Bedrijvig Limburg #5 (mei 2021)

Mei 2021 Een uitgave van Voka - Kamer van Koophandel Limburg.

Jaargang 31 . nr 5

PIETERJAN MULLER (KAMPADMIN)

GELIJKGESTEMDEN GEVEN JE ENERGIE. ZEKER ALS BEGINNEND ONDERNEMER.

DOSSIER

BOUWEN, VERBOUWEN EN INDUSTRIEBOUW BELANGENBEHARTIGING

STEUNMAATREGEL ONTWRICHTE ZONE VERLENGD

HASSELT

ANTWERPEN

KAPELSTRAAT 17 - 3500 HASSELT INFO: +32 (0)11-22 32 50

SCHUTTERSHOFSTRAAT 32 - 2000 ANTWERPEN 31 84 INFO: +32 (0)3-236 (0) VOLG ONS OP

WWW.VANESSER.EU

@VANESSERJEWELERS

RINGEN ‘CHAMELEON’ IN 18KT GOUD MET KERAMIEK - © BESCHERMD MODEL - A ONE HORLOGE IN STAAL

3

INHOUD Belangenbehartiging Starters in de kijker ___________________________________________ 8 Lobbydossier: ontwrichte zone ____________________________ 10 Dossier: bouwen, verbouwen en industriebouw _______ 13 Management Assistant Day _________________________________ 23 Digitale transformatie ________________________________________ 24

Economix

HET SCHADUWKABINET Michel Darleux is Managing Director van Algeco Benelux, Europese marktleider in modulaire gebouwen. Zij ervaren momenteel een tekort aan grondstoffen voor het aanleveren van huisvestingsoplossingen op maat.

Extra kantoorruimte?

Wacht niet te lang!

Conjunctuur _____________________________________________________ 27 How to ____________________________________________________________ 29 Global Ambassadors __________________________________________ 30 Export ____________________________________________________________ 33

Netwerken In beeld ___________________________________________________________ 34 Race to the future ______________________________________________ 35 Jong Voka - lid in de kijker __________________________________ 37

Verhalen Speeddate met het netwerk Management Assistants _____________________________________ 39 HR - Welt-scan __________________________________________________ 40 Real Leaders _____________________________________________________ 41 5 Fun facts _______________________________________________________ 42 Plato _______________________________________________________________ 43 We are family ___________________________________________________ 45 Vers volk __________________________________________________________ 46 Family business happening _________________________________ 48 Positief in Limburg ____________________________________________ 50

.be

Sinds eind 2020 stijgen de prijzen van allerlei (ver)bouwmaterialen aanzienlijk. De grondstoffen voor onze containeroplossingen, zoals staal, hout en isolatie, stegen tot 30%. Door een wereldwijde schaarste op staal en hout, dé grondstoffen om containers te bouwen, ervaren we bovendien stijgende investeringskosten. Dat hypothekeert niet enkel de uitbreiding van onze vloot, maar dit heeft ook impact op de producten binnen onze 360°-diensten zoals airco’s, ventilatie, meubilair enzovoort.

De aanhoudende pandemie zorgt er weliswaar voor dat de noodzaak aan tijdelijke, veilige (werk)ruimten blijft aanhouden. Na de afschaffing van het verplichte telewerk, verwachten we een stijgende vraag van bedrijven naar extra ruimte of een (tijdelijk) gebouw.

Door de schaarste vrezen we dat onze sector binnenkort een tekort heeft om oplossingen aan te bieden voor die ondernemingen. Indien u dus verwacht of overweegt om tijdelijk uit breiden: wacht alvast niet te lang!

4

AGENDA OPLEIDINGEN TALENT

11 MEI 2021

VOOR ALLE ONDERNEMERS EN MEDEWERKERS

KENNISMAKING MET ROBOTIC PROCESS AUTOMATION

15 MEI 2021 - Noordlink

25 & 31 MEI EN 3 JUNI 2021

18u30 – 20u30

09u00 – 17u00

20 MEI 2021

Meer info: christine.thonnon@voka.be of www.voka.be/limburg/kameracademie

OUTLOOK

BLIJF EEN SLIMMER BEDRIJF 13u30 – 16u30

13u00 – 16u00

CUSTOMS ACADEMY

13u00 – 16u00

4 JUNI 2021

INVESTERINGSEVALUATIE & HAALBAARHEIDSSTUDIES 09u00 – 17u00

8 JUNI 2021 - Corda

BALANSLEZEN VOOR NIETFINANCIËLEN 09u00 – 17u00 Meer info: lena.clement@voka.be of www.voka.be/limburg/kameracademie

EIGENAARSONDERNEMERS 4 MEI 2021

INSPIRATIESESSIE VOOR FAMILIALE OPVOLGERS 18u30 – 20u30

6 MEI 2021

FAMILIALE HOLDING: FINANCIËLE EN FISCALE CONSTRUCTIES 09u00 – 11u00

27 MEI 2021

EFFECTIEF ONDERHANDELEN

Scan deze code voor een overzicht van alle opleidingen.

7 MEI 2021

DUURZAAM ONDERNEMEN 10 MEI 2021

CIRCULAIRE ECONOMIE EN CIRCULAIR DESIGN 13u00 – 16u00

20 MEI 2021

SCHONE, BETAALBARE EN VEILIGE ENERGIE 09u00 – 13u00

21 & 28 MEI 2021

AAN DE SLAG MET DUURZAME TRANSFORMATIE

GENERATIEVERSCHILLEN OP DE WERKVLOER 09u00 – 11u00

20 MEI 2021

CASH- EN WERKKAPITAALBEHEER 09u00 – 11u00

27 MEI 2021

DE KRACHT VAN HET FAMILIECHARTER 09u00 – 11u00 Meer info: christiaan.vanheusden@voka.be of www.voka.be/limburg/kameracademie

09u00 – 13u00

INTERNATIONALISATIE EN INNOVATIE 11 MEI 2021

INTERNATIONALE PRIJSZETTING 13u00 – 17u00

2 JUNI 2021

CARBON FOOTPRINT: MEET EN REDUCEER DE CO2-IMPACT VAN JOUW ONDERNEMING 09u00 – 13u00 Meer info: joel.clijsters@voka.be of www.voka.be/limburg/kameracademie

De agenda wordt mogelijks aangepast indien de coronamaatregelen wijzigen (online, hybride).

Meer info www.voka.be/limburg

5

AGENDA EVENTS 27 MEI 2021

START

De kunst van vallen, opstaan en ondernemen. Wil je als starter een boost krijgen of geïnspireerd worden als ondernemer? Dan is dit community-event iets voor jou!

Online 17u25 – 20u15

www.voka.be/limburg/START

Scan deze code voor een overzicht van alle events.

1 JULI 2021

ALGEMENE STATUTAIRE LEDENVERGADERING Op 1 juli 2021 om 20u00 heeft de Algemene Statutaire Ledenvergadering van Voka – Kamer van Koophandel Limburg vzw plaats. De voorzitter van Voka – KvK Limburg, Karin Van De Velde, nodigt de leden uit hierop aanwezig te zijn.

Plaats 7 JUNI 2021

ONDER ONDERNEMERS Geniet onder ondernemers van een culinaire sterrenwandeling door een Limburgs bedrijf. Proef de heerlijke kunstjes van De Kristalijn achter de schermen van Haletra in Houthalen.

Haletra 17u30 – 22u00 www.voka.be/limburg/onderondernemers/haletra

3 JUNI 2021

16 JUNI 2021

Tijdens het grootste Limburgse netwerkevent voor familiale ondernemers zoomen we in op de externe CEO binnen familiebedrijven: opportuniteit of nét niet? Met uitreiking van De Fakkel.

We applaudisseren samen voor alle Limburgse ondernemers! Ze verdienen meer dan ooit een staande ovatie voor hun inzet en wendbaarheid.

Ontdek ook wie dit jaar de Ondernemersprijs Herman Dessers in de wacht sleept.

FAMILY BUSINESS HAPPENIG

Spaas Kaarsen 16u00 – 21u00 www.voka.be/limburg/familybusinesshappening2021

APPLAUS

Online 18u30 – 20u00 www.voka.be/limburg/applaus

‘Huis van de Limburgse Ondernemer’ Gouverneur Roppesingel 51, BE-3500 Hasselt

Agenda • Jaarverslag en toelichting bij de jaarrekening 2020 • Verslag commissaris • Goedkeuring van de jaarrekening 2020 • Verlenen kwijting aan de bestuurders • Verlenen kwijting aan de commissaris • Vastelling van het budget 2021 • Ontslag en benoemingen bestuurders • Varia De leden die aan deze vergadering wensen deel te nemen, worden verzocht contact op te nemen met het secretariaat (tel. +32 11 56 02 11 – mail christel. linsen@voka.be) ten laatste op 24 juni 2021.

Wie zich kandidaat wenst te stellen voor de raad van bestuur dient zijn kandidatuur met gemotiveerd schrijven en cv over te maken aan de heer Bart Soetaers, voorzitter van het Nominatiecomité en dit uiterlijk op 13 mei 2021.

Een jaar geleden was het ondenkbaar dat we geen handjes meer zouden schudden.

Gelukkig zijn we allemaal weerbaar en creatief.

Als Hands zijn we dan ook blij dat we tijdens corona het verschil hebben kunnen maken voor onze klanten door creatief mee te denken en oplossingen te zoeken.

Dat doen we graag.

En ondertussen houden we de handjes even op zak en doen we de ellebooggroet.

www.hands.be

DE MAAND VAN JOHANN ER IS LEVEN NAAST CORONA Al meer dan een jaar worden huwelijken, communiefeesten en jubileumvieringen geannuleerd of uitgesteld. Niet omdat er minder te vieren viel, wel omdat een normaal feest quasi onmogelijk is. Feestzalen moeten de deuren sluiten, sociale contacten worden beperkt tot bubbels en handen. Knuffels of kussen geven, is al helemaal uit den boze. Kortom, ieder feest zou een feest in mineur zijn.

De federale regering staat vandaag iets langer dan zes maanden aan het roer van ons land. Maar ook die mijlpaal is vrijwel geruisloos gepasseerd. Omdat er geen feesten georganiseerd mogen worden, maar vooral omdat er niets te vieren valt.

Dat het coronabeleid beter kon, is een open deur intrappen. Het niet-coronabeleid evalueren is dan weer niet mogelijk om de simpele reden dat er geen is. Waar zijn de andere ministers mee bezig? Waar blijven de hervormingen uit het regeerakkoord? De kleine stapjes die worden gezet brengen een welvarender België niet dichterbij. Integendeel.

Europa vraagt hervormingen in ruil voor miljarden euro’s steun. Laat ons hopen dat Europa op haar strepen staat en ook écht hervormingen durft eisen. Onze ondernemingen vragen immers al jarenlang een flexibelere arbeidsmarkt, rechtszekerheid en minder regelneverij. Zonder Europese druk lijkt deze regering hier geen werk van te zullen maken.

En dat terwijl onnodige pestmaatregelen zoals de RSZ-registratietool voor telewerk dan weer wel vlot van de band rollen. Stop met dit micromanagement.

Ondernemers moeten niet bij het handje genomen worden. Geef hen hervormingen en verantwoordelijkheid: dat is de enige échte weg uit deze crisis.

Dat ook de Vlaamse regering geen polonaise danste rond het Martelarenplein om een kwart legislatuur te vieren, is eveneens geen toeval. Ondanks de beperkte coronaverantwoordelijkheden zijn de resultaten eerder pover te noemen. Waar het de ambitie was het transport via het water te verhogen, werd met Zolder-Lummen-Zuid een watergebonden industrieterrein geschrapt. Waar de UHasselt duurzaam zou mogen uitbreiden, is de financieringsknoop nog steeds niet ontward. En ten slotte wordt ons nu een regioverdeling in de maag gesplitst terwijl acht op de tien Limburgse burgemeesters daar tegen was.

Het coronabeleid blijft belangrijk, maar om echt en snel terug recht te veren, is goed beleid binnen de overige domeinen minstens zo belangrijk. Met de verlenging van de steunmaatregel ontwrichte zone toonden de Vlaamse en federale regering dat ze wel degelijk weten waar de klepel hangt.

Alvast één kaars op de afscheidstaart in 2024. Dat er nog veel mogen volgen.

“Ondernemers moeten niet bij het handje genomen worden. Geef hen hervormingen en verantwoordelijkheid.”

8

STARTERS IN DE KIJKER

DE KUNST VAN VALLEN EN OPSTAAN Drie starters vertellen alles over hun parcours.

Ben jij ook een ondernemer met ambitie?

Schrijf je in voor hét inspiratie-event START op 27 mei.

"Een toekomstgericht bedrijf uitbouwen?

Geef je medewerkers duurzame uitdagingen" Gerrit Creemers van videoproductiehuis Limelight is sinds vorig jaar lid van het startersnetwerk Bryo. Zijn motivatie? “Je kan met hart en ziel in je onderneming werken, maar daar mag het niet bij blijven, je moet ook aan je zaak bouwen.” Het groeitraject voor zijn bedrijf is ambitieus. Met zijn passie voor video en animatie ondersteunt hij zijn klanten maximaal. “In een gezonde communicatiemix kan bewegend beeld niet meer ontbreken. Eerst creëren we, samen met de klant, een duidelijk objectief. Dan bepalen we hoe we dat met beelden gaan invullen. Die werkwijze is erg belangrijk, alleen zo kunnen we achteraf nagaan of het doel werd behaald. Want een video zonder kijkcijfers is natuurlijk waardeloos.”

Meer info voor starters: Mail naar joeri.stoop@voka.be of bel 011 56 02 41 of surf naar www.voka.be/limburg/starterswerking

Gerrit begon als freelancer en leerde op die manier heel wat klanten kennen.

“Die relaties zorgden voor mooie referenties en nieuwe opdrachten. Helpende handen waren nodig. Nu werken we al met een team van vier. De uitdaging voor mij als starter? People management en coaching. Wil je een toekomst-

gericht bedrijf uitbouwen, dan moet je je medewerkers duurzame uitdagingen geven. Met een toekomstperspectief en een correct loonbeleid. Een degelijk hr-beleid vergt specifieke skills.”

“Along the way ondervond ik dat ik als ondernemer nog fundamentele kennis miste. Zo kwam ik in contact met Bryo Start-Up. Dankzij interessante sprekers en collega-ondernemers deed ik heel wat nieuwe kennis op. We hebben nu een heel sterk team. De toekomst van Limelight ziet er goed uit. Mijn rol is die van coach en ‘duwer’ om samen met onze ploeg de uitdagingen waar te maken. En ja, ik kies opnieuw voor begeleiding op maat via Bryo Scale-Up en kijk uit naar de volgende fase.”

9

“Ondernemen is dingen opsteken van anderen die je zijn voorgegaan”

Ondernemen is een kunst op zich, die je leert met vallen en opstaan. Voor Cherly Freson, business manager bij Plug.In Office, is het communiceren met gelijkgestemden via het Bryo-netwerk heel belangrijk. “Daarom wil ik ook deelnemen aan het community-event START op 27 mei.”

Plug.In Office is gespecialiseerd in administratieve oplossingen op maat, zodat ondernemers hun boekhouding, personeels- of loonadministratie en zelfs hun back office-pakket kunnen uitbesteden en focussen op hun core business.

Het snelgroeiende bedrijf begon in 2018 als eenmanszaak en telt nu zeven medewerkers. Cherly Freson kwam in 2019 aan boord en zorgt als matchmaker voor de connectie tussen de betrokken ondernemingen en haar collega's.

In tandem met de zaakvoerster van Plug.In Office volgt zij het begeleidingstraject van Bryo, dat al veel nieuwe inzichten bracht. “Onder meer over hoe je geschikte medewerkers aantrekt, hoe je je bedrijf in de markt zet, maar ook op strategisch gebied.

Bryo is een platform waar je met gelijkgezinden de wildste wateren doorzwemt. Ongeacht welk product je op de markt brengt, iedereen stoot vroeg of laat tegen dezelfde dingen. Die er-

sector (zijn ouders hadden een eigen taalvakantieorganisatie) én koesterde van jongs af een passie voor computers. Gedreven door deze combinatie richtte hij in 2014, meteen na zijn universiteitsstudies, zijn eigen bedrijf op.

Hij is ervan overtuigd dat een product in de opstartfase even kwalitatief kan zijn als in een latere fase, maar je moet wel de juiste achterban vinden zodat je kunt uitgroeien tot een vaste waarde.

“Als ondernemer moet je op de schouders van een ander leren te staan” KampAdmin biedt alle software die je nodig hebt om kampen (sport, muziek, spel…) te organiseren. Van online inschrijven tot medische info, attesten, evaluaties, teams… Zaakvoerder Pieterjan Muller groeide op in de

Al in het prille begin van KampAdmin vond Pieterjan de weg naar Bryo voor de juiste begeleiding én voor het uitbouwen van zijn netwerk. “Als beginnend ondernemer ben je zo groen achter je oren, dat wanneer je je niet laat coachen, je de facto dezelfde fouten zal maken als zij die je zijn voorgegaan." Daarom koos Pieterjan om op de schouders te staan van anderen met meer ervaring. Momenteel volgt hij het ScaleUp-traject van Bryo, waar wordt gewerkt rond typische topics voor die groeifase van een onderneming. "Je bent vaak zo bezig met het operationele in je dagelijkse job, dat je geen tijd meer neemt om te dromen. Door deel

varingsuitwisseling maakt het leerrijk én leuk. De meeste groei verwerven wij door netwerking en mondreclame. Nu heel wat netwerkevents niet kunnen plaatsvinden, is het erg belangrijk dat bepaalde instanties blijven investeren om mensen samen te brengen.

Onlinenetwerken is momenteel een goed alternatief. Ook zo kan je veel opsteken van concullega’s die samen met je in het proces zitten of van anderen die je zijn voorgegaan. Het zoeken naar antwoorden werkt inspirerend. Zelf kies ik steevast voor verhalen waar ik voeling mee heb, die gelinkt zijn aan mijn leven en werk. Er zijn dan ook enkele topics bij het START-event die me nieuwsgierig maken."

te nemen aan het ScaleUp-traject maak ik elke maand een moment vrij om aan mijn business te werken en niet zozeer ín mijn business."

KampAdmin groeide ondertussen uit tot marktleider in zijn segment in Vlaanderen. Naast het vinden van de juiste coaching, bouwde Pieterjan via Bryo ook aan een netwerk. “Gelijkgestemden geven je energie, zeker als beginnend ondernemer. Als starter kan je zoveel pistes bewandelen. Tijdens zo'n ontmoetingen is een zaadje al snel geplant. Ideeën waarop je kan doorwerken." Hij staat dan ook positief tegenover het huidige onlinenetwerken.

"Het goede is dat je de volle aandacht van een ander hebt en je dieper kunt gaan. Maar je bouwt minder snel een band op langere termijn."

Schrijf je nu in: www.voka.be/ limburg/START

10

LOBBYDOSSIER ONTWRICHTE ZONE

SUBSIDIES: DOET UW ONDERNEMING AL EEN BEROEP OP FINANCIËLE STEUN? Het voorbije coronajaar vlogen de steunpakketten ons om de oren. Heel wat ondernemers deden een beroep op één of meerdere maatregelen om deze crisisperiode te overbruggen.

Maar steunmaatregelen zijn ook in niet-crisistijden bijzonder interessant. Zowel Europa, het federale niveau als Vlaanderen hebben een bijzonder gevarieerd aanbod aan subsidies waarvan tot voor deze crisis te weinig gebruik gemaakt werd. Toegegeven, het aanbod is zo groot dat ondernemers soms door de bomen het bos niet meer zien. Toch loont het de moeite om de markt af te speuren naar steun die jouw bedrijf gericht verder kan helpen.

Limburg bijt twee keer in het zand: er zijn minder steunaanvragen en het ontvangen bedrag per aanvraag ligt lager dan gemiddeld.

Van investeren, over duurzaam ondernemen tot internationaliseren: voor iedere uitdaging zijn er heel wat mogelijkheden beschikbaar om dat extra duwtje in de rug te krijgen. Maar nog steeds lopen heel wat Limburgse bedrijven steun mis. De meest recente cijfers over de verdeling van innovatiesteun in Vlaanderen maken dit nogmaals pijnlijk duidelijk.

Slechts 69 oftewel 9,6% van alle Vlaamse steunaanvragen gebeurden

in Limburg. Het daaraan gekoppelde steunbedrag ligt nog een stukje lager: 21.500.000 euro oftewel 8,5% van het totale uitgekeerde steunbedrag. Door de constant dalende trend van de voorbije jaren is ons deel van de koek dus een stuk kleiner geworden dan te verwachten valt op basis van ons regionaal bbp (10,6%). De gemiddeld ontvangen steun per aanvraag lag in 2020 bijgevolg zo’n 20.000 euro lager in Limburg dan in de rest van Vlaanderen.

Limburgs aandeel in Vlaanderen (2020) 14,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00%

2015

2016

2017

Aantal steunaanvragen

Bron: VLAIO – verwerking; Voka – KvK Limburg

2018

2019

Ontvangen steunbedrag

2020

11

Gemiddeld ontvangen steun per aanvraag (2020) €400.000,00 €300.000,00 €200.000,00 €100.000,00 €-

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Gem. ontvangen steun per aanvraag Vlaanderen Gem. ontvangen steun per aanvraag Limburg

Bron: VLAIO – verwerking; Voka – KvK Limburg

Limburg bijt dus twee keer in het zand. Enerzijds doordat er minder aanvragen worden ingediend en goedgekeurd, anderzijds doordat de steun bij de ingediende aanvragen lager ligt dan gemiddeld.

Onbekend blijft dus onbemind. Maar het is duidelijk dat er heel wat potentiële steun mislopen wordt door een gebrek aan kennis van het aanbod. En dat terwijl er heel wat laagdrempelige steun voorhanden is. Een voorbeeld daarvan is de steunmaatregel ontwrichte zone.

Ontwrichte zone Nog voor het SALK-uitvoeringsplan vroeg Voka – KvK Limburg aan KPMG een tool te ontwikkelen om een snelle reconversie mogelijk te maken na de sluiting van Ford Genk. Het resultaat was een erkenning van Limburg als ontwrichte zone tussen 2015 en 2021 waardoor bedrijven een vrijstelling van 25% van de doorstorting van de bedrijfsvoorheffing kregen wanneer ze innoveerden en tegelijk jobs creëerden.

In 2017 werd een eerste aanpassing doorgevoerd door extra businesscenters, incubatoren en brownfieldprojecten toe te voegen aan de Limburgse steunzone.

In 2018 werden na lobbywerk van Voka – KvK Limburg opnieuw enkele wijzigingen aangebracht waardoor het pas toen écht interessant werd. Zo kon de aanvraag vanaf dan tot drie maanden

na de investering ingediend worden en gold de maatregel ook voor investeringen van een andere vennootschap van dezelfde groep.

Johann Leten, gedelegeerd bestuurder van Voka – KvK Limburg: “In die eerste drie jaar fungeerden we als proeftuin. We zien dat ook in de cijfers: na deze aanpassingen werd er 25% meer beroep gedaan op de steunmaatregel.

Daarom maakten we van de verlenging een topprioriteit in ons verkiezingsmemorandum. Zowel de Vlaamse als federale regering volgde die redenering en verlengde de steunmaatregel met 18 maanden waardoor deze nu loopt tot 31 oktober 2022.”

Via dit systeem werden tot op heden 6.120 fiscaal interessante arbeidsplaatsen gecreëerd binnen Limburg. Laat ons in dit voorlopig laatste anderhalf jaar het volle potentieel van deze maatregel verder benutten!

"Via de steunmaatregel ontwrichte zone werden al 6.120 fiscaal interessante arbeidsplaatsen gecreëerd.

Laat ons het komende 1,5 jaar het volle potentieel verder benutten."

Johann Leten

12

publireportage

PROJECTONTWIKKELAARS BUNDELEN EXPERTISE VIA VIVO2 Jansen Development en Compass Projectontwikkeling bundelen de krachten in VIVO2 Development. “We werken al ruim 10 jaar uitstekend samen”, zegt Steven Jansen. “Met VIVO2 schakelen we nog een versnelling hoger op vlak van projectontwikkeling van A tot Z”, legt Mark Nelis uit.

Jansen Development en Compass Projectontwikkeling zetten hun schouders steeds vaker samen onder vastgoedprojecten. De twee Limburgse vastgoedontwikkelaars hebben dezelfde kwaliteitseisen en bedrijfswaarden.

Dat leidt nu tot een nóg intensere samenwerking. Steven Jansen is een vastgoedprofessional pur sang terwijl Mark Nelis een master in de architectuur en bouwkunde is. “We vormen – samen met alle andere medewerkers – een zeer complementair team. En zo treden we nu ook naar buiten: onder één naam”, zeggen de twee zaakvoerders.

"We willen ons team en netwerk verder uitbreiden zodat we nóg beter op elkaar kunnen inspelen."

Zuurstof De twee bedrijven gingen voor hun merkidentiteit op zoek naar de kernwaarden.

En dat leverde meteen ook de inspirerende naam VIVO2 op. “Vivo is Esperanto voor ‘leven’ en O2 is het chemisch element voor ‘zuurstof’. Dat is precies waar we voor staan: we ontwikkelen projecten waar je aangenaam kunt wonen en werken. Waar ruimte is voor groen en ruimtelijke kwaliteit. En verder heel belangrijk, waar aannemers, architecten, studieburelen en andere partners voldoende zuurstof krijgen om goed te kunnen samenwerken op lange termijn.

Dat reflecteert in mooie, kwaliteitsvolle en duurzame woon- en werkplekken met voldoende groen, licht en lucht.”

Steven Jansen en Mark Nelis

43.000 m2 in ontwikkeling “We behouden onze vestigingen in Peer, Zonhoven en Hasselt. Voor de eindklant verandert er niets”, klinkt het. “De timing voor de intensieve samenwerking en rebranding is perfect. We hebben intussen nieuwe projecten voor zo’n 43.000 m2 in ontwikkeling.

De herontwikkeling van de Agnetendalsite in Peer is een huzarenwerkje. Daar maken de oude scholen plaats voor verschillende woontypologieën en een stadspark”, zegt Steven Jansen. “Andere veelbelovende projecten voor dit jaar zijn een AD Delhaizewinkel met appartementen in Herselt en Genk, het kleinschaligere project Amoer in Hasselt en enkele woningbouwprojecten in Helchteren en Peer”, verduidelijkt Mark Nelis. “En wat de toekomst brengt? We willen op een ethische manier blijven ondernemen. Het is onze ambitie om dezelfde kwaliteitsnormen aan te houden en op hetzelfde elan verder te doen. We willen ons team en netwerk verder uitbreiden zodat we nóg beter op elkaar kunnen inspelen.”

13

DOSSIER BOUW

NIEUW BEDRIJFSGEBOUW? STEM JE PLANNEN AF OP DE GROEI! Ambitieuze ondernemers willen voortdurend innoveren en de efficiëntie van hun bedrijf verhogen. Dat vraagt vaak ook om een aanpassing of uitbreiding van de bedrijfsgebouwen. Drie experts laten hun licht schijnen over de laatste evoluties en formuleren ook enkele tips. Erg belangrijk: hou rekening met je bedrijfsgroei!

“Afwachten wat de behoefte aan kantoren zal zijn” De invloed van Covid-19 was heel gering in de meeste segmenten van de bouwsector”, zegt Jorn Martens, makelaar en vennoot bij Jansen Real Estate. “Zo merken we dat de markt van KMO-units een gigantisch succes is en die evolutie aanhoudt. Zeker op interessante locaties is het aanbod snel uitverkocht. Op vlak van industriegronden is er nog steeds schaarste, waardoor de prijzen blijven stijgen. Dat is een probleem voor middelgrote ondernemingen die kwaliteitsvolle oppervlaktes tussen 1.500 en 3.000 vierkante meter nodig hebben. De bestaande gebouwen zijn niet mee met de tijd, de nieuwe units zijn te klein, en de bouwgronden zijn te duur…. Ze proberen dan een bedrijfsgebouw te kopen om het te kunnen afbreken, maar stuiten op andere verwachtingen bij de verkoper. Zo’n transactie loopt vaak spaak, omdat de verkoper het niet louter als bouwgrond bekijkt, maar als zijn levenswerk, dat voor zijn pensioen moet zorgen.”

Covid-19 heeft in bepaalde segmenten wel voor veranderingen gezorgd. “We zien dat exportbedrijven en niet-essentiële winkels met veel stock zijn blijven zitten en daarom het kwalitatieve logistieke vastgoed nog nauwelijks voorhanden is. Het grootste slachtoffer is uiteraard de non-food retail, die het al moeilijk had door de toename van e-commerce. In steden met een beleid dat niet waakzaam is, wordt het centrum bovendien leeggezogen ten voordele van retailparken in de periferie. Met veel leegstand tot gevolg.”

Wat het zal worden op de kantorenmarkt is volgens Jorn Martens moeilijk te voorspellen. “Door corona is het thuiswerk sterk toegenomen. Je merkt dat de werkgevers aan het onderzoeken zijn wat de toekomstige behoefte aan kantooroppervlakte zal zijn. Ze wachten nog een beetje af.

Intussen investeren ze wel in extra comfort en veiligheid, zoals ventilatie. Dat is nodig als ze werknemers willen motiveren om vaker naar kantoor terug te keren.” De ligging van dit vastgoed blijft wel belangrijk, aldus de vennoot van Jansen Real Estate. “De zichtlocaties aan de ring in Hasselt waren populair, maar nu die bijna op zijn, wordt ook al iets verder gekeken.”

Jorn Martens heeft tot slot nog enkele tips. “We merken dat industriële bedrijven nog te weinig kopen ‘op de groei’. Ze zijn te terughoudend en kampen dan heel snel opnieuw met plaatsgebrek als ze beginnen te groeien. Zeker in een productie-omgeving is het raadzaam om voorziend te zijn.” Een tweede tip: “Investeer in de kwaliteit van het gebouw. Vroeger was een dak boven het hoofd goed genoeg, maar zowel naar energieprestaties als naar comfort voor de medewerkers liggen de eisen vandaag veel hoger. Het bedrijf zal er wel bij varen!”

Vervolg dossier Bouw op pagina 15 >>

Jorn Martens (Jansen Real Estate)

“We merken dat industriële bedrijven nog te weinig kopen ‘op de groei’. Ze zijn te terughoudend en kampen snel opnieuw met plaatsgebrek.”

14

publireportage

DERDAELE+: DE NOORD-LIMBURGSE INDUSTRIEBOUWGIGANT MET EEN WARM HART Derdaele+ is het geesteskind van de onvermoeibare Noord-Limburgse ondernemer Patric Derdaele. In 2006 verkocht hij Derdaele Metal Projects om zich meer toe te leggen op projectontwikkeling. In een oogwenk groeide zijn nieuwe telg uit tot ruim de grootste speler in de Limburgse industriebouw.

Patric is nauw betrokken bij het dagelijks bestuur van Derdaele+, maar de leiding is in handen van CEO Thomas Monnens. “Wij zijn een atypisch industriebouwbedrijf, in die zin dat we alles zoveel mogelijk in eigen beheer doen. We hebben twee staalateliers, en vorig jaar bouwden we een eigen lakkerij.”

In eigen beheer Bij Derdaele+ zit alle knowhow en materiaal onder één dak om een heel bouwproject van a tot z op te volgen. Een intern team van tekenaars werkt het dossier volledig in 3D uit.

Vervolgens wordt het project opgevolgd door 3 werfleiders. “We hebben hier ook een eigen machinepark met een 60-tal machines – van grondwerkmachines tot hoogtewerkers en montagekranen. Zo kunnen we een strakke planning garanderen en de bouwheer volledig ontlasten. Onze klanten willen geen kopzorgen en besteden liefst het volledige project uit.”

Focus op Limburg Al wordt er weleens buiten de provinciegrenzen gewerkt, de focus bij Derdaele+ ligt toch vooral op Limburg. Het merendeel van de opdrachten situeert zich in de regio, en daar zitten best spraakmakende bouwwerken bij.

“Het Corbie Hotel in Lommel, bijvoorbeeld.

Dat bouwden we samen met onze partner Van Den Boer Concept. Een echte blikvanger!

Recent bouwden we ook Eduards Trailer Factory: een huzarenwerk van 22.000 m2 industriehal op 5,5 maanden tijd. Ook de nieuwe Jumbo-supermarkt in Lanaken stond er snel” zegt Thomas. “We gaan graag de uitdaging aan om speciale constructies uit te werken, zoals de woonwinkel Balo in Mol, met daarachter een villa als showroom die volledig bekleed is met natuursteen. Niet bepaald standaard industriebouw.”

Thomas Monnens en Patric Derdaele

Familiebedrijf De betrokkenheid van Patric en Thomas zorgt ervoor dat er in het bedrijf na alle groei nog steeds een warme, familiale sfeer heerst.

“Onze medewerkers kunnen gewoon bij ons binnenlopen. We zitten daar niet in een strak pak maar gewoon in T-shirt en jeans. Als een werknemer zijn hart wil luchten over een persoonlijk probleem, luisteren we en zoeken we samen naar een oplossing. Zelfs Patric kruipt als bestuurder nog regelmatig op de graafmachine. Het personeel apprecieert dat.

Het gevolg? Weinig verloop. Sommige medewerkers werken al 25 of 30 jaar voor Patric.”

15

“Investeringen verschuiven opnieuw als corona voorbij is” Patric Derdaele en Thomas Monnens van industriebouwer Derdaele+ uit Lommel hebben een goed zicht op de actuele situatie in de bouwsector.

Net zoals bij Jansen, heeft ook voor hen de coronacrisis weinig negatieve effecten gehad. “Toegegeven, bij de start van de uitbraak was er wel wat onzekerheid”, aldus het duo. “We hadden diverse grote projecten in uitvoering, en wisten totaal niet wat de impact zou zijn op de evolutie van de werken en de continuïteit voor onze medewerkers. Maar in plaats van een terugval, manifesteerde zich het tegendeel: er kwamen juist méér bestellingen binnen. Doordat we direct ingrijpende veiligheids- en hygiënemaatregelen hadden genomen, konden we de hele periode coronaproof doorwerken. We hebben in ons segment van de markt dus geen problemen ondervonden, integendeel zelfs.”

Hoe dat komt? “De ondernemers hebben tijd gemaakt om na te denken over de toekomst en de strategie uit te tekenen voor verdere groei”, aldus Derdaele. “Ze wilden graag innoveren en de efficiëntie verhogen. De conclusie was vaak dat ze moesten investeren in bijkomende infrastructuur.

En omdat ze klaar willen zijn op het moment dat de economie opnieuw op volle toeren draait, zijn ze gaan aankloppen bij vertrouwde aannemers, waarvan ze weten dat er op korte tijd een kwalitatief project kan opgeleverd worden.”

Bij Derdaele+ merken ze in hun orderboekje wel een onderscheid naargelang de sectoren waarin de klanten actief zijn. “Wie niet te lijden had onder corona, zoals internethandel, supermarkten of logistieke spelers, heeft het meeste geïnvesteerd. Hetzelfde geldt voor bedrijven die toeleveren aan de particuliere woningmarkt, zoals keukenhandelaars, zwembadbouwers, klinkerfabrikanten, enzovoort. En er waren ook succesverhalen van ondernemingen die heel specifiek op de crisis hebben ingespeeld, met handgels, mondmaskers of dispensers. Ja, ook wij. Het corona-hygiënemeubel dat Dylan op de markt heeft gebracht, heeft bijzonder goed gescoord.”

Thomas Monnens en Patric Derdaele (Derdaele+) Patric Derdaele denkt wel dat het investeringspatroon gaat wijzigen eens corona naar de achtergrond is verdrongen. “Grotere bedrijven gaan opnieuw operationeel bezig zijn om het omzetverlies in te halen en verdere groei te stimuleren. Toeleveranciers van de particuliere markt zullen zien dat de budgetten van hun klanten opnieuw naar reizen, restaurants en auto’s zullen gaan. De investeringen in hun eigen woning zullen dan automatisch terugvallen, wat gevolgen heeft voor de bouwwoede van de leveranciers.”

Nog enkele trends die Derdaele+ ziet in de markt: “Er is veel interesse voor moderne, flexibele KMO-units, soms ook met een woning erbij”, weet Thomas Monnens. “Een gevolg van de professionalisering die zich doorzet.

Er is tevens een verdere tendens naar duurzaamheidsinvesteringen, zoals warmteboringen en zonnepanelen. En tot slot merken we dat in regio’s waar de industrie aantrekt, er een grote behoefte ontstaat aan een gelijkmatige stijging van het woningaanbod.

Investeerders hebben gemotiveerde mensen nodig om hun groeiplannen waar te maken. Die werknemers kan je aantrekken als ze zich dicht in de buurt kunnen settelen. Er is dus nog veel werk aan de winkel!”

Vervolg dossier Bouw op pagina 17 >>

“Er is veel interesse voor moderne, flexibele KMO-units, soms ook met een woning erbij.”

16

publireportage

VAN PLAATSELIJKE DAKDEKKER TOT EUROPESE SPELER Het traject van de Genkse Tectum Group is een opmerkelijk succesverhaal dat begint in 1981, toen Jean Biesmans in Hasselt VHB uit de grond stampte. Bijna tien jaar later verhuisde hij naar Genk, en vanaf dan groeide Tectum Group uit tot een echte gigant in de sector.

We leggen ook regelmatig ons oor te luisteren bij onderzoekscentra als WTCB, PXL en KUL. Op die manier steken we heel wat op over groeiende tendenzen en innovatieve ideeën, zoals 'blauwe' daken en landbouwdaken."

Polen

Yves Rosier Met de oprichting van het handelsbedrijf CPE in 1988 werd er ook een stevige pijler distributie aan de groep toegevoegd, en met de gedurfde overname van de Belgische marktleider Dekkers in 2000 bestendigde Tectum Group zijn groei. Ondertussen is de onderneming nog uitgebreid met een aantal kleinere bedrijven die werden opgestart of overgenomen. Daardoor kan de groep nu ook heel wat secundaire diensten aanbieden die rechtstreeks of zijdelings met dakwerken te maken hebben: onderhoud, interventies, groendaken, valbeveiliging en balustrades.

Innovatief De groep houdt ook stevig de vinger aan de pols. Zo anticipeert Tectum Group op nieuwe evoluties en trends in de sector, en speelt de firma tijdig in op nieuwe opportuniteiten.

Yves Rosier, Business Development Manager: "Eén keer per maand steekt een team van medewerkers uit verschillende sectoren de koppen bij elkaar voor een brainstorm.

Tectum Group voert projecten uit over heel de Benelux, Frankrijk en Duitsland, maar heeft ook een stevige voet aan de grond in Polen. Yves Rosier: "In 2004 hebben we in Warschau onze eerste firma opgericht, en intussen zijn er in Polen al drie vestigingen van Tectum Group Polska. De markt groeit er sterk. Er zijn veel Belgische projectontwikkelaars actief, en na de brexit hebben veel internationale bedrijven hun hoofdkantoor van Londen naar Warschau verhuisd. We kunnen dus ook daar op hoog niveau werk verrichten. Soms zie je ook dat bepaalde tendenzen die hier in België al zijn ingeburgerd, in Polen nog moeten groeien, en vice versa. Dan is het natuurlijk handig dat we onze kennis en ervaring kunnen delen."

Vaderfiguur Met alle internationale expansie blijft Tectum Group toch dicht bij de roots. Oprichter Jean Biesmans passeert nog steeds wekelijks op kantoor, en zijn persoonlijke aanpak is tekenend voor de sfeer in het bedrijf. Yves Rosier: "Jean is zeer gekend en geliefd in Limburg. Je merkt in alles dat hij als vaderfiguur een stevige indruk heeft gemaakt op verschillende klanten. Hoe ver we ook uitzwermen, voor Tectum Group blijft Limburg de heimat."

Lees zeker ook op pagina 17.

17

Yves Rosier (Tectum Group)

Haal niet zomaar de zon op je dak…

Een actueel topic in de bedrijfsgebouwen is de functie van het dak als thuisbasis voor zonnepanelen. “De trend om het dak te gaan gebruiken om stroom op te wekken, is al een tijdje aan de gang”, bevestigt Yves Rosier, Business Development Manager bij Tectum Group. “We merken dat, zowel bij nieuwbouw als bij renovatie, je discussies krijgt als de installatie niet wordt afgestemd met de bedrijven die het dak hebben geplaatst of het moeten onderhouden. Zo worden de panelen nog al te vaak gelegd zonder rekening te houden met de waterdichting en isolatie van het dak.

Quasi alle types van dichting, zoals PVC, roofing of EPDM, zijn geschikt om panelen te plaatsen, maar de levensduur is verschillend. De isolatie bestaat ook in diverse sterktes. Voor de concrete toepassing is dus altijd samenspraak vereist met de dakprofessionals om latere lekkages of beschadigingen te voorkomen.”

De afstemming moet eveneens gebeuren om het onderhoud van het dak te verzekeren. “Bedrijven verhuren vaak hun dak aan de installateurs van de panelen, en zijn dus geen eigenaar van de installatie. Dat bemoeilijkt het werk van de dakprofessionals, bijvoorbeeld omdat de panelen niet mogen verschoven of gedemonteerd worden. Soms is er gewoon te weinig plaats om het onderhoud uit te voeren, of is de draagkracht niet

berekend op het gewicht van de panelen én de dakwerker samen. Je zit daarenboven met een verschil in aansprakelijkheid. Voor de waterdichting is dat 10 jaar, maar de zonnepanelen moeten 20 jaar blijven liggen… Als er iets gebeurt, zijn er altijd wel oplossingen, maar met voorafgaandelijk overleg kunnen er preventief heel wat problemen vermeden worden.”

Gezien de hele problematiek is Yves Rosier voorstander om de kost van de renovatie en het onderhoud van het dak op te nemen in een globaal project met de zonnepanelen. “Dan zit de aansprakelijkheid en de totaalkost in één pakket, wat voor de bouwheer als voordeel heeft dat hij alles periodiek, en dus niet de volle pot in één keer moet betalen. Het is ook makkelijker naar periodiek onderhoud, zodat onkruid of mos op vaste tijdstippen wordt verwijderd vooraleer het dak erdoor wordt aangetast. Zoals je ziet: met goed overleg haal je heel wat minder zorgen op je dak!”

“Met goed overleg haal je heel wat minder zorgen op je dak.”

18

publireportage

20 JAAR BOUWEN MET HART EN ZIEL

“KWALITEITSBEWAKING STAAT BIJ AKP VOOROP” AKP Industriebouw is de laatste decennia uitgegroeid tot een voortrekker in de bouwsector en richt zich op het maken van staalstructuren, plaatbewerking en het bouwen van industriehallen, winkelpanden, garages, agrarische gebouwen ...

De sterkste troef? De totaalservice.

Liever kleinschalig en steevast goed werk leveren, dan grootschaligheid nastreven en de kwaliteitsbewaking uit handen geven.

Grote ateliers voor staal- en plooiwerk, een eigen pons- en plasmaTheo Donné afdeling, een eigen studie- en tekendienst. Bij AKP vind je ze allemaal onder één dak. “Dankzij die in-house services kunnen we kort op de bal spelen voor onze klanten, of het nu om nieuwbouw, renovatie of projectontwikkeling gaat. Dat doen we altijd in nauwe samenwerking met architect en andere aannemers”, vertelt Theo Donné, bedrijfsleider bij AKP. “Een gedeelde visie leidt niet alleen tot het beste resultaat, maar zorgt er ook voor dat de bouwheer zich ondersteund voelt.”

Kwaliteit nastreven Door de jaren heen heeft Theo een eigen perspectief op kwaliteitsvolle bouw ontwikkeld. “We zijn met ruim 40 werknemers een middelgrote onderneming en houden dat bewust zo. Liever kleinschalig en steevast goed werk leveren, dan grootschaligheid nastreven en de kwaliteitsbewaking uit handen geven. Bovendien zijn het welbevinden van ons personeel en de tevredenheid van onze klanten absolute prioriteit.”

Juiste mensen, juiste plek Dat die aanpak ijzersterke resultaten oplevert is duidelijk, want zelfs tijdens de coronacrisis maakte AKP winst. De enige horde die het bedrijf moet nemen, is het gebrek aan personeel in de bouwsector. “Een bekend probleem. Maar we raken niet aan het feit dat de juiste mensen op de juiste plek moeten werken. Ook die visie maakt ons uniek: we willen AKP tot een echte thuis maken voor onze medewerkers.”

Breed segment AKP werkt voornamelijk in Limburg, Brabant en Antwerpen, maar is ook actief in andere provincies en zelfs in Nederland.

“Voor de Groep Cretskens, een groot familiebedrijf in Limburg waar AKP tevens deel van uitmaakt, bouwen en vernieuwen we regelmatig Carrefour-panden en werken we mee aan projectontwikkeling. Daarnaast werken we voor klanten in de industrie, fruitteelt en veeteelt. Momenteel is de vraag naar plooiwerk ook enorm groot: we maken tussen de 60 à 120 ton staalconstructies per week.”

Meer dan genoeg werk dus. “De klant heeft vertrouwen in onze manier van werken en de kwaliteit die we leveren”, glimlacht hij.

“Een fundament waar we ook in de toekomst op verder bouwen.”

AKP Industriebouw Biesbosstraat 4, 3670 Oudsbergen T. 011 79 35 86 www.akp.be

publireportage

KWALITATIEF MAATWERK INCLUSIEF VOLLEDIGE ONTZORGING Al ruim 37 jaar focust DeaPlus op kwaliteitsvolle keukens, badkamers en maatwerkkasten. Totaal zorgenvrij. “We produceren alles zelf in België en net over de grens in Nederland. Daardoor zijn we ontzettend flexibel”, zegt CEO Dirk De Wachter.

DeaPlus is de uitgelezen partner voor puur Belgisch maatwerk. De ruim 60 medewerkers – verspreid over 4 showrooms en 2 eigen productiebedrijven – staan jaarlijks in voor zo’n 2.500 tot 3.000 projecten. “Ontzorging en kwaliteit zijn de kernwoorden”, zegt CEO Dirk De Wachter. “Zowel voor B2Bklanten als particulieren. Of het nu gaat om een volledige keuken, badkamer, vestiairekast of tv-meubel. Onze klanten mogen rekenen op degelijke materialen en professionele begeleiding voor, tijdens en na de plaatsing.”

Flexibel Een van de stokpaardjes van DeaPlus? De flexibiliteit. “Dankzij onze productie-eenheden in Heusden-Zolder en Bladel (net over de Nederlandse grens) houden we alles in eigen beheer. Hierdoor lossen we een eventueel probleem – bijvoorbeeld een beschadiging tijdens het transport – erg snel op. Concullega’s die op Duitse fabrikanten rekenen, kampen bij zulke euvels vaak met wachttijden van weken”, legt Dirk De Wachter uit.

"Onze klanten mogen rekenen op degelijke materialen en professionele begeleiding voor, tijdens en na de plaatsing.”

Gedreven medewerkers Corona gooide het afgelopen jaar flink wat roet in het eten. Ook bij DeaPlus. “Heel wat werven liepen vertraging op waardoor ook maatwerk uitgesteld werd. Daarnaast zijn er heel wat toeleveringsproblemen bij nagenoeg alle Europese producenten van elektrische toestellen. Wij spelen daar proactief op in door flink wat apparaten op te kopen”,

Dirk De Wachter zegt Dirk De Wachter. “Onze gepassioneerde medewerkers hebben tijdens de pandemie trouwens uitstekend gewerkt, alle richtlijnen nageleefd en mooie projecten opgeleverd. Ik wil hen dan ook oprecht bedanken voor alle inspanningen.”

Futureproof Wat de ambitie van DeaPlus betreft? Als het van Dirk De Wachter afhangt, blijft de onderneming zoveel mogelijk klanten ontzorgen en droomontwerpen realiseren.

“Vandaag hebben we toonzalen in Hasselt, Boortmeerbeek, Sint-Pauwels en Roeselare.

Er volgt binnenkort nog eentje in Antwerpen. En we zijn naarstig op zoek naar een pand aan de kust. Ook daar stromen de aanvragen binnen.”

19

TUINARCHITECTUUR TUINAANLEG BEDRIJFSTUINEN ZWEMBADEN

PART OF G RO E N A A N L E G

www.dewitte.be

Jouw moment...

Jouw totaalpartner,

van tuinontwerp tot -onderhoud

Willy Reynders I Tuinarchitectuur Everselstraat 110 I 3580 Beringen T. +32 11 53 69 52 I info@willyreynders.be www.willyreynders.be

“Eén vaste prijs, een preventief product en onze eigen Garantie360. Daarmee willen we de securitymarkt wakker schudden.” Frederick Jacobs is CEO van Secury360, een jonge en snelgroeiende beveiligingsscale-up uit Zonhoven.

Hij weet wat zijn bedrijf anders maakt: “Een innovatief en gepatenteerd concept, baanbrekende technologie en een sterke service partner in Varel Security.”

Wees gewaarschuwd: Belgische scale-up detecteert indringers voor ze kunnen toeslaan

Secury360 heeft een gepatenteerde beveiligingsoplossing ontwikkeld om eigendommen te beschermen. Het bedrijf richt zich daarmee op bedrijven en high-end particulieren.

“Je moet criminelen tegenhouden voordat ze eigendommen beschadigen of een diefstal plegen. Klassieke alarmsystemen treden alleen in werking als indringers de toegang tot het beveiligde gebouw forceren, en niet als ze een eigendom betreden”, zegt Frederick Jacobs.

“Op een terrein komen én inbreken? Dat is gemiddeld in drie minuten gebeurd. Gelukkig garandeert Secury360 een reactie binnen 30 seconden, nog voor de poging tot inbraak plaatsvindt. De kans op schade aan pand en inhoud daalt drastisch.”

Innovatief en gepatenteerd Hoe verschilt Secury360 buitendetectieoplossingen?

van

andere

“Wel, er zijn twee onderdelen die ons uniek maken. Ten eerste hebben we onze S360 module. Je kan ze koppelen aan camerasystemen en uitrusten met gepatenteerde artificiële intelligentie om in realtime beelden te analyseren en indringers te detecteren.

Vervolgens heb je onze professionele community, die wereldwijd en 24/7 actief is. Wanneer een detectie plaatsvindt krijgen ze een kort (anoniem) fragment toegestuurd, en kijken ze na of het daadwerkelijk om een mogelijke inbreker gaat.

Founder Frederick Jacobs (midden) met co-founders Wouter Uten (links) en Bart Verstrynge (rechts)

Juiste partner “Onze klanten moeten voor deze geavanceerde oplossing de beste service krijgen. Ik ben daarom op zoek gegaan naar de juiste installatiepartners”, zegt Frederick Jacobs.

Voor de regio Limburg doet Secury360 beroep op de expertise van Varel Security.

“Als bedrijf willen we natuurlijk altijd mee zijn met de laatste trends. Maar we willen hiervoor wel een partner waar we op kunnen vertrouwen. We bestaan tenslotte al 45 jaar, en met meer dan 26,000 tevreden klanten is het belangrijk dat we kwaliteit blijven aanbieden. Doordat we al jaren samenwerken met Frederick zijn we goed vertrouwd met hun vlotte werking en uitstekende support, waardoor we elk project samen tot een goed einde kunnen brengen.”

Onze S360 module en professionele community vormen samen een uniek 2-delig verificatieproces. Zo garanderen we binnen de 30 seconden een 100% accurate detectie van mensen, zonder valse detecties. Vandaag hebben we op 14000 meldingen een foutenmarge van 0,001%.”

“Secury360 biedt ons cliënteel een grote meerwaarde.

Klanten die al een klassiek alarmsysteem hebben en toch met een inbraak(poging) geconfronteerd worden vragen ons natuurlijk voor alternatieven. Dan is het leuk dat deze klanten in de meeste gevallen met minimale kosten en aanpassingen uitgerust kunnen worden met een S360 module.”

“We bieden ook inbraakbeveiliging, brandbeveiliging en smart home-oplossingen aan, maar wij geloven dat camerabewaking in de toekomst onze belangrijkste pijler gaat worden in het algemene beveiligingsconcept. Het potentieel dat A.I. in combinatie met camerabewaking heeft, zal zorgen voor een breed scala aan mogelijkheden en Secury360 is hier voor ons een eerste belangrijke stap in.” Aldus Koen Hermans.

Veldstraat 111

Industrieweg-zuid 1320

3500 Hasselt

3520 Zonhoven – België

011/ 23 12 88 info. hasselt@varelsecurity.be

info@secury-360.com secury-360.com

23

MANAGEMENT ASSISTANT DAY

“EEN LUISTEREND OOR IS IN DEZE TIJDEN HEEL BELANGRIJK” Marleen Plessers van Chevron Phillips Chemicals is de Management Assistant van het Jaar. Voka – KvK Limburg reikt de prijs elk jaar uit op ‘secretaressedag’, op de derde donderdag van april.

Inez Bedin (APK Group) en Kathleen Vermijl (Euro Shoe Group) waren ook genomineerd.

De jury is duidelijk in haar motivering: “Marleen is een erg warm, rustig en vriendelijk persoon. Die positieve ingesteldheid is erg belangrijk voor een management assistant. Het feit dat Marleen meermaals genomineerd werd door collega’s voor de Diversity & Inclusion award toont aan dat ze heel geliefd is in het bedrijf.

Een luisterend oor zijn voor de collega’s is in deze tijden erg belangrijk en die rol vervult ze met verve.”

"Dit geeft me een boost om mijn werk met nog meer overgave en passie te doen. Ik ben fier!"

Plant manager Patrick Wijnen is alvast erg enthousiast met de bekroning van zijn rechterhand: “Dit is oververdiend, want Marleen is een geweldige management assistant. Ze is loyaal, discreet, proactief, altijd positief en enthousiast. Ze is heel teamgericht en steeds bereid om anderen te helpen. Dit is oververdiend!”

der van Voka – KvK Limburg. “Zij werden door hun organisatie naar voren geschoven en dat bewijst hoezeer hun werk geapprecieerd wordt.

Management assistants hebben een veelzijdige rol die veel verder gaat dan alleen het ondersteunen van bedrijfsleiders. Hun rol is van onschatbare waarde in deze onzekere tijden.”

Marleen Plessers (Chevron Phillips Chemicals)

Naast Marleen waren er met Inez Bedin (APK Group, Pelt) en Kathleen Vermijl (Euro Shoe Group, Beringen) ook twee andere genomineerden.

“Zij verdienen evenzeer alle lof”, zegt Johann Leten, gedelegeerd bestuur-

Ook Bakkerij Kenis schonk ons het vertrouwen!

Klant: Familie Kenis Oppervlakte: 4.200 m² Plaats: Bree Architect: Mamu Architects And More Van prefab tot turn-key - EIGEN grondwerken, EIGEN aluminiumschrijnwerkerij, EIGEN dakdichting, EIGEN technics-afdeling,...

www.industriebouw.be

24

DIGITALE TRANSFORMATIE

“ZOEK DE KRACHT VAN JE SUPERMAN” Rik Vera (Nexxworks)

“Al na 3 dagen lockdown doken er nieuwe webshops en virtuele showrooms op.

Plots kon het allemaal.”

Volgens digitaal expert Rik Vera (Nexxworks) zouden grote jongens als Amazon en Bol.com best bang zijn voor de kruidenier op de hoek, en niet omgekeerd. Verrassende inzichten van een coach die predikt dat alle bedrijven de digitale transformatie moeten omarmen in een wereld waar on- en offline steeds meer divergeren.

Daarmee wil Rik Vera niet gezegd hebben dat bedrijven de digitale transformatie niet moeten omarmen. “Maar zo’n digitale transformatie reikt veel verder dan enkel digitale tools inzetten. Het is een holistische aanpak, waarbij de klant centraal staat en waarbij de visie, de strategie en alle processen bekeken worden om tot betere prestaties te komen.”

Heel wat bedrijven zien digitale transformatie als een berg waar ze moeilijk overheen komen. Welk advies geef jij hun?

Rik Vera: “Ten eerste, je mag zo een transformatie niet groter maken dan het eigenlijk is. Kijk gewoon naar je eigen dagelijkse leven. Dat is vaak al sterk gedigitaliseerd: de manier waarop we mensen ontmoeten, dingen opzoeken, hoe we foto’s bijhouden. Al die zaken hebben we omarmd zonder dat we een berg over moesten. Voor een stuk is dat berggevoel de fout van de consultants: die hebben zo een digitale transformatie al te vaak voorgesteld als iets enorm groot om dan vervolgens aan solution selling te kunnen doen.”

“Ten tweede, doorprik makkelijke excuses om er niet aan te moeten beginnen. Vóór corona kregen we vaak te horen dat we de trein van de e-commerce hadden gemist. Inderdaad, als je e-commerce voorstelt als een voorbijrazende TGV en je probeert daar op te springen, dan blijf je bont en blauw achter. Maar als we één ding geleerd hebben uit de pandemie, dan is het dat het allemaal zo moeilijk niet is. Je moet het gewoon doen. Al na drie dagen lockdown zagen we nieuwe webshops en virtuele showrooms opduiken.”

Wat is de eerste stap voor bedrijven die zich op een traject van digitale transformatie willen begeven?

“Begin met de vraag te stellen wat je ‘poolster’ is. Wat zouden je klanten het meest missen, mocht jij morgen niet meer bestaan? Dat is je kracht, je unique selling position. Vervolgens kan je nadenken wat je kan doen om die sterkte nog beter uit te bouwen, op een zo toegankelijk en efficiënt mogelijke manier. Vaak kom je dan uit bij digitale oplossingen.”

25

“Begin met een leeg blad papier. Schrijf op welke processen goed lopen en wat de sterktes zijn. Die behoud je. Schrijf ook op wat minder goed loopt. Zeker niet doen: de oude processen klakkeloos digitaliseren. Want zo ga je wat slecht liep enkel nog vergroten.”

“Als je alles in één keer wil doen, dan loop je het gevaar weer tegen die berg aan te kijken. Je pikt er best één ding uit om te beginnen. Iets dicht of ver bij je klant. Digitale transformatie zou je kunnen zien als een geheel van concentrische cirkels met in het midden de ‘Why’ (voor de klant) en aan de buitenkant de tools en systemen. Voor jou kan het bijvoorbeeld op dat moment het best zijn om je logistiek proces te optimaliseren, dan kom je al snel bij digitale oplossingen. De klant gaat dat niet rechtstreeks voelen, maar wel indirect. Voor een ander bedrijf kan het wenselijk zijn om eerst het CRM-systeem aan te pakken.”

Riskeer je bij een stapsgewijze transformatie niet dat je systemen implementeert of data genereert die niet compatibel zijn?

“Daarbij kan een technisch partner je helpen. Grosso modo kan je kiezen voor twee zaken. Ofwel ga je voor de meest geavanceerde state-of-the-art oplossingen, maar wel met het gevaar dat niet alle systemen op elkaar aansluiten. Ofwel ga je voor een soort ‘suite’-oplossing, waar alle systemen op elkaar zijn aangesloten, maar die daarom niet altijd de meest geavanceerde zijn. De meest geschikte oplossing zal afhangen van bedrijf tot bedrijf. Net zoals je voor het uittekenen van jouw ‘Why’ en visie een helikopterview nodig hebt, heb je dat ook nodig voor de technische kant van het verhaal. Daar kan het traject van Voka – KvK Limburg bijvoorbeeld een toegevoegde waarde bieden.”

“Denk eraan: je moet ook voldoende tijd investeren om iedereen in de organisatie mee te krijgen in de vernieu-

wing. Je kan gaan voor de meest geavanceerde oplossingen, maar als je de mensen niet mee hebt, dan zit je met een gigantisch probleem. Andersom: ga er ook niet zomaar van uit dat de mensen er niet klaar voor zijn. Vroeger werd dat al te vaak als excuus ingeroepen om niets te doen.”

Centraal staan customer centricity en big data, om te weten hoe de klant zich gedraagt. Hoe begin je daaraan?

“Mijn online seminars start ik steevast met twee vragen. Stel je bent Superman, wat zou dan je super power zijn? En wat zou je kryptoniet zijn, de virtuele stof die de kracht van Superman kan breken? Het antwoord op de eerste vraag is vrijwel steeds: ‘Ik wil in de geesten van mensen kunnen kijken en de toekomst voorspellen.’ Het antwoord op de tweede vraag luidt vaak ‘Blind zijn’. Eigenlijk is dat twee keer hetzelfde antwoord. Je moet kijken naar wat je ziet, de ‘data’, en niet uitgaan van de eigen assumpties.”

“Wat je zeker niet moet doen: de oude processen klakkeloos digitaliseren.”

“Durf ook hier klein te zijn. Stel je aan het einde van je werkdag de vraag of je zaken gedaan hebt die misschien suboptimaal waren voor de klant. En wat je kan doen om dat in de toekomst te vermijden. Een voorbeeld: mochten de taxichauffeurs die oefening dagelijks gemaakt hebben, dan zou een bedrijf zoals Uber nooit zoveel kansen gekregen hebben.”

Beginnen aan jouw digitale transformatie?: Laat je coachen door Rik Vera www.voka.be/digitaaltransformatie-traject

Bouw uw bedrijf uit in alle

Bouw uw bedrijf uit in alle 011100000111001001101111011110000011100000111001001101111011110000 110100101101101011101010111001101110100101101101011101010111001101 110000011100100110111101111000011110000011100100110111101111000011 010010110110101110101011100110111010010110110101110101011100110111 000001110010011011110111100001101000001110010011011110111100001101 001011011010111010101110011011100001011011010111010101110011011100 000111001001101111011110000110100000111001001101111011110000110100 101101101011101010111001101110000101101101011101010111001101110000 011100100110111101111000011010010011100100110111101111000011010010 110110101110101011100110111000001110110101110101011100110111000001 110010011011110111100001101001011110010011011110111100001101001011 011010111010101110011011100000111011010111010101110011011100000111 001001101111011110000110100101101001001101111011110000110100101101 101011101010111001101110000011100101011101010111001101110000011100 100110111101111000011010010110110100110111101111000011010010110110 101110101011100110111000001110010101110101011100110111000001110010 011011110111100001101001011011010011011110111100001101001011011010 111010101110011011100000111001001111010101110011011100000111001001 101111011110000110100101101101011101111011110000110100101101101011 101010111001101110000011100100110101010111001101110000011100100110 110100101101101011101010111001101110100101101101011101010111001101 110000011100100110111101111000011110000011100100110111101111000011 010010110110101110101011100110111010010110110101110101011100110111 000001110010011011110111100001101000001110010011011110111100001101 001011011010111010101110011011100001011011010111010101110011011100 000111001001101111011110000110100000111001001101111011110000110100 101101101011101010111001101110000101101101011101010111001101110000 011100100110111101111000011010010011100100110111101111000011010010 110110101110101011100110111000001110110101110101011100110111000001 110010011011110111100001101001011110010011011110111100001101001011 011010111010101110011011100000111011010111010101110011011100000111 001001101111011110000110100101101001001101111011110000110100101101 101011101010111001101110000011100101011101010111001101110000011100 100110111101111000011010010110110100110111101111000011010010110110 101110101011100110111000001110010101110101011100110111000001110010 011011110111100001101001011011010011011110111100001101001011011010 111010101110011011100000111001001111010101110011011100000111001001 101111011110000110100101101101011101111011110000110100101101101011 1010101110011t 1010101110011t

011100000111001001101111011110000 110100101101101011101010111001101 110000011100100110111101111000011 010010110110101110101011100110111 000001110010011011110111100001101 001011011010111010101110011011100 000111001001101111011110000110100 101101101011101010111001101110000 011100100110111101111000011010010 110110101110101011100110111000001 110010011011110111100001101001011 011010111010101110011011100000111 001001101111011110000110100101101 101011101010111001101110000011100 100110111101111000011010010110110 101110101011100110111000001110010 011011110111100001101001011011010 111010101110011011100000111001001 101111011110000110100101101101011 1010101110011011100000111001001101111011110000 110100101101101011101010111001101 110000011100100110111101111000011 010010110110101110101011100110111 000001110010011011110111100001101 001011011010111010101110011011100 000111001001101111011110000110100 101101101011101010111001101110000 011100100110111101111000011010010 110110101110101011100110111000001 110010011011110111100001101001011 011010111010101110011011100000111 001001101111011110000110100101101 101011101010111001101110000011100 100110111101111000011010010110110 101110101011100110111000001110010 011011110111100001101001011011010 111010101110011011100000111001001 101111011110000110100101101101011 1010101110011t

begint met uitstekende databeveiliging

begint met uitstekende databeveiliging

Join the Next Normal.

Ga vooruit met uw bedrijf terwijl wij uw netwerk en gegevens beveiligen.

Ga vooruit met uw bedrijf, terwijl wij uw netwerk en gegevens beveiligen.

Join the Next Normal of surf naar proximus.be/cybersecurity

Think possible

011100000111001001101111011110000110100101101101011101010111001101110000011100101 101111011110000110100101101101011101010111001101110000011100100110111101111000011 010010110110101110101011100110111000001110010011011110111100001101001011011010111 010101110011011100000111001001101111011110000110100101101101011101010111001101110 000011100100110111101111000011001110000011100100110111101111000011010010110110101 110101011100110111000001110010110111101111000011010010110110101110101011100110111 000001110010011011110111100001101001011011010111010101110011011100000111001001101 111011110000110100101101101011101010111001101110000011100100110111101111000011010 010110110101110101011100110111000001110010011011110111100001100111000001110010011 011110111100001101001011011010111010101110011011100000111001011011110111100001101 001011011010111010101110011011100000111001001101111011110000110100101101101011101 010111001101110000011100100110111101111000011010010110110101110101011100110111000 001110010011011110111100001101001011011010111010101110011011100000111001001101111 011110000110011100000111001001101111011110000110100101101101011101010111001101110 000011100101101111011110000110100101101101011101010111001101110000011100100110111 101111000011010010110110101110101011100110111000001110010011011110111100001101001 011011010111010101110011011100000111001001101111011110000110100101101101011101010 111001101110000011100100110111101111000011001110000011100100110111101111000011010 010110110101110101011100110111000001110010110111101111000011010010110110101110101 011100110111000001110010011011110111100001101001011011010111010101110011011100000 111001001101111011110000110100101101101011101010111001101110000011100100110111101 111000011010010110110101110101011100110111000001110010011011110111100001100111000 001110010011011110111100001101001011011010111010101110011011100000111001011011110 111100001101001011011010111010101110011011100000111001001101111011110000110100101 101101011101010111001101110000011100100110111101111000011010010110110101110101011 100110111000001110010011011110111100001101001011011010111010101110011011100000111 001001101111011110000110011100000111001001101111011110000110100101101101011101010 111001101110000011100101101111011110000110100101101101011101010111001101110000011 100100110111101111000011010010110110101110101011100110111000001110010011011110111 100001101001011011010111010101110011011100000111001001101111011110000110100101101 1010111010101110011011100000111001001101111011110000110

27

Conjunctuur

HERSTEL KOMT TE TRAAG OP GANG De conjunctuurbarometer van Voka – KvK Limburg voorspelt de komende zes maanden een lichte vooruitgang in de Limburgse economie, maar het herstel verloopt allesbehalve snel. De weg naar een pre-coronatijdperk lijkt ver weg. Een lichtpunt is dat het aantal starters weer toeneemt.

Nu staken = onze welvaart kraken Voor het hele jaar 2021 verwachten bevraagde ondernemers dat de omzet 8% lager zal liggen dan zonder corona. Voor 2022 schatten ze het verlies nog op 4%.

“Een trager herstel betekent dat we op onze hoede moeten zijn. Bedrijven zullen er langer over doen om de pre-corona-omzet te halen. Reisbureaus lijden nog altijd een omzetverlies van 91%, wegvervoer van personen (-81%), horeca (-78%), de kunst-, amusements- en bredere recreatiesector (-73%). Nu staken is waanzinnig. De looneisen maken het voor bedrijven onmogelijk om op lange termijn een duurzame werkgever te zijn.”

Februari sterke startersmaand De dip van het aantal starters begin dit jaar werd in februari bijna helemaal gecompenseerd (bijna 7% meer dan februari 2020). Het totale verlies tegenover de eerste twee maanden van 2020 blijft, dankzij deze stevige remonte, enigszins binnen de perken.

Export post-corona maar nog niet zoals pre-corona In februari nam de exportactiviteit verder toe tegenover januari. De exportwaarde tekende een maand-tot-

Conjunctuurbarometer Voka – KvK Limburg en NBB (februari 2021 – augustus 2021) VERGELIJKING

Voka-KvK Limburg -NBB

10/03/21

10

Voka- Limburg (NBB schaal)

NBB uitgevlakt

5 0 -5 -10 -15

2021,01

2020,01

2019,01

2018,01

2017,01

2016,01

2015,01

2014,01

2013,01

2012,01

2011,01

2010,01

2009,01

2008,01

-25

2007,01

-20 2006,01

De aanslepende crisis zorgt nog steeds voor aanzienlijk omzetverlies. “De weg uit het dal verloopt minder snel dan we hoopten. In het derde kwartaal van 2020 maakten we een sterke sprong uit de put en leek een relatief snel herstel in zicht. Het vierde kwartaal bracht ontnuchtering. Het eerste kwartaal van 2021 zou voor de boost moeten zorgen, want vanaf het tweede kwartaal, en vooral naar het begin van de zomer toe, kan een verdere afvlakking niet uitgesloten worden. Ondanks de gestage klim is het pre-coronatijdperk nog niet in zicht.”, zegt Johann Leten, gedelegeerd bestuurder van Voka – KvK Limburg.

-30 -35 Bron: Voka -KvK Limburg In samenwerking met Professor dr. Guido Van Rompuy , hoogleraar economie en econometrie, wordt elke maand een prognose gemaakt van de Limburgse conjunctuur op basis van effectieve economische realisaties betreffende de bouwvergunningen, inschrijvingen van nieuwe voertuigen, arbeidsmarkt, toerisme en internationale handel. Hiermee is de Voka -KvK Limburg-indicator een goede aanvulling op de conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België, welke peilt naar de verwachtingen van de bedrijfsleiders omtrent het conjunctuurverloop. Met andere woorden, de Voka -KvK Limburg-indicator voorspelt op basis van de economische activiteit de verwachtingen van de NBB tot zes maanden vooruit.

maand-aangroei van 8,32% op. Quasi identiek met de 8,5% aangroei van de vorige maand. Voor de transacties bleef de toename beperkt (amper 0,84%).

Beide trendpatronen verlopen zwak neerwaarts. Vanaf juli lijkt een krimp in aantocht.

Bouw blijft sterk presteren Het aantal bouwvergunningen viel in februari met -5,8% terug tegenover januari. Niet significant meer dan wat zich sinds 2005 in deze periode voordoet. Maar de huidige achteruitgang is wel volledig toe te schrijven aan de residentiële bouw. In de renovatiebouw zien we het omgekeerde: de residentiële activiteit stagneert, het aantal niet-residentiële projecten evolueert significant opwaarts. Het totaal aantal bouwvergunningen vertoont een licht neerwaartse evolutie maar vlakker dan een jaar geleden.

Automobielsector blijft puffen Historisch gezien merken we na het

autosalon telkens een neerwaartse trend in het aantal inschrijvingen van nieuwe voertuigen. Vorig jaar betekende een breuk in deze trend, die zich dit jaar wel weer verderzet in alle segmenten. De marges voor bedrijfsvoertuigen (73%) en personenwagens (112%) blijven de omvangrijkste, maar enige krimp is er wel. Het totale aantal inschrijvingen tot augustus blijft maandelijks nog gemiddeld -8,2% onder het niveau van dezelfde periode in 2019.

Onzekerheid op arbeidsmarkt In februari daalde de totale werkloosheid -2.4% onder het peil van januari.

De verwachte trendpatronen zijn voor beide geslachten opwaarts. Vooral door de toevloed van schoolverlaters in de zomer. De huidige trends blijven vlakker dan vorig jaar, maar nog steeds opvallend steiler dan in 2019. Het aantal openstaande vacatures blijft nog steeds -10% onder het niveau van twee jaar geleden.

28

publireportage

DOET U BEROEP OP ONDERAANNEMERS? GOEDE AFSPRAKEN MAKEN GOEDE VRIENDEN. De problematiek rond de aansprakelijkheid van onderaannemers is genoegzaam bekend: de hoofdaannemer is tegenover de bouwheer contractueel verantwoordelijk voor de werken die hij aan de onderaannemer heeft toevertrouwd. Wat zijn de implicaties?

Bij gebreken in de uitvoering zal de opdrachtgever zich tot de hoofdaannemer richten, die hopelijk over een degelijke dekking ‘Onderaannemers’ in zijn B.A.-polis beschikt.

Bij schaderegelingen worden onze beheerders vaak geconfronteerd met de afwezigheid van of onzorgvuldigheden in de clausule ‘onderaannemers’ bij tegenpartijen.

Dit wordt de laatste jaren versterkt door het internationale karakter van de onderaanneming in België. Wat is de deugdelijkheid van een polis Aansprakelijkheid opgesteld in thuislanden als Polen, Slovenië, Portugal…?

Zijn de verzekerde kapitalen en sublimieten hoog genoeg? Zijn alle vereiste waarborgen afgedekt? Is de polis überhaupt geldig in België? Is de premie betaald?

De persoonlijke aansprakelijkheid van de onderaannemers blijft steeds uitgesloten.

De verzekeringsmaatschappij zal de door haar betaalde vergoedingen verhalen op de onderaannemer voor zover de schade het gevolg is van zijn fout.

Voorkomen is beter dan genezen. Ons advies: • Bewijs van dekking eisen.

Waar moet een clausule onderaannemer aan voldoen?

• Betaling van de procedurekosten indien er verhaal is op de onderaannemer.

• Tussenkomst als de opdrachtgever een rechtszaak aanspant en de rechter de hoofd- en onderaannemer ‘in solidum’ veroordeelt. Vooral van belang als de onderaannemer niet voldoende verzekerd is of als hij in faling gaat.

• Vergoeding van de opdrachtgever als de persoonlijke aansprakelijkheid van de hoofdaannemer vaststaat, ook als er nog een verhaalsvordering tegen de onderaannemer mogelijk is.

• Tussenkomst wanneer de hoofdaannemer veroordeeld wordt voor een onzorgvuldige keuze van de onderaannemer.

• Bewijs van premiebetaling eisen.

• Zorgvuldige redactie van de clausule.

Ten slotte: waarom de onderaannemer niet opnemen in de polis van de hoofdaannemer?

Niet evident, bespreek het met uw makelaar.

Verzekeringsmakelaar Allia heeft een zeer grote portefeuille in de bouwsector. Maak gebruik van onze expertise: mark.stevens@alliavhs.be, 0491/32 22 55,

29

HOW TO

ACCIJNSGOEDEREN ONTVANGEN ONDER SCHORSING VAN ACCIJNZEN Wanneer je als bedrijf accijnsgoederen, waarop de accijnzen (nog) niet werden betaald, in België of in een andere lidstaat wenst te ontvangen, moet dit gebeuren onder de accijnsschorsingsregeling.

Pas bij het verlaten van de accijnsschorsingsregeling moeten de (Belgische) accijnzen worden betaald.

Wanneer mag je accijnsgoederen onder dit stelsel ontvangen?

• Als de accijnsgoederen afkomstig zijn van een belastingentrepot in België.

• Als de accijnsgoederen afkomstig zijn van een belastingentrepot uit een andere lidstaat.

• Als de accijnsgoederen worden ingevoerd vanuit een derde land via een geregistreerde afzender.

Voorwaarden • Heb je als bedrijf een vergunning ‘erkend entrepothouder'? Dan kan je de accijnsgoederen ontvangen onder de accijnsschorsingsregeling en kan je deze goederen ook voorhanden houden onder de accijnsschorsingsregeling tot op het moment dat je ze in verbruik stelt en vervolgens de verschuldigde accijnzen betaalt.

• Heb je als bedrijf een vergunning ‘geregistreerde geadresseerde’? Dan kan je de accijnsgoederen alleen ontvangen. En dit vanuit een andere lidstaat onder de accijnsschorsingsregeling. Je moet de accijnsgoederen onmiddellijk in verbruik stellen en vervolgens de verschuldigde accijnzen betalen.

Opgelet!

Als de accijnsgoederen niet bestemd zijn voor de Belgische markt, kan je ze, met je vergunning ‘erkend entrepothouder’, nog verder verzenden onder de accijnsschorsingsregeling naar de lidstaat van bestemming.

Als een andere persoon in België de accijnsgoederen in verbruik zal stellen, kan je ze, met je vergunning ‘erkend entrepothouder’, nog verder verzenden onder de accijnsschorsingsregeling naar het belastingentrepot van de betrokkene.

Vervoersdocument De accijnsgoederen worden ontvangen onder dekking van een e-AD (elektronisch administratief document).

Dat wordt aangemaakt via het EMCS (Excise Movement Control System) dat alle accijnsbewegingen op Europees niveau centraliseert.

Specifieke gevallen • Rechtstreekse aflevering: vergunning om goederen onder de accijnsschorsingsregeling rechtstreeks te laten afleveren aan je klanten.

• Vergunning tijdelijke geregistreerde geadresseerde: wanneer je sporadisch (maximaal 6 keer per jaar) accijnsgoederen onder de accijnsschorsingsregeling ontvangt vanuit een andere lidstaat en deze onmiddellijk in verbruik stelt met betaling van accijnzen.

VOKA-TRAJECT CUSTOMS ACADEMY Op 25 mei start Voka – KvK Limburg met de Customs Academy, een traject van 5 sessies waar je op een praktische en gestructureerde manier inzicht krijgt in alle douaneformaliteiten.

De sessies richten zich tot elke professional die actief is in internationale handel, logistiek of transport, en die zijn/haar kennis wil uitdiepen of opfrissen.

Meer info: ward.smits@voka.be of bel naar + 32 11 56 02 34.

30

GLOBAL AMBASSADORS - OEGANDA EN RWANDA

“ONDERNEMEN IS DAAR EEN AVONTUUR, MAAR ERG DE MOEITE WAARD” Ondernemer pur sang, specialist in digitale communicatie en Afrika-liefhebber Frederik Knapen is sinds enkele jaren Voka’s Global Ambassador voor Oeganda en Rwanda.

“Deze landen hebben veel potentieel. Je moet gewoon de sprong durven wagen.”

Frederik Knapen (Medialife), Voka Global Ambassador Oeganda en Rwanda

Hij vindt zichzelf een atypische Global Ambassador, want hij doet geen big business in Oeganda en Rwanda. Kennis van de landen heeft hij nochtans te over. En zaken doet hij er geregeld, meer bepaald in de toeristische sector.

Naast bestuurder van Medialife – gespecialiseerd in bedrijfsfilms, animatievideo’s en tv-spots – richtte Frederik een drietal jaar geleden namelijk met enkele vrienden een eigen reisbureau op. Met Oeganda, Rwanda en Congo als bestemmingen. “Natuurlijk zag ik het meteen zitten om Global Ambassador te zijn voor die landen toen Voka – KvK Limburg het me voorstelde. Ik ben gewoon gek op Afrika. In normale tijden reis ik er elk jaar heen. En sinds ik mijn reisbureau heb, sturen we er jaarlijks toch een honderdtal mensen naartoe.”

Zijn passie voor Afrika heeft alles te maken met de natuur, het ruimtegevoel en de bevolking. “De mensen zijn er gemotiveerd, gedreven, vriendelijk, open. Het cliché is ook waar: ze zijn gelukkiger dan wij hoewel ze een pak minder hebben. Ik vind dat aanstekelijk. En ik blijf dus terugkeren.”

In volle groei Potentieel is er absoluut in deze Afrikaanse landen. Niet enkel wat plantages voor onder meer thee, koffie, katoen en bananen betreft. Ook toerisme wordt er alsmaar belangrijker.

“Oeganda is inmiddels een stabiel

“Zowel Rwanda als Oeganda staan erg open voor het Westen. En ze zijn terecht trots op wat ze ons te bieden hebben.” land. Niet voor niets investeert de EU erin. Ook het Limburgse Creneau, om een voorbeeld te geven, richtte er onlangs een toren in. De nationale en internationale ondernemerswereld ontwikkelt zich er stilaan.

Mede dankzij initiatieven van Ondernemers voor Ondernemers (OVO). Zij zijn een waardevolle schakel tussen ondernemers uit België en Afrika.”

OVO legt linken tussen Belgische kmo’s en lokale bedrijfsinitiatieven.

Met de focus op kennisoverdracht en financieringsmogelijkheden. Wil je je eerste stappen zetten op de Oegandese of Rwandese markt? Dan raadt Frederik bijgevolg aan om in eerste instantie OVO te contacteren. “We zijn met Medialife zelf partner net omdat we zo geloven in hun werking.

Ze geven ondernemers ontzettend veel nuttige tips & tricks, kansen om in te stappen in nieuwe projecten, uitleg over investeringen en terugverdienmodellen, enzovoort. Je kán trouwens niet helemaal op je eentje in Oeganda of Rwanda een bedrijf-

31

je starten. Dat staan die landen niet toe. Je moet dus sowieso met lokale mensen samenwerken. Het doel van zo een partnership is trouwens nooit enkel winst. Als je wil ondernemen in deze landen, gaat het je voornamelijk om mensen helpen. Je doet het vooral omwille van het sociaaleconomische aspect. Dat past perfect in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.”

Ongekende schoonheid Of een van deze landen meer de moeite waard is dan het andere? Dat hangt van je voorkeur en plannen af. Maar de komende jaren zullen Rwanda en Oeganda ongetwijfeld positief in de kijker lopen, zo voorspelt Frederik. “Beide landen willen vooruit en zetten volop in op toerisme. Niet zozeer gigantische hotels, eerder kleinschalige lodges in de natuur. De knappe locaties vormen zeker een troef. En tel daar nog bij dat je vanuit Brussel rechtstreeks naar Kigali en Kampala vliegt én dat het klimaat er heerlijk is. Rwanda staat al wat verder wat infrastructuur en wegen betreft. Het Westen is er aanwezig en de structuren zijn er iets meer ontwikkeld. Dat betekent dan wel weer dat er al veel postjes zijn ingevuld waarlangs de zaken moeten passeren. Voor Oeganda is het motto TIA of This is Africa meer van toepassing. Ondernemen is er sowieso een avontuur. Maar met wat geduld en begrip lukt het best. Persoonlijk vind ik dat het land onmiskenbare kwaliteiten heeft zoals de natuurpracht, de gorilla’s en de sympathieke mensen. En nog een voordeel voor het Oegandese toerisme is dat de middenklasse er klaar is om in eigen land te reizen. Die sector bloeit dus op.”

Communiceren kan je leren Zoals bij alle partners zit er weleens ruis op de zender. Dan is het een kwestie van je manier van communiceren aan te passen. De taal is in elk geval geen probleem. Hoewel beide landen meerdere nationale talen hebben, spreken ze op de meeste plaatsen vlot Engels, vooral dan in Oeganda en ook Frans in Rwanda.

“Alles draait er om connecties. Daar moet je dus echt op inzetten. Verder is het ook nuttig om te weten dat je bijna nooit één-op-één met een local praat.

Zelfs businessgesprekken gaan er door in groepen van 10 of zelfs 30 man. Je begint bij het dorpshoofd, dan praat je met de tussenpersonen en pas op het eind spreek je met de persoon die je effectief kan helpen. Dat zijn een soort van beleefdheidsgesprekken. Heel open en vriendelijk hoor. Het is zeker niet de bedoeling om je te controleren of te keuren. Ze willen gewoon niemand uitsluiten. Als je iemand in die ‘rij’ overslaat, is dat de indruk die je hen geeft.

Dat wil je natuurlijk niet doen.”

Aan vaderlandsliefde geen gebrek in Oeganda en Rwanda. Beide landen zijn terecht erg trots op wat ze te bieden hebben. “Ze tonen je graag wat ze hebben en kunnen. Ze zien mogelijkheden. Dat werkt aangenaam. Dat je foto’s neemt, vinden ze trouwens geweldig want dan voelen ze zich gevleid.

In Rwanda zijn ze wellicht omwille van het verleden iets gereserveerder en meer afwachtend dan in Oeganda.

Maar het valt op dat ze beide erg openstaan voor het Westen en dat onze cultuur hen interesseert. Ik vind het dan wel spijtig als ze aangeven meer zoals ons te willen zijn. Dat is nergens voor nodig. Ze zijn geweldig zoals ze zijn.”

“Ondernemen in deze landen doe je vooral omwille van het sociaaleconomische aspect.”

Limburgs netwerk in Afrika Linken tussen Limburg, Rwanda en Oeganda? Die zijn er zeker. Al jaren. “Heel wat Limburgers en andere Belgen baten er lodges uit. Dat netwerk is er. Voka – KvK Limburg organiseerde enkele jaren geleden al een inleefreis voor bedrijfsleiders in Rwanda. Ook een goed teken. En we zijn met 10 à 15 Voka-ondernemers nu aan het kijken om samen een lodge te kopen in Oeganda. Je ziet: het Zuiden lonkt.”

Uitdagingen als ondernemer Natuurlijk is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. Als je gaat ondernemen in een van deze Afrikaanse landen, komen er zonder twijfel enkele uitdagingen op je pad. “Er komt veel papierwerk bij kijken, waarbij je altijd moet dubbelchecken of je wel het juiste document met de juiste persoon regelt.

En reken ook op langere wachttijden.

Voor ons reisbureau in samenwerking met lokale mensen, moesten we bijvoorbeeld een half jaar wachten op een vergunning. Maar goed, het heeft geen zin je daarin op te jagen. Het is nu eenmaal zo. Daarnaast raad ik je aan om van bij het begin rekening te houden met marges. Er zijn tussen a en b heel wat mensen die hun ‘procent’ nemen.

Je past je prijzen daar best op aan.”

Global ambassadors Onze global ambassadors hebben een top buitenlands netwerk en/of ervaring waardoor ze een klankbord vormen voor ondernemers.

Meer info: www.voka.be/limburg/globalambassadors

32

publireportage

LAADPALEN ELEKTRISCHE WAGENS VERPLICHT BIJ NIEUWBOUW EN RENOVATIE Sinds 11 maart 2021 moeten zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten bepaalde infrastructuur omvatten voor elektrische laadpalen.

Bestaande gebouwen volgen vanaf 2025.

Sinds 11 maart 2021 twee verplichte oplaadpunten bij niet-residentiële gebouwen De regeling van de Vlaamse Regering voor de nieuwe of te renoveren niet-residentiële gebouwen is relatief streng. Het Energiebesluit bepaalt dat deze gebouwen met een parkeerterrein van méér dan tien parkeerplaatsen voorzien moeten worden van minstens twee opWouter Neven laadpunten én van infrastructuur voor leidingen of elektrische kabels, voor minstens één op vier parkeerplaatsen om de installatie in een later stadium mogelijk te maken.

Voor nieuwe kantoorgebouwen geldt voormelde regeling dus sinds 11 maart 2021.

Sinds 11 maart 2021 verplichte infrastructuur bij residentiële nieuwbouw of renovatie

Voor residentiële gebouwen is de regeling iets milder. Nieuwe residentiële gebouwen met een parkeerterrein van twee of meer parkeerplaatsen moeten sinds 11 maart 2021 worden voorzien van infrastructuur voor elektrische leidingen om de installatie van oplaadpunten op iedere parkeerplaats in een later stadium mogelijk te maken. De verplichting geldt wanneer het parkeerterrein meer dan tien parkeerplaatsen heeft.

Voor nieuwe appartementsgebouwen hoeven de laadpalen er dus nog niet meteen te staan, maar dienen wel reeds voorzieningen te worden aangebracht om laadpalen in een later stadium te kunnen plaatsen.

De regeling geldt enkel voor een parkeerplaats in een gebouw of voor een naastgele-

"De regeling geldt niet voor de oprit van een (private) woning." gen parkeerterrein en dus niet voor de oprit van een (private) woning.

De boetes voor het niet naleven van de nieuwe verplichtingen bedragen EUR 2.000 per ontbrekend laadpunt.

Vanaf 1 januari 2025 twee verplichte oplaadpunten bij alle bestaande niet-residentiële gebouwen met meer dan twintig parkeerplaatsen Vanaf 1 januari 2025 moeten alle nietresidentiële bestaande gebouwen met meer dan 20 parkeerplaatsen worden uitgerust met minstens twee oplaadpunten voor elektrische voertuigen.

Ongeveer iedere parking van een grote handelszaak of bedrijf moet tegen 1 januari 2025 dus over twee laadpunten beschikken.

Lydian wouter.neven@lydian.be T. 02/787 90 82

33

INTERNATIONALISERING

GROTE EXPORTHONGER IN LIMBURG Meer dan 25% van de Limburgse ondernemers gaat meer inzetten op export. Dat is een opvallende vaststelling uit het onderzoek van professor Pieter Vandekerkhof en onderzoeker Maarten Colson van de UHasselt. De coronacrisis heeft de wereldhandel immers nog stevig in zijn greep.

Het gaat om 28% van familiebedrijven, 27% van niet-familiebedrijven en zelfs 43% van scale-ups. “De economische impact van deze crisis is enorm, maar het ondernemerschap blijft groot”, aldus professor Vandekerkhof.

“De exporthonger kadert in een bredere veranderingsbereidheid van het eigen businessmodel. Hoopvolle signalen die nu verder versterkt moeten worden in het relancebeleid.”

Innovatiedrang Die exporthonger hebben Limburgse bedrijven aan zichzelf te danken.

“Onze modellen tonen immers dat de kans dat er verder ingezet wordt op export bijna tweemaal zo groot is bij ondernemers die in deze crisis innoveren”, aldus professor Vandekerkhof. ”Een duidelijk signaal dat ondernemerschap gekoesterd én actief ondersteund moet worden, willen we ons exportpotentieel straks ook echt valoriseren.”

"Het is hoopgevend dat onze ondernemers zich niet laten afschrikken door de huidige pandemie."

30% van de Limburgse jobs én welvaart is nu al te linken aan buitenlandse handel. Cathérine Dreesen, directeur internationalisatie van Voka – KvK Limburg: “Om ons welvaartniveau ook na deze crisis te behouden, is economische groei noodzakelijk.

Maar ons land is te klein om die groei enkel binnen de landsgrenzen te realiseren. Het is hoopgevend dat onze ondernemers zich niet laten afschrikken door de huidige pandemie. We roepen de overheden dan ook op om die exportintenties op alle mogelijke manieren te faciliteren.”

Advies nodig voor je export?

Wij helpen je graag. www.voka.be/ limburg/internationaalondernemen Je internationale strategie bepalen of herbekijken?

Go International is hét antwoord! www.voka.be/limburg/ go-international

Blijven investeren Indupack uit Lommel is zo’n bedrijf dat stevig inzet op export. CEO Vincent Van Baelen: “Vanaf 2014 hebben we ieder jaar een omzetgroei gekend van 20 tot 30%. Momenteel bedraagt die meer dan 10 miljoen euro. Voor ons is export erg belangrijk, omdat 80% bestemd is voor de buitenlandse markt. Zo zijn we Europees marktleider in plastic rijplaten. Die zijn goed voor 70% van onze business, daarnaast maken we ook plastic pallets en kunststof tuinpalen. Vorig jaar hebben we overigens nog een nieuwe hal in gebruik genomen, waardoor de stockruimte meer dan verdubbelde.

We hadden 1.250 m2 beschikbaar en met het nieuwe gebouw is er nog eens 2.000 m2 bijgekomen.”

Vincent Van Baelen (Indupack) en Cathérine Dreesen (Voka – KvK Limburg)

34

Voka – KvK Limburg telt meer dan 40 netwerken. Er staan dus iedere maand ook heel wat netwerkactiviteiten op de agenda. Hier vind je een greep uit de sessies. Meer info?

Surf naar www.voka.be/limburg/netwerken

BUSINESS CLUB INNOVATIE Hoe zet je je eigen ‘innovation factory’ op?

VOKA COMBINED Telesales: just do it of komt er meer bij kijken?

35

RACE TO THE FUTURE

WELKE AI-RACECAR RIJDT DIT JAAR ALS EERSTE OVER DE FINISHLIJN? Vorig jaar zette Davy Loots samen met zijn teamleden Steven Maesen en Patrik Goorts de beste tijd neer met hun innovatieve AI-wagen. En ook dit jaar neemt Team Bad Max opnieuw deel aan Race to the Future. Davy legt ons uit wat het event zo boeiend maakt.

Voorkennis niet vereist

Patrik Goorts, Davy Loots en Steven Maesen Race to the Future is een fascinerende wedstrijd voor mensen met een passie voor IT en technologie in samenwerking met Corda Campus en PXL. Je neemt deel als bedrijf, onderwijsinstelling, studentengroepje of gewoon met enkele gemotiveerde vrienden.

“Wij drie waren op het moment van de wedstrijd in 2020 wel collega’s, maar namen niet deel in naam van het bedrijf. En dit jaar doen we opnieuw mee. Het is gewoon een leuk initiatief.”

AI-aangedreven autonome RC Car “Eigenlijk was Race to the Future voor ons het perfecte excuus om ons te verdiepen in artificiële intelligentie (AI).

We zijn drie softwareprogrammeurs.

Maar hardware was zeker niet onze sterkste kant. Wat we ontbraken in ervaring, maakten we echter goed in interesse en motivatie. Kennis opdoen was in feite ons doel.”

“De begeleiding van PXL is top. Je krijgt een bouwpakket voor de wagen die je samen met de andere teams in elkaar steekt. Vervolgens volg je een tutorial om de car een traject te laten afleggen met camera’s en sensoren.

Dat mag je ook vooraf al eens uitproberen. En dan pas je die aan zoveel als je wil via Python. We waren niet echt vertrouwd met die programmeertaal maar werkten ons snel in. Uiteindelijk hebben we zowat alles aangepast én gewonnen. Natuurlijk namen er ook wel wat teams met meer ervaring in AI deel, maar dat is niet per se een voordeel. Je moet toch allemaal met hetzelfde platform werken.”

Smaak te pakken “Of je er veel tijd voor moet uittrekken? Dat bepaal je helemaal zelf. Hoe meer tijd je eraan besteedt, hoe beter de resultaten. Maar het gaat in eerste instantie om de fun en om het vergaren van kennis. En ook niet onbelangrijk: het is een tof evenement dat goed in elkaar zit. Als je interesse hebt in AI en er op een originele manier over wil bijleren, is Race to the Future echt iets voor jou. Ik heb alvast de smaak te pakken. Ik volg sinds onze deelname de berichtgeving over AI op de voet.”

Zin om zelf deel te nemen aan Race to the Future op 24 september?

Schrijf je in via www.racetothefuture.be

“We waren niet echt vertrouwd met die programmeertaal maar werkten ons snel in.

Uiteindelijk hebben we zowat alles aangepast én gewonnen. ”

advocaten

GENK Grotestraat 122 B-3600 Genk

BREE Bocholterstraat 14 B-3960 Bree

T. +32 89 32 23 00 F. +32 89 35 66 61

T. +32 89 46 15 62 F. +32 89 47 20 37

info@adlex.be www.adlex.be

GENK Grotestraat 122 B-3600 Genk

BREE Bocholterstraat 14 B-3960 Bree

T. +32 89 32 23 00 info@adlex.be

T. +32 89 46 15 62 info@adlex.be

www.adlex.be

info@jnsbetonboringen.be

www.jnsbetonboringen.be WEGENWERKEN ▪ SLIJP-EN KAPWERKEN ▪ BETONBORINGEN ▪ BETONZAAGWERKEN CHEMISCHE VERANKERINGEN ▪ NUCLEAIR ▪ SELECTIEVE AFBRAAKWERKEN Lorem ipsum

+32 11 19 38 60 Regio LImburg - Geenrode - 3980 Tessenderlo

+32 490 39 67 39 Regio Oost/West - Oeselgemstraat - 9870 Zulte

37

JONG VOKA - LID IN DE KIJKER

ALLES BEGINT EN EINDIGT MET GELIJKGESTEMDE ZIELEN De overstap maken van de Nederlandse scheepsbouw naar een Vlaams familiebedrijf? Frank Rombouts deed het gewoon.

Als gedelegeerd bestuurder van Royal Crown én Jong Voka-lid is hij momenteel druk bezig om zijn eigen succesverhaal te schrijven!

“Als ik zou zwemmen in het geld, zou ik investeren in een scheepswerf om zelf een superjacht te bouwen. Mijn carrière ging van start bij een Nederlandse scheepsbouwer en ik moet toegeven dat die wereld van boten en jachten me blijft inspireren.”

Jong Voka-vriendschappen

Eigen koers

“Durf je eigen ding doen en laat je niet van je koers brengen.

Het is een cliché, maar o zo waar."

Toch stapte Frank uiteindelijk in het familiebedrijf Royal Crown, een aankoopgroepering in de keuken- en elektrosector. “Die switch gaf een nieuwe wending aan mijn leven, waar ik nog geen moment spijt van heb gehad. Als er één ding is wat ik mezelf misschien verwijt, dan is het dat ideeën die ik zelf heb bedacht nooit het licht hebben gezien. Die werden intussen opgepikt door anderen, en dat is best confronterend. Als ik één levensles zou mogen meegeven aan jonge ondernemers: dúrf je eigen ding doen en laat je niet van je koers brengen. Het is een cliché, maar o zo waar.”

Ritje in de natuur Zijn eigen koers varen doet hij niet alleen binnen Royal Crown, maar ook in zijn vrije tijd. Zijn dierbaarste bezit is namelijk zijn koersfiets! “Een ritje in de natuur doet wonderen – na of soms zelfs voor een lange dag.

De beste ideeën ontstaan op de fiets.”

Naast fietsen is hij ook erg gepassioneerd door kunst. “Als ik naar mijn bescheiden kunstcollectie kijk, geeft me dat zo’n gelukzalig gevoel. Mijn grote voorbeeld is kunstenaar Joan Miró, voor zijn rol in de transformatie van de hedendaagse kunst. Een ander rolmodel is mijn zoon Charlie, die onverslaanbaar is geworden op de Playstation.”

Om Jong Voka niet te vergeten. “Die gelijkgestemde zielen zijn van onschatbare waarde. Daar begint én eindigt alles mee. Mij heeft het alvast mooie ervaringsuitwisselingen en vriendschappen opgeleverd.”

Frank Rombouts (Royal Crown)

Terug naar de schoolbanken Wat de toekomst voor Frank nog in petto heeft? “Met Royal Crown lanceren we in het najaar een volledig nieuw, eigen ontwikkeld softwarepakket: CrownBase Next. Daarnaast komt er een nieuw concept voor de webshop aan en trekken we de kaart van duurzame en gespecialiseerde logistiek. Zelf droom ik om ooit een Master of Business Administration te halen, wie weet!”

Word nu lid van het strafste netwerk voor jonge ondernemers! Surf naar www.jongvokalimburg.be

Vermogensbeheerder voor ondernemers

Interview met de private bankers Guy Geens, Jan Vanhamel en Jouri Verdonk naar aanleiding van de 150ste verjaardag van Degroof Petercam.

Degroof Petercam bestaat dit jaar 150 jaar. Als grootste onafhankelijke vermogensbank van België is zij van in het prille begin actief in vermogensbeheer en beschikt ze over veel in-house expertise.

Het aanbod aan vermogensdiensten voor ondernemers is intussen echter veel ruimer.

Hoe is dat aanbod gestructureerd?

Jouri Verdonk: “In functie van hun betrokkenheid bieden we ondernemers twee beheerbenaderingen aan. Voor cliënten die het beheer van hun beleggingsportefeuille liever aan ons toevertrouwen, is discretionair vermogensbeheer aangewezen.

Hoe positioneert Degroof Petercam zich ten aanzien van zijn cliënten?

Guy Geens: “We bieden vermogensbeheer aan aan iedereen die vooruit wil: private klanten, vermogende families en ondernemingen.

We staan niet alleen aan hun zijde, maar beheren hun vermogen al decennialang als een goede huisvader. Ze vertrouwen ons behalve kapitaal ook hun financiële geschiedenis toe. Het is onze taak om dat verhaal goed te begrijpen en hun belangen op lange termijn te dienen.”

Daarnaast zijn er ook cliënten die zelf alle beheerbeslissingen wensen te nemen. Hen bieden we adviserend beheer aan, een formule waarbij ervaren beleggingsexperts hun beslissingsproces begeleiden en hen beleggingsadvies verschaffen.”

Wat is uw aanpak?

Jan Vanhamel: “De eerste stap is luisteren naar de wensen en de doelstellingen van de cliënt en zijn vermogen in kaart brengen.

Vervolgens werken we in overleg met onze experts een totaaloplossing uit die rekening houdt met alle facetten van diens private of professionele vermogen. Onze dienstverlening is heel uitgebreid: • Optimalisering via uw bedrijf: Optieplan, DBI-fondsen (Definitief Belaste Inkomsten) of Individuele Pensioentoezegging (IPT).

• Overdracht of liquidatie: wij waarderen uw familiebedrijf en helpen u beslissen of u uw onderneming al dan niet behoudt of overdraagt.

• Estate planning: op basis van uw globale vermogen en uw specifieke situatie bezorgen wij u een concrete financiële planning op maat, bijvoorbeeld voor een erfenis, schenking, liquidatiereserve of zorgvolmacht.”

Goed omringd, is half gewonnen Degroof Petercam werpt zich al jarenlang op als een echte financiële partner die zijn cliënten op lange termijn met raad en daad bijstaat. Het is dan ook geen toeval dat wij, in tegenstelling tot de meeste andere banken, ons kantorennet de laatste jaren aanzienlijk hebben uitgebreid.

Benieuwd hoe wij u kunnen helpen?

Volg ons op blog.degroofpetercam.com of maak een afspraak voor een vrijblijvende checkup van uw vermogen.

Degroof Petercam Limburg Runkstersteenweg 356 - 3500 Hasselt pbhasselt@degroofpetercam.com T +32 11 77 14 60

39

SPEEDDATE MET HET NETWERK MANAGEMENT ASSISTANTS

“ALS MANAGEMENT ASSISTANT HEB JE EEN VERBINDENDE ROL” Ditmaal is Katia Neven aan het woord, voorzitster van het netwerk Management Assistants en zelf management assistant bij SKF. Raf Vansweevelt, voorzitter van het netwerk Financieel Beheer, vraagt haar hoe een management assistant hét verschil maakt in een bedrijf.

Wat maakt het netwerk Management Assistants zo waardevol?

“Het is een bijzonder netwerk, onder meer omdat we enkel vrouwelijke deelnemers hebben. Daardoor pakken we alles net iets gevoelsmatiger aan in mijn ogen. Als management assistant sta je in feite tussen de werkgever en de andere medewerkers in. In ons netwerk vind je mensen uit diverse sectoren, maar vaak zijn we sowieso een luisterend oor voor anderen. Dat is een niet te onderschatten rol. Bijgevolg doet het deugd als je zelf ook eens je hart kan luchten bij mensen in dezelfde functie.”

Hoe belangrijk is die verbindende rol voor een bedrijf in deze pandemie?

“Ontzettend belangrijk. Ik merk dat bij SKF ook. Niet enkel de directie maar ook de collega’s ventileren regelmatig bij ons. Ik ben dan ook volledig akkoord met de uitspraken van Wouter Goris in dit magazine een tijdje geleden. Alles draait inderdaad om verbinding.

Je wil de heldere communicatie en de vertrouwensband blijven behouden.

Zelfs als het op afstand moet. Ik geloof oprecht in het belang van zo een menselijke aanpak.”

“Als management assistant mis je het sociale contact des te meer, want wij hebben voeling nodig met de medewerkers.”

Katia Neven (SKF)

Welke sessies vind jij extra boeiend?

“Ik vind de praktische adviezen wel nuttig wat betreft de omgang met bezoekers aan het bedrijf, het beheer van een onbemande receptie, het regelen van zakenreizen en meetings, enzovoort. In samenwerking met BestBuro organiseren we ook handige trainingen over Microsoft 365. We waren eigenlijk net opgestart met Teams toen corona toesloeg. Dus daarin schakelden we wat sneller. Verder vind ik de sessies over een gezonde work-lifebalans erg interessant. Daarbij bespreken we onder meer hoe je omgaat met stress op het werk. Daar haal ik zelf ook wel tips uit.”

Vraagt telewerk een grote aanpassing?

“Absoluut. Ik mis het om echt ‘uit’ te gaan werken. Dat sociale contact doet veel, zeker in onze functie. Wat het netwerk betreft, verlopen de online sessies verrassend vlot. Ik merk dat iedereen net meer en opener praat. We zijn ook al eens gaan wandelen om even achter dat scherm vandaan te komen.”

In Speeddate legt de voorzitter van een netwerk aan een andere voorzitter vragen voor die hij of zij al altijd heeft willen stellen.

Meer info: sara.davidson@voka.be www.voka.be/limburg/netwerken

40

HR - Welt-scan

TOEKOMST IN TECHNIEK Techniekers vinden voor herstellingen op verplaatsing, het werd alsmaar lastiger voor Servilux. Dus gooide het bedrijf het over een andere boeg. Met een Welt-scan door Voka – KvK Limburg om het HR-beleid te optimaliseren én een eigen opleidingscentrum: Servi Academy.

Kristof Buelens (Servilux)

“Voka brengt de communicatie op gang tussen verschillende bedrijven met gelijkaardige issues.”

Kristof Buelens, CFO bij Servilux: “Wij zijn als hersteldienst voortdurend op zoek naar mensen voor onze eigen werkplaats én techniekers om op pad te sturen. Zij herstellen dan bijvoorbeeld wasmachines, tv’s of koelkasten bij mensen thuis. Maar net die on-site techniekers zijn moeilijk te vinden, terwijl de opdrachten wel blijven binnenkomen. We zochten dus een efficiënte en snelle oplossing.”

Voordelen Welt-scan “De Welt-scan van Voka ­– KvK Limburg hielp ons alvast bepaalde inzichten te krijgen in ons HR-beleid. Maar erg voordelig vind ik ook het feit dat we via Voka contacten leggen met andere ondernemingen die in een gelijkaardige situatie zitten. Sommigen staan al een stap verder. Anderen vragen ons om advies. We leren veel van elkaars ervaringen.”

Doelgerichte opleiding

Wil jij net zoals Servilux inzetten op een toekomstgericht HR-beleid?

Inschrijven voor Welt kan via www.voka.be/limburg/welt

“In plaats van de eeuwige zoektocht naar witte raven, creëren we ze nu zelf.

In samenwerking met Itzu Jobs trekken we mensen aan die wel interesse maar geen diploma hebben in elektromechanica. Na een eerste screening starten zij een opleiding van zes weken bij ons. Dat kost hen niets. Integendeel.

Vanaf dag één betalen wij hen. Het is een door de overheid erkende opleiding die recht geeft op Vlaams opleidingsverlof. Zowel theorie als praktijk komen aan bod. Op het eind van het traject gaan ze als stage samen met een van onze techniekers de baan op.

Verloopt alles goed? Dan krijgen ze een vaste functie bij Servilux.”

Succesvolle start “De eerste ronde zit erop en de eerste techniekers zijn al bij ons aan de slag.

De tweede ronde is volop bezig en de derde begint op 10 mei. Daarvoor lopen de inschrijvingen alweer vlotjes binnen. We trekken enerzijds mensen aan die in hun carrière op een dood spoor zaten, bijvoorbeeld door de coronacrisis, en zich willen omscholen. Anderzijds hebben we ook heel wat kandidaten die als hobby af en toe apparaten herstelden en er nu hun werk van maken. Met Servi Academy heb je snel uitzicht op een leuke, gevarieerde job.”

Toekomstplannen “In eerste instantie is het de bedoeling om onze interne behoefte aan te vullen. Maar zodra dat in orde is, richten we ons op outsourcing. Dan kunnen andere ondernemers ons inschakelen om kandidaat-techniekers op te leiden voor hen.”

41

REAL LEADERS

“BESTE CURSUS VOOR LEIDINGGEVENDEN DIE IK OOIT VOLGDE” Real Leaders 2020 zit er om evidente redenen dan wel nog niet volledig op, maar Cindy Hustings, zaakvoerder van Hustings Bouwgroep, is alvast meer dan enthousiast over het Voka-traject. “Ik merk nu al een verschil op in hoe ik de zaken aanpak.”

“Vóór de lockdown werkten we de eerste twee modules ‘in het echt’ af. Een deel van de derde module hebben we ook achter de rug maar de afsluitende tweedaagse komt er nog aan. De banden in onze groep zijn sterk. We hebben eigenlijk al een jaar geen sessie meer gehad, maar houden intussen contact.

Ik beschouw hen echt als vrienden.”

Verbinding zoeken

Interessant parcours

Beste investering

“De eerste module ging vooral over je pijnpunten als individu. De tweede module kaartte de groepsdynamiek binnen een bedrijf aan. De interactie in onze gevarieerde, twaalfkoppige groep is super. Je merkt herkenningspunten en verschillen op. Heel leerrijk is dat. Voor beide modules is een vertrouwensband wel essentieel. Je moet je dúrven openstellen. Gelukkig ging dat dankzij de deskundige aanpak van James en Micky als vanzelf.”

“Ik zie Real Leaders als de beste investering in mijn bedrijf die ik had kunnen maken op dit moment. Ik raad het iedere ondernemer aan. Veel mensen zijn te weinig bezig met zelfontplooiing terwijl uiteindelijk elke stap vooruit bij jezelf begint.”

“Een bedrijfsleider is al lang geen commandant meer. Je moet aan verbinding met je personeel en klanten werken.

Je kwetsbaar opstellen en je menselijkheid tonen is enorm waardevol als zaakvoerder, leerde dit traject me.

Zo overbrug je afstanden en ga je vooruit. Ook in lastige tijden.”

Cindy Hustings (Hustings Bouwgroep)

“Je bedrijf groeit niet als jij als zaakvoerder niet groeit.”

Groeien als individu én bedrijf “Ik vond het best intens, vooral de eerste module, maar het was de moeite waard. Ik heb nu meer inzicht in mezelf als persoon en leider. Straf is dat ikzelf mijn groei in de weg stond.

Ik ben de derde generatie in ons familiebedrijf en nam de fakkel enkele jaren geleden over van mijn vader. Hij werkt nog deeltijds in het bedrijf. Fijn, maar net daardoor stond ik wat op de rem.

Ik durfde nog niet goed aan mijn eigen pad te timmeren. Dankzij Real Leaders zie ik dat in en pak ik het aan. Ik besef nu dat investeren in mezelf ook voor het bedrijf loont. Je kan niet verwachten dat je onderneming groeit als je zelf stilstaat.”

Wil jij ook een daadkrachtige leider worden?

Ontdek alles over het unieke Real Leaders: www.voka.be/limburg/realleaders

42

5 FUN

Stef Wezenbeek Bosal

Kristof Christis Mero Fix

Hoe ziet jouw droomvakantie er uit?

Hoe ziet jouw droomvakantie er uit?

Varen met de zeil- of motorboot. De ideale ontspanning. Een van mijn mooiste herinneringen is een zomerse vaartocht met de kinderen rond de Waddeneilanden.

Een actieve vakantie met uitdagingen – zoals de Budapest Rally in 2018 – en culturele activiteiten. Maar evengoed geniet ik van zon, zee, strand met een cocktail in de hand.

Waar kunnen we je vinden als je niet aan het werken bent?

Hoe ziet jouw perfecte werkdag er uit?

Buiten. Aan het werk in het bos: hout klieven, zagen. Of bij het verzorgen van onze koeien en schapen. Mijn vrouw doet dat in de week, ik in het weekend.

Als ik met mijn vennoot kan terugblikken op een productieve dag waarin alles vlot verliep en de klanten tevreden zijn.

FACTS OVER

“Elke zondag is 'bommadag': luisteren naar verhalen en bladeren in fotoalbums.”

Kristof Christis

Hoe ziet jouw perfecte werkdag er uit?

Waar kunnen we je vinden als je niet aan het werken bent?

Filevrij naar het werk rijden, kunnen doen wat ik gepland heb en tussendoor een succesje vieren met de collega’s door een taart aan te snijden.

Bij de Koninklijke Schutterij Sint-Sebastiaan Sint-Huibrechts-Lille, waarvan ik bestuurslid ben. Of in het weekend in mijn stamcafé met vrienden, of gezellig bij de buren op het terras.

Wat is jouw levensmotto?

Naar wie kijk je op?

Rien n’est acquis. Altijd uitkijken naar verdere doelen en bescheiden blijven.

Ik heb een hekel aan ‘arrivisme’.

Mijn grootmoeder. Ze wordt in augustus 95. Elke zondag is ‘bommadag’: luisteren naar verhalen, bladeren in fotoalbums. Vaak gaat het over haar jeugd toen het hard werken was. Dan besef ik hoe belangrijk het is zelf gezellige momenten te creëren.

Welke doelen heb je nog voor ogen?

Bosal internationaal nog sterker op de kaart zetten. Onze nieuwe vestigingen in Zweden en in China moeten de komende twee jaar tot volle productie komen. Maar nog meer kijk ik uit naar 100 jaar Bosal in 2023: een groot feest met ons personeel, klanten en leveranciers.

Waarop ben je, als zaakvoerder, het meest trots?

Op de weg die we succesvol hebben afgelegd, ondanks de vele watertjes die we hebben moeten doorzwemmen.

Hierin bijgestaan door familie, vrienden en personeel.

43

PLATO

“ERVAREN ONDERNEMERS HELPEN ONS RICHTING INTERNATIONAAL TONEEL” Warsco Units heeft 40 jaar ervaring met tijdelijke en permanente huisvesting. Nu denken ze aan een internationale stap. Anneleen Van Bosch: “In de Plato-sessies toetsen we onze praktische vragen af. Zo zetten we stappen vooruit in plaats van te navelstaren.”

Wat is jouw rol binnen het familiebedrijf Warsco Units?

“Sinds 2018 werk ik er als externe CEO. Samen met eigenaar Marc Warson bepaal ik onze strategie. Dat gaat van het HR-beleid over nieuwe investeringen tot veiligheidskwesties. Recent stellen we ons ook de vraag: exporteren of niet?”

Waarom heb je beslist om deel te nemen aan Plato?

“We hebben de afgelopen tijd hard gewerkt aan ons product: binnenkort zijn onze units eenvoudig te vervoeren. Bijna zoals een bouwpakket, over de hele wereld. Maar we hebben nog praktische vragen over die internationale stap. Werken we met lokale verdelers?

Welke steden kiezen we als uitvalsbasis? Wat met prijszetting en communicatie? In de Plato-groep Internationaal Ondernemen ontdekken we hoe andere partijen het aanpakken, waarop we moeten letten, hoe het zit met het wettelijk kader, …”

Hoe heeft Plato jou concreet geholpen?

“We zitten nu in de onderzoeksfase voordat we ons internationaal verhaal starten. Tijdens een Plato-sessie sprak Eric Warson (KPMG) over de Europese belastingregels. Heel nuttig nu we volop informatie verzamelen.”

Van wie kreeg jij waardevolle kennis overgedragen?

“Van Sylvie De Smet (DHL). Zij is de meter van mijn Plato-groep. Warsco Units heeft professioneel al banden met DHL, maar het is natuurlijk een meerwaarde om écht in dialoog te gaan

met iemand uit een van de grootste bedrijven ter wereld. Ze gaf me tips over leidinggeven op afstand. Broodnodig in deze coronatijden. We hadden duidelijk dezelfde bekommernissen: hoe hou je de vinger aan de pols? Hoe stel je je mensen gerust? Hoe start je de dialoog in een grote organisatie?”

Heb je ook iets waardevols over jezelf ontdekt tijdens je deelname?

“Door te starten met Plato in coronatijden, heb ik ontdekt hoe belangrijk mijn rol als leider is. De andere deelnemers bevestigden mijn visie: je moet regelmatig communiceren naar je team, ook als je zelf niet alles weet.

Alleen zo creëer je rust. De daad is trouwens bij het woord gevoegd: elke maandag houden we bij Warsco Units een kort infomoment via Teams.”

Anneleen Van Bosch (Warsco Units)

"Door te starten met Plato in coronatijden, heb ik ontdekt hoe belangrijk mijn rol als leider is."

Wat geef jij nog mee aan collega-ondernemers?

“Investeer ook in contacten met mensen die helemaal anders zijn dan jij.

Kijk naar mij … Ik neem deel aan de Plato-groep Internationaal Ondernemen terwijl Warsco Units zelf nog niet zover is. Toch willen andere ondernemers hun kennis met me delen. Heel fijn, want zo zet ik stappen vooruit in plaats van te navelstaren. Dus denk je bij een opleiding of event: dit heeft helemaal niets te maken met wat ik doe?

Neem toch deel! Er ontstaan synergiën, nieuwe ideeën en uiteindelijk out-ofthe-box oplossingen.”

Proeven van Plato?

Schrijf je in voor de infosessie op 17 mei via www.voka.be/limburg/ plato/rendezvous1705 of contacteer chloe.rutten@voka.be (+32 11 56 02 52).

44

publireportage

DE VALKUILEN VAN HET HYBRIDE WERKEN EN HOE ZE TE OMZEILEN De coronacrisis deed veel werkgevers en werknemers kennismaken met de nieuwe realiteit van thuiswerk. Hoe benutten we de nieuwe kansen en vermijden we nieuwe risico’s?

De vraag of telewerken een blijver is, lijkt niet meer aan de orde. Grote organisaties als Telenet, Proximus of Unilever nemen het voortouw en schrappen resoluut in kantoorruimte. In eigen huis hebben we bij Mensura ook de omslag gemaakt. Alle functies die werken vanop afstand toelaten, kregen het aanbod om in te tekenen op structureel telewerk, als aanvulling op de dagen op kantoor.

"Bedrijven halen hun meerwaarde uit samenwerking, informatie-uitwisseling, schaalvoordeel en groepscultuur."

Kris Puelings, Regiodirecteur Limburg

Vrijheid, blijheid?

Toch wil ik als believer enkele kanttekeningen maken bij het hybride werken. De vrijheid-blijheidgedachte oogt mooi op papier: werknemers beslissen zelf (tot op zekere hoogte) waar ze werken, afhankelijk van het werk dat ze moeten verrichten. Maar zoals Frederik Anseel, professor management aan de University of New South Wales, terecht schrijft in De Tijd: “Bedrijven halen hun meerwaarde uit samenwerking, informatie-uitwisseling, schaalvoordeel en groepscultuur. Het is een illusie dat je die voordelen kan bereiken als elk individu enkel het eigen comfort op het oog heeft. Wat goed is voor het individu, is daarom nog niet goed voor het team.”

Hybride werken veronderstelt ook een andere manier van leidinggeven. Organisaties moeten daarom nadenken over hoe ze managers kunnen helpen om hybride teams te managen. Er zijn niet alleen de doelstellingen die gehaald moeten worden, maar er moet ook aandacht gaan naar het mentale welzijn van werknemers, feedback geven, samenwerking stimuleren… vanop afstand.

Leiderschapstrainingen zijn daarom bijzonder nuttig om het hybride werken in uw organisatie te laten bloeien.

Strategie en ondersteuning Opdracht nummer één om van hybride werken een succes te maken is daarom een zorgvuldig uitgewerkte strategie optuigen. Voor welke activiteiten is persoonlijk contact essentieel en spreek je af op kantoor? Hoe zit het met autonomie, bereikbaarheid, communicatie en taakverdeling? Hoe vermijd je dat thuiswerk aanzet tot lange werkuren?

Of dat medewerkers de connectie verliezen met het team en wegglijden in team-out?

Mensura Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Regio Limburg T +32 11 30 27 62 E limburg@mensura.be www.mensura.be

45

GRONDIGE VOORBEREIDING VOOR FAMILIALE OPVOLGERS Opvolgers in een familiebedrijf hebben geen simpele taak voor de boeg. Om hen professioneel te ondersteunen, start Voka – KvK Limburg een nieuw traject op: Family Business Leader. Dit in samenwerking met specialisten in de materie zoals advocaat Jozef Lievens.

Als medeoprichter van het Instituut voor het Familiebedrijf kent Jozef Lievens de problematiek van familiale opvolging door en door. Al tientallen jaren begeleidt hij ook als advocaat familiebedrijven in ingewikkelde situaties. En hij groeide zelf op in een familiebedrijf.

Een meer dan geschikte spreker voor dit traject dus!

“Zelfkennis is een eerste stap op weg naar goed leiderschap.”

Wat is er zo anders aan CEO worden in je familiebedrijf of elders?

Welke thema’s behandelen jullie tijdens het traject?

“Familiale opvolgers vormen een categorie apart. De overstap gebeurt gewoonlijk maar eenmaal per generatie, dus pakweg om de 30 jaar. Voor alle betrokkenen is het een diepgaand veranderingsproces. De rollen wijzigen.

De overdrager verliest de actieve rol en geeft die aan jou. Je mag de impact op de medewerkers, de klanten én je familie niet onderschatten. Iedereen zal je op de proef stellen. Daarom bereid je je best goed voor.”

Wat is het geheim van een goede familiale opvolger?

“Alles begint bij willen en kunnen. Motivatie en inzet zijn van belang. Maar je moet ook over de nodige capaciteiten beschikken om een bedrijf te leiden. Als je een gezond en groeiend bedrijf wil, is dat een heel belangrijke voorwaarde.

Besef ook dat dit je kans is om de bedrijfsstrategie waar nodig bij te schaven en de systemen te professionaliseren.

Het loont de moeite om de werking grondig te bekijken. In samenspraak met de raad van bestuur, bestaande uit externen en familieleden natuurlijk.”

WE ARE FAMILY

“Eerst en vooral kijken we naar je sterktes, zwaktes en werkpunten. Wat helpt je vooruit en wat houdt je tegen? Welke leiderschapskwaliteiten en -stijl heb je? We bespreken ook de toekomstvisie en waarden van de familie. Je wil hun ambitie kennen, weten hoe je efficiënt met hen communiceert en of er een familiecharter nodig is. Opvolging brengt immers vaak wijzigingen aan het governancemodel van het familiebedrijf met zich mee. Het is een erg interactieve opleiding met veel concrete frameworks.

Aan het eind van de rit stel je een helder toekomstplan voor je bedrijf op.”

Jouw toekomstplan uitwerken?

Ontdek alles over ons nieuwe traject op www.voka.be/limburg/familybusinessleader

46

VERS VOLK Voka – KvK Limburg blijft groeien: ook deze maand verwelkomen we weer heel wat nieuwe leden.

KWANTEN CARBON RECYCLING Steven Broekx Focus op efficiënte biologische waterzuivering en kwalitatieve bodemverbetering.

BB RAMEN EN DEUREN Dimitri Thys Dé specialist in Limburg voor het vervangen van ramen en deuren. www.bb-ramendeuren.be

JACOBS KOEL- & KLIMAATTECHNIEK Joost Jacobs Installatie van airconditioning, koeltechnieken, ventilatietechnieken, warmtepompen en zonnepanelen. www.jacobskoeltechnieken.com

PLESSERS N. Nick Plessers Partner voor vloer-, tegel- en klinkerwerken. www.plessersn.be

DEPREZ CONSULTING Victor LeKanne Mooie en comfortabele lodge-tenten voor in de tuin. www.wildathome.be BLABLA Corrylaura Van Bladel Geweldloze communicatie voor een betere kwaliteit van leven, samenwerken en leidinggeven. www.blabla-blabla.be KWF PAESEN Marleen Rigo Officiële verdeler van Volvo trucks, Volvo compact machines en Norcar knikladers. www.paesentruck.be BOELS VERHUUR Didier Mooris Verhuur van machines, gereedschappen, units, cateringen event-equipment. www.boels.com ISTA GUY Guy Ista De place-to-be voor cultuur en ontspanning tijdens het weekend. www.defwajee.be

LOGIMARK Louis Gielen Communicatie, meetings, incentives, congressen, events, coaching in België en de rest van de wereld www.theboostinggroup.com STRATEGY COMPANY Laurens van Rij SMARTSPACE Sven Bogaerts Smartspace bedrijvencentrum, een feel-good workplace met all-in formules voor iedere ondernemer. www.smartspace.be WIJNHANDEL MAESEN Johan Maesen LIVILY FASHION Lieke Tilburgs Webshop en winkel in dames- en kinderkleding www.livily-fashion.be LAS CENTER Erik Schobben Distributienetwerken voor gassen en perslucht. www.lascenter.be DE ZWEMBADBOUWERS Bert Vandevoort Zwembadaanleg, technieken, professionele begeleiding voor zelfbouw, met demozwembad en toonzaal. www.dezwembadbouwers.be

RETENTIE EN MOBILITEIT: CONFLICTEREND OF AANVULLEND? De Belg werkt gemiddeld bijna 11 jaar bij dezelfde werkgever. De jobanciënniteit blijft al vele jaren relatief stabiel. Er wordt niet meer dan een lichte daling van het gemiddelde vastgesteld bij de jongere leeftijdscategorieën en die daling zou zich volgens een studie van Steunpunt Werk en HIVA in de komende decennia enigszins, maar langzaam doorzetten. Hoe dan ook zit België qua gemiddelde anciënniteit in het Europese koppeloton, samen met een aantal Zuid-Europese landen. Ongetwijfeld zullen de verwachte post-corona ontslagrondes de gemiddelden doen dalen, maar de intrinsieke honkvastheid van de Belg zal wellicht niet structureel veranderen?

Nature or nurture?

Dat de Belg van nature een trouw wezen zou zijn, kan bezwaarlijk beweerd worden. Onze echtscheidingscijfers zijn bij de hoogste in de

bewust aanvaarde risico’s. Let er nochtans mee op. Wat vandaag

wereld. Waarom is de jobmobiliteit dan zo laag? Onze aangeboren

een gemak is, kan morgen een serieus competitief nadeel worden.

risico-aversheid speelt een rol. De onzekerheid is vandaag ongetwijfeld

Daarenboven… welke medewerkers zie je veelal het snelst vertrekken?

een verklaring waarom het merendeel van de werknemers er niet

Inderdaad, de beteren. Net degenen die je het liefst aan je bedrijf wil

voor openstaat om van job te veranderen. En al zeker niet om een

binden.

louter horizontale beweging te maken (een gelijkaardige functie met vergelijkbare verantwoordelijkheid opnemen tegen eenzelfde salaris).

Nood aan differentiatie

Maar ook in ‘boerenjaren’ daarvoor was de jobmobiliteit relatief laag.

Bij veel bedrijven schreeuwt de nood aan een effectief retentiebeleid.

Dat werknemers vandaag het stuur meer in handen hebben, wil duidelijk nog niet zeggen dat ze voortdurend nieuwe zijstraten indraaien. Ze hebben meer zicht op de alternatieven op de arbeidsmarkt, maar dat betekent niet dat ze elke nieuwe optie lichten.

Geïnstitutionaliseerde werkgeverstrouw

Beter vasthouden, terwijl we net gezegd hebben dat er (soms te) weinig mobiliteit is. Waar ligt de clou? In de differentiatie.

Retentie is zonder enige twijfel een zegen, indien retentiecijfers geen generiek doel op zich zijn, maar de aanpak ervan erop gericht is om de juiste medewerkers aan boord te houden.

Naast de vaak aangeboren aversie voor verandering ligt de hoofdreden

Hoe vergoot je de kans dat de juiste mensen

ongetwijfeld bij ons baremiek loonsysteem en de valorisatie van

aan boord worden gehouden?

anciënniteit, waarbij mensen meer gaan verdienen naarmate ze

• zorg voor een credibel, empowerend en stimulerend leiderschap

langer in dienst blijven. Diezelfde anciënniteit leidt ook nog een keer tot een toenemende bescherming tegen ontslag (verlenging van de opzegtermijn). Als je iets vastbindt, kan je bezwaarlijk verwachten dat het makkelijk los te maken is… Logisch dus, dat werknemers vaak in hun job blijven zitten, zelfs al zijn ze erop uitgekeken…

Zegen?

Het is aangenaam indien je als bedrijf stabiliteit in de

(‘people don’t leave jobs, they leave bosses’) • houd je medewerkers scherp, bied leer- en ontwikkelingskansen aan (talentbewustzijn stimuleert loyauteit) • implementeer een loopbaanbeleid dat inspeelt op de ambities: stimuleer interne mobiliteit, definieer flexibelere rollen, schakel mensen in bij projectwerk (in de alsmaar vlakkere organisatiestructuren kan niet iedereen hiërarchisch hogerop) • verloon gedifferentieerd: laat in de salarispolitiek enige variatie toe, zelfs

werknemerspopulatie ervaart. Je behoudt de aanwezige kennis en

binnen eenzelfde functie. Uitvlakking betekent immers veelal dat de

ervaring en je moet niet continu op zoek naar nieuwe aanwervingen.

beteren naar beneden worden geduwd. En er is niets zo ongelijk is als

Het feit dat de vergrijzing van je personeelsbestand toeneemt en je personeelskost en je sociaal passief oplopen, zijn daarbij min of meer

de gelijke behandeling van ongelijken.

• verloon op basis van prestaties: werk met bonussen in de plaats van loonopslag, je beloont de juiste zaken, je kan meer differentiëren in de verloning (het beschikbare budget besteden aan hen die voor de hoogste toegevoegde waarde zorgen) en je vergroot de kans dat de meest waardevolle medewerkers zich erkend voelen en in dienst blijven

ANTWERPEN - DIEGEM - EINDHOVEN - HASSELT HERENTALS - LOMMEL 011 30 35 00 - motmans@motmansenpartners.be www.motmansenpartners.be

• heb voldoende oog voor de groeiende aandacht voor zaken als zingeving, openheid, waarachtigheid, inclusiviteit, duurzaamheid,… (nieuwe generaties hebben andere denkbeelden en overtuigingen) • speel in de mate van het mogelijke in op nieuwe verwachtingen: worklife blend, home-office, belang van verlofdagen (work hard, play hard)

48

DRIE GENERATIES VAN STRAF ONDERNEMERSCHAP

ZIJ GAVEN DE FAKKEL SUCCESVOL DOOR In de cockpit van het familiebedrijf ziet het dashboard er lichtjes anders uit dan in een andere onderneming. Knoppen als ‘overdracht’, ‘familiecharter’ en ‘familieforum’ maken er steevast deel uit van het instrumentarium om aan generatie-overschrijdend ondernemerschap te doen.

Brouwerij Cornelissen, Bouwbedrijf Dethier en Vandersanden zijn alvast goede voorbeelden en geven ons een inkijk in hun aanpak. Alle drie zijn ze genomineerd voor De Fakkel, de Vokaaward voor een familiebedrijf met een uitzonderlijke staat van dienst.

Baksteenproducent Vandersanden start in 2016 met een familieforum om een brug te slaan tussen de derde en de vierde generatie. “Onze ouders hebben ons tijdens onze jeugdjaren weinig verteld over het reilen en zeilen van het bedrijf. Dat deden ze uit een reflex om ons te beschermen”, zegt Maarten Wauters, R&D-manager en één van de éénentwintig kinderen uit de vierde Vandersanden-generatie.

“Zo’n familieforum wordt één keer per jaar georganiseerd en geeft je inzage in waar het bedrijf mee bezig is. Nog belangrijker is de betrokkenheid die je op die manier versterkt. Je moet als familie aan hetzelfde zeel trekken, samen de fierheid van het bedrijf uitdragen. Bovendien bevordert het ook de kennisuitwisseling tussen de derde en vierde generatie.”

Bij Vandersanden start een familieforum altijd met een bezoek aan één van de vestigingen. “We krijgen een jaaroverzicht, nodigen een externe spreker van een ander familiebedrijf uit en laten één van de directeurs meer toelichting geven over zijn afdeling. In totaal nemen er 40 tot 50 familieleden deel, waaronder 28 familiale aandeelhouders ( 7 van de 3de en 21 van de 4de generatie )”, zegt Jean-Pierre Wuytack, nog even CEO van Vandersanden. Hij gaat met pensioen en wordt op 1 oktober opgevolgd door Rudi Peeters, nu nog algemeen directeur ICT van KBC. Zowel het familieforum als de nieuwe externe CEO komen voort uit goede

“In het kader van transparantie is ons familiecharter een heel handig hulpmiddel.” afspraken. Jean-Pierre Wuytack: “De keuze voor een externe CEO hebben we al jaren op voorhand gemaakt, zodat er duidelijkheid is. In dat kader van transparantie is ons familiecharter een heel handig hulpmiddel. Daarin worden afspraken gemaakt over de overdracht en omschrijven we ook de normen en waarden van het familiebedrijf.” Maarten vult aan: “We zitten ook af en toe samen met de familie in werkgroepen om oa. het charter te herzien. Je wil als familie en bedrijf ook op dezelfde lijn zitten als je mensen, het milieu en de maatschappij. Dat is geen vaststaand gegeven.”

Raad van advies geeft richting Bij bouwbedrijf Dethier bouwen ze al drie generaties aan een duurzaam verhaal. Samen met twee achterneven nemen Kevin en Vicky de dagelijkse leiding op zich en dat loopt vlot volgens Vicky: “We zijn alle vier operationeel actief binnen de onderneming en komen goed overeen”.

“Een familiecharter hebben we niet nodig. Uiteraard zijn er enkele krijtlijnen uitgezet die we steeds verder aftoetsen en uitwerken. Zo trekken we steeds aan hetzelfde zeel wanneer

de spreekwoordelijke nood hoog zou zijn”, vult haar broer Kevin aan.

Bovendien laat de familie Dethier zich goed omringen. Een externe raad van advies, opgericht door de 2e generatie Dethiers, staat klaar met raad en daad. “Zowel voor hen toen, als voor ons nu, vormt de raad een belangrijk klankbord”, zegt Kevin. “We zijn nu dan wel met vier bestuurders, het advies dat we krijgen en de strategische feedback blijft nog steeds van onschatbare waarde.”

“Een externe Raad van Advies verplicht je om na te denken over je strategie” De familie zit op dezelfde golflengte, ook als het gaat over digitalisering.

“In tegenstelling tot onze ouders zijn wij opgegroeid in een digitaal tijdperk. Het maakt dat we nog meer de mogelijkheden zien die digitalisering te bieden heeft.”, klinkt het bij broer en zus. “Het proces is vaak een zoektocht naar meer efficiëntie en dat botst soms met de eerder traditionele of conservatieve bouwsector. Als familiebedrijf trachten we ons hierin toch te onderscheiden. We horen immers niet bij de grootste bouwbedrijven van het land, maar onze grootte is wel een voordeel bij de implementatie van digitale processen. Het is een van onze grootste sterktes.”

49

Maarten Wauters En Jean-Pierre Wuytack (Vandersanden)

Zes generaties brouwers De oudste genomineerde is met voorsprong Brouwerij Cornelissen uit Opitter. CEO Jef Jr. Cornelissen is de enige opvolger en vertegenwoordigt er de zesde generatie die er in de bierketels roert. De wortels van de brouwerij gaan terug tot 1859. “Ik begon in 2004 te werken in het familiebedrijf en heb tien jaar later de onderneming overgenomen van mijn vader”, blikt hij terug.

“We hadden twee verschillende visies, maar mijn vader heeft de onderneming vrij goed los kunnen laten. In 2015 hebben we de brouwerij ook van naam veranderd: brouwerij Sint Jozef werd Brouwerij Cornelissen. Daarnaast zijn we veel meer op export gaan focussen.”

De nieuwe wind legde de brouwerij geen windeieren. In 2019 wint het zeven medailles op de jaarlijkse World Beer Awards. “We willen voortdurend innoveren door beroep te doen op interne, maar ook externe kennis”, zegt Cornelissen. “Zo hebben we het productieproces kunnen verfijnen, zodat ook de smaak van onze bieren beter werd. We hebben zelfs met een professor biologie samengewerkt, we zijn steeds dieper ingegaan op de details.”

Ook bij Brouwerij Cornelissen doen ze beroep op een externe raad van advies.

“We bespreken inhoudelijke zaken die er een kritisch klankbord krijgen. Je wordt zo uitgedaagd om verder na te denken over de toekomst van het bedrijf. In ons geval resulteerde dat in een nieuw masterplan waarin we onze visie

Kevin en Vicky Dethier (Bouwbedrijf Dethier)

Jef Jr. Cornelissen (Brouwerij Cornelissen)

hebben aangescherpt”, vertelt Cornelissen. “Dat resulteerde in belangrijke investeringen zoals een nieuwe flessenlijn, productielijn en machinepark.

Dat leidde ook tot een vermindering van het waterverbruik: waar vroeger nog tien liter water nodig was voor één liter bier, is dat nu zes tot zeven liter.”

Wil jij weten wie De Fakkel wint?

Ontdek het gratis op de Family Business Happening, het grootste Limburgse netwerkevent voor familiale ondernemers. Soudal-CEO Dirk Coorevits zal er bovendien een inspirerende keynote geven.

Inschrijven kan via www.voka.be/ limburg/familybusinesshappening2021

50

POSITIEF IN LIMBURG Deze rubriek is voorbehouden voor nieuws van onze leden.

Want die zitten niet stil. Iedere dag verwezenlijken ze nieuwe dromen en gaan ze nieuwe uitdagingen aan. Wij zetten al die bedrijvigheid met veel plezier in de bloemetjes!

Heb jij ook nieuws? Mail naar jeroen.verbeeck@voka.be

HET POETSBUREAU DUBBEL BEKROOND ALS TOPWERKGEVER

NIEUW ENERGIEEFFICIËNT KANTOOR MET KLIMAATPLAFONDS VOOR VAN ZON

Eind 2020 vond de verhuis plaats naar een nieuw hoofdkantoor van 16.000 m² in Lommel. Het is een nieuwbouw die 2,5 keer groter is dan het vorige gebouw, zonder meer uit te geven aan de energiefactuur. Om een energie- en CO2-neutraal gebouw te creëren, ging Van Zon een samenwerking aan met kreon. “We kozen voor kreon ceiling solutions omdat we hiermee koeling en verwarming in één hebben”, aldus Koen Beckers, technisch adviseur bij Van Zon. De klimaatplafonds zijn volledig gepersonaliseerd dankzij verschillende kleuren, afmetingen en perforaties. Geert Debruyn van studiebureau GDb engineering: “Ook het comfortniveau dat met deze klimaatplafonds gecreëerd wordt, is gigantisch belangrijk.

Ze bieden het juiste comfort tegen de laagste energiekost.”

Jaarlijks peilt de Vlerick Business School in samenwerking met het Great Place To Work® Institute naar de werkrelatie van Belgische bedrijven met hun personeel. Vorig jaar behaalde Het Poetsbureau de vijfde plaats in de top tien van Best Workplaces™. Vandaag klimt het bedrijf verder omhoog naar de tweede plaats. Daarnaast won Het Poetsbureau een Special Award rond het thema ‘Connecting in Corona Times’. Een glunderende CEO Jo Mellemans licht toe: “Het zijn in de eerste plaats onze werknemers zelf die aangeven hoe goed we scoren in onze dagelijkse relatie. In die zin is het extra waardevol dat we zo hoog op de ladder staan, omdat we vandaag werk bieden aan meer dan 9.000 poetshulpen.”

CONTINUUM HAALT TOP 10 VAN BEST WORKPLACES IN BELGIË

Continuum Consulting uit Lummen, expert in Java development, nam in januari voor de tweede keer op rij het Great Place To Work-label in ontvangst. Twee maanden later blijkt uit het jaarlijkse “Best Workplaces”-onderzoek van de Vlerick Business School dat het Lummense IT-bedrijf één van de tien beste werkgevers in België is.

“Het Best Workplaces-label is een appreciatie voor onze fantastische Crafters. Het is een bevestiging dat we goed bezig zijn én een aanmoediging om zo verder te gaan”, zegt een trotse Bart Waterlot, Chief Craftsman.

ASSURVITA: EEN NIEUWE HASPENGOUWSE VERZEKERINGSGROEP

De kantoren van Driesmans, Bortels en Kindermans bundelen de krachten tot een collectief kantoor. Assurvita is een groep van tien experts die KMO’s en zelfstandigen uit Tongeren, Tienen en Hasselt adviseert. “Deze schaalvergroting laat ons toe om inhoudelijk te specialiseren en onze slagkracht te verhogen als onafhankelijke makelaar.

Daarnaast willen we vooral benaderbaar blijven. In deze turbulente (corona)tijden hebben mensen en bedrijven meer dan ooit nood aan financiële stabiliteit, zodat ze zorgeloos kunnen genieten van mooie momenten”, stelt zaakvoerder Nico Driesmans.

Vraag het aan met onze app.

• • • •

een vakantiedag je betaaldag een thuiswerkdag je loonbrief

• • • • • • • •

terugbetaling van je onkosten je resterende vakantiedagen je teamkalender een update van HR je teamplanning nieuws uit je onderneming registratie van je werktijd ...

www.sdworx.com/assistant RECEIPT

HOLIDAY

INFORMATION

Download de SD Worx Assistant app nu in de App Store of Google Play.

Beschikbaar voor iedereen die zijn/ haar loon via SD Worx ontvangt.

089 518 196 | jobs@trixxo.be

www.trixxo-jobs.be

53

AANDELENOVERDRACHT VAN PANASONIC CORPORATION NAAR HET DUITSE AURELIUS GROUP LA CASA DEL TABACO NEEMT HET BRITSE C. GARS OVER

Via de overname werd Dominique London opgericht. Hiermee ontstaat in Europa een toonaangevende groep van luxeboetieks, gespecialiseerd in sigaren uit Cuba, de Nieuwe Wereld en de Benelux. “Dominique London gaat uitbreiden naar andere landen. Mogelijkheden tot verdere expansie zijn legio”, aldus Frédéric Dechamps, CEO van Dominique London en La Casa Del Tabaco. De naam van het nieuwe bedrijf is een combinatie van Dominique Gyselinck (COO van La Casa Del Tabaco) en de Britse hoofdstad, wereldwijd gekend als de sigarenhoofdstad. Ook ging de prijs Habanos Man of the Year naar Gyselinck, als eerste vrouw ooit.

RCA MAAKT VAN BELORTA HÉT REFERENTIEMERK VOOR GROENTEN EN FRUIT

De grootste coöperatieve groente- en fruitveiling van België gaat een samenwerking aan met RCA. Verschillende campagnes en activaties zullen BelOrta in de markt zetten als dé referentie in het groente- en fruituniversum.

“Het merkverhaal werd in de breedte en diepte uitgetekend, met verrassende inzichten en gedurfde keuzes”, aldus Micha Appermans, client services director bij RCA. Bart Klerckx, creatief directeur bij RCA voegt nog toe: “BelOrta is een sterk merk van bij ons.

We gaan het nog zinvoller, slimmer en vooral lekkerder op onze kaart zetten.”

TEAMBUILDINGS NU OOK OP BOERDERIJEN IN GEEL EN AALTER

FarmFun startte in 2015 een melkveebedrijf in Bocholt dat later ook teambuildings organiseerde op de boerderij. Door het grote succes breidde het concept uit naar Merchtem, Essen en Poperinge. Dit jaar zwaaien nog eens twee boerderijpoorten open in Geel en in Aalter. “We waren meteen enthousiast over het FarmFun-concept. We vinden het superleuk om mensen te laten kennismaken met het leven op de boerderij. We hebben dan ook niet lang getwijfeld,” aldus Rob en Ingrid van de boerderij in Geel. Bij hun Aalterse collega’s Yves en Evelien hoor je hetzelfde verhaal. “Het is een totaal andere business en wij wilden het 100% goed doen. We hebben er lang over nagedacht maar we zijn er nu helemaal klaar voor.”

Panasonic Corporation heeft een overeenkomst aangekondigd waarbij het bedrijf zijn aandelen overdraagt aan het in Duitsland gevestigde AURELIUS Group. Binnen Panasonic Corporation bevinden zich Energy Belgium N.V., Panasonic Energy Europe N.V. en Panasonic Energy Poland S.A. Deze drie ondernemingen richten zich op consumentenbatterijen in Europa. Panasonic gelooft dat het Duitse AURELIUS Group in staat is om duurzame investeringen te ondersteunen alsook de activiteiten verder uit te breiden in de toekomst.

TWEEDE EDITIE VAN HET KUNSTUUR MET VIDEO- EN LICHTONTWERP VAN PAINTING WITH LIGHT

Na een succesvolle eerste editie van Het Kunstuur waar 60.000 bezoekers aanwezig waren, organiseren Hans en Joost Bourlon dit jaar een tweede editie. Deze zal doorgaan in de Mechelse Heilige Geestkapel. Dit interactief concept maakt kunst toegankelijker voor een breder publiek. Painting with Light, de Belgische specialist in visual design en lichttechnologie zorgt voor het lichtontwerp, de videoprogrammatie, audio en het controlesysteem voor luchtvochtigheid. Het Kunstuur brengt 33 topwerken van 19 Belgische kunstenaars samen in drie galerijruimtes voor een ervaring van één uur.

“Met ons team hebben we alle creatieve en technische expertise gecombineerd tot een belevingsconcept waarbij bezoekers in maximaal één uur tijd elk kunstwerk individueel kunnen ervaren,” vertelt Luc Peumans, CEO van Painting with Light.

ien

by

W

Ec

o-

It’s

r

br an er ic be k ® rg e

Nubilum, natuurlijke elegantie

De nieuwe Nubilum collectie straalt elegantie en sereniteit uit. U herkent deze gekaleide gevelsteen meteen aan de zachte, genuanceerde kleuren. Dankzij het verfijnd palet - van wit, greige tot antracietgrijs – en de lichtruwe textuur kunt u mooi combineren met verschillende materialen. Het smalle Eco-brick formaat biedt tot 3,5 cm extra ruimte voor isolatie, dus ook qua duurzaamheid is Nubilum een excellente keuze.

Ontdek de Nubilum collectie in onze showrooms in Londerzeel of Kortrijk.

Of ga naar www.wienerberger.be/nubilum

Eco-brick® Smalle gevelsteen Meer ruimte voor isolatie Duurzame keuze

55

UIT DE GEMEENTEN

LANAKEN

FLEURT OP

HASSELT

EUROPEES GELD VOOR KWETSBARE JONGEREN

Met het nieuwe samenwerkingsverband BLEND (stad Hasselt, BLM vzw, Groep INTRO, Genesis vzw, CAW/JAC, ZorGGroep Zin en Alternatief vzw) wil Hasselt kwetsbare jongeren optimaal begeleiden naar de arbeidsmarkt.

Daarvoor stelt Europa 1.226.128,62 euro ter beschikking. BLEND staat voor mix. Want er is geen allesomvattende oplossing voor deze groep. “Door de bundeling van expertises kunnen de jongeren doelgericht worden geholpen, naargelang van hun noden. Dat moet leiden tot maximale participatie in onze samenleving en arbeidsmarkt”, aldus schepen van Tewerkstelling en Arbeidsmarkt Rik Dehollogne. Het project richt zich tot jongeren tussen 18 en 30 jaar. In deze categorie zijn er 778 niet-werkende werkzoekenden (28,56% van de niet-werkende werkzoekenden in Hasselt).

In Lanaken zullen binnenkort bloemenweides de gemeente opfleuren.

De cultuurlandschappen moeten de biodiversiteit vergroten en de leefomgeving, ook in industriezones, verbeteren. Inheemse planten zijn door duizenden jaren ontwikkeling het best lokaal aangepast en hebben een veel grotere interactie met bijen, vlinders en andere insecten, zoals wilde bijen.

Ze zijn natuurlijk en passen goed in het landschap. Het beperkte onderhoud is mooi meegenomen.

Colofon Bedrijvig Limburg is het magazine van Voka – KvK Limburg vzw.

‘Huis van de Limburgse Ondernemer’ Gouverneur Roppesingel 51, BE-3500 HASSELT Tel. +32 11 56 02 00, Fax +32 11 56 02 09, info.kvklimburg@voka.be www.voka.be/limburg www.facebook.com/vokalimburg, @VOKA_Limburg BE 0407.589.842 | RPR: Antwerpen, afdeling Hasselt V.U.: Karin Van De Velde voorzitter Voka – KvK Limburg Redactie: Jeroen Verbeeck (jeroen.verbeeck@voka.be) Sarah Meynen (sarah.meynen@voka.be) Valerie Vanherle (valerie.vanherle@voka.be) Eindredactie: Manon Beerten (manon.beerten@voka.be) Bladcoördinatie: Sarah Meynen (sarah.meynen@voka.be) Publiciteit: Kristien Put +32 11 56 02 63 (kristien.put@voka.be) Fotografie: Kristof Thijs, Medialife Vormgeving: Hands Mediarouting, www.hands.be