De voortuintjes van Diependaal
inter view Mariane Michielsen | foto’s Geer t Maes
De voortuintjes in de Herentalse sociale woonwijk Diependaal zagen er nog nooit zo netjes uit. Vormingplus Kempen organiseerde er samen met Buurtcontactpunt De Klink, Natuurpunt, sociale woonmaatschappij Eigen Haard en de Stad Herentals een project om de voortuintjes op te frissen. De voortuin als kapstok
Janna Janssens begeleidde dit project voor Vormingplus
16 |
“Het idee ontstond door een vraag van de sociale huisvestingsmaatschappij Eigen Haard”, vertelt Pol Goris van buurtcontactpunt de Klink in Herentals. “Eigen Haard wilde haar huurders aanporren om hun voortuintje te verzorgen. Daarvoor zouden ze een brief schrijven aan de bewoners. Toen ik dat hoorde, dacht ik: daar kan je meer mee doen dan een brief schrijven. Laat ons er een project van maken waarbij de bewoners samen aan die tuin bezig zijn. Laat ons de
voortuin als kapstok gebruiken om rond ontmoeting en vorming te werken. We polsten wat bewoners en maakten zelf plannen. Zo zijn we vertrokken.”
Op zoek naar vrijwilligers Om te starten, zocht buurtwerker Pol een aantal vrijwilligers in de wijk die het project mee zouden dragen. “De eerste vrijwilliger kwam op mijn bureau aan en zei: ‘geef me iets te doen of ik word zot’. Ik stelde haar het project voor. Dat interesseerde haar wel. Met haar ben ik door de wijk gewandeld. We keken wat rond om te zien wie er
buurt & wijk
een verzorgde voortuin had. Daar belden we telkens aan. Zo hebben we een aantal mensen bijeengebracht.” Zij werden de vrijwilligers van het project: ze verspreidden de folders en dienden als aanspreekpunt in de buurt. begeleidde het project.
Ecologisch aspect belangrijk Uiteindelijk organiseerde Vormingplus in maart vier gratis vormingen in het buurthuis rond ecologisch tuinieren. “Die cursussen werden gegeven door VELT”, vertelt Janna Janssens van Vormingplus Kempen. “Voor mij was dat ecologisch aspect wel belangrijk.” Voor Pol was dat aspect minder van tel. “Het was geen must, al vind ik het gebruik van streekeigen planten belangrijk. Een onderhoudsvriendelijke tuin moet bijna ecologisch zijn omdat het beestjes aantrekt die hier wonen. Daarnaast wilden we geen pesticiden gebruiken omdat je in een woonwijk zit. Automatisch kom je dan bij een ecologische tuin terecht. En daar hebben we geen negatieve reacties op gekregen.” In de eerste vorming leerde je de basisprincipes van een ecologische tuin. De bewoners leerden er welk type grond Diependaal heeft en welke planten of bloemen je daarop kan zetten. De tweede vorming ging over geveltuintjes. Daar kwamen de bloembakken aan bod en de misverstanden en voorwaarden voor gevelgroen. De week daarop ging het over ongedierte en eind maart kon je samen met de lesgevers een plan opmaken voor je eigen voortuin. “Het woord ‘vorming’ hebben zo weinig mogelijk in de mond genomen, omdat het mensen soms afschrikt. De mensen hoefden ook niet alle sessies te volgen. Ze konden zelf kiezen.”
en samen in hun tuintjes werken. Natuurpunt zorgde voor werkmateriaal en de stad voor een grote groencontainer, zodat de bewoners hun afval gratis kwijt konden. “We hadden veel geluk met het weer. Op het pleintje voor het buurthuis hadden we alle plantjes uitgestald. Het had een zeker marktkarakter. De schoppen en de aanhangwagen vol potgrond, visueel had het wel iets. We hadden de tafels en stoelen uit het buurthuis gehaald om een terrasje te maken. Je kon er soep, fruit en koeken krijgen. Mensen liepen er af en aan, gingen dan even zitten en begonnen spontaan wat te babbelen. Ze hielpen elkaar met het snoeiafval. Het was heel knap wat daar ontstond. En de bewoners hadden meteen een onderwerp om over te praten. Dat gemeenschappelijk uitgangspunt is belangrijk. De buurman is ook aan het werk, dus dan wordt er al eens wat gebabbeld over de tuin, de plantjes en het weer. We wilden ook andere culturen betrekken. Dankzij het project is er communicatie over de tuin, en niet over de verschillen tussen de mensen. Al snel zat het project in de goede sfeer. Zeker op de tweede tuinklusdag. Toen scheen de zon voor het eerst sinds lang. Iedereen had er blijkbaar op zitten wachten en kwam naar buiten.”
Goedkoop plantgoed Op die avonden konden ze ook planten bestellen. Via een tuincentrum en dankzij subsidies konden we met het project planten aanbieden aan vijftig tot zeventig procent van de winkelprijs. “Dat was ook heel belangrijk omdat het project in Diependaal plaatsvindt. De mensen zijn hier minder kapitaalkrachtig”, gaat Pol verder. “De grote kost en de angst voor het onbekende zijn dikwijls een reden om niet mee te doen aan een project. Maar daar hebben we op ingespeeld. We hebben de prijs zo laag mogelijk gehouden.”
Tuinklusdagen Op twee zaterdagen in april volgden dan de tuinklusdagen om de theorie van de vormingen in de praktijk om te zetten. De bewoners konden hun plantjes afhalen aan het buurthuis | 17
herentals de voortuintjes van diependaal
vervolg
Stilaan winterklaar maken Het project is nu afgerond voor het voorjaar. In het najaar wordt het nog eens herhaald. “We hebben ons in de lente gericht op bloemen en zaden. In het najaar zal het meer gaan om het winterklaar maken van de tuin. We hopen dat het enthousiasme van het voorjaar mee wordt genomen in het najaar.”
Meer dan geslaagd
Buurtwerker Pol:
Samenwerken loont! Voor Pol was de samenwerking met Vormingplus Kempen heel tof en nuttig. “Vormingplus was de enige juiste partner om dit project op te starten. Ook persoonlijk klikte het, waardoor het project goed liep. Ik kan met Janna veel plezier maken, maar we kunnen ook goed doorwerken. Als buurtwerker ben je maar alleen. Dankzij het project werd het personeel plots verdubbeld. Dat bewijst dat organisaties of overheden niet altijd personeel moeten zoeken. Het is leuk om zo’n project ook vanuit een samenwerking te realiseren met een expert.” Want Vormingplus en buurtwerker Pol zijn inderdaad elk expert op hun eigen gebied. “Dat is de manier waarop wij werken”, vertelt Janna. “We zoeken een partner die expert is in een bepaalde doelgroep. Wij kunnen dan methodieken aanbieden en de juiste mensen zoeken voor vormingen.”
18 |
Van de 400 gezinnen die in Diependaal wonen, deden er dertig mee met het project. Dat lijkt op het eerste zicht misschien weinig, maar als je vijf procent van het doelpubliek kan bereiken, is dat goed. Ook was er een goede mix: zo deden er zowel huurders als eigenaars mee. “Huurders staan vaak anders tegenover hun voortuin. Als zij er iets planten en later verhuizen, gaat het groen niet mee. Toch hebben we redelijk wat huurders kunnen bereiken die belang hechten aan een groene tuin.” Bovendien heeft het project het imago van de buurt wat opgekrikt.
“De mensen zelf kijken niet zo positief naar hun wijk”, vertelt Janna. “Het is moeilijk om van die slechte naam af te raken. Met dit project kwam de buurt op een positieve manier op de regionale televisie en stond ze met een optimistisch verhaal in de kranten. Dat is niet onbelangrijk.” “Mijn eerste indruk van Diependaal was: het is een mooie wijk, met veel groen en veel dezelfde huisjes. Maar het is een wijk aan de rand van de stad. Als je er niet moet zijn, kom je er ook niet”, vult Pol aan. “Uiteraard heeft de wijk haar problemen. Maar er leeft wat. Er is een vriendengroep actief. Met dit project wilden we wel bewust mer mensen bereiken dan die groep. Daar zijn we in geslaagd.” Daarnaast zijn ook de doelstellingen bereikt. “Tijdens een evaluatieavond bleek dat de bewoners zelf onze vooropgestelde doelen konden achterhalen. Ze vertelden dat mensen geïnformeerd werden en dat de bewoners elkaar ontmoet hadden.”
buurt & wijk
Claudine (r.) laadt haar bestelling in
bewoonster claudine:
Ik heb er zeker wat van opgestoken! “We hadden vorig jaar in augustus ons hofke al heraangelegd. Ik zie graag bloemen en planten. Daarom deed ik mee aan het project. Ik heb alle vier de infovergaderingen meegedaan. De nadruk lag op de tuin. Dat zie ik wel graag, zo’n tuin die wat verwilderd is. Maar mijn man houdt niet zo van de biekes en de bijtjes die daarbij komen kijken. Dus hadden wij onze tuin al vol steentjes gelegd. Tijdens het project had ik dus maar een aantal plantenbakken om te vullen. Als ik de informatie vóór onze heraanleg had gekregen, had ik het wellicht wat anders aangepakt. Ja, ik heb er zeker wat van opgestoken. Ook over het nut van die tuintjes voor de natuur. Maar eigenlijk was de vorming te kort. Misschien moet ik me er nu wat meer in verdiepen.”
Veraf Op 24 april deden Claudine en haar man mee aan de tuinklusdag. “Het was heel goed georganiseerd. Aan het buurthuis werd het heel gezellig gemaakt. Alleen jammer dat het voor ons al 10 minuten stappen is. Wij zijn er achteraf niet meer naartoe gegaan.” Claudine woont in de uithoek van de wijk. “Bij ons in de buurt waren niet zoveel mensen bezig met de heraanleg. Tja, je bent toch wel bezig met je eigen ding. Tijdens de vormingen heb ik wel mensen leren kennen, maar die heb ik eigenlijk niet meer terug gezien.”
Tevreden Maar Claudine is wel tevreden met het resultaat. “Het is nog wat afwachten voordat je er echt een resultaat van zal zien.
Maar van bepaalde dingen ben ik zeker al tevreden. Andere dingen zou ik dan weer anders aanpakken. We zijn in ieder geval heel goed op weg gezet met de vormingen. De rest moet je zelf doen natuurlijk. Bij ons is er alleen één grote spelbreker: onze kat. Die plast dan eens in die plantenbak, en in de andere gaat-ie weer languit liggen. Ik zou me eens goed moeten informeren over wat ik daaraan kan doen.” Of ze een volgende keer weer mee zou doen? “Ik zal wel eens horen wat er besproken gaat worden. We hebben geen grote hof, dus je kan er ook niet heel veel mee doen. Maar ik kan altijd wel advies gebruiken. En de vorige keer was het zeker ook oké. Het was heel gezellig.”
| 19