TuinSeizoen 06

TUINSeizoen

TUINSeizoen Juli 2019 ∙ € 6,95

Het nieuwe tuinieren!

www.tuinseizoen.com

Onderhoudsplan voor de heg

Het nieuwe tuinieren!

VAN DE TUIN KRIJG JE NOOIT GENOEG!

Inspirerende voorbeelden uit sfeervolle Engelse tuinen

Juli 2019

Gortdroge tuin? Deze 10 planten houden het wel vol

∙ Supermooie tuinorchideeën ∙ Zo stek je een vlier ∙ Verborgen pareltje: Herma’s theetuin

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 8 4 9

En ook

01906

Toptuin van Claus Dalby

TUINSeizoen

TUINSeizoen Juli 2019 ∙ € 6,95

Het nieuwe tuinieren!

Het nieuwe tuinieren!

VAN DE TUIN KRIJG JE NOOIT GENOEG!

Inspirerende voorbeelden uit sfeervolle Engelse tuinen

En ook Gortdroge tuin? Deze 10 planten houden het wel vol

∙ Supermooie tuinorchideeën ∙ Zo stek je een vlier ∙ Verborgen pareltje: Herma’s theetuin

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 8 4 9

01906

Toptuin van Claus Dalby

Juli 2019

COVERFOTO: GAP PHOTOS/VISIONS

Onderhoudsplan voor de heg

Inhoud

Tuinseizoen

www.tuinseizoen.com

Inspiratie

16 Good Old England 54 Sfeer van het Midden-Oosten 81 Mooi!

Reportage

24

8 Verborgen pareltje 38 De tuin op orde met Tuinhulpen.nl

Praktisch

34 Een mooie dichte heg 44 Zomerstek van vlier 50 De moestuin van Angelo 78 Tips voor een heldere vijver

En verder

6 Favoriet van Annemarie 15 Column door Laurence Machiels

22 Kweker in beeld 24 Sterke tuinorchideeën 30 In de tuin van Anne 62 De bloeiende tuin van

38 Deze 10 planten overleven zelfs de droogste zomer!

Pagina 68

54

68

Claus Dalby 68 10x planten voor droge zomers 72 Groen talent

Rubrieken

4 Welkom in Tuinseizoen 60 Tuinseizoen online 67 Puzzel 74 Tuinieuws 82 Volgende keer

Gratis bij een abonnement!

8

16 06| 2019 Tuinseizoen

3

Voorwoord

Mooie foto’s

Ineke Hoep-Schotanus uit Castricum mailde ons drie foto’s die ze vorig jaar in haar eigen tuin heeft geschoten. „Tuinieren, Tuinseizoen lezen én fotograferen gaat heel goed samen! Ik hoop dat u de foto’s mooi vindt!’’

Liefdevol verwaar­ lozen

Laten we allemaal wat nonchalanter gaan tuinieren.

Geniet van alles wat vliegt en zoemt deze zomer!

Ja cquelin e 4

Tuinseizoen 06|2019

FOTO: KEES BENNEMA

Laatst hoorde ik iemand klagen dat de gemeente de bermen zo slecht onderhoudt.

Ik was het daar niet mee eens. Het klopt dat we steeds meer hoekjes en randjes krijgen waar niet meer regelmatig wordt gemaaid. In plaats van kortgeknipt gras, zie je hier een feest van klaprozen, fluitenkruid, koolzaad en verdwaalde sierplanten uit naburige tuinen. Natuurlijk zitten daar ook brandnetels tussen en uiteraard schiet het hoge gras ook in bloei. Maar is dat erg? Het is vervelend als de onkruidzaden je tuin inwaaien. Dat bekent meer wieden, maar die verwaarloosde stukjes zijn ongelofelijk belangrijk voor ons allemaal. Wereldwijd is het aantal insecten met maar liefst 40 procent afgenomen, zo bleek uit een wetenschappelijke studie die begin dit jaar werd gepubliceerd.

Per jaar verdwijnt 2,5 procent van de insecten. Bovendien bleek al eerder uit een onderzoek van de Vlinderstichting dat er de afgelopen vijftig jaar maar liefst twintig vlindersoorten in Nederland zijn verdwenen en dit lijstje lijkt op korte termijn met nog eens tien soorten aangevuld te worden. Vlinders hebben behoefte aan waardplanten (brandnetels!) en nectarplanten. Net als veel andere insecten zijn ze gebaat bij rommelhoekjes waar planten door elkaar groeien, waar snoeiafval blijft liggen en ‘onkruid’ een kans krijgt. De afgelopen vijftig jaar zijn we in sneltreinvaart veel te netjes geworden. Alles moet worden afgemaaid en aangeharkt en strakgetrokken. Elke hoekje en elk stukje grond krijgt een bestemming. Uit mijn eigen jeugd weet ik nog dat je van die niemandslandjes had waar je hutten kon bouwen. Je waadde er door kniehoog gras en kon daardoor onbespied fikkie stoken. Het gaf insecten en kinderen de ruimte om een beetje te ravotten. Van levensbelang voor ons allemaal. Hierbij roep ik iedereen op om ook in de eigen tuin een beetje nonchalanter te tuinieren. In de hoekjes achterin de teugels wat te laten vieren en waard- en nectarplanten te kopen of te laten staan. Die liefdevolle verwaarlozing van mijn gemeente mogen we ook best in de tuin integreren. We zijn uiteindelijk allemaal verantwoordelijk voor het leefbaar houden van onze aarde.

Redactie: Je hobby’s zijn inderdaad goed te combineren. En met mooie tuinfoto’s zijn we altijd blij! Helaas konden we er maar twee kwijt.

Tuinen en cultuur op Mallorca

Collega’s Lidy en Monique van Tuinseizoen waren in mei op tuinen- en cultuurreis op Mallorca. ,,We zagen er zoveel mooie tuinen - soms met villa’s -, fraaie vergezichten in de bergen en aan zee, kleurrijke patio’s vol geurende rozen, gezellige pleintjes in de schaduw van enorme platanen…

Eén foto uitkiezen was nog een hele klus.’’ Wil je meer foto’s zien, kijk dan op instagram Tuinseizoen bij ‘Mallorca’.

Op de website www.tuinseizoen.com vind je alles over een nieuwe bestemming in het najaar: de Italiaanse Meren.

Verbena bonariensis is geen standvastig typje dat keurig op zijn plek blijft staan.

Herma’s theetuin

VERBORGEN PARELTJE

Wandelaars en fietsers zijn vaak verrast als ze tussen de weilanden in het buitengebied van Olst ineens op het bordje ‘Herma’s theetuin’ stuiten. Vanaf de weg is namelijk niets te zien van de kleurige borders die schuilgaan achter landschappelijk groen.

TEKST: ANNEMARIE GÖRTS FOTO’S: SIETSKE DE VRIES

Sanguisorba menziesii

STERKE TUIN ORCHIDEEËN ‘Exotisch zorgenkindje’, dat is de associatie die je krijgt bij orchideeën die van ver komen. Toch is dat niet terecht. Er zijn soorten die prima gedijen in ons klimaat en vanaf april tot september voor kleur zorgen in de tuin. Ontmoet Bletilla, Epipactis, Cypripedium, Calanthe en Pleione: stuk voor stuk echte schoonheden met een eigen karakter.

TEKST EN BEELD I.S.M. GARDENORCHID.COM

Exotische schoonheden

T

uinorchideeën zijn vaste planten die in de winter onder de grond verdwijnen en in het voorjaar weer opkomen. Elk jaar wordt het wortelgestel groter en sterker, en dat betekent dat de plant elk jaar meer bloemen produceert. In het algemeen geldt dat de genoemde soorten behoorlijk winterhard zijn en in de regel niet afgedekt hoeven te worden. Plant tuinorchideeën in het najaar wanneer de plant in winterrust gaat of in het voorjaar als de kans op stevige vorst is verdwenen. In het eerste voorjaar is het belangrijk om de plant wat vaker water te geven, zodat hij goed kan wortelen; daarna heeft de plant een normale waterbehoefte.

Bletilla Deze subtiele bloeier komt oorspronkelijk uit het verre

oosten en werd al rond 1794 in Europa gekweekt en in 1853 voor het eerst beschreven. Deze orchidee houdt van een lichte, beschutte plaats en niet van volle zon.

De bloemen zijn geel, paars, roze of wit en de plant bloeit van mei tot september. Geef tijdens het bloeiseizoen regelmatig water, maar zorg dat de plant redelijk droog de winter in gaat om bevriezen te voorkomen. Bletilla is slechts redelijk winterhard (ongeveer tot -10 °C). Dek de plant bij strenge vorst af met een laag compost om problemen te voorkomen. Zet hem in goed doorlatende, humusrijke grond. Dat kan de vollegrond zijn, maar deze orchidee is ook heel geschikt voor potten en bakken.

De plant wordt ongeveer 40 tot 50 cm hoog.

Veel tuinorchideeën, zoals deze Bletilla, zijn ook heel geschikt voor een pot op het balkon of terras.

06|2019 Tuinseizoen

25

Een mooie heg maakt je tuin extra groen!

Groene Passies VADER EN DOCHTER ALBERT JAN EN LINDA PASSIES ZIJN GEK OP GROEN. SAMEN RUNNEN ZE WWW.GROENEPASSIES.NL, EEN BLOG OVER ALLES WAT GROEIT EN BLOEIT. VOOR TUINSEIZOEN BEHANDELEN ZE DIT JAAR ELK NUMMER EEN THEMA EN GEVEN ZE PRAKTISCHE TIPS DIE JE OOK IN JOUW TUIN KUNT TOEPASSEN. HEB JE EEN TUINVRAAG VOOR ALBERT JAN EN LINDA? MAIL ZE AAN REDACTIE.TUIN@VIPMEDIA.NL

EEN MOOIE DICHTE HEG Het kost wat onderhoud, maar dan heb je ook iets moois: wij houden enorm van heggen. Het is een mooie natuurlijke manier om je tuin te begrenzen.

Bovendien heeft de natuur er veel aan: vogels nestelen en overnachten er veilig en beschut, en insecten en egels voelen zich er thuis in de schaduw.

C

FOTO’S: LINDA EN ALBERT JAN PASSIES, SHUTTERSTOCK, IRIS OTTEN (PORTRET)

onifeer, hulst (Ilex), laurierkers, taxus of thuja zijn erg geschikt voor groenblijvende heggen. Het blad valt niet af, dus in de winter heb je ook een mooie groene heg. Ideaal als je de heg ook als beschutting tegen nieuwsgierige blikken gebruikt. In tegenstelling tot een bladverliezende heg - die je, als het echt niet anders kan, in de winter mag snoeien - kan dat bij een groenblijvende heg niet. De kans op vorstschade is groot: dan zie je gele randen en plekken. Dit type heg bevat vaak ook een soort hars, dat aan je heggenschaar kleeft. Een groenblijvende heg eist dus extra onderhoud van je gereedschap.

Haagbeuk, meidoorn of Spaanse aak zie je vaak in een bladverliezende heg. Het blad wordt in de herfst geel en bruin, valt af in de winter en in het voorjaar zie je weer de groene uitlopers. Zo beleef je de seizoenen extra goed. Verwar de haagbeuk (Carpinus betulus) overigens niet met de beuk (Fagus sylvatica).

Het blad van de beuk wordt wel dor en bruin, maar blijft de hele winter aan de plant. Hij laat zijn blad pas vallen als hij in het voorjaar weer uitloopt.

2 Spit een geul van ongeveer 30 cm langs de lijn die je net hebt gespannen. Gebruik hiervoor een smalle steekschop. Let erop dat het touw recht gespannen blijft.

3 Idealiter doe je een laagje ‘beukengrond’ in de geul. Oudere beuken hebben speciale schimmels bij zich, waar de jonge boompjes goed op gedijen. Als je een beuk in je tuin hebt, kun je een laagje van het bovenste strooisel afschrapen.

4 Plaats de beukjes in de geul: 5 per m. Laat iemand anders de beuk op zijn plek houden, zodat je aan beide zijden van de heester een beetje grond in de geul kunt doen. Per 5 beuken kun je iets meer grond in de geul schuiven.

Loop voorzichtig langs het heggetje om de grond iets aan te drukken (niet aanstampen!).

5 Als alle beuken in de geul staan, voeg je nog wat grond toe en loop je er aan beide zijden nog eens langs. Dan ontstaat een gietrand.

Geef flink water.

6 Eventueel kun je de hoogste, uitstekende delen van de beuken nu al wegsnoeien.

Een week na het planten geef je de heg opnieuw water. In het voorjaar heeft de heg wederom flink wat water nodig. Gedurende het eerste jaar na aanplant van de heg is het belangrijk om hem regelmatig water te geven - in een droge zomer zeker eens per week.

Snoeien doe je ook al in het eerste jaar van de heg. Zorg dat hij smal blijft, dan blijft ook de onderkant dicht. Ook snoeien in de lengte is belangrijk. Hiermee start je in juli, en daarna

Haag planten Een bladverliezende haag kun je planten, zodra het blad is afgevallen: van november tot begin maart (bij vorstvrij weer).

1 Span een rechte lijn op de plek waar de heg moet komen.

06|2019 Tuinseizoen

35

DE TUIN OP ORDE MET TUINHULPEN.NL Kun je wel wat extra handen gebruiken in de tuin of ben je op zoek naar iemand die tijdens je vakantie je (moes)tuin kan verzorgen? Dan kan de website tuinhulpen.nl uitkomst bieden. Een van die tuinhulpen die je via de site in kunt schakelen, is de 32-jarige Nikki Vrees. Een echte tuinliefhebster die graag even bijspringt. In deze editie van Tuinseizoen vertelt ze over haar belevenissen als tuinhulp.

TEKST: NIKKI VREES FOTO’S: HANNEKE REIJBROEK

Handig platform

Aan plantvakken doen de heren niet.

De tuin is een bonte verzameling en alles mag door elkaar groeien.

‘Ik ben op de fiets gesprongen met hark en schep onder mijn snelbinders en klein gereedschap in mijn fietsmand.’

ZO DOE JE DAT!

ZOMERSTEK VAN DE VLIER

Juni en juli zijn goede maanden om je favoriete planten te vermeerderen door middel van stekken. Zo kun je zomerstek nemen van de vlier - een echte aanwinst voor je tuin! Maar het trucje werkt ook met veel andere heesters en kruidachtige planten. Ga dus snel aan de slag en je hebt in no time een tuin vol met gratis planten!

TEKST: KRISTEL ENGELEN FOTO’S: GAP PHOTOS, SHUTTERSTOCK

44 1

Tuinseizoen 06|2019

Zelf maken

TIP: Sambucus nigra ’Black Lace’ kan 4 m hoog worden, maar je kunt hem terugsnoeien tot elke gewenste hoogte.

NOG MEER ZOMERSTEKKEN Het nemen van zomerstekken wil eigenlijk niets anders zeggen dan dat je stekken neemt van planten die in blad staan, in tegenstelling tot de winterstekken die je neemt van de houtachtige delen van de plant. Er komen vrij veel planten in aanmerking voor het nemen van zomerstek.

Zo laten heesters en kruidachtige planten zich het gemakkelijkst stekken, maar ook veel vaste planten komen in aanmerking, denk maar Phlox en Pelargonium.

OOK NU STEKKEN: Hydrangea, Buddleja, buxus, Viburnum, lavendel, Forsythia, clematis, rozemarijn, Perovskia, Santolina, Salix, begonia, Calluna, Erica, Ceanothus, thuja, Mahonia en nog véél meer. Twijfel je of een plant geschikt is om zomerstekken van te nemen?

Probeer het gewoon!

Kijk op www.tuinseizoen.com/planten-stekken-juni voor meer informatie over zomerstekken.

06|2019 Tuinseizoen

47 8

1

SFEER VAN HET MIDDENOOSTEN Deze showtuin - gezien op de vorige editie van de Chelsea Flower Show - valt op door de islamitische invloeden. Zoals het stervormig waterelement waar vandaan waterkanaaltjes naar alle hoeken van de tuin lopen. Inspiratie voor deze showtuin haalde de ontwerper uit een bezoek aan een vluchtelingenkamp in Noord-Irak.

TEKST EN FOTO’S: ANNEMARIE GÖRTS

54

Tuinseizoen 06|2019

4

6

5

5

7

1

Kniphofia ’Royal Standard’

10X BESTAND TEGEN DROGE ZOMERS Opnieuw is er een heel warme zomer voorspeld en het is maar de vraag of er deze maanden wél regen zal vallen. Over deze vrolijke bloeiers hoef je je dan in ieder geval geen zorgen te maken. Ook als ze geen water krijgen, doen ze het goed.

TEKST: ANNEMARIE GÖRTS FOTO’S: IVERDE/MAAYKE DE RIDDER, SHUTTERSTOCK

Planten zonder zorgen Kniphofia ’Royal Standard’ (vuurpijl) Vorige zomer had deze vaste plant het erg naar zijn zin, want hij houdt van een warm, droog klimaat. De exotisch ogende bloeiaren van Kniphofia ’Royal Standard’ ogen spectaculair, mede door hun vurige tinten. In de tweede helft van de zomer lijken ze als echte vuurpijlen tussen andere vaste planten uit te schieten. Hoewel ze het ook goed doen op vochtvasthoudende grond, verdragen ze ook droogte goed.

Een mulchlaag stellen ze echter zeer op prijs, óók in de winter om de plant te beschermen tegen strenge vorst. hoogte: 80 cm * standplaats: zon * bloeitijd: juli-september ❶

Alcea rosea (stokroos) Stokrozen zijn echte die-hards. Hoe droger ze staan, hoe beter ze het doen, lijkt het wel. Dit komt door hun dikke penwortel waardoor een stokroos water dieper uit de grond kan halen dan de meeste andere vaste planten. Bovendien bevat deze penwortel reservevoeding en -vocht. Stokrozen houden van zon en warmte, dus een zomer zoals vorig jaar vinden ze sowieso heerlijk. Plant (of zaai) ze bij voorkeur op een beschutte plek, bijvoorbeeld in een zonnig geveltuintje.

Omdat ze hier vaak uit de drup staan, is er ook minder kans op roest. hoogte: tot 2,5 m * standplaats: zon * bloeitijd: juli-oktober ❷

aura lindheimeri ’Whirling G Butterflies’ (prachtkaars) Deze heerlijke vaste plant met luchtige bloeiaren is een zonnetje in de border, bijvoorbeeld als weefplant tussen andere vaste planten. De bloei begint in juli en gaat door tot ver in oktober waarbij de vlinderachtige bloempjes steeds hoger aan de stengel verschijnen. Vergeet niet de plant aan het begin van de winter af te dekken met blad, stro of dennentakken, want bij strenge vorst valt hij anders weg. hoogte: 100 cm * standplaats: zon * bloeitijd: juli-oktober ❸

2

3

4

5

Alcea rosea

Gaura lindheimeri ’Whirling Butterflies’

Crambe cordifolia Deze bijzondere vaste plant kan net als zijn zusje Crambe maritima (zeekool) makkelijk overleven op een gortdroge standplaats.

Crambe cordifolia vraagt echter wat meer ruimte. Uit de toef met grove, groene bladeren verschijnt aan het begin van de zomer namelijk een luchtige wolk van kleine bloempjes die wel 2 m hoog en breed kan worden. De transparante bloemenwolk geurt heerlijk zoet en trekt talloze bijen. Deze zonaanbidder kan ook in de halfschaduw, maar bloeit dan minder uitbundig. hoogte: 2 m * standplaats: zon * bloeitijd: juni-juli ❹

tipa tenuissima ’Ponytails’ S (vedergras) Een van de siergrassen die het geweldig doen op droge grond is Stipa tenuissima ’Ponytails’. Aan de ragfijne, vederlichte bloeiaren heeft dit lage grasje zijn volksnaam te danken. De strokleurige bloeiaren bewegen mee met elk zuchtje wind wat een dynamisch beeld oplevert, vooral als er meerdere exemplaren bij elkaar staan.

Op een zonnige plek op goed doorlatende grond gedijt hij het best. hoogte: 40 cm * standplaats: zon-halfschaduw * bloeitijd: juni-augustus ❺

Crambe cordifolia

Stipa tenuissima ’Ponytails’ 06|2019 Tuinseizoen

69

FOTO: SHUTTERSTOCK

Waterlelies worden graag in niet al te koud water geplant en daarom is een maand als juli daar prima geschikt voor. De planten houden van zon, dus de vijver moet wel 5 tot 6 uur per dag zon krijgen. Waterlelies gedijen het beste in rustig water, dus plant ze niet in de buurt van een waterspuwer of fonteintje.

Praktisch

12 TIPS VOOR EEN HELDERE VIJVER De natuurlijke vijver wordt voorzichtig weer wat populairder en dat is fijn, want water is heel goed voor het dierenleven in je tuin. Het kan een uitdaging zijn om je vijver mooi helder te houden. Onze 12 tips helpen je daarbij.

1

Een gezonde vijver heeft helder water.Voor het bepalen van de waterkwaliteit moet je onder andere de hardheid van het water (matig hard water is goed), de pH-waarde (tussen 7 en 9) en het nitraatgehalte (lager dan 25 mg/l) kennen. Je kunt deze waarden met een kant-en-klaar testsetje controleren, bij een ‘jonge’ vijver doe je dat vanaf het voorjaar om de twee weken.

2

Er bestaan talloze chemische middelen waarmee je de waterkwaliteit kunt verbeteren.

Doe je het liever eerst op natuurlijke wijze, probeer dan de zuurgraad van het water te verbeteren door het inzetten van microorganismen. Ook zakjes turf onder het wateroppervlak kunnen op langere termijn een goede maatregel zijn.

3

Algen en weelderig tierend kroos zijn het bewijs dat er in het water te veel voedingsstoffen zitten. Dit probleem kun je het beste aanpakken door het groene goedje uit de vijver te ‘vissen’. Schep zweefalgen en kroos met een zeer fijn schepnet uit het water.

Draadalgen kun je goed verwijderen door ze rond een ruwe stok te draaien. Ook bladeren en dood plantmateriaal moet je regelmatig verwijderen.

4

Hard water met een hoog gehalte aan calcium- en magnesiumzouten kun je verbeteren door zacht regenwater aan het vijverwater toe te voegen.

5

Snoeien, delen en schoonmaken is nodig, want vooral in ondiep water groeiende planten hebben de neiging om te woekeren.

Verwijder de wortels met een tuinmes. Niet uittrekken, daardoor zou je de vijverfolie beschadigen.

6

In de herfst komen door verterende bladeren in de vijver veel voedingsstoffen in het water terecht.Wie ze niet moeizaam met een schepnet van het wateroppervlak wil vissen, kan beter op tijd een net over de vijver spannen.

Dat vergemakkelijkt het werk.

7

Het klinkt vreemd, maar ook de planten aan de rand van de vijver moeten water krijgen. Op zeer warme dagen hebben ze net als de planten in de groente- of siertuin extra water nodig.

8

Voldoende zuurstof in het water is voor het biologische evenwicht van de vijver absoluut noodzakelijk. Het is daarom bijvoorbeeld belangrijk om voor voldoende, onder water groeiende, zuurstofplanten te zorgen. Je kunt ook zuurstof inblazen met behulp van een luchtpompje.

9

Waterplanten zet je bij voorkeur in plastic vijvermandjes of oude plantenkratten. Dan kun je ze makkelijk verplaatsen en verzorgen.

Je bekleedt ze van binnen eerst met jute om te voorkomen dat de grond uitspoelt.

10

Nieuwe vijverbewoners hebben tijd nodig om te wennen. Doe vissen eerst met het transportwater in een grote bak en voeg om de tien minuten wat vijverwater toe. Zo kunnen de vissen wennen aan de temperatuur en kwaliteit van het water in hun nieuwe omgeving. Zet de bak pas na een tot twee uur voorzichtig in de vijver en wacht tot de vissen er vanzelf uit komen. Raak de schubben van de dieren nooit met de handen aan!

11

Tuinvijvers met verschillende waterniveaus bieden veel verschillende planten een geschikt leefgebied en hebben weinig verzorging nodig.

Grote vijvers blijven vaak heel lang zonder de hulp van mensen‘schoon’.

12

Lelijke randen van vijvers kun je wegwerken met donkergekleurde turfblokken, natuursteenplaten, kiezels of een houten afdeklijst.

Het water in een grote, diepe vijver blijft gemakkelijker helder dan water in een kleine, ondiepe vijver.

06| 2019 Tuinseizoen

79