Denisa Silvanova over topsport en Ayurvedische massage COVERSTORY

Inspanning niet zonder ontspanning Topsport en Ayurvedische massage

Denisa Wagemaker-Silvanova was 23 toen ze tijdens een tennistoernooi in Slowakije van de ene op de andere dag niet meer kon lopen. Ze was letterlijk verlamd van de pijn. Medisch onderzoek leverde niks op. Het betekende een abrupt einde van haar glanzende tenniscarrière. Ze vertrok naar Nederland, de liefde achterna, om daar een nieuw bestaan op te bouwen. ‘Het gaat om de balans.’

tekst Sandra Rottenberg | fotografie Danielle van Stralen en Mary Brommer (tennisfoto)

Jaren later, als ze haar dan vijftienjarige zoon begeleidt op een toernooi in haar moederland, overkomt hém hetzelfde. Van de een op de andere dag verkrampen zijn spieren dusdanig dat hij geen voet meer kan verzetten. ‘Nu moet ik een andere weg zoeken naar genezing dan ik destijds zelf heb gevolgd’, besloot Denisa. Denisa ontvangt me bij haar thuis in NoordHolland. Een vrouw met een stralende lach, soepel van lijf en leden. Een sportvrouw met een grote dosis zelfrelativering en humor. Zowel haar zoon als haar dochter volgen een tennisopleiding aan een Noord-Amerikaanse universiteit en sindsdien vormen tennis, pilates en Ayurvedische massage voor Denisa een nieuwe drie-eenheid.

Een competitieve wereld Denisa Silvanova (1967) groeide als enig kind op in een artsengezin in Bratislava, de hoofdstad van Slowakije. Haar moeder was hematoloog, haar vader internist. Haar vader tenniste en organiseerde toernooien. Het sprak vanzelf dat Denisa al op jonge leeftijd meeging naar de tennisbaan om les te krijgen. ‘Je moet je voorstellen dat er in het toenmalig communistische Tsjecho-Slowakije geen amateursport bestond zoals we dat in Nederland kennen’, vertelt Denisa. ‘Als je in Oost-Europa ging tennissen omdat je ouders dat deden, of omdat je de sport aantrekkelijk vond, was dat met het oogmerk om professional te worden. Het was een heel competitieve wereld. Mijn ouders wilden me niet te jong daar al aan blootstellen, dus ik was vrij “oud”, een jaar of zeven of acht, toen ik met tennissen begon.’ Op de vraag of ze het als kind ook leuk vond om te tennissen antwoordt ze: ‘Leuk is niet het juiste

‘Ga met je zoon naar een Ayurvedamasseur, daar zweert Novak ook al jaren bij’

woord, het was gewoon onderdeel van mijn leven. Als kind zag ik het meer als werk, als verplichting. Het hoorde gewoon zo. Een heel ander uitgangspunt dan hier in Nederland waar sport voor kinderen en volwassenen vooral plezierig moet zijn. Het is echt een cultuurverschil. Daarom zijn Oost-Europeanen ook zo goed in sport’, vertelt ze met een lach. Het fenomeen ‘tennis zonder ambitie’, leerde ze pas toen ze hier kwam wonen.

Talent De kleine Denisa bleek talent te hebben en zo kwam haar leven helemaal in het teken van tennis te staan. Twee keer per dag op de baan, twee keer twee uur tennissen, conditietraining en massage. Het belang van massage voor sporters werd onderkend, vertelt ze, ‘maar het was een koude, pijnlijke massage, niet prettig om te ondergaan.’ In

het Tjecho-Slowakije van de jaren zeventig werd sport erg gestimuleerd. Ze kreeg bijvoorbeeld een aangepast schoolrooster. ‘De helft van de klas was trouwens zwemmer, kunstschaatser of skiër. Sport was dé manier voor het toenmalige TjechoSlowakije om zich als natie aan de wereld te tonen: ijshockey en tennis waren nationale sporten.’ ‘Ik was nationaal jeugdkampioen tot en met 18 jaar. Daarom kreeg ik bepaalde privileges, ik hoefde bijvoorbeeld geen toelatingsexamens te doen voor de universiteit; alle sporters werden ook universitair geschoold. Net als in de Verenigde Staten was sport onderdeel van de opleiding. Er werd rekening gehouden met je toetsen en examens. Ondertussen was ik als kampioen een beroemdheid. Ik werd herkend op straat.’ Genoot ze van het tennis? ‘Met de kennis van nu: eerlijk gezegd niet. Ik denk dat veel sporters van mijn generatie trouwens hetzelfde antwoord zouden geven. Mijn ouders waren trots op mij, ze hebben mij gestimuleerd. Ik was enig kind, ik voelde me verplicht om me aan hun verwachtingen te conformeren. Aan de andere kant gaf de publieke erkenning ook voldoening. Dat compenseerde het harde werken.’ Ze ging economie studeren, domweg omdat de faculteit aan de overkant van de tennisbaan lag. Wel zo makkelijk om de tennistraining en haar opleiding te combineren.

Ze woonde inmiddels twee jaar samen met haar Nederlandse geliefde in Amsterdam toen ze besloot weer te gaan spelen. Ze drong al snel door tot de Nederlandse tennistop. Ondertussen haalde ze haar diploma’s als tenniscoach, volgde een opleiding Belastingrecht aan de VU en ging aan de slag als belastingadviseur bij grote accountantskantoren. Op één daarvan ontmoette ze haar huidige man, overigens een goeie tennisser. Ze vestigden zich in een provincieplaatsje in Noord-Holland met een levendige tennisgemeenschap en kregen twee kinderen. Soms mist Denisa de dynamiek van de grote stad en af en toe kan ze verlangen naar het leven in de professionele tenniswereld. Ze mist ook haar kinderen die zo ver weg in de VS studeren, en haar bejaarde ouders die in Bratislava wonen en die ze nu vanwege de corona niet meer iedere maand kan bezoeken. Toen ze moeder werd, lag het voor de hand ook met haar eigen kinderen te gaan tennissen: ‘Ik kon ze geen balletles geven’, lacht ze. Toen haar zoon tijdens een tennistoernooi in Bratislava dezelfde uitvalverschijnselen vertoonde als Denisa zelf zo’n 25 jaar eerder, belde ze iedereen die ze kende om advies. Tenniscoach Marián Vajda, de trainer van de nummer één van de wereld, Novak Djokovic, zei haar: ‘Ga met je zoon naar een Ayurvedamasseur, daar zweert Novak ook al jaren bij.’ Denisa: ‘Mijn zoon vond de massage heel prettig, de pijn verdween en hij kon zelfs nog met de laatste ronde van het toernooi meedoen. Ik heb me vervolgens ook laten masseren. Dat was de eerste keer dat ik ervoer wat een ontspannende massage kan zijn: dat je bloed gaat stromen en je weer één wordt met je lichaam. Terug in

AYURVEDISCHE ZELFMASSAGE

Volgens de leer van Ayurveda is het heel gezond voor lichaam en geest om voor zonsopgang op te staan en de dag met een korte zelfmassage (abhyanga) te beginnen. Zo doe je dat:

1 Verwarm een klein beetje olie (bijvoorbeeld olijfolie of sesamolie), au bainmarie in een pannetje met heet water, boven een theelichtje of door het flesje op de verwarming te zetten.

2 Wrijf een paar druppetjes olie op de voorkant van je bovenbeen en masseer met je duim – of voor meer intensiteit met twee duimen - met kleine cirkelende bewegingen richting voet, langs je knieschijf, scheenbeen en kuiten, naar je voetboog. Blijf cirkels draaien met je duim aan de bovenkant, zijkant en onderkant van je voet. Voel waar de reflexzones zitten en druk een paar seconden op de plek die het meest gevoelig is (vaak de bal van je voet aan de onderkant).

3 Sluit de zelfmassage af met lange strijkende bewegingen vanaf het bovenbeen naar beneden tot de tenen, altijd in de richting vanaf het hart naar buiten, om de blokkades en ophopingen weg te halen.

4 Herhaal dit ritueel voor je armen: wrijf een paar druppeltjes warme olie op de schouder, elleboog en pols, maak opnieuw cirkelende bewegingen met je duim langs de hele boven- en onderarm en sluit af met lange strijkende massagebewegingen richting de vingers.

Je krijgt er een stralende huid en een ontspannen gevoel van harmonie en balans van.

‘… dus ik was vrij “oud”, een jaar of zeven of acht’

Nederland heb ik me meteen opgegeven voor de opleiding Ayurveda en heb die helemaal afgerond. Zo ben ik met de praktijk begonnen.’

Massage voor pupillen Af en toe wordt Denisa ingehuurd als coach van jonge spelers en belandt ze voor een internationaal toernooi in de VS of Zuid-Afrika. Ze traint haar pupillen niet alleen op de baan, maar geeft ze ook de Ayurvedische massage. ‘De afwisseling van concentratie en spanning met totale ontspanning door massage, maakt dat je optimaal kan trainen en presteren. Het gaat erom de balans te vinden tussen beide en dat je je daar bewust van wordt als speler. Door zelf te voelen hoe ver je kan gaan, vind je de sleutel tot succes. Tachtig procent van de spelers valt af omdat ze de sportieve belasting niet aankunnen. Dat is niet gezond.’ Het geldt eigenlijk voor iedereen, wil Denisa benadrukken: ‘Het dagelijks leven is ook topsport, zeker als je werk en gezin moet combineren.’ ‘De essentie van Ayurvedische massage is de warmte van de massage-olie die wordt aangepast aan jouw karaktertype en je stemming van het moment. Daarnaast gaat het om een lange strijkende beweging van hart naar buik, van benen naar voeten en van armen naar handen, waardoor energieblokkades worden opgeheven. Na een dergelijke massage lijkt het of je benen en armen vijf centimeter langer zijn geworden.’ Ayurveda bracht Denisa ook andere inzichten als het om het tennis gaat. ‘Ik ben me veel bewuster geworden van wat er tijdens een wedstrijd gebeurt en dat breng ik over in mijn training.’ Sinds kort heeft Densia de Pilatesopleiding afgerond. In haar praktijk biedt ze een combinatie aan van tennis, Pilates en Ayurveda voor iedereen die op een evenwichtige manier in conditie wil blijven. Ook is ze het veteranencircuit aan het verkennen. Volgend jaar wil ze weer met de kampioenschappen meedoen. Dat belooft wat!

website www.denisasilvanova.com