.de.middelbare. .school..Dan.verandert.er.een.heleboel..Ben.jij.er.klaar.voor?.Deze. kleine.quiz.kan.je.al.een.beetje.op. weg.helpen…

+.Alles.over.wat.wel.en.niet.mag.op. .school,.kan.je.terugvinden.op. www..kinderrechten.be +.Op.www.yeti.be/lisa/tag/.school.beantwoordt.Lisa.een.pak.en.nog.wat. vragen.over..school.en..huiswerk. +.Voor.hulp.bij.je..huiswerk.surf.je.naar: www.kidzz.be www.weetplaneet.be

Waar.of.niet.waar? + In het middelbaar noem je de juf ‘mevrouw’ en de meester ‘meneer’.

Waar 

+ Je mag sms’jes versturen als je in het middelbaar zit.

Waar 

Niet waar 

+ De speeltijd dient om te studeren, niet om te spelen of rond te hangen.

Waar 

Niet waar 

+ Ren je rot! Voor verschillende vakken zijn er aparte leslokalen.

Waar 

Niet waar 

1.en.4.zijn.waar,.2.(zeker.niet.in.de.klas).en.3.niet.waar.

Niet waar 

ConTaCT:

Als.je.met.iemand.wil.praten.over. .problemen.op..school,.kan.je.altijd. terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon.en.zeker.bij.een..CLB.in.de. buurt.van.je..school. Kinder- en jongerentelefoon Tel..102 www.kjt.org

BoeKen:

+ Wat doet de juf op zondag? Dirk Musschoot, Clavis/Mozaiek, 1997 + Groot spreekbeurtenboek Peter Smit, House of Books, 2007 + Ik ben niet Bom! Marion van de Coolwijk, Fontein, 2002 + In mijn kop staat alles op zijn hoofd Sylvia vanden Heede, Lannoo, 2005 + De school is een apenkooi Graham MacNamee, Facet, 2005 + Big Mireille Geus, Lemniscaat, 2005

www.jongerengids.be

WWW

over internet, chatten, gamen, mailen…

leuK om leZen een forumGeSPreK Livvie zegt:

Kunnen ze mijn gesprekken op msn meelezen?.Daarstraks.op. msn.zei.er.iemand.dat..ouders.onze. gesprekken.kunnen.meelezen? En.dat.ik.da.ook.kan? Kan.dat.echt? xxxxjes. Leonardo zegt: hey via.een.speciaal.programma. kunnen.je..ouders.je.e-mailadres. controleren.als.het.er.een.van. hotmail.is..Hiermee.kunnen.ze.wel. enkel.zien.met.wie.je.chat.en.van. wie.je.mails.krijgt..Niet wat er

gezegd is of wat er in je mail staat..Als.je.je.wachtwoord.hebt.

slaan.of.aan.je..ouders.vertellen.en. je..ouders.kunnen.je.gesprekken. niet.(meer).lezen. Livvie zegt: oef.bedankt! Brahim zegt: Het.verbaast me dat jullie zo verkeerd zijn. Iemand.kan.jullie.gesprekken.wel. meelezen..Door.de.zogenaamde. ‘keyloggers’..Die.registreren.namelijk.elke.toetsenbord.aanslag,. en.streamen.die.door.naar.andere.. Dus.dit.kan.wel.degelijk..Alleen. hoop.ik.dat.dat.het.geval.niet.is.bij. jou!.:P

opgeslagen.(dit.wil.zeggen.dat.je. het.niet.moet.intypen.als.je.je.wil. inloggen).kunnen.je..ouders.zich. ook.aanmelden.op.je.account.en. dus.wel.lezen.wat.je.gezegd.hebt. Dus.gewoon.je.paswoord.niet.op-

www.jongerengids.be

WWW... WeeT jij alleS oVer je ComPuTer?

Internet.is.de.naam.voor.een.verzameling.netwerken.die.miljarden. computers.over.heel.de..wereld. verbinden..Je.kan.het.vergelijken. met.een.visnet.dat.over.de..wereld. is.gespannen..Langs.de.draden. van.het.net.kan.je.teksten,.foto’s,. video’s.of.muziek.uitwisselen..Dat. gaat.zo.snel.dat.afstanden.niet. meer.van.belang.zijn..Als.je.via. de..computer.of.via..internet.op.je. .gsm.iets.stuurt.naar.je.oma.om.de. hoek,.gaat.dat.even.snel.als.iets. sturen.naar.Australië.of.Amerika.. Fantastisch! De.mogelijkheden.van..internet. zijn.gigantisch..Je.kan.het.bekijken. als.een.reusachtige.bibliotheek,. waar.je.alles.kan.opzoeken.wat. je.maar.wil:.informatie.voor.je. spreekbeurt,.spelletjes,.iemand. zoeken.die.je.uit.het.oog.bent.verloren,.je.kunt.zelfs.online.winkelen.of.een.route.uitstippelen.

www.jongerengids.be

Je.kan.via.het..internet.ook.mailen:. dan.stuur.je.een.berichtje.naar. iemand.anders..In.die.e-mail.kan. je.nog.iets.toevoegen,.zoals.een. foto.of.een.fi.lmpje..Een.andere. mogelijkheid.is.chatten:.dat.wil. letterlijk.zeggen.‘babbelen’..Zoals. je.in.levende.lijve.of.via.de.telefoon. met.iemand.praat,.kan.dat.ook.via. de..computer..Dat.kan.op.forums,. waar.iedereen.zijn.zegje.over.iets. kan.doen,.of.in.chatboxen,.waar. je.persoonlijk.met.iemand.kan.babbelen..In.sommige.gevallen.-.zoals. met.het.programma.Skype.-.kan.je. elkaar.zelfs.zien.terwijl.je.chat. Er.bestaan.ook.duizenden.websites.met.spelletjes..Gamen.kan. je.samen.met.andere.kinderen. (.online).of.op.je.eentje,.als.je.een. spelletje.hebt.geïnstalleerd.op.de. .computer..Als.je..online.speelt,.kan. je.vaak.ook.tegelijk..chatten.met.je. speelkameraden.

/ ,%

Het..internet.is.leuk.en.interessant,.maar.zit.ook.vol.gevaren.. Zo.zijn.er.heel.wat.smerige,

onbeschofte, racistische en angstaanjagende websites,.

waar.je.zo.maar.toevallig.kan. belanden..Vermijd.ze.zoveel.mogelijk.en.vertel.het.zeker.aan.je. .ouders.of.leerkracht. Veel.boodschappen.op..internet. zijn.gek.of.gewoon.onwaar.. Iedereen.kan.immers.om.het.even. wat.op..internet.zetten..Geloof. nooit.iets.dat.je.niet.kan.nakijken. in.een.boek.of.navragen.bij.je. .ouders.of.leerkracht. Net.als.in.het.echte.leven.zitten. er.ook.dieven.op..internet..Ze.zijn. uit.op.je.persoonlijke.gegevens,. zoals.het.nummer.van.je.bankrekening..Geef.daarom.nooit.je. volledig.adres.aan.iemand.op..internet.en.zeker.geen.persoonlijke. gegevens.als.telefoonnummer.of. bankkaartnummer.

Let.ook.op.voor.computervirussen..Die.kunnen.je..computer. beschadigen.of.zelfs.helemaal.stuk. maken..Het.zijn.kleine.bestanden. die.via.andere.computers.binnensluipen.en.heel.wat.schade.kunnen. aanrichten..Er.bestaan.speciale. programma’s.om.je..computer.ertegen.te.beschermen..Gebruik.die. zeker.en.blijf.weg.van.websites.die. je.niet.kent.of.niet.vertrouwt.

jonGerenGidS.Be Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer. uitleg.over.het..internet,..gamen,..mailen.of. .chatten. Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen:

+ Kunnen mijn ouders weten naar welke websites ik surf?

Ja  Nee 

+ Is alles wat op internet staat waar?

Ja  Nee 

+ Vier uur na elkaar gamen, is dat ongezond?

Ja  Nee 

+ Word je van oorlogsspelletjes op de computer zelf agressief?

Ja  Nee 

+ Kan je iedereen in een chatbox vertrouwen?

Ja  Nee 

+ Mag iemand anders mijn foto zomaar op het internet zetten?

Ja  Nee 

+ Moet je een wachtwoord altijd geheim houden?

Ja  Nee 

+ Bestaan er leuke websites, speciaal voor kinderen?

Ja  Nee 

+ Moet je thuis een computer hebben om internet te gebruiken?

Ja  Nee 

+ Mag je overal op internet je naam en adres invullen?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Ga.naar.www.jongerengids.be/.internet.en.kijk.hoeveel. je.er.juist.hebt.!

doen! Wie Ben iK? Tik.je.eigen.naam.eens.in.op.een.zoekmachine.(bijvoorbeeld. www.google.be)..Je.zal.verbaasd.zijn.wat.je.allemaal.vindt.over.jezelf,.je. naamgenoten.of.andere.mensen.van.je..familie…

Wil je meer WeTen? WeBSiTeS:

+.www.esafetykit.net/index2.html.hier. kan.je.via.allerlei.leuke.spelletjes. leren.hoe.je.veilig.kunt.surfen.en. internetten. +.Hetzelfde.kan.ook.op. www.clicksafe.be.

de inTerneTQuiZ

+ Waarvoor staat www? .world.wide.web.(wereldwijd.web) .wide.world.of.why.(wijde..wereld.van.waarom) .wicky.world.of.wisdom.(gekke..wereld.van.wijsheid) + Welke van de drie is een zoekmachine? .Netscape .Java .Google

BoeKen:

ConTaCT:

Als.je.met.iemand.wil.praten.over. .problemen.op..internet,.kan.je.altijd. terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon. Kinder- en jongerentelefoon Tel..102 www.kjt.org

Wie.het..internet.nog.niet.kent,.of.er. meer.over.wil.weten.kan.dit.boek.lezen:. + Internet stap voor stap Michèle Mira Pons, Biblion, 2004 + Ik weet je te vinden! Netty van Kaathoven, Nino, 2008

+ Een woord dat onderlijnd is op een webpagina is meestal … ? .een.belangrijk.woord .een.fout .een.‘link’.naar.een.andere.webpagina + Hoeveel Belgen gebruiken Facebook? .ongeveer.1.miljoen .ongeveer.2.miljoen .ongeveer.3,5.miljoen antwoorden:.1,3,3,3

www.jongerengids.be

iK VerVeel mij nooiT! over wat je allemaal kan doen in je vrije tijd

leuK om leZen ZiTa helPT een handje Op.een.dag.kreeg.de..familie.van.Zita.bezoek Van.twee.verre.tantes.uit.Achterbroek Mama.zei:.“Dat.zijn.zo’n.stomme.wijven, Ik.hoop.dat.ze.geen.weken.blijven”. Zita.dacht.ik.kom.uit.mijn.schelp Het.wordt.tijd.dat.ik.een.handje.help Ik.zal.er.op.mijn.eentje.eens.voor.zorgen Dat.die.twee.al.vertrokken.zijn.morgen Zita.legde.een.scheetzak.op.hun.bed En.smeerde.hun.tandenborstel.in.met.vet Ze.gooide.twee.lepels.zout.in.hun.thee En.strooide.wat.peper.op.hun.pistolet In.elk.van.hun.pantoffels.verstopte.ze.een.ei En.een.doosje.jeukpoeder.ging.onder.de.sprei De.beha’s.van.de.tantes.knoopte.Zita.aaneen En.hun.lelijke.oude.brillen.schroefde.ze.uiteen De.dag.erna.waren.de.tantes.al.vertrokken Ze.waren.er.voorgoed.vanaf En.het.leukste.voor.Zita.was Ze.kreeg.niet.eens.een..straf

www.jongerengids.be

BELG BELG IË IQUE

1 IË E LG IQU BE ELG B

nielS en de PoSTBode De.mama.van.Niels.loopt.naar.de. brievenbus..Niels.roept:.“Zit.er.iets. voor.mij.bij,.mama?”.Mama.schudt. haar.hoofd.. “Weer.niet….Waarom.is.er.altijd. alleen.maar.post.voor.jullie.en. nooit.voor.mij?”.Mama.zegt:.“Wij. krijgen.post.van.de.bank.en.van. ons.werk.én.wij.sturen.zelf.ook. post..Als je brieven stuurt, krijg je brieven terug.” “Ah,.ik.snap.het.al,”.zegt.Niels.. Niels.verveelt.zich.en.bedenkt.een. plannetje….Als.je.brieven.stuurt,. krijg.je.brieven.terug…. Hij.heeft.geen.zin.om.zelf.brieven. te.gaan.schrijven..Maar.hij.wil.er. wel.krijgen.. Dan.herinnert.hij.zich.dat.in. een.grote.houten.kist.op.zolder.allemaal.brieven.liggen.van. papa.en.mama..“Mag.ik.een. paar.enveloppen.om.brieven.te. versturen?”.vraagt.Niels.poeslief.. Mama.geeft.hem.vijf.enveloppen. én.vijf.postzegels.

Stilletjes sluipt hij naar de zolder..In.de.kist.vindt.hij.een. pak.brieven.met.een.rode.strik..Hij. pakt.er.willekeurig.vijf.uit.en.vult. er.de.enveloppen.mee..Achteraan. zet.hij.‘Niels’,.zodat.iedereen.weet. dat.de.brieven.van.hem.komen.. Op.de.voorkant.schrijft.hij.de. adressen.van.oma.en.opa,.van.een. schoolvriend,.van.de.buurvrouw,. van.zijn.favoriete.oom.en.van.zijn. .school..En.nu.maar.wachten.tot.hij. post.terugkrijgt… De.volgende.dag.gaat.de.bel..De. buurvrouw.staat.voor.de.deur..“Is. je.moeder..thuis?.Wil.je.haar.even. roepen.alsjeblieft?”.Niels.luistert. achter.het.hoekje.stiekem.mee.. “Wat denkt u wel niet!?”. roept.de.buurvrouw.tegen.zijn. mama..Ze.zwaait.met.de.brief.die. Niels.verstuurde..“Ik.weet.dat.u.na. vijftien.jaar.nog.altijd.verliefd.bent. op.uw.man,.maar.dat.u.zò.met.uw. liefde.te.koop.loopt,.is.er.vér.over!”

www.jongerengids.be

Mama.snapt.er.niets.van..Ze. neemt.de.brief.en.leest.hem.. Dan begint ze te blozen.en. zegt:.“Maakt.u.maar.geen.zorgen,. mevrouw.De.Meuter,.dat.is.een. liefdesbrief.van.heel.lang.geleden.. Toen.was.ik.nog.een.jong.meisje.. Ik.weet.al.wat.er.gebeurd.is…”. Als.de.buurvrouw.weg.is,.roept. mama.luid:.“Niels,.hoeveel.brieven. heb.jij.zo.verstuurd?” (Vrij naar ‘Niels en de postbode’, uit Iene Miene Mutte van Annemarie Bon, Van Holkema & Warendorf, Unieboek Houten, 2006, ISBN 978902696694)

/ ,%

jonGerenGidS.Be

alTijd SPelen of je dood VerVelen? Vrije.tijd.is.in.eerste.plaats.een. leuke.tijd.zonder.al.te.veel.zorgen.. Je.hebt.recht op vrije tijd,. net.als.volwassenen..Je.kan.dan. doen.wat.je.echt.plezierig.vindt:. .spelen,.naar.de.jeugdbeweging.of. sportclub.gaan.of.afspreken.met. vrienden. In.ons.land.is.dat.voor.veel.kinderen.normaal..Vraag.maar.eens. aan.je..ouders.of.grootouders:.zij. moesten..thuis.vaak.werken.of.voor. jongere.broers.of.zussen.zorgen.. Er.zijn.veel.landen.op.de..wereld. waar.dat.nog.altijd.zo.is. Sommige.kinderen.weten.niet.wat. te.doen.in.hun..vrije.tijd.en..vervelen.zich.vaak..Anderen.hebben. dan.weer.zoveel.in.hun.agenda. staan.dat.ze.zichzelf.haast.voorbijlopen..Iedereen.moet.voor.zichzelf. een.evenwicht.zoeken.

Op.de.site. www.jongerengids.be/.spelen. staan.duizenden.tips.voor.je..vrije. tijd..Over.jeugdbewegingen,. sportclubs,.maar.ook.over.lezen,

Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer. uitleg.over.wat.je.allemaal.kan.uitspoken.in.je. .vrije.tijd.. Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen:

+ Bestaan er ook circusscholen?

Ja  Nee 

knutselen, koken, feesten, tekenen, kampen bouwen,.en-

+ Is ‘vliegjemee’ een kamp waar je leert vliegen?

Ja  Nee 

zovoort..Je.zal.verbaasd.zijn.over. hoeveel.dingen.er.nog.mogelijk. zijn.naast.tv.kijken.en.achter.de. .computer.zitten…

+ Mag ik zomaar op straat rondhangen?

Ja  Nee 

+ Kunnen kinderen een eigen club oprichten?

Ja  Nee 

+ Is lekker niksen ook een hobby?

Ja  Nee 

+ Verveelden kinderen zonder tv zich vroeger dood?

Ja  Nee 

+ Mogen moslims zich inschrijven bij de scouts?

Ja  Nee 

+ Is er een sportclub in jouw buurt?

Ja  Nee 

+ Is knutselen saai?

Ja  Nee 

+ Mag je met je step op de straat?

Ja  Nee 

Tijdens.de.vakanties.heb.je.echt. zeeën.van..vrije.tijd..Ook.dan.zijn. er.honderden.mogelijkheden.om. die.te.vullen..In.je.dorp.of.stad. worden.er.zeker.activiteiten.georganiseerd.die.je.leuk.vindt..En.je. kan.ook.samen.met.anderen.op. kamp.gaan..Ver.weg.of.dichtbij,. avontuurlijk.of.creatief,.de.keuze.is. aan.jou!

Ken.jij.de.antwoorden?. Kijk.eens.na.op.www.jongerengids.be/.spelen.hoeveel. je.er.juist.hebt.?

www.jongerengids.be

doen!

BouW een indianenKamP!

Wat kan je maken: tipi,.totempaal.en.kano Wat heb je nodig: palen,.sjortouw,.schop,.een.groot.zeil.of.doek,. kartonnen.dozen,.verf,.planken,.vijzen.of.nagels

Hoe maak je het: + Tipi. Maak.een.grote.drie-.of.vierpikkel. met.je.palen..Sjor.ze.bovenaan. goed.samen..Graaf.gaten.in.de. grond.en.plaats.er.de.palen.in.. Zorg.ervoor.dat.de.basis.van.de. tipi.stevig.staat..Maak.het.zeil.of. het.doek.goed.vast.rond.je.stelling,.maar.laat.een.opening.als. ingang..Als.het.om.een.oude.doek. gaat.die.je.niet.meer.gebruikt,.kan. je.hem.beschilderen..Doe.dat.wel. voordat.je.het.doek.bevestigt. + Totempaal Voor.een.totempaal.plaats.je. kartonnen.dozen.op.elkaar.die. je.goed.aan.elkaar.vastplakt.met. plakband..Als.je.de.paal.wilt. beschilderen,.is.het.beter.om.hem. eerst.helemaal.in.te.pakken.met. krantenpapier.en.te.bestrijken.met. behanglijm..Om.je.totempaal.af.te. maken,.heb.je.natuurlijk.vleugels. nodig..Die.kan.je.ook.uit.karton.

maken.en.in.een.snee.aan.de. zijkant.van.de.toren.bevestigen.. Karton.is.natuurlijk.niet.weerbestendig..Windstoten.kan.je.nog.. tegengaan.door.de.onderste.doos. te.verzwaren.met.stenen,.maar.bij. regenweer.is.de.paal.een.vogel. voor.de.kat..Misschien.kan.je.dan. kiezen.voor.een.dikke.houten. paal..Plaats.die.wel.heel.stevig.in. de.grond,.zodat.hij.niet.omvalt. + Kano Een.kano.kan.je.met.planken. nabootsen..Het.zal.er.dan.wel.niet. zo.gestroomlijnd.uitzien.als.een. echte.kano,.met.een.dosis.fantasie. merk.je.het.verschil.niet..Bevestig. de.planken.aan.elkaar.tot.je.een. kanoachtige.constructie.hebt.. Vergeet.zeker.de.peddel.niet!

Wil je meer WeTen? WeBSiTeS:

Op.deze.websites.vind.je.heel.veel. ideeĂŤn.waarmee.je.in.je..vrije.tijd.aan. de.slag.kan..Maar.niet.vergeten:.op. www.jongerengids.be.staat.nog.veel. meer! +.www.vliegjemee.be +.Knutsel.je.krom.met.Yeti..Nooit. meer..vervelen.dus.als.je.langs. www.yeti.be/drukaf.surft. +.www.jeugdwerknet.be/adressen voor.een.jeugdbeweging.in.jouw. buurt. +.www.vlaamsesportfederatie.be.voor. een.sportclub.in.je.buurt. +.www..bibliotheek.be/mijn-lokale-bib. voor.de.bibliotheken.in.je.buurt. +.www.boekenzoeker.org.als.je.op. zoek.bent.naar.een.goed.boek.of. een.boekbespreking. +.www.villakakelbont.be.voor.meer. informatie.over.jeugdboeken.

BoeKen:

+ Iene Miene Mutte Annemarie Bon, Van Holkema en Warendorf, 2006 + Right to play Jesse Goossens, Lemniscaat, 2005 + Het complete boek over hutten Louis Espinassous, Standaard Uitgeverij, 2007 + Hoe word ik schrijver of dichter? Lonneke van Asseldonk, Ploegsma, 2008 + Mijn natuur-en survivalgids Ariane Coquelet, Casterman, 2008 + Noem je dat een sport? Erik van Os en Elle van Lieshout, Zwijsen, 2010 + Zelf kweken, zelf koken Deborah Lock, Kluitman, 2009

ConTaCT:

Als.je.met.iemand.wil.praten.over.je. .vrije.tijd.en.hoe.die.in.te.vullen,.kan. je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon. Kinder- en jongerentelefoon Tel..102 www.kjt.org

www.jongerengids.be

allah, Boeddha, Godâ&#x20AC;Ś over geloven en godsdienst

leuK om leZen WalViS, Koala en ZeeSTer Lang,.lang.geleden.in.de.Droomtijd.was.er.een.klein.eiland.in.de. buurt.van.Illawarra,.waar.drie.mannen.woonden..De.mannen.heetten.Walvis,.Koala.en.Zeester..Op. een.gegeven.moment.was.er.niet

meer genoeg voedsel op het eiland..Daarom.moesten.de.man-

Ook.Zeester,.die.zich.in.een.holletje.van.een.rots.had.verstopt,.werd. hard.aangepakt.door.Walvis..Hij werd platgeslagen.en.in.allerlei. rare.vormen.getrokken,.totdat.hij. de.vorm.van.een.ster.had..Daarom. hebben.zeesterren.lange.tentakels. en.schuilen.ze.vaak.in.rotsen..

nen.naar.het.vasteland.toe..

Walvis zelf veranderde in Walvis.was.de.enige.met.een.kano,. een enorme vis,.om.beter.te. maar.hij.wilde.hem.niet.uitlenen. aan.de.andere.twee..Toen.Walvis. sliep,.pikten.Koala.en.Zeester.de. kano.en.voeren.ermee.weg..Maar. Walvis.werd.wakker.en.zwom.ze. achterna..Woedend stompte hij Koala in het gezicht.en.trok. hem.aan.zijn.oren..Koala.zwom. doodsbang.terug.naar.het.eiland,. waar.hij.in.een.boom.klom..Daarom.hebben.Koalaâ&#x20AC;&#x2122;s.platte.gezichten.en.zitten.ze.altijd.in.bomen.

www.jongerengids.be

kunnen.zwemmen..Op.de.plek. waar.Koala.hem.met.een.lange. stok.had.geprikt,.bevindt.zich.nog. altijd.een.gat..Dat.gat.in.hun.rug. gebruiken.walvissen.sindsdien.om. te.ademen. (Bron: Geloof het of niet!, Dieke van Ewijk, Uitgeverij Pimento, 2009, ISBN: 9789049923426)

de haaS en de maan In.één.van.zijn.vele.voorgaande. levens.werd.Boeddha.in.het.dierenrijk.geboren.als.haas..De.haas.leefde. vredig.in.het.grote.bos.en.had.vele. vrienden..Zijn.beste.vrienden.waren. de.otter,.de.aap.en.de.jakhals..Op. een.dag.besloten.de.dieren.in.het. bos.om.te.gaan.mediteren..De.haas. bedacht.dat.hij.en.zijn.vrienden.dan. ook.een.vastendag.moesten.nemen,.mààr….als.een.ander.dier.op. bezoek.zou.komen,.dan.moesten. de.haas.en.zijn.vrienden.wel.wat.te. .eten.kunnen.geven..De.haas.riep. gauw.zijn.vrienden.

“Luister,”.sprak.de.Haas,.“ik.heb. een.goed.idee!.Laten.we.gaan. vasten..Maar.we.moeten.wel.iets.te. .eten.vangen.voor.eventueel.bezoek. dat.komt.”.Alle.dieren.gingen.op. zoek.naar.iets.lekkers.voor.onverwachte.gasten.en.lieten.het.aan. elkaar.zien..De.aap.had.heerlijke. vruchten.gevonden..De.jakhals.vond. een.mals.stuk.vlees..De.otter.vond. een.vette.vis..Maar.de.Haas.vond. enkel.oud.en.dor.gras!.Zijn.vrienden. gingen.één.voor.één.naar.huis.om. te.mediteren….De.Haas.voelde.zich. een.beetje.stom..Iedereen.had.lekker..eten.om.weg.te.geven..Maar.hij. had.enkel.droog.gras..Na.lang.piekeren.vond.de.Haas.de.oplossing.. “Ik.geef.gewoon.mijn.eigen..lichaam. als.iemand.honger. heeft.”.De.Haas.was.blij.met.dit. idee.en.ging.verder.mediteren. De.Haas.mediteerde,.mediteerde. en.mediteerde..Tot.diep.in.de.nacht.. Van.een.afstand.keek.Indra,..god.van. de.donder.en.de.regen,.op.Haas. neer..Indra.wilde.de.Haas.wel.eens. op.de.proef.stellen..Hij.veranderde. zichzelf.in.een.oude.man.en.ging. naar.de.Haas.toe..“Ik.heb.honger,”. sprak.de.oude.man..“Heb.je.misschien.iets.te..eten.voor.mij?”.De.

Haas.glom.van.blijdschap..Eindelijk. kon.hij.een.ander.helpen..“Maak. gauw.een.vuur”,.zei.de.Haas. De.Haas.hing.zichzelf.in.het.vuur..De. oude.man.keek.toe.en.verbaasde. zich.over.de.moed.van.de.Haas.. Mààr….de.Haas.verbrandde.helemaal.niet..De.oude.man.duwde.de. Haas.uit.het.vuur. De.oude.man.was.zo.onder.de.indruk.van.de.goede.bedoelingen.van. de.Haas.dat.hij.zijn.geheim.niet.kon. inhouden..Hij.vertelde.de.Haas.wie. hij.was.en.veranderde.weer.in.zijn. ware.gedaante..De.Haas.was.stomverbaasd..“Ik.wilde.je.op.de.proef. stellen,.Haas,”.sprak.de..god.Indra.. “Dat.had.niet.gehoeven,.ik.doe.wat. ik.beloof,”.antwoordde.de.Haas. Indra.was.verbaasd.over.zoveel.wijsheid.en.hij.besloot.de.Haas.een.cadeau.te.geven..Hij.gaf.een.tekening. in.de.maan..De.Haas.was.super.trots. op.zijn.beeld.in.de.maan..Hij.riep. snel.al.zijn.vrienden..De.vrienden. waren.blij.om.de.eeuwige.tekening. in.de.maan..Als.je.vanavond.naar. de.maan.kijkt.en.een.haas.ziet,.dan. weet.je.hoe.dat.komt. (Bron: samsam, Benopberg)

www.jongerengids.be

Geloven.is.iets.van.alle.tijden.en.van. alle.plekken..De.meeste.godsdiensten..geloven.in.één.of.meerdere. goden..Die.heten.bijvoorbeeld.God, Allah, Jahwe of Boeddha..De. verschillende.godsdiensten.hebben. veel.met.elkaar.gemeen..Elk.op.hun. manier.geven.ze.zin.aan.het.leven.van. de.mensen.die.erin..geloven. Je.kan.ook.kiezen.om.zonder.een. .god.te.leven..Iemand.die.niet.gelooft,. heet.een.atheïst..Atheïsten.zeggen. dat.de.mens..god.zelf.heeft.uitgevonden.om.antwoorden.te.vinden.op.al. hun.vragen..Al.wat.we.niet.begrijpen,. schuiven.we.af.op..god..Wereldwijd. zijn.één.op.drie.mensen..atheïst..Wie. heeft.er.gelijk?.Niemand.weet.het.zeker..Je.moet.zelf.op.je.gevoel.afgaan.. De.meeste.godsdiensten.hebben. hun.eigen.regels..Islamieten.gaan.op. vrijdag.naar.de.moskee.en..eten.geen. varkensvlees..Katholieken..eten.op. vrijdag.geen.vlees.en.gaan.op.zondag. naar.de.kerk..Hindoes..eten.helemaal. geen.vlees..Je.kan.ook.kiezen.om. geen.vlees.te..eten,.uit.respect.voor. de.dieren.of.voor.je..gezondheid..Dan. ben.je.vegetarisch..Dat.heeft.niets. te.maken.met.een..godsdienst.

Je.kiest.zelf.wat.je.denkt.en.wat. je.gelooft..Zelfs.je..ouders.kunnen. je.niet.dwingen.om.een.bepaalde. .godsdienst.te.volgen..Ze.mogen. je.opvoeden.volgens.de.regels.van. een.bepaald.geloof,.maar.moeten.je. helpen.om.zelf een mening te vormen. Sommige.gelovigen.zijn.fundamentalistisch..Zij.aanvaarden.vaak.geen. vernieuwing.of.geen.ideeën.van. mensen.die.anders.denken..Extremisten.gaan.zover.dat.ze.denken.dat. iedereen.die.hun.geloof.niet.volgt,. het.niet.waard.is.om.te.leven..Dat. leidt.dan.vaak.tot..oorlog.of.grote.confl.icten..Gelukkig.zijn.die.mensen.in.de. minderheid..De.meeste.mensen.die. .geloven,.doen.dat.omdat.ze.zich.er. zelf.goed.bij.voelen,.en.omdat.ze.op. een.mooie.manier.willen.samenleven. met.andere.mensen.. Wat.je.ook.gelooft,.welke..godsdienst. je.volgt.of.ook.als.je.helemaal.niet.in. .god.gelooft,.het.belangrijkste.is.dat.je. altijd.respect.hebt.voor.mensen,.zelfs. als.die.andere.ideeën.hebben.

ieder Zijn eiGen God, eenVoudiG ToCh?

/ ,%

jonGerenGidS.Be Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer. uitleg.over..geloven.en..godsdienst. Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen:

+ Bestaat er maar één god?

Ja  Nee 

+ Moet je in een katholieke kerk altijd je schoenen uitdoen?

Ja  Nee 

+ Moet je hetzelfde geloof hebben als je ouders?

Ja  Nee 

+ Gaat iedereen naar de zelfde hemel?

Ja  Nee 

+ Zijn meisjes zonder hoofddoek slechte moslima’s?

Ja  Nee 

+ Ben je dom als je niet in een god gelooft?

Ja  Nee 

+ Krijg je van halal eten buikpijn?

Ja  Nee 

+ Mag je van geloof veranderen?

Ja  Nee 

+ Zijn Jezus en Mohammed sprookjesﬁguren?

Ja  Nee 

+ Is moraal ook een godsdienst?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Op.www.jongerengids.be/.god.kan.je.nakijken.hoeveel.je.er.juist.hebt!

www.jongerengids.be

doen!

Wil je meer WeTen?

de Geloof-heT-of-nieT QuiZ 1).Gelovige.Joden..eten.geen.paling.

Juist 

Fout 

2).Moslims.bidden.vijf.keer.per.dag..

Juist 

Fout 

3).Volgens.het.Oude.Testament.schiep.God.de. .wereld.in.één.dag..

Juist 

Fout 

4).De.Hindoegod.Brahma.heeft.vijf.hoofden.

Juist 

Fout 

5).Bij.de.Indianen.is.de.schildpad.het.symbool.voor. moeder.Aarde.

Juist 

Fout 

6).Sommige.Jaïnmonniken.in.India.lopen.altijd.in. hun.blootje.rond.

Juist 

Fout 

7).Volgens.hun.geloof.mogen.rastafari’s.hun.haar. nooit.knippen.

Juist 

Fout 

8).Cupido.was.de.Griekse..god.van.de.liefde.

Juist 

Fout 

9).Ra.was.de.Egyptische.zonnegod.

Juist 

Fout 

10).Volgens.de.Getuigen.van.Jehova.komt.Jezus. binnenkort.naar.de.aarde.om.140.000.mensen.mee. te.nemen.naar.de.hemel.

Juist 

Fout 

WeBSiTeS:

ConTaCT:

BoeKen:

Kinder- en jongerentelefoon Tel..102 www.kjt.org

+.www.samsam.net.is.een.leuke.website.met.weetjes.over.mensen.van. over.de.hele..wereld. +.www.nabbi.be.is.een.leuke.website. over..geloven,..god.en.de.bijbel.

+ Wat geloof jij? Laura Buller, Lannoo, 2005 + Geloof het of niet! Dieke van Ewijk, Pimentokinderboeken, 2009 + God en Co Kolet Janssen, Davidsfonds/Infodok, 2006 + God, Adonai, Allah: vragen over de drie grote religies Katia Mrowiec, Michel Kubler en Antoine Seifer, KBS, 2006

Als.je.met.iemand.wil.praten.over. .geloven.of..godsdienst,.kan.je.altijd. terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon.of.bij.een..CLB.

antwoorden:.1=.juist,.2=.juist,.3=.fout,.Hij.schiep.hem.in.zes. dagen.en.de.zevende.dag.rustte.hij,.4=.fout,.hij.heeft.er.vier,. 5=.juist,.6=.juist,.7=juist,.8=.fout,.Cupido.is.liefdesgod.van.de. Romeinen,.Eros.bij.de.Grieken,.9=.juist,.10=.juist

www.jongerengids.be

de Wereld

over milieu, NoordZuid, armoede, oorlog en vrede

leuK om leZen WaT Kan iK doen? Waarom.is.er..oorlog, Waarom.is.er.haat? Kinderen.met.ziektes En..armoede.op.straat? Ik.zou.wel.willen.helpen Maar.ik.weet.alleen.niet.hoe Ik.wil.wel.iets.betekenen Maar.wat,.wat.kan.ik.doen? Het.maakt.me.soms..verdrietig Die.beelden.op.tv Van.hele.nare.dingen Daar.zit.ik.best.wel.mee Want.hier.heb.ik.toch.alles? Een.huis,.een.bed,.een..school En.dan.durf.ik.nog.te.zeggen: .“Hè.bah,.weer.rode.kool” Daarna.voel.ik.me.schuldig En.best.wel.erg.verwend Want.in.mijn.hele.leven Heb.ik.nooit.honger.gekend

www.jongerengids.be

Mijn.kamer.vol.spullen Ik.heb.zelfs.ook.een.PC Maar.soms.zit.ik.te.denken Neem.alles.maar.weer.mee Natuurlijk.steunt.mijn.vader Altijd.het.goede.doel Dan.voelt.‘ie.zich.tevreden Het.geeft.een.goed.gevoel Toch.blijft.er.iets.knagen Ik.weet.niet.goed.waarom Ik.mag.toch.echt.niet.klagen Maar.ik.vind.mijn.leven.stom (Bron: Wat kan ik doen?, een liedjestekst uit Kinderen voor Kinderen van Anne-Marie Verbaan, Omroepvereniging VARA)

Wil jij mee de Wereld mooier maKen?

De..wereld?.Het.klinkt.zo.groots. en.veraf..Maar.dat.is.helemaal.niet. zo..Vroeger.moesten.mensen.het. vliegtuig.in.of.de.boot.pakken. om.de..wereld.te.ontdekken,.maar. vandaag.weten.kinderen.al.heel. vroeg.hoe.de.wereldbol.er.aan. de.andere.kant.uitziet.en.hoe.de. mensen.in.Amerika.of.Afrika.leven.. Je.kan..chatten.met.een.Braziliaanse.vriend,.foto’s.bekijken.van. woestijnen.of.tropische.wouden.of. naar.muziek.luisteren.van.kinderen. in.Australië. Op.de.televisie.kijk.je.naar.het. nieuws.van.over.de.hele..wereld,. je.zapt.in.één.klik.van.een.sportwedstrijd.in.Spanje.naar.een. adembenemende.natuurdocumentaire.of.een.nieuwsuitzending. in.Turkije..En.ook.via.de.nieuwste. zaktelefoons.kan.je.bellen,.surfen. en..chatten..De..wereld.ligt.echt. binnen handbereik.. Het.is.fantastisch.om.in.zo’n..wereld.te.kunnen.opgroeien..Maar. iedereen,.en.zeker.ook.kinderen. en.jongeren,.moet.meewerken.

www.jongerengids.be

om.van.die..wereld.een leefbare en fijne plek.te.maken..In.2006. woonden.er.6,2.miljard.mensen. op.de..wereld,.en.dat.aantal.blijft. .groeien..De.aarde.groeit.niet.mee. en.dus.moeten.we.zuinig.zijn.met. het.milieu..Kinderen.kunnen.daarbij.zeker.helpen..Door.met.de.fi.ets. naar..school.te.gaan.en.zo.schadelijke uitlaatgassen.te.vermijden..

Door afval te voorkomen en te recycleren...Door.zuinig.om.

te.springen.met..energie..Door.niet. altijd.nieuwe.spullen.te.kopen,. maar.wel.meer.naar.kringloopcentra te gaan..Je.kan.maar. beter.heel.vroeg.weten.dat.de. aarde.kwetsbaar.is.en.dat.we.daar. allemaal.iets.aan.kunnen.doen... Op.verschillende.plaatsen.in.de. .wereld.zijn.er.ook.aardig.wat. .problemen..Vandaag.zijn.er.150. miljoen.kinderen.in.de..wereld.die. niet.voldoende.te..eten.hebben.. Sommige.gezinnen.in.Afrika,.ZuidAmerika.en.Azië.moeten.leven. met.minder.dan.1.euro.per.dag.. Gelukkig.zijn.er.heel.wat.ontwikkelingsorganisaties.die.zich.

/ ,%

jonGerenGidS.Be inzetten.in.het.Zuiden.om.de.mensen.te.helpen..Ze.leren.hen.hoe. ze.voor.hun.eigen.voedsel.kunnen.zorgen..Ze.zorgen.ervoor.dat. boeren.in.arme.landen.een.eerlijke. prijs.krijgen.voor.hun.groenten.. Sommige.dokters.en.verpleegsters. gaan.gratis werken.in.ziekenhuizen.in.arme.landen..Veel.Vlaamse. jongeren.zetten.zich.in.hun..vrije. tijd.ook.als.vrijwilliger.in.voor. zulke.organisaties..Een.prettige.en. vooral.zinvolle.hobby.die.jij.later. misschien.ook.wil.doen? Veel.kinderen.weten.niet.dat.er.in België ook veel arme mensen. wonen..Maar.dat.zie.je.niet.altijd,. omdat.die.mensen.zich.verstoppen,.omdat.ze.niet.graag.toegeven.dat.ze.arm.zijn..Veel.kinderen. krijgen.niet.elke.week..zakgeld,.of. een.nieuwe..gsm.of.duur.speelgoed..Kinderen.kunnen.soms.niet. mee.op.uitstap.of.gaan.zwemmen,. omdat.het..geld.kost..Gelukkig. hebben.wij.in.ons.land.een.manier.om.mensen.die.niet.veel..geld. hebben,.te.helpen..Wie.geen.werk. heeft,.krijgt.dan.soms.een.tijdje. .geld.om.verder.te.kunnen..Ook.al.

lijkt.het.allemaal.nog.ver.weg,.het. is.belangrijk.dat.je.vroeg.leert,.om. op.een.slimme.manier.met..geld. om.te.gaan,.zo.kom.je.later.niet.in. de..problemen.. Als.je.wel.eens.naar.het.nieuws. op.televisie.kijkt,.weet.je.dat.in.de. .wereld.niet.alles.perfect.verloopt.. In.heel.wat.landen.is.er.oorlog.en. vaak.zijn.vrouwen.en.kinderen.daar. het.slachtoffer.van..Veel.mensen. moeten.vluchten.naar.andere. landen..Ook.natuurrampen.zoals. aardbevingen.en.overstromingen. zorgen.voor.veel.miserie..Maar.wil. dat.zeggen.dat.de..wereld.niets. te.bieden.heeft?.Helemaal.niet.. Kinderen.dromen.nog.altijd.van. een.grote.gezonde.groene..wereld,. waar.het.fijn is om te leven..Je. kan.die.droom.zelf.mee.helpen. uitkomen:.dichtbij.huis,.in.een. sportclub.of.een.jeugdbeweging,. of.bij.een.natuurbeweging.of.een. vriendengroepje..Wat.je.doet.en. hoe.je.dat.doet.is.niet.belangrijk.. Maar.wel.dat.je.niet.blijft.stilzitten.. Dat.je.beseft.dat.de..wereld.van. jou.is..Dat.je.van.de..wereld.een. fi.jne.plek.maakt.

Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over..milieu,..armoede,..oorlog.en..vrede. Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.deze.vragen:

+ Kunnen kinderen van 12 jaar soldaat worden?

Ja  Nee 

+ Mag je zomaar papiertjes op de straat gooien?

Ja  Nee 

+ Kan je zelf ook zorgen voor een beter milieu?

Ja  Nee 

+ Kunnen kinderen een oorlog stoppen?

Ja  Nee 

+ Is in Afrika iedereen arm?

Ja  Nee 

+ Wonen er teveel mensen op de aarde?

Ja  Nee 

+ Kan je beter met de ﬁets naar school dan met de auto?

Ja  Nee 

+ Is er genoeg water voor iedereen op de wereld?

Ja  Nee 

+ Zijn er mensen die moeten leven met minder dan 1 euro per dag?

Ja  Nee 

+ Is een spaarlamp beter voor het milieu?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Ga.naar.www.jongerengids.be/.wereld.en.kijk.hoeveel. vragen.je.juist.hebt?

www.jongerengids.be

doen!

Wil je meer WeTen?

maaK muZieKinSTrumenTen Van afVal Een.trommel.maak.je.van.een. groenteblikje.dat.je.aan.de.bovenkant.bedekt.met.een.oud.zeemvel.. Nog.een.beetje.versieren.met. kleurtjes.en.slingers....

En.klaar!

Een.rammelaar.maak.je.met.een. koker.van.bijvoorbeeld.een.keukenrol..Vullen.met.rijst.of.erwten,. de.uiteinden.dicht.maken,.nog. een.beetje.versieren.en.rammelen.maar!.Je.kan.ook.een.ballon. klein.opblazen.en.met.kranten.of. folders.bedekken.(papier.machĂŠ).. Bij.de.bovenkant.van.de.ballon. houd.je.een.kleine.opening..Je. hangt.hem.op.en.laat.hem.drogen..Dan.prik.je.de.ballon.kapot. en.vult.hem.met.bijvoorbeeld. bierdopjes..Je.steekt.de.stok. in.de.opening.en.laat.hem.een. stukje.naar.buiten.steken. (dit.wordt.later.het.handvat)..` Verder.dichtmaken.en.versieren..

Veel.plezier!

WeBSiTeS:

+.www.unicefkids.be.is.de.website.van. UNICEF,.een.organisatie.die.zich. inzet.voor.kinderen.over.de.hele. .wereld. +.Op.www.samsam.net.ontdek.je.hoe. kinderen.aan.de.andere.kant.van.de. wereldbol.leven,.leren.en..spelen. +.Alles.over.te.voet.gaan,.fi.etsen.en. veilig.op.weg.vind.je.op. www.octopusplan.be www.traphetaf.be www.zebraweb.be www.verkeersland.be

ConTaCT:

Als.je.met.iemand.wil.praten.over. het..milieu,.over..armoede.of..oorlog. en..vrede,.kan.je.altijd.terecht.bij.de. Kinder- en jongerentelefoon. Kinder- en jongerentelefoon Tel..102 www.kjt.org

BoeKen:

+ Kinderen zoals jij en ik Amanda Rayner, Sue Leonard, Lannoo, 2003 + De Vlecht Kolet Janssen, Davidsfonds/Infodok, 2005 + Kinderen van de weg Betty Melaerts, Clavis, 2006 + Hij of ik? Bettie Elias, Manteau, 2007 + Davidster Jennifer Roy, De Vries-Brouwers, 2009

www.jongerengids.be

reChT in je SChoenen over rechten, rechters, slachtoffers en daders

leuK om leZen dom roodhariG KleinTje! Maartje:.“Op..school.kwam.er.een. nieuw meisje,.Emma..Ze.werd.altijd.gepest,.gewoon.omdat.ze.lang. rood.haar.had..Sommige.kinderen. lachten.haar.uit..Soms.trokken.ze. aan.haar.haar.en.deden.ze.haar. pijn..Ik.vond.het.erg,.want.ze.was. best.wel.lief.en.slim.. In.het.begin.wist.ik.niet goed wat ik moest doen..Dus.ben. ik.naar.de.de.juf.gestapt..Onze. juf.–.echt.een.superjuf.–.heeft.een. heel.verhaal.verteld.over..pesten,. over.kinderen.die.anders.zijn,. over.groot.en.klein,.blond,.bruin. en.ros.haar,.over.sterke.kinderen. en.zieke.kinderen..Maar.ook.over.

www.jongerengids.be

wat.mag.en.niet.mag..Ze.vertelde. ons.ook.over.kinderen.die.heel. erge.dingen.doen.en.naar.de. .jeugdrechter.moeten..Gelukkig. was.dat.in.onze.klas.niet.nodig.. Omdat.ik.Emma.geholpen.heb,.is. ze.nu.mijn.beste.vriendin.” (vrij naar de brochure van de Kinderrechtencommissariaat, ‘30 vragen en antwoorden’ )

WeeT jij WaT je maG en nieT maG?

Afspraken.of.wetten.zorgen. ervoor.dat.we.allemaal.zonder. .problemen.kunnen.samenleven.. Afspraken.zeggen.wat.goed.of. fout.is..Wetten.zorgen.ervoor. dat.alles.ordelijk.en.overzichtelijk. gebeurt.en.iedereen.moet.de..wetten.naleven..Kinderen.moeten.zich. aan.de.regels.houden,.maar.ook. volwassenen.

DE WET

Kinderen.kunnen.zich.vaak.minder.goed.beschermen.als.hen. iets.misdaan.wordt..Daarom.zijn. er.speciale.kinderrechten.. Die.zorgen.ervoor.dat.ook.jij.je. mening.kan.geven..Pas.op:.je. mening.geven.betekent.niet.dat. je.mag.beslissen!.Maar.volwassenen.moeten.wel.met.jouw.mening. rekening.houden.

www.jongerengids.be

Het.Kinderrechtencommissariaat.komt.op.voor.de. rechten.van.alle.kinderen..Ze.geven.tips.om.zelf.iets.te.doen.voor. je.rechten..Als.je.vindt.dat.iemand. je.oneerlijk.heeft.behandeld,.of. als.je.vragen.hebt.over.je.rechten. als.kind,.dan.kan.je.bij.hen.terecht. voor.hulp. Als.mensen.met.elkaar..problemen. hebben.en.ze.kunnen.die.zelf. niet.oplossen,.gaan.ze.naar.de. rechter..Die.zoekt.dan.mee.naar. een.oplossing.voor.het.probleem.. Iemand.die.de.wet.niet.naleeft,. zal.ook.door.een..rechter.gestraft. worden..Ook.kinderen.kunnen.gestraft.worden..De.jeugdrechter. beslist.welke..straf.het.meest.gepast.is.om.je.weer.op.het.rechte. pad.te.brengen.

/ ,%

jonGerenGidS.Be In.de.wet.staat.dat.je.niemand. mag.mishandelen,.pijn.doen.of. misbruiken..Dus.ook.bij.kinderen. mag.je.dit.niet.doen..Ouders.die. hun.kinderen.slaan,.overtreden.de. wet..Maar.er.zijn.ook.andere.manieren.waarop.kinderen.pijn.wordt. gedaan..Dat.kan.door.te.schoppen,.duwen.of.knijpen..Als..ouders. of.andere.mensen.kinderen... pesten of vernederen,.dan. heet.dat.emotionele.mishandeling.. Maar.ook.door.kinderen.niet.goed. te.verzorgen.of.te.weinig..eten.te. geven.kan.je.ze.pijn.doen..Dat. heet.verwaarlozing..Als.iemand. je.begluurt.of.aanraakt.wanneer. je.dat.niet.wil,.of.als.iemand.je. dwingt.hen.aan.te.raken.of.naar. hun.naakte..lichaam.te.kijken,.heet. dat.seksueel misbruik..

Mishandeling.is.NOOIT jouw schuld!.Als.iemand.je.mishandelt,. dan.is.het.die.man.of.vrouw.die. iets.verkeerd.doet,.en.niet.jij..Zelfs. wanneer.dit.je..ouders.zijn..Vaak. durven.kinderen.tegen.niemand. vertellen.dat.ze.mishandeld.worden..Toch.is.dat.zeker.nodig..Zoek. hulp.bij.iemand.die.je.vertrouwt. of.zoek.hulp.bij.de.Centra.voor. Kindermishandeling..Want.als.kind. kan.je.dat.alleen.niet.oplossen.

Op.www.jongerengids.be.staat.veel.meer. uitleg.over.rechten.en.rechters.. Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden. vinden.op.bijvoorbeeld.deze.vragen:

+ Hebben kinderen minder rechten dan volwassenen?

Ja  Nee 

+ Is een advocaat voor kinderen altijd gratis?

Ja  Nee 

+ Mogen rechters kinderen naar de gevangenis sturen?

Ja  Nee 

+ Als je mishandeld wordt, moet je dan naar de politie?

Ja  Nee 

+ Is voor de lol iets kapot doen een misdrijf?

Ja  Nee 

+ Heb je voor steamen een strijkijzer nodig?

Ja  Nee 

+ Is kinderen slaan een goede straf?

Ja  Nee 

+ Als je iemand iets ziet stelen, moet je dat aan iemand vertellen?

Ja  Nee 

+ Kan je je ouders laten straffen omdat ze je pijn doen?

Ja  Nee 

+ Moet je altijd betalen wat je kapot doet?

Ja  Nee 

Ken.jij.de.antwoorden?. Surf.eens.naar.www.jongerengids.be/rechten en.kijk.hoeveel.je.er.juist.hebt!

www.jongerengids.be

Doen!

Wil je meer weten?

Ken je rechten!

WEBSITES:

Duid aan welke rechten je hebt 1) Recht op spel

juist 

fout 

2) Recht op 20 euro zakgeld per week

juist 

fout 

3) Recht op laat opblijven

juist 

fout 

4) Recht op inspraak

juist 

fout 

5) Recht op een gsm

juist 

fout 

6) Recht op onderwijs

juist 

fout 

7) Recht op een wereldreis

juist 

fout 

8) Recht op bescherming

juist 

fout 

9) Recht op een eigen geloof

juist 

fout 

10) Recht op gezondheidszorg

juist 

fout 

11) Recht op snoep

juist 

fout 

12) Recht op een piercing

juist 

fout 

13) Recht op informatie

juist 

fout 

14) Recht op opvoeding

juist 

fout 

15) Recht op privacy

juist 

fout 

16) Recht op voeding

juist 

fout 

++Op www.kindermishandeling.be vind je hulp als je zelf problemen hebt of iemand wil helpen die verwaarloosd wordt. ++Het Kinderrechtencommissariaat komt op voor de rechten van kinderen en jongeren. Wil je weten over wat je mag en moet doen? Je vindt het op www.kinderrechten.be. ++Op www.kinderrechtswinkel.be vind je alles over de rechten die jij hebt. En je kan er leuke spelletjes spelen over de rechten van kinderen.

Contact:

Als je met iemand wil praten over je rechten of over problemen met het gerecht, kan je altijd terecht bij de Kinder- en jongerentelefoon, bij het Kinderrechtencommissariaat (tel. 02 552 98 00) of bij een CLB. Kinder- en jongerentelefoon Tel. 102 www.kjt.org

Boeken:

++Alle kinderen tellen mee Ellen Tijsinger, Ploegsma, 2005 ++Waarom draagt de rechter een jurk? Katrien Vandewoude, Clavis/Mozaïek, 2003 ++Dat nare gevoel Martine Delfos, Bossum, 1999 ++Acht dagen met Engel Tanneke Wigersma, Lemniscaat, 2004 ++Alleen in het donker Luc Descamps, Abimo, 2007 ++Applaus zonder handen Leo Bormans, Clavis, 2009 ++Weg Bettie Elias, Clavis, 2005 ++De meester is een schat Bettie Elias, Clavis, 2002

Oplossing: op 2, 3, 5, 7, 11 en 12 heb je geen recht. Daarover beslissen je ouders.

www.jongerengids.be

alGemene info Heb.je.vragen.waar.je.in.deze.gids.of.op.de.website.toch.geen.antwoord. op.vindt?.Wil.je.graag.eens.praten.over.iets.wat.je.heel.erg.bezig.houdt? + Er is altijd iemand die luistert! Kinder- en jongerentelefoon tel..102 www.kjt.org + Alle informatie over kinderrechten en wat er over kinderen in de wet staat Kinderrechtencommissariaat Leuvenseweg.86 tel..02 552 98 00 kinderrechten@vlaamsparlement.be www.kinderrechten.be Kinderrechtswinkel Hoogstraat.81,.Gent tel..070.21.00.71 info@kinderrechtswinkel.be www.kinderrechtswinkel.be

www.jongerengids.be

TREFWOORDEN A

adoptiegezin ............................... 36 afval ........................................75, 78 armoede ...................... 72, 73, 77, 79 atheĂŻst . ........................................ 68

bang zijn ........................... 27, 30, 31 bibliotheek .............................51, 63 borsten ...................................12, 13 brus ........................................15, 39 buitengewone school................... 43

chatbox ..................................51, 53 chatten ..................... 7, 48, 51, 53, 75 CLB ............... 15, 23, 31, 39, 47, 71, 87 computer . .............. 50, 51, 52, 53, 60 computervirus.............................. 52

daders ..................................... 7, 80 discriminatie ............. 7, 16, 20, 21, 23 dokter . ............................. 12, 13, 15 drugs ......................................13, 15 dyslexie ....................................... 45

energie......................................... 75 eten................ 5, 12, 14, 15, 41, 66, 67, 68, 69, 70, 75, 84

extremist....................................... 68

ideeĂŤnbus . .................................. 44 internet . .............. 7, 48, 51, 52, 53, 55 internetquiz ................................. 54

minderjarig................................... 34 mishandelen ................................ 84 muurkrant .................................... 44

jeugddienst ................................. 20 jeugdrechter . ................... 36, 81, 83 jongens . ...................... 11, 12, 19, 25

kindermishandeling ................84, 87 kinderrechten ......... 41, 47, 83, 87, 88 Kinderrechtencommissariaat .... 81, 83,

familie . ... 7, 31, 32, 35, 37, 38, 39, 54, 57 forums.......................................... 51 fundamentalistisch....................... 68

gamen ........................... 7, 48, 51, 53 geld .................................. 37, 41, 76 geloven .................... 7, 64, 68, 69, 71 geschorst...................................... 43 gevaren........................................ 52 gevoelens ............ 7, 22, 24, 27, 29, 31 gezondheid ................... 8, 13, 15, 68 god .................7, 64, 67, 68, 69, 70, 71 godsdienst ............... 7, 64, 68, 69, 71 groeien ...................................12, 75 gsm . ................................. 51, 76, 86

handicap . .......... 11, 12, 15, 20, 39, 43 holebi .....................................28, 31 huiswerk ........................... 41, 45, 47

Kinder - en jongerentelefoon...... 15, 20, 23, 31, 39, 47, 55, 63, 71, 79, 87, 88

87, 88

Kinderrechtswinkel ........... 39, 87, 88 kringgesprek................................ 44 kringloopcentra ........................... 75

leefgroep . ..............................36, 43 leerlingenraad ........................44, 45 leraars . .......................... 7, 20, 40, 45 lichaam ............ 7, 8, 12, 13, 15, 67, 84

mailen . .......................... 7, 48, 51, 53 meisjes . .................. 12, 15, 25, 29, 69 menstueren - menstruatie............ 12 milieu . ...................... 7, 72, 75, 77, 79

www.jongerengids.be

NoordZuid ............................... 7, 72

omgangsrecht ............................. 36 online . ......................................... 51 ontwikkelingsorganisaties ........... 75 oorlog . ...........7, 68, 72, 73, 76, 77, 79 ouders ....... 5, 7, 20, 27, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39, 42, 43, 45, 49, 52, 53,. 60, 68, 69, 84, 85, 86

pesten ...... 5, 7, 16, 20, 21, 23, 41, 81, 84 pleeggezin .................................. 36 problemen . ................ 36, 39, 41, 47, 55, 75, 76, 83, 87

puberteit ..................................... 12

racisme ..................... 7, 16, 20, 21, 23 rechter ............7, 35, 36, 80, 83, 85, 87 recycleren .................................... 75 ruzie . ........................ 5, 20, 22, 33, 39

scheiden .................... 7, 27, 32, 35 37 school .......5, 18, 19, 34, 40, 41, 42, 43, 45, 46, 47, 59, 73, 75, 77, 81, 94

schoolreglement ......................... 43 seks . ......................... 8, 13, 15, 29, 31 seksueel misbruik ........................ 84 slachtoffers .............................. 7, 80 spelen ...... 14, 20, 30, 46, 60, 61, 79, 87 sporten - sportclub..... 12, 13, 20, 60, 61,

voedselpiramide . ........................ 14 voogd .....................................35, 37 vrede ............................. 7, 72, 77, 79 vrederechter ................................ 35 vriendschap ..... 5, 7, 16, 17, 21, 23, 28 vriendschapstest ......................... 22 vrije tijd .... 7, 34, 43, 56, 60, 61, 63, 76

63, 76 stief............................................... 35 straf ............................. 43, 57, 83, 85

wereld ............ 7, 37, 39, 42, 51, 54, 60,

thuis ... 7, 14, 32, 34, 37, 39, 42, 53, 59, 60

70, 71, 72, 74, 75, 76, 77, 79

wetten ......................................... 83

zakgeld ........................ 34, 37, 76, 86 ziek ......................... 12, 13, 15, 36, 81 ziekenhuis . .................................. 12

uitgesloten .................................. 43

vakantie ............................ 38, 44, 60 vegetarisch .................................. 68 verdrietig ................ 27, 28, 30, 35, 73 verliefdheid .............. 7, 24, 28, 29, 31 verliefdheidstest . ........................ 30 vernederen .............................20, 84 vervelen .............................. 5, 60, 63

www.jongerengids.be

Is een uitgave van het Vlaams Informatiepunt Jeugd vzw. Jongerengids.be is tot stand gekomen door de nauwe samenwerking tussen Ladda vzw, Piazza dell’Arte vzw, Content Cowboys, HolonCom en het Vlaams Informatiepunt Jeugd vzw. Teksten: Piazza dell’Arte vzw in samenwerking met Geert Delanghe en Het Vervolg Look & feel: Contentcowboys.com Website: HolonCom.eu Project Coördinatie: Vlaams Informatiepunt Jeugd vzw

Uitgave januari 2011 De teksten van de jongerengids.be werden geschreven voor november 2010. Sommige gegevens kunnen inmiddels gewijzigd zijn. Op de site www.jongerengids.be vind je de eventuele aanpassingen. De samenstellers kunnen niet verantwoordelijk gehouden worden voor eventuele onjuistheden in de publicatie. Overname van teksten is toegestaan, mits duidelijk leesbare bronvermelding en onder voorbehoud van weigering door het Vlaams Informatiepunt Jeugd vzw. Het Vlaams Informatiepunt Jeugd geeft naast de jongerengids.be van 8 tot 11 jaar ook een jongerengids.be uit voor 12 tot 15 jaar en voor 16+.

Gidsen bestellen? 02 289 06 36 of mail info@vipjeugd.be De gidsen steunen? 02 289 06 36 of mail info@vipjeugd.be Verantwoordelijke uitgever: Bert Mellebeek, Zuidlaan 25, 1000 Brussel.

Deze gids kwam tot stand met de hulp van verschillende organisaties en experts. We willen dan ook heel graag volgende mensen en organisaties bedanken voor hun feedback, input en ondersteuning: Anke Helsen (JAC Leuven), Anna Demuylder (HolonCom), Areta Lombary (JAC Westhoek), Barbara Poppe (Vlaamse Jeugdraad), Basisschool Windekind - Rumbeke, Els Van Hemelrijck (Kinderrechtencommissariaat), Frank Van Gastel (Piazza dell’Arte vzw), Geert Delanghe (Tekst op maat), Gerda Vanroelen (Agentschap sociaal cultureel werk), GLOC - Gemeentelijk Lager Onderwijs Centrum Sint Katelijne Waver, Hilde Cnudde (Kinderrechtencommissariaat), Jo Baetens (KSJ-KSA-VKSJ Landelijk Verbond vzw), Jo Vandenbossche (Vlaamse Dienst Speelpleinwerking), John Vermote (JIP De Panne), Joris Rossie (CJP), Karin Maes (Kinderrechtswinkel), Katrien Vermeire (Sensoa), Koen Lambert (JINT), Kris Stas (Steunpunt algemeen welzijnswerk), Kris Vanhemelryck (Klasse / redactie Maks!), Kristof D’hanens (Jeugdwerknet vzw), Kristof Francis (Idee Kids vzw), Lagere school Campus Toverfluit - Sint-Jans-Molenbeek, Lies Verhetsel (Sensoa), Lotte De Bruyne (Ladda vzw), Marc Ipermans (VVJ), Marjolein Haan (VIP Jeugd), Merijn Gouweloose (Chirojeugd Vlaanderen), Mieke Hulin (Jeugd en seksualiteit vzw), Mone Bennekens (KJT), Nathalie Van Lier (Ladda vzw), Patty De Bruyckere (opvoedingswinkel Antwerpen), Peter Thiessen (Het Vervolg), Peter Verdonck (Vigez), Ringo Vandermeeren (JAC Oostende), Robrecht Sierra (HolonCom), Rosie Roothans (KVG-groep (Gezin en Handicap)), Sarah De Laet (Ketnet), Scouts en Gidsen Vlaanderen, Sibille Declercq (Kinder- en jongerentelefoon vzw), Sigrid Eggermont (Jeugddienst Gent), Sofie Haex (Jac Lommel), Stedelijk Lyceum Paardenmarkt Antwerpen, Stedelijke Basisschool Leopold III Berchem, Stedelijke Basisschool School aan de stroom - Antwerpen-Linkeroever, Thomas de Grootte (Kamo vzw), Veerle Hendrikx (Team integrale Jeugdhulp), Virginie Adang (Wel Jong Niet Hetero vzw), Wouter Kersbergen (eindredacteur Yeti), Yasemin Yilmaz (Steunpunt Allochtone Meisjes & Vrouwen)

www.jongerengids.be

De snelste weg naar informatie voor jongeren