Verkiezingsmemorandum Voka - KvK Vlaams-Brabant by Voka - Vlaams netwerk van ondernemingen

Januari 20242024 JANUARI MAART

In Vlaams-Brabant

Het Voka Memorandum voor een krachtig Vlaams-Brabant

VERKIEZINGSMEMORANDUM / VLAAMS-BRABANT

Inhoud HET BELANG VAN VLAAMS-BRABANT 04

06 FUTUREPROOF MOBILITEITSBELEID

# Brussels Airport # Ring rond Brussel # Spoorwegen # Waterwegen

08 RUIMTE OM TE ONDERNEMEN # Spoorhub Tienen # BEK Kampenhout-Sas # Buda+ INVESTEREN IN INNOVATIE 10 ARBEIDSMARKT: IEDEREEN AAN HET WERK 11 Executive summary Vlaams & federaal memorandum van Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen

Lees ook het volledige Vlaams & federaal memorandum voor alle regio’s op voka.be/verkiezingen.

Beste ondernemers, beste politici, Onze ondernemingen toonden de voorbije legislatuur veerkracht. Niet alleen hoe ze grote crisissen benaderden en het hoofd boden, maar hoe ze er opportuniteiten uit putten. De volgende regeringen zullen echter knopen moeten doorhakken en beslissen welke economie we in ons land en Vlaanderen willen om geen welvaart en tewerkstelling te verliezen. In dat opzicht zijn de Vlaamse en federale verkiezingen van 2024 een kantelmoment. Meer dan ooit moeten we nu ondernemen voor morgen.

Naast de Vlaamse en federale eisen richt Voka – KvK Vlaams Brabant zich op een aantal provinciale wensen, onder meer op het vlak van mobiliteit, ruimte, arbeidsmarkt en innovatie. Zo vragen we aan onze toekomstige beleidsmakers om een coherente luchtvaarstrategie te ontwikkelen en het potentieel en de toekomst van Brussels Airport, als tweede grootste economische pool van Vlaanderen en het centrum van de logistieke activiteiten, te valoriseren in het volgende regeerakkoord. Omwille van het gebrek aan ruimte om te ondernemen, vragen we om in te zetten op de ontwikkeling van onder andere multimodale hotspots. Een uitgelezen kans is de ontwikkeling van Spoorhub Tienen en de ontwikkeling van watergebonden economische netwerken. Maar we zijn ook trots omdat we dé innovatieve regio bij uitstek zijn. Willen we onze ondernemingen echter doen groeien en bloeien, zullen meer mensen aan het werk

moeten en daarin zal in de toekomst interregionale mobiliteit tussen Vlaanderen, Brussel en Wallonië een grote rol spelen.

“De volgende regeringen zullen knopen moeten doorhakken en beslissen welke economie we in ons land en Vlaanderen willen om geen welvaart en tewerkstelling te verliezen.”

Beste politici, wij vragen hervormingen op het vlak van fiscaliteit, pensioenen, gezondheidszorg en arbeidsmarkt. Evenzeer verwachten wij ambitie, doorzettingsvermogen, samenwerking en lef om in het belang van onze ondernemers, medewerkers, Vlaanderen én het land onze welvaart te garanderen voor de toekomst.

Daniëlle Vanwesenbeeck, voorzitter & Kris Claes, gedelegeerd bestuurder Voka - Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant

VERKIEZINGSMEMORANDUM / VLAAMS-BRABANT

HET BE LA NG VA N V LA A MS -B RAB A N T

ABC kanaal Antwerpen-Brus

A12

Multimodale Mobiliteit

E19

Vilvoorde Asse

Brus Airp

Brussel

R0 Halle

ABC kanaal Brussel-Charleroi

ssel

Aarschot

Diest

Kanaal Leuven - Dijle

ssels port

Leuven

Tienen

Overslag centrum HUB spoor of water Bedrijfsterrein

VERKIEZINGSMEMORANDUM / VLAAMS-BRABANT

Futureproof mobiliteitsbeleid De centrale ligging van Vlaams-Brabant is een troef. Er is Brussels Airport, de tweede economische groeipool van Vlaanderen, en de sterkste logistieke assen zoals snelwegen, waterlopen en spoorwegen doorkruisen de provincie. Desondanks is er nog werk aan de winkel en liggen er opportuniteiten om onze bedrijven maximaal verbonden en bereikbaar te houden.

BRUSSELS AIRPORT, AORTA VAN VLAAMS-BRABANT ANALYSE Brussels Airport is, als tweede grootste economische pool van België, de economische poort en het centrum van de logistieke activiteiten in de provincie Vlaams-Brabant. Ze genereert 2% van het BBP en huisvest 317 bedrijven. Zo was Brucargo, het vrachtgedeelte van Brussels Airport, in 2022 goed voor 776.000 ton cargo. De luchthaven biedt rechtstreeks werk aan 24.000 medewerkers. Indirect komen daar nog 40.000 jobs bij.

Voka - KvK Vlaams-Brabant vraagt een duidelijke en coherente luchtvaartstrategie die uitstippelt hoe Brussels Airport zich verder kan ontwikkelen. Maak werk van een stabiel en coherent wettelijk kader voor onder andere vliegroutes, geluidsnormen en exploitatie. De Vlaamse overheid moet rechtszekerheid bieden over de omgevingsvergunning. Bereikbare luchthaven De regio kreunt vandaag onder het sluipverkeer. Het aantal verplaatsingen en de verkeersdruk zullen hier nog toenemen. Daarom pleit Voka KvK Vlaams-Brabant voor onder andere beter openbaar vervoer in de regio. Dat vergt een verhoogde treinfrequentie, aangepast aan de vraag van passagiers en werknemers, en een afschaffing van de Diabolo-toeslag. Daarnaast zijn rechtstreekse hogesnelheidstreinverbindingen nodig tussen de Brussels Airport en de HST-knooppunten.

FOTO: © DE WERKVENNOOTSCHAP

DIT VRAAGT VOKA VLAAMS-BRABANT

Ontwikkel een coherente luchtvaartstrategie voor Brussels Airport, onder meer in vliegroutes, geluidsnormen en exploitatiemogelijkheden.

DE MOBILITEITSADERS ANALYSE Vlaams-Brabant ligt op een kruispunt van autosnelwegen, waterlopen en spoorwegen. Om de bereikbaarheid en vlotte doorstroming in de regio te garanderen, is er op elk vlak verbetering nodig. Ring rond Brussel De herinrichting van de Ring rond Brussel is een noodzakelijke investering voor de mobiliteit van de toekomst in en buiten onze regio. De werken aan de ring rond Brussel en het viaduct van Vilvoorde zijn dan ook één van de meest impactvolle werven in Vlaanderen. Voka –KvK Vlaams-Brabant vraagt met aandrang om het tracé goedgekeurd door de Vlaamse regering en de vooropgestelde timing te respecteren, zodat de eerste schop in de grond gestoken kan worden in 2026. Een sterk onderliggend wegennet kan de doorstroming faciliteren. Daarom vragen we ook een dringende aanpak van de N2 Leuvensesteenweg. Voor openbaar vervoer vragen we de uitvoering van de luchthaventram binnen de vooropgestelde timing. Ook het proces van de realisatie van de sneltram A12 moet voortgang boeken.

Waterwegen Er zijn voldoende mogelijkheden in Vlaams-Brabant om goederenvervoer op een adequate manier te laten vervoeren per waterweg. Een belangrijk aspect hierin zijn de investeringen voor waterwerken: het Antwerpen-Brussel-Charleroi kanaal is zeer belangrijk voor Brussel zelf, maar ook voor alle watergebonden bedrijvigheid langs het kanaal in de regio Vlaams-Brabant. Voka – KvK Vlaams-Brabant streeft naar een watergebonden economisch netwerk. Er is een internationale route mogelijk via het centrumkanaal met Frankrijk. Spoorwegen Het dicht spoorwegennet in Vlaams-Brabant is vooral gericht op personenvervoer. De verdere uitbouw van onze logistieke spoorinfrastructuur is onontbeerlijk voor onze ondernemingen. We pleiten voor dubbel gebruik van het spoor voor vracht en reizigers, investeringen in hubs en linken met opslagplaatsen. Spoorhub Tienen is in dit kader een grote opportuniteit.

Realiseer een rechtstreekse internationale hogesnelheidstreinverbinding met Brussels Airport. Schaf de diabolotaks af. Breng de luchthaventram en sneltram A12 snel naar uitvoering. Zorg voor de doorloop van procedures en opstart van de herinrichting van de Ring R0. Investeer in waterwerken in het economisch netwerk ABC-kanaal. Ontwikkel de internationale Spoorhub Tienen. Realiseer een heraanleg van gewestwegen om woon-en werkverkeer en goederenvervoer te versterken. Pak de N2 Leuvensesteenweg integraal aan.

VERKIEZINGSMEMORANDUM / VLAAMS-BRABANT

Gebrek aan ruimte om te ondernemen

CI JFE RS E N FEIT EN

7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Oost-Brabant

West-Brabant

Vlaams-Brabant

Tot. opp. (Ha)

Tot. Bebouwd (Ha)

Leegstaand (Ha)

Tot. Onbebouwd (Ha)

Actief aanbod terrein (Ha)

Ruimte om te ondernemen De Vlaamse regering keurde op 22 februari 2022 de conceptnota over de bouwshift goed. Vlaanderen zal dus moeten inzetten op kwalitatieve verdichting. Maar is er in de toekomst dan nog ruimte voor industrie, wonen en landbouw op deze plaatsen? Cijfers tonen alvast aan dat ondernemingen in VlaamsBrabant nu al amper plaats hebben om te bouwen of uit te breiden.

BRON: VLAIO

MULTIMODALE HOTSPOTS NODIG ANALYSE In 2023 daalde het actieve aanbod van gronden met 15% en werden er 7% meer gronden in gebruik genomen. Van de totale oppervlakte in Vlaams-Brabant is 5.912 ha beschikbaar als bedrijventerrein en is er 81% bebouwd. Van de resterende onbebouwde ruimte wordt vandaag maar 1,7% actief op de markt aangeboden. Enkele Vlaams-Brabantse multimodale hotspots zullen in de toekomst zuurstof moeten geven aan de bedrijven. Spoorhub Tienen In Tienen lopen belangrijke vrachtroutes door de regio, maar zonder relevante ontsluiting. Grote waterwegen ontbreken door natuurlijke omstandigheden en het spoor is als alternatief weinig ontwikkeld. De E40 Brussel-Luik is een cruciale verkeersader voor goederentransport en slibt dicht. Voka - KvK Vlaams-Brabant vraagt met aandrang naar de ontwikkeling van een nieuwe spoorterminal in Tienen. Er is voldoende regionaal volume om een ontsluiting te verantwoorden en

de Oost-Westas, een van de drukst bereden assen in ons land, te ontlasten. De locatie is geschikt om naast de spoorontsluiting de hierbij gepaarde overslagactiviteiten te waarborgen. In eerste instantie gaat het over een terrein van 50 hectare industriegrond. Voorzichtige berekeningen duiden op een reductie van 25.000 vrachtwagenritten per jaar. De CO2-uitstoot daalt significant met 2743 ton op jaarbasis of een vermindering van 23,6%. BEK Kampenhout-Sas Kampenhout-Sas is aangeduid als bijzonder economisch knooppunt door de Vlaamse regering. Ten noorden van het Kanaal, aansluitend op de bestemde terreinen, kan men plaatselijk

“Van de resterende onbebouwde ruimte wordt vandaag maar 1,7% actief op de markt aangeboden. Enkele Vlaams-Brabantse multimodale hotspots zullen in de toekomst zuurstof moeten geven aan de bedrijven.”

Slechts

87 ha

actief aanbod aan industrieterreinen in Vlaams-Brabant

De leegstand en het aanbod op bedrijventerreinen 7 6 5 4 3 2 1 0 Oost-Brabant

West-Brabant % leegstand

Vlaams-Brabant % aanbod BRON: VLAIO

Bouwmaterialenleverancier André Celis uit Leuven vervoert via binnenscheepvaart 100.000 ton bouwmaterialen per jaar over het kanaal Leuven-Dijle. Resultaat van deze modal shift: 4.500 vrachtwagens minder op de weg. DIT VRAAGT VOKA VLAAMS-BRABANT

uitbreidingen onderzoeken, evenwel uitsluitend in functie van regionale bedrijvigheid. De ontwikkeling van een regionaal overslagcentrum is erg belangrijk voor de functie van de regio als multimodale transitzone. Buda+ De werf Buda+ wil de verouderde bedrijvenzone Buda herwaarderen door diverse relevante belanghebbenden te verenigen en tot realisaties op korte en middellange termijn te komen. Verschillende zones liggen binnen dit afgebakende gebied en zorgen voor een enorm te herontwikkelen potentieel. We vragen dan ook om de bestemmingszones voor bedrijvigheid te ontwikkelen en deze kans niet te missen.

Vraag aan de Vlaamse Waterweg om een studie uit te voeren met het oog op de optimalisatie van watergebonden industriegebieden in Vlaams-Brabant langs de kanalen. Ontwikkel een globale visie op de verdere ontwikkeling van de multimodale bedrijvenzone in Tienen, met faciliteiten naar spoorontsluiting en overslag naar de waterweg toe.

Ontwikkel een breed gedragen visie en voer de ontwikkelingsplannen voor het bijzonder economisch knooppunt Kampenhout-Sas uit, zodat die als een multimodale hub kan fungeren tussen de (cargo-)luchthaven en het hinterland richting Tienen. Voka - KvK Vlaams-Brabant vraagt naar een coherente mastervisie om het volledige gebied van Buda+ te herwaarderen, met behoud van ruimte om te ondernemen.

VERKIEZINGSMEMORANDUM / VLAAMS-BRABANT

CI J F ERS E N F EI TE N

4,1%

3,65%

BRON: OMGEVINGSANALYSE MEERJARENPLAN PROVINCIE VLAAMS-BRABANT 2022-2025

BRON: ECOOM, HET EXPERTISECENTRUM O&O MONITORING

van de Vlaams-Brabantse beroepsbevolking is rechtstreeks actief in innovatie en ontwikkeling. Dit is het hoogste percentage van alle provincies.

van het bbp geeft Vlaanderen uit aan Onderzoek & Ontwikkeling. Daarmee is Vlaanderen absolute Europese koploper.

Imec is een van de absolute voorlopers van innovatie in Vlaanderen én wereldwijd.

Investeren in innovatie De provincie Vlaams-Brabant is een kennisregio; meer nog, we zijn koploper op het vlak van innovatie. Heel wat bedrijven werken aan de verbetering van onze gezondheid, milieu, voeding, energiebehoefte of mobiliteit. De belangrijkste grondstof voor deze innovatie is kennis. In de regio Vlaams-Brabant zijn de universiteiten, hogescholen, het universitair ziekenhuis, onderzoekscentra en hun talrijke spin-offs broeihaarden van innovatieve ontwikkelingen.

ANALYSE Elk beleid moet inzetten op innovatie. Vandaag scoort Vlaanderen al in de top 3 van Europa, maar we moeten de ambitie hebben om de nummer één te worden. We moeten onze gezamenlijke investeringen in onderzoek & ontwikkeling door bedrijven én overheden optrekken naar 5% van het bbp. Op die manier geven we onze bedrijven de nodige voorsprong om competitief te blijven en leider te worden in de transities die op ons afkomen. De innovaties gelden zowel voor onze processen, producten, diensten als organisatie. Dit heeft zowel betrekking op industriële innovatie in de context van energie-intensieve sectoren als in de dienstensectoren voor de digitale innovatie. Innovatie moet in alle beleidsdomeinen ondersteund worden: van het promoten van STEM-studierichtingen in het onderwijs tot het fiscaal ondersteunen van onderzoek & ontwikkeling in de bedrijven.

DIT VRAAGT VOKA VLAAMS-BRABANT

Streef naar een besteding van 5% van het bruto nationaal product aan onderzoek en ontwikkeling. Verhoog de overheidsinvesteringen in O&O en valoriseer innovatie beter: verhoog onder meer de publieke middelen om de 1%-norm van innovatie te halen. Het belangrijkste deel moet naar de bedrijven vloeien. Ondersteun doorbraaktechnologieën beter. Verklein de innovatiekloof tussen grote en kleine bedrijven via ecosystemen en waardeketens.

73,6%

van de Vlaams-Brabantse actieve beroepsbevolking is aan de slag. Dat is het laagste percentage in Vlaanderen. Voka – KvK Vlaams-Brabant wil dit opgekrikt zien naar 85%. BRON: ARVASTAT

COLOFON

Arbeidsmarkt: iedereen aan het werk Vlaams-Brabantse ondernemingen snakken naar werkkrachten om hun groeiplannen te kunnen realiseren. Onze provincie kent het laagste aandeel werkenden in de actieve beroepsbevolking van Vlaanderen. Er is nood aan een kordaat activeringsbeleid en anderzijds ook een verbetering van de interregionale arbeidsmobiliteit. Daarvoor kijken we naar de structurele samenwerking tussen VDAB, Actiris en Forem.

REDACTIE Kris Claes, Gedelegeerd bestuurder Kris.claes@voka.be Helena Polfliet, Adviseur belangenbehartiging Noord-Rand Helena.polfliet@voka.be Eric De Pessemier, Adviseur belangenbehartiging Groot-LeuvenEric. depessemier@voka.be Wim Pannecoucke, Adviseur belangenbehartiging West-Brabant Wim.pannecoucke@voka.be Pascal Caroyer, Adviseur belangenbehartiging Hageland Pascal.caroyer@voka.be Eindredactie Mathieu Wouters, Sandy Panis Foto’s Adobe Stock en Voka - KvK Vlaams-Brabant Vormgeving Capone Cover Studio Chapo Druk INNI Group, Heule

ANALYSE Het toekomstig beleid moet een werkzaamheidsgraad vooropstellen van 85% door het activeren van onze werkzoekenden en niet-actieven. Er moet meer ingezet worden op levenslang leren door de upskilling en reskilling van onze medewerkers. Ook in het onderwijs moet het concept ‘levenslang leren’ als kwalitatieve en permanente vorming een concrete vorm krijgen. De arbeidsorganisatie moet flexibeler waarvoor het wetgevend kader noodzakelijk moet aangepast worden. Bovenal moet werken lonender gemaakt worden en dit voor alle lagen van de werkende bevolking. De fiscaliteit moet werken en ondernemen stimuleren. Op die manier verhogen we de professionele voldoening en de koopkracht. Deze maatregelen zijn dringend en noodzakelijk om ons menselijk talent te ontplooien, de groei van onze bedrijven mogelijk te maken en de sociale zekerheid te vrijwaren. Naast een kordaat activeringsbeleid is ook interregionale arbeidsmobiliteit een strategie om de krappe Vlaams-Brabantse arbeidsmarkt aan te pakken. Daarom moet de samenwerking tussen VDAB en

Actiris geoptimaliseerd worden en de kritieke prestatie indicator verhoogd van 2.000 naar 3.000 vacatures. We willen ook een nieuwe structurele samenwerking opzetten tussen VDAB en Forem met dezelfde KPI.

‘Draaiboek voor een slagkrachtig beleid in Vlaams-Brabant’ is een uitgave van Voka - Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant. De overname of het citeren van tekst uit deze publicatie wordt aangemoedigd, mits bronvermelding. Verantwoordelijke uitgever Daniëlle Vanwesenbeeck Voorzitter Voka KvK Vlaams-Brabant 1adres@voka.be www.voka.be/vlaams-brabant

DIT VRAAGT VOKA VLAAMS-BRABANT

Ontwikkel een kordaat activeringsbeleid, onder meer door de werkloosheidsuitkering te beperken in de tijd. Screen langdurig zieken en bevorder re-integratie. Maak economische integratie voor alle scholingsniveaus mogelijk. Giet duaal leren in een statuut. Geef een incentive aan vormingsbedrijven.

Ontdek meer info op www.voka.be/verkiezingen

VERKIEZINGSMEMORANDUM / VLAAMS-BRABANT

SAMENVATTING VLAAMS & FEDERAAL MEMORANDUM VOKA VZW Vier wegen naar meer welvaart en welzijn 1. Gezonde en gedeelde groei Koken kost geld. De nodige gezonde overheidsfinanciën op orde krijgen kan al voor een groot stuk met een transparant en groeibevorderend fiscaal systeem dat zich richt op competitiviteit en talentontwikkeling. Een duurzaam industrieel beleid met een internationale focus zal helpen om de taart voor iedereen te vergroten. Een jaarlijkse groei van het bbp van 2% is daarbij een ambitieuze maar haalbare kaart.

2. Elk talent telt

Op 9 juni trekken we met 5 miljoen Vlamingen naar het stemlokaal. Het tijdsgewricht brengt nieuwe uitdagingen, die onzekerheid maar ook enorme kansen bieden. Het Vlaams-federaal memorandum van Voka biedt een uitnodiging om volop te gaan voor die kansen met meer ondernemerschap in de hele maatschappij. Maar we mogen niet langer dralen en moeten keuzes durven maken. We moeten NU! ondernemen voor morgen. Een nieuwe wereld De transities zijn niet min. Een ongeziene gezondheidscrisis schudde onze manier van leven en werken volledig door mekaar. De gevolgen voelen we nog steeds, maar ze tonen ook aan dat crisissen de katalysator kunnen vormen voor vernieuwing. De klimaattransitie moet leiden tot meer duurzaamheid en de digitale transitie tot meer productiviteit, de arbeidstransitie moet meer mensen aan het werk krijgen en de geopolitieke transitie leidt ons naar nieuwe machtsverhoudingen. We moeten deze uitdagingen aanpakken met het nodige ondernemerschap. Het doel? Meer welvaart en welzijn voor iedereen.

We moeten iedereen meekrijgen op onze arbeidsmarkt, waar voorlopig een patstelling heerst. Enerzijds is het voor ondernemingen moeilijk om alle vacatures ingevuld te krijgen, anderzijds zitten we met een grote groep van ‘inactieven’. Met een vergrijzende bevolking is deze situatie onhoudbaar. Iedereen aan het werk krijgen begint bij een degelijk onderwijs dat opnieuw tot de Europese top behoort, door een actief arbeidsmarktbeleid en levenslang leren. Een werkzaamheidsgraad van 85% is het doel.

3. Duurzame transities Ondernemingen hebben het al langer begrepen: de klimaattransitie vraagt grote investeringen om duurzaam te ondernemen, maar biedt ook competitieve kansen aan bedrijven die een voortrekkersrol opnemen en volop inzetten op innovatie. De overheid moet ondernemingen daarbij faciliteren, onder meer met een rechtszeker vergunningenbeleid. We mogen deze kans niet laten liggen.

4. Innovatie en ondernemerschap stimuleren Innovatie en ondernemerschap zijn cruciaal op de weg naar gezonde en gedeelde groei. Op het vlak van innovatie haalt Vlaanderen al de Europese top 3, maar wij streven ernaar nummer één te worden. Vooral de overheid kan hier nog een tandje bijsteken. Ook op het vlak van de valorisatie van innovatie kunnen we nog beter. Dankzij gerichte innovatie kunnen we onze productiviteit versterken, een leiderschapspositie opnemen in de transities en zo zorgen voor de broodnodige groei die onze welvaart en welzijn ook morgen veiligstelt.

Enkele blikvangers uitgelicht Ga voor een kordaat ACTIVERINGSBELEID WAAROM? Om een ambitieuze werkzaamheidsgraad van 85% te bereiken zullen er binnen de groep niet-werkenden doeltreffende activeringsmaatregelen nodig zijn. Die maatregelen bestaan vandaag al, maar gelden vooral voor de werklozen; de rest blijft achter. Zo is de groep langdurig zieken en arbeidsongeschikten groter dan de werklozen: Vlaanderen telt 250.000 langdurig zieken en 180.000 werklozen. HOE? Om mensen te stimuleren actief op zoek te gaan naar werk stellen we voor de werkloosheidsuitkering te beperken in tijd: ze daalt in twee forse stappen en na maximaal twee jaar dooft ze helemaal uit. Daartegenover staat dat werkzoekenden kunnen rekenen op een snelle begeleiding naar een nieuwe job.

Lees ook het volledige Vlaams & federaal memorandum voor alle regio’s op voka.be/verkiezingen.

Zet de OVERHEIDSINSPANNINGEN terug op het goede spoor WAAROM? Van een goed functionerende overheid mogen we verwachten dat ze haar kerntaken naar behoren uitoefent. België scoort daar zeker niet top. We geven enorm veel uit, maar krijgen er te weinig waar voor ons geld voor terug. HOE? Grondige hervormingen zijn aan de orde. De federale regering had voor de opkuis van de overheidsfinanciën de 1/3e-1/3e-1/3e-regel voor ogen: een derde van de inspanning moest van besparingen komen, een derde van nieuwe inkomsten en een derde van overige maatregelen, zoals fraudebestrijding. Wij stellen nu voor om de helft van de inspanningen van hervormingen te laten komen, de andere helft van besparingen. Het doel moet zijn: meer kwaliteit met minder middelen.

Zorg ervoor dat meer leerlingen slagen in het onderwijs door te sleutelen aan de LEERPLICHT WAAROM? Internationale studies tonen het aan: onze onderwijskwaliteit daalt op het vlak van lezen, wiskunde en wetenschappen. Het is ook alarmerend dat steeds meer leerlingen leerachterstand hebben. HOE? Verlaag de leerplicht – deeltijds – van 5 naar 3 jaar. Zo vergroten we de kansen van alle kinderen. Voorzie anderzijds vanaf 16 jaar de mogelijkheid voor leerlingen die echt schoolmoe zijn om voltijds te gaan werken op voorwaarde dat ze kunnen aantonen waar en hoe ze aan de slag gaan en dat ze begeleid worden. Uiteraard moet dit de uitzondering blijven.

VERKIEZINGSMEMORANDUM / VLAAMS-BRABANT

Breng het ontwerp van het VERGUNNINGENBESLUIT

mee in het openbaar onderzoek om de rechtszekerheid te verhogen en de procedure te versnellen WAAROM? Grotere projecten geraken in Vlaanderen simpelweg niet meer vergund. Plan- en projectprocessen doorlopen vele rondes om ieders mening te horen, zonder oplossing. HOE? Naar Nederlands voorbeeld kunnen we een politiek gevalideerd ontwerp van beslissing openbaar maken tijdens het openbaar onderzoek, zodat burgers meteen zien hoe de vergunningverlener de aanvraag beoordeelt. Deze werkwijze biedt het voordeel dat zowel de aanvrager als omwonenden direct zien hoe de vergunning eruit zal zien en meteen hun visie kunnen geven. Als omwonenden dit niet doen, kan worden geconcludeerd dat zij afzien van hun recht om verder te procederen. De vergunningverlener kan ook direct reageren op de ingediende reacties bij de finale beslissing, wat maakt dat de beslissing beter gemotiveerd zal zijn.

Ga voor een maximale verlenging van de NUCLEAIRE capaciteit WAAROM? Om onze ondernemingen competitief te houden, moet energie betaalbaar, beschikbaar en duurzaam zijn. HOE? Er is nood aan een globale langetermijnvisie op ons energiesysteem waarbij dat evenwicht bewaard wordt en die toekomstgericht alle opties openlaat. De kernuitstap legt een druk op de beschikbare energie. De jongste centrales zouden daarom minimaal 20 jaar verlengd moeten worden. Daarnaast moet ook bekeken worden welke andere centrales op een veilige en economisch rendabele manier uitgebaat kunnen worden. De eerste stap is het schrappen van de wet op de kernuitstap. Daarnaast moeten we een leidende rol opnemen in internationaal onderzoek met het oog op de realisatie van de nieuwe generatie kleine, modulaire kernreactoren in België.

Ga voor een slimme KILOMETERHEFFING

voor alle weggebruikers

WAAROM? We staan met z’n allen stil in de file en de congestie zal met de jaren nog toenemen. Bovendien zijn de investeringen in onze vervoersinfrastructuur ondermaats. HOE? Een slimme kilometerheffing voor iedereen die varieert naar plaats, tijd en milieukenmerken kan bijdragen aan een betere benutting van de bestaande capaciteit en kan het gebruik van alternatieven aanmoedigen. De opbrengsten moeten integraal geïnvesteerd worden in vervoersinfrastructuur.

Verhoog de overheidsinvesteringen in O&O en valoriseer INNOVATIE beter WAAROM? Innovatie en valorisatie worden nóg belangrijker door uitdagingen die op ons afkomen, zoals duurzaamheid, vergrijzing en doorgedreven digitalisering. Op het vlak van valorisatie laten we toch nog wat steken vallen: zo staan we in de Global Innovation Index van 2023 slechts op de 23ste plaats. HOE? Verhoog onder meer de publieke middelen om de 1%norm van overheidsinvesteringen in innovatie te halen. Het belangrijkste deel moet naar bedrijven vloeien. Ondersteun daarbij ook innovaties die al in een latere fase van hun ontwikkeling zitten zodat ze sneller naar de markt gebracht kunnen worden.

Het Voka Memorandum samengevat in

20 speerpunten GEZONDE EN GEDEELDE GROEI 1. Zet de overheidsinspanningen terug op het goede spoor: de helft van de inspanning komt van besparingen op de overheidsuitgaven, de helft van structurele hervormingen. 2. Pak het investeringstekort aan door een betere samenwerking tussen overheid en privé: voeg een investeringsnorm (4,5% tegen einde legislatuur) in voor de Vlaamse overheid en activeer institutioneel kapitaal. 3. Ga voor een groeibevorderende fiscaliteit die werken lonender maakt. IEDEREEN AAN HET WERK 4. Ga voor een kordaat activeringsbeleid: onder meer door de werkloosheidsuitkering te beperken in tijd en door de activeringslogica ook in alle vormen van bijstand en uitkeringen toe te passen. 5. Begeleid langdurig zieken systematisch en sneller terug naar werk. Ga voor minstens 40.000 re-integratietrajecten per jaar. 6. Maak economische migratie sneller, simpeler en slimmer: onder meer door een ‘single permit’ uit te reiken binnen de drie weken en de lijst van knelpuntberoepen voor economische migratie uit te breiden. 7. Stimuleer levenslang leren door opleidingsincentives voor (vormings)bedrijven en een leerrekening voor burgers. 8. Breng het arbeidsrecht opnieuw bij de tijd met een nieuw Wetboek van Werk. 9. Zet in op vrije loonvorming: de automatische loonindexering wordt afgeschaft, de loonnorm verdwijnt zodra de loonkostenhandicap verdwenen is en er kan op ondernemingsniveau onderhandeld worden. 10. Zorg ervoor dat meer leerlingen slagen in het onderwijs door in te zetten op betere studie-oriëntering dankzij Talentcenters in heel Vlaanderen en door de leerplichtleeftijd aan te passen: onderaan van 5 naar 3 jaar en bovenaan een opt-out vanaf 16 jaar bij voltijds werk met alternatieve kwalificatiekansen.

11. Rationaliseer in het onderwijs het aantal (te kleine) studierichtingen en stimuleer STEM-richtingen. DUURZAME TRANSITIES 12. Breng het ontwerp van vergunningenbesluit mee in het openbaar onderzoek om de rechtszekerheid en de robuustheid van vergunningen te verhogen. 13. Verzeker ruimte om te ondernemen, ook na de bouwshift van 2040: voorzie in een strategische reserve aan bedrijventerreinen voor niet-verweefbare industrie en maak werk van planologische compensatie. 14. Ga voor een programmatische aanpak voor waterkwaliteit: vraag tijdig afwijkingsmogelijkheden aan bij Europa en stel reductiedoelen op per stakeholder. 15. Ga voor een maximale verlenging van de nucleaire capaciteit door de wet op de kernuitstap uit 2003 te schrappen en door de jongste centrales met 20 jaar te verlengen. 16. Maak dankzij een energienorm omgezet in concrete acties energie weer competitief en voorzie in een financieringsinstrument voor industriële klimaatinvesteringen. 17. Ga voor een slimme kilometerheffing voor alle weggebruikers. INNOVATIE EN ONDERNEMERSCHAP 18. Verhoog de overheidsinvesteringen in O&O en valoriseer innovatie beter: verhoog onder meer de publieke middelen om de 1%-norm van innovatie te halen. Het belangrijkste deel moet naar bedrijven vloeien. 19. Omarm doorbraaktechnologieën; geef bijvoorbeeld dual use technologieën alle kansen en aligneer met Europa. 20. De overheid moet meer optreden als referentieklant voor start- en scale-ups door hun aandeel in openbare aanbestedingen te vergroten. Werk daarvoor de drempels weg.

VERKIEZINGSMEMORANDUM / VLAAMS-BRABANT

Een slagkrachtig beleid in Vlaams-Brabant