Oost-Vlaanderen Ondernemers 2022#4

APRIL - 2022

Onder nemers

Een maandelijkse uitgave van Voka – Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen | Jaargang 23 | nummer 04

magazine

We hollen van crisis naar crisis

Hoe wapenen Oost-Vlaamse ondernemingen zich?

Dossier circulaire economie: wanneer afval niet meer bestaat

Is jouw bedrijf jarig in 2022?

Vier het met Voka.

FEESTNUMMERS GEZOCHT! Is je bedrijf jarig in 2022? Laat je jubileumjaar niet onopgemerkt voorbijgaan en neem deel aan het Jubilee 2022-pakket van Voka Oost-Vlaanderen.

In juni publiceren wij immers opnieuw de fraaie en veelgelezen jubilarissenspecial bij ons magazine Ondernemers. Boordevol boeiende verhalen van succesvolle OostVlaamse bedrijven die dit jaar een mijlpaal vieren.

Voor jou een unieke kans om je jarige bedrijf in de kijker te zetten.

RESERVEER NU JOUW FEESTPAKKET

JOUW VERJAARDAGSVOORDEEL • 2 pagina’s in de jubilarissenbijdrage van Ondernemers juni met een uitgebreide reportage over jouw bedrijf, inclusief sterke fotografie en een advertentie.

• Extra aandacht voor je bedrijfsreportage op onze online kanalen (website, social media & e-news) • 4 gratis kaarten als eregast op een groot netwerkevent van Voka Oost-Vlaanderen.

We zetten jouw bedrijf in de bloemetjes.

Jouw gasten trakteren we op bubbels.

• Een professionele digitale foto van jou en jouw aanwezigen als aandenken aan deze feestelijke dag.

INTERESSE? Neem contact op met Rik Vyncke via 0477 30 21 32 of mail naar rik.vyncke@voka.be

Aan zet De voorzitter opent het debat

Zeilen hijsen bij storm Wanneer verschillende fenomenen met een negatief effect op de economie samenvallen en elkaar versterken, spreekt men van omstandigheden voor een ‘perfecte storm’. Het lijkt erop dat met de opeenvolging van ontwikkelingen in de wereld (Brexit, covid, Oekraïne), die copybook-storm nu volop woedt.

Ondernemingen toeven al maanden in erg woelig water en velen geloven dat het ergste nog moet komen.

Het onstabiele weer zorgt nu al voor zichtbare, grote schade: grondstoffenschaarste, ontsporende prijzen, stremmende toeleveringsketens.

In ons land waait het al jaren flink. Het Belgische weer is een aaneenschakeling van regenbuien en wind­stoten die zich aan elkaar hebben geknoopt tot een permanente storm met wisselende namen: structurele talentschaarste, loon­kosten­explosie, bevoorradingsonzekerheid, onderwijsnivellering, mobiliteits­krampen, arbeidsmarktverstarring…

Maar ook in onophoudelijk stormweer gaan bedrijven door. Net als de vissersboot in de Hollywood­ prent The Perfect Storm. Op zoek naar de ultieme wonder­baarlijke vangst aan het eind van een mager seizoen gaat de sloep uiteindelijk ten onder in de buurt van de visrijke… Flemish Cap*.

Wij willen niet dat onze bedrijven de dieperik ingaan. Voorwaarde om op koers te blijven is groei, zeker 2% per jaar. Daarom moeten wij meer mensen aan boord krijgen. Maar de Vlaamse schippers vinden nauwelijks nog matrozen, terwijl er massa’s mensen aan wal staan toe te kijken. Ook de klimaatuitdaging biedt kansen om duurzaam te groeien: de stap naar een circulaire economie (zie ook p. 16.) kan 2,3 miljard extra toegevoegde waarde brengen in de Vlaamse economie. De overheid zelf kan voor een gunstige bries zorgen door haar investeringen te laten groeien tot 5% van het bbp per jaar.

JEF WITTOUCK Voorzitter Voka – Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen

Maar de barometer wijst onveranderlijk op ‘onstuimig’. Bedrijven kampen met grote onzekerheid en druk. Investerings- en aanwervingsplannen dreigen her­ zien te worden. De energiedeal van vorige maand verandert weinig aan de malaise. Daarvoor biedt de overheid echt te weinig vertrouwen. Aan de beslissing om twee nucleaire reactoren nog tien jaar open te houden en subsidies toe te kennen aan twee nieuwe gascentrales en investeringen in duurzame energie, ging vijftien jaar steriel, politiek treuzeltheater vooraf. Een erg pijnlijke illustratie van de simpele Machiavellistische wijsheid: “Bij goed weer geen rekening houden met storm, is een veel voorkomende fout van mensen”.

De energiedeal zorgt voor meer rechts- en bevoorradingszekerheid, zegt men.

Ik ben er, eerlijk gezegd, niet gerust in. Of de kerncentrales tussen 2025 en 2027 zullen draaien is allerminst vanzelfsprekend.

Er is nood aan een fundamenteler beleid, zoals een sluitende visie op de nood­ zakelijke infrastructuur en in de eerste plaats een strategische aanpak van de klimaat­ problematiek. Inzetten op de beschikbaarheid van koolstofarme energiedragers en op een snellere energietransitie is de logica. Eenvoudig gezegd: de energieproductie meer in eigen land en in eigen hand houden via een meer gediversifieerde energiemix.

Tot nader order zorgt geopolitieke instabiliteit voor ongezien hoge energie- en grondstoffenprijzen.

Met weinig hoop op verbetering is de vraag hoelang onze bedrijven dit nog volhouden? Nieuwe langetermijncontracten voor energie dreigen drie tot vier keer duurder te worden. Energiekosten zijn bovendien een sterke drijver voor de prijs van basisgrondstoffen. Zo wordt alles duurder, stijgt de inflatie en gaan de loonkosten fors de hoogte in. In de mondiale concurrentiestrijd wacht de Europese productiebedrijven nog meer zwaar weer.

Waar blijft Europa met een tijdelijk crisiskader voor staatssteun?

Door de prijsstijgingen van olie, gas, elektriciteit en tal van grondstoffen bestaat de kans dat de eurozone, en ook België, de komende maanden in recessie belandt. Mochten wij het dak hersteld hebben toen de zon nog scheen, waren de zorgen nu een pak minder groot geweest. * Flemish Cap: onderwaterplateau ten oosten van Newfoundland (Canada)

1

40

50

Bamboe

Thuishaven

Colofon KANTOREN 9000 Gent – Lammerstraat 18 T 09 266 14 40 9300 Aalst – Werf 8 Web http://www.voka.be/oost-vlaanderen BESTUURSCOMITE VAN VOKA OOST-VLAANDEREN Jef Wittouck, An Bels, Erik Chabot, Jan Cornelis, Ann De Clercq, Ilse De Smedt, Christiaan De Wilde, Siegert Dierickx, Farida Doulami, Stefan Fesser, Dieter Hillaert, Alexander Hoogewijs, Geert Moerman, Griet Nuytinck, Karen Pieters, Wim Pynaert, Roseline Van Damme, Christine Van den Berghe, Kristof Van Hoorebeke, Jens Van Mol. EREVOORZITTERS VAN VOKA OOST-VLAANDEREN Luc De Bruyckere, Chris De Hollander, Ronald Everaert, Jean-Paul Van Avermaet, Marc Vereecken en Marcel Verschelden.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Geert Moerman Lammerstraat 18 – 9000 Gent HOOFDREDACTIE Jan Geers – jan.geers@voka.be EINDREDACTIE Sam De Kegel – sam.dekegel@voka.be WERKTEN MEE Jolyn De Baets, Sven Decaestecker, Sam De Kegel, Laurens Fagard, Jan Geers, Kattoo Hillewaere, Wim Kempenaers, Luc Nimmegeers, Ann Vandamme, Dirk Van Thuyne, Jan Van Gyseghem.

MAGAZINE REALISATIE LAYOUT Karakters, Gent, www.karakters.be DRUK Drukkerij Perka, Maldegem, www.perka.be PUBLICITEIT Rik Vyncke rik.vyncke@voka.be – 0477 30 21 32 Marie-Ange Sallemeyn, Ann Vandamme, pub.ov@voka.be, T 09 266 15 71

2

6

Op de cover

16

Dossier 46

53

Het zit in de genen

Voka fietst

Inhoud Actueel

Opinie

De maand van voka

6

1

32 Laatst bij voka

Op de cover Zes Oost-Vlaamse bedrijven over zakendoen in en met Oekraïne en Rusland

Zeilen hijsen bij storm

14 In de lobby Voka Oost-Vlaanderen promoot werken in eigen streek

42 De cijferfabriek Is straks elk beroep een knelpunt?

50 Thuishaven

Aan zet

56 Last post Oorlogswolken boven Europa

De havensprokkels

Telexen

Inspiratie

Vers ledennieuws

4

Trends 16 Dossier circulaire economie Een wereld zonder afval: realistisch of utopisch?

Deze 3 organisaties geven het circulaire voorbeeld

Déjà vu?

MG Real Estate geeft de oude Langerbrugge-centrale tweede leven

40 Bamboe Foodtechbedrijf Deliverect wil het universum veroveren

46 Het zit in de genen Hoe vader en zoon industrieel én emotioneel connecteren bij Master Chips

Omdat netwerkevents weer kunnen …

34 Sociaal ondernemen Voka Oost-Vlaanderen en Streekfonds Oost-Vlaanderen slaan de handen in elkaar

39 Vraag het @Voka Welke impact heeft het conflict in Oekraïne op de Vlaamse bedrijven?

49 Expert Ontdek hoe lerend netwerk Plato je valkuilen helpt ontwijken

53 Voka fietst Een editie voor echte Flandriens

54 Binnenkort bij Voka Op de agenda bij Voka Oost-Vlaanderen

3

Déjà vu?

Bedrijfserfgoed met toekomst

4

Déjà Vu?

Krijgt oude elektriciteitscentrale nieuwe economische energie?

Ooit was de elektriciteitscentrale van Langerbrugge de motor van het Gentse havengebied.

Ze werd gebouwd in 1913 door de Centrales Électriques des Flandres et du Brabant (CEFB).

Architect Eugène Dhuicque koos voor een decoratieve baksteenstijl. Bij een fusie in 1956 werd de centrale eigendom van EBES, het latere Electrabel. Er verrees een 102 meter hoge schoorsteen, nog altijd de hoogste van het land.

De centrale gebruikte steenkool, stookolie en aardgas als brandstoffen. De fabriek leverde elektriciteit voor algemeen verbruik en processtoom aan de omliggende bedrijven (StoraEnso, Kronos en Algist Bruggeman). Deze warmtekrachtkoppeling werd afgebouwd in 2010 en enkele jaren later definitief gestopt.

In de jaren tachtig en negentig huisvestte een deel van het gebouw ook het industrieel-archeologisch museum Energeia.

Na het vertrek van Electrabel kwam de oude energiecentrale in handen van vastgoedontwikkelaar MG Real Estate. Meer dan waarschijnlijk krijgt ze een nieuwe, economische functie in de toekomst. De Vlaamse regering maakte alvast een erfgoedpremie van 100.000 euro vrij. Met dat geld voert MG Real Estate instandhoudingswerken uit, zodat het imposante gebouw ondertussen niet verder verkommert.

TEKST SAM DE KEGEL – FOTO MG REAL ESTATE

5

Op de cover Vooraan in het nieuws

Oost-Vlaamse bedrijven over zaken in en met Oekraïne en Rusland

Matroesjka baart ene crisis na de andere Het beeld van de matroesjka, de bekende beschilderde houten Russische pop die deel uitmaakt van een reeks kleinere, in elkaar passende poppetjes, is actueel als nooit tevoren. In tegenstelling tot de mogelijks Japanse origine als gelukspoppetje, lijkt het Russische icoon dezer dagen drager te zijn van een veelheid aan problemen en crisissen die elkaar in een helse ketting opvolgen en versterken. Wij vroegen een handvol Oost-Vlaamse bedrijven die zaken doen in of met Rusland/Oekraïne naar hun eerste indrukken, vier weken na aanvang van het militair conflict. Het is een verhaal van totale verrassing, abrupt afgebroken groei, verwarring en de hoop op herstel van beloftevolle relaties.

TEKST JAN VAN GYSEGHEM

Zij gingen naar het Oosten…

LAROY GROUP – Wondelgem Pet products: eigen productie van voeding voor huisdieren en import/ export van toebehoren. De uitvoer is goed voor 20% van de omzet, maar groeit.

MEDEC INTERNATIONAL – Aalst Ontwikkeling en productie van anesthesieapparatuur. Met een omzet van 1,5 mio euro behoren Oekraïne en Rusland voor Medec tot de top 10 van de exportmarkten.

ROXELL – Maldegem Investeringsgoederen voor de veehouderij – staluitrusting voor pluimvee en varkens. 97% export. Het conflictgebied is goed voor 10% van de omzet.

SPIROMATIC – Nazareth Duurzame totaaloplossingen voor het verwerken van ingrediënten tot deeg.

90% is bestemd voor export.

TUPPERWARE – Aalst Productie van keuken- en huishoudelijke producten – containers voor opslag en bereiding van voedsel. 10% van de EMEA-omzet wordt gerealiseerd in Oekraïne en Rusland.

VAN HOOREBEKE TIMBER – Gent Import en bewerking van hout voor de professionele houthandel en industrie.

30% van de invoer komt uit Rusland.

6

“

Op de cover

Ik denk dat wij de effecten van het conflict nog jaren gaan voelen ANN DHONT SPIROMATIC

Een goede dertig jaar geleden leek alles nog de goede kant op te gaan. In 1986 komt er van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie voor één keer opmerkelijk nieuws. Partijleider Gorbatsjov kondigt voor het verstarde land twee revolutionaire concepten aan. ‘Glasnost’ en ‘perestrojka’, openheid en hervormingen, moeten de zieltogende en in zichzelf opgesloten Sovjetstaat, weer bij de tijd brengen. Toch stort de moloch in december 1991

alsnog in elkaar; het ontbinding­sproces wordt aangewakkerd door het felle streven naar onafhankelijkheid van vele volkeren en regio’s.

Sinds zijn aantreden als president in 2000 loert de onpeilbare Poetin naar kansen om de luister van het grote maar door het Westen ‘geminachte’ Rusland, te herstellen.

De uitspraak van de in 2018 overleden Amerikaanse Republikeinse senator en presidentskandidaat John McCain, – “Russia is a gas station, masquerading as a country” vat, schertsend en misprijzend, samen hoe velen in het Westen over het land denken.

De brutale aanval op buurland Oekraïne is een voorlopig triest hoogtepunt van Poetin om zijn gram te halen

in een poging zijn groteske usurpaties waar te maken.

Rusland de paria, de wereld de klos?

Een maand na het begin van de inval in Oekraïne blijft de afloop van het conflict onduidelijk en onzeker. Wat wel zeker is: de Russische campagne verloopt catastrofaal, Poetin toont zich met de dag feller en de oceaan van menselijke ellende zwelt elke dag aan.

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties veroordeelde massaal (141 landen) de Russische invasie; Rusland vond bij de stemming slechts vier medestanders. Opvallend was de onthouding van China. Het Westen – dat absoluut uit het militaire conflict wenst te blijven – lanceerde inmiddels een verni­etigend tegenoffensief onder de vorm van zware economische sancties. Het effect

Ann Dhont, Spiromatic: “Wij namen jaarlijks deel aan een beurs in Moskou. Contacten verliepen steeds goed; ik voelde me er altijd zeer welkom.”

7

Op de cover

“

Er is een zekere paniek rond energie en grondstoffen GINO VAN LANDUYT ROXELL

Gino Van Landuyt, Roxell: “Eens de oorlog voorbij zal Oekraïne overstelpt worden met hulpprogramma’s om de lokale economie te ondersteunen.”

hiervan is nu al merkbaar en zal Rusland op termijn hard raken (en kraken?). Het grootste land is nu al voor jaren verzekerd van het statuut van ‘paria van de wereld’.

De gevolgen van het geopolitieke conflict deinen uit tot ver buiten de grenzen van Oekraïne en Rusland. Net nu de ergste economische effecten van het covidspook stilaan achter de rug zijn, wordt het duidelijk hoe zwaar de hele wereldeconomie lijdt onder de oorlog.

Kuifje in Rusland Hoe kijken onze bedrijven aan tegen de gebeurtenissen? Volgens een onderzoek van de krant De Tijd hebben zowat 240 Belgische ondernemingen één of meer vestigingen in Rusland. Uit een rondvraag blijkt dat bijna geen enkel bedrijf wil vertrekken uit Rusland.

Zij die iets kwijt willen aan de pers, veroordelen de Russische invasie; sommigen zijn tegelijk kritisch voor de westerse sancties.

Die zouden enkel de gewone Rus treffen en België miljarden euro’s kosten als het fout afloopt. De Tijd citeert het Zeelse Drylock (producent van hygiënisch weg­werp­mate­ riaal) wiens twee fabrieken in Rusland blijven doorwerken, uit verantwoordelijkheid voor de werknemers en hun familie. Dat doen trouwens ook de Amerikaanse concurrenten in Rusland.

Maar het is op eieren lopen. Voor Belgische bedrijven die zich onvoldoende distantiëren van het Poetinregime dreigt reputatieschade en afwijzing door beleggers en institutionele investeerders. Vorig jaar waren Belgische

8

Op de cover

bedrijven goed voor 1,5 miljard euro aan directe investeringen in Rusland en voerden 1.556 Belgische bedrijven voor 3,4 miljard euro aan goederen uit naar Rusland.

Roxell, gevestigd in Maldegem en met een verkoopkantoor in Moskou, heeft zijn activiteiten in het conflictgebied grotendeels gestaakt. CEO Gino Van Landuyt ziet wel nog beweging op de markten in omliggende landen zoals Kazachstan, maar het vrachtwagentransport naar die gebieden loopt langs routes die Oekraïne en/of Rusland aandoen.

Rien ne va plus De wekenlange, massale opbouw van de Russische troepenmacht aan de Oekraïense grens mocht dan al voor toenemende ongerustheid zorgen in het Westen, weinigen in de economische wereld zagen het drama écht aankomen.

Ook bedrijven in de zorgsector ontsnappen niet aan de oorlogslogica die in gevechts­ zones geldt.

“Onze contacten in Rusland schrokken zich een hoedje toen de vijandelijkheden begonnen, zij waren helemaal in de war”, zegt Ann Dhont (Spiromatic). “Tot een week voor het begin van de oorlog werden er nog orders getekend.”

Ondertussen zijn de normale activiteiten van Belgische bedrijven in het conflictgebied stilgevallen of, op zijn minst, flink beknot.

De producent van anesthesieapparatuur, Medec International, krijgt geen stukken meer ter plaatse voor het onderhoud van zijn toestellen. “Ondanks degelijke vertegenwoordigers en een goede access tot het conflictgebied zijn er geen transporten meer mogelijk.

DHL, TNT en andere vertrouwde actoren zijn er mee gestopt”, geeft CEO Kristof Braem aan.

Bakkerijgroep La Lorraine, met hoofdkwartier in Ninove, legt de bouw stil van een nieuwe fabriek in de buurt van Moskou omdat die gedeeltelijk mee gefinancierd wordt door het Russische staatsfonds.

La Lorraine zet zijn groeiplannen voor de regio noodgedwongen in de koelkast. Hoe snel kunnen die er weer uit?

Medec International is nochtans vertrouwd met zaken doen in crisisregio’s. Onlangs werd nog met succes onderhandeld met de Syrische minister van Volksgezondheid over de levering van toestellen.

Tupperware dat vanuit Aalst de markt van EMEA-landen bedient, heeft zijn activiteiten in Oekraïne stilgelegd “uit veiligheid voor de medewerkers”. VP Supply Chain Luk Lescrauwaet: “In Rusland worden onze activiteiten voorlopig niet stopgezet. Tupperware zorgt voor een inkomen voor vele burgers in beide landen. Zij hebben niet om oorlog gevraagd en we trachten ze dan ook verder te steunen in deze moeilijke periode waarin de economische sancties de mens in de straat beginnen te impacteren.”

Kristof Braem: “Medische hulpverlening overstijgt veel breuklijnen. Bovendien is het vaak erg lastig om uit te maken welke partij de juiste is om mee te praten. Daarom zijn wij geneigd om de verantwoordelijkheid bij de gebruikers te leggen; uiteraard zullen wij nooit leveren aan partijen die zich uiten als terroristen, om maar iets te zeggen. De gesprekken met Syrië liepen overigens met de steun en goed­keuring van de Belgische overheid.”

Een exportverbod naar Rusland is voor de meeste bedrijven niet aan de orde.

“Medisch materieel is zelfs vaak vrijgesteld van invoertaksen,” verduidelijkt Medec.

“Al werden wij ooit wel geconfronteerd meteen verbod voor Iran.”

“

Oekraïense klanten zijn erg professioneel in de relatie, financieel solide en zijn het Engels voldoende machtig GERD VAN GHELUWE LAROY GROUP 9

Op de cover

Ook Spiromatic heeft geen hinder van een exportban. Ann Dhont wijst wel op de waarschuwingen die Credendo al een tijd eerder gaf voor uitvoer naar Rusland. “Onze tegoeden vallen nogal mee, zij vormen slechts een klein deel van de omzet. De wisselvalligheid van projecten en het gebrek aan stabiliteit van de roebel is een gegeven.”

Kristof Braem (Medec) leerde leven “met een erg bureaucratisch verlopende registratieplicht, zelfs tot op het niveau van de onderdelen. Men wil eigen fabrikanten beschermen. Ook in China ervaren wij dat sterk: daar kan een registratie tot 1,5 jaar vergen. Het is je reinste protectionisme.

Maar dat alles heeft ook een keerzijde: die starre opstelling dreigt hen zelf op te zadelen met verouderde toestellen en dat willen die landen toch ook niet.”

“Goederen invoeren in Rusland is altijd een tijdrovende zaak ”, bevestigt Ann Dhont van Spiromatic. “Twee weken is geen uitzondering om foto’s en documenten in orde te

krijgen. Het is allemaal niet zo evident en het is goed met partners te werken die de weg kennen.”

voedselprijzen nog verder op te lopen. De angst voor honger voor de bevolking van lageloon­landen is reëel.

Van elders, maar ook beter?

Hoewel Oekraïne en Rusland op zichzelf slechts relatief kleine economieën zijn, zijn deze landen voor sommige van onze bedrijven en sectoren van groot belang. Dat is onder meer zo voor de invoer van specifieke grondstoffen in de chemie, metaalverwerking, meubelindustrie en vooral voeding.

In 2020 was de invoer van oliehoudende en andere zaden en vruchten goed voor 47% van de totale import in Vlaanderen uit Oekraïne.

Granen vormden 16% van de invoer.

Om het aanvoerprobleem van zaden en granen (zoals gierst) te omzeilen, verkent Laroy Group andere leveranciersmarkten.

Volgens Bob Smitz zijn die wel te vinden, onder meer in Noord- en Zuid-Amerika, maar de producten uit die regio’s zijn onderhevig aan veel importrestricties en -heffingen. Bovendien gebruikt men er voor de teelt van die gewassen meer pesticiden.

Door een tekort aan bepaalde granen is Laroy ook genoodzaakt bepaalde recep­ turen aan te passen.

Die toevoer ligt nagenoeg stil; uit de Oekraïense havens vertrekt volstrekt niets meer. Belgische bedrijven gaan op zoek naar alternatieven. De hele crisis veroorzaakt onrechtstreeks een pijnlijk prijseffect want de grondstoffen – ook deze uit andere landen – worden duurder. Volgens experts dreigen de reeds twee jaar stijgende

Voor van Hoorebeke Timber uit de Gentse haven betekent Russisch hout een belangrijk deel van de toegevoegde waarde van het bedrijf.

Liquiditeiten nodig in uw bedrijf?

Wij kunnen u helpen via Sale & Rent Back operaties Vraag gratis naar uw mogelijkheden hieromtrent.

Discrete afhandeling. No cure, no pay.

Door de logistieke en betalingsproblemen ter plaatse en de stopzetting van de nodige certificaten (FSC vanaf 8 april en PEFC vanaf

Rendement op uw geld?

Beleg in vastgoed (4% à 8,5% netto huurrendement).

Momenteel 28 investeringsdossiers in aanbieding (op aanvraag).

Volledige discretie.

Bel of mail ons voor een afspraak

09 222 69 69 Bedrijfsvastgoed - M & A

10

Guldensporenpark 1A 9820 Merelbeke info@salenko.com www.salenko.com

2 maart) verwacht van Hoorebeke dat alle gerelateerde import­activiteiten in de praktijk steeds moeilijker zullen worden, ongeacht een mogelijke importban voor Rusland die op dit moment nog niet op de tafel ligt.

De creativiteit en wendbaarheid van bedrijven worden danig op de proef gesteld.

De Gentse houtimporteur heeft een taskforce samengesteld om alternatieve sourcing­ mogelijkheden op korte en lange termijn uit te werken. Wat absoluut voorop staat” geeft CEO Filip Van Pottelbergh aan, “is maximaal de continuïteit verzekeren naar onze klanten.”

“

Op de cover

Het allerbelangrijkste is dat de overheid de energieprijzen weet te beheersen LUK LESCRAUWAET TUPPERWARE

Net als veel andere bedrijven worstelt Medec eveneens met een tekort aan grondstoffen en componenten zoals pcb’s. “Het is tot een jaar wachten op componenten uit Taiwan”, illustreert Kristof Braem. Medec is dan ook volop bezig om potentiële leveranciers te screenen. ”Voor sommige producten lukt het om zelfs weer dichter bij huis in te kopen, ondanks (of dankzij) de opeenvolgende crisissen… Wij halen nu weer meer bij Belgische leveranciers, onder meer plaatwerk.”

Toeleveringsproblemen en transportprijzen zijn de grootste kopbrekens, aldus de CEO van Medec. “Voor de luchtvrachtsector lijkt een vroege kerst- en geschenkentijd aangebroken. Een anesthesietoestel naar Mauritius vliegen kost nu 1.400 euro i.p.v. 500 euro in pre-coronatijd. Dat alles heeft uiteraard te maken met de brandstofprijzen en de postcorona-schaarste, al geloof ik dat er ook misbruik in het spel is.”

Gino Van Landuyt van Roxell schat de prijsdruk en de inflatie als het grootste probleem in. “Er is een zekere paniek rond energie en grondstoffen. Wereldwijd zijn de stalprijzen al flink gestegen als gevolg van de prijsstijging van staal, kunststof en hout.”

Zaken doen met een beer Heeft de brutale agressie van Rusland in Oekraïne onze bedrijven wakker geschud uit een roes? Toont het land van Poetin nu zijn ware aard? Daar zijn onze Oost-Vlaamse gesprekspartners niet van overtuigd, enige nuance is op zijn plaats.

Luk Lescrauwaet, Tupperware: “In Rusland gaan de activiteiten gewoon door. Tupperware zorgt voor een inkomen voor vele burgers in zowel Oekraïne als Rusland.”

Ann Dhont (Spiromatic) “Wij namen jaarlijks deel aan een beurs in Moskou. Contacten verliepen steeds goed; ik voelde me er altijd zeer welkom.” Zij houdt aan haar Ruslandtrips een dubbele indruk over: “Ik denk terug aan 11

Op de cover

“

Ik ervoer een zekere norsheid en arrogantie in Rusland.

Het management is er vaak nog in handen van oudere mannen KRISTOF BRAEM MEDEC INTERNATIONAL

de Siberische stad Novosibirsk waar naast de moderne elementen zoals de universiteit en de militaire voorzieningen ook oude, gammele trams door de stad puffen, waarvan de deuren nauwelijks sluiten. Buiten de steden is de armoede echt wel opvallend.”

Laroy Group doet al vele jaren zaken in en met Rusland. Gerd van Gheluwe: “Wij voelden steeds respect en maakten duidelijke afspraken met elkaar. Er was een goede dialoog en ook de Russen namen het partnership steeds ter harte. Zeer vooruitstrevend ook: in een vrij traditionele markt tonen zij veel belangstelling voor premiumproducten. In de grote steden noteerden wij een afzet van 90% high end-producten. Zij gaven ons de indruk zeer internationaal gericht te zijn.”

Over Oekraïense klanten is Gerd lovend.

“Erg professioneel in de relatie, financieel solide en het Engels voldoende machtig.

De retailmarkt maakte in Oekraïne al een flinke evolutie. ” Gevraagd naar de aard van de Russische zakencultuur viel Gino Van Landuyt (Roxell) 12

“de eigen vorm van humor op. Je kan het ook een vorm van cynisme noemen, misschien.” Ervaring leerde hem dat grote klanten geneigd zijn voet bij stuk te houden in onderhandelingen. “Het is een beetje My way or the highway. Als zaken dreigen mis te lopen is er weinig oog voor eventuele eigen tekortkomingen en gaat men gewillig op zoek naar een ‘schuldige’.” Misschien een stuiptrekking van een jarenlange, heersende arbeidsattitude waarin het afschuiven van verantwoordelijkheid ingebakken was?

opnieuw volop te kunnen leveren. Overigens krijgt medische hulpverlening vaak voorrang.

Momenteel zal deze vooral op wondzorg gericht zijn, vermoed ik.”

Braem verwacht dat de zaak nog weken zal aanslepen. “Dé vraag is hoe Poetin hier uitgeraakt zonder gezichtsverlies.”

Kristof Braem van Medec ervoer in Rusland wel “een zekere norsheid – of noem het arrogantie. Ook de beperkte kennis van het Engels vormt, veel meer dan in Oekraïne, een barrière. Het management is er vaak nog in handen van oudere mannen.”

Bob Smitz (Laroy Group): “In normale tijden is het nu zaaitijd in Oekraïne, maar dat is nu niet mogelijk. Er zal dus in september geen normale oogst zijn.” De hele toestand noopt Laroy Group aan tot realisme. “Ons groeiverhaal zal vertraging oplopen, zowel in Rusland als in Oekraïne. De koopkracht is gekelderd en de roebel gaat de dieperik in. De vraag is of de consument nog petartikelen zal kopen als zijn koopkracht al te veel afneemt. Het is niet ondenkbaar dat wij in die landen opnieuw naar een situatie gaan waarbij huisdieren het moeten doen met de tafelrestjes, zoals vroeger het geval was.”

De toekomst? Turen in de taiga Kristof Braem (Medec) houdt er de moed in: “Eens het conflict voorbij denken wij

Gerd van Gheluwe beschouwt de Oekraïne­ crisis en haar gevolgen als een reality check voor het assortiment. Dat is breed

“Maar ik herinner me dat onze contacten buiten de zakelijke sfeer erg joviaal en hartelijk konden zijn. Ook dat is Rusland.”

Op de cover

en veel­zijdig en speelt in op voorkeuren van markten en landen. “Hopelijk blijft dat ook zo.”

Bob Smitz: “Belgische bedrijven hebben op de petfoodmarkt steeds een voorloperrol gespeeld. Het is zaak om deze positie in de wereld te behouden. Daarom moeten wij alles op alles zetten om voldoende grond­ stoffen te kunnen blijven sourcen.”

Kristof Braem, Medec International: “Een anesthesietoestel naar Mauritius vliegen kost nu 1.400 euro i.p.v. 500 euro in pre-coronatijd. Dat alles heeft uiteraard te maken met de brandstofprijzen en de postcoronaschaarste, al geloof ik dat er ook misbruik in het spel is.”

Voor Oekraïne ziet Gino Van Landuyt (Roxell) het wel goed komen. Hij verwacht dat - eens de oorlog voorbij - het land overstelpt zal worden met subsidies en hulpprogramma’s om de lokale economie te ondersteunen.

“Rusland is, met de huidige machthebbers, een ander verhaal.”

Van Landuyt ziet wel nog een investerings­ nood in de industrie, maar stelt tegelijk een soort winterslaap vast. Afwachten is de boodschap. “Ondertussen zetten wij wel meer de tering naar de nering.”

Ann Dhont van Spiromatic is er minder gerust in: “Er is nu duidelijk een omzet- en winstderving. Klanten willen wel doorgaan met projecten, maar kunnen dat niet; zij zijn on hold gezet. Ik denk dat wij de effecten van het conflict nog jaren gaan voelen. Vooral de prijs en de (on)beschikbaarheid van grondstoffen baren me zorgen: roestvrij staal, elektrische en elektronische componenten.

Wij volgen dit probleem reeds meer dan een jaar op.”

Als de toestand blijft aanslepen, zullen de gevolgen voor bedrijven niet uitblijven. Van Hoorebeke Timber geeft aan alles te zullen doen om economische werkloosheid te vermijden, maar voegt er aan toe “dit ook niet te kunnen uitsluiten. Wij volgen dit zeer nauwlettend op. Lopende productie-investeringen (nieuwe schaaflijn) worden geïmplementeerd maar de eerste positieve effecten zullen niet vóór 2023 plaatsvinden.”

Filip Van Pottelbergh, van Hoorebeke Timber: “Het Russisch Ministerie van Economie overwoog om een exportban van hout in te stellen, wat de facto zou neerkomen op een importverbod voor Van Hoorebeke.”

Bij Tupperware blijft het optimisme groot en leeft de overtuiging dat het conflict niet al te lang zal aanslepen. Luk Lescrauwaet verwacht dan ook geen additionele import­ restricties voor Tupperware- producten.

“Het allerbelangrijkste is dat de overheid de energieprijzen weet te beheersen.”

“

Wat absoluut voorop staat, is maximaal de continuïteit verzekeren naar onze klanten FILIP VAN POTTELBERGH VAN HOOREBEKE TIMBER 13

In de lobby Jouw belangen kamerbreed verdedigd

Voka Oost-Vlaanderen promoot met Jobsin.vlaanderen werken in eigen streek De gezondheid van medewerkers garanderen, aanvoerproblemen en schaarse grondstoffen, stijgende energieprijzen en bijhorende loonstijgingen: ondernemingen moeten veel bordjes in de lucht houden.

En daar komt de zoektocht naar geschikt talent bij, wellicht nog de grootste uitdaging. Nog nooit waren er zo veel vacatures voor zo weinig werkzoekenden. Het gebrek aan personeel beperkt het economisch groeipotentieel. Omdat mobiliteit vaak een drempel is om mensen aan het werk te krijgen, bundelt Voka Oost-Vlaanderen de krachten met ondertussen vijftien steden en gemeentes om lokale bedrijven met hun vacatures zichtbaar te maken. Eind maart lanceerden Ronse, Oudenaarde, Kruisem, Kluisbergen en Gavere bij Samsonite samen hun deelname aan Jobsin.vlaanderen, in het bijzijn van burgemeesters, schepenen en bedrijfsleiders.

TEKST JAN GEERS

De analyse die Voka Oost-Vlaanderen maakt, laat weinig aan de verbeelding over. Het aantal vacatures in de Vlaamse Ardennen stijgt sterk. Zo werden er het voorbije jaar 11.330 vacatures gepubliceerd wat neerkomt op een stijging van 50%. In combinatie met een sterke daling van het aantal werkzoekenden (zo’n 12% minder het laatste jaar), verbaast het niet dat bedrijven hun vacatures niet ingevuld krijgen.

VDAB noteert bijvoorbeeld slechts 8.170 werkzoekenden in de Vlaamse Ardennen.

Dit betekent een concrete rem op de groei en de toekomstplannen van bedrijven in de regio. Tijdens de voorstelling bij Samsonite gaf burgemeester Dupont uit Ronse aan dat ook de stad zelf, als werkgever, geconfronteerd wordt met de krapte op de arbeidsmarkt en dat alle initiatieven dus met twee handen moeten gegrepen worden.

14

Slechts 1 op 5 werkt in eigen gemeente Wat opvalt is het lage percentage inwoners dat in eigen gemeente werkt. Met slechts 1 op 5 inwoners die in de eigen gemeente werken, scoren de Vlaamse Ardennen beduidend slechter dan het Vlaamse gemiddelde, dat op 1 op 3 werknemers ligt. De vele jobopportuniteiten maken het duidelijk: de Vlaamse Ardennen zijn naast een mooie woonregio ook een erg aantrekkelijke plaats om te werken. Jobsin.vlaanderen wil inzichtelijk maken welke werkgevers en vacatures er zijn dicht bij de woonplaats en promoot werken in eigen streek.

vergroot het de naambekendheid van hun bedrijf. Bedrijven uit de deelnemende gemeentes kunnen eenvoudig én gratis de koppeling met hun vacaturepagina leggen, zodat het platform alle openstaande vacatures bundelt. Op de voorstelling van het initiatief in De Vlaamse Ardennen gaven bedrijfsleiders aan dat ze door de krapte op de arbeidsmarkt vaak vanuit een bredere regio mensen moeten aanwerven. Vaak zorgen de vele verplaatsingsuren voor die medewerkers ervoor dat ze minder lang in die job actief blijven. Aanwerven in eigen streek heeft dus ook voordelen als het om retentiebeleid gaat.

Vacatures invullen met lokaal talent Voor bedrijven is dit jobplatform een extra hulpmiddel om vacatures in te vullen met lokaal talent. Daarnaast versterkt het platform hun employer branding en

Ook andere lokale besturen werken mee aan ‘jobsin’ Naast de vijf gemeentes uit de Vlaamse Ardennen, zetten nog tien Oost-Vlaamse gemeentes hun schouders onder het

Focus

De 15 gemeentes die samen hun schouders zetten onder het initiatief Jobsin.vlaanderen

initiatief. Het gaat om Buggenhout, Eeklo, Evergem, Hamme, Lebbeke, Lievegem, Merelbeke, Nazareth, Wetteren en Zele. Bent u actief in één van deze gemeentes? Plaats dan ook uw vacatures gratis online. Voor meer initiatieven van Voka OostVlaanderen rond arbeidsmarkt, bezoek www.voka. be/communities/arbeidsmarkt-onderwijs) Ruimte om te ondernemen (én aan te werven) Het zichtbaar en bekend maken van lokale vacatures is belangrijk en kan helpen in een beleids­ domein als arbeidsmarkt waar lokale besturen vaak niet erg veel instrumenten hebben. Maar ook de ontwikkeling van nieuwe ruimte moet helpen om de lokale economie vooruit te stuwen. Dat gaf Joop Verzele, burgemeester van Kruisem, aan tijdens de lancering eind maart. Het is hoog tijd dat de zone Zaubeek, tussen Kruisem en Zulte, verder ontwikkeld wordt, iets waar Voka Oost-Vlaanderen het volmondig mee eens is.

AANKOMENDE VOKA POLITICA’S IN DE REGIO 25 april

Eeklo

28 april

Erpe-Mere

6 mei

Dendermonde

9 mei

Evergem

13 mei

Zottegem

19 mei

Nazareth

Oorlog in Oekraïne: de meest gestelde vragen Sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen, is er een sterke Europese reactie gekomen die zich laat voelen in tal van sectoren.

Voka stelde een informatiepagina samen met antwoorden op de meest prangende en actuele vragen.

15

Dossier Circulaire economie

Hoe circulair is onze (Oost-)Vlaamse economie al?

Wanneer afval niet meer bestaat Dankzij een circulaire economie reduceren we de milieu-impact van onze economie enorm, worden we minder afhankelijk van import van dure grondstoffen én materialen en creëren we kansen voor (sociale) innovatie en extra jobs. Driemaal goed nieuws, maar de weg naar een 100% circulaire economie is nog lang. Vlaanderen Circulair trekt mee aan de kar.

TEKST SAM DE KEGEL

Alles van waarde is weerloos, dichtte de Nederlandse dichter Lucebert ooit betoverend mooi. In een circulaire economie heet dat dan: alles van waarde is waardevol.

In een ideale, circulaire economie bestaat geen afval en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt. Afval is de nieuwe grondstof. We kunnen grond- en reststoffen opnieuw volledig inzetten door duurzaam design, reparatie, hergebruik, upcycling, 16

refurbishing en recycling. Denk bijvoorbeeld aan het downcyclen of upcyclen van voedsel­ overschotten (zie p 21.), tapijt (zie p 22.) koffiegruis (zie p 23.), bouwafval, kledij, enzovoort.

Het tegenovergestelde van die circulaire economie is de klassieke, lineaire economie.

Hierbij wordt geproduceerd volgens een ‘maak, neem en gooi weg’-model. De tijd hijgt in de nek van die lineaire economie.

Enerzijds zitten we in een ecologische crisis: ons gebruik van grondstoffen heeft een onhoudbare impact op de planeet. Die impact moet ingeperkt worden. Anderzijds zijn we erg kwetsbaar: de meeste grondstoffen in onze economie komen uit het buitenland. Schokken in de bevoorrading – één virus of een geblokkeerde tanker kan daar al voor zorgen – voelen we heel snel: aan de pomp, in de winkel, op de bouwwerf.

Dossier

Vlaanderen Circulair: knooppunt, inspirator en matchmaker Vlaanderen Circulair is het knooppunt, de inspirator en matchmaker voor circulaire economie in Vlaanderen. Het is een partnerschap van overheden, burgers, bedrijven, non-profit en kenniswereld die samen actie ondernemen. Het operationeel team, dat voor de dagelijkse werking instaat, is ingebed in OVAM. Op hun website vind je o.a. handige b2b-tools die je als ondernemer kunnen helpen om circulaire principes in de praktijk toe te passen.

De concurrentiestrijd om grondstoffen zal alleen maar toenemen. Die afhankelijkheid van buitenlandse grondstoffen moet dus ook ingeperkt worden. En terwijl we dit verhaal schrijven, exploderen door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne de energie- en grondstoffenprijzen, zoals die van aardgas, tarwe, oliezaden, nikkel en palladium.

Veel efficiënter omgaan met grondstoffen, materialen, energie, water, ruimte en voedsel door kringlopen slim te sluiten wordt dus meer dan ooit de boodschap.

Circulaire knowhow exporteren Ondertussen groeien steeds meer Vlaamse circulaire start-ups door tot scale-ups en exporteren ze hun circulaire knowhow. In de textielsector is één van de bekendste het Oost-Vlaamse Resortecs, opgericht door Cédric Vanhoeck. In het traditionele verwerkingsproces worden grote hoeveel­heden kledij verbrand of tot kleine stukjes geshredderd. Knopen en ritsen belanden bij het afval, de kleine stukken textiel worden tot vezels afgebroken en in het beste geval gemengd met nieuw materiaal.

Resortecs, dat reeds verschillende awards in de wacht sleepte, zocht en vond een oplossing om alle soorten kledij circulair te maken.

Hun slim naaigaren smelt door warmte waardoor de stof, ritsen en knopen loskomen zonder dat er gesneden of geshredderd moet worden. Oude kleding dient zo gemakkelijk als grondstof voor nieuwe. Ondertussen heeft de start-up 1,4 miljoen euro opgehaald en testen bekende modemerken hun garen.

Ook in de bouwsector lopen er al heel wat circulaire initiatieven. Bij sloop- en bouwafval, dat vroeger zo snel mogelijk ‘weg’ moest,

zie je nu een grote verschuiving naar een hoogwaardiger recyclage en zelfs hergebruik.

Dat merkt ook Veerle Labeeuw, zij faciliteert en coördineert netwerken rond circulair bouwen voor Vlaanderen Circulair. Daarnaast verdiept ze zich ook in circulair aankopen en de jobs en skills rond circulair ondernemen.

“Er komen steeds meer hergebruikinventarissen”, vertelt ze. “Steden, gemeenten en grote bedrijven die aanbesteden, vragen bij een nieuwbouw of renovatie om materialen van oude gebouwen die afgebroken worden, te hergebruiken. Soms hinkt de wetgeving nog wat achterop, maar je ziet echt een kentering.”

Veranderingsgericht – lees: modulair – bouwen, wordt een van de grootste uitdagingen voor de bouwsector in de nabije toekomst. “En niet enkel op het gebouwniveau, maar ook op het wijkniveau, zodat die later van functie kan veranderen indien nodig”, weet Labeeuw. “OVAM heeft een gids die uitlegt waarover je allemaal moet nadenken bij veranderingsgericht bouwen.

Bij Vlaanderen Circulair hebben we een zogenaamde digitale ‘Ambitiekaart’. Je kiest op welke circulaire ambitie je wil inzetten en dan krijg je alle mogelijke strategieën. Je kan bijvoorbeeld de totale hoeveelheid materialen proberen te reduceren door hergebruik, refurbishing, upgraden of delen. Denk ook aan het delen van gebouwen. ’s Morgens zit de school er in, ’s avonds de sportclub.”

“Maar ook: hoe kan je niet-hernieuwbare virgin input reduceren door bijvoorbeeld door het aantal recycled of biobased content te verhogen. Of hoe kan je de gebruiksduur verlengen door garanties op te rekken, betere contractuele afspraken te maken rond onderhoud en herstel en door te ontwerpen

voor lange levensduur. We moeten nu nadenken over hoe producten en materialen later gemakkelijker kunnen hergebruikt of gerecycleerd worden. Vooral dat laatste is soms moeilijk voor traditionele architecten, die denken dat dit nog een ver-van-hunbedshow is, terwijl studies aantonen dat dit helemaal niet zo is.”

Ook in de wereld van infrastructuur- en wegeniswerken beweegt een en ander. In Waasmunster gooit betonbedrijf De Bonte momenteel hoge ogen met hun circulair zwavelbeton in plaats van het klassieke cementbeton. De technologie van het duurzame beton is gebaseerd op het smeltpunt van zwavel. Hoewel je tijdens het productieproces van zwavel­beton warmte nodig hebt (ca.130°C), ligt de temperatuur veel lager dan bij de productie van cement waarbij je al vlug spreekt over 1.400°C. Daardoor is ook de CO²uitstoot van een dwarsligger in zwavelbeton veel lager dan een ligger uit cementbeton.

In 2011 werd De Bonte gecontacteerd door oliemaatschappij Shell. Zwavel is een restproduct bij het raffineren van aardolie en die overschotten wilden ze gebruiken in nieuwe toepassingsgebieden. “Ze waren op zoek naar een partner met kennis van zaken. We waren meteen overtuigd van de meerwaarde die het product zou opleveren en gingen met hen in zee”, zegt Ellen De Bonte. Een jaar nadien ging een team van De Bonte aan de slag met de technologie om een duurzaam alternatief te maken voor spoordwarsliggers en rioolbuizen. Ondertussen is de technologie gevalideerd, is De Bonte op een site in het Waalse Bergen gestart met productielijnen voor zwavelbeton en is o.a. Infrabel klant.

Hun product is volledig circulair omdat je het nadien kan smelten en hergebruiken.

17

Dossier

In de toekomst wil De Bonte ook zijn eind­ producten leasen aan klanten zoals Infrabel.

Zo blijven ze eigenaar van hun product en smelten ze die opnieuw als ze aan vervanging toe zijn binnen enkele decennia. Het kan de komende jaren een revolutie ontketenen in de bouwsector. “We weten dat we nu wereldwijd heel ver staan met ons materiaal omwille van de CO²-reductie, de circulariteit en het duurzame karakter. Bij de productie van zwavelbeton wordt in tegenstelling tot cementbeton ook geen water verbruikt. Dat in combinatie met het gegeven dat zwavel een restproduct is van olie, zal in regio’s zoals het Midden-Oosten zeker van dichtbij bekeken worden.”

Nieuwe, circulaire jobs Een studie van PWC raamt het economisch potentieel van de circulaire economie in België tussen 1 en 7 miljard euro tegen 2030.

Er zouden tot 100.000 extra jobs kunnen worden gecreëerd. De overgang naar een circulaire economie is een opportuniteit voor de creatie van lokale jobs, ook voor kort- en middelgeschoolden. Er ontstaan kansen voor sociale tewerkstelling, zowel rond de inzameling als de verwerking van afvalstoffen.

Of denk aan jobs in herstel en onderhoud, wasdiensten van herbruikbare spullen, sorteerwerk, terugnamelogistiek enzovoort.

Labeeuw: “Niet alleen in de fabrieken zullen andere jobs ontstaan, ook op de werven.

Denk aan ‘materiaalscouts’ die bij een renovatie zullen onderzoeken welk materiaal nog kan hergebruikt worden en door wie. Voor deelplatforms heb je dan weer ict’ers nodig.

Ik geloof sterk dat sociale en traditionele economie elkaar nog meer zullen aanvullen en samenwerken.”

Uit de jongste veerkrachtenquête van Vlaanderen Circulair bleek dat tijdens de covid-crisis de meest succesvolle bedrijven

steeds vaker kiezen voor circulaire strategieën. Wie meer inzet op circulariteit, wordt minder afhankelijk van de volatiele grondstoffenprijzen. Labeeuw: “In de bouw zijn we gestart met een lerend netwerk van 200 aannemers, producenten van materialen, architecten, maar ook steden en gemeenten.

Nu zitten we al aan 360 organisaties die zich geëngageerd hebben. Steeds meer bedrijven beginnen dus circulair te denken.”

Maar de weg is nog heel lang. De Nederlandse stichting ‘Circle Economy’ schrijft jaarlijks een rapport dat nagaat hoe het wereldwijd gesteld is met de circulaire economie. De circulariteitskloof, dat is het percentage van onze economie dat nog niet circulair is, blijft hardnekkig steken boven de 90%.

Bij onveranderd beleid zullen we tot 170-184 miljard ton aan grondstoffen verbruiken in 2050. De voornaamste reden waarom we nog niet richting circulaire economie bewegen?

Het tempo waarmee we grondstoffen winnen, overtreft nog steeds de efficiëntie­ verbeteringen die we bereiken bij het terugwinnen van gebruikte materialen, waardoor de beschikbare secundaire materialen nog onvoldoende kunnen concurreren met nieuwe. Maar het kantelmoment is misschien wel in zicht. Recycled plastics stijgen bijvoorbeeld in waarde t.o.v. virgin materials door de hoge olieprijzen.

Een interessante indicator om naar het verbruik van materialen in Vlaanderen te kijken, is de materialenvoetafdruk. OVAM berekende in 2021 de Vlaamse materialenvoetafdruk: die klokt af op 27,9 ton per inwoner.

De materialenvoetafdruk van de Vlaamse consumptie moet tegen 2030 worden verminderd met 30% en zelfs met 75% tegen 2050. Het Federale Actieplan Circulaire Economie dat de komende jaren wordt uitgerold, moet dat waarmaken. Een greep uit de maatregelen: productnormen wijzigen om hergebruik te vergemakkelijken, wegwerpproducten bannen (wat steeds meer gebeurt), circulaire overheidsopdrachten verbeteren en fiscale hervormingen.

Eén ding staat als een paal boven water: wil je als ondernemer meer circulair worden, dan moet je eerst en vooral kijken wie er allemaal in je waardeketen zit. Labeeuw: “Wie heb je allemaal nodig en hoe kan ik gaan samenwerken met de anderen in die waardeketen?

Dat is nieuw, want vroeger keken onder­ nemers enkel naar hun rechtstreekse klanten en leveranciers. Maar als je je kringloop wil sluiten, moet je verder durven kijken.

Onze allerbelangrijkste boodschap is: begin gewoon. Zet een haalbare ambitie, koppel dat aan mogelijke circulaire strategieën, laat je stakeholders zoals leveranciers, aannemers en architecten zelf kiezen hoe ze die willen inzetten en geef hen de kans om daarin te groeien. Leg de lat na enkele jaren weer een stukje hoger, bijvoorbeeld van 10% recycled content in je materiaal naar 30%.

Want als je te weinig ambitie toont, ga je ook niet vooruit”, besluit ze.

“

Onze allerbelangrijkste boodschap? Begin gewoon.

Zet een haalbare ambitie, koppel dat aan mogelijke circulaire strategieën en laat je stakeholders zelf kiezen hoe ze die willen inzetten VEERLE LABEEUW VLAANDEREN CIRCULAIR

18

“

North Sea Port, onmisbare dirigent in een circulaire economie

Als er één plek is in Oost-Vlaanderen waar circulaire stromen nu al mondjesmaat als groene grondstoffen opnieuw worden ingezet, is het wel North Sea Port, de grensoverschrijdende fusiehaven van Gent, Vlissingen en Terneuzen.

Die ambitie blijkt ook uit het strategische beleidsplan (Connect 2025 ) van het havenbedrijf North Sea Port en uit de recente studie van Econopolis (Circular Transition Pathway), waarover we vorige maand al uitgebreid berichtten.

Plastic zal in de toekomst een belangrijke bron van synthetisch gas zijn, dat onder andere in het staalproductieproces kan gebruikt worden als alternatief voor cokes (zie ook p. 54, in rubriek Thuishaven). Een ander voorbeeld is dat teruggewonnen materialen uit bouw- en sloopafval gebruikt kunnen worden als grondstof voor de productie van nieuwe bouwmaterialen.

AC Materials, onderdeel van de Square Group, zet hier al intensief op in.

Uit de studie van Econopolis blijkt dat reeds tegen 2030 8 miljoen ton CO2 per jaar kan vermeden worden door de toepassing van marktklare technologieën. Deze technologieën focussen vooral op het afvangen en hergebruiken of opslaan van CO2 (de zogenaamde CCU/S, carbon capture, use/storage), groene energie en circulariteit. Tegen 2035

Dossier

Circulaire infrastructuur mag geen nieuw monopolie worden in handen van een beperkt aantal spelers WALTER TEMPST VLAANDEREN CIRCULAIR

kan een verdere uitbouw van de groene basisindustrie het aantal jobs bijna verdubbelen in de Gentse regio. De heroriëntering naar een duurzame economie zal hopelijk gepaard gaan met een grootschalige re-shoring van industriële activiteiten. De lokale productie van secundaire grondstoffen (= herwonnen en herbruikbare grondstoffen) in plaats van geïmporteerde primaire grondstoffen zal hopelijk leiden tot meer jobcreatie en toegevoegde waarde.

Er zijn echter enkele kritische randvoorwaarden gekoppeld aan het succes van dit plan.

Zo moeten impulsen worden voorzien die toelaten om grootschalige demonstratieprojecten uit te voeren die vandaag nog niet rendabel zijn.

North-C-Methanol is al een knap praktijk­ staaltje van duurzame industriële symbiose binnen North Sea Port: de grondstoffen worden lokaal gewonnen én de eindproducten en nevenstromen lokaal ingezet. Zo wordt een eigen nieuwe circulaire economie gecreëerd: afval van het ene bedrijf vormt grondstof voor een ander bedrijf. Alle nevenproducten van de methanolproductie zoals zuurstof, warmte en water worden ook lokaal hergebruikt.

In de omslag naar een circulaire economie zullen havens een cruciale rol spelen als schakel of knooppunt in een duurzamer

energie-, grondstoffen- en goederensysteem, vertelt Walter Tempst, facilitator ‘circulaire gebieden & havens’ bij Vlaanderen Circulair.

“Maar ook als vestigingsplaats van hoogwaardige (maak)industrie en bedrijven, als proeftuin voor nieuwe bedrijvigheid en als ecosysteem met bedrijven, kennisinstellingen en publieke partijen. Het meer gaan gebruiken van elkaars grond- en reststoffen zal vermoedelijk ook tot meer lokale grondstofen goederenstromen leiden.”

Hoe zal de veelheid aan circulaire projecten, pilots en innovaties uiteindelijk tot een brede en blijvende impact leiden?, dat is volgens Walter Tempst één van de grootste uitdagingen. “Alleen maar het herhalen en kopiëren van goede praktijken zal niet volstaan. North Sea Port en alle betrokken partijen zullen daarom nu al bewust moeten kiezen voor strategieën voor het bereiken van collectieve impact over de hele linie op verschillende ruimtelijke en institutionele niveaus. Om te blijven evolueren naar een grote en blijvende circulaire impact in de haven zijn sterke netwerken en partnerships met een gedeelde ambitie cruciaal.”

De transitie naar een circulaire economie en de uitwisseling van o.a. warmte, CO2, biogas, elektriciteit, waterstof en biomassa, vraagt om nieuwe infrastructuren (bijvoorbeeld warmtenetten) of het slim hergebruiken van 19

Dossier

Op hun scheepsafbraakwerf in de Gentse haven ontmantelt en recycleert Galloo al meer dan 75 jaar schepen (binnenschepen, containerschepen, oorlogsschepen) volgens een geijkt stramien.

Zo draagt het bedrijf zijn steentje bij aan de circulaire economie.

bestaande infrastructuren en buis­leidingen.

Tempst: “North Sea Port verkende reeds de mogelijkheden van een grootschalige pijp­ leidinginfrastructuur voor klimaatneutrale industrie (o.m. CUST of Clean Underground Sustainable Transport, 2019). Het ging daarbij zowel over het netwerk binnen het havengebied als de aansluiting van die lokale netwerken met de regio. North Sea Port ligt op een kruispunt van pijpleidingen waardoor het een cruciale rol kan spelen. Circulaire infrastructuur mag geen nieuw monopolie worden in handen van een beperkt aantal spelers. Ze moeten net als wegen, water­ wegen en spoorverbindingen voor iedereen toegankelijk zijn. Maatschappelijk rendement is belangrijk en daarom moet North Sea Port hierin het voortouw nemen.”

je de bevoorradingszekerheid garanderen (geopolitieke onafhankelijkheid), productie en consumptie dichter bij elkaar brengen en de ecologische voetafdruk verkleinen.

“Het is uitkijken naar hoe North Sea Port die

Tot slot, kringlopen worden op verschillende schalen georganiseerd, van mondiaal tot lokaal. Het doel is om die kringlopen zoveel als mogelijk en zinvol te verkleinen en te sluiten. Bijvoorbeeld door ze te organiseren op een regionale en lokale schaal. Zo kan

Op www.vlaanderen-circulair.be/nl/ aan-de-slag/tools-en-platformen vind je heel wat circulaire tools voor ondernemers.

20

Op 25 april vindt het event Circular State of the Union plaats, met de lancering van een roadmap en werkagenda’s rond circulaire economie.

nieuwe rol in kringlopen en logistieke ketens zal opnemen”, besluit Tempst. Circulaire economie creëert ook kansen voor nieuwe en andere stromen, mogelijk ook omgekeerde materiaaltransacties. Dit is weer goed voor shortsea shipping en de binnenvaart. Daarom zijn samenwerking en data-uitwisseling met belangrijke klanten van havens over hun veranderende stromen cruciaal om deze kansen te grijpen.”

Bronnen: www.vlaanderen-circulair.be www.circulairwerkt.be www.totem-building.be bouwen.vlaanderen-circulair.be www.aankopen.vlaanderen-circulair.be/nl/aan-de-slag/ de-ambitiekaart www.vlaio.be khattabi.belgium.be www.northseaport.com

Dossier

3 x circulair in Oost-Vlaanderen

Een medewerker van Bio Base Europe Pilot Plant schaalt de WASTE2FUNC fermentatieprocessen.

1

WASTE2FUNC wil bioplastic en zeep maken uit voedselafval en afgekeurde groenten en fruit WASTE2FUNC, een Europees project door BBI-JU gefinancierd, heeft een budget van 6,7 miljoen euro gekregen om een platform te bouwen voor het efficiënt inzamelen van voedselafval van de landbouw, de voedingsindustrie, supermarkten, veilingen en restaurants. Dankzij dit project, dat twaalf partners uit vijf landen samenbrengt, worden voedselreststromen waardevolle grondstoffen die via industriële biotechnologie kunnen worden omgezet in bioplastics en biosurfactanten, met toepassingen in cosmetica en verzorgingsproducten.

Op dit moment hebben voedselreststromen zoals groenten en fruit die niet voldoen aan de normen, of slechte batches van voedsel­ verwerkende bedrijven die niet meer kunnen worden verkocht, vaak geen potentiële valorisatie. Daardoor rotten ze gewoon weg op het veld, worden ze weggegooid of zelfs verbrand. Dit leidt tot onnodige CO2-uitstoot die vermeden kan worden.

Projectcoördinator Sofie Lodens legt uit: “De uitstoot kan vermeden worden door deze stromen om te zetten in hoogwaardige producten.

TripleW, een Israëlisch/Belgische kmo, Universiteit Gent en Bio Base Europe Pilot Plant hebben technologie ontwikkeld om gemengde partijen voedselafval om te zetten in functionele ingrediënten: meer specifiek in melkzuur en in microbiële biosurfactanten. Die kunnen op hun beurt respectievelijk gebruikt worden voor de productie van bioplastics en als ingrediënt van huishoudproducten, shampoo, cosmetica, etc. WASTE2FUNC zal een logistiek platform bouwen om het landbouw- en voedselafval in te zamelen en de conversietechnologie op grote schaal demonstreren.”

21

Dossier

WASTE2FUNC wordt mogelijk gemaakt dankzij financiering van de zogenaamde Bio Based Industries Consortium Joint Undertaking (BBI-JU), het wordt gecoördineerd door de Belgische open access pilootfaciliteit voor ontwikkeling en opschaling van biogebaseerde processen Bio Base Europe Pilot Plant. Binnen dit project zal Bio Base Europe Pilot Plant zich focussen op de optimalisatie van de biosurfactant fermentatie-en opzuiveringsprocessen richting industriële schaalbaarheid. Daarnaast zal de Bio Bioase Europe Pilot Plant de effectieve opschaling van de melkzuur- en biosurfactant processen uitvoeren.

Logistiek platform bouwen De eerste uitdaging is dus het opzetten van het logistiek platform dat een efficiënte inzameling van niet gebruikte voedselreststromen mogelijk maakt. Het project zal daartoe een registratiewebsite en app ontwikkelen waarmee voedselreststromen uit de landbouw en voedingsindustrie kunnen worden geregistreerd voor inzameling door een afvalinzamelaar. Boeren zullen intensief worden geraadpleegd over hoe het project de inzameling van zulke voedselresten de moeite waard kan maken en welke vergoeding daarvoor moet worden gegeven. Op die manier wordt gekeken naar een nieuw verdienmodel voor boeren. Daarnaast zal overleg plaatsvinden over de beschikbaarheid van deze reststromen, zowel bij boeren als bij de (voedings)industrie.

Twaalf partners uit vijf landen, waaronder verschillende kmo’s en drie grote bedrijven (Evonik, Croda en Ecover), zijn betrokken om het verzamelde afval om te zetten in hoogwaardige producten. Sofie Lodens: “TripleW start binnenkort met de eerste melkzuurproductie­ rondes in hun demonstratiefabriek op de site van Group Op de Beeck in Kallo, België. Universiteit Gent en Bio Base Europe Pilot Plant hebben onlangs het spin-off bedrijf Amphi-star opgericht om hun technologie voor de productie van microbiële biosurfactanten op de markt te brengen.” De functionele ingrediënten die binnen het project worden geproduceerd, worden vervolgens getest en geëva­ lueerd in eindproducten door Evonik, Croda en Ecover.

Bioraffinaderij Het finale doel aan het einde van het project is zicht te krijgen op de mogelijkheid om op een duurzame en economisch rendabele manier een bioraffinaderij op te zetten waarin functionele moleculen gemaakt kunnen worden uit al dit ingezamelde voedselafval.

Deze functionele moleculen kunnen vervolgens worden gebruikt als bouwstenen voor bioplastics en als ingrediënten in cosmetica, in biologische wasmiddelen en in tal van andere toepassingen.

WASTE2FUNC zal bijdragen aan een duurzamere industrie door gebruik te maken van hernieuwbare bronnen en door zijn circulaire aanpak. Dit zal de CO2uitstoot met minstens 20% verminderen in vergelijking met de huidige productieprocessen van deze moleculen, de waarde van afval met 2-10 verhogen en (hightech) jobs creëren voor de primaire en downstreamsector in België en Europa.

22

2

DS Textile Platform: 124 jaar circulariteit in de genen Wie familie De Saedeleir zegt in Dendermonde, denkt meteen aan textiel én recyclage. Hun bedrijf was al circulair lang voor die term bestond, anno 2022 proberen ze met DS Textile Platform zo duurzaam mogelijk te produceren in hun drie bedrijfstakken.

Textiel en de recyclage ervan, het zit in het DNA van de familie De Saedeleir. Damien De Saedeleir, overgrootvader van de huidige generatie, trok van boerderij naar boerderij om textielafval, oud ijzer en zelfs slachtafval te verzamelen. De textielfractie werd uitgerafeld tot vezels die vervolgens grondstoffen vormden voor paardendekens en de toen bloeiende dweilindustrie in Sint-Niklaas. Circulaire ketens avant la lettre dus.

Dossier

Tapijten recycleren Anno 2022 telt DS Textile Platform’ circa 350 medewerkers en genereert het wereldwijd business. Patrick De Saedeleir vormt samen met broer Pascal en neven Kris en Dirk het kwartet familiale aandeel­ houders. Hun drie bedrijfsactiviteiten zijn zo veel mogelijk doordrongen van circulariteit, met een extreme aandacht voor hergebruik en recyclage van grondstoffen.

Eerst en vooral produceert DS Textile gekleurde tapijten van naadvilt voor evenementen en beurzen, om ze vervolgens, als de klant dat wenst, terug in te zamelen en te recycleren. Beurstapijt was lange tijd niet duurzaam en leverde gigantische afvalbergen op. Eigenlijk lenen zulke tapijten zich maar voor eenmalig gebruik. De kunst bestaat erin ze dus zo goed mogelijk te recupereren en opnieuw in te zetten als grondstoffen voor andere producten.

From bottle to fibre Daarnaast produceert het bedrijf ook polyestervezels, een grondstof voor de productie van de binnenbekleding van o.a. auto’s. Opnieuw regeert de duurzaamheidsgedachte, want de vezels worden voor een groot deel geproduceerd uit gerecycleerde PET-flessen. Patrick De Saedeleir: “Via heel wat Europese partners laten we die PETflessen vermalen en wassen, waarna ze kunnen worden omgezet tot vervormbaar tapijt, in eerste instantie voor de automotive-industrie.

Onze vezelproductie in Mexico draait zelfs 100% met lokaal gerecycleerde PET-flessen, in België is dat 95%.”

Anti-onkruiddoeken van composteerbare materialen Technisch textiel vormt hun derde belangrijke poot. Zo maken ze vilten voor akoestische toepassingen en produceren ze anti-onkruiddoeken van volledig composteerbare materialen. “Onze composteerbare doeken zijn onder meer gegeerd door groendiensten van steden en gemeenten, omdat die (bio-)producten het onderhoud van groenvoorzieningen een stuk eenvoudiger maken en veel tijd besparen.

Ze dienen ook om erosie tegen te gaan of om daken om te toveren tot tuinen. En vooral: het zijn duurzame alternatieven voor goedkopere plastic alternatieven”, besluit Patrick.

De anti-onkruiddoeken, onder meer gegeerd door groendiensten van steden en gemeenten.

3

GLIMPS.bio: accelerator voor duurzame bio-innovatie en circulariteit Het Gentse GLIMPS.bio, accelerator voor duurzame bio-innovatie, helpt bedrijven om hun nevenstroom om te vormen tot een inkomstenstroom. “We willen aantonen dat het kan: én innovatief zijn, én winstgevend, én duurzaam”, zegt Jasper Bloemen, founder van GLIMPS. bio. “Maar dan moeten bedrijven nu springen.”

GLIMPS.bio is ontstaan vanuit een open lab voor biologie en biotech.

Bio-ingenieur en co-oprichter Jasper Bloemen wil wetenschap, ondernemerschap en design (thinking) met elkaar verbinden via tastbare innovatie. GLIMPS ontwikkelt zelf geen producten, maar biedt diensten aan, geeft exploratietrajecten rond nevenstromen, doet consulting in bio-economie en brengt relevante spelers in de circulaire economie samen. Bloemen: “Je kan zoveel nieuwe producten ontwikkelen via biologie. De natuur is al 3,8 miljard jaar bezig met R&D, het is absurd om er geen gebruik van te maken. Biofabrication, het groeien van biomaterialen op basis van levende organismen, wordt dé nieuwe techrevolutie maar vergt een volledige mindswitch.

Mycelium bijvoorbeeld (een ondergronds netwerk van schimmel­ draden, sdk) kan op termijn de competitie aangaan met piepschuim, als verpakkings- of isolatiemateriaal.”

Terwijl biofabrication nog in zijn kinderschoenen staat en een vervan-mijn-bedshow is voor het gros van de bedrijven, is valorisatie van organische nevenstromen al een stuk tastbaarder. Vorig jaar haalde GLIMPS.BIO uitgebreid de pers met hun ambitieuze plan om in de toekomst een bioraffinaderij te bouwen in de Gentse haven die jaarlijks tonnen koffiegruis verwerkt tot hoogwaardige circulaire grondstoffen en producten voor de cosmetische-, voeding-, bouw- en maakindustrie. Bloemen: “Als je koffiegruis droogt en daarna perst, hou je olie en perskoek over. Die hoogwaardige koffieolie kan je nadien verzepen. Ondertussen hebben we zo al onze eerste zepen laten produceren met een lokale Gentse zeepziederij. Momenteel zijn we met ondersteuning van de provincie Oost-Vlaanderen aan het kijken naar een opschaling hiervan, samen met sociale economie.”

23

Dossier

MycaNova: nieuw bio-based materiaal geschikt als duurzaam alternatief voor leder.

Ontwikkeld door Citribel samen met GLIMPS.bio op basis van mycelium, een nevenstroom van de citroenzuurproductie. © Tekst en Beeld

Tweede leven voor voedingsnevenstromen Veel voedingsnevenstromen zitten vol hoogwaardige stoffen die kunnen ingezet worden voor een waaier aan toepassingen, denk aan actieve biomolecules voor cosmetica of farma, eiwitten voor in veevoeder of in dierenvoeding of als gedroogde fractie voor biofillers in materialen. Zo hebben ze citroenzuurproducent Citribel geholpen met de valorisatie van hun nevenstromen, wat leidde tot MycaNova, een innovatief en vegan lederalternatief die volop in de ontwikkelingsfase zit. “Doordat wij bedrijven begeleiden en met de juiste spelers in contact brengen willen we meerwaarde leveren voor innovatie in nevenstromen”, vertelt Bloemen. “We focussen ons wel enkel op monostromen maar kijken steeds over sectoren heen.”

GLIMPS.bio wil deconnector zijn in circulaire bio-economie . Zo is Kaffee Circulair ontstaan uit de ‘Urban Biorefinery Challenge’, een oproep die vanuit de accelerator werd gelanceerd naar startende ondernemers om aan de slag te gaan met organisch-­ biologische reststromen zoals koffiegruis en brood­resten.

Daarnaast begeleiden ze al enkele bedrijven met nevenstromen actief in de voedingsindustrie. Bloemen: “Circulair ondernemen betekent dat je deel bent van een keten, waar verschillende partijen samen een sterk ecosysteem bouwen, over de verschillende sectoren

Zeep op basis van koffie-olie ontwikkeld door GLIMPS.bio en een lokale zeepziederij. De olie wordt geëxtraheerd uit een nevenstroom van een koffiebranderij. © Tekst en Beeld

24

heen. Wat afval is voor de ene, wordt grondstof voor de andere.

Dat werkt enkel als je win-win samenwerkingen kan creëren. Je kan zoveel strategisch denken als je wil, de grote uitdaging zit in het ‘doen’. Hoe ontwikkel je logistieke platformen, hoe maak je een circulair product waarbij voor alle spelers de marge groot genoeg is om alle kosten te dekken zodat je de concurrentie kan aangaan met ‘lineaire’ producten, welke wetgeving is er al,… Onze grote sterkte is dat we technische kennis combineren met marktkennis en ondernemingszin. Enkel zo gaan we tot circulaire oplossingen komen die schaalbaar zijn.”

Afval bestaat niet (meer) Volgens Bloemen moeten we dringend af van de term afval. Of we moeten er in ieder geval helemaal anders leren naar kijken. “Er bestaan al zoveel mogelijk­heden uit één reststroom zoals koffiegruis. Er zit bijzonder veel potentieel in een circulaire bio-economie. Maar de meeste bedrijven zien afval helemaal niet als hun corebusiness, ze zien het enkel als een kost. Ze beseffen vaak niet hoeveel afval ze hebben en wat hen dit kost aan afvalinzamelaars. Terwijl ze die nevenstromen zelfs kunnen omzetten in een inkomstenstroom.”

Het feit dat grondstoffen en materialen wereldwijd steeds duurder en schaarser worden – het huidige conflict tussen Rusland en Oekraïne doet dit besef nog meer indalen – zal de circulaire economie enkel maar versnellen, denkt Bloemen.

“Het momentum is daar, meer dan ooit.”

Eerste Belgisch CO2-Neutral® bouwbedrijf!

Meer info

Totaalafwerking Wanden Plafonds Deuren Meubilair

C

Ontdek onze uiterst modulaire, verplaatsbare en duurzame oplossingen voor uw project.

IRCULAIR

Uw partner in totaalafwerking

Meegedeeld

Duurzame groei Duurzaamheid is vandaag alomtegenwoordig. Wat houdt dit juist in?

In welke mate is dit relevant voor u als kmo?

WAT BETEKENT DUURZAAMHEID? Er bestaan vandaag de dag verschillende duurzaamheidsraamwerken zoals de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (UN SDGs), de ‘triple bottom line’ (3Ps), etc. Naar onze mening biedt het ESG-model een heldere classificatie voor kmo’s: – Environmental: activiteiten die een impact hebben op de omgeving/milieu, zoals emissies (cfr. CO2-uitstoot), lucht­ verontreiniging, gebruik grondstoffen, maar in bredere zin ook biodiversiteit, naleven van milieuwetgeving, ...

– Social: activiteiten die een impact hebben op de mensen/medewerkers, met als doel het aantrekken en behouden van het geschikte talent. Voorbeelden hiervan zijn: investeringen in persoonlijke beschermingsmaatregelen (PBM), opleidingsuren, diversiteit, inclusie op de werkvloer, ...

Deze pijler gaat echter verder dan de muren van de onderneming, er wordt ook aandacht geschonken aan de bredere community waarvan men deel uitmaakt.

– Governance: activiteiten die een impact hebben op het deugdelijk bestuur, zoals het afstemmen van de visie en strategie van een onderneming op de doelstellingen op vlak van duurzaamheid. Dit dient vervolgens op een geschikte manier vertaald te worden naar het dagdagelijkse management en het ruimere bestuur.

Bedrijven moeten voldoen aan een minimale vereiste op elke pijler van duurzaamheid om hun toekomst te vrijwaren. De exacte invulling van elke pijler is echter verschillend voor elke onderneming en o.a. afhankelijk van de

26

sector, de locatie, de grootte en de relevante stakeholders.

WAAROM DUURZAAMHEID? Ondernemers stellen vaak de vraag waarom duurzaamheid relevant is voor hun bedrijf en wat ze hiermee concreet kunnen doen.

Typisch zien we twee categorieën van drijfveren. Enerzijds kan het rechtstreeks een aantal voordelen opleveren. Duurzaamheid is vandaag immers een wezenlijke factor in het aantrekken en behouden van mede­ werkers, zeker in deze tijden van ‘war on talent’.

Daarnaast is het businessmodel van duurzame ondernemingen vaak robuuster en toekomstgerichter. Zo kan men bijvoorbeeld door in te zetten op circulariteit minder afhankelijk zijn van volatiele grondstofprijzen. Verder kan het ook opportuniteiten creëren voor nieuwe processen, producten of diensten.

Anderzijds zal duurzaamheid op bepaalde vlakken ‘geduwd’ of opgelegd worden. Zo heeft de Europese overheid al bepaalde duurzaamheidsverplichtingen ingevoerd, zoals de ‘Corporate Sustainability Reporting Directive’ (CSRD) wetgeving die in 2023 in werking zal treden voor ondernemingen die aan minstens 2 van volgende criteria voldoen: omzet boven 40 miljoen EUR, meer dan 250 FTE en balans­ totaal groter dan 20 miljoen EUR. Deze bedrijven zullen kwalitatieve en kwantitatieve informatie moeten verstrekken over hun duurzaamheidsdoelstellingen en -beleid. Verder eisen een toenemend aantal leveranciers en klanten een beeld op de interne keuken op vlak van duurzaamheid. Tot slot nemen ook banken en andere vormen van krediet­verstrekking de huidige en toekomstige duurzaamheid van de onderneming in rekening bij het toekennen van financiering (‘sustainable financing’).

ONZE VISIE OP DUURZAAMHEID Ook als kmo kan u op vandaag niet meer om duurzaamheid heen. De uitdaging bestaat erin om op een gestructureerde manier op de juiste elementen in te zetten. Bij Deloitte hanteren we een pragmatische aanpak die bestaat uit drie componenten: – In eerste instantie wordt een duurzaamheidsstrategie ontwikkeld die aansluit op de algemene strategie. Hierbij komt o.a. aan bod hoe een onderneming zich kan positioneren in de markt, hoe toegevoegde waarde gecreëerd kan worden en welke doelstellingen het meest relevant zijn.

– Een volgende stap is het opzetten van een toekomstgerichte rapporteringsmethodo­ logie inzake niet- financiële informatie, inclusief de opvolging ervan.

– Tot slot wordt een inzichtvol niet-financieel rapport opgemaakt, opgebouwd op basis van geverifieerde datapunten, om intern en extern te communiceren.

Het is van cruciaal belang dat ondernemers affiniteit winnen met duurzaamheid, tegelijk gericht een eerste stap durven zetten, om vervolgens doorheen het proces bij te leren en verder te verfijnen.

Bruno Peelaers, bpeelaers@deloitte.com

Meegedeeld

“De toekomst is circulair én sociaal” Oost-Vlaanderen moet uitgroeien tot de provincie waar circulair en sociaal ondernemen het nieuwe normaal is. Met de ondersteuning van initiatieven zoals red-use en de organisatie van de ‘Impactweek’ wil het provinciebestuur die ambitie kracht bij zetten.

“De circulaire economie biedt tal INNOVATIE MAAKT HET VERSCHIL van kansen voor bedrijven in Oost“Innovatie is cruciaal bij de uitbouw Vlaanderen”, vertelt gedeputeerde van een circulaire én sociale economie.

An Vervliet, bevoegd voor Economie.

“Daarom lanceerden we eind vorig jaar “Via de circulaire economie kan je als An Vervliet en Dieter Van Biesen: “Door de uitbouw van Innovation Playground. Via dit initiatief bedrijf niet alleen besparen op het vlak een circulaire economie met sociale impact kunnen we willen we innovatie stimuleren door van grondstoffen en CO2-uitstoot, het de meest kwetsbaren in onze maatschappij sterker maken.” laat je ook toe om nieuwe economische samen te werken met partners uit het activiteiten uit te bouwen. Bovendien beleid, onderwijs en bedrijfsleven”, stelt biedt de circulaire economie opportuniAn Vervliet. “De focus ligt daarbij op die teiten op het vlak van tewerkstelling en dit niet in het minst voor de sociale sectoren waarin de Provincie Oost-Vlaanderen sterk staat of in de toekomst economie. Om die reden zijn we ervan overtuigd dat de toekomst circulair het verschil kan maken zoals de bio- economie en cleantech, slimme én sociaal is. Daarbij willen we zoveel mogelijk mensen aan het werk logistiek, materialen, slimme digitalisering en agro-voeding.” krijgen, ook zij met een afstand tot de arbeidsmarkt.”

HERBRUIKBARE VERPAKKINGEN Een mooi voorbeeld is het project red-use dat op de steun van de Provincie kan rekenen. “Plastic verpakkingen voor éénmalig gebruik zorgen voor een gigantische afvalberg. Met red-use bieden we bedrijven, horecazaken en eventorganisatoren een circulair en sociaal alternatief. We stellen namelijk herbruikbare bekers en maaltijdboxen ter beschikking die we na gebruik ophalen en afwassen. De bekers en potten blijven eigendom van red-use, onze klanten betalen een vergoeding voor de dienstverlening”, legt Dieter Van Biesen, medeoprichter en bestuurder van red-use, uit.

Impactweek

Voor dit project werkt red-use nauw samen met verschillende maatwerkbedrijven. “Sociale economie is bij uitstek heel lokaal aanwezig en dat maakt de afstand tot de klanten heel kort. Maatwerkbedrijven zoals STROOM en MAAAT staan in voor de afwas en de logistiek”, vertelt Dieter Van Biesen. “Vanaf 7 tot 8 keer hergebruik is er sprake van milieuwinst, maar natuurlijk rekenen we op veel meer. Theoretisch tot wel 200 keer.

Op het einde van de levenscyclus kunnen we de bekers en potten van polypropyleen integraal recycleren.”

BENIEUWD?

Van 30 mei tot en met 3 juni 2022 organiseert de Provincie OostVlaanderen voor de eerste keer de ‘Impactweek’. Tijdens deze week bieden verschillende organisaties activiteiten aan die sociaal en circulair ondernemerschap in de kijker zetten. “Daarbij willen we geïnteresseerde partijen samenbrengen en inspireren om hier zelf mee aan de slag te gaan”, besluit An Vervliet.

Bekijk het programma vanaf 25 april op www.impactweek.be

27

Meegedeeld

De Keet: circulaire schakel tussen sociale en reguliere economie Acht partners sloegen de handen in elkaar om in de regio Aalst sociaal-circulair ondernemerschap te stimuleren en te ondersteunen. Met onder andere een uniek acceleratieprogramma en de uitbouw van een adviesbureau wil De Keet uitgroeien tot de schakel tussen sociale en reguliere economie.

De transitie naar een circulaire economie is volop aan de gang.

Dat we deze boot niet mogen missen, daar Johannes Rumbaut twijfelt niemand aan. en Thomas Verdoodt: Steeds meer bedrijven “Alle partijen die met een sociaal economisch sloegen al de weg of circulair idee zitten, van de circulaire kunnen een beroep economie in. “Voor doen op de verzamelde knowhow.” onze maatschappij is de meerwaarde duidelijk: door op een veel duurzamere manier om te springen met grondstoffen sparen we onze planeet.

Bovendien is de circulaire economie een aantrekkelijke jobmotor voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt”, zegt Johannes Rumbaut, coördinator werk en sociale economie bij stad Aalst.

VAN ACCELERATIEPROGRAMMA TOT ADVIESBUREAU De Keet wil sociaal-circulair ondernemerschap in de regio Aalst stimuleren en ondersteunen. De organisatie wil dit doen aan de hand van een waaier aan initiatieven: een uniek acceleratieprogramma, netwerkevenementen, een adviesbureau, boeiende workshops en het faciliteren van concrete sociaal-circulaire samenwerkingen tussen ondernemers.

CO:KEET is de naam van het acceleratieprogramma dat zich richt tot een ruime groep van economische actoren gaande van start-ups over sociale economiebedrijven tot grote bedrijven en consortia.

Het vertrekpunt is een uitdaging in één van de prioritaire waardeketens die de beste kansen bieden voor sociaal-circulaire samenwerkingen, met name textiel, meubelen, elektro en ICT. “Al staan we zeker ook open voor ideeën en initiatieven uit andere sectoren”, benadrukt Johannes Rumbaut.

Uitdagingen die de waardeketens niet intern kunnen oplossen, komen aan bod tijdens een Hackathon. Elke organisatie, burger of onderneming uit de regio Aalst is welkom om zijn of haar oplossing te formuleren voor die specifieke uitdaging. Een selectiecommissie beslist dan over de meest beloftevolle initiatieven die in aanmerking 28

komen voor het eigenlijke programma. De Keet zal de nieuwe producten en diensten die hieruit ontstaan actief promoten bij het grote publiek.

Naast het acceleratieprogramma wil De Keet zich ook profileren als een adviesbureau door expertise te verzamelen in het domein van sociaal en circulair ondernemen. De organisatie bouwt verder aan een netwerk van experten, kennisinstellingen, economische actoren enzovoort. “Alle partijen die met een sociaal economisch of circulair idee zitten, kunnen een beroep doen op de verzamelde knowhow”, zegt Thomas Verdoodt.

Hij is projectcoördinator bij De Gendarmerie, een hotspot voor sociale innovatie en talentontwikkeling waar ook De Keet zijn uitvalsbasis heeft gevonden.

‘T UNIEK Een interessant experiment binnen de textielwaardeketen is ’t Uniek van Kringwinkel Zuid-Oost-Vlaanderen. uniek. Thomas Verdoodt: “Jaarlijks zamelt de Kringwinkel meer dan 800 ton textiel in waarvan ze slechts 100 ton opnieuw kunnen verkopen. Wij zoeken mee naar duurzame oplossingen voor die onverkochte voorraden. Zitzakken, tote bags en zelfs een nieuwe eigen kledinglijn zijn allemaal interessante toepassingen waarbij oude kleren een nieuw leven krijgen.”

Op 30 mei organiseren De Keet en de Provincie Oost-Vlaanderen het kick-off event van de eerste Oost-Vlaamse Impactweek in de gloednieuwe productiehal van het maatwerkbedrijf MAAAT. Alle info over dit inspiratie-event met circulaire businesscases is te vinden op www.dekeet.be en www.impactweek.be

Meegedeeld

Duurzaam jaarverslag, hoog tijd om van start te gaan

Ik word dagelijks door de media verwend met meerdere artikels rond klimaatambitie. En hoewel duurzaamheid alom aanwezig is, hoor ik dat bedrijven worstelen om dit pragmatisch in te vullen.

Ik zie organisaties vastlopen in het opzetten van hun duurzame strategie, maar evengoed stel ik vast dat velen helemaal niet weten welke regels er gevolgd moeten worden en amper op de hoogte zijn van de nieuwe opkomende regelgeving. Met de snelheid waarmee de klimaattrein vertrokken is, verbaast me dat niet.

Nieuwe vereisten zoals de dubbele materialiteit, maar ook de evolutie naar CSRD, de ESG-analyse en de koolstofvoetafdruk dienen opgenomen te worden binnen het jaarrapport. Door de ESG-risico’s te benoemen en de nodige verbeterings-KPI’s vast te leggen, leert onze ervaring dat dit niet alleen kostenbesparend werkt, maar ook nieuwe groei en nieuwe markten binnen het bedrijf brengt.

Europa wil dankzij dit CSRD-inzicht weerbaarheid creëren voor bedrijven, en wenst ook een duidelijk signaal te geven dat bedrijven duurzamer moeten worden. Dit is één van de hoekstenen van de Green Deal met zijn FIT for 55.

Binnen deze Fit for 55 dient elke organisatie de verbruikte energie binnen de volledige supply chain te meten en te verminderen (tot 55% in 2030). Met de stijgende CO2e-waarden (meer dan €90/ton) wordt de controle over deze energiestroom een belangrijk onderdeel van je business plan.

Elk bedrijf heeft baat bij een transparante communicatie. Zowel financiële organisaties, klanten, leveranciers als medewerkers wensen ‘mee te voelen’ met de strategie. Deze ‘dubbele materialiteit’ wordt de essentie van het jaarrapport waarbij bedrijven rekening houden met de impact van duurzaamheid op de financiële positie van het bedrijf, alsook met de zakelijke impact op het milieu, de mensen en de economie.

Europa wil vanaf 2023 de duurzaamheidsinformatie opgenomen zien in het jaarrapport en dat deze geaudit wordt door een externe partij. Ga vandaag van start met de gap-analyse, breng je ESG’s in kaart breng, bepaal je KPI’s en zet deze om in een voorbereidend ESG-rapport.

Zo ben je klaar voor de audit in 2023.

Deze verplichting is er voor beursgenoteerde bedrijven en organisaties van publiek nut, voor niet-Europese bedrijven met een filiaal in Europa, maar eveneens voor organisaties die voldoen aan 2 van de volgende vereisten: – omzet groter dan 40 miljoen – balans totaal groter dan 20 miljoen – meer dan 250 werknemers.

Als kleinere onderneming zou je de kat uit de boom kunnen kijken, maar dat raad ik niet aan, omdat de volledige toeleveringsketen dient gerapporteerd te worden. Wacht niet de vraag van je klant af, maar creëer zelf je concurrentievoordeel.

RSM Sustainability kan je helpen met dit duurzaamheidsrapport, wij beschikken over de expertise op het gebied van het analyseren en auditen van ESG-rapporten en op het gebied van de analyse en reductie van uw CO2e-voetafdruk. Onze R-SIMS tool met geïntegreerde AI is hier speciaal voor ontworpen. Ben je klaar?

Afkortingen: CSRD: Corporate Sustainability Reporting Directive ESG: Environmental Social Governance CO2e: koolstof voetafdruk equivalent (verzameling van alle broeikasgassen)

29

ONDERNEMERS & CO

De Langhe Advocaten

Ontsnappen aan strafrechtelijke veroordeling: bevoegdheidsdelegatie?

Het uitoefenen van een leidinggevende functie in een onderneming brengt naast een operationele uitdaging veel verantwoordelijkheid met zich mee. Zo kan u als leidinggevende persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor milieumisdrijven, arbeidsongevallen, enz.

Onder bepaalde omstandigheden, riskeert u naast een eventuele schadevergoedingsplicht zelfs strafrechtelijk gesanctioneerd te worden.

In dit artikel lichten we een aantal voorzorgsmaatregelen toe waardoor u dit kan vermijden.

Niet alleen de vennootschap en formeel aangestelde bestuurders riskeren aansprakelijkheid Het is een bekend principe dat niet alleen de vennootschap zelf, maar ook haar formeel aangestelde bestuurders zowel burgerrechtelijk als strafrechtelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld voor tekortkomingen in de uitoefening van hun bestuur. Ook personen belast met het dagelijks bestuur (bv. CEO, CFO of COO) en feitelijke bestuurders (i.e. personen die niet officieel werden benoemd tot bestuurder maar in de praktijk wel het bestuur mee waarnemen, zoals een geëngageerde aandeelhouder), dragen een zelfde verantwoordelijkheid.

Noteer eveneens dat het bestuur waarnemen via een vennootschap, waarbij u fungeert als vaste vertegenwoordiger, geen oplossing biedt: een vaste vertegenwoordiger is in dezelfde mate aansprakelijk als de vennootschap die formeel bestuurder is.

Geen uitdrukkelijke fout of opzet vereist Indien er zich bijvoorbeeld een arbeidsongeval of milieumisdrijf voordoet, komt niet alleen de vennootschap maar eveneens de leidinggevenden en betrokkenen in het vizier. In het Belgisch strafrecht is een uitdrukkelijke fout of opzet zelfs niet vereist. De leidinggevende heeft immers de verantwoordelijkheid om controle uit te oefenen over de werking van de vennootschap. Er kan hem dus een fout worden verweten indien hij deze controletaak niet of niet naar behoren heeft uitgeoefend, of indien 30

hij de bevoegdheid en de middelen had om het misdrijf te voorkomen, maar dit niet deed (zgn. gewilde onwetendheid).

Zodoende kan een leidinggevende aansprakelijk gesteld worden wanneer wordt vastgesteld dat hij geen of onvoldoende toezicht heeft uitgeoefend op de naleving van de wetten en reglementen of wanneer hij geen of onvoldoende leiding en controle heeft uitgeoefend op zijn personeel. Denk maar aan de bestuurder die aansprakelijk wordt gesteld (en zelfs een gevangenisstraf wordt opgelegd) omdat er onvoldoende toezicht op de werf was bij het gebeuren van een dodelijk ongeval.

Delegatie als (gedeeltelijke) oplossing Deze aansprakelijkheid kan u (deels) temperen door uw bevoegdheden op een zorgvuldige wijze te delegeren. In eerdere rechtspraak is zelfs geoordeeld dat het een absolute noodzaak is om te delegeren in ondernemingen van een bepaalde omvang. Hieronder overlopen we enkele vuist­ regels om dit op een correcte manier te doen.

u op regelmatige wijze te controleren of de taak naar behoren wordt verricht. Ook kan u beter vermijden dat de betrokken persoon de toegewezen taken zonder uw medeweten aan een ander delegeert.

Ten slotte wensen wij u te wijzen op het belang om een schriftelijk spoor na te laten. Dit kan aan de hand van schriftelijke rapportering of via correspondentie (e-mail, sms, etc.). Zo kunt u op een vrij eenvoudige manier bewijzen dat u zorgvuldig hebt gedelegeerd alsook dat u de nodige controle hebt uitgeoefend.

Een correcte delegatie van bevoegdheden aan de hand van een doordacht risk management, gekoppeld aan een doorgedreven responsabi­ lisering, kan het risico op strafrechtelijke verantwoordelijkheid aanzienlijk verminderen.

Let wel, dit is geen heilige graal waardoor u uw aansprakelijkheid volledig ontloopt: behoorlijk bestuur en toezicht blijven essentieel.

Sara Burm en Nicolas Nimmegeers De Langhe Advocaten

Vooreerst kan een bestuurder niet alles delegeren: zo kunnen het zgn. “grote lijnenbeleid” en de essentiële bevoegdheden van uw functie niet worden gedelegeerd. U kunt dus niet uw gehele bestuurstaak aan een ander overlaten. De eindverantwoordelijkheid voor het behoorlijk bestuur van de vennootschap en toezicht over het personeel blijft bij de bestuurder liggen.

Verder is het belangrijk dat u de te delegeren taak strikt omlijnt en delegeert aan een persoon die de nodige professionele bekwaamheid en middelen bezit alsook over een reële beslissingsmacht beschikt om de opgedragen taak naar behoren uit te oefenen. De opdracht dient duidelijk en expliciet te zijn, en u dient steeds na te gaan of de persoon in kwestie wel over de juiste kwalificaties beschikt om de opdracht behoorlijk uit te voeren.

Bovendien moet de persoon zijn opdracht aanvaarden en volledig ingelicht zijn over de grenzen en omvang van zijn opdracht, en dient

tax - M&A - governance finance - commercial Henri Lebbestraat 109 B-8790 Waregem +32 (0) 56 62 50 00 3Square Village - Rijvisschestraat 124 B-9052 Gent +32 (0) 9 277 04 54 Koningsstraat 71 B-1000 Brussel +32 (0) 2 880 35 35 contact@de-langhe.be www.de-langhe.be

ONDERNEMERS & CO

Titeca Pro Accountants & Experts

Investeren in vastgoed:een goede keuze?

Dat geld op een spaarrekening niet veel meer opbrengt, is niets nieuws. Hier bovenop komt de negatieve rente die steeds vaker wordt aangerekend alsook de aanhoudende inflatie.

Wie zijn koopkracht wenst te behouden moet dus op zoek gaan naar een andere belegging, vastgoed bijvoorbeeld. Maar in welk type vastgoed investeer je nu het best en welk rendement mag je verwachten?

Waarom investeren in vastgoed?

De basisdoelstelling van de Europese Centrale Bank (ECB) is het handhaven van de prijsstabiliteit, wat neerkomt op een inflatie van circa 2%.

Bij een te hoge inflatie verliest geld zijn waarde en kan er minder worden uitgegeven. Een te lage inflatie kan omslaan naar deflatie, oftewel een daling van de prijzen. Consumenten zullen dan hun aankopen uitstellen omdat ze verwachten dat de prijzen verder zullen dalen.

De afgelopen jaren lag de inflatie steeds lager dan 2%. Sinds de start van het economisch herstel na de coronacrisis en de problemen in de levering van grondstoffen, ligt de inflatie voor het eerst weer hoger dan 2%. Deze stijging wordt versterkt door de stijgende onrust tussen Rusland en Oekraïne. Hierdoor wordt consumeren opnieuw duurder. Investeren in vastgoed kan dus een oplossing zijn om een dalende koopkracht te vermijden. Een investering in vastgoed (direct of indirect) is minder gevoelig aan inflatie. De achterliggende reden hiervoor is dat vastgoed beschikt over een dubbel rendement.

Enerzijds stijgt de waarde van het onroerend goed mee met de inflatie en realiseer je op termijn een meerwaarde. Anderzijds kunnen de huurinkomsten, indien opgenomen in het huurcontract, jaarlijks worden geïndexeerd conform het indexcijfer van de gezondheidsindex.

In welke type vastgoed investeren?

Deze vraag hangt samen met je beleggersprofiel. Een defensieve belegger zal vooral neigen naar residentieel vastgoed. Wens je liever meer rendement te ontvangen, dan moet je rekening houden met meer risico. Dit risico

kan op heden vooral teruggevonden worden in de horeca­sector. Hiernaast moet de levensduur van het onroerend goed ook in acht genomen worden. Bij de aankoop van een nieuwbouw zullen vervangingsinvesteringen in de eerste jaren niet nodig zijn. Bij de aankoop van een bestaand gebouw, moet er aandacht worden besteed aan vervangingsinvesteringen op korte termijn. Hou ook rekening met de bancaire financiering bij de keuze van het type vastgoed. Hoe hoger het risico, hoe meer eigen inspanning de bank zal wensen.

Tot slot heb je ook de keuze tussen direct of indirect investeren in vastgoed. Bij een directe investering koop je het onroerend goed zelf aan. Bij een indirecte investering investeer je in aandelen van (beursgenoteerde) vastgoed­ vennootschappen zoals BEVEK’s. Het voordeel van een indirecte investering in vastgoed is dat je je zelf niet hoeft te bekommeren om het beheer van het onroerend goed. Bijkomend kan je je middelen spreiden over verschillende vastgoedprojecten, wat resulteert in een betere risicospreiding.

Huurrendement Het rendement van investeringsvastgoed is gekoppeld aan diverse factoren. Om het rendement correct te berekenen is het belangrijk om rekening te houden met alle kosten. Zowel de eenmalige kosten die worden betaald bij de start van de investering als de jaarlijkse kosten die door de verhuurder worden betaald. Naast de aankoopprijs maken ook de aankoopkosten deel uit van de initiële investering. Ook de extra kosten die verbonden zijn aan de bancaire financiering en de eventuele makelaarskosten worden verrekend. De totale investering vormt de basis voor de rendementsberekening.

Deze som wordt vergeleken met de jaarlijkse netto inkomsten. De netto inkomsten worden bepaald door de huurprijs (bruto inkomsten) te verminderen met de kosten Deze kosten kunnen betrekking hebben op herstellingswerken, syndicus, onroerende voorheffing, etc.

Om een correcte berekening te maken moet er voldoende geherinvesteerd worden in het pand

zodat de waarde ervan niet daalt gedurende de ‘terugverdientijd’ van de investering.

Privé of via de vennootschap?

Denk steeds goed na over hoe je het onroerend goed wenst aan te kopen: privé of via de vennootschap. Een keuze die impact heeft op de fiscale gevolgen ervan (aftrekbaarheid van btw bij nieuwbouw, verhuur met of zonder btw etc.), en dus het uitgelezen moment om, alvorens je die keuze maakt, de voor- en nadelen af te toetsen met een expert!

Charlotte Vanhoucke & Lien Lagrou, financieel adviseurs Titeca pro accountants & experts

Ondergaan of ondernemen? www.titeca.be

31

Laatst bij Voka

Premier Alexander De Croo in debat met Jef Wittouck, managing director van Christeyns en voorzitter van Voka Oost-Vlaanderen.

Voka Oost-Vlaanderen trapt de fysieke events terug op gang Na twee jaar bijna uitsluitend online netwerken, kwamen ruim vierhonderd ondernemers samen op twee netwerkevents: eentje bij gastheer Willy Naessens in Wortegem-Petegem op 22 februari en eentje in de Handelsbeurs in Gent op 15 maart.

In Wortegem-Petegem was het aan premier De Croo om het statschot te geven. In Gent werden de jubilarissen van 2021 gehuldigd alsook de legende van 2020 Luc De Bruyckere en de nieuwe legende van 2021 Bashir Abdi.

Alle aanwezige ondernemers waren zichtbaar opgelucht elkaar terug te kunnen ontmoeten en om samen te doen wat zo cruciaal is in ondernemen: een sterk netwerk uitbouwen en onderhouden.

Tijd voor de legendes om gehuldigd te worden: legende 2020, Luc De Bruyckere en legende 2021, Bashir Abdi.

32

Laatst bij Voka

… tijd om te netwerken in Wortegem-Petegem

Gastheer Willy Naessens wordt in de bloemetjes gezet door Voka OostVlaanderen. Op de foto: Christel Jacobs, manager events & netwerking bij Voka Oost-Vlaanderen

Proficiat aan de jubilarissen van 2021: 360IT – Altemp – Azumuta – Christeyns – Claerhout Communicatiehuis – Degroof Petercam – Floru – Hydroserv – Loveld – Primoris – Ritec – Transferium – Uyttendaele Boekhoudkantoor - Van Cauter Multitechnieken - Vergalle Interieurs en YM Trans.

… en ook in Gent netwerktijd

De structurele partners

De sponsors:

Voka bedankt eveneens: Tradelio, brouwerij Roman, Collin, Eau-la-la.

33

Sociaal Ondernemen

Schenkers en doeners vinden elkaar via Streekfonds Oost-Vlaanderen Het Streekfonds Oost-Vlaanderen verenigt burgers, verenigingen en ondernemers op een unieke manier.

Dat resulteert in duurzame en sociale projecten. Voka Oost-Vlaanderen is een fiere partner.

Het Streekfonds Oost-Vlaanderen versterkt lokale projecten met een focus op mens en omgeving. Het verbindt schenkers en doeners in een inspirerend en actief netwerk en realiseert lokale concrete impact.

De initiatiefnemers verzamelen via een crowdfunding-campagne de helft van het nodige budget. Zo creëren ze ook een draagvlak in de buurt/regio waar ze hun projectidee willen realiseren. Dankzij de financiële steun van de bedrijfspartners verdubbelt Streekfonds Oost-Vlaanderen het opgehaalde bedrag met een maximum van 5.000 euro per project.

“Voka Oost-Vlaanderen draagt de initiatieven van het Streekfonds een warm hart toe”, zegt gedelegeerd bestuurder Geert Moerman.

“Ondernemers hebben een groot hart voor

“

de regio waar ze met hun bedrijf actief zijn en met ons partnerschap willen we dat in de verf zetten. De aanpak van het Streekfonds past trouwens uitstekend bij onze organisatie.

Dat initiatiefnemers eerst een crowdfunding moeten volbrengen voor ze aanspraak maken op financiële ondersteuning toont ondernemerschap, en dat willen we mee ondersteunen. Veel ondernemingen zoeken goede doelen die ze kunnen steunen en die vragen komen dan ook vaak bij ons terecht.

We willen de sterkte van het netwerk ten volle inzetten voor de projecten in de regio die via het Streekfonds lopen.”

“We willen impact creëren, samen met burgers, verenigingen én ondernemers in Oost-Vlaanderen”, licht Stefanie Albers toe.

“Dit jaar zullen op die manier 42 duurzame en sociale projecten in onze regio gerealiseerd worden. Lokale initiatieven die mens en omgeving ten goede komen. Samen maken we een immens verschil.

We zijn dan ook enorm tevreden dat Voka Oost-Vlaanderen hier mee haar schouders onder zet, want samen

kunnen we méér maatschappelijke impact genereren.”

In De Streekfondskrant (bij dit nummer van Ondernemers) lees je alles over de 42 projecten en vertellen partners waarom ze het Streekfonds steunen met expertise, enthousiasme en centen. Zestien bladzijden boeiende, warme verhalen over inclusieve lokale initiatieven in onze provincie. Veel leesplezier.

Wil je kennismaken met de projecten en de partners van Streekfonds OostVlaanderen ? Reserveer je plaats voor één van de 5 projectenvoorstellingen vanaf 20 april in Gent – Ertvelde – Sint-Niklaas – Wortegem/Petegem – Wetteren. streekfondsoostvlaanderen.be/nieuws/ projectvoorstelling-2022 -schrijf-je-nu-in/

Dat initiatiefnemers eerst een crowdfunding moeten volbrengen voor ze aanspraak maken op financiële ondersteuning toont ondernemerschap, en dat willen we mee ondersteunen GEERT MOERMAN VOKA- OOST-VLAANDEREN

34

Stefanie Albers (r.) coordinator Streekfonds Oost-Vlaanderen, tijdens netwerk­ event Voka op 15 maart waar partnerschap werd aangekondigd, samen met gedelegeerd bestuurder Voka Oost-Vlaanderen, Geert Moerman, en moderator van de avond, Lisbeth Imbo

Meegedeeld

Beroepsrisico’s houden geen rekening met statuten De bescherming van het fysieke en mentale welzijn moet een basisrecht zijn voor iedereen die een beroep uitoefent, ongeacht het statuut. Preventie is geen maatschappelijke kost maar een investering.

We vinden de toegang tot diensten voor bescherming en welzijn op het werk voor elke werknemer een normale en belangrijke zaak. Het volstaat om een blik op de kranten of de nieuwssites te werpen om de noodzaak geïllustreerd te zien: burn-outs, ongewenst seksueel gedrag, de nieuwe risico’s van hybride werken, ernstige arbeidsongevallen…

Maar moet die noodzakelijke bescherming niet gelden voor iedereen die werkt, ongeacht zijn of haar statuut?

Anders gezegd: is het nog verdedigbaar dat zelfstandigen of speciale statuten zoals platformwerkers (denk aan de werknemers van Uber of Deliveroo) daar niet automatisch op kunnen rekenen? Beroepsrisico’s verdwijnen niet omdat je zelfstandig bent of ingeschakeld wordt in de 24/7-economie van de e-commerce.

GEEN VERPLICHTING Die discrepantie kwam pijnlijk tot uiting tijdens de hoogdagen van de pandemie. Heel wat zorgverstrekkers gingen toen gebukt onder een

te hoge werkdruk. Wie als werknemer stond ingeschreven, had recht op psychologische ondersteuning, maar voor zelfstandige artsen of kinesisten met een eigen praktijk was die er in principe niet. Nochtans waren zij blootgesteld aan net dezelfde risico’s.

Waar het op neerkomt, is dat de wet voor welzijn op het werk meer afgestemd moet worden op de realiteit van de werkvloer. Voor werkgevers geldt, zodra ze één werknemer in dienst nemen, een verplichte aansluiting bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. In ruil kan elke werknemers bij arbeidsartsen en preventieadviseurs terecht. Zelfstandigen kun je niet dezelfde verplichting opleggen, maar ze zouden wel tegen uurtarieven toegang kunnen krijgen tot dezelfde diensten.

SPECIALISTENWERK

de arbeidsomstandigheden en de fysieke of mentale gezondheid, is het vakgebied van de arbeidsarts. De huisartsen hebben meer een globaal zicht op gezondheid en mentaal welzijn, maar maken minder de koppeling met de werkomstandigheden. Dat is normaal.

Ze zijn daar niet voor opgeleid.

Dat arbeidsartsen tegenwoordig al met een zeer volle agenda kampen, mag geen argument zijn om deze ruimere toepassing van de welzijnswet uit te stellen. Zet arbeidsartsen in waar ze meerwaarde kunnen bieden door hun opdracht intelligent in te vullen. Laat ze met hun expertise bezig zijn, terwijl bedrijfs­ verpleegkundigen de meer routinematige taken kwalitatief kunnen uitvoeren. Een officiële en erkende opleiding voor bedrijfsverpleegkunde is daarom in het belang van de hele actieve bevolking.

Kunnen zij dan niet naar de huisarts?

Natuurlijk. Maar preventie-experts zijn net gespecialiseerd in de risico’s die aan een werkplek zijn verbonden. De relatie tussen

35

Telex Attentia beloont sportieve medewerkers met een eigen bedrijfsbos HR-dienstverlener Attentia opende op 13 maart haar eerste openluchtkantoor in Sint-Antelinks, een deelgemeente van Herzele. Het gaat om 1,2 hectare bos dat enkele medewerkers samen met Forest Fwd en Natuurpunt hebben aangeplant als noordelijke uitbreiding van het Tortelboombos in Aspelare, dat nu 8 hectare groot is. Hoewel het nieuw stukje groen openstaat voor iedereen, is het voor Attentia belangrjik dat de medewerkers elkaar in een natuuromgeving kunnen ontmoeten om de banden te versterken en teamwork aan te moedigen. Aan het initiatief gaat een sportief verhaal vooraf.

Meer dan 500 van de Attentia-medewerkers wandelden, fietsten en liepen het voorbije jaar 100.000 kilometer bij elkaar in het kader van de Fit for Treeschallenge. “Sporten is gezond maar verbindt mensen ook, zeker als er een maatschappelijk doel aan verbonden is”, zegt Carine Huysveld, CEO van Attentia. “Als beloning voor hun gezonde manier van leven en werken, krijgen onze medewerkers nu dit gezonde verlengstuk van hun kantoor.” Het Attentia-bos is zo ook een eerste stap in de verdubbeling in oppervlakte van het huidige bos. © Geert Vijverman

attentia.be

BelGaN Group neemt On Semiconductor Belgium over en wil Europees toon­ aangevend worden in de productie van elektronische chips

Bij Van Cauter Multitechnieken kan u terecht voor advies betreffende totaaloplossingen op maat op vlak van elektriciteit, HVAC en beveiligingsinstallaties.

BelGaN Group heeft de overname afgerond van ON Semiconductor Belgium van de onsemi group.

Onder de nieuwe naam BelGaN wil de BelGaN-site in Oudenaarde het epicentrum vormen van een GaN-Valley (Galliumnitride) in Europa, een snelgroeiend en innovatief ecosysteem voor elektronica op GaN-halfgeleiders – of elektronische chips – voor toepassingen in onder meer elektrische wagens, datacenters, smartphones, tablets en laptops. Europa sprak meermaals de ambitie uit om minder afhankelijk te worden van chipproducten van buiten het continent (European Chips Act). De plannen van BelGaN moeten dit mee mogelijk maken. De meer dan 400 werknemers blijven aan de slag en bovendien komen er het komende jaar nog tientallen jobs bij op de site in Oudenaarde. “Dit is een nieuw en spannend hoofdstuk in de geschiedenis van onze Belgische halfgeleiderfabriek”, zegt Rob Willems, general manager en VP Operations van BelGaN. “GaN-chips worden een gamechanger in de elektrische auto-industrie en vele andere sectoren. Het is een belangrijke stap naar een duurzamere toekomst en daarvoor zullen we de komende jaren tientallen extra werknemers kunnen gebruiken.” belgan.com

Algemene elektrotechnieken

HVAC

Beveiligingsinstallaties

Keiberg 74 - 9340 Lede 053 83 13 38 info@vancauter.com

www.vancauter.com 36

Onderhoudsdienst

schrijf je nu in

EI K

EL

FYS

2

UE

T R VI

Samen ondernemen, samen groeien, samen deuren openen OOK JULLIE DEUREN? FYSIEK EN/OF VIRTUEEL check www.openbedrijvendag.be en volg ons op:

#openbedrijvendag

Telex Comfort Energy en Gabriëls Power sluiten strategisch partnership af Mazoutdistributeur Comfort Energy neemt als marktleider in de BeLux mazoutdivisie van Gabriëls Power over. Het gaat om een strategische wissel want terzelfder tijd versterkt Gabriëls Power zijn stationsnetwerk verder met de overname van enkele tankstations van Comfort Energy. De nieuwe samenwerking zorgt ervoor dat Comfort Energy zijn leiderspositie als grootste mazoutleverancier van België en Luxemburg verstevigt en de lokale verankering verder vergroot. Gabriëls Power is immers als stookolieleverancier voornamelijk actief in Oost- en West-Vlaanderen en blijft op die manier ook inzetten op de groei van het netwerk aan tankstations in België. “Comfort Energy wil als marktleider volop meewerken aan de ambitieuze Europese doelstellingen voor klimaatneutrale verwarming tegen 2050. Dankzij schaalgrootte kunnen we meer middelen vrijmaken voor onderzoek om zo de transitie richting hernieuwbare brandstoffen beter te begeleiden”, aldus Stefan Baeten, CEO Comfort Energy. Ook de familie Gabriëls is verheugd over deze strategische zet. “Onze focus ligt al vele jaren op de uitbreiding van ons netwerk aan tankstations. We willen in de markt van motorbrandstoffen meespelen aan de top.” gabriels.be comfortenergy.be

OTA Insight neemt Transparent over en ontwikkelt zo ‘s werelds meest uitgebreide dataplatform voor hotel- en kortetermijnverhuursector OTA Insight, het van oorsprong Belgische dataplatform dat hotel­ uitbaters helpt om hun kamers in de schijnwerpers te plaatsen, neemt het in Madrid gevestigde Transparant over. Die laatste is een leverancier van data en business intelligence voor de snelgroeiende sector van kortetermijnverhuur. Het verzamelt en structureert gegevens over meer dan 35 miljoen vermeldingen over de hele wereld. De gegevens zijn afkomstig van eigen en openbare bronnen zoals AirBnB of Booking.com. Met de overname wil OTA Insight een grootschalig platform creëren dat data-analyse genereert voor een groot deel van de vakantie-industrie.

“Distributiekanalen komen naar elkaar toe waarbij OTA Insight nu een oplossing heeft voor zowel de hotel­kamers als accommodaties die je op korte termijn kan huren”, zegt Sean Fitzpatrick, CEO van OTA Insight. “We zijn verheugd om onze krachten te bundelen met Pierre Becerril en het ongelooflijk getalenteerde Transparantteam om te helpen voldoen aan de behoeften van een snel veranderende industrie.” otainsight.com

Bizzy verzamelt up-to-date bedrijfsinfo op gloednieuw platform Bedrijfsinformatie, -nieuws en –analyses opzoeken is voortaan een koud kunstje met Bizzy, een gloednieuw platform dat onlangs werd gelanceerd. De start-up wil via duidelijke visualisaties alle gegevens van een bedrijf weergeven. Het initiatief ontstond vorige zomer en komt voort van twee Vlerick-alumni Hendrik Keeris en Steve Declercq, die zullen samenwerken met ondernemers Lorenz Bogaert, Nicolas Van Eenaeme en Toon Coppens, bekend van Netlog, Twoo, Realo en Delta. Het platform wil uitgroeien tot de referentie in business­gegevens en zal beschikbaar zijn in een freemium-­model. “De afgelopen maanden hebben we hard gewerkt. Er is nu een basis maar er staan nog een pak initiatieven op de planning”, aldus Steve Declercq, een van de oprichters.

Nog voor de oprichting slaagde Bizzy erin om 1,1 miljoen euro groeikapitaal op te halen. Onder meer Dries Henau en Yuri Vandenbogaerde (ex-Wasbar en Chez Claire), en Pitchdrive participeerden in het kapitaal. “Volgend jaar willen we actief zijn in 4 landen en willen we ons platform nog verder optimaliseren. De mobiele versie zullen we in april lanceren.”

Bizzy.org

38

Vraag het @voka Het antwoord zit in je netwerk

?

?

Vraag het

?

Vraag het

VRAAG:

Welke impact heeft het conflict in Oekraïne op de Vlaamse bedrijven?

Sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen, is er een serieuze Europese (internationale) reactie gekomen die zich laat voelen in tal van economische sectoren. Dat heeft natuurlijk ook gevolgen voor onze Vlaamse bedrijven. Uit een nieuwe Voka-enquête bij meer dan 400 bedrijven blijkt namelijk dat acht op de tien Vlaamse ondernemingen verwachten dat de oorlog in Oekraïne een negatieve impact op hun activiteiten zal hebben.

Wat is de impact van het conflict op de energieprijzen?

De impact op de energiemarkten lijkt ons de meest zorgwekkende economische factor op dit moment. De gasprijs noteerde een recordniveau en ook de olieprijzen zijn gestegen. Met de huidige crisis zal Europa nu eindelijk echt de afhankelijkheid van Rusland moeten aanpakken. Dat impliceert een hertekende energiemix op Europees niveau met meer ruimte voor nucleaire capaciteit, meer verwerkingscapaciteit voor LNG en vooral meer productie van hernieuwbare energie. Voka betreurt dat het federale energieakkoord niet voorziet in maatregelen die de elektriciteits- en gasfactuur van bedrijven verminderen. Ook ondernemingen kreunen onder de sterk stijgende energierekeningen.

Aan de accijnzen op gas en elektriciteit voor bedrijven verandert er voorlopig niets

Welke steunmaatregelen zijn er op dit moment vanuit Vlaanderen?

In de eerste plaats is de huidige overbruggingslening, vooral ingezet voor bedrijven die hinder ondervinden ten gevolge van corona, ook toegankelijk gemaakt voor bedrijven die zware hinder ondervinden door de oorlog en daardoor op korte termijn in financieringsproblemen dreigen te komen. Met deze overbruggingslening kunnen bedrijven hun verhoogde vaste kosten tijdelijk betalen. In de tweede plaats is tijdelijke werkloosheid overmacht mogelijk, indien in de onderneming onmogelijk kan gewerkt worden als gevolg van de oorlog. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de problemen veroorzaakt door gebrek aan grondstoffen of materialen die vanuit het Oostblok geleverd worden of denk aan exportbelemmeringen. Dergelijke situaties kunnen tot 30 juni 2022 recht geven op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht.

Wat met Oekraïense vluchtelingen die hier willen werken?

Uiteraard is het belangrijk dat de vluchtelingen de nodige tijd en ruimte krijgen om tot rust te komen na de traumatische ervaringen.

Zij die wel snel aan de slag willen, zullen vanaf april kunnen rekenen op begeleiding en extra taal- en andere opleidingen. Vlaams minister van Werk Hilde Crevits lanceert

hiervoor samen met VDAB een onthaal­ pagina met uitleg voor de werkgevers: werkgevers.vdab.be/werkgevers/werkplekvrij. Werkgevers kunnen hun vacatures voor Oekraïners op vdab.be publiceren door in de titel de hashtag #werkplekvrij te zetten.

Daarmee geven ze duidelijk aan dat ze ook anderstalig talent een kans willen geven en ervoor openstaan om extra ondersteuning te bieden om van de aanwerving een succes te maken.

Meer weten?

De Voka Kamers van Koophandel hebben meteen na het uitbreken van het conflict een Oekraïnedesk en bijbehorende FAQ opgericht, die steeds wordt aangevuld met de recentste informatie.

Ook organiseerde Voka reeds een eerste webinar over de (financiële) sancties en de impact op bedrijven. De opname van de webinar vind je hier:

Lees zeker onze coverstory op p. 6.

39

Bamboe Scheutig met groei(kracht)

“Ons motto?

Conquer the galaxy” Het Gentse Deliverect werd opgericht in 2018. Amper vier jaar later kreeg de onderneming de prijs voor Scale-up van het Jaar. Het ideale moment om terug te blikken op de groeispurt van het foodtechbedrijf, dat online bestellingen voor restaurants en FMCG-bedrijven centraliseert. Zhong Xu, één van de vier bezielers van Deliverect: “Het klinkt misschien vreemd, maar ik neem zelf geen beslissingen meer.”

TEKST JOLYN DE BAETS

Jong geleerd Medeoprichter Zhong Xu zit ondertussen al meer dan twintig jaar in de foodtechscene.

Toen hij 17 jaar was, had zijn vader een kassasysteem ontworpen voor Aziatische restaurants. Zelf wilde hij zijn vaders business niet overnemen, dus besliste hij om zelf een zaak uit de grond te stampen. Samen met Jan Hollez ontwikkelde hij de eerste iPad kassa’s met hun start-up POSIUS. Na dit ondernemersavontuur was Zhongs plan om een sabbatical te nemen, maar de transitie van offline naar online boomde enorm. Die trein wou hij niet missen. Zhong Xu: “Meer en meer mensen bestellen hun eten online bij de Deliveroos van deze wereld. De vraag om een softwareplatform te creëren waarmee verschillende horecazaken hun bestelling voor thuislevering konden bundelen, groeide los van het kanaal waarop de bestelling werd geplaatst. Op die manier kunnen restaurants hun grote vraag inlossen bij klanten.” De software verzamelt de binnengekomen bestelling 40

en koppelt deze aan het kassasysteem van het restaurant. Maar het gaat verder dan dit. “We helpen niet enkel restaurants, maar bijvoorbeeld ook voedingsbedrijven zoals Ben & Jerry’s.”

Groeispurt Deliverect groeide enorm door deze centralisatie van online bestellingen voor restaurants of FMCG-bedrijven (fast moving consumer goods). Alle online bestellingen worden centraal beheerd en online menu’s aanpassen, gebeurt op één plaats. Rapportage van alle online verkoopkanalen geeft een volledig beeld van de verkopen. Dit resulteert in een hogere operationele efficiëntie en klanttevredenheid.

Het viertal had een duidelijk groeipad voor ogen, maar ze hadden niet verwacht dat hun bedrijf zo snel zou exploderen. Sinds de start in 2018 hebben ze meer dan 120 miljoen orders mogelijk gemaakt voor restaurants.

Dat vergt een sterk team. “Als we terugkijken naar onze originele plannen zouden we nu 250 medewerkers hebben, momenteel zitten we aan 450. We hebben alle vier ervaring met het creëren van een product, maar timing kan je nooit kiezen of voorspellen. Kijk maar naar corona, we hadden nooit verwacht dat er een pandemie zou uitbreken. Restaurants moesten opeens noodgedwongen shiften van offline naar online. Ze konden op dat moment niet anders dan overschakelen naar een digitaal model. Wij moesten dus ook onmiddellijk het gaspedaal indrukken en nog sneller schalen. Onze missie is om de horeca bij te staan, we zijn fier dat we dit konden en nog steeds kunnen verwezenlijken.”

Scale-up van het Jaar 2021 Hun mooi groeipad bleef zeker niet onopgemerkt. Deliverect ontving begin dit jaar de prijs voor Scale-up van het Jaar van de Vlaamse Regering en EY België. Ondertussen is de onderneming meer dan 1,4 miljard

Bamboe

De vier oprichters: Zhong Xu, Jelte Vrijhoef, Jan Hollez en Jérôme Laredo

“

Door corona moesten restaurants noodgedwongen shiften van offline naar online.

Daardoor moesten wij ook nog sneller schalen” ZHONG XU

dollar waard. Hierdoor werd het de vierde Belgische unicorn. “Als je wil schalen, heb je ervaring nodig. Doordat je veel ervaring hebt, heb je ook al veel fouten gemaakt.

Je geraakt al een stuk verder als je weet wat werkt en wat niet werkt. Daarnaast is de bedrijfscultuur ook belangrijk. Wij zijn een gedecentraliseerde organisatie. Het klinkt misschien vreemd, maar ik neem zelf geen beslissingen meer. Als je wil schalen moet je de controle proberen loslaten”, zegt Zhong. “Niet altijd even makkelijk als je zelf een echte controle freak bent. Doordat je kan loslaten geef je je mensen echter veel autonomie en vrijheid. Wij hebben ook geen strenge regels bij Deliverect. Onze mensen gebruiken hun gezond verstand.” Naast een losse bedrijfscultuur geeft Zhong ook aan dat je transparant moet zijn. “Mijn medewerkers weten bijna alles wat ik ook weet. Wanneer bepaalde informatie niet doorvloeit tot in je organisatie, kan dit alleen maar voor problemen zorgen. Ons team mag zelf ook

met ideeën komen en deze uittesten.

Falen ze? Geen probleem, ik heb liever dat ze het geprobeerd hebben. Fouten maken is normaal, het belangrijkste is dat je eruit leert.

Vertrouwen is alles.”

Sterk team “Het kan eenzaam zijn als je alleen jouw bedrijf opstart. Het is belangrijk om je als ondernemer te omringen. Ikzelf ben meestal de inspirator achter het idee, daarna bouw ik een sterk team rondom mij. Ik vind het belangrijk om de verantwoordelijkheid te delen. Wil je snel groeien? Dan moet je op zoek gaan naar mensen met de juiste skills. Ze moeten ook even dedicated zijn, om samen hetzelfde doel na te streven. Volgens mij wordt dat vaak onderschat. Er zijn maar 24 uur op een dag, als je jouw werklast kan delen met meerdere personen kan je veel sneller groeien. Ik ken mijn drie co-founders (Jan Hollez, Jelte Vrijhoef en Jérôme Laredo, red.) al jaren. Ik kan hen blindelings vertrouwen”, vertelt Zhong.

En de toekomst?

“Ons motto? Conquer the galaxy. Er wordt altijd gezegd dat we een groot bedrijf zijn, ik zie onszelf juist als een klein bedrijf.

De wereld is zo groot, we zitten nog maar aan het begin van onze groei. Om the backbone van digital food te zijn, willen we meer dan 100.000 restaurants bedienen. To the galaxy and beyond!”

De groeitrajecten van Voka kunnen jouw bedrijf ook vleugels geven.

Neem zeker een kijkje.

41

De cijferfabriek Aantallen en percentages die (kunnen) tellen

207 knelpuntberoepen

1

3

Verpleegkundige

5

Werfleider / Conducteur bouw

Onderhoudsmecanicien

2

4

Technicus industriële installaties

Technicus koeltechniek en klimatisatie

Het knelt meer dan ooit op onze arbeidsmarkt Dat het aantal knelpuntberoepen toeneemt in een krappe arbeids­markt zal niemand verwonderen.

Op de knelpuntberoepenlijst van VDAB voor 2022 prijken nu 207 beroepen, dit zijn er 17 meer dan vorig jaar.

TEKST SAM DE KEGEL

Een knelpuntberoep is een beroep waarvoor de invulling van vacatures een stuk moeilijker verloopt dan voor de andere beroepen. De oorzaak van het knelpunt ligt niet altijd bij een tekort aan kandidaten. Ook bij nieuwe knelpuntberoepen zoals schilder-decorateur, fietshersteller, adviseur kredieten of verkoper in een doe-het-zelfzaak spelen verschillende factoren een rol. De vraag naar competenties zoals klantvriendelijkheid, commercieel-technische kennis en talenkennis maakt het soms moeilijk om geschikte werknemers te vinden. Daarnaast vormen specifieke arbeidsomstandigheden zoals zwaar fysieke arbeid, weekend- en avondwerk of deeltijdse contracten vaak een struikelblok.

42

Binnen de top tien komt verpleegkundige - weinig verrassend - naar voor als grootste knelpunt. Daarnaast blijft de zoektocht naar technisch geschoold personeel voor vele werkgevers bijzonder moeilijk. Meer dan de helft van de top tien van de knelpuntberoepen betreft een technische functie: van technicus industriële installaties over conducteur/ werfleider bouw tot onderhoudsmecanicien.

Andere beroepen in de top tien zijn ‘klassiekers’ als bestuurder trekker-oplegger en schoonmaker.

Naast deze knelpuntberoepen en andere ‘vaste waarden’ zoals bijvoorbeeld ICTprofielen, chef-kok, leerkracht lager- en secundair onderwijs en slager kent 2022

ook een aantal nieuwkomers, onder andere binnen de bouwsector en de financiële sector.

De onzekere factor: corona In 2020 en begin 2021 werden we volop geconfronteerd met sectorale lockdowns en een grote economische onzekerheid.

Hierdoor was de vraag naar nieuwe werknemers zeer beperkt. Sinds het voorjaar van 2021 werden deze maatregelen geleidelijk en gedeeltelijk opgeheven. Werkgevers zijn vanaf april-mei 2021 opnieuw volop beginnen aanwerven. Momenteel heeft corona schijnbaar weinig veranderd aan de structurele mismatch op de arbeidsmarkt.

De cijferfabriek

Op de VDAB knelpuntberoepenlijst voor

2022 staan ondertussen 207 beroepen,

dit zijn er 17 meer dan vorig jaar.

Industrieel elektro­ technisch installateur

Technieker werf-, landbouw- en hefmachines

Bestuurder trekker-oplegger

7

9

Schoonmaker bij mensen thuis

Calculator bouw

BESTUURDER TREKKER-OPLEGGER

VERPLEEGKUNDIGE 12.000

10

8

6

INDUSTRIEEL ELEKTROTECHNISCH INSTALLATEUR 1500

2.000

10.000

1200 1.500

8.000

900

6.000

1.000 600

4.000 500

300

2.000 0

0

0

Ontvangen vacatures in Vlaanderen (in de periode maart 2021 - feb 2022)

ontvangen vacatures in Oost-Vlaanderen (in de periode maart 2021 - feb 2022)

Openstaande vacatures in Vlaanderen (einde feb 2022)

werkzoekenden in Oost-Vlaanderen (gemiddelde in de periode maart 2021 - feb 2022)

Bron: VDAB 43

Telex SBB Accountants & Adviseurs neemt RVO Finance uit Haasdonk over

Raf Sels, CEO SBB

SBB Accountants & Adviseurs neemt RVO Finance uit Haasdonk over. Met een kantorennet van 28 vestigingen, bijna 600 medewerkers en 23.000 klanten verstevigt SBB zo verder zijn positie als één van de grootste accountants­ kantoren in Vlaanderen. Vanaf 1 april integreren de zaakvoerders Erik Robyn en Yves Van Osselaer hun accountantskantoor RVO Finance in het kantorennet van SBB. Samen met hun zes medewerkers zullen ze deel uitmaken van het SBB-team in Beveren dat zo op een totaal van 30 medewerkers komt. “We kijken ernaar uit om tot SBB te horen waar veel aandacht is voor beleving en werknemerswelzijn en bovendien ook groeitrajecten en interne opleidingen aanbieden”, zeggen Erik en Yves. “Als er zich een overnameopportuniteit voordoet, spelen we daar op in maar enkel als de kandidaat perfect pas binnen onze strategie”, aldus Raf Sels, CEO van SBB. sbb.be

Slimme kantooroplossingen!

ARCHIVERING DOCUMENTEN DIGITALISEREN / SCANNEN

OERSTERKE ARCHIEFDOZEN

POSTKAMER SERVICE PAPIER & DATA VERNIETIGEN

BOX STORAGE GOEDERENOPSLAG

BEWARING OFFLINE COMPUTERBACK-UPS

Ontdek meer diensten op: www.merak.be 44

© Merak nv | (0)15 28 40 60 | info@merak.be Steenhoevestraat 6, B-2800 Mechelen

Telex Optimaliseer de facturatie- en betalingsflow Rudi Mattheus (Alternatief BV – Haaltert) kan bogen op meer dan 30 jaar als ITAA-accountant met zijn kantoor AXIS Finance en, recent, met Alternatief dat zich gespecialiseerd heeft in het ontzorgen van bedrijven en organisaties op vlak van administratieve processen. Hij ontwikkelde een specifieke expertise rond de digitalisatieproblematiek van schoolrekeningen en de daarbij horende betalingen.

Van zijn hand is het recente boek ‘Factureren in een moderne schoolomgeving’.

De publicatie is vooral bedoeld voor directies van basis- en secundaire scholen. Centraal staat de vraag: hoe maak je schoolrekeningen op en hoe krijg je ze betaald? Vertrekkende van een worstcasescenario doorloopt de auteur stap voor stap alle fasen in dit proces. Het boek gaat dieper in op de diverse decreten, aanbevelingen en wetgevingen die hierop een invloed hebben. Rudi Mattheus staat stil bij de specifieke wijze waarop men rekeningen in het basis- en secundair onderwijs opmaakt en hoe schooldirecties hun administratieve dienst kunnen ontzorgen op het gebied van verzenden van facturen en opvolgen van betalingen? De uitgave besteedt de nodige aandacht aan de problematiek van dure schoolfacturen voor kwetsbare groepen. alternatiefbvba.be

SmartShip zet koers naar 100% duurzame b2b-stadsdistributie Duurzame vaartuigen op zonne-energie efficiënt inzetten voor 100% emissieloze b2b-stadsdistributie. Dat is de missie van Geert Dekleermaeker, de bezieler en eigenaar van VlotGent en SmartShip. Geert werkte twintig jaar in de bouwsector, tot hij in 2017 het roer omgooide. Letterlijk ook, want hij lanceerde zijn bedrijf VlotGent. Met tonnen ervaring uit zijn vorige job begon hij met het maken van vaartuigen die elektrisch worden aangestuurd via zonne-energie, uitsluitend geproduceerd op het vaartuig zelf. De vlotten zijn duurzaam, geurloos en geruisloos. Ze varen autonoom op de zon. Een uniek concept in Europa.

Bij toeristen en inwoners van Gent werden de recreatieve vlotten op de Gentse binnenwateren al snel bekend als de ultieme vorm van slow traveling. De jongste jaren kreeg hij steeds meer vragen van ondernemers die polsten of hij ook goederen kon transporteren. Ondertussen levert Goedinge, een bioboerderij uit Afsnee (op 10 km van Gent), al bijna twee jaar wekelijks groentepakketten (tot anderhalve ton) aan de Krook met een vaartuig van SmartShip. Geert ziet veel potentieel in die last mile stadsdistributie, en niet enkel voor korteketenbedrijven zoals Goedinge. Het wordt steeds moeilijker voor retailers, transporteurs en internationale logistieke spelers om goederen tot op de eindbestemming te krijgen. Duurzaam transport via het water is één van de oplossingen in vele grootsteden, zowel in binnen- als buitenland.

Tegen 2025 wil de Vlaamse Regering de stadsdistributie emissie­ loos laten gebeuren.

SmartShip hoopt op partnerships met transporteurs en retailers in de nabije toekomst. “Ik kan vaartuigen op maat bouwen in functie van elk type klant, tailormade dus.” smartship-eu.com

45

Het zit in de genen Ondernemerschap als familietrekje

46

Het zit in de genen

“Ik ben fier dat we aan hetzelfde touw trekken” Master Chips doet je misschien watertanden maar het bedrijf uit Aalst is actief in het verkopen van alles wat te maken heeft met industriële connectiviteit: van elektronische componenten tot afgewerkte producten zoals modems en routers. Peter Neirynck nam de fakkel over van zijn nonkel Johan Vandamme, die Master Chips oprichtte in 1984. Vier jaar geleden werd het officieel een familiebedrijf toen zoon Yves Neirynck mee instapte. “We staan voor een pak uitdagingen dus een hernieuwde positionering was cruciaal.” Een verhaal over hoe Peter onverwacht zaakvoerder werd en zo de droom van zijn zoon Yves mogelijk maakte.

TEKST JOLYN DE BAETS - FOTO WIM KEMPENAERS

Een atypische overname Na jarenlang ervaring bij een multinational en twee andere familiebedrijven besliste Peter Neirynck om acht jaar voor zijn pensioen nog ondernemer te worden. “Een totaal onverwachte beslissing. Geen haar op mijn hoofd dat eraan dacht om ooit ondernemer te worden”, bekent Peter. “Mijn nonkel en ik hebben een heel goede band. Door het kleine leeftijdsverschil zag ik hem als een tweede broer. Toen hij besliste om te stoppen met Master Chips, vroeg hij me of ik interesse had om de zaak te leiden. Hoewel ik op dat ogenblik nog aan de slag was bij een ander bedrijf, waagde ik de sprong.”

“Zonder voorbereiding was de overname op twee maanden afgerond. Dat ik een technische achtergrond heb en door de jaren heen ervaring opdeed als leidinggevende, speelde in mijn voordeel”, vertelt Peter. Na de overname besliste Johan om de eerste twee jaar nog aan te blijven als consultant.

Nu heeft het drietal met Yves erbij zelfs nog wekelijks overlegmomenten. “Het is meer om te overleggen hoe de zaken draaien en hoe het gaat met bepaalde klanten. Veel verder dan dat gaat het niet”, zegt Yves Neirynck.

Plezier als drijfveer In 2018 na zijn studies handelswetenschappen ging Yves aan de slag bij een ander bedrijf als business consultant, maar de droom om ooit zelf ondernemer te worden werd steeds groter. “Van kinds af aan wilde ik mijn eigen bedrijf. Toen mijn vader Master Chips overnam, besloot ik om nog even bij mijn vorige werkgever te blijven. Uiteindelijk kwam alles in een stroomversnelling en stapte ik een jaar later ook in het bedrijf.

Ik heb er nog geen seconde spijt van gehad”, vertelt Yves.

Aangezien Yves een economische achtergrond heeft, staat hij in voor het financiële luik van Master Chips. Daarnaast legt hij nieuwe contacten en onderhoudt hij de huidige klantenrelaties. “Hij is de meest geschikte persoon voor onze sales omdat hij een bepaald empathisch vermogen heeft dat ik zelf soms mis. Dat is ook iets wat onze klanten appreciëren. Misschien had ik in het begin wat twijfels, aangezien hij geen technische achtergrond had, maar sommige zaken doet hij intussen al beter dan ik”, zegt Peter trots. “We hebben ook plezier in onze job, een heel belangrijke drijfveer volgens mij.”

Drietand Peter en Yves worden in hun dagelijkse activiteiten bijgestaan door Stijn. “Ik kende Stijn via mijn vorige job. Hij was op zoek naar een nieuwe uitdaging dus bood ik hem vroeger dan verwacht een job aan”, vertelt Peter. De samenwerking verloopt vlot tussen de drie.

“We vullen elkaar goed aan en de dynamiek zit goed. Hij staat mijn vader en ik zowel technisch, operationeel als strategisch bij”, zegt Yves.

“Ik ben op papier wel zaakvoerder, maar dat ga je niet snel merken aan mij. Hiërarchie is niet aan mij besteed want ik laat alles veel sneller los. Uiteraard vang ik mijn team op tijdens de momenten waarop het nodig is. Het belangrijkste is de essentie van de zaak. We houden ons einddoel voor ogen en ik ben fier dat we aan hetzelfde touw trekken”, vertelt Peter. “Master Chips is momenteel nog een klein bedrijf, maar de bedoeling is om in de toekomst te groeien naar een team van 5 tot 10 medewerkers”, vult Yves aan. “Dat zal wel na mijn tijd zijn”, lacht Peter.

47

Het zit in de genen

“

"Mijn vader en ik hebben altijd een goede relatie gehad.

Zowel tijdens het zakendoen als daarbuiten hebben we zelden ruzie YVES NEIRYNCK

Meer dan chips ‘Good products, better solutions.’ Met deze vernieuwde slogan gaan vader en zoon de toekomst tegemoet. Toen Johan nog aan het roer stond positioneerde het bedrijf zich zuiver als distributeur van industriële elektronica, maar de markt is constant in verandering. Innoveren en je differentiëren ten opzichte van concurrenten blijven meer dan ooit belangrijk. Daarom koos het duo voor een herpositionering en nam het een marketingbureau onder de arm om Master Chips futureproof te maken. Wat niet meer aanleunt bij de huidige visie, wordt lang­ zamerhand geschrapt.

“Vroeger was het plan om de zogenaamde ‘master’ te zijn in het verkopen van chips.

Maar op dat vlak vond er een shift plaats.

Onze huidige strategie staat in het teken van toegevoegde waarde creëren voor de klanten. We zijn ervan overtuigd dat we goede producten verkopen maar we willen ook een oplossing aanbieden”, zegt Yves. “Als je zoekt op het internet, vind je een resem aan producten terug die vaak goedkoper geprijsd staan. Bij ons gaat het verder dan alleen het aankoopproces want we bieden ook een service aan onze klanten.

Dit gaat van het geven van trainingen over de werking van bepaalde producten tot het samenzitten met technische departementen om het product optimaal te integreren”, vult Peter aan. “Het is een andere manier van zakendoen en deze herpositionering was de juiste keuze voor Master Chips. We plukken er zeker de vruchten van.” Naast een goede klantenservice, is Internet of Things ook een belangrijke pijler voor de toekomst. “We gaan onze klanten bijstaan vanaf het denkproces 48

tot de introductie ervan in hun bedrijf. Het staat momenteel nog in de kinderschoenen, maar ik geloof dat wij echt op de kar moeten springen”, vertelt Yves.

iedere sessie ga je naar huis met nieuwe inzichten van jonge mensen die in mijn levensfase zitten. Heel interessant om altijd te blijven bijleren.”

Zo vader, zo zoon Een sterke familieband is onmisbaar in elk draaiend familiebedrijf. “Mijn vader en ik hebben altijd een goede relatie gehad. Zowel tijdens het zakendoen als daarbuiten hebben we zelden ruzie. We houden onze privézaken en werkgerelateerde kwesties ook in de mate van het mogelijke gescheiden. Al was dat in het begin niet altijd even evident”, zegt Yves.

“Mijn echtgenote en dochter hebben ons hierop moeten wijzen”, vult Peter aan. “Als we hier uit het gebouw wandelen, dan draait het puur om familie en niet om Master Chips.”

Yves ziet Peter ook als een belangrijk spilfiguur in dit overnameverhaal. “Mijn vader heeft al jarenlang ervaring in het vak. Hij is dus de ideale mentor voor mij. Iedere dag een stapje verder, tot ik er helemaal klaar voor ben”, vertelt Yves. “Ik wil het bedrijf in goede gezondheid aan mijn zoon overlaten.

Vanaf mijn pensioen ben ik van plan om alle beslissingen volledig bij hem te leggen. Ik wil gerust nog hier en daar wat werken, maar eerder in een dienende rol. Hij gaat me hier niet vaak meer zien. Enkel op uitnodiging”, lacht Peter. “Mocht er iets gebeuren met mij, ben ik er steevast van overtuigd dat Yves alles zonder problemen kan overnemen.”

Nu de overname vier jaar na datum volledig achter de rug is, wapent het duo zich voor de toekomst. Op dit moment liggen de verantwoordelijkheden van Master Chips nog bij Peter maar over vier jaar neemt Yves het bedrijf over. De voorbereidingen hiervoor zijn al volop aan de gang en Peter hoopt dat deze overname even vlot mag verlopen als de vorige. “Vorig jaar ben ik ingestapt in het Plato-traject Next Generation van Voka Oost-Vlaanderen. Ik zie dit als een eerste stap in de goede richting.

Samenzitten met gelijkgestemden die gelijkaardige obstakels en uitdagingen hebben helpt me enorm. Je stelt jezelf als bedrijf en als persoon in vraag. Na

masterchips.eu

Ligt de familiale opvolging ook bij jouw bedrijf in het vooruitzicht?

Bekijk zeker ons aanbod:

Expert Samen leren, samen groeien

“Extra ogen en oren om valkuilen te voorkomen.

Da’s Plato!”

Simon Suys, oprichter van Woema, viel in de prijzen tijdens het Gala van de Gouden Baksteen.

Het bedrijf uit Eke mag zich bouwinitiator van het jaar noemen. Simon neemt dit jaar voor een derde keer deel aan een van onze Plato-trajecten. “Plato is minstens even leuk als leerrijk.”

Wie ben je en wat doe je in het dagelijkse leven?

“Ik ben Simon Suys, oprichter en gedelegeerd bestuurder van Woema, een algemene aannemer in houtbouw. We fixeren ons voornamelijk op projecten waar we een meerwaarde kunnen zijn op technisch vlak.

Architecten, particuliere of professionele klanten of zelfs studiebureaus die de ambitie hebben om in hout te bouwen, kloppen bij ons aan. We willen aantonen dat ook structuurelementen in hout kunnen gebouwd worden. De combinatie van ons intern technisch bureau en sterke arbeiders zorgt voor een enorme meerwaarde in het bouwproces.

Zo helpen we bij het vormgeven van het project en staan we in voor de technische uitwerking, coördinatie, planning en het budget van het project in samenwerking met de architect en de klant. Het gemeenschappelijk doel: een grensverleggend houtbouwproject binnen een vernieuwend bouwproces.”

Wat is jouw ervaring met Plato?

“Dit jaar neem ik voor de derde keer deel aan een Plato-traject met dezelfde groep.

We kennen elkaar intussen echt door en door. Plato is minstens even leuk als leerrijk.

Binnen onze groep kampt iedereen met dezelfde problemen. Onze ondernemingen bevinden zich dan wel in dezelfde levensfase, onze visies op bepaalde zaken zijn soms verschillend. Dat maakt het interessant en leert je sommige uitdagingen met een andere bril te bekijken. Dat we nu voor de derde keer een vervolg breien aan ons traject maakt het extra boeiend. Zo volg je ieders verhaal op lange termijn mee. Je ziet welke uitdagingen zijn aangepakt en of de manier waarop de juiste was.”

Wat neem je mee naar de toekomst?

“Ik was erg jong toen ik voor de eerste keer deelnam aan Plato. De voorbije drie jaar zijn Woema en ikzelf persoonlijk erg gegroeid.

We zijn ouder en wijzer geworden, maar ook Plato heeft deze groei ondersteund. Het traject biedt extra ogen en oren die je wijzen op mogelijke valkuilen waar je je niet bewust van bent. Het sectoroverschrijdend aspect maakt de groep interessant, maar ook het verschil in leeftijden is een meerwaarde. Het viel me op dat ik als jonge ondernemer vanaf de start een erg flexibele ingesteldheid heb rond de werkuren van mijn medewerkers en dat anderen meer fan zijn van een nine to five.

Deze verschillende standpunten laten je even nadenken over jouw eigen aanpak en geven je de kans om bepaalde zaken anders te gaan organiseren.”

Ontdek zelf ook hoe Plato jou als ondernemer kan laten groeien en begeleiden. Bekijk de verschillende trajecten die binnenkort opstarten.

PLATO SUCCESVOL LEIDERSCHAP Scherp je persoonlijk leiderschap aan en vind een gepaste leiderschapsstijl Start 5 mei 2022 10 sessies – 1200 euro

PLATO EXPLORE Voor jonge, groeiende bedrijven met een team van 3-15 medewerkers Start 19 mei 2022 sessies – 1200 euro

PLATO DEVELOP Voor mature ondernemers met een team van 15-40 medewerkers Start 19 mei 2022 10 sessies – 1200 euro

49

Thuishaven Havensprokkels uit North Sea Port

Extra miljoenen voor betere beveiliging van North Sea Port

SMART: de volgende stap naar koolstofneutraal staal Als voortrekker in de transitie naar klimaatneutraliteit lanceert ArcelorMittal Belgium, in samenwerking met Vanheede Environment Group, de Universiteit Gent en CRM group, een nieuw project “SMART”: Staal Maken met Alternatieve Reductanten”. Dit circulair project omvat een innovatief proces om CO2-emissies te reduceren door het chemisch herwinnen van niet-recycleerbare plastics en andere afvalstoffen.

Bij de productie van staal zijn zogeheten ‘reductanten’ nodig om ijzererts om te vormen naar vloeibaar ruwijzer. Het SMART-project laat toe om fossiele koolstofhoudende reductanten zoals steenkool te vervangen door reductanten uit circulair afval. Dit verklaart het acroniem: SMART of Staal Maken met Alternatieve Reductanten.

Om dit mogelijk te maken zal Vanheede Environment Group, een Belgisch milieu­ bedrijf, ArcelorMittal voorzien van AlterCoal® pellets. Deze pellets worden geproduceerd uit een mix van industriële reststromen en niet-recycleerbare plastics met een hoog koolstofgehalte. Mede door input van CRM group en UGent-expertise op vlak van processen bij hoge temperaturen, zal het mogelijk zijn om deze AlterCoal® pellets chemisch om te vormen tot metallurgische cokes en poederkool. Beide vervullen de rol van alternatieve reductant en energiebron

50

in het reductieproces van de hoogoven van ArcelorMittal Belgium.

Door fossiele kolen te vervangen door deze pellets zal de fossiele CO2-uitstoot verminderen. Tegelijk biedt het een oplossing voor het verwerken van problematische afvalstromen, zoals niet-recycleerbare plastics. Het circulaire SMART-project maakt op deze manier deel uit van de ambitie van ArcelorMittal om hun sites te transformeren naar de duurzame staalfabriek van de toekomst.

Het SMART-project is een samenwerking tussen ArcelorMittal Belgium, Vanheede Environment Group, de Universiteit Gent en CRM Group. Meer informatie is te vinden op de nieuwe website: www.life-smart.eu/.

Het project wordt gesubsidieerd door het LIFE-programma van de Europese Unie (LIFE19 CCM/BE/001215) voor een bedrag van 3,4 miljoen euro.

Het Nederlandse ministerie van Justitie en Veiligheid trekt 2,5 miljoen euro uit om Terneuzen en Vlissingen/Borsele in het havengebied van North Sea Port en de zeehaven van Moerdijk veiliger te maken. Het opzet is om de (drugs) criminaliteit tegen te gaan.

De publiek/private partijen die al langer samen­ werken aan veiligere zeehavens in Zeeland en West-Brabant dienden hiervoor een aanvraag in. Deze gelden versterken de aanpak om de zeehavens weerbaarder te maken tegen ondermijnende (drugs)criminaliteit. Het geld wordt ingezet om vooral de fysieke veiligheid van de terreinen te verbeteren. Het gaat nu om eenmalige investeringen die vooral nodig zijn om de terreinen in de haven veiliger te maken.

Denk aan het vernieuwen en uitbreiden van ANPR-camera’s waarmee de politie automatisch nummerplaten kan lezen, inzetten van beveiligingssystemen met betere camera’s en slimmere toegangscontrole via persoons­ herkenning (biometrie). Deze middelen zijn een voorbereiding op een breder (landelijk) plan met structurele middelen waaraan met partners nog wordt gewerkt.

Vuist tegen criminaliteit Binnen het programma Veilige Zeehavens werken publiek/private partners samen om criminaliteit in de havens te voorkomen, te herkennen en te melden. De deelnemers zijn havenbedrijven North Sea Port en Port of Moerdijk, gemeenten Borsele, Vlissingen, Moerdijk en Terneuzen, Douane, Openbaar Ministerie, Politie, Koninklijke Marechaussee, ondersteund door Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland.

Meer informatie over het programma is te vinden op www.veiligezeehavens.nl

Thuishaven

Grote bedrijven en ngo’s pleiten voor meer samenwerking tussen Nederland, België en Duitsland

Grenzeloos krachten bundelen voor groene industrie In een open brief roepen bedrijven als North Sea Port, Bellona Europa, Port of Rotterdam, Gasunie, Smart Delta Resources, ArcelorMittal, BASF Antwerpen en Fluxys de Nederlandse, Belgische en Duitse overheden op om nauwer samen te werken. “Alleen door grensoverschrijdend te werken maken we groene industrie waar.”

Maar liefst 18% van de Europese uitstoot is afkomstig van de productie van basismaterialen zoals cement, staal en chemicaliën. Een groot deel van de productie van deze materialen vindt plaats in de industriële cluster die zich uitstrekt over Nederland, België en Noordrijn-Westfalen. Die zorgt voor duizenden banen en maakt producten die essentieel zijn voor het realiseren van de groene transitie, zoals staal en beton voor windturbines. Om hun rol in de samenleving te vervullen en klimaatverandering tegen te gaan, moeten deze bedrijven zich inzetten voor de Europese klimaatdoelen. Tegelijkertijd moeten Europese en nationale overheden de industrie van de nodige infrastructuur voorzien.

Mix van maatregelen De ngo’s, bedrijven en overheidsinstanties erkennen dat er niet één oplossing is die de uitstoot van de industrie de komende decennia drastisch kan verminderen, maar dat er een mix van maatregelen nodig is. “We moeten aandringen op energie-efficiëntie, circulariteit, industriële elektrificatie met hernieuwbare energie uit zon en wind, plus de afvang en ondergrondse opslag van CO2”, zegt Michelle Prins, expert industriebeleid bij Natuur & Milieu. “Een effectief toekomstplan voor de industrie roept op tot actie op al deze gebieden, gekoppeld aan een financiële strategie en de uitrol van de nodige infrastructuur.”

eGHO

Rol voor CO2-afvang en permanente opslag Overstappen op groene technologieën is nog niet voor alle sectoren haalbaar. Daarom is CO2-afvang en ondergrondse opslag ook nodig, zeggen de ondertekenaars van de brief. De afgevangen CO2 kan vervolgens worden getransporteerd naar en permanent worden opgeslagen in de lege olie- en gasvelden onder de Noordzee. “Daarvoor zijn grensoverschrijdende transportinfrastructuur (pijpleidingen, schepen, vrachtwagens, treinen), CO2-afvanginfrastructuur in alle betrokken landen en opslaginfrastructuur in Nederland nodig. Cruciaal is dat België, Nederland en Duitsland daarvoor samen een visie en roadmap uitwerken”, zegt Laurien Spruyt, beleidsmanager klimaat en industrie bij Bellona Europa.

Barrières wegnemen Naast het ontwikkelen van een concreet plan, pleiten de ondertekenaars ook voor het wegnemen van wettelijke belemmeringen en het leggen van verbindingen met andere industrieclusters in het binnenland van Duitsland of Frankrijk.

Daan Schalck, CEO, North Sea Port: “Om de klimaatdoelstellingen in Europa te halen, moeten industrieën grensoverschrijdend samenwerken om CO2 te verminderen. Als grensoverschrijdende haven weten we

dat daar dialoog voor nodig is. Waar we vandaag gezamenlijk voor pleiten, is een dergelijke dialoog met en tussen overheden over oplossingen waar CCS deel van uitmaakt. Op die manier kunnen we stap voor stap toewerken naar het koolstofarm maken van de industrie.”

Voka-VeGHO sterker in de haven dankzij:

Bedrijven verenigen in North Sea Port

51

Telex Marketingmanager Willy Naessens start eigen communicatiebureau Sparkel is het nieuwe geesteskind van Kelly De Pourcq, tot voor kort marketing­ manager bij Willy Naessens gedurende 13 jaar. Na vijf jaar marketing- en communicatieadvies in bijberoep gegeven te hebben, was het tijd voor een nieuwe uitdaging. “Willy heeft me zeker de vleugels gegeven om zelf te ondernemen. Ik kwam met hem op de meest uiteenlopende plaatsen waar hij zijn enthousiasme overbracht op andere ondernemers en dat motiveerde me zelf ook”, aldus Kelly De Pourcq. Met Sparkel wil Kelly vooral bedrijven ontzorgen op gebied van alles wat met marketing en communicatie te maken heeft. “Als bedrijfsleider wil je immers liever met jouw core business bezig zijn en dan heb je minder tijd om het overzicht te bewaren. Ik wil graag mijn persoonlijke aanpak behouden omdat ik weet dat klanten dit appreciëren.” sparkel.be

Gentse Robovision haalt 10 miljoen euro op Accountantskantoor Vandelanotte lanceert gloednieuwe versie digitaal ondernemersplatform Vandelanotte, het grootste onafhankelijke accountants- en auditkantoor van België, lanceert een gloednieuwe versie van zijn ondernemersplatform myVandelanotte. Met dit initiatief wil het bedrijf een voortrekkersrol innemen op vlak van digitalisering in de accountantswereld. Het moet een enorme verlichting op vlak van administratie betekenen voor tal van bedrijven, ook voor degenen die hun eigen boekhouding voeren. In 2017 werden de eerste stappen van myVandelanotte gezet en nu wil het bedrijf daarop voortborduren met een centrale datahub waarin ondernemers op één plaats makkelijk verschillende diensten terugvinden. Vandelanotte beklemtoont dat persoonlijk advies tegelijk van primordiaal belang blijft. “We willen de ondernemingen van onze klanten future­proof maken en daarom schakelen wij een versnelling hoger in onze digitalisering”, zegt Nikolas Vandelanotte, CEO van het familiebedrijf. vandelanotte.be

52

De Gentse AI-specialist Robovision met eigen platformgebaseerde producten heeft een converteerbare lening afgesloten van 10 miljoen euro. Dat kapitaal moet er mee voor zorgen dat het bedrijf verder kan inzetten op groei in het buitenland. Het huidige geld is afkomstig van PE Group, Atlasinvest en Dovesco en is een voorbereiding op een toekomstige Series A-financieringsronde. De scale-up bestaat intussen 10 jaar en heeft meer dan 100 mensen in dienst. Robovision was het eerste AI-bedrijf dat met succes 3D Deep Learning gebruikte om de groei van tulpenbollen, het oogsten van bloemen en het sorteren van industriële planten te bepalen. “Het zijn spannende tijden voor ons bedrijf en kunstmatige intelligentie”, aldus Jonathan Berte, oprichter en CEO van Robovision. “We zijn verheugd om het platform op te schalen, uit te breiden en naar meer integrators te brengen die op zoek zijn naar computervisie-oplossingen van wereldklasse.” robovision.ai Jonathan Berte, CEO

Voka fietst

Een editie voor echte flandriens 300 dagen zon per jaar, zo pronkt het in alle vakantiebrochures van de Costa Blanca. Jammer genoeg stonden de weergoden deze keer niet aan de zijde van de 42 Voka-wielrenners uit Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. Maar waar wind en regen is, is ook heroïek nabij. Verslag van een editie die we niet snel zullen vergeten.

TEKST SAM DE KEGEL – FOTO GEERT VAN HIJFTE

Fietsen es fietsen. Zelfs wie weinig of niets met fietsen heeft, herinnert zich misschien de legendarische oneliner van een bejaarde dame in een hilarisch filmpje uit het tv-programma Man bijt Hond. Terwijl haar man, Gerard, op een hometrainer zijn kilometers afhaspelt en nostalgisch hunkert naar zijn vervlogen fietscarrière op de baan, voert zij het hoge woord en verbiedt ze hem nog in de openlucht te fietsen na een heupbreuk.

Fietsen es fietsen. Het zou een van dé mantra’s worden onder de deelnemers van deze Voka fietstrip, die geteisterd werd door bijzonder onstuimig weer. Windvlagen van 4 beaufort en héél veel regen martelden de kuiten van de ruim 40 Voka-fietsers die deelnamen aan de fietstrip in en rond Calpe. Natuurlijk snakte iedereen naar een streepje zon, maar het barre weer creëerde ook een samen­horig­ heids­gevoel. Samen uit, samen thuis.

De fietsroutes zijn soms golvend, soms enorm steil en soms ‘Spaans plat’. Dit is een fietsparadijs voor Belgische wielertoeristen, maar ook de profs slaan hier vaak hun

tenten op. Je fietst langs rotsen, wijnranken, appelsienbomen, kliffen en bossen. Met bekende cols zoals de Bernia en de Col de Rath, waar de echte klimmers hun hartje kunnen ophalen.

Idyllische uitzichten, swingende wegen en steile bergen: het is niet verwonderlijk dat het Spaanse Calpe de naam van ideale fietsvakantie draagt. Enkel het woord idyllisch was deze keer echt niet van toepassing. Zelfs de Peñon de Ifach, die met zijn 332 meter hoge witte kalkrots oprijst uit de zee, was nauwelijks zichtbaar door het dichte wolkendek.

Maar wat doet een ondernemer dan? De knop omdraaien en er het beste van maken.

De eerste dag reden vier musketiers zelfs de hele rit uit in danteske weersomstandigheden. De troost van een hete kop koffie of chocolademelk in een bistro, terwijl de vingers beven van de koude, die herinner je je jaren later nog.

letterlijk een duwtje in de rug. Wie lek reed of met mechanische pech kampte, werd geholpen door collega’s en de professionele begeleiders van fietsorganisatie Kortweg. En door in drie groepen te rijden, kon iedereen op zijn eigen niveau pedaleren.

Natuurlijk werd er ook af en toe gekoerst. ‘Vrij spel’, heet dat dan in wielerjargon. ’s Avonds waren er immers truien te verdelen: de groene, de rode en de bolletjestrui. En de onvervalste Weba-trui, voor de meest charmante renner of renster van die dag.

Traditiegetrouw sloten we de fietsstage af met een stapje in het Spaanse nachtleven.

Maar wat happens in Calpe…stays in Calpe.

Ook dat is een ongeschreven (fiets)wet van de fietsstages van Voka Oost-Vlaanderen.

Op de top van de bergjes wachtte iedereen solidair op elkaar. Wie het moeilijk had, kreeg 53

Binnenkort bij Voka

Agenda

jouw kansenplanner

09.05.2022 13.05.2022 19.05.2022

Netwerking

28.04.2022

EVERGEM ZOTTEGEM NAZARETH

Voka Visit Ontdek hoe bouwonderneming Danilith Delmulle geautomatiseerd woningen bouwt met traditionele materialen.

WORTEGEM-PETEGEM

GRATIS

Opleidingen / lerende netwerken en infosessies

DIGITALISERING

04.05.2022

03.05.2022

Breakfast Club What’s new in marketing

Innovatiecultuur

Voor en door jonge ondernemers – vijf pitchers – vijf slides – vijf minuten

GENT

GRATIS

GENT

€ 550

ON- EN OFFLINE (BRUGGE)

03.05.2022

GENT

17.05.2022

Industrie 4.0 Lab 2022

BTW Class

Innovatiecafé 2022

Ontdek bij 6 innovatieve productiebedrijven hoe industrie 4.0 hun business boost.

ON- EN OFFLINE (BRUGGE)

GENT

GRATIS

€ 1.000

DUURZAAM 12.05.2022

Voka Visit

Atelier Carbon Footprint

Ontdek de wereld van afvalbeheer, ophaling en verwerking bij Ivago.

Bereken zelf de CO2-uitstoot van jouw bedrijf en formuleer duidelijke doelstellingen in de vorm van een concreet actieplan.

GRATIS

01.06. 2022

Ga in gesprek met lokaal bestuur en leer andere bedrijven uit jouw gemeente kennen

25.04.2022 28.04.2022 06.05.2022 54

GRATIS EEKLO ERPE-MERE DENDERMONDE

GENT

€ 500

Accelero Traject afgestemd op de specifieke noden van snelgroeiende bedrijven (15 tot 45 medewerkers)

€ 3.000

Traject voor scale-ups en snelle groeiers op zoek naar risicokapitaal.

€ 1.250

Voka Politica

Bouw als startende ondernemer aan je onderneming, vergroot je netwerk en verscherp je vaardigheden.

04.05.2022

Investor Readiness

Lobby

GROEI

€ 550

21.04.2022 TBD

€ 180

Bryo StartUp

FINANCE

Statutaire Algemene Vergadering Voka OostVlaanderen met jaarfeest GENT

GENT

Hoe goed ken je de btw-aangifte?

22.04.2022

19.05.22

GENT

€ 550

19.05.2022

16.05.2022

Ontmoet jonge onderzoekers en ontdek wat jouw bedrijf uit doctoraatsstudies kan halen

€ 180

Niet-financiële zaakvoerders en managers ontdekken de belangrijkste principes van financieel management.

€ 550

GRATIS

€ 550

Financieel management voor niet-financiëlen

Hoe verandermanagement je helpt bij de implementatie van digitale tools.

Hier kan je terecth voor advies, expertise, experiment én financiële steun

GENT

Doorrekenen van kosten

Change management in digitalisering

Digihub Tour bij Arteveldehogeschool

Traject voor ambitieuze ondernemers in samenwerking met experten inzake funding, adviseurs én investeerders.

BTW Class

10.05.2022

12.05.2022

Groeien met (pre-)seed & angel investors

28.04.2022

Ga concreet aan de slag om een innovatiecultuur te creëren en te integreren in jouw onderneming,

GENT

27.04.2022

05.05.2022

26.04.2022

Plato Succesvol Leiderschap

Digital finance lab

Verbeter jouw businessresultaten door jouw medewerkers mee te trekken bij het realiseren van je strategie.

Wil jij jouw financieel departement digitaal maken?

GENT

€ 550

€ 1.200

19.05.2022

19.04.2022

SALES & MARKETING

Plato Food

Businessclub Sourcing & Import (lerend netwerk)

28.04.2022

Wissel ervaring uit rond actuele thema’s met aankoop-, purchasemanagers, buyers en CPO’s.

Word een social media expert.

Deel kennis en ervaring met gelijkgestemde KMO-zaakvoerders en beslissingnemers uit voedingsbedrijven.

€ 1.200

MECHELEN-KEMPEN/ GENT & ANDERE € 1.200

Inspiratiesessie Operational Excellence Spar met operationeel eindverantwoordelijken van andere groeibedrijven

INFOSESSIE (GRATIS) / LEREND NETWERK BETALEND

20.04.2022 Lunch voor tech scale-ups die uitbreiden naar Duitsland met focus specifieke tech hotspots: deze keer München

GENT

€ 550

Singapore, hub voor je tech bedrijf?

Wat houdt hybride sales in en hoe pak je dit aan in je eigen organisatie.

ONLINE

AALST

GRATIS

Deel jouw uitdagingen over diverse management domeinen met jonge, groeiende bedrijven.

€ 1.200

HUMAN RESOURCES & TALENT

Oorsprong en de leveranciersverklaring in de praktijk Verheldering in de aspecten rond oorspongsreglementering.

GENT

25.04.2022

05.05.2022

Welt workshop: generaties op de werkvloer

Documenten van a tot z

Via een beter begrip van elkaars generatieprofiel tot een betere samenwerking komen.

GRATIS

02.05.2022

Een opleidingsbeleid en leercultuur installeren in jouw bedrijf

Familio

Krijg de nodige houvast om een opleidingsbeleid en een leercultuur duurzaam en doordacht uit te werken in jouw bedrijf.

GENT

€ 380

INTERNATIONAAL ONDERNEMEN 19.04.2022 Start2Export2 Zuid-Afrika Flanders Investment & Trade en Voka begeleiden jou van nabij bij jouw eerste stappen op deze interessante en uitdagende markt.

€ 380

Hybride sales een nieuwe realiteit

€ 825

STRATEGIE, ORGANISATIE & LEIDERSCHAP 27.04.2022

€ 380

OVERDRACHT & OVERNAME

31.05.2022

Lerend netwerk Accountmanagement 2.0 GENT

Het belang van een correcte documentenflow bij je internationale activiteiten.

GENT

€ 380

18.05.2022

28.04.2022

Plato Explore

Hybride sales, een niet te missen trend

Singapore, de bestemming voor je tech bedrijf?

LOGISTIEK EN TRANSPORT

19.05.2022

€ 790

13.05.2022

Plato Develop

€ 1.200

Breng je sales naar ongekende hoogten en leer met andere salesexperten.

GENT

28.04.2022

Spar over jouw uitdagingen met collega-ondernemers die tussen de 15 en 40 medewerkers hebben.

Lerend netwerk Sales Management

GRATIS

19.05.2022

ONLINE

AALST

11.05.2022

19.05.2022

GENT

Social media bootcamp

MBA Highlights We organiseren i.s.m. Solvay Brussels School of Economics and Management een exclusieve opleidingsreeks rond ondernemerschap en management.

GENT

Overlaters en overnemers bespreken de uit­ dagingen en bereiden zich voor op de overname.

€ 3.000

INFOSESSIE (GRATIS) / START OKTOBER 2022 - € 9.000

28.04.2022 Effectief leiderschap Van individuele kracht tot teamgerichte doeltreffendheid.

GENT

05.05.2022

€ 550

Plato Next Generation Deel ervaringen met andere familiale opvolgers die zich voorbereiden op een generatiewissel.

€ 1.200

Meer informatie kan je vinden op onze website via deze QR-code

GRATIS * de vermelde prijzen zijn enkel voor leden en exclusief btw.

55

Geert dacht Last

post

Geert Moerman (her)denkt

Oorlogswolken boven Europa Toen ik startte met deze nieuwe rubriek ‘Last Post’ had ik nooit gedacht dat deze symbolische verwijzing naar de oorlogsjaren een realiteitsgehalte zou krijgen. Het ondenkbare voor alle mensen die jonger zijn dan een jaar of 80 is gebeurd, Europa is niet definitief en zonder zorgen een democratisch en oorlogsvrij gebied. Waren we naïef te geloven in eeuwige vrede en welvaart of is de oorlog in Oekraïne en het risico op uitbreiding een tijdelijke hapering in een wereld die onstuitbaar in de goede richting gaat? Hoe zorgeloos ziet de toekomst er uit voor onszelf, onze kinderen en kleinkinderen en alle generaties die hopelijk nog volgen?

Toen Poetin liet verstaan dat hij kernwapens overweegt als er te veel tegenwerking is tegen zijn plannen om de USSR als wereldblok te herstellen, was ik er vrij gerust in. Ik dacht immers dat de democratische wereldmachten, in de eerste plaats de VS en de NAVO-landen, een verdedigingsschild hadden tegen raketaanvallen – al dan niet met nucleaire lading – waardoor deze toestellen met 100% zekerheid uit de lucht worden gehaald.

Maar ik dien te ontwaken uit mijn naïeve veronderstelling, mensen die meer weten van wapentuig en defensie vertellen me dat er nu hypersonische raketten zijn die door deze antiraketschilden gaan. Dus de aanvaller wint per definitie van de verdediger. Dit maakt me een beetje wanhopig, want dit betekent dat om het even waar in de wereld een machts­ wellusteling die kernwapens ter beschikking heeft de hele wereld op de knieën kan dwingen.

En onberekenbare machtswellustelingen zijn er in de geschiedenis genoeg, ook bij de huidige kernmogendheden. Poetin is er zeker bij, de Chinese hiërarchie is sowieso onvoorspelbaar, er is de dreiging vanuit Noord-Korea, zelfs in de VS kunnen labiele figuren als Trump via een democratisch proces aan de macht komen. Dus als de aanvaller steeds wint van de verdediger – en in elke periode heb je wel risico op labiele leiders die aanvallen uit machtswellust – dan staan we op elk moment aan de rand van de afgrond. Ik word dan wel heel bezorgd voor de volgende generaties, nog meer nu ik grootvader ben van twee flinke kleinzonen. Eigenlijk moet dit paradigma dringend op de schop, het kan niet zijn dat een tiental landen en wereldheersers elk moment de vinger aan de knop hebben voor een definitieve vernietiging van deze wereld, dit is geen leefbaar scenario.

De macht van de vinger aan de knop zie je in het huidig conflict in Oekraïne. Eigenlijk durft het Westen niet de meest elementaire maatregel nemen om een burgerbevolking te beschermen waartegen oorlogsmisdaden worden begaan, namelijk een no-fly zone instellen boven een land dat er zelf om vraagt.

De Russen krijgen een vrij speelveld om hun brute militaire macht te ontplooien in een onafhankelijk land, en de wereld moet op militair vlak eigenlijk gewoon laten begaan omdat de agressor anders met totale vernietiging via kernwapens dreigt. Is dit de wereld waar we de volgende generaties in willen laten leven, GEERT MOERMAN gedelegeerd bestuurder is dit het paradigma van ons menselijk bestaan?

Voka Oost-Vlaanderen

“

Om goed en vrij te leven, zullen we een stevig harnas moeten hebben.

Hoe tegenstrijdig dit ook klinkt 56

Misschien ben ik wat te alarmistisch en is het paradigma toch genuanceerder. Maar dit paradigma wordt enkel opgeheven als we verdedigingswapens hebben die de aanvalswapens minstens aankunnen. Sterkere antiraketschilden bijvoorbeeld, dus meer militaire uitgaven. Merkwaardig hiervoor te moeten pleiten in een wereld die eigenlijk steeds humaner zou moeten worden. Minder militaire uitgaven, meer investeren in welvaart en welzijn van mensen.

Spijtig genoeg heeft Poetin duidelijk gemaakt dat het een niet zonder het ander kan. Om goed en vrij te leven, zullen we een stevig harnas moeten hebben. Hoe tegenstrijdig dit ook klinkt.

Maak uw bedrijf veerkrachtiger tegen ongewenste cybercriminelen Steeds meer ondernemers beseffen dat enkel cyberbeveiliging niet meer volstaat om cybercriminelen af te schrikken. Vandaag is cyberveerkracht, ofwel het proactief verkleinen van de impact van online dreigingen, het ordewoord. We merken alleszins een groter wordende bewustwording, met bedrijven die ongewenste digitale indringers op een hoger maturiteitsniveau (willen) bekampen.

Van firewall tot solide beveiligingsbeleid Cyberbeveiliging is al langer veel meer dan het louter installeren van een antivirusoplossing en een firewall.

Cyberveerkracht houdt in dat bedrijven zich bewust zijn van mogelijke online gevaren, wat de gevolgen ervan kunnen zijn en wat ze moeten doen om hun business zo efficiënt mogelijk weer op kruissnelheid te krijgen bij eventuele incidenten. Uiteraard hoort hierbij ook het in kaart brengen van de digitale bedrijfsomgeving. Het op peil houden van deze veerkracht is trouwens een proces dat nooit afgerond is, en dus voortdurend bijgewerkt moet worden.

Want één ding is duidelijk: hackers gaan steeds creatiever te werk om binnen te dringen in ondernemingen en bedrijfsdata te vergaren. Hebt u al gehoord van de term ‘smishing’? Hierbij versturen cybercriminelen misleidende sms- of WhatsApp-berichten om de deur tot bedrijfssystemen open te beuken.

Sterktes en verbeterpunten in kaart brengen Dikwijls weten ondernemingen niet waar al hun informatie staat, wie er

Hoe zorgt u voor maximale bescherming van uw organisatie tegen cyberaanvallen?

• Zorg voor een goede bescherming van uw organisatie, inclusief preventie en sensibilisering van medewerkers • Maak back-ups die geïsoleerd zijn van het netwerk, bijvoorbeeld op tape of immutable back-ups • Monitor uw securityomgeving 24/7 om incidenten snel te ontdekken • Pas geautomatiseerde quarantaine toe, zeker in het geval van ransomware •Test regelmatig uw tools en processen die een snel herstel mogelijk maken via een draaiboek

toegang toe heeft, over welke informatie ze beschikken of wat bepaalde toestellen en systemen allemaal kunnen. Met geavanceerde tools gaan experten aan de slag om te registreren wat de sterktes en verbeterpunten van uw bedrijf zijn, aangevuld met aanbevelingen om de cyberveerkracht te vergroten.

Door vaak gesimuleerde cyberaanvallen uit te voeren, worden zwakke punten in bedrijfssystemen en -procedures blootgelegd en bijgestuurd. Zo versturen bedrijven bijvoorbeeld massaal valse (phishing) e-mails naar hun medewerkers, om te kijken hoe ze hierop reageren. Of nog: via de simulatie van een onverwachte DDoS-aanval kan u nagaan hoe bedrijfsmedewerkers cyberveiligheidsdraaiboeken opvolgen.

Dergelijke stresstests leveren niet alleen heel wat nuttige info op, maar houden iedereen ook scherp wanneer een echte cyberaanval optreedt.

Blijven investeren in afweersystemen tegen hackers Hoe dan ook is de strijd tegen hackers nooit gestreden. Anno 2022 hebben ze toegang tot dezelfde technologieën als bedrijven, met onder meer artificiële intelligentie en machine learning om hun aanvallen te automatiseren. Daarom is het cruciaal dat u als bedrijf voortdurend blijft investeren in instrumenten om de cyberveerkracht op punt te stellen én op peil te houden. Zoniet riskeert u terecht te komen in een haasjeoverspel met cybercriminelen. En dat zou vroeg of laat wel eens slecht kunnen aflopen voor uw onderneming …

Meer weten over onze cybersecurity oplossingen?

Bij Proximus kan u rekenen op advies, expertise en de nieuwste technologieën op vlak van cybersecurity. Want u begeleiden in uw digitale transitie, ook dat is Proximus.

Wilt u een helder overzicht van “plug-and-play”-tools en oplossingen op maat?

Contacteer ons vandaag voor een vrijblijvende afspraak of scan de QR-code.

CONTACTEER ONS

Tips om het sorteren van verpakkingsfolie nog makkelijker te maken, dat is cadeau!

Allemaal goede redenen om je plastic folie te sorteren.

Je voldoet aan je wettelijke verplichtingen.

Je krikt het imago van je bedrijf op.

Je krijgt premies.

Je beschermt het milieu.

Je verlaagt de kosten.

Vind alle info op iksorteerinmijnbedrijf.be