Legend Biotech en Janssen Pharmaceutica geven kankerpatiënten opnieuw perspectief met celtherapie

Nomen est omen. In de strijd tegen kanker ontwikkelt Legend Biotech samen met Janssen Pharmaceutica een immuuntherapie. Een legende die zichzelf schrijft, maar ook gepaard gaat met heel wat uitdagingen. “Elke dag zijn uit beide bedrijven zo’n 250 mensen in de weer om tegen 2025 onze nieuwe productiesite aan Tech Lane Ghent te lanceren.”

Een start­up met zevenmijlslaarzen, zo zou je de Gentse site van Legend Biotech kunnen omschrijven. Het bedrijf van Amerikaanse oorsprong ontstond in 2014 met celtherapie als focus en telt wereldwijd meer dan duizend medewerkers. Om zijn eerste product te ontwikkelen en te co­commercialiseren, ging Legend Biotech in 2017 een samenwerking aan met Janssen.

In de zoektocht naar een geschikte productiesite, viel hun oog op het Tech Lane Science Park in Zwijnaarde, waar de state­of­the­art faciliteiten momenteel volop in aanbouw zijn.

“Vanaf 2025 kunnen we onze intrek nemen in onze gloednieuwe labo’s”, vertelt Birk Vanderweeën verheugd, die Legend Biotech in Europa aanstuurt. In januari mocht de Gentse equipe nog een 30­tal nieuwe medewerkers verwelkomen. “We groeien aan waanzinnige snelheden. Elke vierkante meter in onze huidige gebouwen in het Technologiepark is benut. En dan nog barsten we uit onze voegen.”

Grijparmpjes

Langs een tussenverdiep met ventilatiesystemen die de steriliteit moeten garanderen, loodst Birk ons naar de cleanrooms, waar het hoogtechnologische productieproces plaatsvindt. “Hier ontwikkelen we een therapie om kanker te bestrijden door gebruik te maken van het immuunsysteem van de patiënt. Vanuit ziekenhuizen ontvangen we ingevroren bloedstalen waar we T­cellen uit isoleren. Dat zijn witte bloedcellen die we gaan herprogrammeren in ons labo zodat ze een specifieke receptor aanmaken. De gemodifieerde cellen gaan dan uiteindelijk de kankercellen bestrijden, eenmaal ze terug zijn ingebracht bij de patiënt.”

De CAR­T­therapie (Chimere Antigen Receptor­therapie) is een combinatie van cel­ en immuuntherapie, een relatief nieuwe tak binnen de geneeskunde, en valt kankercellen volgens Birk veel gerichter aan. “Chemotherapie is een vorm van kankerbestrijding die alle lichaamscellen in het vizier neemt, terwijl de chimerische antigeenreceptoren als een grijparm fungeren en de kanker vastnemen zodat de T­cel aan het werk kan. Hoewel de technologie de kinderschoenen is ontgroeid, behoren we in België tot de weinige bedrijven die de toepassing op zo’n schaal produceren. We focussen nu vooral op bloedkanker, maar we hebben ook potentiële producten in de pijplijn voor onder meer maag­, pancreas­ en longkanker. Het is onze ambitie om producten te ontwikkelen die nieuwe hoop geven aan patiënten die geen kans meer hebben op genezing, laat staan overleven.”

Legend Biotech en Janssen Pharmaceutica werken samen met een aantal oncologische centra die gespecialiseerd zijn om de celtherapie te onderzoeken. Van zodra er beslist wordt voor CAR­T, kan de bloedafname worden ingepland. Op hetzelfde moment plant ons systeem automatisch een slot in om de productie van CAR­T cellen op te starten en opnieuw toe te kennen bij de patiënt. We noemen dat proces vein to vein We streven voortdurend naar procesverbeteringen om het proces zo kort mogelijk te houden. Daarvoor onderzoeken we ook

“

We zullen alle werkkrachten nodig hebben want de komende drie jaren willen we in België stapsgewijs groeien van 120 naar 1.000 medewerkers

BIRK VANDERWEEEN, GENERAL MANAGER BIJ LEGEND BIOTECH

allogene therapie, een manier om gezonde donorcellen te herprogrammeren die we dan kunnen toedienen aan verschillende kankerpatiënten. Een therapie die veel onderzoek vergt.”

It takes two to tango De samenwerking met Janssen Pharmaceutica is volgens Birk een trend in de biotech­ en farmasector. “Door krachten te bundelen kan je groei accelereren. Zij brengen als grote speler ervaring en kennis mee, terwijl wij als jong bedrijf voor dynamiek en innovatie zorgen. Bovendien zijn de investeringen zo groot dat je op die manier ook je risico’s spreidt. Wij hebben afgesproken om de productie­ en commercialisatieverantwoordelijkheden te verdelen en werken heel nauw samen. ”

Terwijl de nieuwe site op het Eilandje in Zwijnaarde in opbouw is, stelt Legend Biotech dit jaar alles in het werk om het CAR­T­productieproces te testen in de huidige labo’s. “Tegen eind 2023 hopen we voor onze productie goedkeuring te hebben van de autoriteiten.

Het is wat de omgekeerde wereld omdat ons product commercieel klinisch wel al goedkeuring heeft in grote delen van de wereld, waaronder de Verenigde Staten, Europa en Japan. Nu is het zaak zo snel mogelijk te kunnen opstarten en medewerkers op te leiden om bij te dragen in het productieproces.”

Bij CAR­T komt heel wat manuele arbeid kijken en een zeker gehalte aan fingerspitzengefühl is op zijn plaats. “We werken met menselijke cellen dus precisie is eigen aan de job”, vertelt Birk. “Opleiding wordt de rode draad doorheen ons bedrijf. Daarvoor zitten we nu ook al samen met universiteiten om opleidingsprogramma’s af te stemmen op elkaar. We planten zelfs al zaadjes in middelbare scholen ook.”

Gent als katalysator

Naast de onafgebroken zoektocht naar goede profielen op de arbeidsmarkt, wil Legend Biotech ook een aantal andere groeipijnen aanpakken. De Gentse biotechscene kan daar volgens Birk voor een stuk in tegemoet komen. “In de eerste plaats hebben we veel ondersteuning gekregen van de lokale autoriteiten, overheden en Flanders Investment & Trade om ons hier te vestigen. Het sterke ecosysteem van biotechbedrijven dat hier al aanwezig is, deed uiteindelijk alle puzzelstukken in elkaar vallen. Zij lopen tegen dezelfde uitdagingen aan. Door als één blok te staan, versterken we elkaars groei.”

Legend Biotech kijkt bovendien ook naar wat automatisatie en artificiële intelligentie te bieden hebben om het productieproces verder te verbeteren. “In de traditionele farma­industrie staan ze op dat vlak al verder, dus hier kunnen we samen met universiteiten en andere spelers in het ecosysteem verder aan werken. Maar binnen ons proces blijft het menselijke aspect ongetwijfeld centraal staan. Een sterke onboarding en een bedrijfscultuur die gestoeld is op continuous learning zal daartoe moeten bijdragen. Hoe dan ook geloof ik sterk in de nieuwe wind die doorheen de geneeskunde waait en de impact die wij als bedrijf kunnen maken. En dat engagement voel je hier ook iedere dag bij de medewerkers”, klinkt het trots bij Birk.