AANBOD VOOR SCHOLEN 2015 2016
Aanbod secundair onderwijs Aanbod lager onderwijs Duurzame voeding op jouw school Zuiddag #yesYouthCan: Jongeren aan zet in de cacaosector Contact
2 2
5 9 13 14 16
Beste leerkracht,
Zoals elk jaar heeft Vredeseilanden een heel mooi aanbod voor jou. In dit magazine vind je ons uitgebreid aanbod voor secundair en lager onderwijs. Daarnaast stellen we ook ons programma van duurzame catering kort aan je voor. Tenslotte introduceren we het project voor Zuiddag 2015. Vredeseilanden is dit schooljaar immers opnieuw partner van Zuiddag. Je ontdekt er meer over aan het einde van dit magazine. Zoals elk jaar werken we een thema uit. Dit jaar focussen we op de rol die onze supermarkten kunnen spelen om boeren een betere toekomst te geven. Want van de bananenboer in Senegal tot de melkveehouder in BelgiĂŤ: wereldwijd worstelen boeren om te overleven. Daarom dagen we deze campagne de Belgische supermarkten uit. We dagen ze uit om verder te kijken dan een lage prijs en om van duurzame voeding de gewoonste zaak van de wereld te maken. Kwaliteitsvol voedsel geproduceerd met respect voor het milieu, waar boeren van kunnen leven... . Dat is geen luxe, maar een noodzaak om de toekomst van ons voedsel en van miljoenen boerenfamilies veilig te stellen.
Veel leesplezier. Groetjes, Filip, Sarah, An en Dries RegiocoĂśrdinatoren Vredeseilanden 3
campagne 2016 Die ochtend in de supermarkt... . Knalpromotie! Meeneemprijzen! Ongeziene korting! Goed voor u, als klant? Niet helemaal, want super goedkoop voedsel komt ons duur te staan. Van de bananenboer in Senegal tot de melkveehouder in BelgiÍ: wereldwijd worstelen boeren om te overleven. Daarom dagen we de Belgische supermarkten uit. Om verder te kijken dan een lage prijs en om van duurzame voeding de gewoonste zaak van de wereld te maken. Kwaliteitsvol voedsel geproduceerd met respect voor het milieu, waar boeren van kunnen leven... Dat is geen luxe, maar een noodzaak om de toekomst van ons voedsel en van miljoenen boerenfamilies veilig te stellen. Let’s #SaveTheFoodture! De campagne van Vredeseilanden gaat door op 15, 16 en 17 januari 2016.
4
Aanbod
secundair onderwijs Vredeseilanden animatie Kwaliteit uit Afrika!
Campagnelessen De prijs van goedkoop eten
Deze zomer trokken enkele studenten lerarenopleiding naar Tambacounda in Senegal. Vredeseilanden werkt er sinds 2007 samen met Aprovag, een organisatie van bananenboeren. De studenten delen hun inspirerende ervaring met jouw klas aan de hand van een interactieve les of workshop.
De prijzenslag tussen de warenhuizen zet de toeleveranciers onder extreme druk. Zij moeten alsmaar goedkoper leveren en in veel gevallen gaat dat ten koste van de kwaliteit van ons eten. In deze les krijgen de leerlingen inzicht in dit probleem via een heldere reportage van Panorama. Vervolgens gaan ze aan de slag: wat kunnen zij doen om deze spiraal te doorbreken?
Kwaliteit uit Afrika! Bereid het bezoek van een student voor met een les die je leerlingen meeneemt naar de bananenboeren in Tambacounda. Welke stappen hebben ze gezet? Voor welke uitdagingen staan ze nog? Hoe gaan ze die aanpakken?
Download deze lessen op www.vredeseilanden.be/scholen.
Kwaliteit uit Afrika Wist je dat wij Belgen meer dan 500 miljoen bananen per jaar eten? En dit bijna in alle seizoenen. Een groenten- en fruitafdeling van een supermarkt zonder bananen is commercieel dus geen optie. Ook wereldwijd stijgt de vraag naar bananen, terwijl de productie niet in dezelfde mate toeneemt. Een overgrote meerderheid van onze bananen komt van Latijns-Amerika. Maar precies in Latijns-Amerika bedreigen enkele moeilijk te bestrijden ziekten nu al circa 50 % van de bananenteelt. De kosten lopen daardoor te hoog op voor de boeren en ze houden er massaal mee op.
De wereld heeft dus behoefte aan meer duurzame bananenketens. In Tambacounda, een regio in Senegal, werkt Vredeseilanden sinds 2007 samen met Aprovag, een organisatie van bananenboeren. Veel van de kleine producenten hebben sindsdien reuzengrote stappen gezet op vlak van productiviteit en kwaliteit. Zo hebben enkele coöperaties al enkele jaren aansluiting gevonden bij de hoge kwaliteitsmarkt in de regio van Dakar, met een betere prijs tot gevolg. Tot voor kort leek export een verre droom, maar momenteel werken de coöperaties
met Vredeseilanden en andere partners aan de export van biologische en fairtradebananen naar … België! Een primeur voor de Senegalese banaan. Er wachten de producenten dit jaar nog verschillende uitdagingen, waaronder het behalen en vasthouden van het bio- en fairtradecertificaat. Een vraag waar ze nog zekerheid over willen krijgen is of ze genoeg zullen verdienen per kilogram bananen. Aan export zijn immers ook veel extra inspanningen en kosten verbonden.
5
speeddate Sint-Jozefscollege Turnhout
kunstwerk Sint-Bavo gent
kunstwerk Sint-Bavo Gent
Traject ‘vierkant voor Vredeseilanden’
weten over de vragen die we verwachten tegen 2050.
In 2050 zijn we met 9 miljard mensen. Mogelijke oplossingen om deze mensen te voeden in 2050 ontdek je met je school tijdens het ‘vierkant voor Vredeseilanden’–traject.
De regionale coördinator van Vredeseilanden organiseert een speeddate voor je school. De leerlingen maken tijdens deze speeddate kennis met lokale organisaties en initiatieven die werken aan mogelijke oplossingen: een voedselteam, de duurzaamheidsambtenaar, een boer, een restauranthouder die werkt met lokale en fairtradeproducten, … .
We starten met een nulmeting over de kennis van je leerlingen over dit onderwerp. Via een uitgebreide map met lessen over duurzame landbouw, het wereldvoedselvraagstuk, klimaatverandering en voedselschaarste komen de leerlingen meer te 6
Elke klas schrijft voorstellen uit met initiatieven die de school zelf kan nemen. De leerlingen van de school stemmen voor het
initiatief van hun keuze met de babbelbox van Vredeseilanden. De directie zal al die pleidooien niet kunnen weerstaan. Het traject kent een bekroning met een kunstwerk dat de leerlingen maken samen met een kunstenaar van vzw Artforum. We houden voor dit kunstwerk rekening met de wensen van de school, met het aanwezige talent en zoeken de geknipte kunstenaar.
“De speeddate was een groot succes. Het was leuk, vernieuwend, de sprekers spraken gericht en praktisch en dit sprak de leerlingen van de derde graad erg aan.” Mevr. Martens A., leerkracht op Sint-Bavo-Humaniora, Gent
www.stadstuinbosenlommer.nl
“Het sterkste punt van het traject is dat het zowel de globale problematiek belicht als verschillende lokale oplossingen. Hierdoor zien leerlingen concrete oplossingen voor globale problemen en dat geeft ze energie om zelf aan de slag te gaan!” Alexander Callewaert, leerkracht op het Erasmusatheneum te Deinze
babbelbox
7
8
Aanbod
lager onderwijs
Animatie op jouw school
Actie ‘Pimp een banaan’
Samen met de Vredeseilandenanimator ontdekken je leerlingen het verhaal achter de banaan. We nemen de kinderen mee naar Tambacounda in Senegal. Want daar groeien ook bananen! En deze bananen dromen ervan naar België te komen. Vanwaar komt die lekkere vrucht eigenlijk? Welke inspanningen moeten de Senegalese bananenboeren allemaal doen om hun bananen in de Belgische supermarkten te verkopen?
Bijna alles wat we eten, kopen we in de supermarkt. En we letten daarbij vooral op de prijs. Hoe goedkoper, hoe beter, toch? Maar de boeren verdienen er vaak veel te weinig aan. Daarom zeggen we tegen de supermarkten: Mag het iets meer zijn voor de boeren? Doe mee aan onze stickeractie “Pimp een banaan“. Maak een foto van je gepimpte banaan en deel die met hashtag #SaveTheFoodture. Daag zo de supermarkten uit om meer aandacht te hebben voor het inkomen van de boer.
Kant-en-klare lessen ‘Gaan met die banaan’ Vertel het verhaal achter de banaan aan de hand van een kant-en-klare lessen ‘Gaan met die banaan’. Download deze via www.vredeseilanden.be/scholen
9
Acties
voor Vredeseilanden Steun Vredeseilanden en organiseer met je klas of school een actie voor Vredeseilanden.
campagneverkoop januari
jeugdactiedag Leuven
10
Run for Cacao - Brasschaat
“We organiseerden een bake fair op school. De leerlingen waren superenthousiast! Ze dachten na over de meest duurzame taarten en cakes en door de wedstrijd die eraan verbonden was, waren ze extra gemotiveerd! De leerlingen bakten alles thuis en over de middag legden ze de laatste hand aan hun zelfgemaakte (h)eerlijke dessertjes.� Mevr. Schamp L., leerkracht op Sint-Bavo-Humaniora, Gent
Bake fair, Sint-Bavo Gent
Vastenvoettocht, Brasschaat
11
2
Duurzame voeding op jouw school
12
De productie van alles wat we eten heeft een grote impact op ons leefmilieu. 30% van onze totale ecologische voetafdruk wordt bepaald door voeding. Als we iets willen doen om de druk op onze planeet te verlichten, kijken we dus best even in ons bord. Vredeseilanden werkt ook in België, bijvoorbeeld met ons project “duurzame catering”. Het lijkt misschien op het eerste zicht een beetje raar dat Vredeseilanden dit doet? En toch! Vandaag eten mensen meer en meer buitenshuis. Deze “out of home-markt” is goed voor 39% van de voedingsmarkt. Binnen deze markt is de sociale catering die verstrekt wordt in bedrijfskantines, scholen, rusthuizen, ziekenhuizen, … goed voor 35%. Een gigantische hefboom dus om van duurzame voeding de normaalste zaak van de wereld te maken. En ook hier leggen we de link naar duurzame familiale landbouw en faire voorwaarden voor boeren.
Je kan wel degelijk een verschil maken. Maar hoe begin je er aan? Fair Trade, biologische producten, groenten uit het seizoen, streekgebonden producten, minder vlees, minder afval, kiezen voor duurzame vis,… Duurzaamheid is een breed begrip en omvat heel wat verschillende elementen. Hoe begin je daar dan aan? Hoe zorg je ervoor dat de wijzigingen structureel ingebed worden? Wat krijgt voorrang en wat gebeurt er met de kostprijs? Vredeseilanden coacht jouw school om jullie catering te verduurzamen.
Wist je dat ... Onze vleesproductie goed is voor 1/5 van alle broeikasgassen? Voor de productie van 200gr rundsvlees, 3000 liter water nodig is of 27 volle badkuipen? 1/3 van onze voetafdruk wordt bepaald door onze voeding? 1/10 van de Belgen een te hoge bloeddruk heeft? 1 op 3 sterfgevallen veroorzaakt wordt door hart- en vaatziektes? 1/3 van de Belgen aan overgewicht lijdt? Deze problemen bijna volledig toe te schrijven zijn aan onze manier van eten? Te veel vlees, te weinig verse groenten en fruit, te veel zout, suikers en vetten.
Laat je inspireren op www.vredeseilanden.be/ duurzame-grootkeukens.
13
Zuiddag Zuiddag 2015: Nicaraguaanse jongeren aan zet in de cacaosector En hoe is het nu in Nicaragua? Misschien werkte je school mee aan de vorige campagne van Vredeseilanden: “Nu nog op je bord… straks in het museum”? We belichtten toen het thema van dreigende schaarste heel concreet via een project van Vredeseilanden met cacaoboeren in Nicaragua.
Zuiddag kiest Vredeseilanden voor de 4de keer als partner Een partner waarmee we werken in Nicaragua, La Campesina, startte vorig jaar met een nieuw project om kansen te geven aan jonge cacaoboeren. Jongeren van Zuiddag kozen dit project voor de Zuiddag-editie van 2015. Een prima manier om te ontdekken hoe het ondertussen in dit cacaoproject gaat. En een uitnodiging om mee te werken aan de Zuiddagcampagne: #YesYouthCan.
Chocolade! #YesYouthCan Chocolade: jong en oud, overal ter wereld genieten we ervan. Voor jongeren in Nicaragua is chocolade meer dan alleen wat lekkers. Vredeseilanden wil Nicaraguaanse jongeren meer en betere toekomstmogelijkheden bieden door hen een hoofdrol te geven in de cacaoteelt. De directe doelgroep zijn de jongens en meisjes van La Campesina, een cacaocoöperatie met 375 leden die haar hoofdzetel heeft in Matiguàs, Nicaragua.
La Campesina Wereldwijd, ook in Nicaragua, ontvluchten jongeren het platteland en de landbouw. Maar steeds meer jongeren van La Campesina zien de cacaoteelt en -sector als hét pad naar een duurzaam en leefbaar inkomen. En ze hebben geen ongelijk: de cacaoproductie biedt hen ongeziene mogelijkheden nu de vraag naar cacao wereldwijd stijgt tegen 2020 met maar liefst 30 procent.
Meer info op www.zuiddag.be 14 14
15
HOOFDKANTOOR VREDESEILANDEN | Blijde Inkomststraat 50, 3000 Leuven | tel. ++32(0)16/31 65 80 | fax ++32(0)16/31 65 81 | E-MAIL EN WEBSITE: info@vredeseilanden.be | www.vredeseilanden.be | REKENINGNUMMER: BE64 0000 0000 5252
Contact An Kindermans 0484 29 16 51 an.kindermans@vredeseilanden.be Coรถrdinator Limburg en Vlaams-Brabant
Filip Cuypers 0485 57 54 66 flip.cuypers@vredeseilanden.be Antwerpen
Dries Aelter 0491 37 14 57 dries.aelter@vredeseilanden.be West-Vlaanderen
Sarah Wulbrecht 0472 93 85 65 sarah.wulbrecht@vredeseilanden.be Oost-Vlaanderen
16