Vrije Universiteit Amsterdam - Nieuwe Universiteitsgebouw

MULTIFUNCTIONEEL EN DUURZAAM

Nieuwe Universiteits gebouw

BOUWSTENEN VOOR KENNIS

VU CAMPUS

MULTIFUNCTIONEEL EN DUURZAAM

Nieuwe Universiteits gebouw

BOUWSTENEN VOOR KENNIS

VU CAMPUS

4

Voorwoord De Vrije Universiteit Amsterdam (VU) bloeit als nooit tevoren. Met het Nieuwe Universiteits­­gebouw als een bruisend hart voor de campus, geven we gezicht aan de wetenschap en gastvrijheid van de VU. De rijke diversiteit van studenten, wetenschap­pers, ondernemers, bezoekers, buurt- en stad­ genoten zorgen voor een unieke sfeer op en rond de campus. Dit gebied in het hart van Kenniskwartier Zuidas ontwikkelt zich tot een innovation district voor health, science en business.

Onderwijs en onderwijsvernieuwing hebben een prominente plek binnen dit nieuwe gebouw. In de afgelopen periode hebben we allemaal ervaren hoe belangrijk ook het fysieke onderwijs is, en hebben we gemerkt dat de VU een echte campusuniversiteit is en wil zijn. Uiteindelijk gaat het erom dat docen­ten en studenten de juiste ‘blend’ tussen onderwijs op de campus en online vinden, en zich blijven ontwikkelen.

Ook onderzoek heeft een nadrukkelijke plek in het gebouw. Als onderdeel van ons profiel­ thema Connected World wordt kennis en ervaring op het gebied van Artificial Intelli­ gence benut voor stad en samenleving.

De interactie tussen mens en machine staat daarbij centraal. Beoogde toepassingen zijn

bijvoorbeeld robots als maatje in de zorg of als samenwerkingspartner van wetenschap­pers.

Naast studeren, onderwijs volgen, onder­ zoeken, ondernemen en werken, gebruiken we het gebouw ook multifunctio­neel voor cultuur­activiteiten. Overdag college, ’s avonds en in het weekend naar een film, het theater of een galerie.

De VU Campus is verbonden met de stad.

Het is een plek waar mensen graag samen­ komen en samenwerken aan een betere wereld. De opening van het markante Nieuwe Universiteitsgebouw is een mijlpaal om te vieren, maar de campusontwikkeling is daarmee nog niet afgerond. De komende jaren zullen meer ontwikkelingen zichtbaar worden die onze universiteit verder in staat stellen onze maatschappelijke opdracht uit te voeren.

Denk aan extra onderzoeks­facilitei­ten, faciliteiten voor start-ups, scale-ups en valorisatieactiviteiten. Maar voor nu mogen we enorm trots zijn op het Nieuwe Universiteits­ gebouw, een icoon op de Zuidas ten dienste van wetenschap en samenleving!

Marcel Nollen Lid college van bestuur Vrije Universiteit Amsterdam

5

Campus in ontwikkeling

1970

2012 ‘De VU is nauw verbonden met de stad en samenleving. De VU Campus en de stad smelten steeds meer ineen.’

6

2015

2021

‘Trots op wat hier allemaal gebeurt…’

Dankzij een rijke mix aan functies, multifunctionele voor­zieningen, highend laboratoria en een aangename openbare ruimte ontwikkelt de VU Campus zich tot een gebied waar mensen graag studeren, werken, ontmoeten en ondernemen.

Met grensverleggend onderwijs en onderzoek werken wetenschappers, studenten en samenwerkings­partners aan een betere wereld. Zo ook in het Nieuwe Universiteitsgebouw: hier wordt toekomst geschreven.

Franc van Nunen, directeur Facilitaire Campus Organisatie (FCO): ‘Sinds 2010 is ingezet op de transitie van de VU Campus. De gebouwen uit de jaren ’70 zijn gedateerd, en vragen door deze veroudering veel onderhoud en hebben een hoog

energieverbruik. Om excellent wetenschappelijk onderwijs, onderzoek en valorisatie te garanderen, moderniseren we de gebouwen en zetten we ook in op vervangende nieuwbouw. Met name de komende periode voor laboratoriumonderzoekinfrastructuur zoals het OI2 Labgebouw, het te realiseren Onderzoeksgebouw VU, en dit Nieuwe Universiteitsgebouw met labs en onderwijsvernieuwing.’

In het O|2 Labgebouw werken wetenschappers van de VU en Amsterdam UMC aan maatschappelijke vraagstukken in een mix van fundamenteel en toegepast bèta-medisch onderzoek. Het Onderzoeksgebouw VU wordt ook een op bèta-medisch onderzoek gericht labgebouw met faciliteiten en functies voor onderwijs en onderzoek binnen het profielthema Human Health & Life Sciences.

Het Nieuwe Universiteitsgebouw richt zich op onderwijs(vernieuwing) VU breed en is het onderzoeksdomein van onder meer Informatica en Wiskunde. Ook huisvest het geavanceerde onderzoeksruimtes als de tech-, robot- en hardwarelabs en hebben we een cultuurfunctie en postgraduate onderwijs mogelijk gemaakt.

7

8

Ontwerpen op basis van activiteiten Van Nunen: ‘Bij de campusontwikkeling kijken we wat een universiteit nodig heeft en welke activiteiten er plaatsvinden. Naast onze kerntaken onderwijs, onderzoek en valorisatie zijn dat ook: samenwerken, studeren, tentamineren, cultuur opdoen, verantwoord bedrijfsvoeren etc. Op basis daarvan is het gebouw ontworpen en zijn waar mogelijk activiteiten gecombineerd. Zo kun je in een college­zaal overdag onderwijs volgen, ’s avonds of in het weekend naar de film en het theater. Natuurlijk zijn ook mensen uit de buurt en stad welkom.

Dat zorgt voor een levendige campus en dat trekt weer bedrijvigheid aan.’

Onderwijsvernieuwing is al jaren een belangrijk onderwijsthema en heeft dan ook een prominente plek in het Nieuwe Universiteitsgebouw, zie ook het artikel hierover op pag. 15.

Mee-ontwikkelen met de vraag

‘Docenten en andere onderwijsprofessionals kunnen hier met state-of-the-artfaciliteiten hun onderwijsprogramma’s vormgeven. En experimenteren met de nieuwe methodes en ICT om activerend, hybride en blended onderwijs te ontwikkelen en toe te passen.

De coronacrisis heeft de vraag hiernaar en toepassing ervan versneld. Voorlopig zal de samenstelling van onderwijsvormen blijven veranderen. Dankzij de al voorziene flexibiliteit van het gebouw kunnen we hier goed op inspelen.

VU echte campusuniversiteit

De coronacrisis heeft ook opnieuw bevestigd dat studenten, docenten en medewerkers fysiek contact belangrijk vinden. Het is dan ook een groot voordeel dat de VU een echte campusuniversiteit is waar we onderwijs volgen, ontmoeten, samenwerken, studeren en ontspanning vinden. Mooi om te zien dat de urgentie hiervan zo breed gedragen wordt.

De komst van het Nieuwe Universiteitsgebouw draagt bij aan een inspirerende omgeving waar we elke dag opnieuw met de nieuwste wetenschappelijke inzichten werken aan een betere wereld.

Op een levendige, gastvrije en duurzame campus waar mensen graag vertoeven. Daar mogen we met elkaar trots op zijn.’

9

Een korte rondleiding Het Nieuwe Universiteitsgebouw is een levendige ontmoetings­ plek waar onderwijs, onderwijsvernieuwing, onderzoek en cultuur samenkomen. Hier kun je overdag colleges volgen en ’s avonds en in het weekend naar de film bij Rialto VU of naar het theater bij de Griffioen. Door de transparante vormgeving heeft het gebouw een gastvrije uitstraling. Er is een ingang aan de De Boelelaan (noordkant) en één aan het Campusplein (zuidkant). Het gebouw telt aan de noordzijde twaalf verdiepingen en aan de campuspleinzijde zeven verdiepingen en heeft een groen dak voor onze plantaardige en dierlijke medebewoners.

Publiek deel rond Atrium

Het Atrium vormt het kloppende hart en voelt aan als een stedelijk plein.

Rond het Atrium vind je de meest publieke onderdelen. In de plint zitten o.a. cafe’s en restaurants, de VU Art Science Gallery en een grote college-/theaterzaal. Via de imposante houten trappen bereik je de collegezalen. Vier ervan fungeren ook als filmzaal en een als tweede theaterzaal. De multifunctionele zalen zijn geclusterd in één bouwdeel dat afzonderlijk kan functioneren.

10

LIGHTBULB De brede

voet van de trap kan ook als podium dienen voor bijeenkomsten en optredens.

‘Het gebouw karakteriseert zich als een huis van de stad Amsterdam: het is open, toegankelijk, gastvrij en transparant.’

John van Houten, senior projectmanager VU-kwartier

11

‘De huiskamer zal als een home away from home voelen voor de studenten, wiens verenigingskamers zich in het W&N-gebouw bevinden, maar onderwijs hebben in het Nieuwe Universiteitsgebouw. Een plek om te studeren, te ontspannen en elkaar te ontmoeten.’

Qin van de Stadt, voorzitter Studievereniging Salus

12

Onderwijs

Verdiepingen 1 t/m 6 zijn voor onderwijs. Naast onderwijsruimtes vind je er ook collaborative classrooms, computerzalen en verschillende studieplekken zoals samenwerkings-, zelfstudie- en concentratieplekken. Op de eerste verdieping bevindt de Onderwijswerkplaats waar je terecht kunt voor alle onderwijsvragen en onderwijsinnovaties.

Op de derde verdieping is een huiskamer voor de bèta­studieverenigingen GeoVUsie (studenten Aardwetenschappen en Aarde, economie en duurzaamheid), Gyrinus Natans (studenten Biologie en Biomedische wetenschappen) en Salus (studenten Gezondheidswetenschappen).

13

Werkruimtes & labs

Verdiepingen 7 t/m 12 huisvesten de werk- en overlegruimtes van de Bètafaculteit waaronder Wiskunde, Informatica en het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM). Ook het Universitair Centrum voor Gedrag en Bewegen (UCGB) is hier gevestigd.

Ook vind je hier geavanceerde labs zoals het Hardware Lab en de techlabs van het Network Institute op de zevende, het Bio-Inspired Robotlab op de tiende en het Social AI Lab op de elfde.

Iedere verdieping heeft een centrale huiskamer waar wetenschappers, medewerkers, docenten en studenten elkaar ontmoeten om te overleggen, ontspannen of even bij te praten.

Fiets- en parkeerruimte

Onder het gebouw is een drielaagse parkeergarage met elektrische oplaadpunten voor bezoekers.

De VU stimuleert medewerkers en studenten het OV of de fiets te nemen. Er is een fietskelder met oplaadpunten en ook een speciale ruimte voor krat- en bakfietsen.

LIGHTBULB Er ligt een vloer van 1 meter

dik onderwaterbeton onder de drielaagse parkeergarage.

14

Bicycle

1.600

fietsplekken

plug

30

fietsoplaadplekken­

15

‘Je kunt hier terecht met onderwijsvragen en kennismaken met onderwijsvernieuwingen. Met de opgedane inzichten worden ze verder ontwikkeld, en bij voldoende gebleken effectiviteit VU-breed uitgerold en begeleid.’

Gerhard van de Bunt, NT&L over Onderwijswerkplaats

Onderwijs en onderwijsvernieuwing Op verdieping 1 t/m 6 staat het onderwijs centraal. Onderwijs­kwaliteit en -vernieuwing krijgen hierbij bijzondere aandacht. Gericht op docentprofessio­nalise­ring en nieuwe onderwijsvormen zoals activerend blended onderwijs. Excellent en inspirerend wetenschappelijk onderwijs vraagt om een leven lang ontwikkelen. Geen toeval dus dat het VU Network for Teaching & Learning (NT&L), LEARN! Academy en VU Leraren­academie hier samen onderdak vinden.

VU Onderwijscommunity

Programmamanager Silvester Draaijer van NT&L: ‘Ons netwerk bouwt aan een inspirerende VU Onderwijscommunity. We weten goed wat er op het gebied van onderwijsinnovaties speelt, dankzij een brede vertegenwoordiging van onderwijs­ professio­nals in ons netwerk. Wij zorgen ervoor dat ze elkaar beter leren kennen en elkaar versterken.

We laten zien dat onderwijs erkenning en waardering verdient en dat we er met zijn allen trots op mogen zijn.

Onderwijskwaliteit

Ten tweede stimuleren we nieuwe vormen van docentprofessionalisering. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om aanvullingen op de bestaande leergangen die LEARN! Academy aanbiedt. Denk aan online workshops of een Bootcamp waar docenten een week lang aan het onderwijs voor het komende collegejaar werken. En momenteel bouwen we samen met LEARN! Academy aan didactische en ICT-gerelateerde informatie over activerend en blended onderwijs voor de docenten.’

17

Onderwijsinnovatie

Academisch directeur NT&L Gerhard van de Bunt vervolgt: ‘Ten derde werken wij aan onderwijs­ innovatie. Dat kan gaan om een bijdrage aan VU-specifieke onderwijsprojecten zoals Mixed Classrooms, A Broader Mind* of hoe je de speerpunten van de VU – duurzaam, divers en ondernemend – toepast in het onderwijs.

We brengen mensen met elkaar in contact zodat ze van elkaar leren en elkaar versterken.

Daarnaast betreft het vernieuwingen in het reguliere proces. Tijdens de coronaperiode kon je denken aan ondersteuning bij Zoom of inspanningen voor online tentaminering, en hybride onderwijs* zodat studenten thuis hun onderwijs kunnen volgen. Voor de komende jaren richten we ons vooral op activerend blended ondewijs.

Ook verwelkomen we innovatieve ideeën van start-ups en kleine softwarebedrijven, vaak oud-studenten. Blijkt er voldoende interesse, dan brengen we hen met de juiste partijen in contact.

Onderwijswerkplaats

Tot slot bieden we op de 1e verdieping de Onderwijs­ werkplaats. Hier vinden workshops plaats, leer je over effectieve en creatieve onderwijsmethodes en experimenteer je met de nieuwste onderwijs­ technieken. Ons team beantwoordt je onderwijsvragen of brengt je in contact met gespecialiseerde onderwijsadviseurs. Studentassistenten bieden daarnaast hulp bij projecten als Community Service Learning* of Mixed Classroom*. En prachtige experimentele innovatieve faciliteiten zoals het Hybride Onderwijstheater, de Collaborative Classrooms en de Pop-up-studio met green screen*.’

‘Bij het onderzoeken van geschiktheid van (gratis) software werken we samen met o.a. IT, het Audiovisueel Centrum, de Universiteitsbibliotheek en Student- & Onderwijszaken. Privacy, (contract)beheer, licenties, veiligheid: het moet allemaal voldoen aan wettelijke regels en geborgd zijn. Daar staat de VU voor.’

Silvester Draaijer, NT&L

* zie verklarende woordenlijst pag 57

18

‘Dat NT&L en LEARN! Academy in één gebouw zitten en je elkaar beneden tegenkomt bij de koffiebar, biedt prachtige kansen om onderwijsvernieuwing verder te versterken.’

Silvester Draaijer, NT&L

19

VU Universitair Centrum voor Gedrag en Bewegen Het VU Universitair Centrum voor Gedrag en Bewegen (UCGB) is een centrum voor opleidingen, cursussen, onderzoek en advies in het kader van een leven lang ontwikkelen.

Hierbij worden de nieuwste wetenschappelijke inzichten over pedagogiek en onderwijskunde toegepast. UCGB is onderdeel van de Faculteit Gedrags- en Bewegings­ wetenschappen en bestaat uit de LEARN! Academy, VU Leraren­ academie en HOVO Amsterdam.

20

VU Lerarenacademie De VU Lerarenacademie biedt opleidingen, cursus­ sen, advies en begeleiding voor (aankomende) leraren en andere professionals die werken in het primair en voortgezet onderwijs.

‘Ingewikkelde en uitdagende puzzel’ Gerhard van de Bunt: ‘Als opleidingsdirecteur ben ik verantwoordelijk voor de kwaliteit van de lerarenopleidingen. Daaronder reken ik ook het streven naar werkplezier, verminderen van het leraren­ tekort, werken aan effectievere werk- en toets­ vormen en goede monitoring, zodat studenten op tijd afstuderen. En ook het inpassen van nieuwe ICT-tools reken ik hieronder.

De lerarenopleidingen, LEARN! Academy en NT&L streven naar meer verbinding. Zo werken we toe naar gezamenlijk onderzoek gericht op inclusief onderwijs en onderzoeken we waar we elkaar nog beter kunnen aanvullen op het terrein van onderwijs. Zo heeft de lerarenopleiding de Mixed Classroom expliciet opgenomen in het curriculum.

Toekomstige leraren, zeker in Amsterdam, hebben te maken met een zeer diverse leerlingpopulatie.’

User-Alt

ruim

400

medewerkers

Graduation-Cap

3.000 tot 3.500

studenten per dag

21

22

LEARN! Academy

HOVO Amsterdam

LEARN! Academy biedt een uitgebreid ontwikkel­ aanbod voor docenten en onderwijsleiders in het hbo en wo, waaronder de leergangen Basis­ kwalificatie Onderwijs, Senior Kwalificatie Onderwijs en Leergang Onderwijskundig Leiderschap.

‘Voor iedereen met zin in kennis’ Carolien van Bergen, HOVO Amsterdam: ‘Wij bieden cursussen over onderwerpen die interessant zijn voor je algemene ontwikkeling.

Zoals kunst & cultuur, geschiedenis, filosofie, exact & medisch, muziek & letteren en mens & maatschappij. We zijn er voor iedereen met zin in kennis: mensen vanaf 50 jaar en iedereen die zich tot ons programma aangesproken voelt. Om te blijven leren, de wereld om je heen beter te begrijpen of gewoon voor het plezier.

‘Werken aan beter onderwijs is het leukste dat er is!’

Janneke Waelen, manager LEARN! Academy: ‘Zoals onze voorzitter college van bestuur Mirjam van Praag zegt: “De studenten van nu zijn de leiders en denkers van morgen”. Goed onderwijs maakt voor hen het verschil. Onderwijs ontworpen en gegeven door docenten en onderwijsleiders.

De groei en ontwikkeling van deze mensen, dáár lopen wij dan weer warm voor. Met opleidingen, trainingen, coaching en advies werken we samen aan persoonlijke en professionele groei.

Laagdrempelig, dicht bij de werkplek.

Een voorbeeld. De VU is inclusief. Daarom ontwikkelden we het VU Mixed Classroom Education Model; een educatieve benadering die je helpt om een optimale, inclusieve leeromgeving te bieden aan al je studenten. Wij bieden docenten en onderwijsleiders ontwikkeltrajecten op dit gebied. Samen leren, experimenteren en elkaar inspireren staan in onze aanpak centraal. Zo bouwen we samen aan de toekomst van het onderwijs.’

Sinds het najaar 2021 kunnen cursisten kiezen tussen fysieke en online colleges. Het Nieuwe Universiteitsgebouw biedt een inspirerende omgeving met onderwijsfaciliteiten die het leren leuk maken. Dat we met Rialto VU en VU Griffioen in één gebouw zitten, levert bovendien een interessante kruisbestuiving op tussen onderwijs en cultuur. Ik kijk er met plezier en vertrouwen naar uit.’

23

Bètapartners In het netwerk van Bètapartners werken de VU, Universiteit van Amsterdam, ruim 45 VO-scholen, bedrijven en maat­schappe­lijke organisaties samen aan inspirerend bètaonderwijs in Noord-Holland en Flevoland. Bètapartners verbindt het voort­gezet en hoger onderwijs, waarbij aansluiting tussen VO en HO, docentenprofessionalisering en curriculumontwikkeling centraal staan.

LIGHTBULB Er zijn 6.600

toegangsluiken tot de installaties in de vloer.

24

‘Een inspirerende docent zorgt voor een geïnspireerde leerling’ Agnes Kemperman, programmamanager Bètapartners: ‘Het bètaonderwijs lééft, mede dankzij onze continue inspanningen. Hard nodig want er is veel vraag naar bètawetenschappers en een groot tekort aan bètadocenten. Voor elk vak bieden we docenten nascholingsactiviteiten op vakinhoudelijk en -didactisch vlak. En we zetten bètastudenten in als Persoonlijk Assistent van de Leraar (PAL) waarmee we de docenten ondersteunen en de studenten een betaalde bijbaan in hun vak aanbieden.

Leerlingen kunnen meedoen aan masterclasses, workshops, bedrijfsbezoeken en hulp krijgen bij hun profielwerkstuk. Dit draagt bij aan een bewuste studiekeuze. Het is een grote vooruitgang dat we nu met LEARN! Academy en de Lerarenacademie op dezelfde etage zitten en met NT&L en bèta­ studieverenigingen in één gebouw. Dat bevordert de samenwerking en synergie. Want alleen samen kunnen we het onderwijs vernieuwen, het lerarentekort oplossen, docenten blijven professionaliseren en aan inspirerend onderwijs werken.’

Het Audiovisueel Centrum (AVC) Het Audiovisueel Centrum (AVC) verbindt didactische ontwikkelingen met toepasbare audiovisuele (av) technieken voor het onderwijs. Het AVC implementeert multifunctionele en modulaire av-installaties en rolt ze uit over de hele VU Campus. Niet de techniek of innovatie, maar het volledig in dienst staan van de docent en het onderwijs is daarbij het uitgangspunt.

Andy Swarts, teamhoofd AVC: ‘Voor elke technische ontwikkeling heb je early adopters en ook gebruikers die tijd nodig hebben om een nieuwe vorm te bedenken en vervolgens te omarmen voor hun onderwijs. Tijdens deze transitie kijken we hoe we de av-installaties zo goed mogelijk kunnen verfijnen op basis van de eerste ervaringen en gebruikersinput.

Onze nauwe samenwerking met andere teams binnen FCO, dienst IT en NT&L, en het direct ondersteunen van het onderwijs leveren waarde­ volle inzichten op. Technisch is er van alles mogelijk, functioneel focussen we op het aantal knoppen en acties die een docent moet doen om onderwijs te kunnen geven. Onze uitdaging is om hierin de juiste balans te vinden voor gebruikers.’

25

Multifunctionaliteit ‘Het zalencentrum zetten we bewust in voor verschillende doelgroepen. Wél zo efficiënt. Praktisch gezien lukt dat ook.

Postacademisch onderwijs vindt vaak op vrijdag plaats, vergaderingen of events juist op de dagen ervoor.’

Hilde Trompetter, kwartiermaker NU-communities

26

Een levendige en gastvrije campus Docenten opleiden, bètaonderwijs, hybride, activerend, innovatief of postacademisch onderwijs: de onderwijs­ruimten in het Nieuwe Universiteitsgebouw zijn toeganke­lijk voor vele onderwijsvormen en opleidingen die de VU rijk is.

Daarnaast is gekeken hoe andere activiteiten die op een campusuniversiteit thuishoren, slim gecombineerd en geordend kunnen worden. Het resultaat: multifunctionele ruimten waar je naast onderwijs geven en volgen, ook kunt vergaderen, studeren, debatteren, samenwerken en zelfs naar een congres, film of het theater kan. Dit draagt bovendien bij aan een bruisende campus waar studenten, medewerkers, bezoekers, buurt- en stadgenoten graag verblijven en elkaar ontmoeten.

Overdag, ’s avonds en in het weekend.

Hier kun je postacademisch onderwijs volgen, vergaderen, presentaties en kleine congressen houden. Voor symposia en grotere evenementen kan het zalencentrum uitgebreid worden met de naastgelegen debatzaal (tevens theaterzaal) en onderwijszalen. Als er geen onderwijs plaatsvindt, worden deze kleinere onderwijszalen bijvoorbeeld ook ingezet als overleg- of break-outruimte.

Zalencentrum

Het zalencentrum op de tweede verdieping in de A-vleugel biedt 8 multifunctionele zalen, variërend in grootte van 14 tot 32 personen.

27

Storten constructie parkeergarage

Plaatsen stempelraam (stutten damwanden) 1.100 boorpalen vanaf pontons aanbrengen

Kernen opbouwen

Start bouw juli 2014

Aanbrengen wapening keerwanden parkeergarage

Ontgraven bouwkuip onder water tot 17 m diepte 7.300 m3 onderwaterbeton storten

5

5

Damwanden drukken

Staalconstructie aanbrengen Opbouwen van de parkeergarage

5

5

Afbouw hoog (kantoren)

Installatie in de vloeren 6.600 vloerluiken Bouw gevel Atrium

Afbouw zalen Casco gebouw afgerond

Dak Atrium plaatsen Atrium horeca

Buitengevels plaatsen

Hoogste punt

Afbouw laag (onderwijs)

Cultuur op de VU Campus De culturele activiteiten van de VU kunnen bogen op een rijke geschiedenis. Het begon in 1952 met het VU-koor, daarna volgden onder meer het VU-orkest, een rijk cursusaanbod, filmhuis en theater.

Eerst her en der in de stad, vanaf de jaren ’70 steeds groter groeiend op Uilenstede. Toen onder de naam Algemeen Cultureel Centrum, sinds 1996 als Griffioen. Nu, 50 jaar later zorgt VU Griffioen samen met Rialto VU en VU Art Science Gallery voor een breed cultureel aanbod op de levendige VU Campus.

VU Griffioen

Bij Griffioen kom je los. Los van 9 tot 5, studie en werk. Met cabaret, muziek, dans, toneel en talloze creatieve cursussen. Het Nieuwe Universiteitsgebouw huisvest twee theater­ zalen die overdag fungeren als onderwijszalen. De Grote Zaal biedt 320 plekken, de Kleine Zaal 140. De cursussen worden gegeven in 9 zalen van het naastgelegen OZW-gebouw.

Rialto VU

Rialto VU in de Amsterdamse Pijp bestaat in 2021 honderd jaar. Het heeft zich in de afgelopen decennia ontwikkeld tot toonaangevend filmtheater met een uniek aanbod aan films uit de hele wereld. Hoe mooi dat uitgerekend in dit jubileumjaar Rialto VU zijn eerste levensjaar tegemoet gaat. Met 4 state-of-art filmzalen en dagelijks de mooiste films.

34

‘Nu, voor het eerst sinds 1952, manifesteert cultuur zich in de volle breedte in het hart van de VU. Overdag onderwijs en in de namiddag en weekenden cultuur. We staan klaar om nieuwe harten te winnen, hoofden te ontspannen, horizons te verbreden, vaardigheden bij te brengen en de innerlijke mens te inspireren. En te laven!’

Eme van der Schaaf, directeur VU Griffioen

‘Dankzij de komst van Rialto VU, VU Griffioen en VU Art Science Gallery valt in dit deel van de stad voortaan veel meer cultureel te beleven.

Fantastisch! Ook het café dat de huiskamer voor cultuur­ bezoekers, studenten en VU-medewerkers moet worden, gaat daar zeker bij helpen.’

Raymond Walravens, directeur Rialto VU

35

Het café

Er is een café in de plint aan de De Boelelaan wat zelfstandig toeganke­ lijk is. Rialto VU en Griffioen exploiteren het café. Er is ook een grand café gepland aan het Campusplein ter vervanging van The Basket, wat met de ontwikkeling van het Campusplein zal verdwijnen.

VU Art Science Gallery

Deze gallery richt zich op de kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap. Als brede universiteit stimuleert de VU het uitwisselen van multidisciplinaire kennis om bij te dragen aan oplossingen voor actuele vraagstukken in onze samenleving. Deze nieuwe ontmoetingsplek, waar kunstenaars en wetenschappers elkaar en het publiek inspireren, is daarvan een uiting.

‘In de gallery geven we kunstenaars en wetenschappers de ruimte hun onderzoek te delen met elkaar en met het publiek. Met als doel om conventionele patronen te doorbreken en nieuwe wegen in te slaan.’

Wende Wallert, curator VU Art Science Gallery

36

Atom Series 1, een kunstwerk uit 2016 van Jennifer Tee, dat te zien is in de openingstentoonstelling van de VU Art Science Gallery . (© Jennifer Tee & galerie Fons Welters)

Andere manier van werken Bij het draaiende houden van een duurzaam, multifunctioneel gebouw waar uiteenlopende activiteiten plaatsvinden – overdag, ’s avonds en in het weekend – is timing essentieel. Hoe zorg je ervoor, tijdens onderhoud of een storing, dat activiteiten kunnen doorgaan zonder dat je een ander hindert? En op tijd actie onderneemt neemt als dat nodig is? En hoe houd je het energiegebruik verantwoord in een gebouw waar bijna altijd wel wat te beleven valt?

‘Veel werkzaamheden zoals schoonmaken, catering en technische ondersteuning blijven op zich hetzelfde. Maar de tijdstippen waarop dat gebeurt en wie daarbij betrokken zijn, veranderen wel. Over het gebruik van de zalen zijn goede afspraken gemaakt met Rialto VU, VU Griffioen, collega’s en studenten.

Maar je kunt nooit alles dichttimmeren. Ook het voldoende scheiden van verschillende bezoekersstromen blijkt vaak een uitdaging. Al doende en lerende scherpen we aan waar het nodig is.

Pragmatisch én gastvrij.’

Els van Haasen, facility manager over multifunctioneel gebruik ‘In het gebouw zitten overal slimme systemen die bijvoorbeeld de warmte, koude of zuurstof meten, en deze automatisch aanpassen aan het gebruik en het aantal aanwezigen binnen de verschillende ruimtes. Een grote vooruitgang want in onze oudere gebouwen kan dit niet. Leuk en bijzonder is dat we de data delen met bèta-wetenschappers die de data weer gebruiken voor hun onderzoek; het gebouw als living lab. Dat levert interessante inzichten op waarmee we de VU Campus én de wereld daar­ buiten verder kunnen verduurzamen.’

Willem Verduyn, manager vastgoedbeheer over duurzaam onderhouden gebouw

rss 348

wifitoegangspunten

RULER-COMBINED 5km

glasvezelkabel getrokken voor de data hoofd­ infrastructuur

37

38

Onderzoek in het gebouw Even voorstellen: A.I.nstein Hybride Intelligentie

Computers onthouden alles, zijn ‘onpartijdig’ en herkennen met gemak patronen in big data.

Mensen daarentegen kunnen zich in anderen verplaatsen en herkennen ook subtiele contextinformatie. Menselijke en kunstmatige intelligentie hebben dus elk hun eigen kwaliteiten. In het grootste AI-onder­zoeksproject uit de Nederlandse wetenschaps­geschiedenis werken kunstmatige intelligentie en mens in dit prachtige gebouw samen.

‘We werken interdisciplinair samen. Bijvoorbeeld met de theatermakers van VU Griffoen. Zij weten hoe iets overkomt op het publiek en wat lichaamstaal vertelt. Zo kunnen wij robots ontwikkelen die emoties herkennen en een mens beter begrijpen.

Op onze beurt laten wij zien wat robots kunnen.

Robots als maatje in de zorg, retailassistent, hulp in het onderwijs: er zijn zoveel toepassingen mogelijk. In het SAIL demonstreren we het en wordt het tastbaar.’

Frank van Harmelen leidt het onderzoeksteam.

‘Onze ambitie is de computer als co-auteur.

A.I.nstein is onze kunstmatige collega die literatuuronderzoek doet, experimenteert, data analyseert en meeschrijft aan een wetenschappelijke publicatie.’

Hoe kan ik je helpen?

Social AI Lab (SAIL)

In het SAIL werkt hoogleraar Artificial Intelligence (AI) Koen Hindriks met zijn onderzoeksgroep Social AI aan sociaal intelligentere robots en het natuurlijker maken van de interactie tussen mens en robot.

39

Evoluerende en lerende robots Bio-Inspired Robot Lab

Guszti Eiben – hoogleraar Artificial Intelligence – doet baan­brekend onderzoek naar robots die evolueren en leren. Robots die niet door de mens zijn ontworpen, maar door mutatie en ‘kruising’ tussen twee robots.

‘Het staat vast dat natuurlijke evolutie natuurlijke intelligentie kan creëren. Dan moet kunstmatige evolutie kunstmatige intelligentie kunnen voortbrengen.’

Guszti Eiben – hoogleraar Artificial Intelligence

‘Als je het voor je ziet, leer je meer.’

Physical Computer Lab

Treinbanen, robotjes, speelgoedstoplichten, patiënt­poppen in een model radiotherapiemachine… Het Physical Computing Lab simuleert de echte wereld. Hier programmeren Informatica­ studenten intelligente systemen, zoals zelfrijdende auto’s. Of schrijven en testen ze software voor veiligheidskritieke systemen. Software en hardware komen hier samen. Want pas als die twee optimaal samenwerken, kan de veiligheid worden gegarandeerd.

Docent Pervasive Computing en Software Testing Natalia Silvis-Cividjian: ‘Als je het voor je ziet en voelt, leer je meer dan virtueel, op een scherm.

In de echte, fysieke wereld kan ook perfecte software pech hebben. Door bijvoorbeeld een vastgelopen treinwissel of een verkeerd gepositioneerde draaischijf in een radiotherapiemachine. Dit lab maakt de consequenties hiervan (treinbotsing, overbestraalde kankerpatiënt) zichtbaar. En dat maakt indruk.’

40

41

42

Alles voor een ideale onderzoeksetting Techlabs De VU huisvest Interdisciplinaire Onderzoeksinstituten met internationale faam. Eén daarvan is het Network Institute. In het Nieuwe Universiteitsgebouw biedt het instituut onder meer twee flexibel in te richten state-of-the-art techlabs voor onderzoek met digitale technologie waarbij de interactie met de mens centraal staat. Er is van alles mogelijk.

Een veiliger en gezonder Nederland Wiskunde Hoogleraren Sandjai Bhulai en Rob van der Mei werken aan wiskundige oplossingen voor uiteenlopende maatschappelijke problemen. Bij urgente situaties moeten ambulances binnen 15 minuten aanwezig zijn, maar dit lukt niet altijd. Zij ontwikkelden een nieuwe planningsmethode die het aantal te late aankomsten met 25 tot 30% vermindert. De methode wordt inmiddels in een aantal veiligheidsregio’s gebruikt en is ook inzetbaar voor de brandweer en de politie.

Chief Technology Officer Marco Otte: ‘We kunnen de labs inrichten met bijvoorbeeld computers, sensoren, camera’s, robots en drones. En ook applicaties of websites bouwen als dat nodig is. Daarnaast is er een cubicle-lab met afzonderlijke hokjes waar mensen een enquête afnemen. Virtuele ruimtes zijn het populairst; hiermee creëren we precies de ruimte die onderzoekers beogen. Onderzocht wordt bijvoorbeeld hoe mensen met autisme zich gedragen als ze getuige of verdachte zijn en daarover ondervraagd worden. Hiervoor hebben we een virtuele woonwijk ontwikkeld waar deelnemers worden blootgesteld aan levensechte prikkels.’

Slim gebruiken Multipurpose Lab

Apparaten configureren, solderen, testen, met elkaar verbinden of gebruiken voor metingen?

In dit multifunctionele lab komen VU-wetenschappers en studenten samen voor onderzoek, onderwijs of afstudeerproject.

Internet of Things specialist Kees Verstoep: ‘We hebben bijvoorbeeld mobiele sensorapparaatjes waarmee je de temperatuur, luchtvochtigheid, trilling en CO2 meet. Die metingen kun je koppelen aan sensor­informatie in het gebouw zelf. Daarmee kun je bijvoorbeeld de gebouwbezetting bepalen, en de temperatuur en ventilatie slim afstemmen op het gebruik. Wél zo efficiënt en groen.’

Hardware Lab

De beveiliging van computersystemen en -netwer­ken wordt steeds belangrijker. In software kunnen kwetsbaarheden zitten en ook de hardware laat soms kieren open voor kwaadwillenden. Herbert Bos toont met zijn systeem- en netwerkbeveiligings­groep aan dat dit geregeld het geval is. Zo ontdekten zij een datalek bij geheugenchips van Intel waarmee hackers gevoelige informatie als wachtwoorden konden stelen van computers. Nadat Intel de nodige maatregelen trof, werd de ontdekking wereldnieuws.

In het Hardware Lab kunnen VU-wetenschappers en studenten onderzoek doen met apparatuur vergelijkbaar met die van een datacenter, zij het kleinschaliger.

43

Duurzaam

‘Het Nieuwe Universiteitsgebouw staat echt voor duurzaam. Niet alleen omdat het beter is voor onze planeet. Ook omdat het gebouw bijdraagt aan een prettig studeer-, werk- en verblijfsklimaat.’

Ilko van Genderen, technisch consultant, onder meer voor duurzaamheid

44

Werken aan een duurzame wereld Duurzaam zijn is een integraal onderdeel binnen het onderwijs, onderzoek, de bedrijfsvoering en huisvesting van de VU. Vanuit het thema Science for Sustainability zoeken wetenschappers, docenten en studenten naar integrale oplossingen voor duurzaamheidsvraagstukken.

Naast milieu betreft dit ook de economische, menselijke, culturele en sociale aspecten. Zo werken we samen aan een leefbare en duurzame wereld, ook binnen en rondom het Nieuwe Universiteitsgebouw.

Duurzame Campus

We zijn goed op weg naar een aardgasvrije VU Campus in 2035, in combinatie met 100% duurzaam opgewekte windenergie. Het aardgasvrije Nieuwe Universiteitsgebouw draagt hier stevig aan bij.

Sustainable Development Goals (SDG’s)

Aan de hand van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties meten we onze maatschappelijke impact. Zo blijkt nog beter waar de VU voor staat: de universiteit met een maatschappelijke focus.

Breeam Excellent

BREEAM-NL is een methode die de duurzaamheidprestatie van een gebouw beoordeelt. Punten waarop wordt beoordeeld zijn management, gezondheid en welzijn, energie, water, transport, materialen, afval, landschap en ecologie, en vervuiling. Voor het ontwerp én de oplevering scoort het gebouw Excellent. Met een score van 73,63% op de gestelde duurzaamheidscriteria overtreft de oplevering zelfs de score van het ontwerp (71,99%). Met het behalen van het definitieve certificaat geeft de VU concreet vorm aan haar Duurzame Ontwikkelingsdoelen.

45

Fiets First

Samen met andere partijen op de Zuidas stimuleren we iedereen om met de fiets of het openbaar vervoer naar en van de Zuidas te reizen. Onder het gebouw zijn in de parkeergarage 1.600 fietsparkeerplekken gerealiseerd.

Multifunctioneel

De collegezalen worden ook benut als film- of theaterzaal, wel zo duurzaam. Bovendien is er geen aparte huisvesting voor cultuurcentrum VU Griffioen meer nodig. De openbare parkeergarage onder het gebouw is straks ook bedoeld voor bezoekers van het toekomstige Onderzoeksgebouw VU.

Warmte- en koudeopslag (WKO)

Watervoerende lagen in de bodem worden gebruikt om warmte en koude in op te slaan. Zomers koelt koude die is opgeslagen in de bodem het gebouw.

Het opgewarmde water wordt vervolgens opgeslagen in de bodem en verwarmt het gebouw in de winter. Koelen met grondwater kan direct, voor verwarming sluiten we een warmtepomp op de bron aan.

Atrium verwarmen en verkoelen

De luchtbehandeling blaast vanuit de vloer warme of koude lucht naar de (kantoor)ruimtes. Hierdoor ontstaat overdruk. De druk in het Atrium is wat lager dan op de verdiepingen, waardoor de lucht via grote roosters de binnenplaats instroomt. Dat zorgt voor verkoeling in de zomer en verwarming in de winter.

Wel zo slim

Maximaal duurzaam bouwmateriaal, duurzame energie opslag (WKO), energiezuinige lichtbronnen (overal LED-verlichting) en energiezuinige apparatuur zoals liften, roltrap, armaturen en waterbesparend sanitair, maken het gebouw optimaal duurzaam. De verlichting wordt slim aangestuurd: het licht dimt bij veel zonlicht en gaat vanzelf uit als in een ruimte niemand aanwezig is. Daarnaast leveren de liften energie terug.

46

Gezond & Groen

Licht, lucht, groen en een goede akoestiek dragen bij aan een prettig studeer- en werkklimmaat.

Binnen het gebouw is hier veel aandacht voor. Zo wordt de C02 continu gemeten en de lucht steeds ververst. En zijn alle wanden van het Atrium geluiddempend met een prettige akoestiek als resultaat.

Daarnaast zorgen planten en levensechte fotowanden met landschappen voor een natuurlijke en ontspannen sfeer.

LIGHTBULB Gasloos gebouw.

WKO-installatie verwarmt en verkoelt het gebouw.

47

tie­ Ventila zorgen n e k i u l m estroo voor to buiten verse el n gevo lucht e t act me t n o c van . wereld buiten

LIGHTBULB

48

CO2-voetafdruk reduceren

Bij het kiezen van bouwmaterialen is gelet op de stikstofuitstoot. Al het hout is gerecycled bamboe en in de muur zitten geperforeerde platen met daarachter gerecycled isolatiemateriaal. Er is gekozen voor natuursteen uit België in plaats van China vanwege de lagere C02-uitstoot.

Veendak

Het gebouw heeft een veendak, een knipoog naar het veengebied dat hier vroeger was. Onder het groene dak bevindt zich een extra laag die het regenwater opvangt: het retentiedak. Wateroverlast tijdens heftige regenbuien wordt zo verminderd in deze sterk bebouwde omgeving. Het tijdelijk opgevangen water zorgt zomers ook voor verkoeling van het gebouw. Daarnaast draagt het dak bij aan meer natuur. Zo zijn de langkopsmaragdgroefbij, gekraagde roodstaart, klavers, ratelaar, klaproos, verschillende soorten hommels en vlinders gesignaleerd.

De langkopsmaragdgroefbij is een typische dakbewoner. Er is een goede kans dat een kolonie van deze kleine bijtjes zich op het dak gaat vestigen.

Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM)

Interdisciplinair instituut IVM van de VU is verbonden aan de Faculteit der Bètawetenschappen.

Met excellent onderzoek en onderwijs – bachelor, master en PhD – draagt het instituut bij aan een duurzame maatschappij. Sinds de oprichting in 1971 heeft IVM een waardevolle expertise opgebouwd in het toepassen van interdisciplinair onderzoek op het gebied van diversiteit en complexiteit in de milieuproblematiek. IVM doet onder meer onderzoek naar klimaatverandering, duurzame energie, water- en natuurbeheer. Hierbij is veel oog voor de maatschappelijke gevolgen en wordt nauw samengewerkt met maatschappelijke partners.

Living Labs zijn overal

Pieter van Beukering, directeur IVM en hoogleraar Environmental Economics: ‘Living labs zijn een laagdrempelige manier om interdisciplinair samen te werken aan verduurzaming. Het groene dak is een prachtig, zichtbaar en inspirerend voorbeeld.

Maar living labs kun je overal creëren. Neem afval uit de kantine, zalen en kantoren. Dat afval verlaat nu stilletjes de campus, maar je kunt er prima een living lab om bouwen door het zichtbaar te maken.

Wat gooien we weg? Wat kunnen we ermee? Kan het minder? Hoe kunnen we gedrag positief veranderen? Als we de campus gaan zien als een plek waar we leven en werken, waar we zelf invloed op hebben, kunnen we de campus nog gaver en duurzamer maken!’

49

LIGHTBULB ‘Dankzij de dunne Slimline-vloeren hebben we binnen de voorgeschreven bouwhoogte toch een extra verdieping kunnen realiseren.’

Het Nieuwe Universiteitsgebouw ligt in de aanvliegroute van de traumahelikopter van het naastgelegen ziekenhuis Amsterdam UMC. De gelimiteerde bouwhoogte is 52 meter.

50

‘Het was steeds zoeken naar de juiste balans’ ‘Onze uitdaging was een gebouw te ontwerpen dat ruimte biedt voor onderwijs, informatica-labs, cultuur en werkruimte voor diverse bewonersgroepen van de VU. Een toekomstbestendig, integraal, energetisch slim en efficiënt gebouw. Met goede ventilatie, akoestiek en comfort zodat je er prettig studeert, werkt en uitgaat.

Nu en straks. Dat vroeg om een flexibel en duurzaam ontwerp.’

Aan het woord is de architect van het gebouw, Jeroen van Schooten van Team V Architectuur.

Overdag Business lounge

Flexibel

‘Ik heb er volop vertrouwen in dat we in die missie zijn geslaagd. Zo faciliteert het gebouw multifunc­ tioneel gebruik. Zalen worden overdag gebruikt voor onderwijs, ’s avonds en in het weekend getransformeerd tot film- of theaterzalen.

Ruimtes worden zo optimaal benut.

Ook kan het gebouw snel inspelen op toekomstige veranderingen zonder ingrijpende verbouwingen.

We hebben bijvoorbeeld Slimline-vloersystemen toegepast. Dit zijn vloeren met een onder- en boven­laag met ruimte ertussen voor alle instalBusiness lounge laties, zoals elektra, ventilatie, verwarming en netwerkverbinding. Via een grid van installatie­ luiken bereik je de installaties eenvoudig. Zo kun je ze makkelijk aanpassen aan veranderend gebruik.’

Onderwijs

Debat zaal

Theaterzaal

Filmzaal

College zaal

Filmzaal

College zaal

Uitloop

College zaal

Filmzaal Pantry

‘s Avonds

Mogelijke cursuszalen cultuur

Theaterzaal

Filmzaal

College zaal

College zaal

Onderwijs

Debat zaal

Filmzaal Uitloop

Foyer

College zaal

Filmzaal Pantry

Pauzebar

51

en die n en alen als e coating,

Gevels

et verbindende element van de campus. Het niversiteitsgebouw vormt daarin een cruciaal delijk geprononceerde entrees aan De Boelelaan keren de openbare route door het gebouw en 11e verdieping karakter. Tussen het Nieuwe Universiteitsgebouw 43290 entree naar een grote fietsenstalling en naast de gangen vanuit de publieke parkeergarage. De stalling zal direct op het Campusplein uitkomen. de van het atrium zal een verbinding naar het ouw mogelijk maken.

LIGHTBULB Er is 2 miljoen kilo staal

e afmetingen10egebouw een menselijke maat en verdieping 39590 behulp van sculpturale entrees, wintertuinen iveaus een geleding aangebracht. Het gevariormd door hardstenen vloerranden en kolommen, erschillende functies binnen het gebouw. oreerde panelen bevinden zich gevelluiken die n bedienen. Het gevarieerde gevelpatroon en e met het gebruik van duurzame materialen als verdieping luminium 6e kozijnen met een bronskleurige coating, 24605 9e verdieping rsiteitsgebouw tot een elegant gebouw.

verwerkt in de constructie van het gebouw.

Gevels

35890

Principe kantoorgevel

500

3885

evel

11e verdieping 43290

12-2018 |

Interieur |

Team V Architectuur |

9

5e verdieping

3885

20720

10e verdieping 39590

4e verdieping 16835

9e verdieping

500

35890

1200

1200

1200

1200

Principe onderwijsgevel

Principe kantoorgevel 500

1200

00

2400

2400

7200

52

12

12-2018 |

Interieur |

Team V Architectuur |

9

Stedelijke verwevenheid

Het gebouw heeft twee entrees. Van Schooten: ‘De zuidentree aan het levendige Campusplein heeft een informeler karakter; hier komen de meeste studenten het gebouw binnen. Aan De Boelelaan liggen de kantoorruimtes en komen met name bezoekers het gebouw binnen. Hier is het gebouw hoger, de entree statiger en representatief: het gebouw als visitekaartje van de VU. Het Atrium verbindt deze werelden tot een samenhangend geheel. Het Atrium als hart zorgt enerzijds voor levendigheid doordat je er mensen ziet lopen op de verdiepingen en trappen, met name tijdens het wisselen van colleges. Tegelijkertijd zie je aan het Atrium mensen geconcentreerd werken, want tijdens de colleges is het er rustig.’

ment van de campus. Het w vormt daarin een cruciaal erde entrees aan De Boelelaan route door het gebouw en et Nieuwe Universiteitsgebouw ote fietsenstalling en naast de publieke parkeergarage. De op het Campusplein uitkomen. zal een verbinding naar het en.

Van Schooten: ‘We hebben gekozen voor onderhoudsarme aluminium kozijnen in houten binnenspouwbladen. Daar zitten ventilatieluiken in die je kunt openen, waardoor buitenlucht binnenkomt.

Ook al beschikt het gebouw over een uitstekend ventilatiesysteem, mensen hebben behoefte om een raam open te kunnen zetten. En zeker ook in deze coronatijd een groot pluspunt.’

Gevelontwerp

Aan de buitenkant kun je de verschillende functies van het gebouw ‘aflezen’. De kantoorgevels hebben een fijnmaziger patroon, de onderwijs- en de plintgevels zijn herkenbaar aan de bredere raam­ partijen. Ook het Atrium, en het zalencentrum aan de westkant zijn duidelijk afleesbaar. Een wachtgevel aan de westzijde van het Atrium maakt een verbinding met een toekomstig gebouw mogelijk.

ouw een menselijke maat en urale entrees, wintertuinen g aangebracht. Het gevarinen vloerranden en kolommen, es binnen het gebouw. evinden zich gevelluiken die evarieerde gevelpatroon en van duurzame materialen als met een bronskleurige coating, een elegant gebouw.

Gevels

53 11e verdieping 43290

Duurzaam is meer

Het gebouw is energiezuinig, toekomstgericht en heeft een BREEAM Excellent certificaat voor ontwerp én oplevering. Van Schooten: ‘Duurzaam betekent ook een prettige verblijfsomgeving creëren. Licht, groen, goede luchtverversing en akoestiek dragen daaraan bij. Daarnaast zijn er volop plekken om lekker te zitten, kijken en ontmoeten. Elke kantoor­verdieping heeft bijvoorbeeld een huiskamer. En de balustrades zijn voorzien van brede bamboe leuningen waar je met je ellebogen lekker op kunt hangen en het Atrium inkijkt.

Uiteindelijk is het woord aan de studenten, medewerkers en bezoekers – de gebruikers dus – om te oordelen of we erin geslaagd zijn een goed gebouw te ontwerpen. Soms word je als architect positief verrast in het gebruik, en soms moet je later nog dingen aanpassen. Het gebouw is hiervoor flexibel genoeg.’

LIGHTBULB Het gebouw bevat

4.300 onderwijsstoelen (waarvan een deel ook voor film- en theatergebruik).

54

tsur ,laartuen

Spanningsveld

Kleurgebruik

‘Het was steeds een uitdaging om de juiste balans te vinden tussen geconcentreerd studeren en werken enerzijds, reuring en ontmoeting anderzijds. Een voorbeeld: daar waar een collegezaal actief en fris moet zijn, vraagt een filmzaal om donker, stil en relaxed zitten. We hebben de zalen zo ontworpen dat er overdag daglicht binnenkomt. ’s Avonds verduistert de zaal, en gaan de akoestische gordijnen dicht. Het was voor ons onder andere zoeken naar een stoel, die de balans vindt tussen tegelijkertijd actief zitten voor de student en comfortabel zitten voor de film/theaterbezoeker.’

Het kleurgebruik is representatief voor de VU als universiteit. Op de begane grond en de onderwijsverdiepingen zijn de kleuren warmer: hout en roodtinten. Naarmate je hoger komt in het gebouw wordt het rustiger en steeds geconcentreerder werken: hier zijn de kleuren neutraler (blauw- en grijstinten).

sdraa ,mraw 8 102-21

|

rueiretnI

|

ruutcetihcrA V maeT

|

01

55

Één integraal team Bouwprojectmanagers, gebruikersvertegenwoordigers, communicatieadviseurs, IT-projectleiders, huisvestingsadviseurs, verhuisprojectmanagers, leancoaches, toegangsbeheer, gebouwbeheer, verhuizers, bouwdirectie, huismeester, logistiek, Arbo & Milieu Dienst, facilitair projectmanagement

56

Verklarende woordenlijst HYBRIDE ONDERWIJS Vanuit verschillende locaties deelnemen.

Onderwijs waarbij de docent en een deel van de studenten in de onderwijsruimte deelnemen en een ander deel van de studenten online vanuit een individuele plek.

HYBRIDE ONDERWIJSTHEATER Studenten activeren.

Hier geef je een professioneel verzorgd, live gestreamd college. De zaal beschikt over een grote displaywand, diverse presentatiemiddelen, goede verlichting en goed geluid. Een regisseur/technicus helpt docenten hierbij en ondersteunt bij een hybride of gestreamd hoorcollege, duo-presentatie, zittend college of rondetafelcollege voor debat.

ACTIVEREND BLENDED ONDERWIJS Leerproces student centraal stellen.

Studenten worden door een diversiteit aan onderwijsactiviteiten bij het leerproces betrokken.

En met actieve, betekenisvolle leertaken uitgedaagd om na te denken over wat ze aan het doen zijn. Een optimale mix (blend) van fysiek en online onderwijs draagt hieraan bij. Zo kan bijvoorbeeld door de inzet van online kennisclips, in het fysieke onderwijs meer verdiepend op de leerstof ingegaan worden. Hierbij versterken de on campus en online onderwijsvormen elkaar en sluit het onderwijs steeds meer aan bij persoonlijke leerwensen.

MIXED CLASSROOM Elkaars verschillen benutten.

Onze studentenpopulatie is steeds internationaler en diverser. De VU omarmt de meerwaarde hiervan. De Mixed Classroom biedt studenten een optimale, inclusieve leeromgeving. Docenten kunnen hiervoor online workshops volgen via LEARN! Academy en gebruikmaken van een paper met praktische tips en leeractiviteiten.

COLLABORATIVE CLASSROOM Samenwerkend leren versterken.

Er zijn zes classrooms. Studenten werken in groepjes rond hun (project)tafel en hebben een groot groepsscherm waarop ze gezamenlijk de schermen van hun eigen device draadloos projecteren.

Docenten hebben een groot scherm waarop ze hun eigen scherm en die van studentengroepjes kunnen laten zien.

A BROADER MIND Je blik verruimen De VU stimuleert studenten, academici en profes­ sionals om zich academisch te verbreden, persoonlijk te vormen en maatschappelijk te oriënteren.

Zo kunnen we tegenstellingen overbruggen, duurzame oplossingen vinden en aan een betere wereld werken. Hiervoor ontwikkelt de VU verschillende programma’s.

POP-UP STUDIO Laagdrempelig een kennisclip maken.

De studio biedt een green screen, professionele belichting en opnameapparatuur. Student-assisten­ ten van de Onderwijswerkplaats helpen met het schrijven van een script, het opnemen van de video en het eenvoudig bewerken achteraf.

GREEN SCREEN Je omgeving veranderen.

Met een groen scherm geef je een college of presentatie in een fictieve wereld. Je kunt een afbeelding of video als achtergrond gebruiken.

COMMUNITY SERVICE LEARNING De wereld veranderen.

Onderwijsvorm waar studenten bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

Hierbij werken zij samen met maatschappelijke partners. Reflectie vormt een belangrijk onderdeel van het leren.

57

Colofon Dit is een uitgave van de Facilitaire Campus Organisatie Vrije Universiteit Amsterdam. November 2021.

Vrije Universiteit Amsterdam De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam www.vu.nl Nieuwe Universiteitsgebouw Boelelaan 1111 1081 HV Amsterdam Redactie Myra Akkerhuis, Fardau Bosma, John van Houten, Linda van Maaren, Franc van Nunen, Pierre Stukker (Merktaal), Simone van der Wolff Grafisch ontwerp Concept: Heleen ten Voorde (VU Designstudio) Vormgeving: Bianca Wesseling (Haagsblauw) Drukwerk VanderPerk Met dank aan Repro VU Fotografie Aerophoto-Schiphol Nico Alsemgeest via ABT Joost Canters Getty Images Caren Huygelen Melanie Lemahieu Jannes Linders Robert Pavaloaia Team V Architectuur Peter Valckx Too van Velzen (VU) Your Captain Luchtfotografie

58

Met dank aan Carolien van Bergen Pieter van Beukering Joost Bonnema Jelke Brinksma Gerhard van de Bunt Silvester Draaijer Guszti Eiben Ilko van Genderen Paul Goossens Els van Haasen Koen Hindriks Agnes Kemperman Jochem Lybaart Marcel Nollen Marco Otte Eme van der Schaaf (VU Griffioen) Jeroen van Schooten (Team V Architectuur) Annemiek Simons Natalia Silvis-Cividjian Qin van de Stadt Andy Swarts Hilde Trompetter Jan van der Veen Willem Verduyn Kees Verstoep Janneke Waelen Carin van der Wal Wende Wallert Raymond Walravens (Rialto VU) Roos de Wit

Ontwerpteam gebouw Architect: Team V Architectuur, Amsterdam Installatie Adviseur: Royal HaskoningDHV, Rotterdam Constructeur: ABT, Delft Bouwfysica adviseur: LBP|Sight, Nieuwegein Adviseur theater: Theateradvies, Amsterdam Bouwteam Projectmanagement: VU Facilitaire Campus Organisatie (tevens opdrachtgever) Bouwcombinatie: Bouwcombinatie Campusplein, Rotterdam (Visser & Smit Bouw, Rotterdam en Boele & van Eesteren, Rijswijk) Bouwdirectie: Arcadis, Amersfoort

Wilt u meer weten over het gebouw, kijk dan op https://vu.nl/nl/over-de-vu/meer-over/nieuwe-universiteitsgebouw

59