ԱՆԳԼՈ-ԱՐԳԵՆՏԻՆԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ ՖՈԼԿԼԵՆԴՅԱՆ ԿՂԶԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ
ԱԼ-ՔԱԻԴԱՅԻ ԳԱՂԱՓԱՐԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
Բայդենը շնորհակալություն է հայտնել Էրդողանին՝ Ֆինլանդիայի եւ Շվեդիայի հետ գործարք կնքելու համար
ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը շնորհակալություն է հայտնել թուրք գործընկեր Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին Ֆինլանդիայի եւ Շվեդիայի հետ գործարք կնքելու համար, որը ճանապարհ է հարթել սկանդինավյան երկու երկրներին ՆԱՏՕ-ին անդամակցության համար: Բայդենը Մադրիդում ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովի շրջանակներում իրենց հանդիպումից առաջ հակիրճ ելույթում նաեւ շնորհակալություն է հայտնել Էրդողանին Ուկրաինայից հացահատիկի տեղափոխմանն օգնելու Անկարայի ջանքերի համար: Էրդողանը հույս է հայտնել, որ դիվանագիտությունը կօգնի լուծել Ուկրաինայի հացահատիկի արտահանման հետ կապված խնդիրները։ «Մենք փորձում ենք այս գործընթացը լուծել հավասարակշռող քաղաքականությամբ։ Մենք հուսով ենք, որ այդ հավասարակշռող քաղաքականությունը կաշխատի եւ մեզ հնարավորություն կտա հնարավորինս արագ միջանցքով հացահատիկ ուղարկել դրա պակասն ունեցող երկրներ»: Էրդողանը նշել է, որ «ՆԱՏՕ-ի ամրապնդմանն ուղղված քայլերը կնպաստեն նաեւ ռուս-ուկրաինական գործընթացին»։ Բայդենը գովել է Էրդողանին այն բանի համար, որ նա հրաժարվել է ընդդիմանալ Ֆինլանդիայի եւ Շվեդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին միանալուն եւ «այն ամբողջ անհավանական աշխատանքի համար, որ դուք անում եք՝ Ուկրաինայից հացահատիկը ստանալու համար»: Նա ասել է, որ երկու հարցն էլ կքննարկեն հանդիպման ժամանակ: «Դուք գերազանց աշխատանք եք կատարում, ես պարզապես ուզում եմ ձեզ շնորհակալություն հայտնել»,- ասել է Բայդենը։
"RB IMMIGRATION CONCULTING INC."
1526 1/2 N. Commonwealth Ave. LA, CA 90027 Email:rbparalegalservices@yahoo.com ¶É˳íáñ ÊÙµ³·Çñ` èáÙ³Ý ´áõ¹³ÕÛ³Ý Chief Editor Roman Budaghyan îÝûñ»Ý` ÜáõÝ» ´³¹³ÉÛ³Ý Director Nune Badalyan гٳϳñ·ã³ÛÇÝ ·ñ³ß³ñáõÙ ¨ Ó¨³íáñáõÙ Ø»ñÇ ¸³íÃÛ³Ý (ºñ¨³Ý) Computer typing and design Meri Davtyan (Yerevan)
ÂÕóÏÇó` ²ñÙ³Ý Øáõñ³¹Û³Ý ( ÐÐ, ºñ¨³Ý) Reporter Arman Muradyan(Armenia Yerevan)
Ðá¹í³ÍÝ»ñÇ Ñ»ÕÇݳÏÝ»ñÇ Ñ»ÕÇݳϳÛÇÝ Çñ³íáõÝùÁ å³ßïå³Ýí³Í ¿: îå³·ñí³Í ÝÛáõûñÇ ³ÕµÛáõñÝ»ñÁ Ýßí³Í »Ý ÑÕٳٵ ïíÛ³É Ï³ÛùÇÝ:
ÊÙµ³·ñáõÃÛáõÝÁ å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛáõÝ ãÇ ÏñáõÙ ïå³·ñí³Í ·áí³½¹Ý»ñÇ ¨ ѳÛï³ñ³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µáí³Ý¹³ÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ¨ ÙÇßï ã¿, áñ ûñÃáõÙ ïå³·ñí³Í ÝÛáõûñÇ ·³Õ³÷³ñÁ å³ïϳÝáõÙ ¿ ËÙµ³·ñáõÃÛ³ÝÁ, ϳ٠˵³·ñáõÃÛáõÝÁ ÏÇëáõÙ ¿ Ñá¹í³ÍÝ»ñáõÙ Ý»ñϳ۳óí³Í ï»ë³Ï»ïÝ»ñÁ: 2022
2
Via Plus Home Health, Inc. 239 E Alameda Ave Ste 103 Burbank, CA, 91502
ԱՆԳԼՈ-ԱՐԳԵՆՏԻՆԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ ՖՈԼԿԼԵՆԴՅԱՆ ԿՂԶԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ
Ֆոլկլենդյան կղզիները հայտնագործվեցին երկու անգամ` 1690-ին անգլիացի ծովագնացների և 1694-ին` ֆրանսիացիների կողմից: Հենց վերջիններս էլ կղզիները կոչել են Մալվիններ, ի պատիվ իրենց հայրենի քաղաք Սան-Մոլոյի: 19-րդ դարից սկսած (անկախացումից հետո) Արգենտինան այս կղզիները համարում է իրենը, և երկրում մեծ դժգոհություն առաջացավ, երբ 1838-ին Անգլիան գրավեց կղզիները: 1981թ. Արգենտինայի իշխանության գլուխ եկած Լեոպոլդո Գալտիերին որոշեց օգտվել հանրային վրդովմունքից: Դեռևս դարասկզբից Արգենտինայում սրընթաց կերպով վատթարացել էր սոցիալտնտեսական վիճակը՝ գործազրկության հսկայական ծավալներ, պետ. բյուջեի դեֆիցիտ, վերնախավի սնանկացում: Մալվինյան կղզիների գրավման ծրագիրը բացի տնտեսական առավելություններից (ձկնորսություն, ըստ որոշ ուսումնասիրությունների նավթահանքերի հայտնաբերման հնարավորություն), նախատեսում էր նաև բնակչության ուշադրության շեղումը սոցիալական խնդիրներից: Արգենտինայի կառավարությունը, որն իրականում ռազմական խունտա էր, պատմական արդարության քողի տակ նախատեսում էր կղզիների գրավում, ինչի շնորհիվ Արգենտինան մոտենալու էր Անտարկտիկային, իսկ հետագայում փորձելու էր պայմանագրի կնքման միջոցով սեփականացնել այն: 1981-ի ապրիլի
2-ին արգենտինական դեսանտն իջնում է կղզիներ և ստիպում այնտեղ գտնվող բրիտանական ծովային փոքրիկ կայազորին հանձնվել: Դրանից հետո Հարավային Ատլանտիկա է ուղարկվում բրիտանական զինվորական նավատորմը: Բրիտանական ջրասույզներով կղզու շրջափակումից հետո արգենտինական կայազորի մատակարարման հետ կապված խնդիրներ ծագեցին: Ֆոլկլենդների միակ ակոսապատ վայրէջքուղին չափազանց կարճ էր ռեակտիվ ինքնաթիռների համար, հետևաբար, արգենտինական ավիացիայի մեծ մասը պատերազմի ժամանակ ստիպված էր գործել մայրցամաքային դիրքերից: Բրիտանացիներին շատ օգնեց ամերիկացիների տրամադրած Համբարձման կղզու (Ատլանտիկայի կենտրոնական մասում) վրա բրիտանական ուժերի տեղակայումը: Սակայն բրիտանացիներն էլ խնդիրներ ունեցան: Բազայում կային քիչ մարտական ինքնաթիռներ, բացի այդ, բրիտանական ավիացիան համալրման կարիք ուներ: Ապրիլի 25-ին բրիտանական ուժերը վայրէջք կատարեցին Հարավային Ջորջիա կղզու վրա, որը մեծ հեռավորության վրա էր Ֆոլկլենդներից և նույնպես գրավվել էր արգենտինացիների կողմից: Գլխավոր մարտական գործողությունները Ֆոլկլենդներում սկսվեցին 1982-ի մայիսի 1ին, երբ արգենտինական ավիացիան առաջին անգամ փորձեց հարձակվել հակառակորդի նավատորմի վրա, իսկ բրիտանական օդային և ռազմածովային ուժերը ռմբակոծեցին արգենտինացիներին Պորտ-Ստենլիի շրջանում: «Մայիսի 1-ին բրիտանական ատոմային սուզանավը խորտակեց արգենտինական «Գեներալ Բելգրանոե հածանավը, ինչի հետևանքով զոհվեց 323 մարդարգենտինացիների կողմից: Սա կռվող կողմերի ամենախոշոր կորուստն էր պատերազմի ընթացքում: Սրանից հետո արգենտինական հարձակումները խորտակեցին ատոմային սուզանավըե,-գրում է Times-ը: Պատերազմից հետո էլ շարունակվեցին քննարկումները` արդյոք խորտակված սուզանավի վրա առկա է եղել ատոմային ռումբ: «Բրիտանական կառավարությունը հավատացնում էր, որ զենք այդ պահին նավի վրա չի եղել, և միայն 2003-ին պաշտոնապես հայտարարեց, որ, այնուամենայնիվ, եղել է, բայց, բարեբախտաբար, այլ նավով տեղափոխվել է մինչ սուզանավի խորտակվելըե: Սակայն այս հարցը մինչ օրս էլ վերջնական և համոզիչ պատասխան չի ստացել, ինչը շատ մտահոգիչ է: Մայիսի ընթացքում արգենտինական հարձակումները գնալով թուլանում էին: Այնուամենայնիվ, ըստ արգենտինական «Gente» պարբերականի` «Սան-Լուիս» սուզանավը շարունակեց հարձա-կումները, բայց անհաջող: Այս պայմաններում
արգենտինական հրամանատարությունը ստիպված էր հույսը դնել օդային հարձակումների վրա: Նրանց կործանիչները պարբերաբար հարձակվում էին բրիտանական նավատորմի վրա: Մայիսի 4-ին ծանր վնասվեց, այնուհետև խորտակվեց «Շեյֆիլդե նավը, ինչը լուրջ հարված էր բրիտանական հանրության համար, սակայն մայիսի 4-ից հետո երկու շաբաթ ընդմիջում եղավ: Մայիսի 15-ի գիշերը բրիտանական հատուկ նշանակության ջոկատը հարձակվեց արգենտինական օդանավակայանի վրա «Պեբբլե կղզու վրա և ոչնչացրեց 11 ինքնաթիռ: Միևնույն ժամանակ շարունակվում էին հարցի կարգավորման բանակցությունները ՄԱԿ-ի միջնորդությամբ: Սակայն դրանք չկարողացան ապահովել հարցի խաղաղ լուծումը: Արդյունքում ՄԱԿ-ն ընդունեց բանաձև, որով Արգենտինան պետք է անմիջապես հայտարարեր իր անձնատվության մասին: Այս բանաձևը Մեծ Բրիտանիայի օգտին ընդունեցին ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան, ինչով պարզ եղավ նրանց քաղաքական դիրքորոշումը հարցի շուրջ: Միևնույն ժամանակ շարունակվում էին բրիտանական նախապատրաստությունները Ֆոլկլենդներ 5-րդ հետևակային բրիգադի իջեցման ուղղությամբ: Բրիտանական կառավարությունը վայրէջքի վայր ընտրեց Սան -Կառլոս նավահանգիստը, որը կղզու մյուս կողմում էր: Արգենտինացիները դեսանտին ամենաքիչն էին սպասում: 3-րդ հետևակային բրիգադը սկսեց վայրէջքը մայիսի 21-ի գիշերը` հանդիպելով արգենտինացիների միայն մի փոքր զորախմբի դիմակայությանը: Սակայն առավոտյան բրիտանացիները հանդիպեցին արգենտինական ավիացիայի համառ դիմադրությանը: Մայիսի 25-ին արգենտինացիները հասան իրենց ամենամեծ հաջողություններին`
3
Մայիսի 25-ին արգենտինացիները հասան իրենց ամենամեծ հաջողություններին` կործանելով բրիտանական բեռնարկղային նավը` «Ատլանտյան Կոնվեյոռե-ը: Մի քանի օր հետո նավը խորտակվեց: Բրիտանացիների պատասխանը սպասեցնել չտվեց: Մայիսի 28-ին բրիտանական գումարտակը, մոտենալով «Դարվիե և «Գոլ-Գրինե բնակավայրերին, հարձակվեց այնտեղ գտնվող կայազորի վրա և շարունակեց բարեհաջող առաջխաղացումը ընդհուպ մինչև Պորտ-Ստենլիե,-գրում է «Guardianե-ը: Վերջինիս գրավումից հետո (հունիսի 14) արգենտինական կառավարությունը հայտարարեց անձնատուր լինելու մասին: Պաշտոնապես պատերազմը ավարտվեց հունիսի 20-ին, երբ բրիտանական ուժերը վայրէջք կատարեցին Հարավային Սենդվիլյան կղզիների վրա:
Lakewood Home Health & Palliative Care, Inc. Nursing Care Services Care given or supervised by registered nurses. Nurses provide direct care; manage, observe, and evaluate a patient’s care; and teach the patient and his or her family caregiver. Physical Therapy Services Treatment of injury and disease by mechanical means, like heat, light, exercise, and massage. Occupational Therapy Services Services given to help you return to usual activities (like bathing, preparing meals, and housekeeping) after illness either on an inpatient or outpatient basis. Speech Therapy Services This is the study of communication problems. Speech therapists assist with problems involving speech, language, and swallowing. Communication problems can be present at birth or develop after an injury or illness, like a stroke. Medical Social Services Services to help you with social and emotional concerns related to your illness. This might include counseling or help in finding resources in your community. Home Health Aide Services Part time or intermittent services to help you with your daily living activities.
Պարտությունը Արգենտինայի ռազմական խունտայի տապալման պատճառ դարձավ: Արդեն հունիսի 17-ին Բուենոս-Այրեսում տեղի ունեցած զանգվածային ցույցերի արդյունքում Գալյտիերին հրաժարական տվեց: Իսկ Մեծ Բրիտանիայում պատերազմի հաղթական ավարտը օգնեց պահպանողականներին՝ Մարգարեթ Թետչերի գլխավորությամբ հաղթելու պառլամենտական ընտրություններում: 1982թ.-ի հոկտեմբերի 12-ին Լոնդոնում տեղի ունեցավ Հաղթական զորահանդես: Պատերազմի հետևանքով զոհվեց 225 բրիտանացի և 649 արգենտինացի զինվոր, նավաստի և օդաչու, ինչպես նաև կղզիների 3 խաղաղ բնակիչ: Պատերազմից հետո բրիտանական կառավարությունը շտապեց մեծացնել ռազմական ներուժը կղզիներում: Թեև Միացյալ Թագավորության և Արգենտինայի միջև դիվանագիտական հարաբերությունները վերականգնվեցին 1992-ին, այնուամենայնիվ, հետագա ոչ մի բանակցային գործընթաց տեղի չունեցավ կղզիների վերջնական կարգավիճակի վերաբերյալ, ինչը խնդիրներ է առաջացնում չվերթների, ձկնորսության, նավթարդյունաբերության և այլնի իրականացման հարցում: Մինչ օրս կղզիների մոտ 25.000 կմ2 տարածքը մնում է ականապատված: ՄԱԿ-ը Ֆոլկլենդները ներառեց «ոչ ինքնակառավարման տարածքներիե ցանկում: Չնայած երկու երկրների միջև վերահաստատված դիվանագիտական հարաբերություններին, Արգենտինան 1994թ. սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարեց՝ ավելացնելով իր պահանջները կղզիների նկատմամբ: Մինչ օրս Արգենտինայի քաղաքական գործիչները նախընտրական իրենց քարոզչության պարտադիր կետ են համարում Մալվինների հարցի լուծման խոստումը: Կղզիների իրավական վերջնական կարգավիճակի բացակայության պատճառով խոչընդոտներ են առաջանում չվերթների հետ Ֆոլկլենդներից, Ատլանտիկ օվկիանոսում կղզիներին մոտ ձկնորսության, նավթաարդյունաբերության և այլ հարցերում:
539 N GLENOAKS BLVD, SUITE 301F BURBANK. CA 91502
(747) 241-8400 2010թ. փետրվարին բրիտանական ընկերությունները կղզիներում սկսեցին նավթի հետազոտման աշխատանքներ՝ հետագա արդյունահանման նպատակով: 2012-ի փետրվարին Մեծ Բրիտանիայի արքայազն Վիլյամը կղզիներում սկսեց զինվորական ծառայություն իրականացնել՝ որպես փրկարարական ուղղաթիռի օդաչու՝ բրիտանական ռազմակայանում: Բուենոս-Այրեսը սա համարեց սադրանք Լոնդոնի կողմից և հայտարարեց, որ պատրաստվում է բողոք ներկայացնել ՄԱԿ: Անգլո-արգենտինական հակամարտության 30-րդ տարելիցին ընդառաջ կրկին աճում է լարվածությունը Արգենտինայի բնակչության շրջանակներում: Փողոց դուրս եկած ցուցարարները 2012-ի փետրվարին հարձակվել էին բրիտանական բանկի շենքի վրա: Արգենտինացիները սատարում են իրենց կառավարության դիրքորոշումը, սակայն բրիտանական կողմը չի պատրաստվում նահանջել և ապրիլին վիճարկող ափերի մոտ ուղարկեց իր լավագույն նավերից մեկը՝ «Անվախե անունով կործանիչը: Պաշտոնական Բուենոս-Այրեսը վրդովված «Հարավային Ատլանտիկայի ռազմականացմամբ» պաշտոնական բողոք է ներկայացրել ՄԱԿ: Լոնդոնը հրաժարվում է մտնել որևէ բանակցությունների մեջ՝ պնդելով, որ բոլոր կղզիաբնակները Բրիտանիայի քաղաքացիներ են և որ պետք է ինքնորոշվեն իրենք: Մեծ Բրիտանիան պատրաստվում է կղզու ափամերձ ջրերում հայտնաբերված նավթը
արդյունահանել 2016-ից: Արգենտինան անվանել է դա սուվերենության խախտում և սահմանափակումներ մտցրել դեպի կղզիներ շարժվող նավերի վրա: Արգենտինական իշխանությունները հայտնել են, որ դատի կտան բոլոր այն ընկերություններին, որոնք արդյունահանման աշխատանքներ կսկսեն կղզիների վրա, իսկ Մեծ Բրիտանիան այդ տարածքներում հակահրթիռային կործանիչ է պահում: Արդյո՞ք բրիտանական կառավարությունը կվտանգի կղզիների բնակիչների անվտանգությունը հանուն տնտեսական շահի, արդյո՞ք Արգենտինան, ունենալով անցյալի դառը փորձը, երկրորդ անգամ կդիմի ռազմական գործողությունների, իսկ ինչպե՞ս այս անգամ կպահի իրեն միջազգային հանրությունը. կսահմանափակվի խաղաղության կոչերո՞վ, ինչպես անցյալ անգամ, թե՞ կներքաշվի հնարավոր ռազմական գործողությունների մեջ՝ սեփական գեոստրատեգիական անվտանգությունից ելնելով. չէ՞ որ Լատինական Ամերիկայի երկրները` քննադատելով Մեծ Բրիտանիային, սատարեցին Արգենտինային: Հարցեր, որոնք կունենան պատասխան միայն ժամանակի ընթացքում: Բայց մի բան հաստատ է, եթե երկու պետությունները ժամանակին հավատարիմ մնային միջազգային ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքին, ապա հնարավոր կլիներ խուսափել զոհերից, և միգուցե այս հարցը որպես նախատիպ կծառայեր նմանատիպ խնդիրների խաղաղ կարգավորման համար`
4
հանուն խաղաղության, հանուն ժողովրդավարության:
ԱԼ-ՔԱԻԴԱՅԻ ԳԱՂԱՓԱՐԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
Իսլամական արմատական գաղափարաբանությունը և դրանից մակածված բռնության մշակույթը հայտնվել են ոչ միայն քաղաքական գործիչների և ոլորտի փորձագետների, այլև միջազգային ասպարեզ կոչված հսկա լսարանի ուշադրության կիզակետում։ Ուշագրավ է, որ «համաշխարհային արմատական իսլամական շարժումները» ավելի հասկանալի և տրամաբանական են դառնում, երբ դիտարկվում են ոչ թե որպես դասական ահաբեկչության արդյունք, այլ երբ ուշադրություն ենք դարձնում բռնության երևում սքողված գաղափարաբանությանը։ Սպառնալիքի հիմքերի առնչությամբ կա երկու հիմնական մոտեցում։ Առաջինն ԱլՔաիդան ընկալում է որպես դասական ահաբեկչական կազմակերպություն, որը բռնություն և սպանություններ է սփռում խաղաղ բնակչության շրջանում, իսկ երկրորդը շեշտում է կառույցի գաղափարական վտանգը և դրա տարածումը ոչ միայն արաբական, այլև ամբողջ իսլամական աշխարհում, ինչպես նաև Արևմուտքի մուսուլման բնակչության շրջանում։ Ինչևէ, չնայած ԱլՔաիդան ահաբեկչական խմբավորումների շարքում արդեն գտել է իր հաստատուն տեղը և որպես պատասխան ռազմավարություն որդեգրել է բռնությունը, արաբական ազգերի և համաշխարհային անվտանգության համար դրա սպառնալիքն առավելապես գալիս է կառույցի գաղափարաբանությունից և այնպիսի ձեռնար-
կումներից, ինչպիսիք են ցանցային կառույցների ստեղծումն ու արմատականության տարածումը՝ միտված իսլամադավան աշխարհը մեկ հովանու ներքո միավորելուն և կառավարելուն։ Սույն ակնարկի առաջին մասում քննության է առնվում Ալ-Քաիդայի համապատասխանությունն ահաբեկչության դասական սահմանումներին։ Մեջբերվում է քաղաքական փիլիսոփա Մայքլ Ուոլզերի (Michael Walzer) միտքը, որում հեղինակն արմատականների կողմից տարվող ահա-
բեկչությունը մեկնաբանում է որպես թշնամու դեմ պայքարի մեթոդ, որում եթե թշնամին որոշարկված է, զոհի կերպարը ևս ընդհանրացվում է։ Ասել կուզի՝ ահաբեկչությունը բռնություն չէ որպես այդպիսին, այլ մարտավարություն։
Փաստարկելու համար ես կմեջբերեմ՝ ա. Իսլամական մեկ այլ արմատական կազմակերպության՝ Համասի դեպքը, որի գործողություններն ու բռնությունը տեղային են, կենտրոնացած ընդդեմ մեկ թշնամու, ուստիև դրա արմատական աշխարհընկալումը չի դիտվում որպես սպառնալիք միջազգային կարգի համար, և՝ բ. հայկական ահաբեկչական խմբավորմանը՝ ASALA-ին, որի ցուցադրական ահաբեկչությունն ու խորքային նպատակը ուշադրություն գրավելն էր։ Սակայն Ալ-Քաիդայի դեպքում սպառնալիքը ոչ միայն հարձակումն ու բռնությունն են, այլև ներկայիս մուսուլման երկրների և Արևմուտքի դեմ վեր հառնող իսլամական վտանգի ահագնացման վախը։ Օրինակ՝ Դեյվիդ Քիլքալենը (David Kilcullen) հատուկ շեշտում է Ալ-Քաիդայի՝ տեղականից համաշխարհային կառույցի վերածվելու լրջությունը և դրա հետևանքները համաշխարհային ահաբեկչության և դրա դեմ պայքարի խնդիրներում։ Ակնարկի երկրորդ մասը կենտրոնանում է Ալ-Քաիդայի կողմից մերձակա և հեռակա թշնամու դեմ արմատական ջիհադ հայտարարելու տրամաբանական բացատրության, ինչպես նաև սեփական տարածքում (Արաբական թերակղզի) և միջազգային ասպարեզում (Արևմուտք) արմատականության տարածման վրա, ինչը ցույց է տալիս, որ Ալ-Քաիդայի հիմնարար սպառնալիքը գալիս է ոչ միայն նշված թիրախին ուղղված ահաբեկչական հարձակումից, այլ կառույցի գաղափարաբանությունից։ ԲՌՆՈՒԹՅՈ՞ՒՆ, ԹԵ՞ ԳԱՂԱՓԱՐԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ Մասնագետների շրջանում ահաբեկչությունն ավանդաբար ընկալվում է որպես անհատների խմբի հարձակում անմեղ մարդկանց վրա։
¸²ðÒÆð ²ØÜ ø²Ô²ø²òÆ Ø»Ýù Ïû·Ý»Ýù Ò»½ 818.433-2461
5
Օրինակ՝ Ուիլիամ Սեֆայըրը (William Safire) այն նկարագրում է որպես «…վախի միջոցով հետապնդում; հանրության ահաբեկում փոքր խմբավորման կողմից՝ որպես զենք գործածելով անմեղ մարդկանց սպանության հանդեպ հասարակական հակակրանքը»։ Նմանապես, Օքսֆորդյան բառարանում տվյալ հասկացության բուն իմաստը ներկայացված է որպես «…կյանքի համար վտանգավոր գործողություն(ներ)՝ իրականացված կազմակերպված և քաղաքականապես շահագրգիռ ինքնակոչ խմբավորումների կողմից»։ Այսպիսով՝ իրականացվող բռնությունները մեկնաբանելիս շեշտվում են միայն վերոբերյալ հանգամանքները։ Նման բացատրությունը ուշադրությունն ըստ էության կենտրոնացնում է ԱլՔաիդայի իրականացրած ռմբահարումների և դրանց հետևանքով առաջ եկած մարդկային կորուստների վրա, ինչպիսիք են 2001 թ. Առևտրի համաշխարհային կենտրոնի պայթեցումն ու Պենտագոնի վրա կատարված հարձակումը՝ 3000 զոհով, կամ Մադրիդում (Իսպանիա) 10 ռումբի և 4 գնացքի պայթեցումները՝ 200 զոհով ու բազմահազար վիրավորներով։ Ինչևէ, ԱլՔաիդայի նման իսլամական խմբավորման համար իրականությունն ավելին է, քան այս կամ այն կառավարության կամ մարդկանց խմբի դեմ զուտ սադրանքը։ Դա ունի հետևյալ պատճառները։ 1. Ուոլզերի մեկնաբանության համաձայն, քաղաքացիականներն անմեղ չեն համարվում, այլ դիտարկվում են որպես պայքարի մասնակից։ Բին Լադենը, օրինակ, ԱՄՆ-ի կառավարությանն ու ժողովրդին ընդհանրական թշնամի հայտարարելու պատճառը բացատրում է նրանով, որ ԱՄՆ-ի քաղաքացին հարկ է վճարում, իսկ ամերիկյան զինվորը, լինելով քաղաքացի, ներկայացնում է սեփական կառավարությունը։ Այլ կերպ ասած՝ Ալ-Քաիդան իր հակառակորդի ամբողջ բնակչությունը դիտում է որպես թշնամի և հարձակման ենթակա օբյեկտ։ Ավելին, ըստ Բարաք Մենդելսոնի՝ «Ալ-Քաիդայի գաղափարաբանությունը ոչ միայն մարտահրավեր է որոշ երկրների ինքնիշխանությանը, այլև թիրախավորում է նույնիսկ իսլամական երկրների որոշ դրույթներ և հաստատություններ։ Ալ-Քաիդան մերժում է պետությունների իրավունքը այլ պետությունները ճանաչելու հարցում, հատկապես երբ խոսքը մուսուլմանական տարածքի մասին է»։ Այսպիսով՝ Ալ-Քաիդան ոչ թե ահաբեկիչների մի խումբ է, որը հարձակումներ է գործում անմեղ մարդկանց դեմ, այլ վերպետական կազմակերպություն, որի ջանքերն ուղղված են Իսլամական խալիֆաթի հիմնադրմանը։
Տվյալ խնդրում գաղափարաբանության կարևորությունը բացահայտելու համար դիտարկենք մեկ այլ ահաբեկչական խմբավորում՝ Հայաստանի ազատագրության հայ գաղտնի բանակը (ASALA), որի նպատակը Հայկական հարցին ի նպաստ գործելու համար գերտերությունների ուշադրությունը բևեռելն էր։ Ուստիև դրա հարձակումներն ուղղված էին թուրք այն քաղաքական գործիչների և անձանց դեմ, ովքեր ժխտում էին հայոց ցեղասպանության իսկությունը։ Պարզ է, որ հայկական ահաբեկչական խմբավորումը նպա-
տակ չուներ ստեղծելու հայկական պետություն, որը պիտի միավորեր Մերձավոր Արևելքը մեկ երկրի սահմաններում, կամ հարկադրեր հայկական սփյուռքին պատերազմ սկսելու Թուրքիայի դաշնակիցների դեմ։ Մինչդեռ Ալ-Քաիդայի գաղափարական սպառնալիքի աղբյուրը Արևմուտքի դեմ զինված ջիհադ սկսելու կոչն է հենց, որը Սայիդ Կուտբի (Sayyid Qutb) գրվածքներից քաղված գաղափարական կաղապարների հենքի վրա քայլեր է կատարում մուսուլման բնակչությունը ոտքի հանելու և միջազգային բնույթի համաշխարհային ապստամբություն սկսելու ուղղությամբ:
Այսպիսով՝ Ալ-Քաիդայի ռազմավարությունը բաղկացած է մի քանի կետերից՝ ապրել և գործել կոշտ իսլամի սկզբունքներով, տապալել արաբական այն կառավարությունները, որոնք Ալ-Քաիդան չի համարում իսլամական, արտաքսել «խաչակիրներին» և «անհավատներին» Արաբական թերակղզու տարածքից, և իսլամական այլ խմբավորումների օժանդակությամբ հիմնադրել համաշխարհային Իսլամական խալիֆաթ։ Շարունակելով միտքը՝ նշենք, որ իսլամական մեկ այլ արմատական շարժման՝ Համասի փորձը քննելիս պարզ է դառնում, որ վերջինիս վտանգը դրա գաղափարաբանությունը չէ՝ այն ուղղված չէ աշխարհակարգի փոփոխությանը, քանի որ Համասի ուշադրությունը կենտրոնանում է հրեական պետության և սիոնիզմի վրա, իսկ կազմակերպությունն ինքը իսլամի անունից կռվում է հանուն տարածքի ազատագրման և իսլամական պետության հիմնադրման։ Այսպիսով՝ Ալ-Քաիդան ոչ թե պարզ ահաբեկչական խմբավորում է, այլ սեփական գաղափարախոսությամբ զինված արմատական իսլամական կազմակերպություն, որը կոչ է անում աշխարհի բոլոր մուսուլմաններին միավորվելու իր հովանու ներքո։
2. Չնայած լրագրող Ջեյսոն Բըրքը (Jason Burke) Ալ-Քաիդան դիտարկում է որպես աֆղանական պատերազմի ընթացքում զավթիչների դեմ պայքարող մարտիկների խումբ, և համարում, որ այն ընդամենը Խորհրդային Միության դեմ իսլամի անունից մարտնչող սովորական պարտիզանական կազմավորում է, որը չունի կազմակերպական բջիջներ և կոմունիկացիոն ցանց՝ իրական սպառնալիքը արմատական իսլամի հիմնումն էր և արաբական մուսուլմանական պետությունների հետ նրա խորքային բանավեճը այնպիսի հարցերի շուրջ, թե, օրինակ, ինչ հիմքի վրա պետք է կառուցվի իսլամական աշխարհը և ով է արժանի այն կառավարելու։
Ինչպես նշում է Ռոհան Գունառատնան (Rohan Gunaratna), «Ալ-Քաիդան համաշխարհային նկրտումներով ջիհադական կազմակերպություն է։ Իր առաջնային մանդատը պահպանելով՝ դրա գերագույն նպատակը ամբողջ աշխարհի իսլամական շարժումներին և մուսուլման զանգվածներին ոգեշնչելն ու հրահրելն էր հարձակվելու իսլամն ու մուսուլմաններին վտանգի ենթարկողների վրա»։ Ի հավելումն նշենք, որ Բին Լադենը սաուդյան վարչակարգին մեղադրում է հակաիսլամականության մեջ՝ ԱՄՆ-ի ու արևմտյան այլ երկրների հետ առնչություններ ունենալու պատճառաբանությամբ։ Ջեֆրի Հեյնզը (Jeffrey Haynes) իր հերթին բացահայտում է Էրիտրեայում, Սոմալիում, Եգիպտոսում, Պակիստանում և Սաուդյան Արաբիայում 1990-ականներից ի վեր Ալ-Քաիդայի ունեցած առնչությունները, և նշում այդ կազմակերպության՝ որպես արմատական իսլամական կառույցի մասին ընկալման ձևավորման մասին։ Ռոյթերզի մեջբերումը, օրինակ, ունի հետևյալ տեսքը. «Սաուդյան Արաբիայի կողմից Ալ-Քաիդայի հետ կապված 113 մարտիկի, այդ թվում՝ մահապարտ ահաբեկիչների 2 խմբի ձերբակալությունը ցույց է տալիս, որ աշխարհի թիվ մեկ նավթարդյունաբերող երկրում ջիհադիզմի սպառնալիքը չի վերացել…»։ Ալ-Քաիդայի վտանգը հիմնականում բարձր տեխնոլոգիաների և ինտերների միջոցով դրա գաղափարաբանության տարածման մեջ է։ Աբդ ալ-Բարի Ատուանը (Abdel Bari Atwan) հատուկ մատնանշում է ինտերնետի կարևորությունն Ալ-Քաիդայի ռազմավարության մեջ և ջիհադական 4,500 կայքերի գոյությունը, որոնք միավորում են գաղափարապես մոտ մարդկանց և պրոպագանդում հավատացյալներին միանալու ջիհադին և ազատագրելու մուսուլմանադավան ազգը «անհավատներից»։ Ուստի, սպառնալիքը ոչ միայն ահաբեկչական կառույցի հարուցած բռնությունն է, այլ դրա գաղափարաբանությունը, որը մուսուլմանների շրջանում արմատական տրամադրություններ է տարածում։ Ինչ վերաբերում է բուն սպառնալիքին, ապա պետք է նշել, որ Ալ-Քաիդան ինտերնետն օգտագործում է ոչ միայն իր տեսակետները տարածելու համար, այլև ակտիվ աշխատանքներ է տանում ռեգիոններում։ Վտանգի կորիզը սա է, քանի որ խնդիրը ոչ միայն նրա կողմից ֆինանսավորվող մարտիկներն են, այլ գաղափարական վտանգի ահագնացումը։ Ինչպես գրում է Ռոհան Գունառատնան՝ «ներկայումս Ալ-Քաիդայի իրական ուժն իր կողմից վարժեցված, ֆինանսավորված, զինված և ամենակարևորը՝ գաղափարապես մշակված տարաբնույթ խմբավորումներն են։ Ալ-Քաիդայի ցանցը (Ալ-Քաիդայի խմբավորումներ + համագործակից կազմակերպություններ) և գաղափարապես դուստր բջիջները կազմում են Ալ-Քաիդա կոչեցյալ շարժումը»։ Այդ իսկ պատճառով էլ Քիլքալենը հակաահաբեկչականից ավելի ևս կարևորում է հակաապստամբական գործողությունները, որովհետև Ալ-Քաիդան հանրության շրջանում մեծ աճ է գրանցել, և դրա գաղափարախոսությունն ուժեղ է։ Լրագրողը, սակայն, նշում է նաև տարածաշրջանին տիրանալու հարցում Ալ-Քաիդայի անարդյունավետությունը։ ԳԱՂԱՓԱՐԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄ. ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ԱՇԽԱՐՀԸ՝ ԱՐՄԱՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԹԻՐԱԽ Ակնարկի այս հատվածում ես կփորձեմ ընդդիմախոսել արմատավորված այն պատկերացմանը, թե Ալ-Քաիդայի գործողությունները լոկ ուղղված են Արաբական թերակղզում օտարերկրյա ներկայության դեմ, և իբր այն ոչ մի նպատակ չունի գրավելու մուսուլմանական աշխարհն ու փոխելու դրա պետական-հասարակական կացութաձևը։ Անգամ եթե դա այդպես է, Ալ-Քաիդայի պասիվ գոյությունն անգամ չի նշանակում, թե սպառնալիքն ուղղված է միայն օտարերկրյա սուբյեկտներին։
6
Մուսուլմանական աշխարհում և արաբական երկրներում արմատականների ու գործող կառավարությունների բախումն ակներև է։ Իրական սպառնալիքն ուղղված է քաղաքական և կրոնական գործող կառուցվածքին՝ որպես Ումման միավորելու խոչընդոտների։ Չնայած Ալ-Քաիդան Արաբական թերակղզու տարածքում մի շարք հարձակումներ է հեղինակել ընդդեմ ամերիկյան և արևմտյան երկրների քաղաքացիների, մեկնաբանել է իր թշնամանքը տարածաշրջանում արևմտյան ազդեցության առկայությամբ և անընդունելի համարել Սաուդյան Արաբիայի հարստության բռնազավթումն Ամերիկայի կողմից և այլն, Ալ -Քաիդայի իրական վտանգը ներկայիս վարչակարգերի հանդեպ դրա ներհակ կեցվածքն է։ Ինչպես նշում են Քուինթան Վիկտորովիցը (Quintan Wiktorowicz) և Ջոն Քալնթերը (John Kalnter), «ջիհադիստները մեղադրում են սաուդցիներին և իսլամական աշխարհի մնացյալ վարչակարգերին իսլամին անհարիր վարքուբարքի մեջ, համարելով ուրացողներ, և նրանց հեռացնելու համար ջիհադի կոչ են անում»։ Ալ-Քաիդան ահաբեկում է սաուդյան կառավարությանը՝ պահանջելով հեռանալ երկրից։ Նմանապես, իսլամական աշխարհի կառավարման վերաբերյալ գաղափարախոսության և մոտեցումների տարբերությունների պատճառով Ալ-Քաիդայի արմատականները հակասության մեջ էին սաուդյան վարչակարգի հետ՝ ընդդիմանալով նրան և պատրաստակամություն հայտնելով փոխելու իսլամի ընկալումն Արաբական թերակղզում: Ավելին, Բին Լադենը սաուդյան վարչակարգին մեղադրում է իսլամի խնդիրների նկատմամբ ամերիկյան արտաքին քաղաքականության դրույթները նույնությամբ վերարտադրելու և Պաղեստինում ու Իրաքում մուսուլմանների իրավունքները պաշտպանել չկարողանալու մեջ։ Արդյունքում Ալ-Քաիդան ինտերնետի միջոցով պատերազմ է հայտարարում վարչակարգին և, քարոզչության օգնությամբ, պայքարը տեղափոխում գաղափարական դաշտ։ Սիրիայի նախագահի բառերով՝ «…Ալ-Քաիդայի ծայրահեղական
գաղափարախոսությունը շարունակ աճող աջակցություն է ձեռք բերում …սուննի մուսուլման աշխարհում …և ընդլայնում իր ցանցն աջակիցների նոր սերնդի շրջանում»։ Այսպիսով՝ վերոբերյալ մտքերն ու մեջբերումները պարզորոշ վկայում են մուսուլմանների միջև սառը պատերազմի ահագնացման և Ալ-Քաիդայի գաղափարաբանությունից առաջացած սպառնալիքի մասին։ Ի հավելումն՝ արժե նշել այն քայլերը, որոնք ձեռնարկվել և ուղղվել են ընդդեմ արմատական Ալ-Քաիդայի սպառնալիքի, ինչն ակներև է դարձնում արմատականների գաղափարական վտանգի ծավալման նկատմամբ գիտնականների և փորձագետների մտահոգությունը։ Օրինակ, Հորդանանի Աբդուլլա II թագավորը հանդիպում է կազմակերպում մուսուլման գիտականների հետ և կոչ անում նրանց դատապարտել արմատական շարժումների պարտադրած գաղափարաբանությունը։ Ավելին, Դեյվիդ Քիլքալենը մեզ ի ցույց է դնում Ալ-Քաիդայի մասին բացառիկ իրականությունը՝ որ այն ոչ թե ավանդական ահաբեկչական շարժում է, այլ համաշխարհային ապստամբություն, որը մուսուլմանական աշխարհին կոչ է անում միավորվելու և ձևավորելու խալիֆաթ։ Այս իսկ պատճառով էլ Ալ-Քաիդայի դեմ պայքարում հեղինակը հակաահաբեկչականից ավելի կարևոր է համարում հակաապստամբական գործողությունները։ Սաուդյան իշխանությունները ձեռնարկել են հակաարմատականացման արշավ, որը միտված է հասարակությունը կրթելուն և ազգաբնակչությունն արմատական գաղափարաբանությունից պաշտպանելուն։ Այսպիսով, չնայած սույն ակնարկի նպատակն Ալ-Քաիդայի վտանգները ցուցադրելն է՝ կառույցին հաղթելու վերաբերյալ գիտնականների և փորձագետների արտահայտած մտքերն օգնում են սպառնալիքի ակունքները տեղորոշել նրա գաղափարաբանության մեջ, այլ ոչ միայն իրագործած բռնություններում։
Իր գաղափարները տարածելու գործում Ալ -Քաիդայի կարողությունները վտանգի են ենթարկում միջազգային իրավակարգը, քանի որ դա բարդացնում է աշխարհով մեկ համագործակցող արմատական շարժումների դեմ քայլերի ձեռնարկումը։ Ինչպես նշում է Ռոհան Գունառատնան, չնայած
ամերիկյան ներխուժումից հետո Ալ-Քաիդան մասամբ անարդյունավետ էր գործում՝ Համաշխարհային Ջիհադը (Global Jihad) շարունակում է դեռևս վտանգավոր մնալ և պահպանել է իր կապերը տարածաշրջանային ու համաշխարհային բջիջների հետ։ Իսկապես, Ալ-Քաիդայի կապը հարավարևելասիական արմատական ահաբեկչական շարժման՝ Ջեմա’ա Իսլամիայի (JI, «Իսլամական միաբանություն») հետ հենվում է մուսուլմանական աշխարհը մեկ իսլամական միության մեջ միավորելու գաղափարախոսության վրա, իսկ երկու կազմակերպությունների ղեկավարների հավատարիմ հարաբերությունները ցույց են տալիս ահաբեկչական նման խմբավորումներում գաղափարախոսության ազդեցիկության խորությունը։ Ալ-Քաիդայի և Ջեմա’ա Իսլամիայի նմանօրինակ փոխադարձ աշխարհընկալումը հանգեցրել է դրանց ներգրավվածությանն այնպիսի ահաբեկչական գործողություններում, ինչպիսին է ինքնաթիռի առևանգումը Բանգկոկում։ Այսպիսիով՝ վերոնշյալ քայլերը պարզորոշ ցույց են տալիս են արմատական գաղափարաբանության կարևորությունը և դրա պարունակած վտանգները միջազգային իրավակարգի համար այն մեծ ազդեցության առումով, որ կարող է ունենալ տարբեր տարածաշրջաններում գործող կազմակերպությունների միավորումը։ ԱՐԵՎՄՈՒՏՔԸ՝ ԱՐՄԱՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԹԻՐԱԽ
Վերջին տարիներին արևմտյան երկրներում ահաբեկչական հարձակումներ տեղի ունեցան, որոնցում ուշադրություն գրավեց գերազանցապես բռնության գործոնը։ Համարվեց, որ դա Ալ-Քաիդայի ուղերձն է արևմտյան երկրներին՝ հեռանալու Աֆղանստանից և իսլամական մյուս պետություններից։ Ինչևէ, ավելի մանրամասն քննությունը ցույց է տալիս, որ արևմտյան ճակատում Ալ-Քաիդայի հարուցած սպառնալիքն ավելին է, քան արմատական ահաբեկչության վրա ուշադրություն սևեռելու փորձը։ Նպատակը երկշերտ է։ Առաջինը՝ արթնացնել մուսուլմանադավան սփյուռքն ու ներգրավել այն «խաչակիրների» դեմ ուղղված «միացյալ խալիֆաթ» կոչեցյալ նախագծում։ Երկրորդը՝ ցուցադրել արևմտյան մշակույթի հանդեպ ունեցած ատելությունն ու այն համոզմունքը, թե Ալ-Քաիդան ունակ է հաղթելու ամենահզոր տերությանը։ Այստեղից հետևում է, որ վտանգը ոչ միայն ահաբեկչական հարձակումներն են, այլև Եվրոպայի մուսուլման բնակչությունն արմատականացնելու՝ որոշ խմբավորումների ջանքերը, ինչն իր հերթին անկարգություններ կառաջացնի այդ մարդկանց բնակության վայրերում։
7
Քաիդայի գաղափարաբանությունը համահունչ է Սեմյուել Հանթինգթոնի (Samuel Huntington’s) այն եզրակացությանը, ըստ որի արմատական իսլամը միջազգային իրավակարգի գլխին կախված հաջորդ սպառնալիքն է։ Չմոռանանք նաև Սայիդ Կուտբի այն պնդումը, որ իսլամն ու Արևմուտքը չեն կարող միմյանց հարմարվել և խաղաղ գոյատևել։ Մուսուլման բնակչությունը թիրախի տակ առնելիս արմատական իսլամիստների ռազմավարությունը բացառիկ մեթոդներ է ձեռնարկում՝ օգտագործելով մզկիթներ, ինտերնետ, տարաբնույթ միավորումներ ու հանձնակատար գիտնականների, որոնք արմատական գաղափարների տարածմամբ ձևավորում են ծայրահեղականություն և թշնամանք։ Ավելին, Ալ-Քաիդան մեծ կշիռ ու փորձառություն ունի մարդկանց մեջ արմատական գաղափարներ սերմանելու գործում և քարոզում է միանալ «անհավատների» ու նրանց դաշնակիցների դեմ պայքարին։ Օրինակ՝ մադրիդյան պայթեցումների ետևում կանգնած է Իսլամական Մշակույթի Կենտրոնը, հայտնի որպես «Մզկիթ 30», որն արմատական գաղափարներ է տարածում, և հանցագործություններև կազմակերպման գործում համախոհ մարդկանց միավորելու մեծ կարողություն ունի։ Նմանապես, Լոնդոնի Բիսթոնի մզկիթում (Beeston’s Mosque) և մերձակա համայնքում արմատականները հաջողացրել են գետտո ստեղծել, որում ջիհադը խոսակցությունների հիմնական նյութն է։
Ավելին, ԱՄՆ-ում արմատական ՀԿ-ները վեր են ածվում ահագնացող սպառնալիքի՝ տարածելով արմատական մտածողների գրվածքները, կազմակերպելով հավաքներ և երիտասարդ սերնդին արմատական հայացքներ քարոզող դասընթացներ և այլն։ Ուստի, անկախ նրանից, այդ տեսլականը հաջողություն ունի, թե ոչ, վերոնշյալ օրինակներից պարզ է դառնում, որ իրական սպառնալիքը գալիս է գաղափարախոսությունից և նրանցից, ովքեր քարոզում են արմատական ուսմունք և ապրելակերպ։ Որպես հետևանք՝ արևմտյան երկրների մուսուլման բնակչությունը սկսել է ավելի ակտիվորեն առաջ քաշել պատշաճ պայմաններում իսլամով կենցաղավարելու իր իրավունքները և եվրոպական իշխանություններից պահանջում է բացել իգական դպրոցներ, անասուններին մորթել համաձայն ծիսակարգի, պայքարում է գլխաշորով ծածկվելու սովորույթի պահպանման համար և այսպես շարունակ, ինչը հանգեցնում է Եվրոպայում արմատականության աճին, ինչն էլ Ալ-Քաիդայի՝ հակաահաբեկչության դեմ պայքարի մարտավարության ամենակարևոր տարրերից է։ Այսպիսով՝ արմատականներից եկող սպառնալիքի կորիզը աշխարհի տարբեր մասերում արմատական իսլամական ինքնության ձևավորումն է, այլ ոչ թե ինչ-ինչ թիրախներին ուղղված հարձակումները։ Հարկ է մատնանշել նաև եվրոպական պետությունների նախաձեռնած հակաարմատականացման ջանքերը, ինչը ցույց է տալիս, որ այդ երկրներում գիտակցում են հանրության ներսում ակտիվ գործող արմատական խմբավորումների հարուցած վտանգը։ Օրինակ, Նիդեռլանդների իշխանությունները վտանգ են տեսնում ոչ միայն երկրի անվտանգության առումով, այլև նրանում, որ արմատականները ձգտում են մեկուսացնել մուսուլման բնակչությանը, ինչը կարող է հանգեցնել ժողովրդագրական հիմախնդիրների։ Ըստ Դեյվիդ Քիլքալենի՝ արմատականության անարգել աճին նպաստող մեկ այլ գործոն է Ալ-Քաիդայի դեմ հակաահաբեկչական պայքարի անարդյունավետությունը, քանի որ այդ կազմակերպությունն իր գաղափարախոսության միջոցով ներթափանցում է ակտիվ քաղաքականություն վարող տեղային ցեղերի շրջանակ։ Սա նշանակում է, որ Ալ-Քաիդան ոչ թե դասական ահաբեկչական խմբավորում է կամ անջատողական շարժում, այլ համաշխարհային ընգրկման արմատական կազմակերպություն՝ սեփական գաղափարաբանությամբ և աշխարհի տարբեր կողմերում ունեցած աջակիցներով։
Ուստի, նման կազմակերպության հետ գործ ունենալիս իշխանությունները պետք է առաջին հերթին մարտահրավեր նետեն դրա գաղափարաբանությանը և հանրությանը տեղյակ պահեն արմատականների որդեգրած միջոցների վնասակար և անթույլատրելի բնույթի մասին։ Երկրորդ խնդիրն ԱլՔաիդայի թշնամական տրամադրվածությունն է ԱՄՆ-ի հանդեպ ոչ թե զուտ քանի որ այն ըստ էության հիմնական զավթիչ ուժն է իսլամական աշխարհում, այլ որովհետև արմատական իսլամիստական գաղափարաբանությունն անհամատեղելի է արևմտյան մշակույթի հետ և Արևմուտքին համարում է հակառակորդ։ Դրա պատճառով էլ ստեղծված հակամարտության ներկապնակում արմատական գաղափարաբանության առաջնահերթությունը մտածել է տալիս, որ ԱլՔաիդան ոչ թե մի ահաբեկչական շարժում է, որը պայքարի է բռնվել ԱՄՆ-ի հետ մուսուլմանական հողերի ազատագրման համար, ինչպես կարծում է Ջեյսոն Բըրքը ԱլՔաիդայի մասին՝ իբրև թե այն հեռու է գաղափարականությունից և քաղաքակրթությունների բախման ձևակերպումից, իսկ տարվող պայքարը զուտ քաղաքական է՝ պայմանավորված Արաբական թերակղզում օտարերկրյա ազդեցության առկայությամբ, այլ իրականում որովհետև ԱՄՆ-ը Արևմուտքի առաջատար երկիրն է, իսկ Ալ-Քաիդան կառուցում է մի գաղափարախոսություն, որը հակադրվում է հենց արևմտյան արժեքներին, դառնում դրանց թշնամին, ուստիև պայքարը ոչ թե տարածքային է կամ միտված թշնամուն վնասելուն, այլ գաղափարական։ Իսկապես, ինչպես Բին Լադենն է ասում՝ «…ճակատամարտը Ալ-Քաիդա կազմակերպության և խաչակիրների միջև չէ, այլ մուսուլմանների՝ իսլամի ժողովրդի և համաշխարհային խաչակիրների»։ Ավելացնենք, որ Բուշի վարչակարգի կողմից ահաբեկչության խնդիրն ամբողջ իսլամի վրա առհասարակ ընդհանրացնելու քաղաքականությունը, մուսուլմանական ու արաբական երկրների հետ բարեկամական հարաբերություններ հաստատելու անկարողությունը և իսլամը որպես թշնամի դիտարկելը առավել ևս ընգծեցին այն, որ բախումը քաղաքակրթական է, իսկ սպառնալիքը գալիս է գաղափարաբանությունից, քանի որ արմատական իսլամը կոչ է անում թշնամուն փնտրել ի դեմս միջազգային իրավակարգի։ Սույն ակնարկը ցույց է տալիս, որ Ալ-Քաիդայի հարուցած սպառնալիքը զուտ բռնությունը չէ, այլ իսլամի բոլորովին նոր ընկալում հաստատելուն միտված գաղափարաբանությունը և վերջինս կյանքի կոչելու պատրաստակամությունը։ Շարադրանքի ընթացքում այլ ահաբեկչական կառույցների՝ արմատական իսլամիստական Համաս և հայկական ASALA կազմակերպությունների համեմատությամբ բացահայտվեց Ալ-Քաիդայի առաջ քաշած արմատական իսլամիստական գաղափարաբանության բնույթը։ Առաջինը, ծագած լինելով հանդերձ միևնույն իսլամիստական արմատից, կենտրոնանում է Մերձավոր Արևելքում սիոնիզմի և Իսրայել պետության դեմ պայքարի վրա։ Երկրորդը, որպես թիրախ ընտրելով թուրք դիվանագետներին, ավելի ցուցադրական բնույթ ուներ և ցանկանում էր միջազգային հանրության ուշադրությունը բևեռել Հայկական Հարցին։ Իսկ ինչ վերաբերում է Ալ-Քաիդային, այս հոդվածում ցույց տրվեց դրա գաղափարաբանության բացառիկությունը և այն քողարկված ուղերձը, որն առաջ է քաշվել ընդդեմ Արևմուտքի՝ ընդհանրապես, և մուսուլմանական կառավարությունների՝ մասնավորապես։
8