Vrede van Utrecht Magazine - Augustus 2013

1

Utrecht viert vrede met VIER UTRECHTERS DIE VERBINDEN

Laatste editie

Festival de basis Het volledige programma van Festival de Basis op vliegbasis Soesterberg Beiaardier Malgosia Fiebig en computerkunstenaars Born Digital over VJ op de Dom Beats Barok Reality opera THE NEWS Peace Edition van JacobTV

K nu o oop je k nl het aarte ine n sl van otspek voor Utr Vrede takel ec va of F ht: Sou n reed nd om

Welke Vrede? Alle Utrechtse musea zijn geopend en geven het antwoord

Utrecht viert vrede: in alle Utrechtse wijken / op de Dom / in de musea / met alle festivals en culturele instellingen / op scholen / in de provincie en op vliegbasis Soesterberg

Pleased to meet you

Aangenaam. Wij zijn een Nederlands familiebedrijf dat sinds 1896 actief is op tal van terreinen: investeringen in olie en gas, zelfbedieningsgroothandels, zwaar hijswerk en speciaal transport, industriĂŤle dienstverlening, private equity en energiedistributie.

Ons hoofdkantoor staat in Utrecht, maar we zijn wereldwijd actief met onze bedrijven: Dyas, ERIKS, Makro, Mammoet, NPM Capital en SHV Energy.

Maar grote kans dat u SHV kent als bedrijf dat, naast de Vrede van Utrecht, nog vele kunst- en cultuurprojecten steunt. Bijvoorbeeld de spraakmakende theatergroep DOX die in 2013 de Cultuurprijs van het Fentener van Vlissingen Fonds won.

www.shv.nl

Inhoud

06

Beiaardier Malgosia Fiebig

3

10

14

Festival de Basis

Slotspektakel Festival de Basis

Het complete programma

over VJ op de Dom Beats Barok

18

THE NEWS Peace Edition

met Apache

29

38

Bruggenbouwers

Bed-In John & Yoko 2013

Utrechters die het verschil maken

Reality opera van JacobTV

08

Roadtrip langs Europese carillons

16

Rietveld Landscape – geheimzinnig kunstwerk uit Collectie De Basis

Remake van iconische foto

27

En verder

Volledige museumprogramma Welke Vrede?

34

Historie Grand Hotel Karel V

22

DUIF

www.vredevanutrecht2013.nl

05 Voorwoord 20 Hindernisbaan op Festival de Basis

23 Programmaoverzicht 25 26 36 42 46

Festival de Basis Museum Catharijneconvent Museum Speelklok Gedicht Ingmar Heytze Agenda Council en Colofon

Coverfoto: Kapitein Peter Edelenbos werkt mee aan de spectaculaire militaire reddingsoperatie tijdens de Sound of Freedom: het slotspektakel van Vrede van Utrecht tijdens Festival de Basis.

Foto: Bram Tackenberg

Utrechts Centrum voor de Kunsten

cursussen workshops [voor]opleidingen bedrijfsaanbod zalenverhuur Beeldende kunst Dans Digitale media

Fotografie Musical Muziek

Schrijven Theater

Meer informatie op www.uck.nl

Proef de Vrede!

Vrede van Utrecht Horecaroute: een unieke wandeling door de stad!

www.vredevanutrecht2013.nl

Meewerken aan de Vrede Van Utrecht? wij zoeken Vrijwilligers.

Meer weten? kijk op www.VredeVanUtrecht.nl of Meld je direct aan Via Vrijwilligers @VredeVanUtrecht.nl.

Adv_VVU_Vrijwilligers.indd 1

07-09-12 15:14

“Vrede wordt in de Nederlandse samenleving als gewoon ervaren terwijl het niet zo gewoon is.

Vrede is iets kostbaars, iets dat continu gewaarborgd dient te worden.”

Robert Fernig, Libanonveteraan

Het Veteraneninstituut is er voor alle veteranen… die ons land hebben gediend tijdens oorlogen en vredesmissies, in Nederland of waar ook ter wereld.

Voor jong en oud, in dienst of uit dienst.

veteraneninstituut.nl

Voorwoord

5

‘ Het mooiste theaterstuk dat ik ooit heb gezien’ ‘De voormalige militaire vliegbasis Soesterberg is van een grootse schoonheid. De vliegbasis is nooit bedoeld om mooi te zijn, maar als je op de landingsbaan staat voel je een enorme weidsheid en is de geschiedenis bijna tastbaar. Prachtig. Daar kan zoveel.’

Als student in 1983 ketende De Haan zich vast aan de hekken van vliegbasis Woensdrecht uit protest tegen de komst van kruisrakketten. Een kleine dertig jaar later bespreekt hij met de oppercommandant van de strijdkrachten de inzet van militairen bij de viering van de Vrede van Utrecht. ‘Dat deed ik niet alleen voor Festival de Basis, maar ook tijdens het wijkenweekend in juni en bij de opening op het dak van de A2 in april van dit jaar. Defensie blijkt een perfecte partner. Ik heb enorme bewondering gekregen voor het moeilijke werk dat de militairen vaak ver weg doen.’

Tijdens Festival de Basis is er plaats voor 15.000 bezoekers die kijken naar een programma vol muziek, beeldende kunst en theater waarin zelfs militairen als acteur optreden.

Omhelzing Na Festival de Basis stopt de viering van de Vrede van Utrecht. ‘En dan is het ook echt afgelopen en komt er een eind aan het samenwerken met drie-, vierhonderd partners die samen honderden programma’s realiseerden. Ik ben ontzettend blij met die samenwerking. Co-creatie klinkt in theorie heel leuk en aardig, maar betekent in de praktijk vooral heel hard werken. Uiteindelijk is dat gelukt en daarmee is de kans vergroot dat het programma een blijvend effect heeft.’

Een persoonlijke favoriet? ‘Het moment dat me het meest ontroerde was een voorstelling van Theatre of Witness uit Noord-Ierland dat onderdeel was van het Community Arts Lab Festival. Ex-soldaten en ex-gevangenen vertellen – getuigen – over hun leven. Een van hen heet Vincent, een mensenrechtenactivist die in de gevangenis gemarteld werd. Het is zonder overdrijving het mooiste theater dat ik ooit heb gezien. De volgende dag kwam ik Vincent in de stad tegen. Ik sprak hem aan en zei dat ik diep geroerd was door het stuk. Als antwoord omhelsde hij me en zei: “Dankjewel. Dankjewel dat jij me helpt.”’

Op dat moment realiseerde De Haan zich nog sterker waar het bij de viering van de Vrede van Utrecht werkelijk om gaat. ‘Ook de parades op het Lucasbolwerk in het wijkenweekend Vrede in de buurt vond ik geweldig. De diversiteit. Maar ook het verhaal erachter.

Het ging ergens over.’

Meewerken aan de Vrede van Utrecht? Wij zoeken vrijwilligers.

Meer weten? Kijk op www.vredevanutrecht2013.nl of meld je direct aan via vrijwilligers@vredevanutrecht.nl.

Foto : Me nn o Bau sch

Intendant Vrede van Utrecht Peter de Haan blikt terug op de viering van de Vrede tot nu toe en kijkt vooruit naar het slot: Festival de Basis op de voormalige vliegbasis Soesterberg.

Peter de Haan (l.) en inhoudelijk coördinator Paul Feld

6

Utrecht viert vrede met Malgosia Fiebig

VJ op de Dom Beats Barok

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

‘ Niemand ziet je, iedereen hoort je.’

De Europese klokken die de Vrede van Utrecht in 1713 in­ luidden, klinken op 31 augustus opnieuw. Maar dan geza­ menlijk in Utrecht in een carillonconcert in combinatie met elektronische muziek van Francesco Tristano en Kypski, en visuals en projecties van Born Digital tijdens VJ op de Dom Beats Barok. Deze editie slaat een brug tussen oude en nieuwe muziek en is de opwarmer voor het Uitfeest. Een van de hoofdrolspelers is de Utrechtse stads­ beiaardier Malgosia Fiebig. Voor haar wordt het een bij­ zonder moment: ‘Niemand ziet je, iedereen hoort je.’

Tijdens het concert klinken er maar liefst vijf beiaards (carillons) uit diverse Europese steden. Alleen het Utrechtse carillon wordt live bespeeld tijdens het concert. ‘De andere carillons zijn van tevoren opgenomen’, vertelt de uit Polen afkomstige beiaardier. Zij heeft ook de partijen die op de beiaarden in het Poolse Gdansk en het

Franse Douai zijn opgenomen ingespeeld. ‘Omdat de partijen tot één geheel gemixt moeten worden, moest ik met een clicktrack spelen, een metronoom die de maat aangeeft. Dat is best lastig, het komt heel nauw.’

Naast Gdansk en Douai zijn ook de carillons van Alverca in Portugal en El Escorial nabij Madrid in de

compositie te horen. Deze partijen heeft Arie Abbenes, de vorige stadsbeiaardier van Utrecht, ingespeeld. Abbenes is ook de bedenker van het concert. ‘Ik wilde alle beiaarden in de landen waar de Vrede van Utrecht een connectie mee had, betrekken bij dit project.

Omdat ze niet allemaal geschikt waren om op te spelen, zijn we bij

7

Utrecht viert vrede met xxx

deze vijf uitgekomen’, vertelt Abbenes. Daarnaast zijn de luidklokken van de St. Paul’s Cathedral in Londen opgenomen en zijn de luidklokken van de Utrechtse Dom live te horen tijdens het carillonconcert, dat componist René Uijlenhoet speciaal voor VJ op de Dom Beats Barok componeerde.

Lievelingscarillon Fiebig was blij even terug te zijn in Gdansk, waar het eerste carillon staat dat ze ooit bespeelde. ‘Ik kom uit Polen. Dat is zo lang geen vrij land geweest, dus ik was erg blij dat Gdansk betrokken is bij dit spektakel.’ Toch is de beiaard van de Utrechtse Dom haar lievelingscarillon. ‘Vanwege de klank.’ Wat de klank zo prachtig maakt, vindt ze moeilijk uit te leggen. ‘De klokken klinken helder en zijn goed gestemd. Verder is de sfeer in de stad heel belangrijk voor de beiaardier, omdat we hoog en alleen, zonder contact met ons publiek, in de toren zitten. Het is dus moeilijker om feedback te krijgen. Maar hier in

Utrecht luisteren de mensen echt naar de beiaard en reageren er ook op. Via e-mail en Twitter ontvang ik reacties. Dan schrijven ze bijvoorbeeld dat ze door de stad fietsten en de klanken van de beiaard zo vrolijk vonden.’

Wat voor Fiebig vreemd zal zijn, is dat ze de totale compositie tijdens haar live spel op 31 augustus niet kan horen. Ze vangt boven in de Domtoren misschien alleen een echo op en moet spelen op de clicktrack. ‘Ik vertrouw erop dat het eindresultaat mooi is en hoop dat alles goed gaat, dat er veel mensen zijn en dat ze het goed vinden.’

Het Festival Oude Muziek Utrecht is het grootste oudemuziekfestival ter wereld. Tien dagen lang hoor je de mooiste concerten door topmusici, met muziek uit middeleeuwen, renaissance en barok op prachtige locaties in de Utrechtse binnenstad. Deze editie neemt het Festival Oude Muziek Utrecht de muzikale context van Vrede van Utrecht onder de loep. Vier ‘pan-Europese’ musici staan in de schijnwerpers: Ciconia, Lassus, Froberger en Muffat. Alle vier hebben ze Europa doorkruist, waarbij ze uiteenlopende muzikale stijlen hebben leren kennen en verwerkt in hun eigen muziek. Verder ook: de oudemuziekmarkt, workshops, zomerschool en kinderactiviteiten.

Wanneer: 23 augustus t/m 1 september 2013 Meer info en kaartverkoop: oudemuziek.nl

foto: remke spijkers

Foto: bram tackenberg

Festival Oude Muziek Utrecht - #Europa

Wat: VJ op de Dom Beats Barok Waar: Domplein, Utrecht Wanneer: 31 augustus, 22.00-01.00 uur (gratis toegang) VJ op de Dom is een samenwerking tussen Festival Oude Muziek Utrecht, Gaudeamus Muziekweek, Utrechtse Klokkenspel Vereniging, Utrechts Klokkenluiders Gilde, Malgosia Fiebig, Arie Abbenes, René Uijlenhoet, Kypski, Francesco Tristano, Born Digital en Vrede van Utrecht.

#vrede2013 Bekijk het hele programma op vredevanutrecht2013.nl of download de app

8

Utrecht viert vrede met Born Digital

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

VJ op de Dom Beats Barok

Roadtrip langs Europese carillons De Domtoren is het decor voor de visuals van computerkunstenaars Born Digital.

Met beats, barok, carillons en visuals pakt VJ op de Dom dit jaar extra uit. De VJ’s van Born Digital reisden de Utrechtse beiaardiers van de Domtoren achterna, die door heel Europa beroemde carillons bespeelden. Terwijl het carillon door de steden klonk, schoten de VJ’s hun beeldmateriaal. Martin Boverhof van Born Digital maakte de reis samen met Anne Gentenaar, Daan Kars en Koen van Lier.

Boverhof: ‘In plaats van met paard en wagen reisden we met een busje. Klapstoeltjes erin, fietsen, kleding, apparatuur en rijden maar. Bijzonder om je voor te stellen dat driehonderd jaar geleden mensen deze afstanden ook al aflegden. Iedereen kwam vanuit heel Europa naar Utrecht, reizen van dagen of weken. Nu pakken we de bus en vinden we het al een hele rit, omdat we met trein of vliegtuig nóg sneller zouden zijn.

Reizend met de bus hadden we

echt het Europa-gevoel.

We zijn in Gdansk in Polen geweest, Douai in Frankrijk, Alverca in Portugal. Verder bezochten we de St Paul’s in Londen en het Escorial in Madrid. Er is heel wat diplomatiek werk verricht om voor elkaar te krijgen dat we overal konden spelen en opnemen. Het Escorial bijvoorbeeld, is een Unesco-monument. In Douai hebben we gefilmd terwijl Malgosia Fiebig speelde. Dat was lastig omdat we de mensen die

het geluid opnamen niet voor de voeten wilden lopen. Maar het was goed om Fiebig te filmen terwijl ze aan het spelen was. Datzelfde deden we toen Arie Abbenes in Madrid speelde. Mensen beseffen vaak niet dat, als ze het carillon horen, er een beiaardier achter een klavier in de toren zit.

Verder concentreerden we ons met onze beelden op de toren, het uitzicht, de architectuur, de omringende plek. We kenden de

FOTO: ANNA VAN KOOIJ

9

VJ op de Dom editie 2012

sieringen uit die tijd geven we vorm in een groot mozaïek van beelden.’

Wat: VJ op de Dom Beats Barok Waar: Domplein, Utrecht Wanneer: 31 augustus, 22.00-01.00 uur (gratis toegang) VJ op de Dom is een samenwerking tussen Festival Oude Muziek Utrecht, Gaudeamus Muziekweek, Utrechtse Klokkenspel Vereniging, Utrechts Klokkenluiders Gilde, Malgosia Fiebig, Arie Abbenes, René Uijlenhoet, Kypski, Francesco Tristano, Born Digital en Vrede van Utrecht.

Gaudeamus Muziekweek

De Gaudeamus Muziekweek is hét internationaal vermaarde festival voor nieuwe, hedendaagse klassieke muziek en jonge componisten. Het festival biedt de kans om diep in de wereld van de nieuwe muziek door te dringen. Een week lang klankinstallaties, symposia en vele concerten met werk van de jongste componisten uit de hele wereld uitgevoerd door (inter)nationaal gerenommeerde ensembles. Ontdek de laatste trends en het spannende crossovergebied tussen muziek, beeldende kunst en performance.

Op het programma staat o.a. de swingende Night of the Unexpected, een uitgebreid Russisch getint programma in het kader van het Nederland-Rusland jaar en een samenwerkingsprogramma met de Vrede van Utrecht dat start met VJ op de Dom Beats Barok.

1 t/m 8 september Meer informatie en kaartverkoop: muziekweek.nl FOTO: herre vermeer

steden vaak niet dus we gingen intuïtief te werk. Wat kan ik met deze omgeving, deze plek? Als je aan komt rijden zie je de stad letterlijk dichterbij komen, dat is heel mooi. Wat ook zo lekker aan het reizen met een busje is, is dat we bijvoorbeeld rustig een zonsondergang konden filmen: we zetten onze klapstoeltjes neer, jas erbij tegen de kilte als de zon onderging en draaien maar. Of we pakten de fiets uit de bus en doorkruisten ’s ochtends heel vroeg de stad, als de straten nog leeg waren.

We schoten heel veel materiaal.

Dat kwam ook doordat we geen script hadden. We gingen op ons gevoel af en dat maakte ons triggerhappy. We moesten veel materiaal weggooien, maar door zo intuïtief bezig te zijn kwamen we op nieuwe ideeën voor de volgende stad. VJ’en is voor een groot deel het illustreren van geluid. In dit geval speelt de barok als periode een belangrijke rol. De overdaad aan ver-

Utrecht viert vrede met festival xxx de basis

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

10

Festival de Basis is een beleving

11

foto: marc van der kort

Utrecht viert vrede met xxx

Kunst, muziek, theater en debat in vier shelters, op vier kilometer landingsbaan en in 380 hectare natuur van de voormalige militaire vliegbasis Soesterberg. Dat is de formule van Festival de Basis.

Vliegbasis Soesterberg gaat in 2014 definitief open voor het publiek, maar tijdens Festival de Basis krijg je al de kans om dit spannende natuur- en recreatie-

gebied te bezoeken. De militaire sporen van de Koude Oorlog zijn nog goed te zien: startbanen, shelters, betonnen platen en munitiebunkers. Op vier plekken in

het gebied vertellen gidsen over de verandering van de militaire vliegbasis in een natuurgebied.

De schaapsherder vertelt over zijn schapen. Trek stevige stap-

Utrecht viert vrede met xxx

foto: Pieter Crucq

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

12

pers aan, kom op je skates of stap in de fietstrein om De Basis te verkennen.

Op vrijdag 13 september opent het festival met de onthulling van het spectaculaire kunstwerk Secret Operation 610 van Rietveld Landscape | studio Frank Havermans. Aansluitend is de Nederlandse première van THE NEWS-Peace Edition, een reality opera van JacobTV uitgevoerd door het Nederlands Blazers Ensemble en eindelijk kun je DUIF zien vliegen met zijn vleugels van duizend kussenslopen van bewoners uit de omgeving.

Op het buitenpodium in het sheltergebied is gedurende het festival de hele dag muziek. Je kunt eten en drinken tussen de shelters of meedoen aan een mi-

litaire training op de hindernisbaan. Bezoek Collectie De Basis, de beeldende kunstcollectie met werk van negen internationale kunstenaars in shelters, de verkeerstoren, munitiebunkers, de ondergrondse legering en de controlbunker. Of ga naar de theatervoorstellingen van studenten van de regieopleiding van de Toneelacademie Maastricht en de installaties van studenten van HKU/Theater. Ook voor kinderen zijn er fantastische activiteiten: vliegeren op de landingsbaan, in de wondenschmink bij M*A*S*H, hippiesieraden knutselen en meehelpen bij de muurkrant.

Brass Ensemble. Verwacht op zondag 15 september New Cool Collective en het Matangi Quartet. Op 21 september is het spectaculaire slot Sound of Freedom met een massale vredesmaaltijd, een spectaculaire militaire reddingsoperatie door de Nederlandse Landmacht én een groot vredesconcert op de kruising van de landingsbanen van het Metropole Orkest & Friends: Oleta Adams, Wende Snijders, Karsu Dönmez, Douwe Bob, Omar Offendum en PAX. Wat: Festival de Basis Wanneer: 13, 14, 15 en 21, 22 september 2013 Waar: voormalige militaire

Zaterdag 14 september treedt een keur aan local heroes op met onder anderen Mevrouw Tamara, Eefje de Visser en Broken

vliegbasis Soesterberg Kijk voor het volledige programma op: vredevanutrecht2013.nl

Religieuze (in)tolerantie in de Gouden Eeuw

www.catharijneconvent.nl

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

14

Utrecht viert vrede met peter edelenbos

Luchtmacht zet Apache in tijdens slotspektakel Vrede van Utrecht Onderdeel van de Sound of Freedom is een spectaculaire, theatrale reddingsoperatie op vliegbasis Soesterberg, voornamelijk gespeeld door militairen. Kapitein Peter Edelenbos is er een van. ‘We willen laten zien wat we – ook in vredestijd en in eigen land – kunnen betekenen als de nood aan de man komt.’

Vrijheid is niet vanzelfsprekend. En waar geen vrijheid is, moet die soms worden bevochten. Ook door mensen die in eigen land in vrede leven.

Kapitein Peter Edelenbos (43) weet dat als geen ander. Hij werd zes keer uitgezonden naar Irak en Afghanistan en gaat desgevraagd een zevende keer, want: ‘Iedereen heeft recht op vrijheid.’ Voor het slotspektakel van het Vrede van Utrecht-jaar, Sound of Freedom, verleende hij zijn expertise aan een spectaculaire, theatrale reddingsactie op de landingsbaan van de voormalige vlieg-

15

foto: bram tackenberg

sen. Ten slotte worden ze overmeesterd door een patrouille en komen de gijzelaars vrij. Daar ligt een heel scenario aan ten grondslag. De terroristen worden gespeeld door onze eigen militairen en door één professionele acteur.

Mijn taak is te zorgen voor een zo realistisch mogelijk en veilig scenario. Uiteraard gaan we voor de bezoekers het onderste uit de kan halen om er een mooie show van te maken én om te laten zien wat we – ook in vredestijd en in eigen land – voor hen kunnen betekenen als de nood aan de man komt.’

basis Soesterberg.

De kans om op een landingsbaan te staan, krijg je als buitenstaander niet gauw. En vliegbasis Soesterberg was ook nog eens tientallen jaren lang off limits voor de gewone burger. Maar 21 september is uitgerekend deze 45 meter brede asfaltbaan de plek waar bezoekers de kans krijgen de Koninklijke Landmacht in actie te zien. Edelenbos: ‘Het publiek is die dag getuige van een gijzelingsactie door zogenaamde terroristen die zich – met de gijzelaars - ergens gaan verschan-

Apache De Koninklijke Luchtmacht heeft zelfs de inzet van een Apachehelikopter toegezegd. ‘Door mijn eigen ervaringen in Irak en Afghanistan weet ik hoe waardevol het is om daardoor tijdens een patrouille vanuit de lucht te worden ondersteund. Maar ook in een gijzelingssituatie heeft dat zeker een toegevoegde waarde.

Een Apache kun je bovendien op één plek laten hangen. Daarbij blijft hij niet alleen mooi in het zicht; het is ook nog eens een zeer indrukwekkende en intimiderende verschijning. Hij zal ook flares, lichtkogels, gaan afvuren. Normaal gesproken worden die gebruikt om hittezoekende raketten af te leiden, maar nu dragen ze vooral bij aan het showeffect.’

Achtertuin Vechten in buitenlandse brandhaarden voor andermans vrijheid.

En dat terwijl je zelf niet eens in oorlog bent. ‘Denk eens aan wat er zeventig jaar geleden hier is gebeurd. Hoeveel mensen van de andere kant van de oceaan kwamen niet hierheen om ons te bevrijden? En hoe blij waren we daar niet mee? Of je nou wordt bezet door een grootmacht of een kleine terroristische groepering: bezetting is bezetting. Daarom hoop ik ook dat het publiek na de demonstratie met een goed gevoel naar huis

gaat, en weet: als er in mijn achtertuin, in mijn buurt, iets soortgelijks gebeurt, dan zijn ze er ook voor mij met al dit materieel en die manschappen.’

Het slotspektakel van Vrede van Utrecht Sound of Freedom

Tijdens de Koude Oorlog stegen dagelijks met veel gebrul Amerikaanse straaljagers op van de vliegbasis Soesterberg. ‘The sound of freedom’ noemden omwoners het overweldigende geluid. Op de International Day of Peace sluit Vrede van Utrecht het grote vieringjaar af met Sound of Freedom.

Niet met straaljagers, maar met een massale vredesmaaltijd, een spectaculaire militaire reddingsoperatie door de Nederlandse Landmacht én een groot vredesconcert op de kruising van de landingsbanen.

Sound of Freedom begint met een militaire reddingsoperatie inclusief explosies, sluipschutters, vuurgevechten, luchtsteun en de baas van het Nederlandse leger. Daarna volgt het spetterende concert van het Metropole Orkest & Friends, onder leiding van de vermaarde Engelse dirigent Anthony Weeden, met gastoptredens van onder meer Omar Offendum, PAX, Karsu Dönmez, Douwe Bob, Wende Snijders en Oleta Adams.

Voorafgaand aan Sound of Freedom is er een massale vredesmaaltijd op de landingsbaan, een Indonesische rijsttafel, in militair jargon ‘de Blauwe Hap’.

Wees er op tijd bij, want er is maar plek voor 2000 mensen. Ga je voor de totaalervaring, kom dan al om 16.00u voor De Galm die Merlijn Twaalfhoven over de vliegbasis laat klinken in samenwerking met 500 muzikanten uit de regio.

Wanneer: zaterdag 21 september Waar: voormalige militaire vliegbasis Soesterberg Meer info en kaartverkoop: vredevanutrecht2013.nl/soundoffreedom Het programma start om 16.00u en kan in zijn geheel én ook in onderdelen bezocht worden.

#vrede2013 Bekijk het hele programma op vredevanutrecht2013.nl of download de app

16

Utrecht viert vrede met Rietveld Landscape | Studio Frank Havermans

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

Geheimzinnig kunstwerk zet De Basis in beweging Over de landingsbaan nadert langzaam een bruut zwart gevaarte.

Het heeft het mysterieuze van een buitenaards ruimteschip, maar zou ook een enorme kever kunnen zijn.

Of wat je er maar in wilt zien. Een kunstwerk is het, ontworpen als mobiele onderzoekplek die gebruikers opnieuw laat kijken naar wat eens De Basis was.

Rietveld Landscape, een creatieve studio werkzaam op het raakvlak van kunst, architectuur en wetenschap, en Studio Frank Havermans (kunst/vormgeving) vonden elkaar in de opdracht voor hergebruik van een shelter die voorheen onderdak bood aan een F15-straaljager. Het moest ‘een thuisplek worden van waaruit mensen kunnen werken’, verduidelijkt Ronald Rietveld, die zich vaker bezighoudt met nieuwe functies voor cultureel erfgoed. De doorgezaagde Bunker

599 langs de A2 is bijvoorbeeld een idee van Rietveld Landscape en Atelier de Lyon. ‘Dit nieuwe kunstwerk voor De Basis doet de geheimzinnige sfeer van de Koude Oorlog en de angstaanjagende vliegmachines herleven. Wij sturen momenteel mensen aan om het object daadwerkelijk te maken; timmeren en lassen bijvoorbeeld moet je kunnen.’ Ook Havermans, die recentelijk nog een installatie heeft gemaakt voor de brandweerkazerne in Borger, is

een echte ‘maker’. ‘Ronald en ik hebben een zelfde manier van denken’, zegt hij. ‘Daarom werkt het.’

Asfalt en natuur Hoe pak je dat aan, zo’n abstracte opdracht? Volgens de ontwerpers ‘moet je allereerst de locatie in je bloed voelen stromen’. ‘We hebben zowel binnen als buiten allerlei vormonderzoek gedaan, geschetst, gemeten en gerekend. Het was ons al snel duidelijk dat we de verlaten shelter een nieuwe betekenis wilden geven in samenspel met de omgeving, die als luchtmachtbasis een plek was vol actie, techniek en brullende motoren’, legt Havermans uit. Rietveld vult aan: ‘Maar het object moest ook op zichzelf kunnen (be)staan. En niet te lievig worden – dit is een krachtige omgeving. Nog wel tenminste. Alles wat naar kerosine rook is er onlangs uit gesloopt. Asfaltangst… jammer en onnodig, denken wij.

Kijk bijvoorbeeld eens naar die immens brede landingsbaan: dat is schoonheid.’ Havermans: ‘Nederland is doordesemd met militaire geschiedenis. Als je alles weghaalt wat daaraan herinnert, verliest het landschap zijn gelaagdheid. Saai!’

Utrecht viert vrede met Rietveld Landscape | Studio Frank Havermans

17

Wisselend blikveld De schepping van Rietveld en Havermans vormt op 13 september de opening van Festival de Basis.

Het op afstand te besturen kunstwerk op rupsbanden zal zich dan voor het eerst traag over het terrein voortbewegen. Een tastbaar gemaakte herinnering aan de dynamiek van de voormalige luchtmachtbasis versmelt op die manier met het natuurterrein dat Soesterberg nu is. Het object biedt in zijn ruime buik een inge-

nieuze werkruimte voor tien mensen, met wegklapbare houten stoelen rond een grote werktafel.

In de toekomst beschikbaar voor observatie, onderzoek en experiment, ideaal voor technici of biologen bijvoorbeeld, maar ook voor directieoverleg of brainstorm. De enorme ruitvormige voorkant, waar het licht naar binnen stroomt, geeft steeds een ander beeld van de bijzondere omgeving. Nieuwe ideeën komen hier vanzelf.

Speciaal voor vliegbasis Soesterberg is aan negen internationale kunstenaars gevraagd een werk te maken om bezoekers het karakter en de bijzondere geschiedenis van de vliegbasis te laten beleven. Tijdens het festival is de (semipermanente) collectie voor het eerst in zijn geheel te bekijken.

Collectie De Basis bestaat uit werk van Rietveld Landscape | Studio Frank Havermans, Roosje Klap en Kaleb de Groot i.s.m. redacteuren Paul Kempers en Brigitte van der Sande, Sanja Medic, Erik Odijk i.s.m. Laura Sassen, Judith Witteman, Dennis Amatdjais, Rob Birza, Robbie Cornelissen, Hadassah Emmerich en Jan van de Pavert, Laurence Aëgerter, Ali Kazma, Krijn de Koning en Anne Holtrop, Henrik Håkansson en Fernando Sánchez Castillo.

Wanneer: doorlopend tijdens Festival de Basis Waar: voormalige militaire vliegbasis Soesterberg Meer info en kaartverkoop: vredevanutrecht2013.nl

Foto: bram tackenberg

Collectie De Basis

18

Utrecht viert vrede met Jacobtv

Lachwekkend, tragisch, hoopgevend

Reality opera

THE NEWS VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

visueel geluidspektakel Wat is waar, wat is echt? Die vraag houdt componist Jacob ter Veldhuis, ook bekend als JacobTV, erg bezig.

In de reality opera THE NEWS Peace Edition probeert hij de toeschouwer aan de hand van internationale nieuwsbeelden zelf een oordeel te laten vormen over wat hij hoort en ziet.

Ter Veldhuis verbaast zich over het hedendaagse nieuws, dat we in hoog tempo via allerlei media krijgen voorgeschoteld. ‘Ik herinner me nog dat mijn vader onze eerste televisie aanschafte. In die tijd was nieuws nog heel erg saai, maar wel behoorlijk correct. Er was niks smeuïgs aan. De laatste jaren is nieuws steeds meer gaan lijken op amusement, het is in veel gevallen infotainment geworden. Daar verbaas ik me over.

Nieuws zou objectief moeten zijn.’

Zijn verbazing deelt Ter Veldhuis via THE NEWS - Peace Edition, ‘een meeslepend spektakel waarin zoveel gebeurt, dat je ogen en oren tekortkomt’. Op grote videoschermen worden echte tv-nieuwsfrag-

menten van over de hele wereld vertoond. De beelden en het commentaar zijn gesampled tot zich soms herhalende soundbites.

Twee zangeressen, die zowel kunnen scatten als opera zingen, fungeren als nieuwslezeressen. ‘Je zou het kunnen zien als een soort journaal’, verduidelijkt Ter Veldhuis, terwijl hij in zijn muziekstudio in Doorn wat voorbeelden toont. ‘We zappen van het ene naar het andere item. De nieuwslezeressen wisselen voortdurend van positie. Soms communiceren ze met de personen op de videoschermen. Soms interviewen ze al zingend, soms fungeren ze als achtergrondzangeressen. De begeleidingsband, het Nederlands

Blazers Ensemble aangevuld met een aantal jazzmuzikanten, doet denken aan de bands die je ook in Amerikaanse talkshows ziet.’

Verwacht dan ook geen klassieke opera. Ter Veldhuis: ‘Het is een mix van alle muziek waarmee ik ben opgegroeid, van dance, rock, blues, jazz, tot klassieke muziek.

Alle muziek is gebaseerd op het ritme en de melodie van het gesproken woord; citaten van wereldleiders als Obama, Berlusconi, maar ook van de paus en de Dalai Lama. En dan in een soort rap gecomponeerd.’

Provocatief en hoopvol THE NEWS bestaat al jaren en Ter Veldhuis past de compositie steeds aan, al naargelang het land en de actualiteiten. In het buitenland trekt de voorstelling jong en oud, conservatief en progressief.

De Amerikaanse pers beschreef het als ‘more insightful and informative than a week’s worth of cable news and talking-heads analysis.’ De Nederlandse première van THE NEWS vindt plaats op Festival de Basis. Ik toon de menselijke behoefte aan vrede, vrijheid en democratie en de onmacht om dat, vooralsnog, overal te realiseren.

Dat vind ik bijzonder tragisch en dat komt ook wel tot uitdrukking in deze opera. Toch denk ik dat de mensen hoopvol naar huis

19

Foto: bram tackenberg

Utrecht viert vrede met jacobtv

gaan. Door de opera heen klinken voortdurend hoopvolle stemmen, vaak zijn dat gewone mensen, die werkelijk weten hoe het is om te leven in een situatie waar oorlog heerst. Je ziet dat de wil om vrede te hebben groot is.

Zelfs bij de soldaten in Congo, die de meest verschrikkelijke dingen hebben gedaan. Ze willen eigenlijk vrede, maar het lukt ze alleen niet – nóg niet.’

Muziek op De Basis Het muzikale programma van Festival de Basis start op vrijdag 13 september met de Nederlandse première van THE NEWSPeace Edition, de opera over de rol van de media in de 21e eeuw van JacobTV en het Nederlands Blazers Ensemble. Zaterdag 14 september staat in het teken van de Local Heroes van Soest, Zeist, Baarn en Soesterberg. De hele dag kun je genieten van jonge singer-songwriters en bands die om 19.00u het stokje overdragen aan de afsluiters van de dag: Eefje de Visser en Broken Brass Ensemble.

Wat: reality opera THE NEWS -

In het voorjaar van 2014 gaat de

Peace Edition, met de Amerikaanse jazz-alt

samenwerking met de Nationale Reisopera

LOIRE (specialist in Indiase rap) en de jonge

‘THE NEWS – The Opera’ in productie.

Nederlandse allround mezzosopraan Nora Fischer, onder begeleiding van het Nederlands Blazers Ensemble Wanneer: 13 (avond) en 15 (middag) september Waar: voormalige militaire vliegbasis Soesterberg, Soesterberg Meer informatie en kaartverkoop:

#vrede2013 Bekijk het hele programma op vredevanutrecht2013.nl of download de app

vredevanutrecht2013.nl

Zondag 15 september start met het verfrissende en veelzijdige vierkoppige Matangi Quartet. Gevolgd door JacobTV met THE NEWS-Peace Edition. Maak je daarna op voor een feestelijke swingende show waarbij stil blijven staan geen optie is! Want optredens van New Cool Collective zijn energiek, dansbaar, jazzy en soulvol.

Zaterdag 21 september is het slotspektakel van Vrede van Utrecht met de Sound of Freedom: het Metropole Orkest & Friends, onder leiding van de Engelse dirigent Anthony Weeden, met gastoptredens van onder meer Omar Offendum, PAX, Karsu Dönmez, Douwe Bob, Wende Snijders en Oleta Adams.

Voorafgaand aan de Sound of Freedom vormen 500 zangers en muzikanten uit Utrecht onder leiding van Merlijn Twaalfhoven De Galm.

Overal om je heen staan ze: zangers, strijkers, fluitisten, koperblazers en slagwerk. Het wordt groots, spannend en melodieus.

Waar: voormalige militaire vliegbasis Soesterberg Meer info en kaartverkoop: vredevanutrecht2013.nl

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

20

Utrecht viert vrede met een hindernisbaan

Berenkuil wordt berenkuiltje De genie van de Nederlandse krijgsmacht heeft een hindernisbaan op Festival de Basis gebouwd. Onder leiding van een militair instructeur kun je drie maal per dag meedoen aan een gratis training. Tussen de trainingen door kun je zelf tijgeren, sluipen en klimmen.

Joeri (1982) is sergeant der 1e klasse, uitvoerder bij de Genie, het bouwgilde van Defensie: ‘Bij de landmacht heb ik veel ervaring opgedaan met hindernisbanen, vooral met het afleggen, maar ook met het bouwen ervan. Twee keer ben ik naar Afghanistan geweest om bij te dragen aan de bouw van de kampen waarin de militairen verblijven. Dat ik nu met mijn peloton een hindernisbaan mag bouwen op een voormalige vliegbasis, dat is nieuw voor me, en

21

foto: Audiovisuele Dienst Defensie

Utrecht viert vrede met een hindernisbaan

ken, zijn vergelijkbaar. Over een muur klimmen is bijvoorbeeld goed te trainen met een hindernisbaan als je weet hoe je je voeten en je handen moet plaatsen.’

De hindernisbaan op De Basis komt op veel punten overeen met een echte, maar niet op alle. ‘De berenkuil, een kuil van tweeënhalve meter diep waar wij in-, en weer uitklimmen, wordt meer een berenkuil-tje.

We verwachten met ongeveer dertig manschappen, een graafmachine en grondboren een week bezig te zijn met de bouw, van zonsopgang tot zonsondergang.

Het aanleggen van deze hindernisbaan is voor ons bijzonder leuk, omdat-ie gedurende een langere periode gebruikt wordt. Meestal moeten we onze constructies na de oefening snel weer afbreken en dat is best jammer. Dat onze hindernisbaan tijdens het gehele festival gebruikt zal worden, is geweldig leuk.’

#vrede2013 Bekijk het hele programma op vredevanutrecht2013.nl of download de app

De Basis voor kids

een leuke uitdaging.

Een baan als deze is erop gericht om de hindernissen die wij tegenkomen in het uitoefenen van ons beroep te kunnen trainen. Vaste onderdelen zijn bijvoorbeeld een kettingladder, struikeldraden waar we onderdoor kruipen, een vernauwing, een evenwichtsbalk en een muur met een raam erin.

De hindernissen die we tegenkomen in inzetgebieden zijn natuurlijk anders, maar de technieken die we daar gebrui-

Voor de jonge bezoeker is er tijdens het gehele festival van alles te beleven. Zo is alles hippie in en om de caravan van de Vrijstaat in het Hippie Peace Project.

Met sixties muziek op de achtergrond en hippiekleding aan, kan je hippiesieraden maken onder het hippiemotto ‘Make Love Not War’. Uiteraard gestyled met onvervalste sixties prullaria en ‘Blowing in the Wind’ op gitaar. En wat is er leuker dan vliegeren op De Basis? In The kite runner – workshop kun je zelf een vlieger in elkaar zetten of verschillende vliegers uitproberen. Alle kite mail gaat via een grote vlieger omhoog!

In tijden van oorlog en verzet werden boodschappen, nieuws en mededelingen illegaal op muren geplakt. We maken met zijn allen een grote Muurkrant. Met strips, oproepen, nieuws, advertenties en

hartenkreten doet deze Muurkrant verslag van vier dagen op Festival de Basis.

Geen soldaat zonder Hindernisbaan.

Op de zandvlakte bij het munitieterrein is een speciale hindernisbaan voor jonge soldaten. Je kunt hier tijgeren, sluipen, klimmen, klauteren en zwaaien.

In de jaren 70 was M*A*S*H een populaire tv-serie. Een soldatensoap in en rond de ziekenboeg in een legerkamp. In het mobiele hospitaal M*A*S*H worden je wonden niet geheeld maar krijg je wonden! Een team van gekwalificeerde wondenmakers zit klaar om je brandwonden, littekens of blauwe plekken te bezorgen.

Wanneer: doorlopend tijdens het festival Waar: voormalige militaire vliegbasis Soesterberg Meer info en kaartverkoop: vredevanutrecht2013.nl

Utrecht viert vrede met duif

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

Beeld: stichting nieuwe helden

22

Hallo, wij komen een

kussensloop halen!

Lucas de Man (1982) is kunstenaar.

Hij bedacht het project DUIF. ‘Vrede wordt vaak geassocieerd met oorlogslanden, met conflict, met ver weg. Maar vrede is evengoed een begrip dat speelt binnen een gezin, een buurtje, een wijk.

De duif is een icoon van vrede, van verbroedering en saamhorigheid, net als een kussensloop. Op een kussen leg je letterlijk je hoofd te ruste. Is er vrede in je hoofd, dan kun je rustig slapen.

Die duif en dat kussen voegen wij, Stichting Nieuwe Helden, samen in het project DUIF. Van duizend kussenslopen maken we een vredesduif, die te zien is tijdens Festi-

val de Basis. Om duizend kussen­ slopen te verzamelen gaan we langs de deuren in Utrechtse dorpen als Den Dolder, Zeist, Soesterberg en De Bilt. ‘Hallo, we komen een kussensloop halen!’, zeggen we, en dat werkt. Tachtig procent van de mensen vindt ons plan leuk en doneert een kussensloop, twintig procent heeft evenveel kussens als slopen in huis en heeft dus geen sloop over.

We vragen iedereen zijn naam op zijn sloop te schrijven en tien dagen na het festival krijgt iedereen een sloop terug, maar met de naam erop van iemand anders.

Vanaf augustus gaan we alle dui-

zend slopen die we tegen die tijd hebben verzameld, strijken en opvullen. Onze duif wordt imposant, hij wordt twaalf meter hoog en vijftien meter breed en moet getild worden door een vorkheftruck. Al die kussens hangen aan touwtjes, driedimensionaal, wat maakt dat het lijkt of de duif leeft. Het wordt een mega-standbeeld, voor en door de mensen zelf. Zonder mensen was het er niet. Net als vrede.’

Wat: DUIF staat op Festival de Basis Wanneer: doorlopend tijdens het festival Waar: voormalige militaire vliegbasis Soesterberg Meer info: duif.stichtingnieuwehelden.nl

Programmaoverzicht Festival de Basis Programma’s op De Basis

vallen soldaten, landen in oorlog of wereldleiders? Alle kite mail gaat via een grote satellietvlieger omhoog!

Dwalen over de vliegbasis Gidsen van Het Utrechts Landschap vertellen je over de verandering van de militaire vliegbasis naar natuurgebied. De schaapsherder vertelt over zijn schapen en het verblijf in een van de shelters.

Muurkrant In tijden van oorlog en verzet werden boodschappen, nieuws en mededelingen illegaal op muren geplakt. We maken met zijn allen een grote muurkrant. Met strips, oproepen, nieuws, advertenties en hartenkreten doet deze Muurkrant verslag van vier dagen op Festival de Basis.

Doorlopend

DUIF Duizend ingezamelde kussenslopen vormen een reusachtige vredesduif van 12 bij 15 meter. Deze vredesduif is het ultieme symbool voor verbroedering en saamhorigheid door initiatiefnemers van vrede: jij en je buurman.

Hindernisbaan De genie van de Nederlandse krijgsmacht heeft een hindernisbaan gebouwd voor ons ‘burgers’. Onder leiding van een militair instructeur kun je drie maal per dag meedoen aan een training.

Festivalshop Kunstenaars uit Soest, Zeist en regio Utrecht hebben kunstwerken gemaakt geïnspireerd op de vliegbasis en het thema oorlog en vrede. De kunstwerken kun je tijdens het festival kopen in de Festivalshop.

Tentoonstelling ‘Groetjes van het front’ - Nederlandse militaire missies in beeld Tentoonstelling over onze ‘jongens en meisjes’ die hebben gediend in Afghanistan.

Niet alleen over hoe zij daar moeten vechten, maar juist wat ze doen in hun vrije tijd.

Want als wij onze soldaten niet goed kennen, kunnen we dan wel begrijpen hoe een militaire missie jonge mannen en vrouwen kan veranderen?

De Basis voor kids Doorlopend

Hippie Peace Project Alles is hippie in en om de caravan van de Vrijstaat: met sixties muziek en hippiekleding kan je hippiesieraden maken onder het hippiemotto ‘Make Love Not War’. Uiteraard gestyled met onvervalste sixties prullaria en ‘Blowing in the Wind’ op gitaar.

The kite runner Wat is er leuker dan vliegeren op De Basis?

In deze workshop kun je zelf een vlieger in elkaar zetten of verschillende vliegers uitproberen. Heb je een speciale boodschap die je graag de lucht in wilt sturen aan ge-

Hindernisbaan Geen soldaat zonder hindernisbaan. Op de zandvlakte bij het munitieterrein is een speciale hindernisbaan voor jonge soldaten. Je kunt hier tijgeren, sluipen, klimmen, klauteren en zwaaien.

M*A*S*H In de jaren 70 was M*A*S*H een populaire tv-serie. Een soldatensoap in en rond de ziekenboeg in een legerkamp. In het mobiele hospitaal worden je wonden niet geheeld maar krijg je wonden! Een team van gekwalificeerde wondenmakers zit klaar om je brandwonden, littekens of blauwe plekken te bezorgen.

Collectie De Basis Doorlopend

Speciaal voor vliegbasis Soesterberg is aan negen internationale kunstenaars gevraagd een werk te maken om de bijzondere geschiedenis en kenmerken van de vliegbasis intenser te beleven. Tijdens het festival is de (semipermanente) collectie voor het eerst in zijn geheel te bekijken.

Secret Operation 610 Rietveld Landscape | Studio Frank Havermans (NL) Dit tien ton wegende gevaarte van 11x8x5 meter is een imposante verschijning. Is het nou een insect op rupsbanden, een futuristisch wezen of toch gewoon een F15?

The Receptor - Roosje Klap en Kaleb de Groot (NL) Minimuseum en 4 magazines Feiten en mythes rondom de vliegbasis worden ontrafeld in een serie van vier magazines The Receptor. Verhalen balanceren op het randje van echt en onecht. De verkeerstoren is ingericht als minimuseum waar je op draaiende leunstoelen kunt genieten van het magnifieke uitzicht over het terrein.

‘Vrille’ - Sanja Medic (SRB/NL) Betonnen hangars hebben vaak een door-

23

Kaartverkoop

Toegang festivalterrein: € 8,(kinderen t/m 12 jaar: gratis) Toegang THE NEWS JacobTV: € 12,Toegang hindernisbaan: gratis Toegang Sound of Freedom: € 5,(kinderen t/m 12 jaar: gratis) Deelname aan kinderactiviteiten: € 6,Rijsttafel op de landingsbaan: Blauwe Hap: € 10,(kinderen t/m 12 jaar: € 7,50)

gang in de vorm van een vliegtuig. Alsof het vliegtuig zelf het gat als een soort spoor achter zich heeft gelaten. In deze bunker staat een passage met dertien poorten van piepschuim. Bij elke poort spint ‘het vliegtuig’ tot de volledige draaiing van 360˚ is voltooid.

Crown of Creation - Erik Odijk (NL) Beland in de flowerpower protestbeweging van de Koude Oorlog. De samenwerking die Odijk aanging met de kunstenaars Laura Sassen, Judith Witteman, Dennis Amatdjais, Rob Birza, Robbie Cornelissen, Hadassah Emmerich en Jan van de Pavert, speelt tegelijkertijd met de coöperatieve houding van zowel ‘hippies’ als militairen.

32 TFS Double Life Laurence Aëgerter (NL/FR) In de ondergrondse legering is een smalle gang met een slaapzaal, met 78 opklapbedden, allen voorzien van nieuwe bekleding.

Privéfoto’s van feestvierende officieren werpen een heel ander licht op hun verblijf op de vliegbasis.

Absence - Ali Kazma (TR) Poëtische video-installatie die de schoonheid van de natuur laat zien en de achtergebleven militaire infrastructuur met zijn blusvijvers, kerosineheuvels en kilometerslange landingsbanen.

Model Former Soesterberg Air Base Krijn de Koning en Anne Holtrop (NL) Loop door een levensgrote maquette van vliegbasis Soesterberg. Het is een voormalig wachthuisje, maar ook een abstracte verbeelding. De voorwerpen die je aantreft, zijn door de kunstenaars op De Basis gevonden.

The National Field Library Henrik Håkansson (SE/DE) Vanuit deze uitkijkpost – ingericht als bibliotheek - kijk je uit over de landingsbaan van de vliegbasis. Alles wat je vanuit de post ziet, kun je direct opzoeken in de boeken om je heen.

24

Bereikbaarheid

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

Er zijn verschillende entrees tot vliegbasis Soesterberg. Kijk op de website welke voor jou van toepassing is. Kom op de fiets of met het openbaar vervoer! Het dichtstbijzijnde station is Den Dolder. Check www.9292ov.nl.

Theater op De Basis Doorlopend

Toneelacademie Maastricht Bezoek de korte voorstellingen over oorlog en vrede van vier studenten van de regieopleiding van de Toneelacademie Maastricht.

HKU Theater – Touch Base Wat betekent oorlog en vrede anno 2013?

Het antwoord geven studenten van HKU Theater met hun installaties die een relatie aangaan met elkaar en met de ruimte en de geschiedenis van de shelter.

Muziek op De Basis vrijdag 13 september & zondag 15 september THE NEWS – Peace Edition Het Nederlands Blazers Ensemble onder muzikale leiding van Bart Schneemann presenteert voor het eerst in Nederland THE NEWS, een reality opera van componist JacobTV (Jacob ter Veldhuis), een van Nederlands meest gespeelde componisten.

Speciaal voor Vrede van Utrecht componeerde JacobTV THE NEWS - Peace Edition, met in de hoofdrol Netanyahu, Achmadinidjad, Assad, de Taliban, de Dalai Lama, Wilders, de Paus en vele anderen. zaterdag 14 september Local Heroes De Local Heroes van Soest, Zeist, Baarn en Soesterberg staan in de spotlights. Een vijftiental jonge talentvolle bands en singersongwriters spelen eigen werk. Aansluitend zijn er optredens van Eefje de Visser en Broken Brass Ensemble.

zondag 15 september Matangi Quartet Het Matangi Quartet is een Nederlands strijkkwartet en een bekende speler op kamermuziekpodia in Nederland en het buitenland. Ze spelen een speciale mix van klassiek en nieuw werk, waaronder stukken van Joseph Haydn afkomstig van het nieuwste album van het Matangi Quartet.

Voorprogramma 17.00-18.30u Indonesische rijsttafel op de landingsbaan: ‘de Blauwe Hap’ Onder het motto: ‘Vrede is eten met muziek’ (dichtregel van Lucebert) is er een massale feestelijke maaltijd op de landingsbaan, zoals gebruikelijk in het leger een Indonesische rijsttafel, in militair jargon ‘de blauwe hap’.

zondag 15 september New Cool Collective Energiek, dansbaar, jazzy, soulvol en cool, zo kun je de live optredens van New Cool Collective het beste omschrijven. De band, opgericht door saxofonist Benjamin Herman, staat bekend om een unieke mix van jazz, dance, latin en salsa, afrobeat en boogaloo. Maak je vast op voor een feestelijke swingende show waarbij stil blijven staan geen optie is!

Sound of Freedom 18.30-19.30u Theatrale militaire reddingsoperatie Gevechtsvoertuigen, explosies, sluipschutters, vuurgevechten, luchtsteun en de baas van het Nederlandse leger. Dichter bij de essentie van het ‘militair zijn’, kun je eigenlijk niet komen.

Debat op De Basis vrijdag 20 september, 12.00-17.00u Het Pact van Soesterberg Debat over de relatie tussen de Nederlandse krijgsmacht en de samenleving Welke inzet van de krijgsmacht vind jij legitiem in een democratie? Op welke vorm van krijgsmacht ben jij trots? Op vrijdag 20 september sluiten we het Pact van Soesterberg: een visie op de toekomst van de relatie tussen Nederlanders en de krijgsmacht. We laten Defensie aan het woord, maar gaan ook op zoek naar het antwoord met kunstenaars, journalisten, wetenschappers, studenten en misschien wel met jou!

Erbij zijn? Kijk op vredevanutrecht2013.nl

Slotspektakel van Vrede van Utrecht zaterdag 21 september

Voorprogramma 16.00-17.00u De Galm van Soesterberg Onder leiding van Merlijn Twaalfhoven vormen 500 zangers en muzikanten uit Utrecht met hun muziek, de galm, een symbool voor vrede.

Overal om je heen staan ze: zangers, strijkers, fluitisten, koperblazers en slagwerk. Het wordt groots, spannend en melodieus.

Oleta Adams

Sound of Freedom 19.30-21.00u Metropole Orkest & Friends Het Metropole Orkest & Friends, onder leiding van de vermaarde Engelse dirigent Anthony Weeden, met gastoptredens van onder meer Oleta Adams, Douwe Bob, Wende Snijders, Omar Offendum, Karsu Dönmez en PAX. De artiesten nemen ons mee langs muziek van oorlog en vrede: van de Tweede Wereldoorlog, via muziek uit de sixties en seventies tot aan de muziek die in Uruzgan in Kamp Holland klonk en de muziek van de Arabische lente. Swing en bigband, rock-‘nroll en Woodstockklanken, rap en luisterliedjes, iconische beelden en een spectaculaire lichtshow. foto: Tim Knol

King’s Gunpowder Fernando Sánchez Castillo (ES) Een videofilm met een choreografie van tanks. De gevaarlijk uitziende pantserrupsvoertuigen krijgen een bijna menselijke uitstraling. De kunstenaar kreeg hulp van De Koninklijke Landmacht en het Oorlogsmuseum Overloon.

TIP!

Trek stevige stappers aan, kom op je skates of stap in de fietstrein om het terrein te verkennen.

Douwe Bob

25

Utrecht viert vrede met Museum Catharijneconvent

Museum Catharijneconvent toont vormen van verdraagzaamheid In de expositie ‘Vormen van Verdraagzaamheid. Religieuze tolerantie in de Gouden Eeuw’ vertelt Museum Catharijneconvent het onbekende verhaal over pragmatische tolerantie.

‘We laten zien hoe Nederlanders in de praktijk met elkaar samenleefden en welke godsdienstspanning­ en daarbij speelden’, vertelt conservator Ruud Priem. ‘De tentoonstelling begint met een strijdpunt van Willem van Oranje, de vrijheid van geweten. Nederland voerde een onafhankelijkheidsstrijd tegen de Spanjaarden, maar had ook belangrijke religieuze motieven. Willem van Oranje vond dat iedereen moest kunnen geloven wat hij wilde. Vrijheid van geweten heb je nodig om in verdraagzaamheid met elkaar te leven.’

Een uitbeelding van die vrijheid van geweten is te vinden in de glasin-loodramen van de St. Janskerk in Gouda. De zes meter hoge ontwerptekeningen daarvan vormen een van de topstukken van de expositie. ‘Ze zijn van de hand van de Utrechtse kunstenaar Joachim Uytewael, en voor het eerst sinds hij ze in 1595 maakte, komen ze terug naar Utrecht. Vanwege de kwetsbaarheid worden ze maar zelden tentoongesteld.’

Een ander topstuk is een schilderij van de engel die Maria komt vertellen dat ze zwanger is. ‘Een super katholiek onderwerp geschilderd door een protestantse Utrechtse schilder, Hendrick ter Brugghen.’ Ook is er een katholieke schuilkerk nagebouwd in het Catharijneconvent, waarin met behulp van geluid en geur de sfeer van weleer is gecreëerd.

Hendrick Terbrugghen, Annunciatie, 1629, olieverf op doek, Stadsmuseum De Hofstad, Diest, bruikleen OCMW-Diest

Al met al was er in de Gouden Eeuw sprake van een heel praktische verdraagzaamheid: ‘De eenheid was nodig om de vijand Spanje te kunnen verslaan. Het was noodgedwongen elkaar tolereren en samen er het beste van maken. Nederland was toleranter dan veel andere plekken in Europa, maar niet in die mate zoals je daar nu weleens over hoort. Er waren wel degelijk ruzies. Toen Nederland halverwege die 17de eeuw een eigen land werd, waren de mensen al zo gewend geraakt aan bepaalde vrijheden dat er geen weg meer

terug was. Voor de Vrede van Utrecht was dat heel belangrijk. In Nederland waren we al 120 jaar gewend dat je op een andere manier dan oorlog voeren met verschillende inzichten op gebied van religie moest omgaan. De rest van Europa kon in dat opzicht aansluiten bij wat in Nederland allang de praktijk was.’

Wanneer: 6 september 2013 t/m 5 januari 2014 Waar: Museum Catharijneconvent Meer info en kaartverkoop: catharijneconvent.nl

26

Utrecht viert vrede met Campana

Muziektheater in Museum Speelklok

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

In september worden de avonden in Museum Speelklok een week lang gevuld met muziek, eten, theater en dans, net als in de tijd van de vredesonderhandelingen in 1713.

De muzikale theatervoorstelling Campana vertelt het verhaal van oorlog en vrede vanuit een levensgrote luidklok van staal. Het publiek loopt gedeeltelijk met de acteurs door het museum en wordt zo onderdeel van het decor van de zelfspelende muziekinstrumenten.

Kostuum- en decorontwerper Elian Smits, tevens initiator van Campana, wilde al heel lang een locatietheatervoorstelling maken waarin een op zijn kant gelegde luidklok een rol zou spelen. ‘Ik wilde het beeld van een luidklok als vertrekpunt nemen en daar tekst en muziek bij laten maken in plaats van andersom.’ Door de Buurkerk waarin Museum Speelklok gevestigd is, liep de Utrechtse bevolking vroeger van de ene naar de andere straat. De locatie past goed bij het thema van de voorstelling: hoe reageren mensen op een oorlog die over hun hoofden heen wordt gevoerd?

Het stuk is opgebouwd uit drie delen, vertelt actrice Henriëtte Koch. ‘We beginnen buiten voor de ingang van het museum met het gedeelte over de oorlog. Een man en een vrouw proberen vanaf de wagen waarop de klok ligt de magie van de klokken te verkopen, als ware het een wagenspel uit de 18de eeuw.’ De luidklok had vroeger de functie van berichtgever voor het volk en gaf

aan wanneer er een brand of bruiloft was. Maar door de oorlog loopt het mechaniek van de klok vast. Koch: ‘In het tweede deel wordt het publiek als in een onontkoombare beweging met de oorlog meegevoerd, het museum in, waar ten strijde wordt getrok-

ken en de oorlog uitgevochten wordt.’ Het derde deel vindt plaats in het middenschip van de Buurkerk. Daar is het tijd voor verstilling, rouwverwerking en wordt uiteindelijk het motto van Lucebert, ‘vrede is eten met muziek’, in de praktijk gebracht.

Muziektheatervoorstelling Campana

Waar: Museum Speelklok Wanneer: 6 t/m 8 september 20:00 uur (try-outs), 10 t/m 15 september 18:30 uur Kaarten inclusief maaltijd: € 15,- / € 10,- (studenten, 65+, kinderen 12-18) Meer info en kaartverkoop: museumspeelklok.nl

Alle musea zijn geopend!

27

In 2013 bestaat Vrede van Utrecht 300 jaar. Maar om welke vrede gaat het eigenlijk? Wie sloot vrede met wie en waarom? De Utrechtse musea van het Museumkwartier geven het antwoord.

t/m 1 sep 2013 Het Spoorwegmuseum: Sporen naar het front De tentoonstelling laat zien welke invloed de spoorwegen hadden op de manier van oorlogsvoering in Europa en hoe de trein werd ingezet bij gewapende conflicten.

t/m 4 sep 2013 Domtoren: Getuige van Oorlog en Vrede In 1713 werd de Domtoren feestelijk verlicht door duizenden kaarsen om de vrede te vieren.

De Domtoren is in zijn lange bestaan getuige geweest van vrede, maar ook van oorlog in de stad Utrecht. Laat je rondleiden door een gids die alles vertelt over de Dom en de gebouwen er omheen in tijden van oorlog en vrede.

t/m 25 nov 2013 Het Utrechts Archief: Hoge pruiken, plat vermaak Rond 1713 werd de rustige provinciestad Utrecht plotseling overspoeld door de Europese elite die hier kwam onderhandelen over vrede. In de tentoonstelling zie je hoe de Utrechters op deze invasie reageerden. Maak een koetsrit door het Utrecht van 1713, beleef de feesten en schandalen en bekijk hoe de stad eruit zag in deze bijzondere tijd.

t/m 22 sep 2013 Centraal Museum: In Vredesnaam De tentoonstelling neemt je mee vanaf de Reformatie in de vroege zestiende eeuw tot 1713.

Via het vredesverdrag met de handtekeningen van de onderhandelaars, een poort van het Utrechtse stadhuis, kanonskogels uit veldslagen, een portret van de machtswellustige Zonnekoning Lodewijk XIV en andere authentieke objecten wordt duidelijk waarom de Vrede van Utrecht de stad wereldfaam heeft bezorgd.

6 t/m 15 sep 2013 Museum Speelklok: Feestweek met Campana De Buurkerk – van oorsprong al de kerk waar iedereen welkom was – verandert een week lang in een feestpaleis waar de vrede gevierd wordt.

Een week vol muzikale evenementen waarbij naar hartenlust gegeten en gedanst kan worden.

Allegorie op de Vrede van Utrecht-Rastatt naar Paolo de Matteis (1662-1728) Napels, ca. 1714-1718, Olie op doek 76 x 102,9 Particuliere collectie, Hamburg

foto: Ivar pel

28 6 sep t/m 5 jan 2014 Museum Catharijneconvent: Vormen van Verdraagzaamheid De expositie over religieuze intolerantie in de Gouden Eeuw vertelt het onbekende verhaal over pragmatische tolerantie. Nederlanders beschouwen zichzelf van oudsher als een tolerant volk. Maar zijn we dat ook, of is dat een zorgvuldig in stand gehouden mythe?

t/m 5 jan 2014 Universiteitsmuseum Utrecht: Peace of Cake?

Neem een kijkje in de keuken van de wetenschap achter vrede. De tentoonstelling zoomt in op drie (voormalige) oorlogsgebieden: Oeganda, Zuid-Afrika en Joegoslavië. In het Dilemmaspel word je uitgedaagd om zelf stelling te nemen in vredeskwesties. foto: Ivar pel

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

(rechts) Hendrick de Keyser, Buste van Willem van Oranje, terracotta, Rijksmuseum Amsterdam (onder) Susanna Gaspoel e.a., Luthers kastje Kabinet uit 1665 afkomstig van het landgoed Nijenburg, Stedelijk Museum Alkmaar.

t/m 5 jan 2014 AAMU: BOMB Blak Douglas en Adam Geczy leggen met installaties de vergaande gevolgen bloot van de kolonisatie van Australië. De kunstenaars maken muurschilderingen en graffiti op locatie en ondermijnen het geromantiseerde beeld van Australië in het Museum voor hedendaagse Aboriginal kunst.

The Profligacy #3

De ontdekking van de vrede Een geïllustreerde verzamelgids waarin het verhaal van de Vrede van Utrecht wordt verteld, speciaal voor kinderen (8 t/m 12 jaar).

Maar... de verhalen zijn niet compleet. In elk van de tien Utrechtse musea kun je een stickervel met een vraag erop halen. Het antwoord kun je in het museum zelf vinden.

Net zo lang tot je boekje - en dus ook het verhaal - compleet is.

Utrecht viert vrede met De Vreedzame stad

29

Een halfjaar lang zijn Utrechtse bruggenbouwers en hun initiatieven verzameld en geportretteerd op www.devreedzamestad.nu. De wijkteamchef bij de politie, de componist en theatermaker, de onderwijzeres en de mediator; samen met honderden andere bruggen足 bouwers bouwen zij dagelijks aan De Vreedzame Stad.

Portretten verschenen niet alleen op de website, maar ook in de tweedelige televisiedocumentaire Zij maken het verschil en in de publieke werkplaats bij de expositie In Vredesnaam in het Centraal Museum.

Tijdens een Manifestatie van De Vreedzame Stad op 19 september wordt de tussenbalans opgemaakt. Wie zijn de bruggenbouwers en wat doen ze? Wat zijn effectieve manieren om mensen te verbinden? Hoe los je conflicten op een creatieve manier op? Hoe kan Utrecht verder bouwen aan De Vreedzame Stad? Als eigentijdse invulling van het historische vredesverdrag uit 1713 wordt een Manifest van De Vreedzame Stad gepresenteerd dat tien uitgangspunten formuleert die onontbeerlijk zijn voor een veilige en vreedzame samenleving.

Aanmelden voor de Manifestatie kan via www.devreedzamestad.nu. Wil je je aansluiten bij De Vreedzame Stad? Vanaf 19 september kun je het Manifest online ondertekenen.

30

Utrecht viert vrede met annet baart

Annet Baart (1959), directeur van de Parkschool in Lombok: ‘De Parkschool in Lombok is een gemengde school.

Alle variëteit die Nederland kent, is hier vertegenwoordigd. Ouders die ervoor kiezen hun kind naar de Parkschool te doen, dragen uit dat zij hechten aan waarden als verdraagzaamheid, tolerantie en openheid.

Een school is geen gesloten eiland, maar een open plek. We doen ons best om de wijk hier naar binnen te halen en nodigen wijkbewoners uit om deel uit te maken van de school. We nemen bijvoorbeeld deel aan Burendag en organiseren een projectweek over Vrede van Utrecht, zodat onze kinderen weten wat er Zoals we openstaan voor wijkbewoners, zo staan we ook open voor nieuwe leerlingen. Komend schooljaar verwelkomen we een aantal jongens en meisjes van de Jan Nieuwenhuyzenschool, die recent de deuren heeft moeten sluiten. Ik vind het belangrijk dat zij zich welkom voelen bij ons, want wie zich welkom en geaard voelt, aanvaardt gemakkelijker de regels die horen bij een nieuwe schoolcultuur. In de eerste maand van het nieuwe jaar werken we met hen de Vreedzame School-aanpak op intensieve wijze door. Ook krijgt elke nieuwe leerling een maatje toegewezen dat hem wegwijs maakt in de normen en waarden die horen bij onze school.

Een leerling met een handicap, een kind van hoogopgeleide ouders, een Turks kind uit een groot gezin; allemaal gaan ze hier samen door één deur. Als school vormen we een gemeenschap. Ik wil ervoor zorgen dat we binnen deze vier muren met respect voor elkaars achtergrond en vanuit openheid met elkaar omgaan.’

‘ De Parkschool is de Nederlandse samenleving in het klein’

foto: brAM TACKENBERG

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

in hun wijk en stad leeft.

31

Utrecht viert vrede met merlijn twaalfhoven

Merlijn Twaalfhoven (1976), componist: ‘Als componist ben ik mij sterk bewust van de kracht die muziek kan hebben bij het verbinden van mensen. Muziek kan betekenisvol en troostend zijn voor bewoners van conflictgebieden of voor mensen die in conflictgebieden geleefd hebben. Geluiden en klanken creëren relaties tussen mensen die anders langs elkaar heen of naast elkaar leven. Muziek helpt hen om contact met elkaar te maken zónder verborgen agenda, want er zijn alleen de klanken; de stem ontbreekt.

In 2006 was ik op Cyprus, waar ik voor het project Long distance call musici uit Noord- en Zuid-Cyprus bij elkaar bracht. Ik probeerde mensen uit het verdeelde land aan weerszijden van de scheidingslijn muzikaal met elkaar te verenigen. Terug in Nederland leidde ik, met dezelfde mensen, het concert Echoes across the Divine, in de Domkerk. Grieks-Cyprioten en Turks-Cyprioten traden op in harmonie met elkaar, samen met Utrechtse musici en met scholieren, zo’n vierhonderd in totaal.

Een keer of tien ben ik in de Palestijnse gebieden en in Israël en Syrië geweest. In 2008 voerde ik Symphonie Arabica uit in Jordanië en in Nederland, een compositie die werd gespeeld door Palestijnse vluchtelingen. Afgelopen voorjaar was ik nog in een vluchtelingenkamp van Syriërs in Jordanië.

Als componist voel ik mij een bruggenbouwer. Wat ik met muziek in feite doe, is het ensceneren van een ongewone ontmoeting tussen mensen die elkaar niet kennen. Ik vind het nog elke keer mooi om te zien hoe deze mensen, ondanks hun uiteenlopende afkomst,

‘ Als componist ben ik mij sterk bewust van de kracht die muziek kan hebben bij het verbinden van mensen’

foto: brAM TACKENBERG

door muziek meer vertrouwen vinden in elkaar.’

32

Utrecht viert vrede met janny dierx

Janny Dierx (1962), medeoprichter van de Stichting Mediation in Strafzaken: ‘Als een strafbaar feit is gepleegd, biedt het strafrecht lang niet altijd een oplossing. Ook voor slachtoffers biedt de wetenschap dat de dader gestraft wordt zelden zuivere genoegdoening. Vaak blijft bij beide partijen iets etteren.

Recent wordt in Nederland geëxperimenteerd met mediation in strafzaken. Letterlijk gaan dader en slachtoffer daarbij met elkaar om tafel, samen met een mediator. Zelf heb ik dat in Latijns-Amerika gezien, graag wilde ik deze aanpak ook naar Utrecht

experimenteren.

Bijna alle zaken met een dader en een slachtoffer zijn geschikt voor herstel achteraf. Soms wil een slachtoffer niet, soms zit een stoornis of een trauma bemiddeling in de weg. Voor het overgrote deel van de zaken geldt dat mediation slaagt en helend werkt.

Krijg je van mediation bij strafzaken een vreedzamere stad? Ja. Waar deze mogelijkheid bestaat, wordt beter gecommuniceerd en minder snel aangifte gedaan. De sfeer in de wijken die meedoen verbetert en ik merk ook dat professionals anders leren kijken door mediation. Zij zien bijvoorbeeld dat iemand niet alleen bajesklant is, maar ook vader.

Herstel is de basis van mediation. Mijn hoop is dat dader en slachtoffer elkaar beter leren kennen en elkaar met andere ogen gaan bekijken als zij elkaars perspectieven horen op dezelfde situatie. Meestal zie ik meteen waar partijen elkaar gaan vinden. Het mooiste vind ik het als een dader en een slachtoffer zó opgaan in een gesprek, dat ze vergeten dat ik erbij ben.’

‘ Ze zien bijvoorbeeld dat een vader niet alleen bajesklant is, maar ook vader’

foto: brAM TACKENBERG

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

halen. Utrecht is een ontvankelijke stad, waarin politiek, justitie en welzijnsorganisaties bereid zijn om te

33

Utrecht viert vrede met Touafik Elfalah

Touafik Elfalah (1964), wijkteamchef in vijf Utrechtse wijken: ‘Als wijkteamchef zorg ik ervoor dat de veiligheid in Kanaleneiland, Transwijk, Lunetten, Hoograven en Rivierenwijk op een acceptabel niveau blijft.

Veiligheid bewaken is meer dan toezichthouden op straat; het is het aanboren van verantwoordelijkheid in burgers.

Een wijk als Kanaleneiland vraagt voortdurend onze aandacht. Aanvankelijk was onze aanpak repressief. Sinds 2008 hebben we enorme sprongen gemaakt, nu zijn we vooral preventief bezig. Mijn voornaamste streven is nu dat de jeugd in deze wijk opgroeit tot “betere” burgers; dat zij naar school of aan het werk gaan.

Verantwoordelijkheid kweken houdt in dat wij een deel van onze taken bij de burger neerleggen. Mijn mensen moedigen wijkbewoners aan te staan voor hun omgeving. We nemen hen niet alles uit handen, wij willen dat zij zich ervan bewust zijn dat zij een burgerplicht hebben. Een wijkbewoner moet het kind van zijn buurman kunnen aanspreken op zijn of haar gedrag, een speeltuinwerker moet in gesprek kunnen met de vader van een kind dat haar uitschold. We streven ernaar de mensen hun conflicten zelf te laten oplossen, zonder tussenkomst van de politie.

De vreedzame aanpak is voor ons leidend.

Speeltuinwerkers, buurtwerkers en wijkagenten kennen de vreedzame taal en onze hoop is dat deze taal zich als een olievlek verder verspreidt. Er zijn hoopvolle ontwikkelingen: er hebben zich bij ons al vaders gemeld die graag vreedzaam willen worden opgeleid. In de wijken zelf zoeken we voortdurend naar sleutelfiguren, mensen die de burgerplicht ook in anderen aanwakkeren. Als we zogezegd in vredestijd aan een netwerk bouwen, dan weten we dat we, wanneer het uit de hand loopt, een club hebben

‘ Verantwoordelijkheid kweken houdt in dat wij een deel van onze taken bij de burger neerleggen’

foto: brAM TACKENBERG

waarop we kunnen vertrouwen.’

34

Utrecht viert vrede met Open Monumentendag

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

Klooster was luxe hotel voor Vredesgasten De hertog van Osuna huurde tijdens de vredesbesprekingen in Utrecht het klooster van de Duitse Orde aan de Springweg. Tijdens Open Monumentendag kunnen bezoekers een kijkje nemen in de voormalige refter, waar de Spaanse gezant zijn gasten vermaakte met gemaskerde bals en uitbundige buffetten. Tegenwoordig is dit het restaurant van Grand Hotel Karel V.

‘Kloosters waren de vijfsterren-­ resorts van vroeger tijden’, weet Leo Hollman, adjunct-directeur Karel V. ‘In de loop der eeuwen – het Duitse Huis dateert uit 1348 – hebben hier tal van illustere personen gelo-

bijzondere cirkelmotief op de balken wijst. Toen Karel V eind jaren negentig van de vorige eeuw zijn huidige bestemming kreeg, is besloten het pand zoveel mogelijk terug te brengen naar de situatie voordat

Wandelen langs Macht en Pracht tijdens Open Monumentendag geerd.’ Onder hen Karel V – naar wie het zorgvuldig gerestaureerde complex is vernoemd – de graaf van Leicester, Anna van Oostenrijk voordat ze Filips II huwde, en de hertogin van Parma. Om haar verblijfsruimte meer allure te geven werd het dennenhouten zaalplafond zo’n tachtig centimeter omhoog gedreveld. ‘Een raadsel hoe ze dat voor elkaar gekregen hebben’, zegt Hollman terwijl hij naar het

de orkaan van 1674 het klooster annex hospitaal flink verwoestte. Zo prijkt aan de voorzijde opnieuw een trapgevel. Achter die gevel bevindt zich een intieme zaal waar het oorspronkelijke schenkeldak, met de vorm van een omgekeerd schip, is hersteld.

Oog in oog Karel V is één van de dertien panden langs een ‘Vrede van Utrecht-

wandeling’ die voor Open Monumentendag is uitgestippeld.

Historicus Fred Vogelzang legt uit dat het een enorme puzzel was om deze locaties te achterhalen. Straataanduidingen bestonden immers indertijd nog niet. ‘Was een gebouw getraceerd, dan was vervolgens de vraag of het nog overeind stond, ook binnenshuis bezienswaardig was en bij het jaarthema ‘Macht en Pracht’ paste. Maar het gaat zelfs lukken om bezoekers op zaterdag 14 september oog in oog te brengen met de voormalige huurders: hun portretten hangen op manshoge panelen naast de toegangsdeuren.

Wijnfestijn In Grand Hotel Karel V zijn veel verwijzingen naar zijn bijzondere geschiedenis te vinden. Zo herinneren de wijnranken langs de

35

Utrecht viert vrede met Waterlinieweek en Kunstroute Soest

08_quote

Beeltenis van het Duitse Huis ten tijde van Hertog van Osuna. Het huidige Grand Hotel Karel V.

Meer informatie:

Waterlinieweek De afsluiting van het Fortenseizoen en van De Linie Viert Vrede vindt plaats op Fort aan de Klop, Fort de Gagel, Kromhoutkazerne, Lunet I, Lunet II en Lunet IV met een cultureel programma, een fietstocht, bijzondere openstellingen tijdens Open Monumentendag en een internationale conferentie in de week daaraan voorafgaand over de toekomst van de Waterlinie. Dit laatste als opmaat voor de nominatie van UNESCO Werelderfgoed in 2016.

Rijkswaterstaat draagt bij met een unieke openstelling van de Beatrixsluizen en van de Plofsluis bij Nieuwegein met rondleidingen.

openmonumentendagutrecht.nl

Wanneer: 7 t/m 15 september 2013

De Open Monumentendag in Soest, Zeist

Meer informatie:

en Amersfoort vindt plaats op 14 en 15

stellingvanutrecht.nl/waterlinieweek

poortmuur eraan dat de hertog van Osuna de Utrechtse bevolking – heel slim – liet delen in de feestvreugde. Op historische prenten is te zien hoe er wijnvaten door de muren gestoken werden om er een glaasje uit te tappen, terwijl ook hele broden werden overgegooid.

In de voormalige officierstuin staat naast een majestueuze Ginkgo biloba een driehonderdjarige Oosterse plataan die getuige is geweest van het feestgedruis dat hier tijdens de Vrede van Utrecht naar buiten klaterde.

Wat: Open Monumentendag Utrecht Wanneer: 14 september 2013

september 2013. Meer informatie: openmonumentendag.nl

Kunstroute Soest Bekijk kunstwerken van meer dan zestig Soester kunstenaars én neem gelijk een kijkje bij bedrijven op bedrijventerrein de Soestdijkse Grachten. Workshops, mu­ ziekoptredens, mode, beeldende kunst, sculpturen, glas, installatiekunst, theater en dans vormen het menu van de dag.

Wanneer: 15 september 2013, 12.00-17.00u Meer informatie: kunstroutesoest.nl

#vrede2013 Bekijk het hele programma op vredevanutrecht2013.nl of download de app

36

De standen

‘Wat voor mensen,’ vraagt ze, ‘wonen er nu verder in die monumenten?’

Ik kijk haar aan, het meisje met de wereld aan haar voeten in de bejaarde hof, een beerput vol eeuwen aan scherven, en voel mijn eigen hoofd verpulveren tot stof. Op zoek naar een gemene deler vind ik niets, behalve het principe dat dieren en hun baasjes op elkaar gaan lijken, mettertijd. ‘Dit zijn de standen,’ zeg ik. ‘Als alles gaat zoals je wilt met werk, vriend, kind et cetera, verhuis je op een dag naar Leidsche Rijn. Daar is het leeg en onbestemd, stofvrij.

Men waait er weg. Of je wortelt hier met zeven katten, bijna honderd jaar, een monument dat ademt maar steeds minder goed aanspreekbaar, tot je zachtjes kijvend in de poepdoos van de tijd verdwijnt.’

Ze zegt: ‘Fijn dat er opties zijn.’

- Ingmar Heytze

Open Monumentendag

Op 12 september is de landelijke opening van de Open Monumentendag in de Domkerk en in Paushuize in Utrecht (besloten). In het weekend aansluitend openen tal van monumenten in stad en regio Utrecht hun deuren. Het thema dit jaar is het Vrede

van Utrecht-gerelateerde Macht & Pracht, met aandacht voor diplomatie, democratie, monarchie, vrede, rechtspraak, godsdienst en de Europese verbinding.

Wanneer: 12 (besloten) en 14 september 2013 Meer informatie: openmonumentendagutrecht.nl

foto: bram tackenberg

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

Ingmar Heytze schrijft voor het Utrechts Monumenten Fonds een boek over Utrechtse monumenten en hun bewoners. In 2013 verschijnt het boek ter gelegenheid van het zeventigjarig jubileum van het fonds.

Waar mensen elkaar ontmoeten

Leidsche Rijn viert Vrede Leidsche Rijn is de grootste nieuwbouwlocatie van Nederland. Volop in beweging en nu al levendig.

Met veel ruimte voor cultuur en een geschiedenis die terugvoert naar de Romeinen.

Kom op zaterdag 22 juni naar het Midzomerfeest in Castellum Hoge Woerd en Het Lint in het Máximapark.

En er is nog veel meer te beleven in Leidsche Rijn.

Kijk op www.leidscherijn.nl en ontdek de grenzeloze mogelijkheden van wonen, recreëren en genieten in Leidsche Rijn!

Castellum Hoge Woerd

CONCERTEN IN UTRECHT S E I Z O E N 2 0 13 – 2 0 14

el Festival aan tafArts Jans Swart - Mobile

rede Vier de v

STRIJDLUSTIGE CANTATES VAN BACH DONDERDAG 3 OKTOBER – 20.15 – GEERTEKERK ADVENTSCANTATES VAN BACH VRIJDAG 29 NOVEMBER 20.15 – VREDENBURG LEIDSCHE RIJN CANTATES OVER AFSCHEID EN VERLANGEN ZATERDAG 1 FEBRUARI 16.00 EN 20.00 – GEERTEKERK

Informatiecentrum Wilt u informatie over wonen en het actuele woonaanbod, bezoek dan het Informatiecentrum Leidsche Rijn.

Groenewoudsedijk 2a 3528BG Utrecht

CANTATES VOOR HET STADSBESTUUR DONDERDAG 13 MAART – 20.15 – GEERTEKERK MATTHÄUS-PASSION WOENSDAG 9 APRIL 19.00 – VREDENBURG LEIDSCHE RIJN CANTATES VAN DE JONGE BACH DONDERDAG 5 JUNI – 20.15 – GEERTEKERK

T (030) 286 72 20 www.leidscherijn.nl

BESTEL NU KAARTEN VIA WWW.BACHVERENIGING.NL

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

38 Utrecht viert vrede op school

Bed-In Yoko

39 foto: Gerlinde Dukker, student Fotoschool Statief

Utrecht viert vrede op school

John & 2013

Leerlingen van groep 6 van de Parkschool in Utrecht maakten tijdens hun projectweek over de Vrede van Utrecht deze prachtige iconische foto.

40

Utrecht viert vrede op school

‘We’re only trying to get us some peace’ (The Ballad of John and Yoko)

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

De remake van de foto van John Lennon en Yoko Ono uit 1969 is een van de duizenden activiteiten die op Utrechtse scholen plaatsvinden in het kader van de Vrede van Utrecht.

‘Als je deze iconische foto ziet weet je gelijk dat het over vrede gaat’, zegt Annet Baart, directeur van de Parkschool in Lom­ bok. Samen met fotograaf Gerlinde Dukker hebben de leerlin­ gen de wereldberoemde foto opnieuw gemaakt.

Sophie Bouman (10) en haar beste vriendin Yasemin Bozkurt (9) lagen samen in een hotelbed, net als John Lennon en Yoko Ono. Sophie: ‘John en Yoko waren naar Nederland gegaan, naar een hotel, omdat ze wilden dat er vrede was. Ik ben vergeten hoelang ze precies in dat bed lagen.’

Yasemin: ‘Wij zijn ook in bed gaan liggen en toen werden foto’s van ons gemaakt. Het was niet echt moeilijk, samen in bed liggen.

Wel vond ik die zwarte pruik die ik op moest, raar. Maar Yoko Ono heeft zwart haar en ik ben blond, dus ik moest wel.’

naar voren. Toen moesten we weer stilzitten en maakte ze nog een paar foto’s.’

Yasemin: ‘We lagen niet in een echt bed, maar op een matras, met een deken over ons heen.’

Sophie: ‘Het was leuk om die foto’s terug te zien. Zie je jezelf en je vriendin op een foto, zij met een pruik op en ik met mijn eigen haar.’

Yasemin: ‘Yoko Ono en John Lennon gingen in bed liggen omdat ze vrijheid wilden. Er was oorlog en ze wilden dat die stopte. Ze hadden posters op de ramen gehangen, waarop stond dat ze vre-

geleerd over de Vrede van Utrecht.’ De foto’s en kunstwerken die in de projectweek zijn gemaakt en die over conflicten en vrede gingen werden tentoongesteld in Lombok.

Onderwijsprogramma Vrede van Utrecht heeft sinds 2010 – in samenwerking met een aantal educatieve partners – een uitgebreid programma voor het basis- en voortgezet onderwijs. Inmiddels is de grens van honderdduizend deelnemende leerlingen gepasseerd. Wie niet weet waar de Vrede van Utrecht over gaat,

Ruim 100.000 leerlingen uit gemeente en provincie Utrecht doen mee aan Vrede van Utrecht Op School

kan het beste te rade gaan bij de Utrechtse jeugd.

Op scholen worden hele projectweken ingericht, met tentoonstellingen van kunstwerken van leerlingen, een

Sophie: ‘Ik was John Lennon, ik moest een man spelen. Dat was wel anders. Ik had make-up op en toen ik in de spiegel keek, herkende ik mezelf niet eens. Het maken van de foto’s duurde wel een tijd. Eerst moesten we goed zitten, dan maakte de fotograaf een paar foto’s en dan moesten we weer anders gaan zitten, een beetje naar links, naar achteren,

de wilden. De juffen en meesters vertelden ons dat en dat hebben wij dus zelf nagespeeld.’

vredesmusical of -theaterstukjes, geschiedenislespakketten, het spel Vredepoort en stadswandelingen. Het programma is zorgvuldig samengesteld

De projectweek, die samen met buurtwebsite Lombok.nl is opgezet, was volgens schooldirecteur Annet Baart een groot succes. ‘De school heeft de hele week gebruist van de activiteiten. Kinderen hebben van alles gedaan en

met Landschap Erfgoed Utrecht, Kunst Centraal, Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK), Scholen in de Kunst en de Stichting Vredeseducatie en het sluit aan bij geschiedenis, kunst- en cultuureducatie en burgerschapsvorming.

in vredesnaam

12 april t/m 22 sept.

2013

UITFEEST 2013 STadSSchoUwbUrg UTrEchT

de vrede van utrecht 1713

ZO 1 SEP – VANAF 13.00 UUR Het culturele seizoen begint met gratis voorproefjes van wat komen gaat!

Met in en om de schouwburg: Conny Janssen Danst, Van der Laan & Woe, Het Nieuwe Lied, Thijs Borsten, Mondo Leone, Illusionary Rockaz Crew, Het Filiaal e.a.

Kom langs en maak kans op twee vrijkaarten naar keuze voor het nieuwe seizoen!

centraal museum

www.StAdSSchOUwbURg-UtREcht.Nl

centraalmuseum.nl

CM-Vredesnaam-adv-88x267mm.indd 1

29-03-13 10:07

AGENDA MUSEA & EXPO

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

t/m 25 aug 2013 Mondriaanhuis Amersfoort: Visioen vs. Confrontatie De tentoonstelling laat zien hoe kunstschilder Piet Mondriaan reageerde op de twee Wereldoorlogen die hij heeft meegemaakt.

Hij stelde daarin het visioen, de utopie als het uiteindelijke doel. Hedendaagse kunstenaars laten in hun werk juist vaak de confrontatie zien. Onderdeel van de expositie is de interactieve installatie van het live hoorspel Kunstenaars in Oorlog van TG Sonja. t/m 1 sep 2013 Expositie Slot Zeist / CultuurZeist Dertig kunstenaars uit Zeist laten zich inspireren door de historische prenten, tekeningen en documenten uit de onderhandelingsperiode in 1713.

De tentoonstelling is een mix van oud en nieuw werk. t/m 1 sep 2013 Vieren & Vergaderen De Spaanse afgezanten organiseerden 300 jaar geleden in het Duitse Huis, het huidige Grand Hotel Karel V, grote feesten. Hoe het er destijds aan toe ging is te zien in de tentoonstelling Vieren & Vergaderen in Grand Hotel Karel V. t/m 14 sep 2013 Blik op Utrecht De Franse fotograaf Gilles Debaix verruilde zijn buitenleven in het zuiden van Frankrijk voor de stad Utrecht en ging de Domstad fotograferen. Zijn sfeervolle stadsgezichten zijn te zien in het ZIMIHC theater Wittevrouwen. t/m 21 sep 2013 Making Peace: 121 top-journalistieke foto’s De expositie Making Peace die langs de Maliebaan staat, laat 121 aangrijpende topjournalistieke foto’s zien van oorlog en mensen die vechten voor de vrede. Deze indrukwekkende expositie, waaraan bijna alle grote fotoagentschappen van de wereld foto’s leverden, toont niet alleen beelden van oorlog, maar juist ook van mensen en instellingen die vechten voor vrede. t/m 21 sep 2013 Nieuwe oude portretten in en om het Stadhuis Van alle vredesverdragen is wel een schilderij gemaakt. Alleen van de ondertekening van de Vrede van Utrecht in 1713 is geen schilderij te vinden. De Utrechtse kunstenares Semiramis Öner Mühürdaroğlu maakte het schilderij De Vrede van Utrecht in 1713

volgens de oud-Hollandse, 17e en 18e eeuwse compositie- en portrettraditie. De gerenommeerde Engelse fotograaf Red Saunders maakte een intrigerend fotobeeld van de sfeer aan de onderhandelingstafel in 1713: The Agreement - Hidden History: een groot doek dat hangt aan de gevel van het stadhuis.

foto: Ivar pel

42

t/m 21 sep 2013 The Rise of Populism in Europa In opdracht van FOTODOK onderzoeken fotojournalisten uit verschillende Europese landen (politieke) populistische verschuiving­ en dicht bij huis. Een veelzijdig en beeldend onderzoek met nieuw en bestaand werk in het Zijdebalen Theater aan de Zeedijk. t/m 22 sep 2013 Call of the Mall Op een van de drukste knooppunten van Nederland staat de internationale kunstmanifestatie Call of the Mall. In Hoog Catharijne en op Utrecht Centraal Station zijn in de gangen, aan de wanden, op daken en ‘verborgen plekken’ nieuwe werken te zien van ruim 25 kunstenaars uit binnen- en buitenland, waaronder Christian Jankowski, Inez van Lamsweerde en Sylvie Fleurie. De kunstenaars proberen vat te krijgen op de snel veranderende wereld en onze rol daarin. t/m 22 sep 2013 Luchtbruggen & Taliban Relief Paintings Mieke van den Hoeven toont Luchtbruggen en Piers Secunda Taliban Relief Paintings.

Twee werken die afstanden en werelden overbruggen, zichtbaar gemaakt door Utrechtse bruggen te laten aansluiten bij internationale water- of wegoverspanningen. Locatie: KuuB (Pieterstraat 3, Utrecht) t/m 30 sep 2013 Geheugen in Steen Archeologische vondsten uit de stad Utrecht en omgeving worden op Fort bij Rhijnauwen per tijdvak gepresenteerd. Kom ontdekken hoe de Utrechtse geschiedenis in elkaar zit. t/m 30 sep 2013 Nederlands Volksbuurtmuseum: Oproer, kracht van het volk Ervaar zelf hoe de ontwikkeling van solidariteit naar intolerantie heeft kunnen gebeuren. t/m 27 okt 2013 Kasteel Amerongen: ‘t Huys van Europa, a Diplomatic way of life Cineasten Saskia Boddeke en Peter Greenaway geven in deze installatie een beeld van Godard Adriaan van Reede als diplomaat en Margaretha Turnor als kasteelvrouwe. t/m 31 dec 2013 Vredesfort Interactieve tentoonstelling op Fort de Bilt waar schoolkinderen aan de slag kunnen met de thema’s oorlog en vrede, vooroordelen, pesten en het zondebokverschijnsel. In het kader van De Linie Viert Vrede.

Welke Vrede?

In 2013 vieren we 300 jaar Vrede van Utrecht. Maar om welke vrede gaat het eigenlijk? Wie sloot vrede met wie en waarom? De Utrechtse musea zijn allemaal geopend en geven het antwoord: Het Spoorwegmuseum: Sporen naar het front (t/m 1 sep 2013) Domtoren: Getuige van Oorlog en Vrede (t/m 4 sep 2013) Museum Speelklok: Feestweek met Campana (6 t/m 15 sep 2013) Centraal Museum: In Vredesnaam (t/m 22 sep 2013) Het Utrechts Archief: Hoge pruiken, plat vermaak (t/m 25 nov 2013) Universiteitsmuseum Utrecht: Peace of Cake? (t/m 5 jan 2014) AAMU: BOMB (t/m 5 jan 2014) Museum Catharijneconvent: Vormen van Verdraagzaamheid (6 sep t/m 5 jan 2014) Geïllustreerde verzamelgids: De ontdekking van de vrede: in deze verzamelgids wordt het verhaal van de Vrede van Utrecht verteld, speciaal voor kinderen (8 t/m 12 jaar). Meer info: geldmuseum.nl Meer over het museumprogramma op pagina 25 t/m 28 van dit magazine.

29 aug t/m 20 sep 2013 Pronktafel De Wijde Doelen Een twintigtal kunstenaars met een verstandelijke beperking, allen werkzaam in Ateliers De Wijde Doelen, lieten zich inspireren door de Vrede van Utrecht. Samen met beeldend kunstenaar Jan Coolen maakten de keramisten een indrukwekkende pronktafel, die vanaf eind augustus te zien is in het stadhuis.

43

1 t/m 30 sep 2013 Beladen Architectuur, vormgeven aan herinnering Hoe geef je vorm aan een dramatische gebeurtenis of een traumatisch verleden? En welke rol speelt stedenbouw in het verwerken van een collectief verleden? FASadE onderzoekt op verschillende schaalniveaus de manier waarop architecten en stedenbouwers vormgeven aan het collectieve geheugen.

Locatie: FASadE, Amersfoort.

t/m 21 sep 2013 House of Eutopia House of Eutopia is de installatie waarin de Belgische beeldend kunstenaar en architect Filip Berte de sociale, politieke, geografische en historische grenzen van Europa aftast en blootlegt. Berte is een meesterlijk observator van de marge en de outsider en wil met House of Eutopia de realiteit bij de bezoeker laten binnendringen. Dit doet hij met beelden die op ieders netvlies achterblijven, zoals de Berlijnse Muur in 1961 of de vernielde bibliotheek van Sarajevo in 1992. Het huis van 15 bij 35 meter is opgebouwd in de rauwe loods die dienst doet als Zijdebalen Theater. In de randprogrammering o.a. een lezing van John Gray en Henk van Houtum op 5 september, een live interview met Filip Berte op 14 september, het programma European Souvenirs, waarin vijf jonge mediakunstenaars een audiovisuele ‘remix’ van de geschiedenis van Europa maken op 19 september. En op 20 september kun je kennis maken met de plannen rondom het lokaal mensenrechtenbeleid van Utrecht. Locatie: Zijdebalen Theater aan de Zeedijk, Utrecht.

foto: Anna van Kooij

14 sep t/m 1 dec 2013 Expositie K.F. Hein Kunststipendium van Hans Laban Het K. F. Hein Fonds riep vorig voorjaar kunstenaars uit de provincie Utrecht op een voorstel in te sturen voor het stipendium. De opdracht was te reageren op The Art of Making Peace. Uit alle voorstellen heeft de jury de inzending van Hans Laban geselecteerd als winnaar. Met het werk getiteld ‘We do have something in common’ wil Laban een aantal portretten van vrienden en familieleden bewerken en overbrengen op etsplaten, linoleum en houten panelen. De grafisch kunstenaar maakt daarbij gebruik van zowel traditionele druktechnieken als moderne technologie. Locatie: Centraal Museum.

foto: Anna van Kooij

12 sep t/m 9 okt 2013 Perpetual Peace Een actieve tentoonstelling in o.a. CasCo, waarin de bijdrage van het publiek om deel te nemen noodzakelijk is. Niet alleen met het kunstwerk zelf, maar ook om te reflecteren op je eigen positie in een cosmo-politieke omgeving. Met op camera ingesproken columns van wereldleiders en andere internationale kopstukken, geïnspireerd door het beroemde essay Perpetual Peace van de Duitse filosoof Immanuel Kant uit 1795.

31 aug 2013, 22.00u VJ op de Dom Beats Barok Met beats, barok, carillons en visuals pakt Vrede van Utrecht dit jaar extra uit met VJ op de Dom. In deze laatste editie slaan we een brug tussen oude en nieuwe muziek. De muzikale en visuele totaalervaring start met carillons uit heel Europa die van zes kanten tot je komen, in een speciale compositie van René Uijlenhoet. Een centrale rol is weggelegd voor het carillon van de Domtoren en de beiaardiers van de Domtoren, Malgosia Fiebig en Arie Abbenes (emeritus). Aansluitend op het carillonconcert nemen Francesco Tristano en Kypski je mee van barok tot beats. En natuurlijk is de Domtoren weer behangen met spectaculaire projecties en visuals van Born Digital. Locatie: Domplein.

Toegang: gratis

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

foto: Marc van der kort

44

13, 14, 15 en 21, 22 sep 2013 Festival de Basis Het festival met muziek, beeldende kunst, theater en debat in 4 shelters, op 4 km landingsbaan en in 380 hectare natuur van de voormalige militaire vliegbasis Soesterberg. Op het programma staat de onthulling van het spectaculaire kunstwerk van Rietveld Landscape | studio Frank Haver-

EVENEMENTEN & FESTIVALS t/m 1 sep 2013 Vreedzaam ruilen met Robinson Ruilen met Robinson is een festival dat tweedehands spullen op een creatieve manier een nieuw leven geeft. Naast het bezichtigen van het ruileiland, waar kunstwerken zoals een knuffelbank en brillenlamp te zien zijn, kan je ook zelf spullen komen ruilen in de Jaarbeurs Utrecht.

23 aug t/m 1 sep 2013 Festival Oude Muziek Utrecht #Europa Tien dagen lang de mooiste concerten door topmusici, met muziek uit middeleeuwen, renaissance en barok op prachtige locaties in de Utrechtse binnenstad. Vier ‘pan-Europese’ musici staan in de schijnwerpers: Ciconia, Lassus, Froberger en Muffat. Alle vier hebben ze Europa doorkruist, waarbij ze uiteenlopende muzikale stijlen hebben leren kennen en verwerkt in hun eigen muziek. Verder ook: de oudemuziekmarkt, workshops, zomerschool en kinderactiviteiten.

1 sep 2013 Stadhuistoneel: De Onvrede van Utrecht De burgemeester, wethouders en raadsleden verplaatsen zich tijdens het Uitfeest naar een

mans en het werk van andere internationale beeldende kunstenaars in shelters, bunkers en de verkeerstoren. Optredens van onder meer Oleta Adams, New Cool Collective, Douwe Bob, Eefje de Visser, Matangi Quartet en de reality opera THE NEWS-Peace Edition van JacobTV en het Nederlands Blazers Ensemble. Op 21 september, de International Day of Peace,

vergadering in september 1711. Oorlogsmoeheid leidt tot onderhandelingen over vrede. Utrecht wordt genoemd als locatie voor de vredesonderhandelingen. Maar: is er wel genoeg draagvlak bij de bevolking? Tijdens de bijzondere raadsvergadering uit het volk zijn voors en tegens: ‘Wat levert het ons op?’

Kom kijken naar deze satire op de Utrechtse ambities én de reacties op biedingen voor grote evenementen en projecten in de stad.

1 sep 2013 Uitfeest De zomervakantie is voorbij, en het culturele seizoen begint! Met het Uitfeest als feestelijke aftrap: culturele instellingen openen hun deuren en makers tonen voorproefjes van dat wat komen gaat. Op het stadhuisplein kun je de weidsheid van het terrein van Festival de Basis ervaren, spring op de trampoline en vlieg als een vogel door de lucht. Ook staat het mobiele M*A*S*H-hospitaal van Via Vinex op het plein. Daar worden je wonden niet geheeld maar krijg je wonden! Een team van gekwalificeerde wondenmakers zit klaar om je brandwonden, littekens of blauwe plekken te bezorgen.

1 t/m 8 sep 2013 Gaudeamus Muziekweek Een week lang klankinstallaties, symposia en vele concerten met werk van de jongste componisten uit de hele wereld uitgevoerd door

wordt het einde van het Vrede van Utrechtjaar gevierd met een muziekproject van Merlijn Twaalfhoven met plaatselijke musici, een spectaculaire militaire reddingsoperatie van de Landmacht en een groot concert op de kruising van de landingsbanen door het Metropole Orkest met een keur aan gastoptredens door (inter)nationale artiesten.

(inter)nationaal gerenommeerde ensembles.

Ontdek de laatste trends en het spannende cross-overgebied tussen muziek, beeldende kunst en performance.

Op het programma staat o.a. de swingende Night of the Unexpected, een uitgebreid Russisch getint programma in het kader van het Nederland-Rusland jaar.

4 t/m 22 sep 2013 BLAAS Na DREEF, WIEK, ZWEEP en SPIEGEL (genomineerd voor de VSCD Mimeprijs 2013) speelt Schweigman& op Fort aan de Klop haar nieuwste voorstelling BLAAS; een spel met de ruimte om ons heen. Waar houdt onze binnenwereld op en waar begint de buitenwereld? Tussen onszelf en onze omgeving bestaat een voortdurende wisselwerking. De vraag ‘waar ben ik’ is daarom misschien wel belangrijker dan de vraag ‘wie ben ik’.

45

MONUMENTEN & ERFGOED 12 (besloten) en 14 sep 2013 Open Monumentendag Op 12 september is de landelijke opening van de Open Monumentendag in de Domkerk en in Paushuize in Utrecht. In het weekend aansluitend openen tal van monumenten in stad en regio Utrecht hun deuren. Het thema dit jaar is het Vrede van Utrecht-gerelateerde Macht & Pracht, met aandacht voor diplomatie, democratie, monarchie, vrede, rechtspraak, godsdienst en de Europese verbinding. Diverse locaties.

14 sep 2013 Openstelling Kromhoutkazerne De Kromhoutkazerne bestaat dit jaar 100 jaar en opent daarom op deze dag zijn poorten met een feestelijk en ook inhoudelijk bijzonder programma in samenwerking met het University College, Defensie, en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De kazerne is als Fort Vossegat een onderdeel van de Waterlinie en maakte in de Middeleeuwen deel uit van de ‘Galgenwaard’. Kom kijken naar de geschiedenis van het eiland rond de drie monumenten: de bomvrije wachtruimte, de brug met de twaalf gaten en de tamboershut. In het kader van De Linie Viert Vrede.

7 t/m 15 sep 2013 Waterlinieweek Afsluiting van het Fortenseizoen en van De Linie Viert Vrede op Fort aan de Klop, Fort de Gagel, Kromhoutkazerne, Plofsluis, Lunet I, Lunet II en Lunet IV met culturele programmering, een fietstocht, bijzondere openstellingen op Open Monumentendag en een internationale conferentie over de toekomst van de Waterlinie als opmaat voor de nominatie van UNESCO Werelderfgoed in 2016.

CONFERENTIES

EN OOK

19 en 20 sep 2013 The Idea of the University Conferentie i.s.m. Centre for the Humanities van de Universiteit Utrecht. Alle Vrede van Utrecht gastprofessoren van de afgelopen jaren komen bij elkaar en bespreken de steeds wisselende relaties tussen de universiteit als academische en wetenschappelijke plek en de plek die de universiteit in de samenleving in neemt.

t/m 31 dec 2013 Proef de Vrede Proef de Vrede in de Utrechtse restaurants, met de Proef de Vrede route. Deelnemende restaurants: Brasserie Bresson, Grand Cafe Maria en Restaurant de Beleving.

19 en 20 sep 2013 Conferentie The Art of Peace Making Op 19 september 2013 vieren Utrecht en Den Haag samen 100 jaar Vredespaleis en 300 jaar Vrede van Utrecht met een gezamenlijke internationale conferentie The Art of Peace Making over de erfenis van 300 jaar vredesverdragen. Locatie: Academiegebouw.

19 sep 2013 Manifestatie De Vreedzame Stad Een halfjaar lang zijn Utrechtse bruggenbouwers en hun initiatieven verzameld en geportretteerd op www.devreedzamestad.nu.

Tijdens de manifestatie wordt de tussenbalans opgemaakt. Wie zijn de bruggenbouwers en wat doen ze? Hoe kan Utrecht verder bouwen aan De Vreedzame Stad? In het manifest worden tien uitgangspunten geformuleerd die onontbeerlijk zijn voor een veilige en vreedzame samenleving.

19 sep 2013 The Idea of Peace Toonkunstkoor Utrecht Het Toonkunstkoor Utrecht presenteert een Vrede van Utrecht-programma met werken die destijds geschreven zijn ter gelegenheid van het vredesverdrag. Op het programma staan twee werken van Georg Friedrich Handel: Utrecht Te Deum en Utrecht Jubilate. Daarnaast ook de Nederlandse première van het opdrachtwerk dat speciaal voor de Vrede van Utrecht-viering werd gecomponeerd: The Idea of Peace van de Engelse componist Adrian Williams.

M.m.v. het Kinderkoor van de Kathedrale Koorschool Utrecht.

Het in Utrecht gesloten vredesverdrag leidde in heel Europa tot grote opluchting: er vonden concerten en volksfeesten plaats en er werd op grote schaal vuurwerk afgestoken. De beroemde componist G.F. Handel schreef vanwege het sluiten van deze vrede het Utrecht Te Deum en het Utrecht Jubilate. Deze werken werden uitgevoerd tijdens een feestelijke kerkdienst op 7 juli 1713 in de Saint Paul’s Cathedral te Londen.

Om haar verbondenheid met de stad Utrecht te onderbouwen heeft het Toonkunstkoor Utrecht ter gelegenheid van deze historische gebeurtenis een compositieopdracht verstrekt aan de Britse componist Adrian Williams en de Nederlandse auteur Arjen Eijgenraam. Deze nieuwe compositie met als titel The Idea of Peace speelt in 2013 een vergelijkbare rol met die welke het Utrecht Te Deum van Handel in 1713 speelde bij de viering van het verdrag.

#vrede2013 Bekijk het hele programma op vredevanutrecht2013.nl of download de app

46

Utrecht viert vrede met vrijwilligers

Meewerken aan Festival de Basis?

Wil jij je ook inzetten als vrijwilliger voor publieksbegeleiding, kassa- en horecawerk, transport en op- en afbouw tijdens Festival de Basis? Meld je dan aan via e-mail vrijwilligers@vredevanutrecht.nl of op de site: www.vredevanutrecht2013.nl/vrijwilligers

Colofon Het programma is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Utrechtse culturele, maatschappelijke, educatieve en sportieve instellingen en het Utrechtse bedrijfsleven.

Stichting Vrede van Utrecht bedankt alle partners voor hun inzet en betrokkenheid.

Productie Uitgeverij Virtùmedia, Zeist Advertentieaquisitie Daily Productions Aan dit nummer werkten mee: Virtùmedia Hinke Hamer, Muriël Kleisterlee, Heleen Niele, Frank Noë, Marja van der Putten, Merijn van Stralen, Bram Tackenberg, David Veldman, Judith Zeeman.

Vrede van Utrecht Peter de Haan (intendant) Petra Remmen (zakelijk leider) Paul Feld (inhoudelijk coördinator) Petra Orthel (hoofd marketing en communicatie) Redactie Maartje van Doorn, Petra Orthel, Paul Feld

VREDE VAN UTRECHT MAGAZINE - LAATSTE EDITIE

Ontwerp/ vormgeving Dietwee/ Twin Media bv

Council Vrede van Utrecht Nationale bedrijven ondersteunen Vrede van Utrecht Vrede van Utrecht heeft in 2011 een Council van bedrijven opgericht. Deelnemende bedrijven bouwen met ons mee aan Utrecht stad en regio van kennis en cultuur en ondersteunen Vrede van Utrecht inhoudelijk en financieel. Maar liefst tien toonaangevende nationale bedrijven ondersteunen

de Vrede van Utrecht binnen de Council Vrede van Utrecht in een langdurige samenwerking die is vastgelegd tot en met 2013. De leden van de Council Vrede van Utrecht stimuleren hiermee de aantrekkelijkheid van de stad en regio als duurzame leef- en woonomgeving.

Contact Stichting Vrede van Utrecht Kromme Nieuwegracht 70 3512 HL Utrecht Postbus 532 3500 AM Utrecht +31 (0)30 2393890 info@vredevanutrecht.nl www.vredevanutrecht2013.nl Stichting Vrede van Utrecht is een initiatief van Gemeente en Provincie Utrecht

Onze activiteiten worden mede mogelijk gemaakt door het vfonds met middelen uit de Nationale Postcode Loterij, BankGiro Loterij en Lotto.

Uw deelname aan deze loterijen wordt daarom van harte aanbevolen.

Overige fondsen:

Partners:

Supporters:

Met dank aan: Ampco/Flashlight, BeamSystems, Dietwee, Explorama, Frismedia.

We hebben geprobeerd alle rechthebbenden van het beeldmateriaal te achterhalen. Mocht uw foto zonder bronvermelding zijn gebruikt, neem dan contact met ons op.

Mist u wat of klopt er iets niet? Laat het ons weten!

Check altijd www.vredevanutrecht2013.nl voor de meest actuele informatie.

Fotografie: Joris van Bennekom

RESERVEER SNEL: WWW.SOLDAATVANORANJE.NL I 0900 1353 THEATERHANGAAR | VLIEGVELD VALKENBURG | BIJ LEIDEN IN SAMENWERKING MET

MEDIAPARTNER

IN SAMENWERKING MET

(45 cpm)

NÚ VERLENGD T/M APRIL

MEDIAPARTNER

SOUND OF FREEDOM METROPOLE ORKEST & OLETA ADAMS WENDE SNIJDERS KARSU DÖNMEZ DOUWE BOB OMAR OFFENDUM PAX

21 SEPTEMBER

VLIEGBASIS SOESTERBERG HET SLOTSPEKTAKEL VAN

VREDE VAN UTRECHT MET LANDMACHT, LUCHTSTEUN EN VUURWERK vredevanutrecht2013.nl

#vrede2013