Samen inburgeren kempen
een project met als partners Vormingplus Kempen vzw, Prisma vzw, OCMW Mol, DSO Mol, Gemeente Mol, OCMW Geel, Stad Geel, Stad Turnhout, Stadsregio Turnhout, OCMW Hoogstraten en Stad Hoogstraten
intro In het Turnhoutse arrondissement werken vier gemeentebesturen (Turnhout, Mol, Geel en Hoogstraten) samen met Vormingplus Kempen en Prisma om het Vlaams model van inburgeringscoaches concreet te laten werken.
In die gemeenten werden tientallen duo’s gevormd met inburgeringscoaches en inburgeraars. Met Samen Inburgeren zijn we ondertussen 140 duo’s verder en talrijke interculturele activiteiten rijker. Halfweg het drie jaar durende traject, lijkt het ons het ideale moment om dit project in de kijker te zetten. In dit boekje vind je het verhaal van de voorbije maanden.
We zijn echte vrienden geworden Turnhout, inburgeraar
de Antwerpen-test
Inburgeren is een duobaan
‘De multiculturele samenleving is mislukt,’ beweren sommige kwatongen. Het project Samen Inburgeren wil het tegendeel bewijzen. In maart 2010 gaf minister Bourgeois het startschot voor de actie die het inburgeringsproces moet bevorderen.
Bij onze Noorderburen doet men al langer een beroep op vrijwillige taalcoaches. Sinds 2008 werden er al 20.000 Het opzet is heel eenvoudig: een anderstalige nieuwkomer taalkoppels gevormd. ‘Samen Inburgeren’ is in proeffase wordt gekoppeld aan een coach die hem op een informele en uitgetest in Antwerpen en in Liedekerke. Vormingplus gastvrije manier wegwijs maakt in de gemeente. Samen trekken begeleidde daar de coaches en inburgeraars bij hun ze minstens een half jaar met elkaar op en doen twee keer per kennismakingsproces. “We noemen het niet graag een maand activiteiten die ze allebei interessant vinden. Naar de project”, zegt Sue Tack van Vormingplus Antwerpen. “Dat film gaan, samen koken of winkelen: alles kan, zolang er maar impliceert dat het ooit zal stoppen. Je kan er als organisatie wel veel gepraat en gedeeld wordt. mee ophouden maar idealiter is het iets dat zich in de toekomst Elk jaar verwelkomt Vlaanderen 40.000 nieuwkomers. De gaat blijven voortzetten en ontwikkelen.” meesten van hen volgen verplicht een inburgeringscursus, maar In 2010 haalde Vormingplus Antwerpen de opdracht voor het daarna voelen ze zich niet automatisch thuis in hun nieuwe ontwikkelen van een Vlaams model voor inburgeringscoaches land. Een gebrekkige taalkennis is vaak een struikelblok om binnen. Daarvoor werkte het samen met het onderzoeksbureau contact te leggen met hun Vlaamse buren en de drempel om Tempera en het onthaalbureau voor nieuwkomers. “We wilden zich aan te sluiten bij een vereniging of buurtcomité is dan vaak de mensen een kader bieden waarbinnen ze elkaar konden al helemaal te hoog. Het project ‘Samen Inburgeren’ neemt die ontmoeten. Het is meer een een-op-eenrelatie en dat geeft een drempel stap voor stap. andere dynamiek dan binnen een groep.
Briljant van opzet
Samen inburgeren haalt ver weg dichtbij, heel dichtbij.
Op de thee op het slotmoment 2012 in Turnhout
Daar is er ook wel ontmoeting maar die is minder diepgaand en persoonlijk. Je hebt heel veel nieuwkomers die op zoek zijn naar sociale contacten of meer informatie over de stad waar ze wonen. Sommigen krijgen dit automatisch van een goede buurvrouw die hen spontaan opvangt, die hen eigenlijk coacht zonder dat het zo moet heten. Anderen hebben dat geluk niet en hebben toch wel baat bij iets als ‘Samen Inburgeren’.”
Uiteenlopende motieven Ook de motivatie om deel te nemen was heel uiteenlopend. “Je had mensen die heel sociaal zijn en die graag nieuwe mensen leren kennen. Er waren er ook die vonden dat ze de nieuwkomers iets konden leren: ‘ik kan hen over mijn stad vertellen en over onze tradities.’
Daarnaast waren er zeker ook coaches die het in een breder kader plaatsten en vanuit een maatschappelijk standpunt naar ons kwamen: ‘het multiculturele vraagstuk lost zichzelf niet op en dus kunnen we er maar beter ons steentje toe bijdragen in plaats van te wachten tot politici iets doen.’ Dat is een mooie drijfveer.”
Koppels komen en gaan Net zoals in het gewone leven gingen ook hier enkele koppels uiteen. “Dat kan je van tevoren niet 100 % inschatten. Wat we wel zagen, was dat de redenen daarvoor bijna altijd buiten het project lagen: zo waren er bijvoorbeeld mensen die plots voor een zieke vader moesten zorgen en geen tijd meer hadden voor het project.
De meesten waren heel tevreden over hun taalpartner.”
Samen Inburgeren sluit mooi aan Het traject van Samen Inburgeren is complementair aan datgene wat de nieuwkomers al aangeboden krijgen zoals de verplichte inburgeringscursus en de lessen Nederlands. “Op pad leren ze de spreektaal en die kan wel wat verschillen van de taal die ze op de schoolbanken leren. Die kleine weetjes, daar waren ze heel dankbaar voor.”
Van café tot autokeuring “Onze taalkoppels hebben echt van alles samen gedaan. Er zijn de eenvoudige dingen zoals op café gaan en een babbeltje slaan of samen koken.”
adresjes uitwisselen (startmoment turnhout 2013)
We doen gewoon eigenlijk wat goede vrienden samen doen; koken voor elkaar, op cafe gaan, babbelen, ... veel plezier maken! inburgeraar Mol
Volgend jaar ga ik samen met hem naar zijn geboorteland. Daar zal zijn familie ons ontvangen... en dan wordt hij mijn coach! (coach Mol)
“Ik herinner me ook het verhaal van iemand die zijn nieuwe vriend had meegenomen naar een schooltheater. Die inburgeraar had nog nooit een theater gezien dus dat was meteen een inwijding in het culturele leven. Daarnaast zijn er ook de praktische dingen waar de inburgeraars nood aan hebben: eens meegaan naar een OCMW of een stadsdienst, een keer samen telefoneren om iets te regelen. Er was zelfs een vrouwelijke coach die de inburgeraar had meegenomen toen zij naar de autokeuring moest. De nieuwkomer: ‘Wow, jij doet dat als vrouw helemaal alleen?’”
Eigenlijk zijn de inburgeraars die ingeburgerd zijn de beste coaches hé. Zij weten beter dan wie ook hoe moeilijk het is in het begin en aan welke dingen je het meeste nood hebt.”
“Het project is zeker geslaagd voor mij. Dat diepmenselijk en warm contact dat er kan zijn tussen twee mensen die zich engageren voor iets, dat is iets wat je in een groep niet kan bereiken. Eén van de sterkste punten van het project is zeker dat het zelfvertrouwen van de nieuwelingen toeneemt om te durven spreken en nieuwe plekken te bezoeken. De zin om te gaan verkennen is aangewakkerd. Dat de nieuwe Belgen zich nu massaal gaan inschrijven in verenigingen en allerhande Missie geslaagd comités is misschien wat veel gezegd, maar het is een stap in “De koppels in Antwerpen trokken een jaar met elkaar op. de juiste richting. Ik ben heel benieuwd waar we binnen tien Toen we na die periode vroegen of de coaches opnieuw wilden jaar gaan staan en of het systeem dan ingebakken zit in onze meedoen, zeiden de meesten ja. Anderen wilden liever nog wat maatschappij langs de beide kanten.” wachten omdat het wel veel tijd vraagt. Ook de nieuwkomers wilden zeker verder doen. Aan de inburgeraars die al redelijk ver stonden, hebben we dan ook gevraagd of zij zelf als coach wilden fungeren en dat zagen sommigen wel zitten.
kennismaken in mol op het startmoment
Multicultureel
‘daten’
basri en lieve, een turnhoutse inburgeraar met zijn coach
Vormingplus Kempen engageerde zich samen met vzw Prisma en de diversiteitsconsulenten van Turnhout, Geel, hoogstraten en Mol om het traject in de Kempen op poten te zetten. In maart 2011 gingen in Turnhout 46 deelnemers voor de eerste keer op pad.
“De taalkoppels werden niet lukraak gevormd,” zegt Janna Janssens van Vormingplus Kempen. “Toen ze zich hebben ingeschreven, werden zowel de inburgeraars als de coaches individueel uitgenodigd voor een gesprek. We hadden een vragenlijst opgesteld over hun hobby’s en hun gezinssituatie. We moesten weten wie ze waren om de best mogelijke koppels te vormen. Eigenlijk waren we op dat moment een beetje een datingbureau.”
Ontmoetingsdag In mei was het tijd voor een eerste evaluatie. Op de ontmoetingsdag in ’t Antwoord in Turnhout konden de coaches en de inburgeraars tijdens een brunch ervaringen uitwisselen.Inburgeren lukt beter met een persoonlijke coach “Mijn coach heet Lieve,” vertelt Basri Calis uit Turkije. “Haar naam zegt wel iets over haar karakter. Het is inderdaad een hele lieve. Ik hoop dat ik een vriendin voor het leven gevonden heb.” Coach Lieve Dorenberg beaamt dat. “Ik denk niet dat we elkaar na zes maanden uit het oog zullen verliezen.” Lieve
benadrukt ook dat het project een winwinsituatie oplevert voor alle deelnemers. “Ik ben zelf van Essen afkomstig en woon nog maar 8 jaar in Turnhout. Basri woont hier eigenlijk al langer dan ik. Soms lijkt het dat ik diegene ben die aan het integreren is.“ “Basri gaat waarschijnlijk opkomen voor de gemeenteraadsverkiezingen en hij probeert mij zover te krijgen dat ik ook mee doe. Tja, ze hebben vrouwen nodig op de lijst. Voorlopig heeft hij me nog niet kunnen overhalen.”
Wijze les Ook Danielle Grandsard beaamt dat voor beide partijen heel wat culturele rijkdom te rapen valt. Zij werd in maart gekoppeld met Altanchimeg Jantsannyam uit Mongolië. Een perfecte combinatie, vindt ze. “Toen ik hoorde dat Alta uit Mongolië kwam, was ik heel blij. Dat land en de cultuur hebben me altijd gefascineerd. Onze eerste uitstap was een wandeling naar het Winkelsbroek, een natuurgebied in Zevendonk. Alta vertelde me dat sommige plekken daar haar deden denken aan haar land.”
Nederlands is echt een moeilijke taal. Dankzij mijn coach heb ik al veel bijgeleerd inburgeraar Geel
Op enkele maanden tijd groeide de kennismaking tussen Alta en Danielle uit tot een hechte vriendschap. Een gesprek over hun moeders lag aan de basis daarvan. “Ik had net mijn moeder verloren,” vertelt Alta met tranen in de ogen, “en Danielle vertelde me over haar moeder die al 95 is. Ik vind het zo fantastisch voor haar dat haar moeder zo’n hoge leeftijd heeft bereikt. Volgende keer dat we elkaar zien, gaan we bij haar op bezoek. Ik kijk er nu al naar uit.”
Sommige inburgeraars betrekken hun coaches ook bij hun andere sociale activiteiten. “Ik zit in de vereniging Eva,” zegt Disna uit Sri Lanka. “Enkele weken geleden hebben we een multiculturele modeshow georganiseerd in het kader van Turnhout 2012. Mijn nieuwe vriendin Lieve Hendrickx heeft me toen goed geholpen. Daarom ga ik binnenkort bij haar thuis koken.”
“Het is soms moeilijk afspreken met Disna,” lacht Lieve. “Ze doet ongelooflijk “Alta’s moeder was ook een wijze veel vrijwilligerswerk: voor het Rode vrouw,” gaat Danielle verder. “Zij was Kruis, voor de Mondiale Raad en voor boeddhistisch maar ze vertelde Alta vzw Eva. Echt inburgeren moet Disna dat ze de religie van dat andere land dus niet meer. We werken dan ook moest overnemen wanneer ze naar vooral rond taal. Ik verbeter al eens een ander land zou verhuizen en dat een mailtje en we voeren gesprekken dit ook een deel van integratie was en via de telefoon.” Museumuitstapjes, dat de grondslag van alle religies toch cafébezoeken en sportieve activiteiten: de hetzelfde was, namelijk: elkaar graag zien koppels hebben nog veel om naar uit te en solidair zijn. Daarom heeft Alta haar kijken de volgende maanden, maar voor kinderen ook laten dopen. Ik vind dat een Lieve Lippens, die coach is van Angela mooi gebaar.” Frederic uit Liberia, staat er nog iets heel bijzonders te gebeuren. “Angela is Op café en in het moeder- zwanger,” zegt Lieve trots. “Dat wordt huis heel plezant, want nu kan ik samen met haar aftellen. Echt, ik heb het gevoel dat Zo’n tweemaal per maand trekken de ik haar al heel lang ken.” taalkoppels met elkaar eropuit.
Een traject in
stappen terugkommoment in mol in de gemeentelijke academie voor beeldende kunst
Eind 2011 sloten de verschillende Kempense Partners een samenwerkingsovereenkomst. De gemeente Mol (Dienst Samenlevingsopbouw), gemeente Geel (dienst Samenlevingsopbouw), Stad Turnhout (dienst diversiteit), en het OCMW van Hoogstraten vergaderen zo regelmatig met Vormingplus Kempen en Prisma Vzw in een bovenlokale Kempense werkgroep voor Samen Inburgeren.
Werving
Intakegesprekken
Om zoveel mogelijk mensen enthousiast te maken om een seizoen aan het project deel te nemen,als inburgeringscoach of als inburgeraar, starten we telkens een heuse wervingscampagne op. Flyers worden gedrukt en verspreid. In elke gemeente houden we dan een infolunch waarop alle mogelijke toeleiders de nodige uitleg krijgen over het project en aangemoedigd worden om deelnemers door te verwijzen.
De verschillende kandidaat-deelnemers werden per gemeente uitgenodigd voor een intakegesprek. Daar hebben we het uitgebreid over hun achtergrond en hun interesses , zodat we ze beter leren kennen.
Matching
Tweewekelijkse afspraken per duo
Die intakegesprekken zijn een prima basis om de kandidaten vlot te matchen. Door die uitgebreide screening kunnen we ze goed koppelen aan de voor hen meest geschikte inburgeringspartner.
Vanaf dan gaan de inburgeraars met hun coach tweewekelijks op pad. De duo’s ondernemen allerlei activiteiten en leren elkaar beter kennen.
Startmoment Alle deelnemers ontmoeten elkaar op het startmoment in hun gemeente. Inburgeraars en coaches krijgen er uitgebreid de kans om elkaar te leren kennen. We leggen ook nog eens de bedoeling en het verloop van het project uit. Hun eerste afspraakje om er samen op uit te trekken, wordt hier gemaakt.
Terugkommoment deelnemers Na een aantal maanden nodigen we per gemeente de duo’s uit om opnieuw samen te komen. Daar kunnen de deelnemers de andere duo’s leren kennen en ervaringen uitwisselen. Op die momenten proberen we interessante culturele activiteiten te organiseren, die de kennis over het lokale aanbod versterken en de toeleiding tot de lokale cultuur- en vrijetijdsmarkt verhogen.
Mogen wij volgend jaar opnieuw meedoen? Wij willen elkaar graag blijven ontmoeten inburgeraar en coach, Turnhout
Gezamenlijk uitstap EĂŠn keer per werkingsjaar brengen we alle Kempense deelnemers aan het project samen op een grote gezamenlijke activiteit. Tijdens het eerste Sameninburgeringsjaar brachten we zo met een 150 mensen een bezoek aan Bokrijk. Dit jaar brengen zowel de huidige deelnemers als de deelnemers van het
slotmoment 2012 in geel
vorige jaar een bezoek aan Trezart, het internationaal straatkunstenfestival.
Slotmoment deelnemers Als het werkjaar erop zit, vieren we de afloop en het succes van het traject. Op dat slotmoment nodigen we ook al onze partners uit.
Evaluatie met deelnemers
de bovenlokale Werkgroep
Uit de ervaringen van onze deelnemers leren we nog het meest: daarom bespreken we met hen alle facetten van het inburgeringproject. Halverwege een traject doen we dit voor de eerste keer, zodat we goed kunnen bijsturen en verbeteren. Bij het einde van het werkjaar doen we die evaluatie opnieuw, zodat we het volgende werkjaar nog sterker uit de hoek kunnen komen.
Doorheen het Sameninburgeringsproject kwam de bovenlokale werkgroep vaak samen. Ervaringen werden gedeeld, moeilijkheden opgelost, trajecten bijgestuurd en verbeterd. We leerden uit verschillende praktijkervaringen. Hierdoor werden noden en tekortkomingen snel gedetecteerd en verholpen. Kansen en successen werden dadelijk vermenigvuldigd en in de praktijk omgezet.
meningen sprokkelen bij de evaluatie in mol, 2012
Meer dan halfweg Nadat we dit traject in de vier gemeenten helemaal hadden doorlopen en afgerond, zetten we de puntjes nog eens op de i en stuurden we het traject bij waar nodig. Een nieuw en verbeterd werkjaar van Samen Inburgeren kon van start gaan met nieuwe groepen van inburgeraars en coaches. Momenteel zitten we meer dan halfweg ons tweede projectjaar....
Stuurgroep Taalstimulering Een prachtig effect van dit project is ook het ontstaan van de Stuurgroepen Taalstimulering in de Kempen. Alle partners die deelnemen aan de uitvoering van het Kempense Samen inburgeringsproject zijn geen onbekenden voor elkaar.
De voorbije jaren werkten ze samen aan de realisatie van projecten zoals bvb. Praatpunt. Voor die projecten bestonden al sterke stuur- en denkgroepen. Met de komst van het project Samen Inburgeren ontstonden daaruit de Stuurgroepen voor Taalstimulering. Naast de projectbesprekingen, wordt daar allerlei interessante en relevante informatie over taalstimulering, inburgering, ... verzameld, doorgelicht en zo nodig verder uitgewerkt. Onlangs werden de stuurgroepen taalstimulering van Mol, Geel en Balen samengevoegd tot één overkoepelende Stuurgroep Taalstimulering Zuiderkempen. Daarnaast bestaat er ook nog een stuurgroep taalstimulering in Turnhout. Die twee stuurgroepen werken ook themagebonden samen en uitgewisseld zodat de stuurgroep ondertussen één van de belangrijkste fora in de Kempen vormt over taal en inburgering.
turkse lunch, mol
zogezegd Voor mensen zoals mij is het belangrijk om iemand te kennen die je de weg kan wijzen... je de juiste richting op kan sturen Door samen inburgeren, ontmoet je écht mensen
inburgeraar Geel
coach ‘bekeken haar scheef’ omdat
Ik heb veel bewondering voor mensen zoals zij. Ze hebben zoveel verschrikkelijke dingen meegemaakt en lachen nog steeds... hoe ze dat doen, begrijp ik niet, maar we kunnen er nog wel iets van leren
ze door Samen Inburgeren met
coach)
inburgeraar hoogstraten
Ik dacht dat ik mijn vrienden kende, maar nu weet ik wie mijn echte vrienden zijn de vrienden van een Turnhoutse
‘vreemdelingen’ op pad ging. Zij had daar moeilijk mee.
Eigenlijk verschillen we helemaal niet zoveel als je zou denken coach
Het doet je nadenken over hoe goed we het hier eigenlijk hebben Coach
Wij zijn precies drie zussen als we samen zijn Ze doet zoveel moeite voor mij, ik weet niet hoe ik haar ooit kan bedanken
coach
coach Mol
inburgeraar
twee inburgeraars met coach
Samen inburgeren doet ons zoeken naar gemeenschappelijkheid. Hij vertelt vaak over de situatie in zijn thuisland... dat is ongelooflijk boeiend
Mijn coach is echt geweldig, ze doet leuke dingen met mij en ik kan alles tegen haar zeggen
inburgeraar Turnhout
Ik heb er een echte vriend bijgewonnen. Eerst gingen we gewoon met ons twee op stap, nu komen we regelmatig met onze gezinnen bij elkaar coach Geel
Het is soms moeilijk met elkaar praten, maar we komen er altijd wel uit Coach
Hij heeft me veel nieuwe dingen leren kennen... maar Duvel vind ik het lekkerst! (inburgeraar Mol)
links naar clips worden anders overplakt door cd-tray