Van Meerle tot Veerle najaar 2008 by Vormingplus Kempen vzw

Van Meerle tot Veerle najaar 2008 halfjaarlijks magazine over verfrissend vormingswerk in de Kempen

Vormingplus Kempen | 1

vooraf

Inhoud Kansengroepen Interview: Eric Corijn

Club Actief in Balen

Welzijnsschakel Laakdal-Meerhout 11

House of Colours - Turnhout 12

Onze projecten

Stilte, rust en ruimte 13

Color A’do Arendonk 13

Fiesta Mundial Balen 16

Buurtarchief Zevendonk 16

Color A’do Arendonk 16

Point Zero 17

Vrouwenkracht 17

Buurtbank Merksplas 18

Vrijwilligers

Wereldwinkel Turnhout 19

Spinnen in de straat 20

KAV Holven 22

Kemados Kempen 23

De loop der dingen Twintig jaar terug zorgden twee kunstenaars voor een half uur durend pareltje van een film: Der Lauf der Dinge. In een warenhuis bouwden ze een constructie met verschillende voorwerpen. Eentje ervan komt in beweging en zorgt voor een kettingreactie waarin vuur, water, zwaartekracht en chemie het verloop van de ontwikkelingen bepalen. Zo ontstaat er een verhaal over oorzaak en gevolg, mechanica en kunst, waarschijnlijkheid en precisie. Fascinerend hoe levenloze dingen elkaar aanzetten om hun onontkoombaar lot te laten voltrekken. Hoe anders dan het echte leven. In dit nummer merk je misschien hoe bezielend her en der de combinatie van goesting, toeval en wat mensen kan werken. Zonder strakke regie of gecamoufleerde lasnaden loopt het ook wel los. Die beweging krijg je niet samengebald op dertig minuten pellicule, maar doet in schoonheid niet onder.

Campagne Kyotocode 24

Kalender

Vormingskalender 25

Colofon colofon 27

2 | Vormingplus Kempen

Martine Coppieters coördinator

Een fragment van Der Lauf der Dinge vind je op YouTube: http://tinyurl.com/5gjdhg

interview

Eric Corijn over cultuur en kansengroepen

Cultuur is een werf zonder masterplan interview Kristien Peeters & Jef Van Eyck | foto’s Jef Van Eyck

‘Kansengroepen’ zijn hot in de welzijnswereld. Het woord hoor je te pas en te onpas. Meestal gaat het dan om mensen die op een of andere manier ‘achtergesteld’ zijn. En dat betekent dan weer dat ze afwijken van de norm, dat ze tekorten worden toegedicht. Degelijk vormingswerk wil die achterstelling aanpakken met een inclusieve, duurzame samenleving als ideaal eindpunt. Maar er rijzen daarbij toch wel enkele vragen: moeten we eerst werken aan economische of aan culturele integratie? Wat verstaan we precies onder cultuurparticipatie? Aan welke cultuur moeten mensen (leren) participeren? Wie moet welke rol op zich nemen? Daarover praatten we met Eric Corijn, cultuurfilosoof, socioloog en professor sociale en culturele geografie aan de VUB. Participatie en stadscultuur zijn enkele van zijn dada’s. Kansengroepen moeten de kans krijgen om te participeren aan de maatschappij: aan de arbeidsmarkt, aan het vrijetijdsleven, aan

‘de cultuur’ in het algemeen. Maar wat is die cultuur dan? En wie bepaalt die cultuur? De idee om cultureel samenhangende gebieden te maken, komt uit de achttiende, negentiende eeuw. Toen werd de wereld opgedeeld in natiestaten. Het ideaal was een culturele homogeniteit per land. Hoewel de wereld sindsdien immens veranderd is, blijven we toch denken in termen van dat basisbeginsel. De laatste dertig jaar kennen we een intense fase van mondialisering, van groei van de wereldwijde economie. Dat brengt een herschaling mee waarin landen aan belang verliezen. De wereld functioneert nu in transnationale netwerken. Dat brengt ook nieuwe migratie mee en die zet natuurlijk de interne culturele homogeniteit van landen sterk onder druk. Op die druk kan je reageren met een nationalistische reflex, waarbij je ervan uit gaat dat iedereen zich maar moet aanpassen aan de dominante cultuur, of met een meer interactieve reflex, waarbij verschillende culturen in interactie treden met elkaar om samen culturele vernieuwing te brengen. De interactieve visie op integratie is uiteraard de meest menselijke, de andere kan niet anders dan uitsluiting in de hand werken.

Vormingplus Kempen | 3

We vertrekken beter van wat er samen ontwikkeld kan worden en niet van de problemen of tekorten van mensen ten aanzien van de middenklassenorm. Beschouw iedereen vanuit zijn of haar capaciteiten.

Je kan de nationale cultuur vergelijken met een quasi afgewerkt huis waarbij Onze wereld is geen afgewerkt nieuwkomers (of bij uitbreiding alle niethuis, maar een bouwwerf waarvan middenklassers) sommige kamers al af zijn, eerst in de keuken andere nog niet. zaten om kennis te maken. Later mochten ze (misschien) mee in de living Door de culturele complexiteit van de samenkomen zitten om dan nog later een eigen kamer te krijgen. De multiculturele stedelijke leving is het dus aangewezen om de eigen cultuur is eerder een werf waarvan sommige cultuur te combineren met die van anderen. kamers al af zijn en sommige nog niet, Dat vereist uiteraard niet alleen de vaardigsommige oude bouwwerken nog bruikbaar heid om je eigen cultuur en eigenheid te ontwikkelen, maar ook om te aanvaarden dat zijn en andere moeten worden gesloopt. En, er is geen masterplan van die werf. Iedereen er ook andere culturen zijn waarmee je moet bouwt mee, naar eigen inbreng. Er moet samenleven. Dat combineren van culturen is samen gebouwd worden door middenklasook een kenmerk van de stedelijkheid. sers, nieuwkomers, ‘kansengroepen’, ... De nationale cultuur steunt op een gedeeld verleden, op een geschiedenis, met een bijhorende afgelijnde traditie en identiteit die gerepresenteerd kan worden en die in een bepaald territorium gesitueerd is. Nu leven de mensen steeds meer in een stedelijk verband. Een stedelijke cultuur steunt niet op gedeelde roots en is veel minder territoriaal afgebakend. Het gaat meer om een samenhang van contacten, om netwerken. We staan onder invloed van verschillende stedelijke netwerken, die elk hun verbinding hebben met de rest van de wereld. Er is geen sprake van één gedeelde geschiedenis, wel van een zekere lotsverbondenheid, van een noodzakelijk toekomstproject. En zo’n project kan alleen hybride zijn, intercultureel en steunt vooral op samenwerking, op participatie en coproductie.

En dat is toch wel een heel andere manier van kijken naar cultuur. Eigenlijk werken we dus met een foute terminologie. Als we het hebben over integratie en cultuurparticipatie, gaan we vaak toch nog uit van een wij-zijdenken. Kansengroepen moeten nog altijd trachten deel te nemen aan de dominante cultuur. Als we uw redenering volgen, moeten we de taken van het sociaal-cultureel werk herzien. We moeten geen programma’s opzetten waarbij we kansengroepen toeleiden naar culturele instanties, want die vertegenwoordigen de dominante cultuur. Hoe vult u dan de rol van vormingsinstellingen wél in? Eén van mijn kritieken is inderdaad dat wat wij ‘wij’ noemen, maar over een stuk van een stuk van de bevolking gaat, nl. blanke, geschoolde, middenklassers met koopkracht. Zo wordt het ook getoond in de pers en in de media, in soaps bijvoorbeeld. Van welke maatschappij moeten mensen dan lid worden? Anderen moeten zich eerst aanpassen, zich bijwerken. Liefst nog via vernieuwende participatieprocessen.

Dat is een permanent proces waarbij de eindtermen van een culturele elite niet altijd doorslaggevend zijn. We moeten dus opletten kansengroepen te definiëren als achtergestelden, die moeten bijgewerkt worden. Neen, we moeten meer samen zoeken naar die eindtermen. We moeten aan iedereen vragen wat zijn of haar bijdrage is of kan zijn aan de eindtermen. Eric Corijn: “Voor mij moet het sociaal-cultureel werk meer aandacht hebben voor gebiedsgerichte werking.”

4 | Vormingplus Kempen

Bovendien is de nationalistische reflex volledig onhoudbaar, omdat ook binnen de eigen samenleving steeds meer subculturen en levensstijlen ontstaan. Om die samen te houden, ontwikkelt het nationalisme altijd een sterk vijandbeeld van de ander.

Opmerking: Corijn spreekt over andere culturen en heeft het daarbij vooral over allochtonen. Na navraag of dat wat hij zegt ook opgaat voor andere culturen in de zin van kansarmen / laaggeschoolden / … geeft hij aan dat dat uiteraard zo is, omdat het ook andere (sub-)culturen zijn. Maar: is dit werkelijk zo eenvoudig door te trekken?

Zinneke Parade, Brussel: vanuit het verschil leveren mensen een bijdrage aan het product.

En wat met de samenlevingsopbouw in residentiële wijken vol geschoolde mensen? Hoe zit het daar met culturele dynamisering en met participatieprocessen? Is er ook geen werk aan de winkel vanuit de dominante cultuur naar integratie in en participatie aan de multiculturele samenleving? Volgens mij moet het sociaal-cultureel werk meer aandacht hebben voor gebiedsgerichte werking. Je moet een bepaald bereik afbakenen. Uiteraard niet al te rigide en rekening houdend met de verbindingen tussen een gebied en de rest van de wereld. Dan moet er een diagnose gesteld worden: wat mankeert aan de samenleving? Waar zitten er tegenstellingen en samenhangen? Idealiter streef je trouwens naar een gedeelde diagnose met andere maatschappelijke sectoren, zoals bijvoorbeeld met het jeugdwerk. De volwassenen die je later in het sociaal-cultureel werk tegenkomt, zijn immers de jongeren van nu. Die diagnose is trouwens best zo objectief mogelijk te maken met feiten en cijfers en niet vanuit het intuïtieve buikgevoel. En ze moet worden besproken met alle belanghebbenden. Je onderzoekt dan waar aan gemeenschapsvorming moet worden gedaan. Hoe ontwikkelen mensen binnen hun eigen gemeenschap interne samenhang, hoe doen ze aan bonding ? Maar je kijkt ook hoe er meer maatschappelijke samenhang kan groeien, waar en hoe groepen in interactie treden, waar ze aan bridging doen, bruggen bouwen, waar ze naar buiten toe samenhang zoeken, in de publieke ruimte. Belangrijk daarbij is dat de bridging niet in het gedrang mag komen door al teveel bonding. Gemeenschappen moeten immers aanvaarden dat hun eigen cultuur slechts één mogelijkheid is en dat die voortdurend geconfronteerd kan en moet worden met andere gemeenschappen. Je moet in je eigen cultuur een reflexieve houding aannemen. Je moet je eigen referentiepunten (durven) deconstrueren. Mensen moeten hun defensieve positie verlaten. Ze moeten leren een zicht krijgen op hun eigen positie en op hun relatie met de andere. Van daaruit, vanuit die deconstructie groeit immers de nood en het verlangen naar de ander. Ze moeten opnieuw leren de verwondering te vieren over het andere en de andere. Vormingplus Kempen moet mensen inzichten laten verwerven in de manier waarop de eigen cultuur functioneert en de manier waarop ze zelf functioneren in hun eigen cultuur. Vormingplus moet mensen ondersteunen bij het deconstrueren van de eigen referentiepunten.

Vormingplus moet dus niet Vlaanderen opbouwen in de zin van werken aan één identiteit, maar moet mensen in Vlaanderen leren leven, in een Vlaanderen met zijn interne diversiteit. Wat betekent dat dan concreet? Dat kan onder andere door niet-bedreigende (niet per se feestelijke) contacten te hebben met andere culturen. Sociaal-artistieke projecten hebben ons hierover het meest geleerd. Er wordt niet vertrokken van een bepaald aanbod waarvoor dan een publiek moet worden gezocht. Dat is een heel andere manier van werken. Interculturaliteit wordt samen geproduceerd: vanuit het verschil gaan mensen een bijdrage leveren aan een product. De Zinneke Parade in Brussel is daarvan een goed voorbeeld. Mensen moeten de kans krijgen om hun eigenheid te behouden. Maar daarnaast moet er een veilige ruimte zijn. Een lege ruimte, een soort vacuüm dat mensen bindt, dat ze samen kunnen invullen. De verschillen tussen mensen kunnen overbrugd worden door samen de lege ruimte in te vullen.

Links van ons Op het internet vind je teksten, powerpoints, filmpjes, foto’s die het interview kunnen inkleuren. We gaven ze een korte url: • http://tinyurl.com/624up3 “De stad kan de wereld redden!”, een interview met Eric Corijn op tienstiens.org (de andere k(r)ant van Gent) • http://tinyurl.com/659txl Gui Polspoel interviewt in twee clipjes Eric Corijn over o.a. 1968 en over België voor tvbrussel • http://tinyurl.com/5n7xt6 (powerpoint ‘De lijfgeur van de plek’) • http://tinyurl.com/55sdc7 (verslag) Eric Corijn op de Cultuur Lokaalstudiedag ‘Als de berg niet tot ons komt ...’ over het decentraliseren van lokaal cultuurbeleid • http://tinyurl.com/68dhga de site van zinneke.org

Vormingplus Kempen | 5

ÂŠ bart van der moeren

interview kansengroepen

anderhalf jaar Club Actief Balen

Cultuur is er voor iedereen

6 | Vormingplus Kempen

interview Roel Sels | foto’s Bart Van der Moeren

De prijzen stijgen. Het leven wordt met de dag duurder. Steeds meer mensen hebben moeite om de eindjes aan mekaar te knopen. Velen zijn al blij dat ze op het einde van de maand alle rekeningen kunnen betalen. Voor hen is bezuinigen aan de orde van de dag. En de eerste uitgavenpost waarop bespaard wordt, is cultuur.

Zo dreigt cultuur een luxeproduct te worden, dat enkel nog weggelegd is voor wie een beetje financiële armslag heeft. Wie met een klein inkomen, een leefloon of een uitkering moet rondkomen, blijft verstoken van cultuur. Het OCMW Balen zocht en vond samen met Vormingplus Kempen een oplossing: Club Actief. Dat het Balense OCMW cultuur tot bij de financieel zwakste groep tracht te brengen, is niet zo verwonderlijk. OCMW’s hebben nu eenmaal de taak én de middelen om -onder andere culturele- drempels te verlagen.

Unieke aanpak De manier waarop het OCMW de zaken aanpakt, is wél uitzonderlijk; misschien zelfs uniek. “Inspraak”, zegt Ineke Meekers van het OCMW, “daar ligt het verschil. Vroeger beslisten we zelf hoe we de centen die voorhanden waren, zouden verdelen. We gaven kortingen op tickets of organiseerden een gratis activiteit. Daar bleef het bij. Tot we ons begonnen af te vragen of we het geld niet zinvoller konden besteden. We hadden het gevoel dat we onze leden meer inspraak moesten geven. We hebben contact gezocht met Vormingplus Kempen om ons daarbij te helpen en een project uit te werken. Uit die samenwerking is ‘Club Actief’ gegroeid”. Club Actief ging in januari 2007 van start. “En we mogen spreken van een succes”, zegt Ineke Meekers, die tijdelijk de pas bevallen initiatiefneemster Ine Noukens vervangt. “Verschillende vooropgestelde doelstellingen werden reeds gehaald”. De hoofddoelstelling is de groep te laten kennismaken met het reguliere circuit van sport, cultuur, nieuwe media en vrije tijd in Balen en de buurgemeenten. “Vorig jaar werkten we vooral rond sport, dit jaar focussen we op cultuur en volgend jaar komen de nieuwe media aan bod. Niet alleen verwezenlijkten we al een aantal doelstellingen, maar we krijgen ook positieve reacties van de leden van Club Actief. En vooral dat is voor ons een signaal om verder te gaan op de ingeslagen weg”.

Vormingplus Kempen | 7

Kezie: “Een unieke kans om mijn Nederlands bij te schaven en mensen te ontmoeten.”

Ann: “Ik pikte de culturele draad weer op.”

Bij aanvang van het project werden 84 leden van het OCMW en 25 leden van het L.O.I. (Lokaal Opvang Initiatief) aangeschreven. “Mensen met een leefgeld van 60 euro of minder per week”, verduidelijkt Kristel Vanhulle van Vormingplus Kempen, “de groep dus die het meeste nood had aan dit initiatief”. Het project mag dan kleinschalig zijn -Club Actief telt op dit ogenblik negen leden-, belangrijk is het wél. Negen mensen die zelden of nooit in aanraking kwamen met sport of cultuur en er zonder Club Actief hoogstwaarschijnlijk ook nooit mee in contact zouden gekomen zijn, horen nu bij een vereniging die niet alleen culturele evenementen bezoekt, maar die ook zelf activiteiten organiseert. De leden zijn tevreden en proberen via mond-tot-mondreclame nieuwe leden te werven. De trein lijkt vertrokken. “Het is nu de bedoeling dat Club Actief steeds zelfstandiger wordt”, zegt Kristel Vanhulle, “Vormingplus Kempen wil in het begin zeker een begeleidende rol spelen, maar op termijn moet Club Actief, weliswaar onder de hoede van het OCMW, het ook zonder ons kunnen redden. Daarom brengen we de leden heel wat vaardigheden bij zoals vergadertechnieken, meningen formuleren, luisteren naar elkaar, verslagen maken, enz. Zo kunnen ze op termijn uitgroeien tot een echte participatieraad binnen het OCMW, wat toch de einddoelstelling is. Helemaal op eigen benen zal Club Actief misschien nooit kunnen staan, maar dat hoeft ook niet. Er zal altijd wel een overkoepelend orgaan nodig zijn, al was het maar om enkele praktische problemen op te lossen. Een vaak weerkerend probleem is bijvoorbeeld dat leden van Club Actief niet altijd over vervoer beschikken. Dat moet dan opgelost worden door het OCMW. Want een van onze uitgangspunten is dat het gebrek aan vervoer geen reden mag zijn om geen lid te worden van Club Actief. Het is juist de bedoeling om de mensen aan te spreken die -soms letterlijk- het moeilijkst te bereiken zijn.”

Alex: “Ik woon tegenover de bib, maar ik was er nog nooit binnen geweest”

wat expertise opgebouwd. Die kunnen we natuurlijk ter beschikking stellen van andere OCMW’s. Ik denk inderdaad dat het concept elders perfect gebruikt kan worden, zonder dat het een exacte kopie van het Balense Club Actief hoeft te worden. Elke gemeente heeft immers wel haar eigenheid. En elk OCMW heeft ook subsidies ter beschikking. De middelen zijn er dus, en de knowhow ook. Club Actief is klaar om op andere OCMW’s geënt te worden”. Een project als Club Actief staat of valt natuurlijk met de leden. We zochten drie kartrekkers op en vroegen hen wat Club Actief voor hen betekent. Alex Bergmans (37) was lid van het eerste uur. “Die brief van het OCMW om iets met sport en cultuur te gaan doen, sprak me wel aan. Ik was van tevoren nochtans nooit met cultuur bezig geweest. Het maakte gewoon geen deel uit van mijn leven. Cultuur was voor mij altijd iets dat een beetje apart stond. Iets waarvoor je speciaal tijd moest vrijmaken. En dat kwam er nooit van. Maar Club Actief gaf me de mogelijkheid om echt ‘actief’ te zijn en evenementen te organiseren. Daar voelde ik me goed bij, en dat is nog steeds zo”. Wat Club Actief concreet betekent voor Alex legt hij uit met één veelzeggend voorbeeld. “Ik was nog nooit in de bibliotheek geweest en ik woon er vlak tegenover. Al jaren kijk ik op die gevel, maar ik had er nog nooit een voet binnengezet. Het kwam zelfs niet bij me op. Ik dacht gewoon dat het niets voor mij was. Maar Club Actief heeft er een uitstapje naar georganiseerd. En sindsdien weet ik dat de bib best wel interessant is. Voor iedereen, dus ook voor mij”.

Ineke Meekers (OCMW Balen): “Inspraak. Daar ligt het verschil.”

Club Actief wérkt, dat is duidelijk. De logische vraag is dus of andere Kempense gemeenten het concept kunnen overnemen. Want uiteindelijk is toch iedereen gebaat bij een betere besteding van de middelen? Kristel Vanhulle: “We hebben tijdens dit eerste anderhalf jaar al heel

8 | Vormingplus Kempen

Kezie Kemeajabo (45), voorlopig nog het enige lid uit het L.O.I., beaamt dat volmondig. “Ik was al wel eens in de bibliotheek geweest, maar ik vond mijn draai er niet helemaal en begreep de symbolen niet. Club Actief heeft daar verandering in gebracht”. Club Actief bestond in het begin maar uit drie leden. Alex nam het op zich om nieuwe leden te werven. “Dat is niet eenvoudig”, legt hij uit. “De meesten van ons hebben geen culturele geschiedenis of waren nooit lid van een culturele vereniging”. En als mensen nooit van cultuur geproefd hebben, kunnen ze ook niet weten hoe lekker het smaakt. “Dat was inderdaad het probleem”, zegt Alex: “Mensen overtuigen.

Dat doe je niet met brieven of folders. De enige manier die wérkt is de mond-totmondreclame. Ik vertel tegen iedereen hoe tof Club Actief wel is. En dat het er altijd even gezellig aan toe gaat tijdens vergaderingen. Sommige OCMW-leden wagen de stap dan wel eens. Zo zijn we toch al uitgegroeid tot een club met negen leden. Maar er moeten er nog bij komen. Het zal wat tijd vergen, maar dat lukt wel”. Een van die personen die Alex Bergmans wist te overhalen om toe te treden tot Club Actief was zijn vriendin Ann Bruns (34). In tegenstelling tot Alex nam zij in het verleden wel al deel aan culturele activiteiten. “Ik maakte deel uit van een groepje dat zich ‘Jeugd ‘84’ noemde. We namen elk jaar deel aan de Lichtstoet in Mol met een zelfgemaakte praalwagen. Iedereen van de groep was daarbij betrokken. Ik heb hard aan die praalwagens gewerkt. Duizenden lichtjes heb ik ingedraaid. Ook het schilderen van de wagen was een vaste taak voor mij. Maar ik deed dat graag. We waren ook erg succesvol. We vielen met onze wagen bijna altijd in de prijzen. Helaas bleef het mooie verhaal niet duren. Onze groep was erg gedreven, maar we merkten dat er geen opvolging was. Er stonden geen jongeren klaar om het van ons over te nemen. Zo is ‘Groep 84’ aan zijn einde gekomen. Ik vond dat heel jammer.”

2007, het startjaar, was al meteen een druk jaar voor Club Actief. Alex somt de activiteiten even op. “We namen deel aan ‘Gezond Bordje Sport’, maakten een culturele uitstap naar Brussel, gingen in Hulsen naar een toneelvoorstelling kijken en bezochten de bibliotheek. En daarnaast kroop er ook veel voorbereidingswerk in het eindejaarsfeestje voor alle cliënten van OCMW en LOI. Ik houd trouwens erg goede herinneringen over aan dat feest. Ik was die avond dj, en ik heb ook gespeecht. Vijftig mensen toespreken: dat was toch iets heel bijzonders. Zoiets doe je niet elke dag”. Maar activiteiten komen niet zomaar tot stand. Ze vergen een hoop voorbereidingswerk. Er moet een plan worden opgemaakt, uitnodigingen worden geschreven en verstuurd, praktische zaken moeten worden geregeld en problemen worden opgelost. Daarom komt Club Actief driewekelijks samen. Want er is altijd werk genoeg. Zo komt het eindejaarsfeestje alweer dichterbij en wil Alex ook nog werk maken van de uitbreiding van de groep. En bovendien worden al uitstappen naar de cultuurcentra van Mol en Leopoldsburg gepland. Dat Club Actief een schot in de roos is, blijkt uit de cijfers. “Er is op anderhalf jaar tijd nog altijd niemand geweest die uit vrije wil Club Actief verlaten heeft. Het is al wel eens ge-

beurd dat een lid niet meer kon komen omdat hij verhuisd was”. Maar algemeen geldt dat de leden trouw zijn. “De eerste stap is de moeilijkste. Eens die gezet, blijft iedereen terugkomen”. Ieder heeft wel zijn eigen reden om lid te worden van Club Actief. Alex wilde de uitdaging aangaan, Ann pakte de draad met haar culturele verleden weer op. Kezie had nog andere redenen. “Ik ben afkomstig van Togo. Ik was leraar Frans. Club Actief sprak mij om twee redenen aan. Ten eerste zag ik de mogelijkheid om er Nederlands te kunnen praten en mijn taalvaardigheid te verbeteren, gewoon door gesprekken te voeren met andere leden. Ten tweede vond ik het sociale aspect belangrijk: samen dingen doen en over allerlei zaken discussiëren. Club Actief geeft immers alle leden de mogelijkheid om vrijuit te spreken”. Zelf organiseerde Kezie samen met Komlan, een ander lid van Club Actief, al een Togolees feestje. “Een enorm succes”, zegt hij. “Er kwam veel meer volk op af dan ik had verwacht. Eerst wilde ik het feestje gewoon thuis organiseren. Maar ik merkte al snel dat ik moest uitwijken naar een zaaltje. Uiteindelijk daagden 66 mensen op. Sommigen kwamen zelfs van Leuven en Antwerpen”.

Meer info OCMW Balen, www.ocmwbalen.be, Ine Noukens, 014 82 98 48, of ine.noukens@ocmwbalen.be Vormingplus Kempen kristel.vanhulle@vormingpluskempen.be

Ann aarzelde dan ook niet lang toen Alex haar vroeg om lid te worden van Club Actief. “Het is een toffe groep. Ik voel me er goed bij. Maar ik verkies toch een rol in de schaduw.

Alex is de kartrekker van de groep. Hij neemt de meeste initiatieven. Ik steun hem waar ik kan, maar ik blijf een beetje meer op de achtergrond”.

“De eerste stap naar Club Actief is de moeilijkste. Eens die gezet, blijft iedereen terugkomen!” Vormingplus Kempen | 9

interview

10 | Vormingplus Kempen

Welzijnsschakel Laakdal-Meerhout

Mensen uit de eenzaamheid halen

interview Marian Michielsen | foto’s Bart Van der Moeren

“De activiteiten zijn heel uiteenlopend. Regelmatig brengen we bijvoorbeeld groenten mee en dan maken we samen iets klaar. Anderen maken dan handwerkjes. En ondertussen luisteren we naar de verhalen van de mensen. Als er een probleem naar boven komt, vangen we dat op en proberen we een oplossing aan te reiken. Wat we doen, is niet zo belangrijk. Maar het samenkomen wel. Een man mag desnoods 10 miljoen euro hebben. Als hij eenzaam is, mag hij komen.”

Camping

Een honderdtal groepen vrijwilligers gaan onder de naam Welzijnsschakel in hun buurt de strijd aan tegen armoede en uitsluiting. De vzw Hou-vast in Laakdal-Meerhout is er eentje van. Met een nieuwe naam, een eigen ontmoetingsruimte en nieuwe medewerkers is oprichter Leo Peeters vastberaden meer armen zich rijker te laten voelen.

In de pastorie in de Lindenstraat van Meerhout-Zittaart huurt de vzw Hou-vast sinds kort het vroegere woongedeelte, met keuken en garage van de gemeente. “Daarmee willen we vooral armen aan het woord laten in een huiselijke sfeer en hen hun rechten en plichten duidelijk maken”, vertelt Leo Peeters. “We willen eenzame mensen terug een greep laten krijgen op hun leven. Zo kunnen ze een volwaardige plaats in de maatschappij innemen.” Om dat doel te bereiken, organiseert Hou-vast activiteiten en uitstapjes voor kansarmen in een ongedwongen sfeer. De medewerkers zijn geen hulpverleners, maar bruggenbouwers.

De welzijnsschakel kwam tot stand eind 1998. Toen werd er vooral gewerkt met de bewoners van Camping Meerlaer in Klein-Vorst (Laakdal). “Zij hadden schrik dat ze niet op de camping mochten blijven wonen, dus zijn we erop af gegaan. We leerden ze volksdansen aan en dronken samen een pintje. We maakten samen confituur van fruit dat we kregen. Het is heel belangrijk dat de mensen zich vrij voelen.” Intussen doet Hou-vast dit met alle kansarmen uit Laakdal en Meerhout. De welzijnsschakel is nodig, omdat kansarmen niet altijd hun draai vinden in andere verenigingen. Sommigen dreigen het huis nooit uit te komen. “Er zijn mensen bij ons die pech hebben omdat ze moeten zorgen voor hun zieke man of vrouw. Zij komen af en toe om hun batterij op te laden en om het huis uit te zijn. Anderen zitten echt aan de grond. Ik hoor ook wel eens dat het lidgeld van verenigingen te duur is. “Je krijgt een boekje, maar wat staat daar in?”, zeggen ze dan. Ze hebben meestal ook een te slechte conditie om aan activiteiten van andere verenigingen mee te doen. De diepste nood bij hen is uit de eenzaamheid geraken. En daarvoor kunnen ze bij ons terecht.” Hou-vast wil zelf wel meer met andere organisaties gaan samenwerken. “De gemeente organiseert half augustus een spel zonder grenzen waaraan verschillende verenigingen kunnen meedoen. Het zou leuk zijn om daaraan deel te nemen, maar hoe we dat gaan fabriceren, is maar de vraag.”

Brede rug Want het is niet altijd gemakkelijk om met kansarmen samen te werken, geeft Leo toe. “Je moet soms veel geduld hebben. Voor een uitstap naar de Olmense Zoo hadden we een picknick voorbereid. Maar dat was niet goed, want de ene lust dat niet en de andere dat niet.“ “Op andere momenten moeten we hen dan weer inhouden. Sommigen hebben al zo lang niets om handen gehad dat ze er direct invliegen. Zo hebben we bijvoorbeeld een standje op de boekenbeurs of de kerstmarkt. Daar kijken ze elk jaar enorm naar uit. We stelden eens voor om een aantrekkelijk standje te maken met onze naam erin, een vlag of een spandoek. En tegen de volgende ontmoeting had er al iemand een vlag gemaakt. Iemand anders had al twintig kerstkaartjes af voor op de kerstmarkt. Dan lopen ze de dingen wat voorbij, want wij willen dat natuurlijk samen doen. Je mag niet hardop denken of ze doen het al.” Leo vindt het vooral moeilijk om mensen te vinden die begrip hebben van armoede. “Sinds het begin eind 1998 zijn we wel twee, drie keer van ploeg veranderd. Je moet een team vinden dat armoede begrijpt. Nu hebben we een heel sterke kerngroep van vijf personen. Eén ervan komt uit het OCMW, de ander werkt in een gesticht, en er zit ook een leerkracht voor verpleegkundigen bij. Met de kerngroep komen we elke twee weken samen om spanningen te ontleden en activiteiten te plannen. We hebben ook infoavonden georganiseerd. Daar hebben leerkrachten zich ook aangeboden om te helpen met een kindernamiddag, of toneel of bijles. Zo proberen we te groeien. We zijn ook meer bekend aan het worden. Maar het komt traag op gang.”

Meer info www.welzijnsschakels.be Leo Peeters, 014 84 12 72.

Vormingplus Kempen | 11

interview

House of Colo

Werken aan verbo De groene kleur van het huis in de Turnhoutse Patersstraat verraadt de kleurrijke werking die achter de gevel plaats vindt. House of Colours, een project van vzw Arnica, is een interculturele ontmoetingsplek waar men wil bouwen aan een multiculturele samenleving.

12 | Vormingplus Kempen

“Het begon allemaal met Lucas”, vertelt Hilde Stockman, coördinator van Arnica. “Lucas kwam op veertienjarige leeftijd in België terecht. Niet-begeleide allochtone minderjarigen hebben het hier heel moeilijk. Ze hebben niemand, kennen de taal en cultuur niet en hebben verschrikkelijke dingen meegemaakt. Lucas had het talent om heel goed van binnenuit te kunnen aangeven hoe deze jongeren denken en wat ze nodig hebben.”

leren van iemand anders?’”

Hoe zet je dat om naar de praktijk? In House of Colours werken we projecten uit voor jongeren en hun ouders. We hebben een boerderijtje in Rijkevorsel, het Arnicahof, waar ze altijd terechtkunnen. Het is een huis van komen en gaan. We vertrekken vanuit de jongeren en wat zij te bieden hebben. Zo organiseerden we elke schoolvakantie heel primitieve jongerenkampen voor Belgen en allochtonen. Wat hebben zij dan nodig? Door bijvoorbeeld een kip te slachten, “We hebben een aantal jaren in gekomen gesprekken op gang. De vangenissen gewerkt rond herstel na Belgen vinden het vies om het bloed een misdrijf tussen daders, slachtofte zien, maar Afrikanen vertellen dan fers en de maatschappij. Die projecten dat ze hebben gezien hoe hun familie waren gebaseerd op het concept werd afgeslacht. Dat maakt iets wak‘verbondenheid’. Aan de K.U.Leuven ker bij de jongeren. Daar ontmoeten hadden ze vastgesteld dat iemand de jongeren elkaar. Daar worden die een misdrijf pleegt een tekort ook de koppeltjes gevormd. Maar de heeft aan verbondenheid op minstens romance wordt ontgoocheling. Ze één van vijf niveaus: verbondenheid ontdekken hun waarden en normen met zichzelf, met de ander, met en die van de ander. Het is een verbinmaterialen, maatschappij en cultuur ding met het eigen ‘ik’. In hoeverre en het levensgeheel, zoals de natuur. wil ik mijn eigen ‘ik’ aanpassen aan de In de gevangenissen merkten we op ander? Dan weten ze wat ze willen. dat er heel veel jonge allochtonen in En dan wordt de integratie sterk. de criminaliteit verzeilden. Vooral de Er komen ook nog wat nieuwe projectweede en derde generatie migranten ten aan. Ze zijn allemaal gebaseerd zijn een kwetsbare doelgroep. Zij op het thema ‘no roots, no fruits’. hebben het blijkbaar heel moeilijk om Als je te weinig binding hebt met je hun identiteit te ontwikkelen en zich eigen cultuur, loopt het mis. Eén van te verbinden.” de projecten gaat over verhalen. In “Daarom hebben we de afgelopen ja- veel culturen vertelden grootouders ren een experimenteel project gedaan verhalen over opvoeding. Maar die in het jeugdwerk rond ‘omgekeerde zijn niet geregistreerd. Wij willen integratie’. We gaan ervan uit dat per land een aantal mensen aan het ‘integratie’ niet betekent: ‘ik moet werk zetten om te zoeken naar die worden zoals de anderen’, maar dat verhalen. Die willen we bundelen het uitgaat van ‘wie ben ik? Wat heb en uitgeven zodat ze overgedragen ik een ander te bieden? En wat kan ik kunnen worden op de volgende gene-

w Marian Michielsen | foto’s Bart Van der Moeren

ours

ondenheid ratie. In een tweede fase kan men die verhalen, door active listening, vertalen naar het Nederlands. We organiseren ook een internationale jongerenconferentie samen met de Lessius Hogeschool. Daar denken we samen met vluchtelingen en nietbegeleide minderjarige allochtonen na over hoe we de wereld beter kunnen maken. Zij zijn op de vlucht gegaan voor geweld, werden slachtoffer van machtsmisbruik, uitbuiting, mishandeling en misschien wel gedwongen prostitutie. Maar uit hun getuigenissen kunnen we leren. Die jongeren weten waarom die dingen gebeuren. Van alle projecten maak ik een fiche aan voor House of Colours. Iedereen die eraan wil meewerken, kan die inkijken en zich inschrijven. Kan je wat tips geven voor andere verenigingen om rond multiculturaliteit te werken? Jeugdbewegingen mogen altijd langskomen met vragen of voorstellen. Laat ons bijvoorbeeld samen een voetbalmatch organiseren. Ook zo kan je in ont-moet-ing gaan. En je zal zien, mijn zootje ongeregeld zal winnen!

Stilstaan bij stilte

Op zoek naar de pauzetoets Mail. Van Vormingplus Kempen. Of ik een verslagje zou kunnen maken van de “stiltedag” die over een week in het Paterspand zal worden gehouden. “Lieve God, een stiltedag”, denk ik. Wat gaan ze nog allemaal verzinnen? Een journalist die tussen toeterende auto’s en jengelende gsm’s van deadline naar deadline host, heeft weinig affectie met de materie. Een stiltedag, dus. Het zal mij benieuwen. interview Roel Sels | foto’s Bart Van der Moeren

Nog dezelfde avond begrijp ik al dat stilte een onderwerp is dat mij veel meer aanbelangt dan ik eerst dacht. Op tv volg ik een gesprek tussen Johan Museeuw en Soetkin Baptist. De losse babbel gaat over de manier waarop ze hun vrije tijd invullen. Ex-renner Museeuw zegt dat hij nog altijd gepassioneerd is door snelheid. Wandelen zegt hem niets, fietsen wel. “Het moet een beetje vooruitgaan”, legt hij uit. Als je goed kijkt, zie je in zijn ogen de Bosberg en de wielerbaan van Roubaix nog blinken. De zangeres van Ishtar luistert bewonderend, maar zegt dat ze van compleet andere dingen houdt. “Puzzelen. Vijftienhonderd stuks. Als het kan op mijn

Meer info House of Colours: ontmoetingsplaats, Patersstraat 102, Turnhout Arnicahof: Zandweg 32, Rijkevorsel www.arnica.be Arnica verkoopt ook aandelen om het Arnicahof te financieren. Interesse? bel Hilde Stockman: 0487 33 89 66

terras, lekker in het zonnetje”. Museeuw fronst lichtjes de wenkbrauwen. “Daar kan ik niet genoeg geduld voor opbrengen”. Zijn sporthart klopt daarvoor nog te fel. En dan voegt Soetkin Baptist daar bijna filosofisch, en met een scherpzinnigheid die je van een 22-jarige niet meteen zou verwachten, aan toe: “Het lijkt wel alsof jij in je vrije tijd steeds de fastforward-toets moet kunnen indrukken,

terwijl ik juist van die dingen houd waarbij ik de pauzetoets moet gebruiken”. De rake beeldspraak doet mijn gedachten meteen afdwalen naar de “stiltedag” die ik volgende week zal mogen beleven. Stil, in de letterlijke zin van het woord, is het in mijn dagelijks leven zelden. Maar van de pauzetoets, zoals de frontzangeres van Ishtar het zo mooi noemde, ben ik een grote fan. Stilte kan in een ruimere context immers veel betekenissen hebben. Puzzelen op een terras, bijvoorbeeld.

Stilte, rust en ruimte in de Kempen Donderdag 8 mei. Meer dan honderd belangstellenden bezoeken vandaag de themadag rond stilte, die voluit “Stilte, rust en ruimte in de Kempen” heet. De organisatoren -Vormingplus Kempen in samenwerking met de gemeente Oud-Turnhout, Hofke van Chantraine, Natuurpunt Educatie en Centrum Waerbeke- zijn erg tevreden met de opkomst, die groter is dan verwacht. Dat er uitgerekend in de Kempen uitgebreide aandacht besteed wordt aan stilte, rust en ruimte mag niemand verwonderen. De Kempen zijn al stil sinds Armand Preud’homme er in 1941 over zong. De tekst staat in elk Kempens geheugen gegrift: “In de stille Kempen op de purperen hei, staat een eenzaam huisje met een berk erbij ...”. Eenzame huisjes met een berk zijn in De Kempen tegenwoordig ver te zoeken, en de stilte is al even relatief geworden. En toch

Vormingplus Kempen | 13

projecten

is ze er nog. Duidelijk aanwezig zelfs, maar je moet er oog en oor voor hebben. Meer zelfs: de stilte is geüpgraded, om er maar eens een moderne term tegenaan te gooien. Had ze vroeger nog een negatieve bijklank, heeft ze nu een chique en benijdenswaardige betekenis. Werd twintig jaar geleden “stil” nog vaak geïnterpreteerd als “weinig te beleven” en “saai”, is diezelfde Kempense stilte nu juist een troef geworden. Een kostbaar goed voor elke meerwaardezoeker. Want stilte is een luxe geworden. Dat in het hectische leven van de 21ste eeuw iedereen de mond vol heeft van onthaasting, zegt genoeg. Het lijkt er sterk op dat voor de Kempen de ideale tijd aangebroken is om zijn grootste troef uit te spelen: de stilte, en daarmee gepaard gaand ook de rust en de ruimte. Voor de beleidsverantwoordelijken is een belangrijke taak weggelegd. Een stiltegeïnspireerd beleid kan de Kempen op de kaart zetten. Op alle vlakken en in alle sectoren kan stilte als een rode draad geïntegreerd worden: vanzelfsprekend in leefmilieu, landbouw, natuur, toerisme en ruimtelijke ordening, maar even goed in gezondheid, cultuur en onderwijs. Het vergt alleen een planmatige aanpak. De start daarvoor is al gemaakt. De gemeente Oud-Turnhout heeft zich ten volle geëngageerd om een voortrekkersrol te spelen in dit stilteverhaal.

Stilte als erfgoed Toch is deze ene valse noot ten spijt het stilteverhaal vooral een positief verhaal. “Een verhaal waarbij alles en iedereen betrok14 | Vormingplus Kempen

ken moet worden”, zegt Dirk Sturtewagen, coördinator van Centrum Waerbeke en de drijvende kracht achter het eerste erkende stiltegebied in Vlaanderen: het stiltegebied “Dender-Mark”. “Stilte is meer dan een akoestische kwaliteit. Alle zintuigen hebben ermee te maken. Zelfs het zesde zintuig: de intuïtie”, zegt hij. “Een stiltegebied kan je niet opstarten aan de hand van wetten en regels. Stilte mag immers niet verbiedend zijn, ze moet juist mogelijkheden scheppen. Burgers, verenigingen en beleidsverantwoordelijken moeten er samen aan werken. Het beleven, waarderen en koesteren van de stilte staan centraal. De drie kunnen niet zonder elkaar. Ze versterken mekaar.” Sturtewagen beschouwt de stilte graag als een erfgoed. En er is een erfgoedgemeenschap nodig om dat in stand te houden. “Zo’n gemeenschap bestaat uit mensen die binding voelen met het onderwerp”, legt Sturtewagen uit. “Die mensen kunnen uit alle hoeken van de maatschappij komen. Zowel rechters, kunstenaars als onderwijzers hebben mij al gewezen op het belang van stilte en rust in hun specifieke job of functie”. Maar stilte als erfgoed, kan dat wel? Jawel, het kan zeker. We zijn er alleen niet mee vertrouwd, zegt Joris Capenberghs, die museoloog, erfgoedconsulent en docent cultuurmanagement is aan de universiteit Antwerpen. “We kennen inderdaad vooral het tastbare erfgoed: kastelen, kerken, monumenten. Maar waarom zou erfgoed niet immaterieel kunnen zijn? Dat kan perfect. Erfgoed is immers gewoon iets dat je met de tijd krijgt. Je vraagt er niet naar. Het is iets

dat overblijft. En zelfs als het niet mooi is, ben je er nog emotioneel mee verbonden. Je hecht er waarde aan omdat het nu eenmaal erfgoed is. Omdat het iets van vroeger is dat overblijft. Zoals stilte en rust. Bijna overal zijn die kwaliteiten verdrongen. Vormingplus Kempen heeft dus bijzonder nuttig werk verricht door een sensibiliseringscampagne rond stilte op te starten en een erfgoedgemeenschap op te richten die de stilte, de rust en de ruimte koestert. Want stilte is een wapen tegen de veeleisende consumptiecultuur”.

Kafka leeft Jef Kersemans, burgemeester van OudTurnhout: “Onze gemeente sprong, dankzij toenmalig milieuschepen Dirk Peeters, meteen op de kar toen we vernamen dat Centrum Waerbeke stilteprojecten organiseerde. In 2005 namen we deel aan het project “Fotografie van de stilte”, het jaar nadien tekenden we in op het vervolgproject “Portaal van de stilte”, in 2007 namen we deel aan de Vlaams-Nederlandse gedichtendag. We willen ook in de toekomst een voortrekkersrol blijven spelen als het om het invullen van stilteprojecten gaat”. Oud-Turnhout is dat aan zijn status verplicht, meent de burgemeester. “De natuur is de belangrijkste blikvanger op het Oud-Turnhoutse visitekaartje. Die natuur moeten we koesteren.” En dan raakt Kersemans een heikel punt. “Indien een gemeentebestuur een stilte- en rustbeleid -kortweg STeRbeleid- wil voeren, is het belangrijk dat de hogere overheden dit beleid financieel en beleidsmatig onder-

steunen”. Daar dreigt het voor Oud-Turnhout grondig fout te lopen. Want Kris Peeters, Vlaams minister van plattelandsbeleid, gaf enkele maanden geleden wel het startsein van een beloftevolle SteRcampagne, maar hij zette Oud-Turnhout niet op de lange lijst van gemeenten die in aanmerking komen om stilte- en rustprojecten in te dienen en te laten cofinancieren, tot een maximum van 20.000 euro per project. Totaal onbegrijpelijk. 244 van de 308 Vlaamse gemeenten mogen projecten indienen, maar een landelijke gemeente als Oud-Turnhout is daar niet bij. Terwijl de namen van steden als Herentals, Lokeren en Dendermonde wel op de lijst prijken, valt het regionaal stedelijk gebied Turnhout, dat naast de stad Turnhout ook de groene longen Oud-Turnhout, Vosselaar en Beerse omvat, uit de boot. De Kempense voortrekker inzake stilte- en rustbeleid wordt buitenspel gezet door de hogere overheid die gemeenten wil oproepen om een stilte- en rustcampagne te lanceren ... Kafka leeft. Hij heeft een kantoor in Brussel.

scheppen. Ze kan hem of haar weer ontvankelijk maken voor zuivere impulsen, die van binnen of van buiten komen. Stilte laat mensen afdalen van het hoofd naar het hart. Dit betreden van de binnenwereld heeft een heilzame werking”. Ilse Van Gorp is coördinator bij Digid@k en probeert zoveel mogelijk mensen te laten kennismaken met de nieuwe media. Mensen die de kennis niet hebben om met computers te kunnen werken, die niet de motivatie konden vinden om ermee te leren werken, of die gewoon drempelvrees hebben of angst voor het onbekende. Het is moeilijk om die doelgroep te bereiken. Daar kan je maar op één manier in slagen: door een vertrouwensband te scheppen. En dat doe je door te luisteren en open te staan voor voorstellen. De link naar stilte en openheid is dus duidelijk. Je moet mensen de kans en de ruimte geven om te groeien. Vergelijk het gerust met gras. Gras groeit niet door eraan te trekken”.

De waarde van stilte

Dat de Kempen nood heeft aan stilte, rust en ruimte mag duidelijk zijn. Meer zelfs: het heeft die eigenschappen in zich. Ze moeten alleen gevrijwaard worden. Iemand moet ervoor zorgen dat de consumptiemaatschappij het laatste restje rust niet inpikt. Maar wie? De overheid? De waakzame burger? “Het moet van twee kanten komen”, zegt Dirk Peeters, ex-milieuschepen van Oud-Turnhout en kabinetsmedewerker bij Groen! “De Kempen heeft kansen om zijn eigenheid te uiten, beter uit te werken en sterker vorm te

Dat stilte, rust en ruimte van groot belang zijn in alle sectoren en disciplines, hoeft nauwelijks nog gezegd. “Stilte heeft een helende functie”, weet Myriam Bergmans Zij werkt bij het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum in Geel als coördinator van de dienst sport, vrije tijd en vrijwilligerswerk. “Als hulpverlener ben ik verwonderd over de kracht van de inspiratie die opkomt bij stiltemomenten. Voor de mens die psychisch lijdt, kan stilte ademruimte

Taboe doorbroken

geven. Het uitgesproken instrument daartoe is het “regionaal landschap”. Dat moet je zien als een overlegmodel, waarin bestaande projecten rond bos, landbouw, natuur, cultuur en toerisme een ruimer klankbord krijgen. In het overlegmodel zitten zowel burgers als beleidsmensen. Ook landbouwers moeten hun stem kunnen laten horen. Persoonlijk zie ik wel heil in de aanstelling van een ‘Kempencoördinator’. Hij zou op zoek kunnen gaan naar fondsen en hij kan het overleg tussen alle betrokkenen coördineren”. De fundamenten zijn gelegd en de Kempen heeft alle troeven in zich om als stiltegebied erkend te worden. Maar er kan en moet nog veel gebeuren. Zo concludeert de werkgroep gezondheidszorg dat er stilteplekken kunnen gecreëerd worden op de werkvloer. Volgens de werkgroep natuur, milieu en ruimtelijke ordening moeten er meer stiltegebieden geschapen worden, maar daabij moet wel rekening gehouden worden met de noden van de andere sectoren, zoals toerisme en landbouw. De werkgroep onderwijs en vorming onderschrijft de vaststelling van Ilse van Gorp dat stilte en rust, ook in jezelf, een onmisbare voorwaarde is om te kunnen doceren. De werkgroep cultuur vraagt zich af waar de Kempense jeugdherbergen blijven, het bezinningstoerisme, het hoevetoerisme en stille wandelpaden, bij voorkeur door waterrijke gebieden omdat water altijd rust brengt. Dergelijke initiatieven zouden het kenmerk van ‘de stille Kempen’ duidelijk verstevigen. Kamagurka omschreef de stilte ooit als het laatste taboe. Enigszins terecht. Want de stilte is zo vreemd geworden dat we er bijna niet meer mee kunnen omgaan. Als het tien seconden stil blijft op de radio vragen we ons af wie er gestorven is. De Kempen wil het laatste taboe doorbreken. Met de hulp van iedereen die om welke reden ook om stilte en rust geeft, moet dat lukken.

Brochure en kortfilm Op de studiedag van 8 mei presenteerden we ook een brochure en een kortfilm die je inspiratie kunnen bieden als je zelf rond stilte wil werken. Die kan je op onze site bestellen. Daar vind je trouwens meer Stilte-nieuws op: foto’s en referaten van de studiedag, verslagen uit de werkgroepen, ... Je kan je er ook engageren voor het Kempense Stilteplatform. Kijk op http://tinyurl.com/6j3v8j

Met ons op stap naar stiltegebied Op zaterdag 27 september trekken we met het Stilteplatform naar het Stiltegebied Dender-Mark. Onder bepaalde voorwaarden kan je gratis mee. Meer informatie en online inschrijven kan op http://tinyurl.com/5c5f4d. Inschrjiven kan tot 15 september. Vormingplus Kempen | 15

projecten

Color A’do kleurt A Color A’do is een samenwerkingsproject tussen het federaal opvangcentrum voor asielzoekers in Arendonk en Vormingplus Kempen. Elke maand gooit Color A’do de deuren van het opvangcentrum open voor het grote publiek. Dan kan je kennismaken met een stukje van de leefwereld van de asielzoekers en de bewoners van het opvangcentrum ontmoeten.

Vanalles te doen

Fiesta Mundial

Eco-festival Men zegt dat alle goede dingen uit drie bestaan. Prima, want nu werken we met Vormingplus Kempen voor de derde maal samen met Fiesta Mundial om hun festival nóg groener, nóg afvalarmer en nóg gezelliger te maken. Een aantal intussen welbekende ingrediënten komen terug: er staan weer afvaleilanden waar de festivalbezoeker zijn afval netjes kan sorteren. Alle drank wordt geschonken in composteerbare bekers. Na een selectieve inzameling worden die omgezet in energie. Aan de ecostand krijg je meer informatie over het wat en hoe van een afvalarm festival. Niet meer weg te denken zijn onze ecoteams, die er samen met de bezoekers voor zorgen dat het terrein proper blijft.

We pronken ook graag met een aantal nieuwigheden. Zo komt er een Balense fietsenmaker die goedkoop je fiets herstelt terwijl jij feest. Ook stapt de Kringwinkel mee in de boot : zij zorgen mee voor een mooi ingeklede eco-stand, en een gezellige, originele loungeruimte met 100% Kringwinkelmateriaal. Fiesta Mundial is vooral een weekend feest: met de hele familie kan je er komen genieten van feestmuziek uit alle windstreken, een overheerlijke wereldkeuken, animatie, workshops voor groot en klein, ...

Zo kan je komen genieten van een mooie film, mee dansen op wereldse ritmes, je zangtalent ontwikkelen tijdens een workshop, aan het fornuis staan met bewoners…

Met lokale verenigingen In 2008 werkten we samen met verschillende verenigingen uit de regio: de hobbyclub van Retie begeleidde een knutselnamiddag, de kinderen uit het opvangcentrum speelden samen met 300 Arendonkse kinderen onder

leiding van de lokale jeugdbewegingen, de KVLV kookte met bewoners, de bibliotheek vertoonde een openluchtfilm, ...

Vrijwilligers zijn de motor Ondertussen groeide er ook spontaan een vrijwilligersgroep. Die organiseert een aantal extra activiteiten om asielzoekers kennis te laten maken met de Belgische cultuur. Zo nodigde Theater Stap hen al uit op een van hun theatervoorstellingen. Een andere uitnodiging kwam van Julien de Winter die hen rondleidde in zijn stad Mechelen. In augustus was er een dagje Bokrijk. Op vrijdag 24 oktober organiseert de vrijwilligersgroep een buurtfeest. Zou je graag enkele leuke uitstappen maken met (een deel van) de bewoners van Fedasil Arendonk? Neem dan contact op met truus.boenders@fedasil.be (014 40 52 51)

Fiesta Mundial: van 26 tot en met 28 september op de terreinen van recreatiedomein de Keiheuvel in Balen. Meer info: www.fiestamundial.be

Een buurtarchief op het internet

Ervaringen uit een wij Buurten hebben hun geschiedenis. Maar oude foto’s vergelen meestal in een doos bovenop de kast. Jammer, want daarmee zijn ook de herinneringen weg. Die geschiedenis terug zichtbaar maken op het internet: dat wilde het Buurtwerk Zevendonk, een landelijke wijk van Turnhout, doen. Erg veel was er immers over het verleden van Zevendonk niet terug te vinden. Nochtans bevatten oude schuiven thuis waarschijnlijk een schat aan informatie. Vormingplus Kempen begeleidde het buurtwerk, de school en enkele verenigin-

16 | Vormingplus Kempen

gen met het FAZe-project, het FotoArchief Zevendonk. We trachtten daarbij om zoveel mogelijk buurtbewoners en verenigingen te betrekken en om zo een grote groep mensen (van kinderen tot senioren) te sensibiliseren om pc’s te gebruiken. De ervaringen bundelden we in een nieuwe brochure.

Brochure uit FAZe biedt niet alleen buurtverenigingen inspiratie om een digitaal fotoarchief te creëren. Ook scholen, rusthuizen, heemkundige

Arendonk Agenda zondag 21 september, 13-18 uur Het opvangcentrum houdt haar opendeurdag. Kom een kijkje nemen op het domein, sla een praatje met bewoners, geniet van muzikale optredens, doe mee aan allerhande workshops, ... dinsdag 14 oktober, 20 uur Color A’do heeft volksdansgroep ‘t Hazelnootje uit Arendonk te gast. Zij leren bewoners en Belgen allerlei volksdansen aan. Vooral dansen uit de Balkan!

Point Zero een workshop voor vrouwen

donderdag 20 november, 19.30 uur Enkele bewoners tonen hun kookkunsten. Samen met hen maak je de heerlijkste internationale gerechten en geniet je van een heerlijk en origineel diner. Schrijf je hiervoor wel snel in.

www.color-ado.be Alles over Color A’do kan je lezen op de website. Je vindt er de activiteitenkalender, foto’s en verslagen van voorbije evenementen, achtergrondinfo, online inschrijvingsformulieren, recepten van voorbije kookavonden, ...

Druk druk druk? Tijd te kort. Jezelf voorbij hollen. Genoeg van al het drukke en lawaaierige gedoe. Geen gezever meer aan je oren. Niets meer moeten. Even niets doen. Op adem komen. Soms heb je nood aan een rustpunt, een adempauze: een Point Zero, een punt waarna je weer verder kan. In drie workshops gaan we samen op zoek naar jouw rustpunt. We geven die zoektocht weer in beeld en klank: we maken een film, een fotoreportage of een klankband. Samen met andere vrouwen uit Zuid-Amerika, Afrika, Azië of Europa. Point Zero past in het jaarprogramma van EVA, een organisatie voor allochtone vrouwen en voor vrouwen in de regio. Vrouwen die geen lid zijn van EVA, zijn ook van harte welkom. Op donderdag 9, 16 en 23 oktober, telkens in de namiddag.Alle workshops starten in Villa Mescolanza, Begijnenstraat 39, Turnhout. De workshops zijn gratis. Meer weten? Ilse Van Gorp • 014 71 11 08 • ilse.vangorp@spk.be

jkproject

internationale vrouwendag in de Kempen

kringen, seniorenverenigingen, jeugdverenigingen, computerclubs, … kunnen er ideeën uitpikken. Ieder kan vanuit zijn eigen invalshoek zo’n project opstarten. Best heb je iemand die wat van pc en internet kent en kan je inspelen op een klein omschreven gebied (een wijk of gehucht).

Aanvragen Het boekje kan je aanvragen bij christa.truyen@vor-

Vormingplus Kempen

mingpluskempen.be (014 41 15 65). Je kan het ook bekijken en downloaden op www. vormingpluskempen.be FAZe kan je ondertussen nog altijd bekijken op www.zevendonk.be

Vrouwenkracht

Een dag met workshops, lezingen, optredens (o.a. Barbara Dex), muziek, kinderanimatie, ... in het Turnhoutse Paterspand. Je kan er ook de tentoonstelling ‘Kempense Vrouwenkracht’ bezoeken. Het bijhorende boek met 21 verhalen van Kempense vrouwen wordt er ook gepresenteerd. Een dag voor klein en groot, jong en oud, voor mannen en vrouwen. Gratis! Op zondag 8 maart 2009 van 10 tot 20 uur. Meer info: www.vrouwenkracht.org

VZW

voor het opzetten

een handleiding van een webarch ief

FASE

een organisatie van Provincie Antwerpen & Kempense Vrouwen met de steun van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, de stad Turnhout, Vormingplus Kempen en verschillende verenigingen

Vormingplus Kempen | 17

Bank zkt. buurt in Merksplas Een bank nodigt uit om te buurten. Mensen zien er elkaar en hebben er tijd voor een praatje. De gemeente Merksplas en Vormingplus Kempen schenken dit najaar één Merksplasse buurt een bank. Die bank wordt geen doorsnee-bank, maar eentje op maat van de wijk waar ze komt te staan. En als ze er eenmaal staat, wordt die plek een startpunt van verschillende buurtactiviteiten. Inwoners van Merksplas kunnen meedoen aan een eenvoudige wedstrijd, waarvoor ze drie vragen moeten beantwoorden: waarom vind je dat er een bank

bij jou in de wijk hoort? Hoe moet ze er uit zien? En op welke plaats moet ze precies komen? Meedoen kan tot 20 september. De antwoorden moeten naar Kristien Mangelschots (kristien.mangelschots@merksplas.be of 014 63 94 42). Je kan ook online antwoorden op de website www.buurtbank.be. Op 1 oktober kiest een jury één Merksplasse wijk uit voor een buurtbank. Nadien volgen nog een paar wijkvergaderingen, voordat begin 2009 de bank onthuld wordt met een feestje.

ook zoiets in jouw gemeente? kijk op

18 | Vormingplus Kempen

www.buurtbank.be

Lieve Leppens werkt sinds drie jaar als vrijwilliger bij de Turnhoutse Wereldwinkel. Die won met de Vitamines-actie van Vormingplus het vormingspakket ‘Vrijwillig’: “Een heel interessant en leuk pakket: we hebben er echt een andere kijk op onze werking door gekregen.”

Lieve Leppens Wereldwinkel Turnhout

Nieuwe kijk op ons werk interview Bart Cabanier |

Hangmat in de etalage

kunnen omzetten. We denken er aan om onze vrijwilligers, zowel “Mijn twee voornaamste taken de oude als de nieuwkomers, binnen de Wereldwinkel zijn het via een rollenspel onze werking bedienen van de klanten in de beter te leren kennen. Dat rolwinkel en het begeleiden van de lenspel willen we zelf in mekaar stagiairs-etalagisten van het Turnknutselen.” houtse Sint-Lutgardisinstituut. Die krijgen elke maand van ons Vrijwilligers moet je een opdracht om de etalage van soigneren onze winkel in te richten. Voor de zomermaanden hadden we ze als “Je moet je vrijwilligers trefwoorden ‘bloemen’ en ‘party’ tegenwoordig echt motiveren en enthousiasmeren. Vroeger had je meegegeven. Het eindresultaat mensen die tien-vijftien jaar als was heel mooi. De studenten hadden met takken en bloemen vrijwilliger actief bleven binnen een vereniging. Tegenwoordig is een hele constructie gemaakt, waartussen dan typische zomer- het aanbod zo groot dat je ze echt moet soigneren: er zijn immers producten stonden uitgestald: bier, wijn en zelfs een hangmat.” verenigingen genoeg die vrijwilligers zoeken. De Wereldwinkel heeft een paar troeven die de Spelpakket “De Vitamines-actie was me op- werking bijzonder maakt: je hebt gevallen omdat de affiche in onze bijvoorbeeld veel contact met mensen. Met de klanten, maar winkel hing. Ik heb dan contact opgenomen met de mensen van ook met je collega’s. Mijn ervaring Vormingplus. We zaten blijkbaar is dat je in het vrijwilligerswerk meer respect krijgt. Binnen een bij de winnaars. Onze prijs was ‘Vrijwillig’, een spelpakket van het bedrijf ben je vaak niet meer dan Centrum Informatieve Spelen uit een klein radertje in een groter Leuven. Aan de hand van dat spel geheel. Als vrijwilliger heb je veel meer je lot in eigen handen. Je leer je je eigen vrijwilligerswerking beter kennen. Hoe zit het met kiest zelf wat voor werk je doet, verzekeringen? Hoe trek je nieuwe en hoeveel tijd je er in wil steken. En op de vergadering en het vrijwilligers aan? In septemoverleg kan je echt meedenken ber willen we een werkgroep opstarten om te bestuderen hoe over de richting waarin je met je winkel uit wil gaan.” we de zaken die we dankzij het spel geleerd hebben in de praktijk Onze ‘Vitamines voor je vereniging’ -actie liep van april tot juni. Verenigingen konden uit ons vormingsaanbod een activiteit kiezen om hun vrijwilligerswerking te verbeteren. Elke maand selecteerden we drie winnende verenigingen: die kregen van ons dat vormingspakket cadeau. Meer info: http://www.vormingpluskempen.be/vitaminekuur.html Vormingplus Kempen | 19

projecten

Spinnen in de straat

20 | Vormingplus Kempen

interview Bart Cabanier |

Bruggen slaan “Onze wijk zit in een overgangsfase: aan de ene kant heb je de oudere bewoners die hier vaak al heel hun leven wonen, daarnaast komen er steeds meer jonge gezinnen. Het is niet altijd makkelijk om bruggen te slaan tus-

sen die groepen. Bij de jonge gezinnen gaat het vaak om tweeverdieners, die vaak ook een sociaal leven buiten de wijk hebben. Twintig jaar geleden zetten de mensen nog een stoel op straat en babbelden ze met hun buren. Dat zie je steeds minder. Met de ‘Spinnen in de straat’-actie willen daaraan tegemoet komen. Vier gezinnen zetten de deuren van hun huis open voor de buren. Gezellig kletsen bij een koffie en een koekje of een biertje, we hebben in Beerse immers een lekker streekbier, de Flodder. Die gezinnen vinden was niet zo moeilijk. Moeilijker was al om te beslissen wie we zouden uitnodigen: in het vormingspakket wordt gezinnen geadviseerd om maximum 35 buren uit te nodigen, maar omdat we dan mensen zouden moeten uitsluiten hebben we 50 uitnodigingen persoonlijk bij de mensen afgegeven. We kregen daar heel positieve reacties op: de actie kriebelt de mensen, en zorgt ervoor dat mensen mekaar op straat al eens aanspreken over de actie. Het werkt dus wel degelijk en da’s wel fijn. Ik ben ook zeer te spreken over de begeleiding: op al mijn vragen kreeg ik bij Vormingplus direct antwoord. ”

Spinnen in jouw buurt?

een handleiding

voor een buurtproject

Vormingplus Kempen begeleidt Vroeger leefden verschillende projecten de mensen meer en, buurten, gemeenten buiten. En nu… is de buurt veel anoniemer , ... Van contact is en koeler. er vaak Uit die ervaringen Veel mensen vinden geen sprake meer. dit een spijtige En dat willen we leren we. Ze blijven het evolutie. belangrijk vinden niet alleen dat iedereen zich thuis voelt voor ons houden. in de buurt of Met deze reeks straat. Alleen weten ze hopen vaak niet goed aanzetten te geven we inspiratie en hoe daar werk van te maken. om samen leven Voor hen werkten prettiger te maken. we het project ‘Spinnen in de straat’ uit.

van vereniging

Het opzet is heel eenvoudig: enkele zetten één namiddag mensen de deur van hun open voor de huis andere buurtbewon ers. Mensen komen dus bij elkaar over de vloer. Zodat ze babbeltje kunnen een slaan en elkaar wat beter leren kennen. Dat is ‘spinnen’: bij elkaar een gezellige babbel gaan doen. In deze brochure staat stap voor stap beschreven hoe je het project best kan uitwerken. Het project werkt écht. We zetten het al tweemaal op in de gemeente Laakdal.

www.vormingpluskempen.b e

Je kan bij ons nog altijd de gratis brochure ‘Spinnen in de straat’ aanvragen. Je vindt er allerlei tips in om op één namiddag al je buren te leren kennen. Ben je dat van plan? Dan kan je ook nog altijd extra animatie winnen. Gratis! Spinnen in de stra at Kijk snel op www.spinnenindestraat.be

een handleiding

voor een buurt

project

Beerse sponsort extra De gemeente Beerse schonk alle deelnemende gezinnen een geschenkbon van 75 euro. Daarmee konden hapjes en drankjes aangekocht worden voor de Spinnen-namiddag. © bart van der moeren

“Ik heb toen we zelf nog jonge kinderen hadden jarenlang de vormelingen uit de parochie begeleid. Een paar jaar geleden ben ik dan lid geworden van de buurtvereniging: die telde toen nog maar drie leden, veel activiteiten werden niet meer georganiseerd. Nu zijn we terug met een negental mensen die aan de kar trekken. Vorig jaar hebben we begin augustus een animatieweekend opgezet: daar zat ondermeer een barbecue bij waar meer dan 200 mensen aan tafel schoven. We doen daarnaast ook kleine dingen: de jubilarissen uit de wijk worden in de bloemetjes gezet, bij een sterfgeval leggen we namens de buurt een krans. Elke dinsdag spelen we petanque en we hebben ook een voetbalploeg. Donderdagnamiddag komen we bijeen om te buurten en wat handwerkjes te doen: het buurthuis is dan soms te klein.”

Gezellig kletsen bij een koffie en een koekje

SPINNEN IN DE STRAAT

Al 29 jaar woont Diana Andriessen (59) in de wijk Oosthoek in Beerse. Vijf jaar geleden vervoegde ze de wijkvereniging. Vormingplus Kempen lanceerde enkele maanden terug ‘Spinnen in de straat’, waarmee ze buren dichter bij mekaar willen brengen. Diana tekende voor haar straat als eerste in.

Vormingplus Kempen | 21

vrijwilligers

Zuidergekte in Geel Op zondag 21 september start de tweede editie van Zuidergekte. Tot en met vrijdag 12 december wil men zo Gelenaars en iedereen uit de regio kennis laten maken met de overeenkomsten, verschillen en tegenstellingen tussen het rijke noorden en het arme zuiden.

Mireille Vanuytsel (45) Beroep: huisvrouw Woont in Geel Burgerlijke staat: gehuwd, twee kinderen Werkt mee bij KAV Geel-Holven

KAV Holven maakt Zuidergekte Jongeren gezocht “Ik ben 14 jaar lid van de kerngroep van KAV Geel-Holven, drie jaar geleden werd ik coördinator. Veertien jaar geleden ben ik lid geworden omdat de activiteiten die de KAV organiseerde me wel aanspraken. Ik was daarin niet alleen: we zijn toen met een hele vriendengroep lid geworden. In die tijd werden veel jongerenactiviteiten georganiseerd. In de loop der jaren zijn we de voeling met de jongeren echter een beetje kwijt geraakt. Van onze 230 leden zijn er maar een zestigtal jonger dan 40. We werken er dan ook aan om onze werking te verjongen. In september organiseren we bijvoorbeeld een praatcafé speciaal voor jongeren.”

Komedie “We organiseren maandelijks activiteiten. Dat zijn kleine dingen, om de mensen bij mekaar te brengen, maar ook grotere projecten. Zo brengen we al 26 jaar lang elk jaar een toneelstuk. Daarin doe ik zelf meestal mee als souffleur. Dit jaar speelden we de komedie ‘Als dat maar goed komt’, er werkten in 22 | Vormingplus Kempen

totaal meer dan 20 mensen aan mee. Een andere grote activiteit die we organiseren is de stratenloop in Holven. Dan schrijven we de scholen in de buurt aan. Dit jaar is ‘Jan Publiek’ van RTV zelfs een reportage komen maken.”

Djembé-avond “Voor het Geelse noord-zuidfestival Zuidergekte organiseren we dit jaar op 20 november met de steun van Vormingplus een djembé-avond. We speelden al een paar jaar met het idee om iets met djembé’s te doen en toen Zuidergekte de oproep lanceerde om projecten in te dienen, vielen alle puzzelstukjes op de juiste plaats. We doen dit niet enkel voor onze eigen leden: iedereen die wil meedoen is welkom. Ik ben benieuwd wat het gaat worden: de djembé-lesgever brengt zelf 25 djembé’s mee. Het leuke is dat je niet alleen kan kijken en luisteren, maar dat je ook zelf zal kunnen meedoen.”

interview Bart Cabanier |

Vijf jaar geleden kwam Zuidergekte voor het eerst aan de oppervlakte: in 2003 waren er zo meer dan 160 activiteiten. Vijf jaar later wil men nog beter doen. Op 21 september is Geel-centrum autoluw en kan je op de Markt de Wereldmarkt beleven. Nog een uitschieter wordt ongetwijfeld het fotoproject ‘Allemaal Gelenaars, allemaal Kempenaars’ vanaf 19 september tot eind oktober in de Halle. Kleinschaliger maar zeker niet minder belangrijk binnen de Zuidergekte-programmatie is een waaier van activiteiten van zowel Geelse scholen als organisaties en verenigingen allerhande. De hoop leeft dat die allerhande initiatieven, projecten en activiteiten rond noord-zuidwerking zullen opzetten: bijvoorbeeld een multicultureel sporttornooi, een filmvoorstelling, een geschenkenbeurs, een avond Afrikaans of Thaïs koken, een voordracht rond een ontwikkelingsproject, een concertavond met zuiders talent…. De stad belooft alvast zowel logistieke als financiële steun: 25 % van de gemaakte onkosten (max. 250 euro per activiteit). Meewerken? Bel 0498 17 14 11 of zuidergekte@geel.be

KAV Holven en Kemados:

Verenigingen werken met ons We ondersteunen graag Kempense verenigingen die activiteiten organiseren. Dat kunnen we zowel financieel als promotioneel. Op onze site vind je een uitgebreid vormingsaanbod. Je kan daaruit

een activiteit kiezen voor je vereniging: een cursus, een lezing, een workshop, ... Een groot aantal daarvan betoelagen we voor 75%. Zowel KAV Holven als Kemados werkten recent met ons samen.

Kemados: “Tolken zijn vaak onmisbaar” Christiane Peeters (59) Beroep: huisvrouw Woont in Turnhout Burgelijke staat: weduwe, drie kinderen. Werkt mee bij de Kempense dovenvereniging Kemados

Meer vorming en cultuur

Internet

“Ik ben op mijn vierde doof geworden: ik leed aan geelzucht en kreeg bij de behandeling daarvan teveel penicilline toegediend. Sinds 1968 ben ik lid van Kemados, de Kempische maatschappij voor Doven en Slechthorenden, momenteel ben ik er ook voorzitter. Kemados telt momenteel 100 leden: ten opzichte van vroeger bieden we naast ontspanning veel meer vorming en culturele activiteiten aan. Kemados richt zich specifiek op senioren. Daarnaast zijn er nog andere afdelingen: Kedokids is voor dove kinderen vanaf 8 jaar, Kedosport is een sportvereniging voor doven. Kemado draait volledig op vrijwilligers. We bieden onze leden ontspanning aan, er zijn groepjes die regelmatig kaarten, maar er zijn ook vormingsmomenten en we bezoeken bedrijven, musea of steden.”

“Het aanbod van Vormingplus heb ik leren kennen op de Werelddovendag: daar stonden ze met een standje. Omdat ik voor onze leden altijd op zoek ben naar vormingsprojecten heb ik hen toen aangesproken. Vormingplus heeft een uitgebreid aanbod, dat ontdekte ik ook op hun website op het internet. Om als doven van het aanbod van Vormingplus gebruik te kunnen maken, moeten we in de meeste gevallen echter nog een gebarentolk bijhuren. Er zijn via het Vlaams Fonds wel mogelijkheden om die kosten te drukken, maar toch maakt dat het voor ons vaak een stuk duurder.”

Gebarentolken gezocht “In alledaagse contacten, bij het ziekenfonds, bij de vakbond, word je aan het loket meestal geholpen door een horende. Dan heb je als dove vaak een tolk nodig. Met Kemados zou ik graag meer mensen de gebarentaal willen aanleren. Daar bestaan cursussen voor, die ook bij ons in het Dovencentrum gegeven worden. Een tolkencursus duurt vier jaar. Gebarentaal heeft zijn eigen grammatica, waarbij lichaamstaal en gelaatsmimiek heel belangrijk zijn. Wie interesse heeft om de cursus te volgen mag ons altijd contacteren!” Meer? www.piramime.be

Vormingplus Kempen | 23

Binnenkort kan je deelnemen aan de Kyoto Code. Dat is een campagne die je op weg helpt om je energieverbruik terug te schroeven en heel wat euro’s te besparen. De campagne start op 1 november en loopt tot 31 januari 2009. Samen met andere mensen in Vlaanderen word je tijdens deze drie maanden uitgedaagd om (samen) 500 ton CO2 te besparen. In 2007 liep de campagne al in enkele provincies. Toen namen 443 enthousiaste gezinnen deel aan het initiatief. Ze bespaarden samen bijna 100 ton CO2. Ilse Vandermeersch uit Grobbendonk nam deel aan de campagne. “Ik heb vier kinderen en dus is het een beetje belangrijk om spaarzaam te zijn. Ik wil vooral ook mijn kinderen doen beseffen hoe belangrijk het is. Ik heb hen al

geleerd hoe ze hun steentje kunnen bijdragen aan een milieuvriendelijke toekomst. Zelf laat ik mijn wasmachine ’s nachts draaien en gebruik ik spaarlampen. Zowel ik als de natuur winnen erbij.”

Deelnemen is makkelijk. Op de website www.kyotocode.be vul je het inschrijvingsformulier in. In de loop van oktober word je gevraagd om je startmeting in te voeren. Zo ken je je huidig energieverbruik. Je ontvangt een startpakket en een mooi actieboek met 39 concrete tips om je huishouden energiezuiniger te maken. Veel plezier! De Kyoto Code is een initiatief van Ecolife in samenwerking met Vormingplus met de steun van Isover.

Kraak je energiekosten met

de Kyoto Code www.kyotocode.be

24 | Vormingplus Kempen

vormingskalender Hieronder vind je een najaarslijstje vormingsactiviteiten. Prijk je hier in ons volgend nummer ook graag met een activiteit van je vereniging? Dan voer je best je activiteit in op www.cultuurdatabank.be. Daarvoor moet je je eerst registreren, maar dat loopt als een fluitje van een cent. Nadien kan je je activiteiten invoeren. Die databank voedt op haar beurt www.cultuurweb.be en zo nog andere sites, krantenkolommen, ... en ook onze sitekalender. Daarop vind je trouwens de meest recente gegevens.

ACTIVITEITEN

0912/08

Activiteiten met een groen blokje worden georganiseerd in samenwerking met Vormingplus Kempen. Organisatoren krijgen financiële en publicitaire ondersteuning. Interesse? Bel 014 41 15 65 of mail info@vormingpluskempen.be. Onze voorwaarden vind je op www.vormingpluskempen.be/onze-ondersteuning.html

SEPTEMBER heel de maand: Tentoonstelling Freeze • Grobbendonk Bibliotheek heel de maand: Tentoonstelling Tekenaars! • Olen Bibliotheek

60 • OCMW Balen, 014 82 98 24 10 september t/m 30 juni 2009, ma, di, wo, do, vr, za en zo Ontspannen en vloeiend bewegen • Turnhout Stwg. op Zevendonk, 18/2 • De Innerlijke Bron, 014 61 71 32, www.innerlijkebron.be

heel de maand: Tentoonstelling Inside 10 september t/m 30 juni Biodanza telkens op woensdag in de Djoelen aids • Herentals Bibliotheek • Oud-Turnhout Steenweg op Mol 3, • 6 | 09 uur tot 13:15 EHBO-cursus Eerste DansBiodanza vzw, 014 50 65 65 Hulp • Poppel Dorp, 60 • Vormingsinstituut Rode Kruis-Vlaanderen, 015 44 33 22, www.rodekruis.be 6 | 09 uur tot 12 uur EHBO-cursus Eerste Hulp • Mol Gasstraat, 9 • Vormingsinstituut Rode Kruis-Vlaanderen, 015 44 33 22, www.rodekruis.be 6 | 10 uur Prominant workshops • Geel Hooibeeksedijk, 1 • Rurant, 014 852707, info@rurant.provant.be, www.rurant.be, www.dekempenopjebord.be

13 10.30 uur | Hertals in team • Herentals Grote Markt 35 • cc ‘t Schaliken, 014 28 51 30 13 | 10 uur tot 17 uur Waterweekend • Herentals Vorselaarsebaan, 60 • De Brug, 011 22 69 31 13 | 09 uur tot 16 uur Kettingzaag module 1 • Westerlo Britselaan, 20 • Inverde, 02 657 93 64, www.inverde.be

7 | 09:30 Voordracht : Alles over witloof • Olen Lichtaartseweg, z/n • De Volkstuin Olen, 014 22 32 37

13 | 08 uur tot 16 uur Workshop : De tijd loopt • Turnhout de Merodelei, 19 • VIVA-Socialistische Vrouwen Vereniging Turnhout, 014 40 92 84, www.viva-svv.be

8 | 19:30 tot 21:30 Proefles Intuïtieve Ontwikkeling • Mol Oude Bleken, 25 • Timotheus vzw, 03 644 53 01, www. timotheus.org

14 | 10 uur Esoterische psychologie • Turnhout Tramstraat, 74 • De Kleine Bron vzw, 03 2250227, info@dekleinebron.be, www.dekleinebron.be

8 | 19:30 tot 21:30 Biodanza kennismakingsles • Geel Buitensteinde, 33 • Dansbiodanza vzw, 014 50 65 65

15 | 09:15 tot 12:45 De kracht van voelen • Gierle Schoolblok, 3b • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be

9 | 19 uur tot 22:15 Assertiviteit anders • Herentals Nonnenstraat, 12 • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be

15 | 09:30 tot 16:30 Palliatieve zorgen: basis • Geel Larumseweg, 103 • ZorgSaam vzw, 016 24 39 75, www.zorgsaam. be

9 | 20 uur Hoe begrijp ik de zin van de gebeurtenissen in mijn leven? • Turnhout Steenweg op Merksplas, 48 • De Kleine Bron vzw, 03 2250227, info@dekleinebron.be, www.dekleinebron.be 10 14 uur | Ken je fiets • Balen Veststraat

15 september t/m 30 juni 2009, ma, di, wo, do, vr, za en zo Biodanza • Geel Buitensteinde, 33 • Geel ( Larum), 014 50 65 65 16 20.30 uur | Ecologische voetafdruk

• Kasterlee Pastorijstraat 10 • Markant Kasterlee, bie.siegers@telenet.be 16 | 19:30 Wie is Maitreya? • Herentals Poederleeseweg, 15 • Cengiarotti Philippe 16 | 20 uur In contact met de Geestelijke Wereld • Turnhout Stwg op Merksplas, 48 • De Kleine Bron vzw, 03 2250227, www. dekleinebron.be 17 19 uur | Siberië en China: twee tijgers, met Martin Heylen • Olen Stationsstraat 33 • Okra’s Olen en dienst Cultuur, 014 22 21 21

over onze geest • Turnhout Steenweg op Merksplas, 48 • De Kleine Bron vzw, 03 2250227, www.dekleinebron.be 23 september, 14, 28 oktober, 11 en 25 | 20 uur Relaxerende Dru Yoga • Turnhout Tramstraat, 74 • De Kleine Bron vzw, 03 2250227, www.dekleinebron.be 23 | 13:30 tot 16:30 Internet en e-mail • Geel Kleinhoefstraat, 4 • Ziekenzorg CM Turnhout, 014 40 31 11, www.cm.be 24 14 uur | Afval sorteren • Balen Veststraat 60 • OCMW Balen, 014 82 98 24

17 | 20 uur Juf, kan ik je spreken? • Turnhout Stationstraat, 60-62 • ZitStil, 03 830 30 25, www.zitstil.be

24 | 19:30 tot 22:30 Cursus : Vissen • Tongerlo Kerkplein, 1 • Natuurpunt Educatie, 014 47 29 50, www.natuureducatie.be

18 | 13 uur tot 16 uur Workshop “Juwelen maken” • Turnhout de Merodelei, 19 • VIVA-SVV Turnhout, 014 40 92 84, www. viva-svv.be

24 | 20 uur Nationale domeinen in de Franse tijd • Turnhout Grote Markt, 1 • Koninklijke Geschied -en Oudheidkundige Kring Taxandria

18 | 13:30 tot 16:30 Weerbaarheidscursus: Voeding • Geel Larumseweg, 103 • Ziekenzorg CM, 014 40 31 11, www.cm.be

25 | 20 uur Basiscursus Shiatsu massage • Turnhout Tramstraat, 74 • Shiatsu School, 03 3091702, www.iss-shiatsu.eu

19 10.30 uur | Workshop djembé voor personen met een mentale handicap • Vorselaar Sassenhout 43 • GVT De Troon, 014 21 93 72

26 -28 | Fiesta Mundial • Balen i.s.m. Vormingplus Kempen, www.fiestamundial.be

20 | 10:30 Verschillende orakelsystemen toepassen op jezelf • Turnhout • De Kleine Bron, 03 2250227, www.dekleinebron.be 21 13 uur | Opendeurdag Fedasil • Arendonk Grens 70 • www.fedasil.be/arendonk i.s.m. Vormingplus Kempen 22 | 19 uur tot 22:15 Jezelf zijn • Turnhout Warandestraat, 42 • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be 22 | 13:30 tot 16 uur Infonamiddag: Muziektherapie • Retie Kasteelstraat, 67 • Ziekenzorg CM, 014 40 31 11, www.cm.be 23 | 20 uur Ons lichaam vertelt veel

26 | 19:30 Insjallah mevrouw - onmoetingen (z)onder de boerka • Houtvenne Langestraat, 10A • Cultuurraad Hulshout, 015 22 94 83 26 | 19 uur tot 22 uur Cursus Insectendeterminatie • Turnhout Graatakker, 11 • Natuurpunt Educatie, 014 47 29 50, www. natuureducatie.be 29 september, 6, 13, 20 oktober en 3 | 09 uur Training in lichaamsgerichte ontspanningsmethoden • Mol Baron van Eetveldeplein, 3.1b • Katty Van Camp, 014/31 70 61 29 | 19:30 tot 22:30 Basisjaar Intuïtieve

Vormingplus Kempen | 25

Ontwikkeling • Mol Oude Bleken, 25 • Timotheus vzw, 03 644 53 01, www. timotheus.org 30 | 20 uur Genezende communicatie ! • Turnhout Stwg op Merksplas, 48 • De Kleine Bron vzw, 03 225 02 27, www. dekleinebron.be 30 | 19 uur Jezelf zijn • Hoogstraten Begijnhof, 40 • PRH, 03 226 53 25, www. prh.be 30 | 19:30 Intuïtieve Ontwikkeling • Mol Oude Bleken, 25 • Timotheus vzw, 03 644 53 01, www.timotheus.org

oktober heel de maand Tentoonstelling Kindsoldaten • Olen bibliotheek

9 oktober t/m 20 november | 19:30 tot 22 uur Internet voor beginners • Ravels Kloosterstraat, 4 • De Wouwer, 014 65 21 55

november Tentoonstelling Kindsoldaten • Herenthout bibliotheek

9 oktober t/m 18 december Cursus Sahaja Yoga Meditatie • Mol Kapellestraat, 90 • Sahaja Yoga Kontakt Mol, 011 34 64 78, 014 37 02 23

1 10 uur | Isolatie en energiebesparende installaties • Meerhout Polyvalente zaal Gasthuisstraat • ACW Meerhout, 014 30 46 39

9 | 19 uur tot 22 uur Taalcursus Roemeens 1 | 09 uur Studiedag communicatie voor voor beginners • Geel Stationsstraat • verenigingen • Geel Werft, 30 • CultuurMiorita, 0474 307 649 dienst Geel, 014 56 66 85, cultuur.geel.be 11 19.30 uur | Soja, heilig boontje?• Geel Werft 16 • Dancing2Support, 014 71 56 23 11 | 09 uur Kettingzaag module 2 • Westerlo Britselaan, 20 • Inverde, 02 657 93 64, www.inverde.be

11 en 18 | 13 uur Kunstbloemen maken heel de maand: Tentoonstelling Inside met koud porselein • Bouwel Plein • ‘t Palet, 014 23 21 55, www.tpalet.be aids • Herenthout Bibliotheek 11 | 09 uur Kettingzaag module 3 • 1 | 19:30 tot 22:30 Natuurgids Wortel • Wortel Wortel Kolonie, 41 • Centrum Voor Kasterlee Lichtaartsebaan, 73 • Inverde, 02 657 93 64, www.inverde.be Natuur- en milieueducatie, 03 226 02 91, www.c-v-n.be

2 oktober t/m 18 december Basiscursus Shiatsu Massage • Turnhout Tramstraat, 74 • Internationale Shiatsu School, 03 3091702, www.iss-shiatsu.eu

november

13 | 19 uur Single zijn • Turnhout Warandestraat, 42 • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be

22 20 uur | Centraal Afrikaanse dans en percussie • Zuidergekte Geel Werft 16 • Dancing2Support vzw, 014 71 56 23 23 10 uur | Het leven zoals het is: opvangcentrum • Arendonk +23 Vlaanderen i.s.m. Vormingplus Kempen, 0494 27 93 36

25 20 uur | Pol Goossen • Westerlo 4 en 6 november 10 uur | Ken je fiets • Westerlo Merodedreef 161 • Projecthuis De Kasteelpark 5 • bibliotheek, 014 54 94 62 of info.westerlo@bibliotheek.be Dreef, 014 54 32 76 4 - 20 november 13.30 uur | Knoppencursus • Kasterlee Markt 1 • Welzijnsdienst Kasterlee, 014 85 99 29

27 | 14 uur Initiatieles Tai chi • Herentals Collegestraat, 6 • Liberale Mutualiteit 03 203 76 93

5 14 uur | Geesten en goden uit de oudheid • Turnhout Baron Frans Du Fourstraat • Universiteit Vrije Tijd, 016 31 06 70, www.universiteitvrijetijd.be

27 | 13:30 Ik heb een gsm, wat nu? • Ravels Kloosterstraat, 4 • De Wouwer, 014 65 21 55

6 | 9:15 uur Jezelf zijn • Turnhout Campus Blairon, 200 • PRH, 03 226 53 25, www. prh.be

6 | 14 uur Van Ambiorix tot het (con) 14 20 uur | Volksdansen • Arendonk Grens federalisme • Hoogstraten Vrijheid, 234 • Universiteit Vrije Tijd, 016 31 06 70, www. 70 • Color A’do, 014 40 52 51 universiteitvrijetijd.be 14 | 08:30 Intensieve opleiding ketting2, 9, 16, 23 oktober en 6 november | 09 8 | 09 uur Kettingzaag module 3 • zaag • Herentals Bosbergen, 1 • Inverde, uur Antistress en zachte massage met Westerlo Britselaan, 20 • Inverde, 02 657 olie • Mol Baron van Eetveldeplein, 3.1b • 02 657 93 64, www.inverde.be 93 64, www.inverde.be Katty Van Camp, 014 31 70 61 15 | 20 uur Puber in het kwadraat - over 13 | 14 uur Van Dante tot Hugo Claus 2 | 19:30 uur EHBO-opleiding • Mol Rode ADHD en puberteit • Turnhout StatiLiteraire hoogtepunten uit het voorbije Kruislaan, • Het Vlaamse Kruis, 03 226 25 onstraat, 60-62 • centrum ZitStil, 03 830 millenium • Geel Stationsstraat, 56 • 30 25, www.zitstil.be 45, www.hetvlaamsekruis.be Universiteit Vrije Tijd, 016 31 06 70, www. 16 | 19:30 Natuurgids Mol • Mol 2 | 8:30 uur Veilig werken met de ketuniversiteitvrijetijd.be tingzaag - module 3 • Retie Kastelsedijk, 5 Postelsesteenweg, 71 • Centrum Voor 17, 24 november, 1, 8 en 15 | 09 uur BeNatuur- en milieueducatie, 03 226 02 91, • Inverde, 02 657 93 64, www.inverde.be weging, zitdans, relaxatie voor begeleiders www.c-v-n.be 3 | 13:30 uur Weerbaarheidscursus: van ouderen • Mol B. van Eetveldeplein, 16 | 13:30 Omgaan met Angst • Geel Assertiviteit • Mol Corbiestraat, 64 • 3.1b • Katty Van Camp, 014 31 70 61 Kleinhoefstraat, 6 • Ziekenzorg CM TurnZiekenzorg CM Turnhout, 014 40 31 11, 18 14 uur | Getuigenissen uit Senegal • hout, 014 40 31 11, www.cm.be www.cm.be Turnhout Warandestraat 42 • Grijze Panters 16 | 19:30 Demonstratie bloemschikken 4 oktober t/m 29 november Maak je Turnhout, 0473 27 30 39 • Balen Lostraat, 2 • Volkstuinclub Wezel, eigen instrument. Cursus hommelbouw 18 | 09 uur Mijn kinderen helpen om • Westerlo Boerenkrijglaan, • Westelfolk, 014/81 12 99 zichzelf te worden • Gierle Schoolblok, 3b www.westelfolk.be 17 | 13:30 tot 17:30 S-Sport danst • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be • Turnhout Hertoginnendal, S-Plus 4 | 9.30 uur Bouwen aan een nieuw 18 | 19:30 Globalisering, gewikt en Regio Antwerpen, 03 285 43 09, www.ssamengesteld gezin • Gierle Schoolblok, gewogen • Ravels Kloosterstraat, 4 • De plusvzw.be 3b • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be Wouwer, 014 65 21 55 20 t/m 24 oktober, Workshops De kracht 4 | 09 uur EHBO-cursus Helper • Mol 18 | 08:30 uur Aanplantingen in bossen Gasstraat, 9 • Rode Kruis-Vlaanderen, 015 van stroom • Turnhout Druivenstraat, 18 • Retie Kastelsedijk, 5 • Inverde, 02 657 93 • Nationaal Museum van de Speelkaart , 44 33 22, www.rodekruis.be 64, www.inverde.be 014 415621, www.tram41.be 5 13 uur | Voorstellen van je vereniging • 19 | 20 uur Infoavond ADHD, modeverWesterlo Geneinde, 2 • AIF, 0496 95 16 76 24 13.30 uur | Dochter van Iran • Turnschijnsel of stoornis? Een kennismaking hout Otterstraat 109/4 • Vim, 014 41 41 05 5 13 uur | Promotie voeren • Westerlo met ADHD • Turnhout Stationstraat, 60-62 25 10 uur | Siberië en China: twee tijgers, • ZitStil, 03 830 30 25, www.zitstil.be Geneinde, 2 • AIF, 0496 95 16 76 5 | 09:30 Voordracht • Olen • Volkstuinen met Martin Heylen • Westerlo Bibliotheek 20 19.30 uur | Afrikaanse percussie Westerlo i.s.m. Vormingplus Kempen Olen, 014 22 32 37 Zuidergekte • Geel Kapelstraat 16 • KAV 9 13.30 uur | Point Zero • Turnhout Begij- 5 | 10 uur Workshop Zeefdrukken voor be- Holven, 014 56 07 46 ginners: ‘Druk in de weer’. • Bouwel Plein nenstraat 39 • Digidak, 014 71 11 08 20 19.30 uur | Koken Color A’do • Aren• ‘t Palet, 014 23 21 55, www.tpalet.be donk Grens 70 • Color A’do, 014 40 52 51 9 | 13:30 tot 16:45 Pensioen in zicht • 25 | 09 uur tot 16 uur Brandhoutinitiatie • Ramsel Stationstraat, 39/A • PRH, 03 226 Kasterlee Lichtaartsebaan, 73 • Inverde, 02 20 | 09:30 tot 16:30 Roddelen • Geel 53 25, www.prh.be Larumseweg, 103 • Zorg-Saam vzw, 016 657 93 64, www.inverde.be 24 39 75, www.zorgsaam.be 9 oktober en 11 | 19 uur tot 21:30 Cursrus Aquarel voor beginners • Bouwel Plein • ‘t 30 | 13:30 tot 16:30 Eutonie beginners • Turnhout Vianestraat, 2 • Ziekenzorg CM 20 | 19:30 Voordracht • Wezel Lostraat, 2 Palet, 014 23 21 55, www.tpalet.be • Tuinclub Wezel, 014 81 12 99 Turnhout, 014 40 31 11, www.cm.be

26 | Vormingplus Kempen

21 | 14 uur tot 16 uur Tsjaikovski en Rachmaninov - Russische romantici bij uitstek • Herentals Nederrij, 133a • Universiteit Vrije Tijd, 016 31 06 70, www. universiteitvrijetijd.be

27 | 09:30 uur Rouw en verdriet bij ouderen • Geel Larumseweg, 103 • Zorg-Saam vzw, 016 24 39 75, www.zorgsaam.be 29 | 09 uur Je innerlijke drive ontdekken • Wiekevorst Herenthoutsesteenweg, 21 • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be

december 2 | 19 uur Opvoeden met een positieve blik • Ramsel Stationstraat, 39/A • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be 3 | 20 uur ADHD? Wat doe je ermee? • Turnhout Stationsstraat, 60-62 • centrum ZitStil, 03 830 30 25, www.zitstil.be 5 | 09:15 uur Je innerlijke drive ontdekken • Gierle Schoolblok, 3b • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be 6 14 uur | Vergadertechnieken • Turnhout St.- Antoniusstraat 24, AIF, 0499 16 75 56 6 | 09 uur tot 16 uur Kettingzaag module 3 • Kasterlee Lichtaartsebaan, 73 • Inverde, 02 657 93 64, www.inverde.be 8 | Studiedag Toegankelijke cultuur • Geel, cc De Werft, 014 56 66 60 9 | 20 uur Feesten in Turnhout • Turnhout Grote Markt, 1 • Koninklijke Geschied -en Oudheidkundige Kring Taxandria 9 | 9 uur Depressie • Geel Larumseweg, 103 • Zorg-Saam vzw, 016 24 39 75, www. zorgsaam.be 11 | 9:30 uur Wat waardevol is in mijn leven • Gierle Schoolblok, 3b • PRH, 03 226 53 25, www.prh.be 18 20 uur | Kader Abdolah • Vorselaar Lepelstraat 2 • org. bibliotheek, 014 51 22 98 of vorselaar@bibliotheek.be 18 | 19:30 Wat heeft mijn plant? • Wezel Lostraat, 2 • Volkstuinclub Wezel, 014 81 12 99

Praktisch

colofon

Wil je dit tijdschrift voortaan gratis thuis ontvangen? Iets niet duidelijk? Op zoek naar vorming? Een leuk project in gedachten? Meer info nodig over een activiteit?

Dit is een uitgave van Vormingplus Kempen vzw

Vormingplus Kempen

Openingsuren

• is een pluralistische organisatie • is erkend door het Ministerie van Cultuur als Volkshogeschool voor het Turnhoutse arrondissement • is erkend door de Vlaamse regering als opleidingsverstrekker in het systeem van opleidingscheques • wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Cultuur • is lid van de Federatie van Organisaties van Volksontwikkelingswerk.

elke werkdag van 9 tot 17 uur

Het team van Vormingplus Kempen

telefoon fax e-mail web bank

Coördinator Martine Coppieters (martine.coppieters@vormingpluskempen.be) Adjunct-coördinator Jan Van Hout (jan.van.hout@vormingpluskempen.be) Communicatiemedewerker Dirk Raeymaekers (dirk.raeymaekers@vormingpluskempen.be) Administratie en logistiek Lieve Decoster (lieve.decoster@vormingpluskempen.be) Educatieve medewerkers regio oost: Kristel Vanhulle (kristel.vanhulle@vormingpluskempen.be) regio noord: Christa Truyen (christa.truyen@vormingpluskempen.be) regio west: (info@vormingpluskempen.be) regio zuid: Viviane Schuer (viviane.schuer@vormingpluskempen.be) educatie-ondersteuner: Jef Van Eyck (jef.van.eyck@vormingpluskempen.be)

Vormingplus Kempen vzw Otterstraat 109 bus 4 (eerste verdieping) 2300 Turnhout

014 41 15 65 014 41 05 77 info@vormingpluskempen.be www.vormingpluskempen.be 646-0124040-88

Hoe inschrijven? De activiteiten in onze kalender worden georganiseerd door verschillende organisaties. Schrijf altijd in bij de organisatie die vermeld staat bij de activiteit! Wacht niet te lang met inschrijven: de plaatsen zijn vaak beperkt.

Zelf iets organiseren? Bekijk ons activiteitenaanbod op www.vormingpluskempen.be, onze website. Daar vind je cursussen, workshops en voordrachten. Een flink aantal daarvan betoelagen we zelfs. Lees meer daarover op onze website www.vormingpluskempen.be of bel 014 41 15 65

Adresgegevens Gegevens die we noteren als je je inschrijft of als je informatie aanvraagt, komen in het adressenbestand van Vormingplus Kempen. Ze worden gebruikt om je op de hoogte te houden van ons programma en je te verwittigen als er iets wijzigt. We kunnen ze ook doorgeven aan anderen die interessante informatie voor je hebben. Als je dat liever niet wil, laat het ons even weten (wet van 8 december 1992 op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer).

Opmaak fotografie: o.a. Bart Van der Moeren druk: drukkerijmaes.be verantwoordelijke uitgever: Martine Coppieters, p/a Otterstraat 109, 2300 Turnhout

Vormingplus Kempen | 27

Vormingplus Kempen

vzw is de regionale volkshogeschool voor het Turnhoutse arrondissement. We zetten leerprocessen op in de Kempen.

We ondersteunen daarnaast verenigingen en groepen bij het organiseren van activiteiten, zowel financieel als promotioneel. Die kunnen daarbij putten uit onze uitgebreide databank cursussen, lezingen en workshops.

Het uithangbord van die processen zijn onze projecten. We begeleiden verschillende projecten van verenigin- Wil je op de hoogte blijven van gen, buurten, gemeenten, ... wat we doen? Meestal draaien ze om participatie, interculturaliteit of duurzaamheid.

28 | Vormingplus Kempen

Maak je op onze site abonnee op onze maandelijkse e-zine.