HOVO Amsterdam Cursusprogramma najaar 2020

HOVO

AMSTERDAM Cursusprogramma najaar 2020

Online omdat het kan, op de campus als het kan

Inbedding HOVO Amsterdam, HOVO-programmacommissie

HOVO Amsterdam is onderdeel van de Vrije Universiteit Amsterdam (FGB, Universitair Centrum voor Gedrag en Bewegen).

De HOVO-programmacommissie heeft als voornaamste taak het bewaken van de kwaliteit van het onderwijs van HOVO. De leden zijn aangesteld namens de Vrije Universiteit. prof. dr. Herman Verhoef (voorzitter), Faculteit der Bètawetenschappen drs. Brenda van Keeken, Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen prof. dr. Piet Mulders, Faculteit der Bètawetenschappen prof. dr. Richard Neerhof Faculteit der Rechtsgeleerdheid, prof. dr. Arko Oderwald, Amsterdam Universitair Medisch Centrum dr. Angela Roothaan, Faculteit der Geesteswetenschappen drs. Carolien van Bergen, programmadirecteur HOVO Amsterdam drs. Theo Joosten, directeur UCGB a.i. dr. Bob Baljet, voorzitter Stichting Vrienden HOVO-VU drs. Alma van Donk, Bureau Bestuurszaken VU

Verplichte bronvermeldingen

De in deze gids gebruikte afbeeldingen zijn rechtenvrij of gebruikt met toestemming van de rechthebbende. Verplichte vermeldingen van rechthebbenden staan hieronder vermeld.

Mocht u desondanks menen rechten te kunnen doen gelden, neemt u dan alstublieft contact met ons op binnen de verschijningsperiode van deze gids.

Unsplash Pag. 14 r - Joel Overbeck; pag. 15 r + 1 rb - Joshua Earle; pag. 18 r + 1/24 - Andrew Seaman; pag. 21 lo Oxana Lyashenko; pag. 8 r - Michael Day

Wikimedia Commons Pag. 6 r - Hans Andersen; pag. 11 r - Woesinger; pag. 19 l - Dc987; pag. 19 r - Lucas Taylor; pag. 21 lb + 1l - Masoranosora

Overig Pag. 16 l, r - Dagmarillustrations

Intellectueel eigendom

De intellectuele eigendomsrechten op de opzet van de cursussen en de samenstelling van het cursus­materiaal berusten bij de docent die de cursus heeft ontwikkeld en het materiaal heeft samengesteld. Gebruik van het cursus­materiaal anders dan voor de eigen studie is niet toegestaan, evenmin als het verkopen of afstaan daarvan aan derden.

2

Inhoud 3

Introductie HOVO

5

Cursusaanbod HOVO najaar 2020

5

Kunstgeschiedenis en architectuur

8

(Cultuur)geschiedenis

10

Muziek en letteren

15

Filosofie en religie

18

Psychologie

19

Exacte vakken

20 HOVO Extra: Lezing, Training Mindfulness, Dag van de kennis en HOVO-kindercollege 22

Aanmelden en algemene voorwaarden

Contact Vrije Universiteit Amsterdam HOVO Amsterdam De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam E-mail hovo@vu.nl Telefoon (020) 598 56 69 Website hovo.vu.nl Facebook facebook.com/hovo.amsterdam YouTube youtube.com/c/HOVOAmsterdamVrijeUniversiteit

Colofon

Ontwerp Haagsblauw Druk Opmeer

WOORD VOORAF

Beste lezer, Het verheugt ons in deze uitdagende tijd u de cursusgids voor het najaar 2020 te kunnen presenteren. Met een rijk aanbod van vertrouwde onderwerpen, gepresenteerd door docenten die graag hun kennis met u willen delen.

Ze doen dit veelal op een andere manier dan u gewend bent, namelijk in de vorm van een online cursus. De maatregelen rond COVID-19 vanuit de overheid, de VU en het openbaar vervoer nopen ons tot nieuwe manieren om het onderwijs vorm te geven, waarbij we niettemin zoveel mogelijk vasthouden aan onze ‘eigen wijze’. Niet fysiek op de VU, maar samen thuis via internet, om toch te kunnen blijven leren.

We hopen u online te blijven zien!

Drs. Carolien van Bergen, programmadirecteur HOVO

3

Samen blijven leren bij HOVO Heeft u zin in nieuwe kennis? Dan bent u bij HOVO Amsterdam aan het juiste adres. Sinds 1990 volgen duizenden deelnemers ons onderwijs aan de Vrije Universiteit Amsterdam. U kunt kiezen uit cursussen over kunst, architectuur, letteren, muziek, (cultuur)geschiedenis, filosofie, religie, psychologie en exacte vakken.

Alle cursussen, overzichtelijk gepresenteerd per kennisdomein, vindt u op pagina 5-19.

Vanaf pagina 20 leest u over HOVO Extra, ons aanbod van studiedagen en lezingen.

Op elke cursuspagina staat de volgende informatie: ■ ■

■

■

Een korte cursusbeschrijving die een goed beeld geeft van de cursusinhoud.

Het aantal colleges, de data en de tijden waarop de cursus plaatsvindt.

Deze tijden zijn inclusief pauzes van maximaal 30 minuten.

Studiemateriaal en literatuur: bij elke cursus staat vermeld of u zelf een boek moet aanschaffen.

Vaak stelt de docent voor u een reader met inspirerende artikelen samen of schrijft zelf een syllabus.

De cursusprijs en welke kosten daarin zijn inbegrepen.

Op onze website hovo.vu.nl staan uitgebreide cursusbeschrijvingen, inclusief de studiebelasting en aanbevolen of verplichte literatuur. Ook treft u hier meer informatie over de leergangen aan en u kunt direct inschrijven voor een of meer (online) cursussen en leergangen met uw MijnHOVO-account.

Heeft u dat nog niet eerder gedaan? Alle praktische informatie die u daarvoor nodig heeft staat eveneens op de website.

Goed om te weten: ■ ■ ■

Cursussen hebben meestal de vorm van hoorcolleges met vaak (beperkte) ruimte voor interactie.

Docenten zijn experts op hun vakgebied. Zij ontwerpen hun eigen cursussen.

Cursussen die in september starten worden online aangeboden.

HOVO online of fysiek op de VU?

Vanwege de maatregelen die de VU neemt ten aanzien van COVID-19, zullen de colleges in principe plaatsvinden als online cursus. Meer informatie vindt u bij iedere cursusbeschrijving op hovo.vu.nl.

Wat houdt online onderwijs bij HOVO Amsterdam in?

■

■

■

■ ■

HOVO kiest ervoor zoveel mogelijk live onderwijs te geven via het programma Zoom for Education dat heel gebruikersvriendelijk is. We stellen daarbij hoge eisen aan zaken als veiligheid en privacy en u ontvangt vooraf een uitgebreide instructie.

De colleges vinden live plaats op de data en tijden die in de gids vermeld staan.

De docent geeft het college en u neemt deel via internet. U krijgt vooraf de inloggegevens toegestuurd.

Zo kunt u via uw scherm (van laptop, tablet of pc) de colleges samen met uw medecursisten volgen, ook al bent u niet op de VU. Zo is er (enige) interactie met elkaar en met de docent mogelijk.

De colleges worden niet opgenomen en zijn niet achteraf beschikbaar.

Dit heeft te maken met onder andere privacywetgeving en auteursrechten.

Verplichte readers en syllabi ontvangt u uiterlijk twee werkdagen voor aanvang per post.

Overig studiemateriaal wordt digitaal beschikbaar gesteld via uw digitale cursusomgeving MijnHOVO. Eventuele verplichte boeken dient u zelf aan te schaffen.

Wilt u meer weten over HOVO aan de Vrije Universiteit Amsterdam?

Kijk dan bij onze algemene informatie, vanaf pagina 22, of bekijk de pagina ‘Praktische informatie’ op hovo.vu.nl.

4

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Cursus kunstgeschiedenis

Cursus kunstgeschiedenis

New York – De geschiedenis, architectuur en kunst van een wereldstad

Kunst lezen en begrijpen – Symbolen en motieven in de beeldende kunst

New York is een relatief jonge wereldstad, maar wel een die een groot gewicht in de schaal legt, zowel waar het gaat om de ontwikkeling van kunst en architectuur als om politieke en maatschappelijke inbreng in de wereld­ geschiedenis. Hoe is New York het toonaangevende centrum van de artistieke wereld geworden? Zowel in de vroegste geschiedenis van Nieuw Amsterdam, als in de immigratiegolven in de eeuwen daarna, zien we het antwoord: New York was altijd multicultureel en innovatief. Tegen de achtergrond van de bouw van de eerste wolkenkrabbers eind negentiende eeuw, vonden rijke inwoners van de stad dat zij een museum, een bibliotheek, een centrum voor moderne kunst enzovoorts waardig waren. Zodoende zagen het Metropolitan Museum, de New York Public Library en het MoMA het levenslicht. In New York floreerde na de Tweede Wereldoorlog de mainstream westerse kunst.

Beeldende kunst is een communicatiemiddel. Een kunstwerk kan, naast de betekenis die aan de oppervlakte te zien is, een diepere betekenis hebben: voorwerpen en figuren kunnen een letterlijke betekenis hebben, maar ook een figuurlijke betekenis die zich kan openbaren in symbolen en/of motieven. Kunstenaars spraken vaak in codes en gingen ervan uit dat het publiek in staat was die codes te decoderen. Taal ontwikkelt zich echter, betekenissen van woorden of motieven kunnen veranderen of zelfs verloren gaan. Bij de bestudering van oude kunst kan het daarom voorkomen dat we de kunstenaar (of opdrachtgever) tot op zekere hoogte best kunnen volgen, maar dat er toch iets in de communicatie gaat haperen: we volgen de grote lijnen van het verhaal, maar missen de nuances. Deze cursus is te vergelijken met een talencursus voor gevorderden: u kunt zich wellicht aardig redden met de kunst uit het verleden, maar nu wilt u graag begrijpen wat er eigenlijk gezegd wordt.

Drs. Krzysztof Dobrowolsky-Onclin, geboren in Polen, studeerde kunstgeschiedenis en Franse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, Paris IV-Sorbonne en de Jagiellonski in Krakau.

Drs. Saskia Goddijn (kunsthistoricus) deelt al jaren op bevlogen wijze haar liefde voor de kunst met onze cursisten.

aantal colleges, data en tijd

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

cursusprijs

literatuur

uiterste aanmelddatum

5 colleges van donderdag 24 september t/m 5 november 2020 (m.u.v. 15 en 22 oktober), 13.30-16.00 uur

€ 145

digitale hand-outs

5 colleges van zaterdag 10 en 24 oktober, 7 en 21 november, 12 december 2020, 11.30-14.00 uur

€ 145

4 oktober

uiterste aanmelddatum 17 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

5

Leergang Westerse kunstgeschiedenis

Leergang Westerse kunstgeschiedenis

Kunstgeschiedenis I – Klassieke Oudheid

Kunstgeschiedenis IV – Barok en Rococo

De leergang Kunstgeschiedenis start niet in het oude Griekenland, maar bij de kunst uit het oude Egypte, Soemerië, Assyrië, Babylon, Perzië, het Egeïsch zeegebied (Cycladen, Kreta) en de Myceense beschaving.

Leidraad is de wijze waarop in de kunst een god, farao, keizer of held wordt afgebeeld. Maar kunstgeschiedenis is meer dan een stijlengeschiedenis: stilistische ontwikkelingen zijn verbonden met politiek, filosofie, maatschappij en religie. In de architectuur van bijvoorbeeld de piramides van Egypte, de Etruskische graftombes, of de tempels in Griekenland en Rome zien we opvattingen over de samenhang tussen leven en dood, natuur en mens weerspiegeld. U krijgt in deze cursus een kunsthistorisch kader dat u een basis biedt om in de loop van de leergang verbindingen te kunnen leggen met de moderne(re) kunst en architectuur.

De term barok wordt gebruikt als stijlkenmerk en als tijdsperiode. Als wij de werken uit de renaissance als hoogtepunt zien van de kunstgeschiedenis, wat betekent dat voor de waardering van de (bouw)kunst erna? Schilderijen van Caravaggio, beelden van Bernini en architectuur van Borromini tonen hoe de barok zich onderscheidt in stijl en inhoud. De ‘Gouden Eeuw’ van de Nederlanden kent hele andere onderwerpen en genres, met soms verborgen betekenissen - iconografie en iconologie binnen de kunstgeschiedenis. Ook de barokke architectuur en schilderkunst in Engeland (Wren), Spanje (Vélazquez) en Frankrijk (Louvre, Versailles), alsmede de Zuid-Duitse rococostijl vallen in deze periode. Vanaf het moment dat Goya rond 1800 in een kerkkoepel het volk, de toeschouwer, schilderde, veranderde de schilderkunst radicaal.

Drs. Frans Henk Hoekstra is kunsthistoricus en werkt als docent, rondleider en reisleider. De langlopende leergang Kunstgeschiedenis heeft hij speciaal voor HOVO ontwikkeld. (zie hovo.vu.nl/leergangen)

Drs. Frans Henk Hoekstra is kunsthistoricus en werkt als docent, rondleider en reisleider. De langlopende leergang Westerse kunstgeschiedenis heeft hij speciaal voor HOVO ontwikkeld. (zie hovo.vu.nl/leergangen)

aantal colleges, data en tijd

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

cursusprijs

10 colleges van donderdag 1 oktober t/m 10 december 2020 (m.u.v. 22 oktober), 10.30-13.00 uur

€ 310 (inclusief reader) literatuur boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 17 september

6

10 colleges van maandag 28 september t/m 7 december 2020 (m.u.v. 19 oktober), 14.00-16.30 uur

€ 309 (inclusief reader)

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 14 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Leergang Westerse kunstgeschiedenis

Leergang Kunst in context

Kunstgeschiedenis VII – Beeldende kunst en bouwkunst (1940 tot ca. 1980)

Kunst in context II – Collectie Stedelijk museum

Welke bewegingen zien we in de stijlperioden en stromingen in de beeldende kunst en architectuur in West-Europa en de Verenigde Staten in de periode 1940-1980? Van alle prachtige utopieën in de beeldende kunst aan het begin van de twintigste eeuw (deel VI) lijkt na de Tweede Wereldoorlog weinig over. De functie en definitie van kunst en architectuur staan ter discussie.

Met het surrealisme (Miró, Dali) als vertrekpunt richten we ons onder meer op het abstract expressionisme (Rothko, Newman), CoBrA, popart (Warhol, Hockney), nouveau réalisme, modernisme in de architectuur (Chandigarh en Brasilia), arte povera en land art.

Naast stijlen en stromingen gaat het in deze cursus ook over wat kunst genoemd wordt en wat de rol van de kunstenaar is. De periode 1940-1980 vormt een belangrijke basis voor het hedendaagse kunstklimaat waarin begrippen als diversiteit en inclusie de nieuwe norm lijken.

Drs. Frans Henk Hoekstra is kunsthistoricus en werkt als docent, rondleider en reisleider. De langlopende leergang Kunstgeschiedenis heeft hij speciaal voor HOVO ontwikkeld. (zie hovo.vu.nl/leergangen)

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van donderdag 1 oktober t/m 10 december 2020 (m.u.v. 22 oktober), 14.00-16.30 uur

cursusprijs

€ 309 (inclusief reader)

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 17 september

Wat zie ik als bezoeker van het Stedelijk Museum Amsterdam? Een selectie van kunstwerken uit het Stedelijk Museum Amsterdam (u vindt de complete lijst op hovo.vu.nl) biedt een dynamische route door de beeldende kunst vanaf de vroege twintigste eeuw tot nu. Deze werken worden in samenhang besproken met kunstwerken uit andere (internationale) museale collecties, met ruime aandacht voor het ontstaans­ proces van het kunstwerk: filosofie, techniek, materiaal, maatschappij, politiek, religie, et cetera. Aan de hand van de kunst, maar ook van teksten van de kunstenaars krijgt u een eigenzinnige en soms kritische kijk op de kunstgeschiedenis. We beginnen bij de architectuur en de geschiedenis van het Stedelijk Museum, die een prachtig tijdsbeeld toont, van burgerzin tot protest, van afschuw tot verwondering, van elitair tot inclusie.

Vragen die aan bod komen zijn: Wat zie ik als toeschouwer? Hoe is het kunstwerk (technisch) gemaakt? Welke ideeën heeft de kunstenaar en hoe weten wij dat?

Drs. Frans Henk Hoekstra is kunsthistoricus en werkt als docent, rondleider en reisleider. De leergang Kunst in context heeft hij speciaal voor HOVO ontwikkeld. (zie hovo.vu.nl/leergangen)

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van maandag 28 september t/m 7 december 2020 (m.u.v. 19 oktober), 10.30-13.00 uur

cursusprijs

€ 309 (inclusief reader)

literatuur

gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 14 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

7

Cursus architectuur

Cursus cultuurgeschiedenis

Architectuur van Spanje, de unieke architectuur van een eigenzinnig land

Byzantium

Spanje heeft een fenomenale architectuur, die vanwege de kruisbestuiving van culturen volstrekt uniek is en ook nu nog blijft voortbouwen op haar rijke verleden.

De eigen stijlkenmerken tot 1900 zien we terug in de mudéjar en mozarabische stijl, maar ook in de gotische en barokke kerken. Het Catalaans modernisme (o.a. Gaudí) floreerde in de periode 1900-1920, daarna zien we de invloed van het internationaal modernisme en opmerkelijke Art Deco panden, maar ook de monumentale projecten van het regime van Franco.

Daarna kwamen de spraakmakende projecten als het Guggenheim in Bilbao van Gehry of de eerste brug van Calatrava. Toparchitect Rafael Moneo laat zien hoe moderne architectuur in een Spaans jasje gestoken kan worden. In het slotcollege ziet u prachtige, uiteenlopende projecten, van iconen tot sociale woningbouw, met het accent op werk van Spaanse architecten.

Drs. Suzanne Roelofs is architectuurhistoricus, afgestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen en is gespecialiseerd in (met name) moderne architectuur.

aantal colleges, data en tijd

6 hoorcolleges van dinsdag 27 oktober t/m 1 december 2020, 10.00-12.30 uur

cursusprijs € 174

literatuur

digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 20 oktober

8

De geschiedenis van het Byzantijnse rijk en de Byzantijnse cultuur zijn voor velen een ten onrechte onbekend terrein. In de lange periode vanaf de stichting van de stad door keizer Constantijn (10 mei 330) tot en met de val van Constantinopel op 29 mei 1453, hebben 88 keizers en keizerinnen geregeerd, van wie een zevental ver boven het gemiddelde uitstak en vijf zich schandelijk hebben misdragen, zo blijkt uit vele ooggetuigenverslagen.

De godsdienst, voor de Byzantijnen een wezenlijk onderdeel van hun cultuur, wordt gekenmerkt door concilies, ketterijen en conflicten (denk aan het iconoclasme of de beeldenstorm). Uit de Byzantijnse literatuur blijkt een hang naar traditie én het eigene, dat vooral in de religieuze geschriften en kerkgezangen tot uitdrukking komt. We bekijken ook het schoolsysteem, met klassieke vakken als welsprekendheid en wijsbegeerte. Tot slot zien we Byzantijnse kunst, de kenmerken ervan, de indeling in periodes en vooral de betekenis en speciale plaats van de iconen.

Drs. Hein van Dolen heeft een groot aantal publicaties op zijn naam staan, zoals de veelgeprezen vertalingen van het werk van Herodotos, Aristophanes en Sophokles.

aantal colleges, data en tijd

5 hoorcolleges van woensdag 11 november t/m 9 december 2020, 10.30-13.00 uur

cursusprijs

€ 152 (inclusief syllabus)

literatuur

gedrukte syllabus

uiterste aanmelddatum 28 oktober

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Leergang Nederlandse geschiedenis

Cursus geschiedenis

Nederlandse geschiedenis in Europese context III, 1800-heden

Nederland in de Tweede Wereldoorlog

In de achttiende eeuw verloor de Nederlandse republiek haar leidende economische, politieke en culturele positie, terwijl in Engeland en Frankrijk juist een ongekende economische en culturele bloei inzette. Aan de hand van chronologische en thematische aspecten krijgt u zicht op de moderne geschiedenis van Nederland: de opkomst van de moderne samenleving, de Bataafs-Franse tijd en de mislukte poging om na 1813 een groot Koninkrijk der Nederlanden gestalte te geven. De liberale staatsvorm brak na 1848 door, economische opbloei volgde vanaf 1870 en de Nederlandse wetenschap maakte rond een tweede gouden eeuw door. Na de Eerste Wereldoorlog, de grote depressie en de Tweede Wereldoorlog volgden ontzuiling en diep ingrijpende economische en culturele veranderingen. Hoe is de Nederlandse samen­leving veranderd en in welke opzichten sloten inter­nationale ontwikkelingen hier wel of juist niet op aan?

In het voorjaar van 2020 is ’75 jaar bevrijding’ herdacht.

Inmiddels zien we enorme verschillen tussen de visies op de bezetting (1940-1945) die in de loop der jaren sinds 1945 in zwang zijn geweest. In deze cursus zullen de concurrerende visies worden gewogen tegen hun historische achtergrond. Waar staan we nu? Hoe moet de bezettingstijd, waarin verzet en collaboratie soms dicht bij elkaar lagen, worden beoordeeld? Sowieso geldt dat ‘alle geschiedenis contemporaine geschiedenis is’: geen enkele visie staat los van haar historische context.

Wij zullen ons zowel bezighouden met wat de historici verbindt als met wat hen verdeelt en zal blijven verdelen. Hoe speelt de moraal mee? En wiens moraal?

Hoe filteren we een subjectieve interpretatie uit objectieve interpretaties en vice-versa? Aan de orde komen de belangrijkste publicaties over de bezettingstijd, voor zover van belang voor de identificatie van concurrerende visies, en hun plaats in de tijd.

Dr. Hans de Waardt is historicus en universitair docent aan de Vrije Universiteit Amsterdam, gespecialiseerd in vroeg­moderne geschiedenis.

Prof. dr. Doeko Bosscher is emeritus hoogleraar geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen.

aantal colleges, data en tijd

5 hoorcolleges van woensdag 23 september t/m 28 oktober 2020 (m.u.v. 14 oktober), 10.00-12.30 uur

10 hoorcolleges van zaterdag 26 september t/m 12 december 2020 (m.u.v. 17 en 31 oktober), 11.00-13.30 uur

cursusprijs € 290

literatuur

suggesties volgen gedurende de cursus

uiterste aanmelddatum

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

€ 149 (inclusief reader)

literatuur

gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 9 september

21 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

9

Leergang Internationale Betrekkingen

Leergang Westerse muziekgeschiedenis

Internationale betrekkingen I – Van Eurazië tot Ancien Régime

Muziekgeschiedenis VII – Muziek uit de 20e en 21e eeuw

Wat hebben de val van Constantinopel, de slag bij Waterloo, of de Russische Revolutie te maken met de wereld van vandaag? De Leergang Geschiedenis der Internationale Betrekkingen (IB) analyseert in vier cursussen hoe de huidige wereldpolitiek tot stand is gekomen. Naast veldheren en diplomaten spelen ook ondernemers hun rol, alsmede volksverhuizers, profeten, ontdekkingsreizigers en wereldbestormers.

IB gaat over ambities en trauma’s van veroveraars, maar ook over uitbreiding van handel en kapitaal, triomf en verval van islam en christendom, groei en crisis der democratie… Bovenal is het een zoektocht naar hoe staten en volken met elkaar leerden samen­ leven. In dit eerste deel beginnen we met de opkomst van Eurazië en van Europa en eindigen met de winnaars en verliezers in het Europa van het Ancien Régime.

Prof. dr. Peter Demant, historicus, is gespecialiseerd in het Midden-Oosten, was als onderzoeker verbonden aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en doceerde Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van São Paulo, Brazilië. Zie ook hovo.vu.nl/leergangen.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van woensdag 23 september t/m 2 december 2020 (m.u.v. 21 oktober), 13.30-16.00 uur

cursusprijs

€ 314 (inclusief reader)

literatuur

gedrukte reader, digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 9 september

10

Het bestaande tonaliteitstelsel heeft begin twintigste eeuw zijn langste tijd gehad. Componisten zoeken naar nieuwe klankwerelden en toonstelsels, waarbij expressie en gevoel in onconventionele structuren worden gegoten. Avant-gardisten als Richard Strauss, Schönberg, Debussy en Stravinsky baseren hun composities op nieuwe, niet altijd gewaarde principes. Na de Eerste Wereldoorlog volgen de sub-stromingen elkaar snel op, beïnvloed door jazz (Gershwin), volksmuziek (Bartók), natuurelementen (Messiaen) en oude muziek (Pärt), maar ook door de komst van radio en grammofoonplaat. De Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog drukken hun stempel op de muzikale ontwikkelingen.

In deze cursus: Impressionisme en Expressionisme, neoclassicisme, serialisme, minimal music, citaatmuziek, elektroakoestische muziek, neo-tonaliteit en hedendaagse trends, geïllustreerd met beeld- en geluids­ fragmenten van de beste uitvoeringen van deze tijd.

Drs. Frans Jansen (musicoloog) is gespecialiseerd in muziek uit de periode 1600-1800. Deze leergang (zie hovo.vu.nl/leergangen) ontwikkelde hij speciaal voor HOVO.

aantal colleges, data en tijd

8 colleges van donderdag 1 oktober t/m 26 november 2020 (m.u.v. 15 oktober), 13.30-16.00 uur

cursusprijs € 232

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + website

uiterste aanmelddatum 23 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Cursus muziek

Cursus muziek

Vormleer en analyse II – de sonatevorm

Arvo Pärt, Minimal Music en Nieuwe spiritualiteit

Muzikale vormleer is bedoeld voor wie goed noten kan lezen en de muzikale vorm wil begrijpen: we analyseren de sonatevorm, de meest complexe van de vormen in de klassieke muziek. Enerzijds omdat de ze de meest omvangrijke vorm is, maar vooral omdat de sonate­vorm culmineert in tonale contrasten. In de loop van de decennia in de tweede helft van de achttiende eeuw zijn componisten echter verschillend met de uitgangspunten ervan omgegaan. Ook Beethoven ging in de eerste decennia van de negentiende eeuw vrij om met de hem aangereikte erfenis. Het gevolg is dat de sonatevorm in tal van verschijningsvormen voorkomt.

Aan de hand van pianosonates van Haydn, Mozart en vooral Beethoven wordt de ontwikkeling van de sonatevorm uiteengezet, waarna u zelf verschillende delen uit sonates van Beethoven kan gaan analyseren, die tijdens de colleges klassikaal worden besproken.

‘The Criterion must be humility’. Al jaren achtereen is de Estse componist Arvo Pärt (*1935) de meest gespeelde eigentijdse klassieke componist. In zijn werk komen twee belangrijke stromingen in de hedendaagse muziek bij elkaar. De eerste is de Amerikaanse trend van Minimal Music, die ontstond als protest tegen de complexiteit van naoorlogse compositietechnieken.

De inspiratie door Oosterse meditatietechnieken zorgen voor een meditatief karakter. Pärts werk wortelt echter onmiskenbaar in de christelijke traditie en vormt daardoor bestanddeel van wat wel Nieuwe spiritualiteit wordt genoemd. Net als Olivier Messiaen, Sofija Gubajdulina (*1931), Galina Grigorjeva en James McMillan haalt Pärt zijn inspiratie uit de Bijbelse-christelijke traditie.

We verkennen werken van Arvo Pärt vanuit deze twee invalshoeken en vergelijken ze met die van andere representante componisten uit deze stromingen.

Dr. Marcel S. Zwitser studeerde muziektheorie en muziekwetenschap en promoveerde in 2012 aan de Universiteit Utrecht op een interdisciplinair onderzoek historische theologie en muziekwetenschap naar de invloed van de lutherse pneumatologie op Johann Sebastian Bach.

Dr. Marcel S. Zwitser studeerde muziektheorie en muziekwetenschap en promoveerde in 2012 aan de Universiteit Utrecht.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van dinsdag 29 september t/m 15 december 2020 (m.u.v. 20 oktober en 24 november), 10.30-13.00 uur

cursusprijs

€ 295 (inclusief syllabus)

literatuur

gedrukte syllabus

uiterste aanmelddatum

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van dinsdag 29 september t/m 15 december 2020 (m.u.v. op 20 oktober en 24 november), 14.00-16.30 uur

cursusprijs

€ 296 (inclusief syllabus)

literatuur

gedrukte syllabus

uiterste aanmelddatum 15 september

15 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

11

Cursus muziek

Cursus letteren

De monumentale symfonieën van de negentiende eeuw

Johann Wolfgang Goethe: Sturm und Drang – Klassik – Faust

In zes luistercolleges behandelen we de grote roman­ tische symfonieën van de negentiende eeuw: hun ontstaansgeschiedenis, de artistieke drijfveren van de componist, maar vooral ook de vormgeving van deze gigantische architectonische muzikale bouwwerken.

Dit alles met live illustraties op de vleugel. college 1 Beethoven (1800/1824) – Symfonieën 1-9 college 2 Berlioz (1830) – Symphonie fantastique college 3 Mendelssohn (1840) – Symfonie Nr. 2 Lobgesang college 4 Bruckner (1875) – Symfonie nr. 5 Fugen­symphonie college 5 Brahms (1885) – Symphonie 4 in e mineur college 6 Mahler (1885/1910) – Symfoniën 1-10

Drs. Jan Ezendam studeerde vanaf 1972 piano, orkestdirectie, theorie en compositie aan de conservatoria van Maastricht en Luik. Hij is verbonden aan het Maastrichts conservatorium als docent theoretische vakken, arrangeren en ensembleleiding.

aantal colleges, data en tijd

6 colleges op vrijdag 27 november, 4 en 11 december 2020, 8, 15 en 22 januari 2021 van 13.30-15.45 uur

cursusprijs € 174

uiterste aanmelddatum

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) geldt als de grootste naam uit de Duitse literatuur. Hij heeft in alle literaire genres geschitterd: van Die Leiden des jungen Werther en talrijke korte gedichten tot de groots opgezette tragedie Faust. Zijn werken laten een verheven mensbeeld zien (de ‘Weimarer Klassik’), gericht op de fundamentele eenheid van God, natuur en de mens.

Maar ook schrijft Goethe dikwijls ironisch, soms zelfs cynisch: het beroemdste voorbeeld hiervan is de duivel Mephistopheles in Faust. Vanwege zijn virtuoze taal en menselijk-filosofische diepgang wordt Goethe nog steeds gelezen, maar hoe goed kent u deze schrijver en zijn werk?

Drs. Michiel Hagdorn is literatuurwetenschapper. Hij doceert sinds 1997 aan meerdere HOVO-instellingen Duitse literatuur, muziek en (cultuur-)geschiedenis.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van dinsdag 22 september t/m 1 december 2020 (m.u.v. 20 oktober), 13.30-16.00 uur

cursusprijs

€ 302 (inclusief syllabus)

literatuur

boeken (zie hovo.vu.nl) + gedrukte syllabus

uiterste aanmelddatum 8 september

20 november

12

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Cursus letteren

Cursus letteren

Shakespeare’s Othello

Samuel Beckett – de laatste grote Modernist

De grote generaal Othello is heimelijk getrouwd met Desdemona, de jonge dochter van een vooraanstaand Venetiaanse senator. Othello is een zwarte man en Desdemona een blanke vrouw, wat in zijn tijd als ongepast werd beschouwd. Direct na het huwelijk wordt Othello naar Cyprus gestuurd vanwege een mogelijke oorlog. Daar raakt hij in de ban van zijn vaandrig Iago die hem wijsmaakt dat Desdemona niet trouw is. Wat volgt is bloedstollend. Othello wordt beschouwd als een van de beste stukken van Shakespeare, dat niettemin zeer sterke gevoelens oproept. Grote thema’s als trouw versus ontrouw, seksualiteit, racisme (of juist niet), vrouwelijkheid en mannelijkheid maken het stuk nog steeds relevant. Het wordt al eeuwenlang vaak opgevoerd op alle continenten, al dan niet in bewerking.

In de cursus lezen we naast Othello enkele andere (korte) teksten. De aandacht gaat vooral uit naar Shakespeare’s virtuoze taalgebruik.

Wat gebeurt er als er niets gebeurt (of niets lijkt te gebeuren)? Die vraag komt bij Samuel Beckett steeds terug. Zijn eerste roman Murphy heeft nog een min of meer traditionele plot, maar in de beroemde trilogie (Molloy, Malone Dies en The Unnamable) en in zijn latere werk draait het steeds meer om de vraag wat er nog gezegd kan worden als alles al gezegd is – of lijkt te zijn.

In zowel Mercier and Camier en het beroemde toneelstuk Waiting for Godot gaat het om een tweetal personen die ‘iets’ doen zonder te weten waarom. Mercier en Camier ondernemen een reis zonder te weten waarheen en waarom, terwijl ze onderwijl allerlei bizarre avonturen beleven. In Waiting for Godot – waarmee Beckett definitief doorbrak – wacht een vergelijkbaar tweetal op iemand, zonder te weten waarom en zonder te weten wat er zou volgen na een ontmoeting. Zes werken, getypeerd door een rijke mix van bizarre, tragische en komische elementen.

Drs. Ron Hoffman studeerde Engelse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam en was enige tijd verbonden aan het James Joyce instituut.

Drs. Ron Hoffman studeerde Engelse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam en was enige tijd verbonden aan het James Joyce instituut.

aantal colleges, data en tijd

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

cursusprijs

literatuur

literatuur

uiterste aanmelddatum

uiterste aanmelddatum

10 colleges van maandag 21 september t/m 30 november 2020 (m.u.v. 12 oktober), 13.30-16.15 uur

€ 302 (inclusief syllabus)

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte syllabus

14 september

10 colleges van donderdag 24 september t/m 3 december 2020 (m.u.v. 15 oktober), 13.30-16.15 uur

€ 302 (inclusief syllabus)

genoemde werken (zie hovo.vu.nl) + gedrukte syllabus

17 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

13

Cursus letteren

Cursus letteren

Odessa, parel van de Zwarte Zee

Literatuur en geneeskunde: Moderne plagen

‘De Parel van de Zwarte Zee’ is de koosnaam voor de zuidelijke, kleurrijke, kosmopolitische én literaire stad Odessa. De dichter Poesjkin bezong haar op luchtige en spottende wijze in Jevgeni Onegin. Veel literaire personages beleefden hun avonturen in Odessa, van Benja Krik, de koning van de bandieten uit het joodse getto Moldavanka, die zijn dikke, schele zuster met succes uithuwelijkt, tot Ostap Bender, de Grote Combinator, die alles in het werkt stelt om de geheime miljoenen roebels van een zich keurig voordoende sovjetbureaucraat te stelen. Beroemde schrijvers als Babel, Petrov, Paustovski, Boenin en Alejchem hebben bijgedragen aan het caleidoscopische literaire beeld van Odessa. Deze cursus biedt een kennismaking of ‘her’-kennismaking met het werk van negentiende- en twintigste-eeuwse Russische schrijvers die in hun werk de stad Odessa tot leven brengen. Zo krijgt u niet alleen een beeld van de literatuur en de schrijvers, maar ook van de stad zelf.

Drs. Judith Janssen studeerde Slavische Taal- en Letterkunde in Utrecht, Amsterdam en Moskou.

Ze werkt onder meer als docent en reisleider.

aantal colleges, data en tijd

4 colleges van vrijdag 13 november t/m 4 december 2020, 10.30-13.00 uur

cursusprijs € 128

literatuur

digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum

Nog steeds wordt de mensheid met plagen overspoeld.

In deze cursus bespreken we verhalen en romans waarin een aantal moderne plagen centraal staan: kanker, dementie en AIDS. Wat kenmerkt deze plagen? Juist in romans zien we niet alleen de ziekte, maar ook de patiënt. We bespreken de volgende werken: Kanker: Carson McCullers Klok zonder wijzers; Lars Gustafson De dood van een Imker; Christa Wolf Nadenken over Christa T. en Marie Kessels De god met de gouden ballen.

Dementie: Jonathan Franzen Mijn vaders hersenen; F Starik Klaar; Gerbrand Bakker Boven is het stil.

AIDS: Frans Kellendonk Mystiek lichaam; Edmund White De afscheidssymfonie; Colm Toibin Het lichtschip van Blackwater en Rebecca Makkai Een stralende toekomst.

Prof. dr. Arko Oderwald is werkzaam bij de afdeling Huisarts en Ouderengeneeskunde van Amsterdam UMC, locatie VUmc. Hij geeft al jaren cursussen op het gebied van literatuur en geneeskunde.

Voor meer informatie: literatuurengeneeskunde.nl.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van vrijdag 18 september t/m 27 november 2020 (m.u.v. 6 november), 13.30-16.30 uur

cursusprijs € 290

literatuur

de hierboven genoemde romans

uiterste aanmelddatum 11 september

30 oktober

14

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Cursus filosofie

Cursus filosofie

Nederland als bakermat van de Verlichting Spinoza, Koerbagh en Bekker

Tussen essentie en existentie Denken over ons bestaan in de wereld

De zeventiende en de achttiende eeuw staan bekend als het tijdperk van de Verlichting. In deze periode van nieuwe mondigheid en emancipatie daagden Verlichtingsdenkers de aloude filosofische en religieuze denkbeelden en zienswijzen voor het gerechtshof van de rede. Zij uitten scherpe kritiek op de rol van traditionele wijsgerige, kerkelijke en politieke autoriteiten, en benadrukten het belang van vrijheid, tolerantie en autonomie. De Verlichting wordt sindsdien beschouwd als de kraamkamer van moderne westerse waarden.

De toen ontwikkelde ideeën zijn onverminderd relevant en actueel. Volgens de gerenommeerde Engelse historicus Jonathan Israël fungeerde de Republiek der Nederlanden als bakermat en gidsland. We belichten drie Nederlandse denkers van wie de invloed op het ontstaan en de ontwikkeling van de Verlichting moeilijk kan worden overschat: Baruch Spinoza (1632-1677), Adriaen Koerbagh (1633-1669) en Balthasar Bekker (1634-1698).

Drs. Arend Klaas Jagersma studeerde filosofie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en werkt(e) als onderzoeker en docent.

aantal colleges, data en tijd

3 colleges op dinsdag 17 november, 8 en 15 december 2020, 13.30-16.00 uur

cursusprijs € 87

literatuur

zie hovo.vu.nl

uiterste aanmelddatum

Vragen als ‘Wie ben ik?’, ‘Wat is mijn rol in de wereld?’ en ‘Wat is mijn verantwoordelijkheid?’, zijn leidende vragen voor existentie-filosofen. Aan de hand van de voorlopers hiervan (Kierkegaard en Nietzsche), romans (Sartre’s Walging en Camus’ De Pest) en filosofen als De Beauvoir, De Unamuno, Zambrano en Foucault kijken we naar de betekenis van dit denken voor ons leven nu.

Wat blijft er over van die existentiële waarden van ons, onze individualiteit en onze eigen verantwoordelijkheid?

De wereld waarin we ons bewegen wordt steeds digitaler… maar wie zijn wij aan het worden en waar blijven wij zelf eigenlijk? De docent presenteert het thema en de vraag van elk college aan de hand van een filosofische inleiding en een verheldering en verdieping door middel van tekstfragmenten en voorbeelden uit de literatuur en kunst. Dat maakt deze colleges geschikt voor deelnemers die vanuit meer dan één perspectief willen kijken naar zichzelf en de wereld.

Drs. Katja Rodenburg is filosoof, tentoonstellingen-­ curator en leiderschapsadviseur.

aantal colleges, data en tijd

8 colleges van woensdag 30 september t/m 25 november 2020 (m.u.v. 21 oktober), 13.30-16.00 uur

cursusprijs € 232

literatuur

digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 23 september

10 november

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

15

Cursus filosofie

Cursus filosofie

Hannah Arendt, Het leven van de geest Deel I – Denken en willen

De utopie van de vrije markt – een filosofische beschouwing van Atlas shrugged.

In haar laatste werk keert Hannah Arendt terug naar de vraag: Wat is denken? En vooral vraagt ze zich af: ‘Wat zou denken moeten zijn, om een gereedschap te kunnen vormen om moreel te handelen?’ In drie boeken heeft ze deze vragen uitgewerkt: wat is de rol van het denken (Denken); welke invloed heeft willen (Willen) en hoe komt het oordelen tot stand (Oordelen)?

In twee los van elkaar te volgen, maar aan elkaar gerelateerde cursussen, in 2020 en 2021 volgen we de analyses van Arendt en plaatsen die in een hedendaagse context. Deel I betreft denken en willen. Arendts analyses gaan altijd om mensen in meervoud, levend in een netwerk van betrekkingen, terwijl moraliteit juist steeds vertrekt vanuit individueel denken, willen en oordelen.

Daar ligt ook de persoonlijke verantwoordelijkheid die het netwerk van betrekkingen schraagt.

Drs. Petra Bolhuis studeerde filosofie (afstudeerscriptie over Arendt en Foucault) en orthopedagogiek. Ze heeft sinds 2002 een eigen bedrijf Maieutiek en geeft al geruime tijd cursussen voor HOVO.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van maandag 28 september t/m 7 december 2020 (m.u.v. 19 oktober), 10.30-13.00 uur

cursusprijs € 290

literatuur

Drs. Petra Bolhuis studeerde filosofie en orthopeda­ gogiek en geeft geruime tijd cursussen voor HOVO. Ze heeft sinds 2002 een eigen bedrijf Maieutiek en geeft al geruime tijd cursussen voor HOVO.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van maandag 28 september t/m 7 december 2020 (m.u.v. 19 oktober), 13.30-16.00 uur

cursusprijs € 290

boek (zie hovo.vu.nl) + verdiepend digitaal studie­ materiaal

literatuur

uiterste aanmelddatum

uiterste aanmelddatum

21 september

16

De bestseller van Ayn Rand Atlas shrugged (Atlas in staking/De kracht van Atlantis) is verplichte kost voor iedereen die zicht wil krijgen op het mens- en wereld-­ beeld achter het neoliberalisme. Hoewel van veel kanten kritiek klinkt op het neoliberalisme, hebben mensen zelden kennis genomen van het gedachtegoed van Rand.

Dit terwijl het vrijemarktdenken de politiek van landen en hele werelddelen heeft vormgegeven, met adepten als Thatcher, Trump, Friedman en Greenspan. Welke verleiding gaat ervan uit, en op welke problemen dacht het een antwoord te geven? En wat zijn de onbedoelde en onverwachte effecten ervan? Aan de hand van De utopie van de vrije markt (Hans Achterhuis), die Rand veelvuldig citeert, gaan we in op de rol van utopie of distopie, op kapitalistisch denken (aan de hand van Locke, Smith, Marx en Keynes) en op de realisering en ontsporing van de vrije markt (Piketty, Raworth, Bregman).

boek (zie hovo.vu.nl) + verdiepend digitaal studie­materiaal

21 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Cursus filosofie

Cursus filosofie

Filosofie van ruimte en tijd

Oosterse filosofie: van Veda’s tot Zen

Ons leven speelt zich af in ruimte en tijd. Maar wat zijn ruimte en tijd eigenlijk? Waaruit komen ze voort?

Bestaan ze onafhankelijk van de dingen en hoe ervaren wij ruimte en tijd? Het is een van de grote kwesties uit de filosofie. In de klassieke oudheid werd het thema benaderd vanuit de tegenstelling tussen eeuwigheid en tijd, tussen zijn en worden (Parmenides, Aristoteles, Plotinus, Augustinus). In vroegmoderne discussie werd de vraag: Zijn ruimte en tijd absoluut (Newton) of zijn ze er pas als er dingen zijn (Leibniz)? Of zijn ruimte en tijd subjectieve aanschouwingsvormen (Kant)? De moderne analytische filosofie borduurt hier op voort, maar er is nog een perspectief, vanuit de ervaring: kunnen de fysische en de fenomenologische tijd met elkaar geïntegreerd worden (Husserl, Heidegger, oosterse denkers als Dogen en Masoa Abe)? We sluiten af met een poging ruimte, tijd en bewustzijn in samenhang te doordenken.

Drs. Arnold Ziegelaar studeerde wijsbegeerte aan de Universiteit Leiden en is docent in het hoger onderwijs.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van maandag 28 september t/m 7 december 2020 (m.u.v. 19 oktober), 18.30-21.00 uur

cursusprijs

Wilt u kennismaken met de toonaangevende filosofische stromingen uit India, China en Japan? Deze reeks begint bij de vedische traditie uit India en de filosofische scholen van het hindoeïsme. Hoe verklaren zij het bestaan van de kosmos? Wat is hun kijk op leven en dood? Karma, reïncarnatie en verlichting staan centraal, begrippen waaraan de Boeddha later een eigenzinnige draai gaf.

De boeddhistische filosoof Nagarjuna stelde dat ‘leegte’ de ware aard van de mens én van het universum is.

De Chinese denker Confucius was vooral aards en praktisch. Zijn gedachtegoed is dé sleutel tot begrip van de Chinese samenleving en politiek. Ook het taoïsme komt uit China: de poëtische teksten van Laozi en Zhuangz propageren innerlijke vrijheid en harmonie van mens en natuur. Tot slot maakt u kennis met het Chinese en Japanse zen-boeddhisme en met de raadsel­achtige zen-paradoxen (koans). Van grote invloed op zen waren Huineng uit China en Dogen uit Japan.

Drs. Victor Melenhorst studeerde Chinese filosofie en taal in Amsterdam, Leiden en Peking. Hij studeerde, woonde en werkte geruime tijd in China.

aantal colleges, data en tijd

€ 305 (inclusief syllabus)

10 colleges van donderdag 24 september t/m 3 december 2020 (m.u.v. 22 oktober), 13.30-16.00 uur

literatuur

cursusprijs

uiterste aanmelddatum

literatuur

gedrukte syllabus + digitale hand-outs

14 september

€ 298 (inclusief reader)

gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 10 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

17

Cursus religie

Leergang Psychologie

Christendom in beeld – kerkelijke kunst door de eeuwen heen

Psychologie II – Persoonlijkheidsleer (1)

Wat zegt kerkelijke kunst over historische gebeurtenissen? Veel! Beelden en beeltenissen tonen de hele (kerk)geschiedenis. Zo zijn in de catacomben in Rome veel reddingsvoorstellingen te zien, begrijpelijk in het licht van vervolgingen van gelovigen in die tijd. Toen het christendom een geaccepteerde religie werd, vervielen de reddingsverhalen, maar bleven wel dezelfde christusbeelden terugkomen: als leraar, goede herder of zonnegod, maar nu met een duidelijker herkenbaar christelijk sausje. In de loop van de geschiedenis van het christendom zien we de ontwikkelingen in kerkpolitiek telkens terug in de kunst. Zijn er pestepidemieën, dan zien we Jezus met pestbuilen aan het kruis. Bij mogelijke verwarring onder gelovigen (kerkschisma’s), worden de geloofswaarheden weer eens extra onderstreept. Soms zijn beelden illustraties bij de geschiedenis, maar steeds proberen we in het college eigentijdse voorbeelden te geven, waaraan de loop van de kerkgeschiedenis is af te lezen.

Drs. Saskia van Lier is godsdienstwetenschapper, gespecialiseerd in het gebruik van christelijke kunst.

aantal colleges, data en tijd

9 colleges van dinsdag 6 oktober t/m 8 december 2020 (m.u.v. 13 oktober), 10.30-13.00 uur

cursusprijs € 261

uiterste aanmelddatum 30 september

Hoe gaan mensen om met de wereld om hen heen?

Enerzijds doet iedereen dit op zijn of haar eigen, indivi­ duele manier, anderzijds zijn er ook veel overeenkomsten tussen mensen: zo zijn we allemaal ongeduldig wanneer we lang in de rij moeten staan. De persoonlijkheids­ psychologie probeert een antwoord te geven op de vraag: welke psychologische verschillen bestaan er tussen mensen en hoe zijn die ontstaan? Daarnaast bestudeert dit brede vakgebied van de psychologie de vraag wat de bouwstenen van persoonlijkheid zijn.

In deze cursus maakt u kennis met de belangrijkste theorieën en inzichten in de persoonlijkheidspsychologie, beginnend met basisbegrippen als dimensie, trek, gewoonte en toestand. Vervolgens gaan we persoonlijkheid bekijken vanuit een humanistisch, een evolutionair-­ psychologisch en een longitudinaal perspectief. Wie gedrag wil begrijpen ontkomt niet aan de persoonlijkheid als belangrijke determinant van gedrag.

Dr. Andreas Wismeijer heeft psychologie gestudeerd aan Tilburg University (TiU), promoveerde hier op geheimhouding en werkt als onderzoeker en docent. (zie ook hovo.vu.nl/leergangen).

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van dinsdag 22 september t/m 1 december 2020 (m.u.v. 20 oktober), 10.00-12.15 uur

cursusprijs € 290

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 15 september

18

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Cursus natuurkunde

Cursus natuurkunde

Kwantumfysica voor niet-fysici

Van atoom tot kosmos

Begin twintigste eeuw kantelde het beeld van de natuurkunde – de Newton-mechanica – dramatisch, met publicaties van Planck, Bohr, Einstein, De Broglie, Schrödinger, Heisenberg en vele anderen. De kwantum­ fysica werd geboren, vormgegeven en toegepast.

Schrödinger formuleerde zijn ‘tegelijk dode en levende kat in de doos’-paradox. Van de bekende fysicus Richard Feynman deed de uitspraak: ‘Iedereen die zegt dat hij kwantumfysica begrijpt, begrijpt er niets van’. Dat klinkt nogal ontmoedigend, maar de toepassingen van de kwantumfysica zijn niet meer weg te denken uit de samenleving: de transistor, de laser, de led, de computer, het internet, kwantumcryptografie, kwantum­biologie… Ook wie geen exacte achtergrond heeft wil de basis van de kwantummechanica begrijpen.

Voor hen is deze cursus bedoeld. In zes colleges gaan we van Newton en Galilei naar de meest recente experimenten in de kwantumfysica.

Ir. Paul J. van Leeuwen MSc. is afgestudeerd in de technische natuurkunde aan de TU Delft, was werkzaam als docent en is gefascineerd door de kwantumfysica en haar betekenis.

aantal colleges, data en tijd

6 colleges van woensdag 30 september t/m 11 november 2020 (m.u.v. 21 oktober), 13.30-16.00 uur

cursusprijs € 184

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte syllabus

uiterste aanmelddatum 16 september

Materie, energie, ruimte, tijd en kracht zijn elementaire concepten uit de natuurkunde. Het prachtige en krachtige aan natuurkunde is dat we deze concepten niet alleen in het dagelijks leven tegenkomen, zoals bij een vallende appel, het klimaat of de energieproblematiek, maar dat het precies dezelfde concepten zijn die de bewegingen en krachten tussen de elementaire bouwstenen van de materie beheersen, net als de bewegingen en krachten in de kosmos. Die veelzijdigheid van de concepten manifesteert zich als we ze inpassen in het juiste raamwerk van de klassieke mechanica, de kwantummechanica, de relativiteitstheorie of een combinatie van de laatste twee, de kwantumveldentheorie. Deze cursus gaat in op de concepten achter krachten, deeltjes, ruimte en tijd en de rol van symmetrieën, van leptonen tot neutrino’s, van Higgsvelden tot supersummetrie... De onderwerpen vindt u, per college, op hovo.vu.nl.

Prof. dr. Piet Mulders is (emeritus) hoogleraar Theore­tische Natuurkunde aan de Vrije Universiteit (VU) en betrokken bij het Nationale Instituut voor Subatomaire Fysica (Nikhef).

aantal colleges, data en tijd

7 colleges van donderdag 1 oktober t/m 19 november 2020 (m.u.v. 22 oktober), 13.15-15.45 uur

cursusprijs € 203

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 24 september

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding

19

HOVO Extra - voor alle leeftijden HOVO Extra is een gevarieerd programma van studiedagen, lezingen en een kindercollege.

Geen cursussen, maar eenmalige ‘kennisclips’ over actuele, spraakmakende of historische onderwerpen.

Voor iedereen die zin heeft in nieuwe kennis, want uniek aan dit programma is dat iedereen mag meedoen, ook deelnemers jonger dan vijftig. U kunt dus samen met jongere familieleden of vrienden inschrijven!

Wat kunt u verwachten van HOVO Extra?

■ ■

■ ■

■

■

Voor deelnemers van alle leeftijden Kindercollege voor (groot)ouders en klein­kinderen Eenmalige lezingen Studiedagen: de Dag van de Kennis op 14 november Inclusief koffie/thee en bij studiedagen een lunch Los te volgen: inschrijven per activiteit tot één week van tevoren

Online themacollege Politicologie Battle for the White House 2020: Trump of Biden?

Een keiharde strijd om het Witte Huis: nog 4 jaar Trump of toch Biden? Wat/Wie motiveert de Amerikaanse kiezer? Wiens belangen zitten achter $$$ campagnegeld? Welke staten zijn waarom cruciaal voor de victorie? Tanja Groenendijk-de Vos, MA, is Amerikanist en praat u bij.

Datum en tijd: 9 oktober 2020 van 13.30-16.00 uur

Op de volgende pagina’s vindt u een korte omschrijving van de HOVO Extra activiteiten.

Voor uitgebreide informatie over de docent, onderwijsvorm, kosten en inschrijving: kijk op hovo.vu.nl/extra.

Training Mindfulness

Fit bij het Sportcentrum VU

Wist u dat u ook kunt sporten bij de VU? Op het Sportcentrum van de VU, op Uilenstede, kunt u desgewenst een beweegtest doen die inzicht geeft in uw eigen fysieke mogelijkheden en een beweegprogramma waar de eigen doelstelling wordt nagestreefd. Drie maanden onbeperkt sporten, inclusief test, begeleiding en beweegschema kost € 125,-.

Zie sportcentrum.vu.nl

20

Meer rust en zelfbewustzijn door meditatie Mindfulness combineert diverse meditatietechnieken met inzichten uit de hedendaagse psychologie en leert u om te gaan met de lastige kanten van het leven, zoals stress, ouder worden, gepieker, onzekerheid en ziekte.

De training is interessant voor iedereen die wil leren mediteren en bewuster in het leven wil staan. Drs. Victor Melenhorst is filosoof en gediplomeerd mindfulnesstrainer. Kijk voor meer informatie over data en prijs op ithakaworks.nl/hovo. Startdatum 28 september 2020.

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

14 november – Dag van de kennis Op 14 november organiseert HOVO de Dag van de kennis: drie studiedagen én een HOVO-kindercollege op de VU, in ruime collegezalen, met indien nodig live streaming voor de thuisblijvers.

Studiedag Filosofie

Studiedag Geschiedenis

De spirituele mens

Adolf Hitler: Tussen waan en werkelijkheid

Zelfs in tijden van voorspoed kan een mens het gevoel bekruipen dat er ‘meer is’: iets waarnaar wij blijven verlangen ook als alles zou moeten kloppen.

Drs. Evert Jan Ouweneel neemt de contouren van dit verlangen, én de reactie erop, vanuit diverse levensbeschouwingen onder de loep.

Al op de eerste pagina van Mein Kampf geeft Hitler aan wat zijn doel is: ruimte voor Duitsland om zich te kunnen meten met de nieuwe ster aan het internatio­ nale firmament, de Verenigde Staten. Vanaf 1933 begint Hitler een imperialistische veroveringsoorlog, gestoeld op een racistische waanideologie. Historicus drs. Dick Salfishberger neemt u mee, aan de hand van de meest recente literatuur!

Studiedag Psychologie

HOVO-kindercollege Kunstgeschiedenis

Hechting: samen veilig

Schijn bedriegt

Hoe wij omgaan met onze sociale wereld wordt beïnvloed door de vroege leerervaringen die wij hebben gehad met onze ouders of verzorgers, oftewel ‘hechting’: de duurzame emotionele relatie tussen een kind en de opvoeders. Deze vroege ervaringen vormen de blauwdruk waarmee wij vervolgens onze sociale relaties vormgeven. Een dag met psycholoog dr. Andreas Wismeijer.

Voor iedereen vanaf vijftig die samen met een of meerdere kinderen (8-12 jaar) komt: Schijn bedriegt.

Kunstenaars zijn soms net tovenaars en kunstwerken als valluiken… Kunsthistoricus drs. Saskia Goddijn verklapt graag een aantal kijk- en kunstgeheimen, laat verrassende dingen zien en nodigt uit om mee te denken over rare raadsels in de kunst.

Meer informatie over de onderwijsvorm, de tijden en de kosten vindt u op hovo.vu.nl/extra

21

Voor wie is HOVO bedoeld?

Aanmelden en algemene voorwaarden

HOVO is voor iedereen vanaf vijftig jaar. Wij geloven in ‘vijftig’ als leeftijd waarop je een zekere algemene ontwikkeling hebt doorgemaakt en waarop behoeften en interesses mogelijk zijn veranderd ten opzichte van ‘vroeger’. Maar niemand is te jong om te leren, dus iedereen die zich door de thematiek en aanpak van HOVO voelt aangesproken is welkom bij het HOVO Extra programma!

Al uw gegevens bij elkaar in MijnHOVO

Het onderwijsniveau is meestal algemeen inleidend en vergelijkbaar met dat van eerstejaarscolleges.

We veronderstellen een algemene ontwikkeling bij de deelnemers, maar specifieke voorkennis is niet nodig, tenzij dit bij de cursusbeschrijving anders staat vermeld.

Kwaliteitsbewaking en evaluatie

HOVO hecht veel waarde aan kwaliteit en uw mening daarover wordt zeer gewaardeerd. Daarom ontvangt u na afloop van de cursus een evaluatieformulier.

De resultaten worden anoniem verwerkt en aan de docent gestuurd. We waarderen het als u er in uw bewoordingen rekening mee houdt dat uw opmerkingen ook onder ogen komen van de docent.

De HOVO-programmacommissie monitort de cursusevaluaties en draagt met aanbevelingen bij aan de kwaliteit van het aanbod.

Uw online MijnHOVO-account biedt voor, tijdens en na afloop van de cursus tal van voordelen. Zo kunt u zelf eenvoudig uw persoonlijke gegevens beheren en de status van uw aanmelding volgen. Kort voor aanvang van de cursus ontvangt u een startmail met alle praktische informatie, zoals het definitieve rooster en de cursuslocatie. Dit wordt ook in MijnHOVO gezet. Eventuele presentaties en ander digitaal studiemateriaal staan overzichtelijk per cursus voor u klaar en bij plaatsing van nieuw materiaal krijgt u per e-mail bericht.

De enige voorwaarde om hiervan te profiteren is een eigen e-mailadres waarmee u een account kunt aanmaken.

Aanmelden: alleen online

Wilt u zich aanmelden voor een cursus? Ga naar de website hovo.vu.nl. Bij iedere cursus vindt u onder de tab Kosten en betaling een knop ‘direct aanmelden’.

Als u nog geen MijnHOVO-account heeft, krijgt u het verzoek deze aan te maken en vervolgens kunt u uw aanmelding voltooien. Na aanmelding krijgt u per e-mail een automatische ontvangstbevestiging.

Zo niet, dan heeft HOVO uw aanmelding niet ontvangen en kunt u het opnieuw proberen. Is uw aanmelding gelukt, dan ziet u de betreffende cursus in MijnHOVO, met de status ‘aangemeld’. Zodra uw aanmelding is verwerkt door een HOVO-medewerker, verandert de status in ‘ingeschreven’, of ‘wachtlijst’. U ontvangt geen apart bewijs van inschrijving per e-mail: u ziet in MijnHOVO of u bent ingeschreven.

Wilt u samen met een bekende een cursus volgen?

Meldt u zich dan op dezelfde dag aan en vermeld in het opmerkingenveld de naam van de persoon met wie u de cursus samen wilt volgen. Wij proberen hier dan zoveel mogelijk rekening mee te houden.

Let op: bij iedere cursus staat een uiterste aanmeld­ datum vermeld. Na deze datum kunnen wij uw aanmelding helaas niet meer verwerken.

Aanmelden wachtlijst

Is de cursus van uw keuze vol, dan kunt u zich soms aanmelden voor de wachtlijst. U kunt zich tegelijkertijd ook voor een alternatieve cursus opgeven. Komt er een plaats vrij in de cursus van uw eerste keuze, dan nemen wij telefonisch contact met u op. Wilt u alsnog hieraan deelnemen, dan kunt u desgewenst uw alternatieve keuze kosteloos annuleren.

22

HOVO AMSTERDAM NAJAAR 2020

Uitval van een cursus of college

Een enkele keer gaat een cursus niet door. Tenzij er sprake is van overmacht (bijvoorbeeld vanwege ziekte) ontvangt u hiervan uiterlijk twee weken voor aanvang van de cursus bericht. Als een college uitvalt, wordt dit in principe ingehaald in de week na het laatste college, op dezelfde dag en tijd.

Betaling via eenmalige machtiging of factuur

U kunt bij uw aanmelding kiezen hoe u wilt betalen: per eenmalige machtiging voor incasso of per factuur.

Bij een eenmalige incasso worden de kosten automatisch afgeschreven rond de startdatum van de cursus.

De factuurkosten bedragen € 25,-. U ontvangt kort voor aanvang een e-mail van HOVO met daarin de betaal­ informatie.

Uw inschrijving annuleren

Uw inschrijving annuleren kan via MijnHOVO. Geen MijnHOVO-account? Dan kunt u ons mailen (hovo@vu.nl).

Indien u ook geen e-mailadres heeft, kunt u schriftelijk annuleren. De annuleringskosten zijn: ■ Vanaf het moment dat uw aanmelding door HOVO is bevestigd tot drie weken voor aanvang: € 25,-.

■ Van drie weken voor de aanvangsdatum tot en met één week voor aanvang: 50% van de cursuskosten.

■ Vanaf zes dagen tot en met de dag voor aanvang: 100% van de cursuskosten.

■ Vanaf de aanvangsdatum is annulering niet meer mogelijk.

In geval u een medische verklaring kunt overleggen, reserveren wij 50% van het cursusgeld voor u gedurende maximaal één volgende cursusperiode.

Korting op het cursusgeld

Is uw bruto jaarinkomen (alleen of gezamenlijk) niet hoger dan € 22.000,-? Dan kunt u in aanmerking komen voor 40% korting op het cursusgeld. Dit geldt voor maximaal één cursus per semester. Deze korting is een gezamenlijke geste van de Stichting Cursisten HOVO-VU en HOVO Amsterdam.

De stichting beoordeelt elke kortingsaanvraag indivi­dueel en op basis van financiële bewijsstukken.

Als financieel bewijsstuk geldt uitsluitend het IB-biljet of het document met het geregistreerd inkomen over het jaar voorafgaand aan het jaar waarvoor de bijdrage gevraagd wordt. Het geregistreerd inkomen kunt u opvragen bij de belastingdienst.

Als u het digitaal aanvraagt (met uw DigiD), print het document dan uit. Vraagt u het bewijsstuk telefonisch aan (0800-0543), dan ontvangt u dit na ongeveer een week. Stuur uw aanvraag uiterlijk drie weken voor aanvang van de cursus, samen met het bewijsstuk, naar: Stichting Cursisten HOVO-VU t.a.v. mevrouw E. Wendel, Nieuwe Passeerdersstraat 124, 1016 XP Amsterdam of naar ewen@xs4all.nl. Heeft u vragen? Mail dan naar mw. E. Wendel, via ewen@xs4all.nl. Meld u daarnaast aan voor de cursus van uw voorkeur (via de website).

Als u recht heeft op korting, wordt het verlaagde bedrag in rekening gebracht. Komt u niet in aanmerking en wilt afzien van deelname, dan kunt u uw aanmelding kosteloos terugtrekken tot een week voor de startdatum.

Uw privacy en verwerking persoonsgegevens

Wij gebruiken uw persoonlijke gegevens voor het verwerken van uw aanmelding en inschrijving, betalings­ doeleinden, identificatiedoeleinden en communicatie over de cursussen (bijvoorbeeld bij uitval van een college), alsook - indien u heeft aangegeven dat u daar toestemming voor geeft - toezending van cursusgidsen of nieuwsbrieven. U kunt deze voorkeuren op ieder moment wijzigen. Indien u langer dan twee jaar geen HOVO-cursussen volgt, verwijderen wij uw gegevens uit ons adresbestand en wordt uw MijnHOVO-account opgeheven. U kunt zich op ieder moment weer aanmelden.

Op hovo.vu.nl vindt u ons volledige privacystatement.

Aansprakelijkheid, klachten en algemene voorwaarden

HOVO Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam zijn niet aansprakelijk voor eventuele gevolgen van onvoorziene wijzigingen van de gegevens in deze cursusgids. Onze complete algemene voorwaarden en onze klachtenregeling vindt u op hovo.vu.nl.

Heeft u geen toegang tot internet, dan kunt u uw klacht schriftelijk indienen bij HOVO Amsterdam.

Beeld- en geluidsopnames

Het maken van beeld- en geluidsopnames wordt niet op prijs gesteld, mede omdat het vaak als storend wordt ervaren door de docent en medecursisten.

23

Vrije Universiteit Amsterdam HOVO Amsterdam De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam T (020) 598 56 69 E hovo@vu.nl W hovo.vu.nl