SPECIA ALE EDITIE IN SAMENWERKING SA ME ONS UTRECHT MET
“m’n hoogtevrees oogte overwinnen nne op de Domtoren or is ook wel lekker” ker” Ivo Dan Daniel, deelnemer aan Contest n DJ op de Dom Contes
0 mei 2010 trecht stad in Utre OMING WITH VETERANS / HOMECOM DE VAN UTRECHT PODIUM@ @ VREDE BEVRIJDINGSFESTIVAL / BE FESTIVAL A/D WERF: ERG RGENS & OVERAL / DJ OP DE DOM
in jouw uw buurt SLINGER V R VAN LOMBOK / LIEVEL ELINGSPROJECT
io in de regio N AMERSFOORT / GLOBAL VILLAGE IN A PELEN / WOERDENSE SPE STAAL SOESTVRIJSTA
2
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
Inhoudsopgave Een halve eeuw locatietheater in Nederland
De Vrede van Utrecht bindt nog steeds
Servische veteranen over ‘the narrative of war’
5
6
4 DJ & VJ op de Dom
Grenzeloos nieuwsgierig
7 The Utrecht Principles
8 Utrecht Culturele Hoofdstad van Europa in 2018?
10 CO COLOFON CO OL LO LO OF FO FO ON N
In de binnentuin van Halve Maan Noord
11 Vrede V Vred Vre rede dee van vaan n Utr U Utre Utrecht trech trec echt htt iss een ee een n in init iinitiatief niti itia tiat atief ati tief eff va vvan van: an: an n:
Red R Redactie eed dac dac acti tie ie e Da Daphne D Dap aph aph phn hn ne Ba ne Balv B Balvers, alv lve ver ers, ers rs, s, Au A Auk Aukje ukje ukj ukje je e de de Boe B Boer, oer, oer oe r, Laura L Lau La aaur ura raa Hog H Hogendoorn, oge og ogen end en ndo doo do oor orn or rn, n, Osc O Oscar sca scar arr va van van n der der er Ho H Hor Horst, ors orst st, t,, JJasmina Jas Ja asm asm mina min inaa Ib Ibr IIbrahimovic, bra rah ahi him movi mov mo ovic vic, c,, Pet P Petra etra etr etra raa Ort O Orthel, rth rthe hel, he el, l,, Rad R Radha adh ad adha haa Ple P Pleijsant, leij leijs ijsa jsa san ant nt, t, Halde H Hald Ha aald lde de e va van van n Rijn R Rijn, ijn ijjn, n,, Man M Manon ano an anon on n Sch S Scholten, cho ch chol olte olt lten ten en, n, Fri F Fris Friso riso r so o Wie W Wiersum ie ier ers rsu sum um m Vrede V Vred Vre red de van de van an Utr U Utrecht tre trec ech cht htt bed bbedankt: eda edaankt nkkt: t:: Ontwerp O Ont On ntwe ntw wer erp rp p en en V Vorm Vor Vormgeving orm orm mggev mge evin vin ing ngg die dietw dietwee.nl etw twee. eee.n .n nl De Deze D Dez eze eze e sp spe sspeciale pec ecia eci cia iale ale le e edi eeditie ditie diti dit tie e is is ggem gemaakt em emaa maak aakt ktt in in sa sam ssamenwerking am menw men enw werk wer erkin kin ing ngg m met me et et Ons O On n nss Utr U Utrecht tre trec ech ch ht en ht en het het et Do D Domein omei mein ein n voo vvoor o oo or Ku or K Kunstkritiek. unstk un krit kri ritie tie ek. ek. k.
Pos Postbus P ost ostb tb bu uss 53 5 532 32 32 3500 3 35 500 00 AM AM Utr U Utrecht ttre reecht cht ht Tel. T Tel el. el. 030 030 30 239 2 2393890 39 3938 938 389 90 0
iinfo@vredevanutrecht.nl nfo nfo fo@ o@ @vr vreedev vre dev evan van anut nutr utre re ech cht.n nl nl www www.vredevanutrecht2013.nl ww ww.vr w.vvr vre red ed deva dev evan an nu nu utr tre trec ech ch ht20 ht2 t20 013 013 13.n nl nl
9
3
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
mber 2013 nu alva Blokkeerr 11 april tot en m met 21 september alvast in je da, want dan vier agenda, viert Utrecht in stad en provincie 300 jaar de van Utrecht. Maak M Vrede het mee!! n Utrecht vieren? Waarom 300 ja jaar Vrede van eleden alle ogen va Wist u dat bijn bijna 300 jaar geleden van de wereld gericht ger 13 kwamen hier di waren op pU Utrecht? In 1713 diplomaten uit alle al Vrede van slote ze hier de Vre delen van va Europa. Op 11 april 1713 sloten or het eerst omspannend vred Utrech echt, een wereldomspannend vredesverdrag. Voor niet op het onderhand ein indigde oorlog aan de onderhandelingstafel en ni slagveld, met dank aan de gastv gastvrijheid van Utrecht. Tijdens de lijkheden en culturele cultur elingen vonden er allerlei feestelijkheden onderhandelingen ten plaats. Dit droeg droe bij aan de goede sfeer en een activiteiten cht deze unieke geb svol resultaat. In 2 succesvol 2013 viert Utrecht gebeurtenis a vol feest, kunst en cultuur. internationaa programma mett een internationaal k Centraal staat: and andere mensen ontmoeten, met elk elkaar in gesprek rschillen. Het word st blijven, respect h hebben voor verschillen. wordt pas echt feest als iedereen m kan doen. n mee Het is 2 2010..? 2 is er al van alles te beleven in Utr Utrecht stad, In 2010, 201 2011, 2012 ing op voor de in d wijken en de regio. Zo bouwen we de spanning n de ionale viering in 2013. 2 ssen zijn we achter achte grote internationale Ondertussen n druk bezig met het h programma a voor 2013. We do de schermen doen n met culturele en maatschappelijke elijke instellingen en met dit samen nte en provincie Ut ren van de Vrede va gemeente Utrecht. Het vieren van Utrecht will dat in 2013 staat niet op z zich. Gemeentee en provincie willen Utrecht in 2018 Cul tad van Europa is en dat bereiden n Culturele Hoofdstad we met zijn allen voor. In deze kra rant vertellen we over de activitei activiteiten in mei, over 201 jk is. 013 en over wat een Culturele Hoof Hoofdstad eigenlijk Wij ho moeten bij een van onze o ten. hopen u te ontmoeten activiteiten P Peter de Haan ng Vrede van Utrecht Intendant Stichting
4
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
EEN HALVE EEUW LOCATIETHEATER IN NEDERLAND – DOOR HALDE VAN RIJN
‘ERGENS & OVERAL’ IS EEN OVERZICHTSTENTOONSTELLING OVER LOCATIETHEATER, WAARVOOR THEATERMAKER EN ONTWERPER THEUN MOSK EEN CONCEPT HEEFT ONTWORPEN. DE INHOUD IS SAMENGESTELD DOOR HET THEATER INSTITUUT NEDERLAND, IN SAMENWERKING MET DE STICHTING VREDE VAN UTRECHT. DE TENTOONSTELLING IS GESCHIKT VOOR JONG EN OUD EN TOONT ALS HET WARE DE GESCHIEDENIS EN ONTWIKKELING VAN HET GENRE.
De opening vindt plaats op 20 mei, tijdens Festival aan de Werf. Theun Mosk: “Het is een halve eeuw locatietheater, vanaf de jaren zestig tot nu. Het leuke is dat het niet alleen maar kijken naar een tentoonstelling is. Er zit een ervaringsniveau in, waardoor bezoekers het echt kunnen beleven. Op het Lucas Bolwerk, het terrein voor de stadsschouwburg, komen gekleurde huisjes te staan. Daar kunnen mensen zelf inkruipen en zelf van alles ervaren. Zo kun je bijvoorbeeld binnenkomen door de regen, of in een huisje liggen en naar de lucht kijken. Dat geeft een extra dimensie, in plaats van alleen het aanschouwen van een expositie.” Theun Mosk is zelf een locatietheatermaker die goed bekend is met het genre. Hij maakte verschillende voorstellingen en wil vooral het theatrale en de creativiteit tonen in dit overzicht van de afgelopen vijftig jaar.
Mosk: “Locatietheater is een unieke stroming. In Nederland gebeurt het vrij veel. Hier heb je bijvoorbeeld de zomer theaterfestivals en iedereen kent wel het festival Oerol op Terschelling. In het buitenland springt dit genre er echt uit. Het is een vernieuwende stroming vergeleken met het traditionele repertoire dat in schouwburgen te zien is. Bij locatietheater gebeurt er ontzettend veel en is er heel veel diversiteit. Je hebt ook de vrijheid om van alles uit de omgeving erbij te betrekken. Zo kunnen we in Utrecht bijvoorbeeld de verschillen tussen stad en platteland laten zien. Het gáát ook echt over de stad. We kunnen locaties in de stad tot leven brengen en mensen er op een nieuwe, andere, manier naar laten kijken dan ze misschien gewend zijn. Zoals de titel al doet vermoeden is locatietheater letterlijk ergens en overal.”
ERGENS & OVERAL
Loc L Locatie oca oca atiiee Luc atie Lucas L uca ucas ass Bo Bolw B Bolwerk olw lwe wer erk rkk voo vvoor oor oorr de de sta stad sst stadsschouwburg tad adss dssc ssch sch cho hou ouw uwb uw wbu bur urg rgg Da Data Dat ata ta a 20 20–29 2 20– 0–2 0–2 –29 29 9 mei mei ei tijd ti tij tijdens ijde dens den ens nss Fe Fest Fes FFestival esti stiv iva val al a/d a/d /d Werf Weerf rff Da Daarna Da aar arn arna na a ffestival festi fes estiv tiva val va all De De par pparade ara arad ade dee (Ro ((Rotterdam), (R Rott Ro otte tter terd rda dam am) m),, Ovver Over Ov err ’t ’t IJJ fest fes ffestival fe estiv tiv iva val all (A (Am ((Amsterdam), Am mster mste sterd erda rda dam am m), m), Theaterfestival T The h hea eat aterf ate erfe rfes fest esti stiv iva val al Bou B Boulevard oule oulev lev eva var ard rd d (D (De (Den Den en n Bos B Bosch) oosc sch ch) h) Nazomerfestival N Nazo Naz a azo zom ome merf mer erfe rfes fest stiv tiv iva val all Zeel Z Zeeland eeela elan lan and nd d (M ((Middelburg). Midde Midd Mid ddel delb elbu lbur urg rg) g). ). Tooega Toegangsprijs Toeg Toe ega gan ang ngsp ngs gspr spr prij rijs ijs jss € 5, 5, voo voor vo voor orr kin kind ki kkinderen nde nd dere eren ren en n tot toott 12 12 jaa jjaar ja aar arr ggr grat gra gratis rati atis tiss Info Info Inf nfoo www w www.ergensenoveral.nl w ww. ww w.er .erg erg rgen gen ens nse sen eno nov over vera era ral. al.n l.n nl nl
5
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
De Vrede van Utrecht
bindt nog steeds – DOOR HALDE VAN RIJN
PAUL FELD RAAKT ENTHOUSIAST ALS HIJ BEGINT TE VERTELLEN OVER DE TOEKOMSTPLANNEN VAN DE STICHTING VREDE VAN UTRECHT EN DE KANSEN DIE HET PROGRAMMA BIEDT, WANT ‘HET IS ÉCHT EEN MOOI VERHAAL’. “Aan het vredesverdrag dat in 1713 werd afgesloten in Utrecht gingen achttien maanden onderhandeling vooraf. Ze namen er de tijd voor, voor het eerst werd alles echt uit onderhandeld. De Vrede van Utrecht betekende eigenlijk het begin van het vrijdenken van de achttiende eeuw. Die vrede heeft meer dan zeventig jaar geduurd, tot aan de Franse Revolutie in 1789. Feitelijk betekende de Vrede van Utrecht het einde van de eerste echte wereldoorlog, want er werd niet alleen in Europa gevochten, maar ook in de koloniën op verschillende continenten. Internationaal was het een verdrag van grote betekenis. In het buitenland is er veel meer aandacht voor. In de Nederlandse geschiedenisboekjes is er minder over te vinden. Dat komt toch doordat het verdrag het einde inluidde van de voor Nederland economisch zeer succesvolle zeventiende eeuw. We noemen het niet voor niets de Gouden Eeuw. “In 2013, drie eeuwen na het vredesverdrag, gaan we als het ware die maanden van onderhandeling over doen, samen met burgers, wetenschappers, kunstenaars, etc. Het begint op 11 april, de dag dat in 1713 het verdrag werd gesloten en eindigt op 21 september, de internationale Dag van de Vrede, de Day4Peace.” “De Utrecht Principles die we hebben opgesteld moeten de kracht van de maatschappij symboliseren. Zij staan volgens mij voor de noodzaak tot vernieuwing, ontwikkeling en dynamiek. Met een open blik naar de wereld kijken is zo belangrijk. We moeten meer kosmopolitisch denken. Kennis en cultuur staan voor diepgang en creativiteit, maar net zo goed voor diversiteit. Taal is ook cultuur, daarom staan interculturaliteit en meertaligheid ook in de Utrecht Principles. Niet alleen moet een ander mijn taal spreken, maar ik moet ook bereid zijn om de taal van die ander te leren. Het moet van twee kanten komen.” Het programma in 2013 wordt opgebouwd rond drie periodes van enkele weken: voorjaar, zomer en nazomer. Een greep uit het programma.Hoofdfocus van het voorjaarsprogramma wordt gepland van 11 april (precies drie eeuwen na het sluiten van het verdrag Vrede van Utrecht) tot en met 5 mei (Bevrijdingsdag). De Vrede van Utrecht wordt herdacht. Dat gaat gepaard met muziek, feest en dans op straat. Het Centraal Museum en andere musea (ook uit de regio) wijden tentoonstellingen aan het jaar 1713 en dragen zorg voor de continuiteit in de programmering. Rondom het Muziekpaleis worden grootschalige activiteiten georganiseerd. Paul Feld: “Ongeacht of de bouw dan af is, dit programma gaat door. Daar vinden we wel wat op.” Er zijn concerten, er is vuurwerk, opera en
een internationaal literatuurfestival. Verder werkt de Vrede van Utrecht mee aan het herdenkingsprogramma op 4 mei en het Bevrijdingsfestival op 5 mei.
Hoofdfocus van het zomerprogramma vindt plaats tussen 21 juni (midzomer) en 14 juli (start Europees Jeugd Olympisch Festival). Een van de thema’s is kunst in de wijken in relatie tot de ‘informele’ economie. Het landelijk amateurkunstenfestival wordt in 2013 in Utrecht gehouden. Cultureel erfgoed vervult in deze periode een belangrijke rol. Het Cultuurhuis Castellum de Hoge Woerd in Leidsche Rijn viert dan zijn opening. De Vrede werkt samen met de vijf kasteelmusea aan een kastelenroute door de omgeving en aan programmering voor de fortenlinie. Het Europees Jeugd Olympisch Festival (de Olympische spelen voor Europese jongeren van dertien tot achttien jaar) vindt in 2013 plaats in Utrecht. Daar hoort een cultureel programma bij rond talentontwikkeling en sport. Hoofdfocus van het nazomerprogramma is van 29 augustus (opening van het Festival Oude Muziek) tot en met 21 september (Day4Peace). Er is in die periode onder andere een festival op vliegbasis Soesterberg, met theater, muziek, beeldende kunst en een internationaal programma ‘Kunst in Oorlog’. In 2013 wordt 100 jaar militaire luchtvaart herdacht en opent het nieuwe Militair Museum op de vliegbasis zijn deuren. Op Day4Peace komt er een conferentie rondom driehonderd ‘bruggenbouwers’. |Het slotspektaktel vindt plaats rond nieuwe media en |gaming onder het motto ‘Utrecht Interactive’. Alle basisscholen in de provincie werken de komende jaren mee aan een educatieprogramma ‘Vrede van Utrecht op School’, dat feestelijk wordt afgesloten in 2013. Niet alleen is de Vrede van Utrecht een viering en herdenking van een verdrag uit 1713, ook moet het de opmaat gaan worden naar het jaar 2018, wanneer Utrecht graag Culturele Hoofdstad van Europa wil worden. Paul Feld: “De Vrede van Utrecht is niet alleen een herdenking en een feest, het evenement heeft ook te maken met talentontplooiing, stadsontwikkeling en de positie van de stad in de wereld. In 1713 ontstond er een nieuwe machtsbalans. Ook in het heden is er een wereldwijde machtsverschuiving gaande. Hoe staat Utrecht in de wereld? Utrecht heeft veel verbindingen. Niet alleen geografisch, door de centrale ligging, maar ook cultureel en met het verleden. We hebben een schat aan cultureel erfgoed in de stad en in de regio: musea, forten, kastelen, Limes, Soesterberg. Die schat wordt zichtbaar via de projecten in en op weg naar 2013.”
Paul P Pau aul aull Fe Feld Feld ld d (V (Vo ((Voorburg, Voor Voo oor orbu orb rbu bur urg, urg rg, g, 195 1 1958) 958 958) 8)) is is oo ooit ooit it cu cum cum m lau llaude la aud au ude dee afgestudeerd afge afg af fges ges estu stu tud ude ud deer dee eerd erd rd d al a als lss lit lite li lliteratuurwetenschapper iter tera era ratu atuu atu tuu uur urw rwe wete we eten ete tens ens nsc scha sch cha hap app pper ppe per err in in de de 18 18e 18ee eeu eee eeuwse euw uws uw wse se literatuur. liter lite lit li tera era ratu rat atu tuu uur uu ur. r. Da D Daa Daarna aar aa aarn rna na a is is hij hijj twi ttw twintig win int ntig nti tig igg jaa ja jjaar aar arr spo ssp sportverslaggever por ortv rtve rtv vers ver ersl rsla sla lag agg gge geve gev ever ver err ggeweest, gewe gew ewe wee eest ees est, st, t, ges gesp ge ggespecialiseerd esp spe peci pec ecia cia iali alise alis lise see eerd eer erd rd d in in de de wie w wielrennerij, ie ielr elre lren renn enn nne neri ner erij rij, j,, ter terw tte terwijl erw rwi wijl wij ijl jll hij hi hijj de de Regieopleiding R Reg eegi gieo gie ieop eop opl plei ple leid eidi idin din ing ngg aa aan aan n de de Am A Ams Amsterd mste mst mster ter erd rd d am a ams amse m mse see T Ton Toneelschool oone neel nee eels elsc lsch sch cho hoo ool oll vol volg vo vvolgde. olg lgd gde. gde de. e. SSamen Sam Sa ame am amen en n met met et Dap D Daphne aph aphn hne hn nee de de Br B Bru Bruin, ruin rui uin in, n,, Don Don on Du D Duy Duyns uyn uyns nss en en Jer Jero JJeroen Je eroe roe oen en n Kri Kriek Kriek Krie r ek rrichtte rich ric ich icht htte ttee Fel Feld FFeeld ld d ver verv vvervolgens ve erv rvo volg vol olge lge gens gen ens nss de de Utr U Utrec Utre Utrechtse trech ech chts cht htse tse see th the ttheaterfi heat hea eate ater terfi erfi rfi firm rma rm rma a ‘Gr ‘G ‘Growing Grow Gro row owi wing win ing ngg up in up in Pu P Pub Public’ ubli ubl ublic lic’ ic’ c’’ op, op op,, w waa wa waar aar aarr hij hijj the thea th ttheatermaker hea eate eat ater term erm rm make mak aker err en en art arti aartistiek ar rtis tist isti stie tiek iek ekk leid le lei leider eide der err van van va an wer w werd. erd. erd erd. d.. Th T Tha Thans h han ans nss is is hij hijj co coö ccoördinator oörd oör örd rdi din ina nat ator ato tor orr va van van n het het et pro pr pprogramma rogr rog ogra gra ram amm mm ma ma 2013 2 201 20 013 01 013 3 bij bijj de de sti stic sst stichting tich ich cht htin ting ngg Vre Vred V Vr Vrede rede ede dee van van an Utr U Utrec Utre Utrecht, trec rech cht, cht ht, t,, naa n naar aar aarr eig eige eeigen ei igen gen en zeggen zegg zeg ze egg ggen gge gen en n een een ee n ‘gr ‘gro ‘g ‘groot groo roo oot ott pro proj pr pproject’. roje ojec oje ject ect’. ct’. t.
6
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
SERVISCHE VETERANEN OVER ‘THE NARRATIVE OF WAR’ – DOOR FRISO WIERSUM
DIT JAAR GAAN ER EEN BOEL NEDERLANDSE SOLDATEN TERUGKOMEN VAN HUN MISSIE IN URUZGAN. WAT ZULLEN HUN ERVARINGEN DAAR BETEKENEN VOOR HUN LEVEN HIER? EN HOE ZAL ONZE SAMENLEVING REAGEREN OP HUN VERHALEN? KUNNEN WE ONS VOORSTELLEN HOE EEN VETERAAN ZICH VOELT IN EEN BURGERMAATSCHAPPIJ? EN WAT KUNNEN WE LEREN VAN LANDEN WAAR VETERANEN WEL ZICHTBAAR ZIJN IN EEN SAMENLEVING? WELKE ROL KUNNEN VETERANEN SPELEN IN HET MAATSCHAPPELIJK DEBAT OVER OORLOG? OVER DEZE EN ANDERE VRAGEN SPREKEN SERVISCHE VETERANEN OP 4 MEI NA DE CEREMONIE OP HET DOMPLEIN.
“In Servië is de situatie van veteranen anders dan in Nederland, als is het maar omdat de oorlogen waarin zij vochten anders waren,” zo stelt Milos Antic, van het War Trauma Centrum in Novi Sad, Servië. “Specifiek voor Servië geldt dat de veteranen als losers worden gezien: zij hebben de vier of vijf oorlogen, waaraan Servië deelnam in de jaren 90, verloren.” Hij wordt aangevuld door Vladan Beara, veteraan: “In de verschillende oorlogen in voormalig Joegoslavië tussen 1991 en 1999 verloren zo’n 150.000 mensen hun leven, werden vier miljoen mensen van huis verdreven, en kwamen 400.000 van hen naar Servië. Zij verwijten de veteranen dat de oorlogen verloren zijn, terwijl een ander deel van de samenleving hen verwijt de oorlog te hebben gevoerd.”
Met die maatschappelijke achtergronden is het lastig om veteraan te zijn, op persoonlijk en op politiek niveau. Persoonlijk omdat, zoals ook in recente Hollywood films over Irak wordt getoond, de veteraan anders in het leven staat dan de achterblijvers. Beara: “Oorlogen dwingen soldaten tot hun uiterste te gaan. In oorlog maak je onvoorstelbare chaos mee. Veteranen kennen pijn en het verlies van mede-strijders. Na een oorlog ziet een veteraan de wereld anders, niet meer als rechtvaardig en in zekere orde. Een veteraan kan de rest van de samenleving vertellen dat de wereld niet zo mooi is als we hopen, dat mensen niet zo aardig zijn als we hopen. Veteranen prikken illusies door.” Mede daarom worden veteranen met wantrouwen bekeken, zegt Beara. Antic voegt toe: “Ook politiek is erkenning moeilijk. Veteranen herinneren de regering aan een periode die de regering liever achter zich laat. Als de Servische overheid inderdaad erkent dat de federale regering van Joegoslavië, waarvan Servië de wettelijke opvolgers is, betrokken was bij de oorlogen in Kroatië en Bosnië, dan kan de internationale politiek daar maatregelen aan verbinden. Maatregelen die wel eens gevolgen kunnen hebben voor de huidige machthebbers. Bovendien zou zo’n erkenning veteranen in de positie brengen hun rechten op te eisen en eindelijk financiële genoegdoening voor inzet tijdens de oorlogen te vragen.”
Publieke erkenning van veteranen is dus een vereiste voor een normale omgang met een oorlogsverleden. Mede daarom organiseert het War Trauma Centrum publieke gesprekken tussen veteranen en jongeren. Niet alleen voor de veteranen zelf, juist ook voor de samenleving. Antic: “Veteranen kunnen uitleggen hoe makkelijk je een geweldsspiraal binnen wordt gezogen en hoe moeilijk je die herinneringen los kan laten. Zij kunnen ons helpen na te denken over oorlog en vrede. Het motto van ons centrum is niet voor niets: War veterans as peace builders.”
SERVISCHE VETERANEN OVER ‘THE NARRATIVE OF WAR’
Een Een en av avo avon ond nd d va van van n het het e pro prog rogr gram gra ram amm mma mm ma a Kun Kuns unst stt in in Oor Oorl orlog orlo log ogg van van va Vrede V Vred Vre red de vvan de an Utre an U Utrecht. trrec ech ch ht. ht. t Met Met et med m medewerking edew ede edew ewe werk wer erki rkin king ing ngg van van an War Wa arr Tr Tra T Trauma rau aum uma um ma a Cen C Centre ent entr ntre tre, re, e, Ser SSerbia. erbi erb bia ia. a. Loca Locatie Loc oca atiiee Tum atie Tumultzaal, T u um mult mul ultz ultza zaa aal al, l, Dom D Domplein omp ompl mple plei lein in n 4-5 45 4Da Datum Dat atu tum um m 4 mei mei e Aanv Aanvang Aan anva van ang an ngg Na Na cer cere cceremonie ceerem rem moni mon onie iee op op Do Dom D Domplein, omp mple mp plei lein ein, n, ron ro rrond ond nd d 20. 20.3 0.30 0 30 Toeg Toegangsprijs Toeg To oega gan ang ngsp gsp spr prij rijs ijs jss gra grati gratis grat ratis tis Voer Voertaal: Voe oert rta taa aa al:: Eng Enge Engels ngels els ls Info Info Inf nfoo ww ww www.vredevanutrecht2013.nl ww w w.v .vvred reed devan van anu utr tre trech ch ht2 ht2 2013 201 013 3.nl 3.n nl
Prem remière re First Statement S ement op nieuw ni w Vrede v van Utrechtp Utrechtpodium um NIEUW OP HET BEVRIJDINGSFESTIVAL IS DIT JAAR HET VREDE VAN UTRECHTPODIUM. DAAR BELEEFT PRACE MET ZIJN FIRST STATEMENT ALBUM ZIJN PODIUMPREMIÈRE. DE BOODSCHAP IS DUIDELIJK: PRACE WIL MET ZIJN MUZIEK AANTONEN DAT JE DANKZIJ EEN BEETJE BEGRIP MOOIE DINGEN MET ELKAAR KUNT MAKEN. TIJDENS ZIJN OPTREDEN DOET HIJ, MET ZIJN 15 MAN TELLEND ENSEMBLE, 8 NUMMERS DIE HIJ IN ELKAAR OVER LAAT VLOEIEN. ALS DJ WIL HIJ DAARMEE HETZELFDE EFFECT BEREIKEN ALS MET DE TWEE DRAAITAFELS WAARMEE HIJ DOORGAANS WERKT. ZO LAAT HIJ DE STRIJKERS ALVAST DE MELODIELIJN VAN HET VOLGENDE NUMMER INZETTEN, TERWIJL HET RITME VAN HET VORIGE NUMMER NOG DOORSPEELT.
Zijn show is een muzikale weergave van de reizen die hij naar het Midden-Oosten gemaakt heeft. Het begint met de trek vanuit de woestijn naar de verschillende conflictgebieden. In het laatste nummer laat hij het publiek ontwaken uit de droom van de rondreis waarin hij ze heeft meegenomen. De samenstelling van het ensemble bestaat, in tegenstelling tot wat je zou verwachten, niet uit Arabieren en Joden alleen. De musici komen onder andere ook uit Italië en Slovenië. Ze zijn door netwerken via-via bij elkaar gekomen. Het enige dat hen bindt, is dat ze met z’n allen kennis willen maken met een andere vorm van muziek. Het wordt een show waarin up-tempo beats worden afgewisseld in wat Prace ‘momenten van
eenzaamheid’ noemt. Hij wil het publiek meenemen op een emotionele tocht, waarin catastrofale onheilgevoelens niet achterwege blijven. Gelukkig worden ze afgewisseld met momenten van verlangen en hoop. Dat het festival wordt bezocht door allerlei Utrechters met verschillende culturele achtergronden, vindt Prace alleen maar top. “Ik kan me voorstellen dat Arabische Nederlanders en de mensen uit de hiphop of dance-scène wel in mijn muziek mee kunnen gaan. Het zou dus zomaar kunnen zijn dat de culturele muzikale ontmoeting zich niet alleen op het podium afspeelt maar ook tussen het publiek.”
Tot en met 2013 gaan Vrede van Utrecht en het Bevrijdingsfestival een programma inhoudelijke samenwerking aan. Op het Vrede van Utrecht podium van het Bevrijdingsfestival is ruimte voor talent uit de regio. Tijdens het Bevrijdingsfestival kun je op het Vrede van Utrecht podium naast The First Statement o.a. de volgende artiesten zien: de winnaar van de Utrechtse bandwedstrijd Clash of the Titans, singer/songwriter Blaudzun, electropop van Knobsticker en balkanbeats van Mala Vita.
7
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
VRIJDAG 28 MEI TRANSFORMEERT HET DOMPLEIN IN EEN DANSVLOER MET BEATS VANAF DE DOM EN EEN SPECTACULAIRE LICHTSHOW. DJ OP DE DOM IS HET JAARLIJKSE DANCE EN MUZIEKEVENT VAN VREDE VAN UTRECHT. IN EEN DJ-CONTEST BEPAALT EEN JURY WIE ER OP 28 MEI EEN SET MAG DRAAIEN VANAF DE DOMTOREN, TUSSEN GERENOMMEERDE DJ’S EN VOOR EEN DOMPLEIN VOL MET DANSENDE MENSEN.
Vorig jaar kwamen er naar schatting zevenduizend bezoekers op af, met een afsluitende set van Nobody Beats the Drum. Dit jaar opent DJ DNA (producer en ex-Urban Dance Squad) het festijn. De winnaar van de dit jaar nieuwe VJ-contest mag meedoen aan de lichtshow van nieuwe media collectief Born Digital. De hoofdact van dit jaar bestaat uit Nuno dos Santos (360 Soundsystem, Compost Records) en Pitto (winnaar van de categorie dance in de Grote Prijs van Nederland 2009). Op 21 mei is de halve finale van de wedstrijden in Ekko, op 28 mei het spektakel op de Dom, met een afterparty in Tivoli de Helling.
WAT GAAN JULLIE PRECIES DOEN OP DIE AVOND?
Pitto: “Een live set met twee laptops, keyboard en vocals.” Nuno: “We gaan lekker jammen. We willen alles spontaan tot stand brengen. Living on the edge of the Dom.” Pitto: “We moeten elkaar aanvullen op zo’n avond, frisse nieuwe soundscapes maken, verbazen en vernieuwen.” Nuno: “En we gaan de klokken luiden.” Pitto: “Het hangt ook een beetje af van het publiek. Wat slaat aan? Daar moet je op inspelen.”
DJ O DJ OP P DE DE DO DO OM M Tot T o ott en en met met et 15 15 mei mei e ka k kan an je an je nog no og g stemmen sttem ste em mme mm men men en en en meedoen meeed mee edo ed doe oen en n aan aan aa an d dee dj dj en en vj v con ccontest: on onte ntes test st: t: www www.vredevanutrecht2013.nl ww ww.v w.vre vred red dev van an anu nutr tre reech ht2 t2 t2013 01 13 3.n nl Fin Finale Fin ina nale 21 21 mei mei ei in n Ekk E Ekko k kko kk ko o vanaf van van anaf naf af 23:00 23 23:0 3:0 00 uur 00 uur uu ur DJ op DJ op de de Dom: Do Dom Do om m: 28 m: 28 mei mei e op op het het et D Domplein Dom om omp mple pleein ein n van van an 23 2 23:00 3:0 00 – 0 01 01:00 1:0 00 uu u uur ur Afte Afterparty Aft f ter erp rpa rp par art rty ty y 28/ 28/29 2 8/2 8/2 /29 29 9 mei mei ei in in Tiv T Tivoli iivo vo olii d oli dee H Hel Helling elli ellin lin ng ng vanaf v van an anaf naf af 01: 0 01 01:00 1:0 :0 00 – 05 00 0 05:00 5:0 5:0 00 uu 00 uu uur urr Meer M Mee e eer err inf iinfo in nfo fo o ww w www.vredevanutrecht2013.nl ww ww w.v .v .vr vre red ed deva dev eva anu anu nutr utre trec ech cht ch ht2 t20 201 20 013 13 3.nl 3.n .nll
Pitto: “Ik woon nu een jaar of zeven in Utrecht. Het is echt mijn stad. Ik vind het fijn dat het in zekere zin lekker dorps is, alles is op kruipafstand. Er wonen leuke creatieve mensen en heeft karakter. Op uitgaansgebied schommelt het wel. Je moet je feestjes echt uitkiezen. Utrecht is van oudsher ook meer een kroegenstad.” Nuno: “Toch is het publiek op zoek naar alternatieve locaties. De Toren van Babel, Poema, verschillende studentenverenigingen kenden leuke feestjes. Dat wordt allemaal aan banden gelegd, terwijl Utrecht het wel nodig heeft: het trekt ook mensen van buiten de stad.” Pitto: “De gemeente Amsterdam toont wat dat betreft meer visie. Het wordt onderschat hoe bepalend het elektronische circuit is voor de creatieve sector. Als je dat laat varen is het een groot gemis.” Nuno: “DJ op de Dom is een prachtig initiatief, maar er verdwijnt ook veel en daar komt te weinig voor in de plaats. In tegenstelling tot Amsterdam kennen we hier geen sluitingstijden. Daar zouden we veel meer mee kunnen doen.” Pitto: “Festivals zijn hier genoeg, daar ligt het niet aan. Het gaat meer om muziekruimtes voor de zaterdag- of de donderdagavond. Utrecht is niet multidisciplinair genoeg. In een creatieve stad zijn nieuwe locaties nodig.”
WAT HEBBEN JULLIE MET UTRECHT?
Nuno: “Ik woon er al mijn hele leven. Voor het draaien ‘s nachts is het wel handig dat het zo centraal ligt, dan ben je vaak eerder thuis.”
Op 18 juni brengt Nuno dos Santos een nieuw album uit met TJ Kong. Nieuw werk van Pitto verschijnt eind oktober.
Pitto: “Ik let op muzieksmaak, mixtechniek, muzikaliteit en uitstraling. De platenkeuze is belangrijk, originaliteit. Ik kijk of iets een toevoeging is aan het muzikale spectrum. Ik kijk ook naar wat het met de luisteraars doet. Gaan mensen dansen of niet? Daarbij hoef je je niet te beperken tot één genre. Van hiphop tot electronica, alles kan mensen raken. Je moet wel een beetje contact met het publiek maken. Als ik denk: het stáát, het is een act op zich, iemand gaat totaal op in de muziek, dan zit je goed.” Nuno: “Dan komt het toch weer neer op die fameuze X-factor. Het optreden moet gemeend zijn.” Lachend: “Fake gedrag tolereren we niet.”
VR RIJD DAG 28 MEI GRA AT TIS FEEST!
23:00 – 01:00 UUR DOMPLEIN +AFTERPARTY RTY IN N TIVOLI IVOLI DE HELLIN HELLING G : : 01 00–05 00 UUR UU
SPEC ECIAL LIV VE ACT CT
PITTO VS
NUNO DOS SANTOS + WINNAARS VAN DE DJ DJ & VJ V CONTEST
IVO DANIEL DEELNEMER WAT VINDEN JULLIE ERVAN DAT DE STICHTING VREDE VAN UTRECHT DJ OP DE DOM ORGANISEERT?
Nuno: “Ik vind het een prachtig initiatief en ik denk dat het nog wel gaat groeien de komende jaren. Toch denk ik dat er nog veel meer kansen zijn voor de Vrede van Utrecht die ze vooralsnog laten liggen.” Pitto: “Het is me niet altijd even duidelijk wat ze precies doen. Er worden zoveel verschillende activiteiten georganiseerd, dat het een beetje versnipperd lijkt. Met literaire lezingen trek je de internationale pers niet. Het bereik naar buiten is heel belangrijk. Festival Le Guess Who is een goed voorbeeld. Die pakken niet alleen de lokale pr, maar ook de landelijke.” Nuno: “Ze moeten iets met de Neudeflat gaan doen. Een restaurant, een discotheek, kunstenaars er in. De Toren van Babel was een mooi initiatief, daar had de gemeente op in moeten springen. Nu heeft het drie jaar leeg gestaan. Het ontwikkelen van dergelijke broedplaatsen gaat veel te traag.” Pitto: “Dat is een nadeel van dat dorpse karakter: te weinig lef tonen. De gemeente leunt op successen uit het verleden, terwijl je veel internationaler kunt denken. DJ’s op de Dom is een positief voorbeeld van out of the box denken. Dat is een succesfactor die werkt. Kunst moet niet elitair zijn, maar onbesuisd, onbevangen en levendig.”
PITTO ZIT OOK IN DE JURY VOOR DE DJ-CONTEST. WAAR GA JE PRECIES OP LETTEN?
DJ OP DE DOM VREDE VAN N UTRECHT PRESENTEERT PRESENTEER
DJ OP DE DOM CONTEST – DOOR RADHA PLEIJSANT Je neemt 8 jongens, de meeste uit Eindhoven en een uit Amsterdam, je gooit er wat interactie drift in, wat nostalgie en het collectief Kattekwaad is geboren. Ivo Daniel, 27 jaar uit Eindhoven, vertelt dat ze eigenlijk begonnen zijn omdat vrienden graag een centrale plek wilden om al die mixjes van ze te kunnen checken. Hij bouwde een site, waar ze nu om de week een mixje op podcasten. “Soms luistermuziek, de andere keer weer wat meer funk en niet je average house house.” Ivo werd getipt door 22tracks, daar zag hij de DJ op de Dom lijst en hij mailde z’n vrienden. Tevens prikkelde de naam Nuno dos Santos hem wel om mee te doen. “Ik krijg altijd de mixjes binnen van 360 soundsystem (Nuno dos Santos en Patrics Baumel), daar staan altijd bizar mooie tracks in. Ik wist, dat zit wel snor met hem in de jury.” In zijn mix heeft hij het eerste gedeelte bewust op 100bpm gedraaid, “dat is zeg maar het ritme wat soul en funk heeft”. Dan volgt er een radioskit en wordt de mix afgesloten met meer uptempo tunes van 128bpm. De wens is er om met Kattekwaad ook meer de interactie aan te gaan met publiek en andere creatieven. “We hebben wat ontwerpers in ons midden, die ook electronische hardware maken, zo willen we bijvoorbeeld een drummachine met onze sets laten meelopen die reageert op de tracks die we draaien. Het geheel krijgt daardoor meer dynamiek, waardoor het voor publiek ook niet alleen maar kijken en luisteren is.” Ook hebben ze nu een call aan creatieven uit staan om mee te denken over de invulling van een event. “En.. oh ja ik zal een vriendin uit Utrecht nog weer ‘s vragen om mee te doen aan de vj contest.” Voorlopig zitten ze niet stil en jij hopelijk ook niet als je de mix van Ivo Daniels luistert op www.vredevanutrecht2013.nl.
8
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
GRENZELOOS NIEUWSGIERIG GLOBAL VILLAGE IN AMERSFOORT – DOOR DAPHNE BALVERS
MUSICI UIT ALLE DELEN VAN DE WERELD WORDEN DOOR HET GLOBAL VILLAGE SUMMER FESTIVAL UITGENODIGD ELKAAR MUZIKAAL OP TE ZOEKEN EN UIT TE DAGEN, MAAR OOK PROFS EN AMATEURMUSICI WORDEN GEKOPPELD EN DAT LEVERT SPANNENDE, ONVERWACHTE COMBINATIES OP. TIJDENS HET OPEN PODIUM KRIJGT OOK JONG TALENT UIT DE REGIO DE KANS ZICH TE PRESENTEREN. EEN MAAND VOOR DE AFTRAP VOND IN UTRECHT ALVAST EEN BIJZONDERE ONTMOETING PLAATS TUSSEN DE 16-JARIGE AMERSFOORTSE ZANGERES EN SAXOFONISTE EVELINE DORRESTEIJN EN LILIAN VIEIRA, DE BRAZILIAANS-NEDERLANDSE ZANGERES VAN DE POPULAIRE ‘BRAZILECTRO’FORMATIE ZUCO 103.
Eveline: “Hoe was jij toen je zestien was? Was je al serieus bezig met zingen?” Lilian: “Nee, voor mij was zingen een hobby. Ik zong wel eens op school en thuis pakte ik stiekem, als niemand keek, een afwasborstel en zong voor de spiegel popliedjes. Op een dag kwam er een hele goede gitarist uit Rio de Janeiro naar mijn woonplaats Teresópolis. Hij was op zoek naar een zangeres die bossa nova kon zingen en kwam uiteindelijk bij mij terecht. Hij overlaadde mij met cassettebandjes. Ik moest veel studeren, alle teksten uit mijn hoofd leren. Wij speelden veel samen en bouwden een groot repertoire op van traditionele bossa en jazz.” Eveline: “Je liefde voor traditionele Braziliaanse muziek hoor je terug in alles wat je doet.” Lilian kijkt verrast. “Echt waar? Hoor je dat? Wauw, dat vind ik echt een compliment. Ik houd erg van traditionele muziek, maar ik heb nooit in hokjes gedacht.”
Eveline vertelt dat muziek het mooiste is wat ooit op haar pad is gekomen. Lilian is het daar helemaal mee eens. “Mijn liefde voor muziek zit heel diep. Maar ik was mij daar nooit van bewust. Dat besef kwam pas toen ik mijn stem dreigde kwijt te raken. Toen ik in Nederland kwam, zong ik bijna dagelijks in de Brasil Music Bar in Amsterdam. Daar heb ik mijn stembanden kapotgezongen. Ik moest geopereerd worden en mocht van de dokter een tijd niet zingen. Maar omdat ik bang was om mijn plek in de band te verliezen ging ik toch door. De percussioniste werd toen heel boos op mij. Zij zei: als je nu doorgaat kun je alles kapotmaken. Op dat moment drong het pas écht tot mij door.” Eveline: “Heb je daarom besloten om naar het conservatorium te gaan?” Lilian: “Ja. Het leukste vond ik daar de combolessen en de contacten met andere muzikanten. Maar op het zakelijke vlak werden we niet goed voorbereid. Na mijn afstuderen in ’97 kreeg ik een dip. De muziekwereld was helemaal niet zo mooi en leuk als ik had gedacht. Het bleek keihard te zijn en er liepen vervelende types rond die klaarstonden om misbruik van je te maken. Ik wilde er niets meer mee te maken hebben. Gelukkig heeft Stefan Kruger, een drummer die ik kende van het conservatorium, mij overgehaald om samen met toetsenist Stefan Schmid muziek te gaan maken, zonder druk, zonder optredens. In ’99 maakten wij als Zuco 103 een demo. Daar werd enthousiast op gereageerd en toen kwam het internationale succes heel snel.” Zuco 103 speelt op 24 mei om 16.00 uur op het Lieve Vrouwekerkhof in Amersfoort.
Geschiedenis komt tot leven Historische Spelen in Woerden HET IS HET JAAR 1672. DE GEBROEDERS DE WITT ZIJN ZOJUIST OMGEBRACHT EN WILLEM III VAN ORANJE HEEFT HET STADHOUDERSCHAP AANVAARD. HOLLAND IS IN OORLOG MET FRANKRIJK EN LANGS DE HOLLANDSE WATERLINIE LIGT WOERDEN INGESLOTEN TUSSEN DE TWEE LEGERS. DIT HOLLANDS GEZINDE STADJE PROBEERT DE FRANSEN TE PAAIEN TEN BATE VAN DE LIEVE VREDE, MAAR BLIJKT SPIONNEN VAN BEIDE ZIJDEN BINNEN DE VEROUDERDE VESTINGMUREN TE HERBERGEN. TEGEN DEZE HISTORISCHE ACHTERGROND HEEFT REGISSEUR JIMMY PLOOIJ HET TONEELSTUK ‘1672’ GESCHREVEN, GEBASEERD OP DE GESCHIEDENIS VAN WOERDEN.
Deze historie, doorspekt met liefde, dood, oorlog, list, bedrog en eer is een initiatief van de stichting Historische Spelen Woerden, die twee jaar geleden is opgericht om dergelijke spelen te organiseren. Circa tachtig amateurtoneelspelers uit Woerden en omstreken willen de opvoeringen in juni tot een succes maken. Voorzitter Frits Bugter: “In Bergen op Zoom bestaan de driejaarlijkse
Zoomerspelen. Toen dacht ik: dat kunnen we in Woerden ook. Daarvoor hebben we een stichting opgericht. De inwoners zijn erg betrokken. De acteurs en de regisseur komen hier uit de buurt, maar kwaliteit staat wel voorop. Het wordt een totaalfeest, want het kasteel bestaat ook zeshonderdvijftig jaar en elk weekend is hier een streekmarkt. De hele middenstand viert mee. Alles vloeit in elkaar over.” In de Woerdense toneel- en muziekschool, gevestigd in een voormalig klooster, wordt door groepjes acteurs gerepeteerd. In de balzaal op de begane grond oefenen de figuranten onder leiding van docent Thamar Kemperman, terwijl boven op de toneelzolder de kinderen vol trots hun pas ingestudeerde scène aan de hoofdrolspelers tonen, daarbij begeleid door Arieke Luikinga. Vervolgens schaven de hoofdrolspelers met regisseur Jimmy Plooij aan enkele sleutelscènes. Actrice Marijke Tetteroo: “Het is leuk om te zien hoe hard die kinderen hun best doen. Ze zijn enorm vooruitgegaan.” Plooij: “Locatietheater is voor mij een grote artistieke uitdaging. Het was al jaren een wens om zoiets groots te maken met zoveel mensen. Hun enthousiasme spat eraf, dat is het belangrijkste. Uiteindelijk mag mijn hand als regisseur niet meer te zien zijn in het stuk.” Wat is eigenlijk de connectie met de Vrede van Utrecht? Bugter en Kooijman: “We tonen samen de geschiedenis van de provincie. Eens in de drie jaar is voor ons haalbaar, dan blijft het speciaal. Onze volgende opvoering zal in 2013 zijn, hetzelfde jaar dat de Vrede van Utrecht herdacht wordt. We kiezen samen met de stichting Vrede van Utrecht voor 2013 een onderwerp.” De Historische Spelen Woerden zijn op 11, 12 en 13 juni. Kaarten kosten €10,- in de voorverkoop of €12,50 aan de kassa. Meer informatie is te vinden op www.historischespelenwoerden.nl
GLOBAL VILLAGE SUMMER FESTIVAL
Gratis driedaags muziekfestival in samenwerking met Vrede van Utrecht. Locatie Lieve Vrouwekerkhof, Amersfoort Data Za 22 t/m zo 24 mei 2010 Toegangg gratis Zie voor het volledige programma www.globalvillagefestival.eu
De gitarist wordt weer sexy in Soest “In de gemeente Soest was niet zo veel te doen. Gemeente Soest heeft in samenwerking met de Provincie Utrecht en de Vrede van Utrecht het Kaasschaafcollectief gevraagd om samen met jongeren uit Soest en Soesterberg daar wat aan te doen. Dat werd Soestvrijstaal.” vertelt Sarah Wilson, verantwoordelijk voor de PR van Utrechts productiehuis Het Kaasschaafcollectief.
Dichter en stagiair Marius Sielcken: Vorig jaar hebben we vier podiumavonden georganiseerd in Artishock en Idea.” Het slotevent was in Cabrio, een prachtig openluchttheater in de bossen van Soest. Oscar Kooij, student aan de Herman Brood Academie, raakte als rapper betrokken bij de organisatie: “Soestvrijstaal heeft de jeugdcultuur nieuw leven ingeblazen. Het is heel divers, het gaat van zelf kijken tot deelnemen.” Rowan Lodder, muzikant en gastheer van Soestvrijstaal: “Het is een multidisciplinair podium voor lokale talenten.” Oscar: “Bij de podiumavonden werken we met allemaal locale acts uit Soest en de omgeving. Op het festival komen ook wel grotere acts die landelijk bekend zijn. Het is heel divers.” “Eigenlijk wordt niemand uitgesloten.” Sanne Wirtz woont in Soesterberg en is als stagiaire betrokken bij de organisatie: “Dit jaar hebben we er voor het eerst ook theater bij.”
Sarah:”Voor alle disciplines is ook coaching beschikbaar.” Rowan: ”Het wordt door professionals gedaan. Of het nu voor DJen, muziek maken (Kyteman) of dichten (Alexis de Roode) is. Als je de stap durft te maken om het coachingstraject in te gaan, krijg je ook goede begeleiding.” Marius: “We hebben daar zelf hele vette ervaringen opgedaan. Ik heb echt een leuke tijd gehad tijdens de coaching. Dat is ook wat we de jeugd in Soest willen gunnen.“ Marius: “Door Soestvrijstaal bloeit de coole scene weer helemaal op. De gitarist wordt weer sexy. We zijn trendsetters. Hier in de omgeving is Soest net als Parijs.” Manou Maarhuis trad vorig jaar op als bassiste met haar band en werkt nu mee aan de PR: “En het is in een sprookjesachtig mooie omgeving. Je moet trouwens het interview eindigen met de woorden: en dat is nog lang niet alles.” Soestvrijstaal Festival Locatie Openluchttheater Cabrio, Soesterbergsestraat 140, Soest Data 15 mei 2010, 15.00 - 23.30 uur Entree € 5,Info www.soestvrijstaal.nl
9
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
In de binnentuin v Halve Maan Noord – DOOR JASMINA IBRAHIMOVIC IN DE WIJK HALVE MAAN NOORD (UTRECHT-WEST) TONEN BEWONERS HUN LIEVELINGSVOORWERP. IN 2007 STARTTE FOTOGRAFE MARIJKE DONATH SAMEN MET CREATIEF AGOGEN ESTHER VAN ELTEREN EN BABETTE VAN HARSSELAAR IN DEZE WIJK HET PROJECT LIEVELINGS. EEN GESPREK MET BEWOONSTER/ KUNSTENARES, EN TWEE BEWONERS/DEELNEMERS: AMALIA ZOONS EN GUIDO SCHMEITS.
“We hebben mensen thuis bezocht, soms zelfs vier à vijf keer, en met ze gesproken over onder andere de wijk en hun lievelingsvoorwerp. Grofweg de helft van de huishoudens heeft meegedaan. Samen met bewoners organiseerden we een buurtfeest waar de foto’s werden getoond.” vertelt Marijke. Zo was het lievelingsvoorwerp van Amalia Zoons een schilderijtje dat haar moeder maakte, en dat van Guido Schmeits een oude omafiets die hij zelf heeft opgeknapt. Amalia: “Ik zag hem altijd op zijn balkon aan die fiets sleutelen, en dacht op een gegeven moment: wanneer komt dat ding af?” Guido, lachend: “Ik ben ook helemaal geen goede fietsenmaker. Soms heb ik maanden geen tijd om eraan te werken. Ik doe het rustig aan en vind het leuk om het allemaal zelf uit te zoeken.” “Het werkt ontzettend leuk om van iemand te horen wat het verhaal achter een lievelingsvoorwerp is”, zegt Marijke. Amalia vond het feest vooral leuk omdat ze contact had met een paar jonge meiden die een beetje vervelend waren omdat ze steeds afval in de tuin gooiden. “Ik zie dat dan en roep naar ze: opruimen. Maar de volgende keer doen ze het weer, zo zijn kinderen. Tijdens het feest kon ik een praatje met ze maken, want ze stonden koffie en thee te schenken.”
Guido: “Dat je weet wie je buren zijn, creëert een thuisgevoel. Met sommige buren heb ik meer contact dan met anderen. Met een groepje van vier hebben we als een soort spin-off van Lievelings een picknicktafel neergezet in de binnentuin. Op Marktplaats vonden we een tafel en die hebben we opnieuw in elkaar gezet en geschilderd.” Amalia: “En toen hebben jullie er ‘s avonds aan gegeten, met kaarsjes. Dat vond ik leuk om te zien.” Guido: “De kinderen uit de buurt kwamen nieuwsgierig kijken. We hebben hen ook iets te doen gegeven. Zo voelen ze dat het ook hun tafel is, en dat zij er dus ook verantwoordelijk voor zijn. Later hebben we nog subsidie aangevraagd en van dat geld bloembollen en een perenboom geplant, en om de perenboom een houten bankje gezet.” “De ontmoetingen zijn het uiteindelijke doel van Lievelings”, vertelt de kunstenares. “Het krachtige van de voorwerpen is dat er geen oordeel in zit. Iemand heeft iets moois en dat is interessant en leuk om te vertellen. Dat is alles. En tegelijkertijd zit er zoveel achter de keuze voor zo’n voorwerp. Zo ben ik van plan om binnenkort prostituees te vragen naar hun lievelingsvoorwerp. En dan zal je zien, zij hebben ook een theelepeltje van oma dat ze koesteren. Het lijkt zo basaal, maar het is een hele open en leuke manier om met elkaar in gesprek te raken.” Guido: “Ik zou wel nog zo’n feestje willen.” Amalia: “Misschien moeten we zelf iets organiseren, een barbecue met de buren?” Marijke: “Daar kan Lievelings wel bij helpen, als jullie willen.” Als we naar buiten lopen om de binnentuin te bewonderen, praten Guido en Amalia verder over de organisatie van een barbecue. Ze moeten telefoonnummers uitwisselen, maar hebben geen pen en papier. Dan scheurt Marijke een blaadje uit haar schrift en geeft hen een pen. Bekijk de foto’s en filmpjes van onder andere Amalia en Guido op: www.lievelings.net.
Vrede van Utrecht doet mee aan verschillende projecten voor en door Utrechters in wijken en buurten
SLINGER VOOR LOMBOK ONTHULT MUURKUNSTWERK VAN ZEVEN VRIJHEIDSHELDEN – DOOR AUKJE DE BOER Marij Nielen is beeldend kunstenaar en procesbegeleider van Slinger voor Lombok, een bont gezelschap van kunstenaars, ontwerpers, schrijvers van stichting Maanzaad die in wisselende samenstelling de stedelijke omgeving van de Utrechtse wijk Lombok, in dialoog met de bewoners, vormgeven. Op 5 mei onthult Slinger voor Lombok een muurkunstwerk van zeven bekende en minder bekende vrijheidsstrijders. “Wij geven vorm in de breedste zin van het woord. We verleggen een stoepje, maken tijdelijke tuinen op braakliggend terrein, maar zorgen ook voor prachtige kunstwerken in de openbare ruimte met steun van de gemeente Utrecht.” De slinger van Lombok, opgericht door Stichting Maanzaad en Lombox, laat sinds de start in 2005 regelmatig van zich zien en horen in Lombok. Op 5 mei onthult Slinger voor Lombok een muurkunstwerk van even bekende en minder bekende vrijheidshelden. Naast grote en kleine acties, richt Slinger voor Lombok zich op één langer traject. De kroon op het project moet een kunsttoepassing op het toekomstige Lombokplein worden. Een plein ter grootte van de Neude aan de bevaarbare Leidsche Rijn. Marij Nielen: “Het plein bestaat alleen nog op papier, want het wordt pas in 2018 gereali-
seerd. Wat het uiteindelijke karakter van het plein gaat worden, dat weten ook wij niet, wel vinden we dat het mogelijke kunstwerk een afspiegeling moet zijn van de rijke etnische gemeenschap die Lombok als wijk kenmerkt. En daarom participeren wij in de werkgroep Ontwikkelgroep Lombok Centraal en zitten we samen met andere belangenhebbenden aan tafel om mee te denken met de gemeente, de stedenbouwkundigen en architecten van het plein.” Om samen met de gemeenschap te sparen voor een kunstwerk op dit nieuwe plein, wordt er ieder jaar een gadget door Slinger voor Lombok ontworpen die door bewoners gekocht kan worden. In 2008 was dit een dominospel, in 2010 zijn het prachtige onderzetters die voor het eerst gekocht kunnen worden tijdens de feestelijkheden op 5 mei. Nielen: “Zoals vroeger geld werd verzameld onder kerkgangers om een kerk of zoals nu een moskee te bouwen, zo willen we straks in 2018 een bepaald bedrag aan de gemeente overhandigen voor het realiseren van het kunstwerk. Het is misschien een klein bedrag, maar wel een sterk symolische gebaar vanuit de gemeenschap.” Inmiddels staat de teller voor de kroon op de Slinger van Lombok op € 2.395,-.
Slinger van Lombok heeft grote en meer bescheidenere acties op haar naam staan. Door in te spelen op vragen en suggesties van de bewoners, onstaat kunst met betekenis voor de gemeenschap. Marij Nielen weet als geen ander hoe belangrijk het is je leefomgeving vorm te geven. “Ik kom uit een arm gezin. Er was bij ons thuis nergens geld voor. Toch zorgde ik er als kind voor dat de feestdagen er altijd goed uitzagen. Toen ik het huis uit ging, raakte mijn zusje helemaal in paniek: wie moest er nu zorgen voor de aankleding van al die feestelijke dagen? Ze ervoer het als een vreselijk gemis. Zo werkt kunst. De impact kan heel direct zijn, zoals bijvoorbeeld bij muziek, en zacht en traag voor beeldende kunst. Maar als het er niet is, wordt het als een groot gemis ervaren.” Opening muurkunstwerk Locatie: Hoek Kanaalstraat en Abel Tasmanstraat tegenover de Antoniuskerk in Lombok, Utrecht Datum 5 mei 2010 Tijd 14.00 uur
10
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
Vrede van Utrecht gedachtegoed leeft voort The Utrecht Principles DE VREDE VAN UTRECHT MAAKTE EEN EINDE AAN BIJNA TWEE EEUWEN OORLOG, DIE ZICH UITSTREKTE OVER DE HELE WERELD. HET IS ALWEER EEN TIJDJE GELEDEN, MAAR HET GEDACHTEGOED LEEFT NOG STEEDS VOORT. HOE SCHEP JE VOORWAARDEN VOOR LANGDURIGE VREDE? VREDE VAN UTRECHT HEEFT IN SAMENWERKING MET DE UNIVERSITEIT UTRECHT DRIE PRINCIPES GEFORMULEERD DIE GEÏNSPIREERD ZIJN OP HET VERDRAG UIT 1713.
DIT ZIJN THE UTRECHT PRINCIPLES: • RESPECT VOOR CULTURELE, ETNISCHE EN RELIGIEUZE DIVERSITEIT • DE KRACHT VAN KUNST EN MEERTALIGHEID VOOR SOCIALE DUURZAAMHEID • UITWISSELING VAN KENNIS TEN BEHOEVE VAN MAATSCHAPPELIJKE SAMENHANG EN VERNIEUWING. DE JOURNALISTEN VAN ONS UTRECHT VROEGEN UTRECHTERS OM HUN MENING.
Daniël van Dam (26), televisieverslaggever
“Als mensen dezelfde waarden en uitgangspunten hebben, sta je met z’n allen sterk. Je kunt dan gezamenlijk naar de toekomst kijken en plannen maken. Nieuwe ontwikkelingen signaleren en aangrijpen. Dat staat bij mij hoog in het vaandel. Eigenlijk komen alle Principles samen in de maatschappelijke samenhang en vernieuwing. Wat dat is toch het uiteindelijke doel wat we allemaal willen bereiken. En daar zijn respect, diversiteit en duurzaamheid onlosmakelijk mee verbonden.”
Maarten Zilverberg (23), student digitale communicatie
“In sommige banen en ook op vakantie is het belangrijk dat je meer talen kunt spreken dan alleen Nederlands. Kennis van Engels is essentieel. Uitwisseling van kennis kan ertoe leiden dat we uiteindelijk allemaal slimmer worden en dat het opleidingsniveau stijgt. Aan de andere kant is het zo dat als iedereen slimmer wordt, je concurrentiepositie slechter wordt, want dan geef je jouw eigen kennisvoorsprong weg. Dan daalt dus je economische groei en dat kan nadelig zijn. Maar over het algemeen genomen ben ik wel voor goede educatie. Anders was Nederland nationaal en internationaal nooit zo ver gekomen en hadden we ook geen sociaal stelsel kunnen opbouwen.”
Patrick Meier (36), comedian
“Neem het beste uit elkaars culturen. Wat meer respect hebben voor elkaar zou goed zijn. Dat is het smeermiddel van de maatschappij. Ik word een beetje moe van mensen die zeggen dat ze tegen buitenlanders zijn, maar dan wel Chinees, shoarma en gyros eten. Als je toch klaagt, dan moet je ook alleen aardappels met spruitjes eten. Culturele verrijking is ook culinaire verrijking.”
Alexander Klok (40), organisatieadviseur
“Vrede betekent voor mij dat we met verschillende religies naast elkaar kunnen leven. In Lombok bestaan kerk en moskee naast elkaar. Kijk liever naar overeenkomsten dan naar verschillen. Juist nu. Moslims en christenen hebben veel overeenkomsten. Die moet je benadrukken in een multiculturele samenleving. Wij hebben kennis kunnen maken met verschillende culturen. Dat heeft mijn leven verrijkt. Zonder paprika en Spaanse peper zou het eten hier een stuk saaier zijn. Vrede betekent dat het goede benadrukt wordt. In plaats van vechten kunnen mensen zich beter bezig houden met wetenschap en kunst. Dat is positief.”
Stefan de Bruijne (27), journalist
“Als echte levensgenieter vind ik het belangrijk dat een stad als Utrecht regels opstelt om de stad leefbaarder te maken. Als we ons daar allemaal aan zouden houden, kunnen we veel meer uit het leven halen. Er zijn dan minder conflicten en onzekerheden. Tijdens mijn studie journalistiek heb ik veel verschillende soorten mensen geinterviewd. Ze hadden vaak andere ideeën over het leven dan ik. Deze diversiteit kan enkel tot zijn recht komen als er ook respect voor is.”
Rogier Westerhoff (35), geofysicus
“Het kapitalisme is eigenlijk de schuld van bijna alle oorlogen. Iedereen is uit op winstbejag. Dat verander je niet zomaar. Een andere oorzaak is dat mensen allemaal bij elkaar en op elkaar wonen. Daardoor worden ze a-relaxed en respectloos. Waarom kiezen mensen ervoor om allemaal op een hoopje te wonen? Als je kijkt naar de uitwisseling van kennis, dan is dat net zo belangrijk als communicatie. Het hoeft niet per se wetenschappelijke kennis te zijn, maar die communicatie is wel essentieel. Maar als daar weer een motor achter zit die alleen op winstbejag uit is, dan komt daar toch weer een klein oorlogje van.”
Niek Geurts (25), planoloog
“Ik heb wel respect voor culturele, etnische en religieuze diversiteit, maar het moet niet de boventoon voeren. Ik bedoel, je moet het loskoppelen van politiek. Ik irriteer me er aan als mensen hun culturele overtuiging willen opleggen aan anderen. Iedereen heeft het recht op eigen ideeen. Ik ben bijvoorbeeld tegen segregatie in het onderwijs. Je moet ook open staan voor andere culturen. Engels is de belangrijkste taal, ik vind dat iedereen dat zou moeten leren. Andere landen vinden dat niet voldoende, maar met alleen Engels moet je je kunnen redden. Op scholen moet Nederlands de voertaal zijn, dat moet iedereen kunnen spreken. Je zou dus ook geen les in het Fries moe-
ten krijgen. Als je mee wilt doen in de wereldeconomie is educatie van groot belang. We gaan toe naar steeds minder arbeidsintensieve werkgelegenheid en steeds meer dienstverlening. Daarvoor is kennis essentieel. Ik besef wel dat dit vooral een beeld is dat hoger opgeleiden hebben. In een dorp in Oost-Groningen heerst een heel andere hierarchie en gaat ook alles heel gemoedelijk zijn gang. Mensen moeten vrij worden gelaten in het maken van eigen keuzes zonder dat de overheid zich daarmee bemoeit. Accepteer elkaar gewoon zoals je bent.”
11
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
Utrecht Culturele Hoofdstad van Europa in 2018? GEMEENTE EN PROVINCIE UTRECHT HEBBEN DE AMBITIE DAT UTRECHT IN 2018 CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA IS.
MAAR WAT IS DAT EIGENLIJK? Elk jaar kiest Europa twee steden tot Culturele Hoofdstad van Europa. De Culturele Hoofdstad maakt een jaar lang een cultureel programma voor de eigen bewoners en voor bezoekers uit heel Europa. Het is een eretitel die een stad een jaar lang mag dragen. Een stad krijgt de titel door mee te doen aan een competitie: de stad met het beste plan wordt door een internationale jury gekozen. In 2018 zijn Nederland en Malta aan de beurt. Utrecht doet mee aan deze competitie. WAT WIL EUROPA ER MEE?
Athene was in 1985 de eerste Culturele Hoofdstad van Europa. Het is een initiatief van de toenmalige Griekse minister van Cultuur, Melina Mercouri. Zij wilde met kunst en cultuur de bewoners van Europa dichter bij elkaar brengen. De rijkdom, de verscheidenheid en de gemeenschappelijke kenmerken van de Europese cultuur voor het voetlicht brengen, ertoe bijdragen dat de bewoners van Europa elkaar beter leren kennen en de bewoners ervan bewust maken dat ze tot eenzelfde Europese gemeenschap behoren. WAT WIL UTRECHT ER MEE?
Utrecht is een stad van kennis en cultuur. Het is een van de weinige steden in Nederland die nog groeit. Over een paar jaar wonen er 360.000 mensen in Utrecht. Met Leidsche Rijn is er een stad zo groot als Leiden aan Utrecht vast gegroeid. Utrecht maakt een sprong voorwaarts, maar die groei mag niet ten koste gaan van de leefbaarheid. KRACHTEN BUNDELEN
Stichting Vrede van Utrecht heeft van gemeente en provincie de opdracht gekregen om een plan – bidbook – te schrijven. Dit doen wij niet alleen, maar samen. We wil-
len de krachten bundelen en samenwerken om tot een goed verhaal te komen. We maken gebruik van de expertise van culturele instellingen, ondernemers, van gemeente en provincie, politieke vertegenwoordigers en natuurlijk de Utrechters zelf. Stichting Vrede van Utrecht roept u op om mee te denken en mee te werken. Alleen zo komen we tot een goed bidbook dat echt gaat over Utrecht en tot een programma dat alleen in Utrecht kan plaatsvinden. Het geeft Utrecht de beste papieren om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te zijn. Er hebben al zo’n 800 mensen meegedacht over Utrecht 2018, mensen die door werk of wonen actief betrokken zijn bij Utrecht. Zap door www.utrecht2018.nl voor meer informatie. DIT ZEGT HET NIEUWE COLLEGEPROGRAMMA ER OVER:
Utrecht is een veelzijdige stad, aantrekkelijk voor zijn bewoners, voor toeristen, voor zijn ondernemers. De historische binnenstad, de overzichtelijke, persoonlijke schaal van de stad, de hoogopgeleide, talentrijke bevolking, de vernieuwende economie, vooroplopende kennisinstellingen en de culturele initiatieven, en niet in de laatste plaats haar centrale ligging, goed bereikbaar vanuit alle hoeken van het land maken Utrecht aantrekkelijk voor heel veel mensen, ondernemers en organisaties. Nieuwe concepten van mobiliteit, werken en wonen zijn nodig om alle aantrekkelijke kanten van Utrecht te accommoderen op haar beperkte grondgebied. Cultuur is en blijft een essentiële drager voor de aantrekkelijkheid van Utrecht voor de stad en haar inwoners. Het is bovendien een niet te onderschatten vestigingsfactor voor bedrijven en creëert daarmee werkgelegenheid. Cultuur Utrecht: stad van kennis en cultuur waarbij kunst verleidt, confronteert, emotioneert en geregeld ontregelt. Waar het culturele klimaat bijdraagt aan het plezier, de schoonheid en aantrekkelijkheid van de stad en haar inwoners. Het draagt bij aan de economische groei van de stad en prikkelt het cultureel ondernemerschap en de samenwerking met ondernemers/bedrijfsleven. Kunst en cultuur zijn in Utrecht voor iedereen bereikbaar en toegankelijk en verbindt mensen, organisaties en bedrijven met elkaar, of ze nu in Utrecht wonen, werken of verblijven. Ze dragen bij aan de culturele kleur, diversiteit en variëteit van de stad. Het biedt jeugd en jongeren avontuur en kansen voor de ontwikkeling van talent.
We gaan ervoor om de nominatie als Culturele Hoofdstad van Europa 2018 binnen te halen. De viering van de Vrede van Utrecht in 2013 is hiervoor een uitstekende opmaat en kan een extra impuls geven aan het bewaren, koesteren en ontsluiten van het eigen Utrechtse culturele erfgoed en aan het internationaal profileren van de stad. Cultuur als de stadspromotie van Utrecht.
12
VREDE VAN UTRECHT IN MEI
In 2013 is het 300 jaar aar gelede geleden dat echt werd gesloten g en de Vrede van va Utrecht wee groots vieren vie in ns stad en dat gaan ga rovincie Utrecht. Om O iedere ereen en prov lvast op te warmen voor de grote alva viering kom je ons nu all tegen met me vi kunstt en cultuur cultuu op de prachtige prachtig plekken ekken die U Utrechtt rijk is. He Het mei programm programma vindt dt u in dez deze krant. nt. In augustus aug s zijn we te vinden en in slot ot Zei Zeist en huis Doorn, Doorn in sept eptemberr op d de verlaten aten vliegb vliegbasis Soesterberg So erg. Op 21 september septemb op en rondom om het et Domplei Domplein met de Day4P 4Peace. En we blijven blij natu atuurlijk k regelmati re atig zichtba baar met et ons o prog ogramma ma in de w wijken van Utrech cht. Blijf ons ns volgen no op: www. w.vredeva vanutrech 3.nl cht2013.n