VVJ - Ossenmarkt 3 - 2000 Antwerpen ∫ P206352 april 2014 ∫ Jaargang 23 nr. 2 ∫ verschijnt 5x per jaar: feb - apr - jun - sep - dec
DROPZONE T I JDSCHRIF T VOOR LOK A A L JEUGDBELEID
A C T UE E L
P08
Geen gemeente is te klein, geen stad te groot om kindvriendelijk te zijn
OP NAAR BETER BELEID
EDITO Ceci n’est pas un Dropzone Dit is de laatste Dropzone voor de verkiezingen van 25 mei. De samenvallende Vlaamse, federale en Europese verkiezingen zullen het beleid van de komende jaren dan ook enorm bepalen. We hopen na deze verkiezingen op ruimte voor kansen en experiment voor kinderen en jongeren. Ja, we walgen wat van controledrift en beteugeling zoals avondklokken, al te strenge GAS-reglementeringen, alcoholverbod tot 18 jaar en andere antisociale trends. En ja, we hopen dat offensief jeugdbeleid morgen kansen heeft. We gaan er van uit dat elke partij dit hoog in het vaandel draagt en zullen hen hier met graagte aan herinneren.
Jeugdambtenaren en hun aanbevelingen voor Vlaamse, federale en/of Europese politici
VVJ koos ervoor geen uitgebreid memorandum te schrijven maar wel om deze Dropzone integraal te wijden aan wat wij en onze achterban belangrijk vinden voor de bovenlokale overheidsniveaus. We hopen dat we net zoals de drie voorbije legislaturen opnieuw een Vlaamse minister voor jeugd mogen verwelkomen. Iemand die over alle beleidsdomeinen heen kijkt en zijn stempel (de stempel van kinderen en jongeren) drukt op het totale beleid.
DOOR E E N L OK A L E B RIL
Hoopvol kijken we 25 mei tegemoet!
04 O V E R V V J
WAT L E E S J E Z O A L I N D E Z E D R O P Z O N E : ∫∫ Jeugdambtenaren met hun aanbeveling voor bovenlo-
27 C O L O F O N
kaal jeugdbeleid vanuit hun expertise (p. 10)
∫∫ Een interview met de voorzitter van de Vlaamse jeugdraad (p. 16)
28 U I T S M I J T E R
∫∫ Inspraakklassiekers gewikt en gewogen (p. 22)
Kaï Van Nieuwenhove directeur VVJ vzw
p.s: Mocht het je ontgaan zijn: VVJ en Karuur zijn één! Meer over de fusie op www.vvj.be/nieuws/vvj-enkaruur-fusioneren 2
Edito
10
Lander Piccart, voorzitter van de Vlaamse jeugdraad
Kindvriendelijk Wetteren en kindvriendelijk Hasselt! A C T UE E L
06
UW GEDACHT
Welk thema leeft in jouw gemeente en in het Vlaanderen van de toekomst? We vroegen het aan 6 jeugdambtenaren en een schepen van jeugd
08
ACTUEEL
14
16
Kindvriendelijke steden en gemeenten Pilootgemeente Wetteren en pilootstad Hasselt doen het zo!
10
08
DOOR EEN LOK ALE BRIL
Welke aanbeveling heb jij voor Vlaamse, federale of Europese politici?
BOVENLOK A AL JEUGDBELEID
Het ABC van VVJ Wat vinden wij belangrijk voor het jeugdbeleid van de toekomst?
21
B E L E ID S PA R T IC IPAT IE
Jeugdraden en jeugdbeleid
Wat zien zij als de grootste uitdaging in het jeugdbeleid de komende jaren?
INTERVIEW
“Geef jongeren kansen” Lander Piccart, voorzitter van de Vlaamse jeugdraad
19 26
16
IN T E R V IE W
JEUGDBELEID IN HET MJP
Jouw droom voor het jeugdbeleid in jouw gemeente Hoe ver staat het met jouw droom van vorig jaar?
6 jeugdambtenaren vanuit hun expertise
Inhoud
3
22
24
B E L E ID S PA R T IC IPAT IE
Inspraak scoort!
Enkele klassiekers gewikt en gewogen! HE T L A AT S T E W O ORD
Wat onthouden zij van deze Dropzone? Onze voorzitter, VVSG, een provinciale jeugddienst en Karuur krijgen het laatste woord!
OVER
V VJ EN K ARUUR FUSIONEREN!
De nieuwe organisatie versterkt het lokale jeugdbeleid via jeugdambtenaar, schepen van jeugd en jeugdraad. Vanaf september 2014 trekken VVJ en Karuur bij elkaar in. De nieuwe organisatie zal zowel vanuit het secretariaat op de Ossenmarkt 3 in Antwerpen als dat op de Sainctelettesquare 19 in Brussel opereren. Karuur en VVJ zetten hun huidige werking dit jaar nog voort en werken intussen achter de schermen aan een geïntegreerde samenwerking tegen begin 2015.
Wordt zeker en vast vervolgd!
Neem voor meer info regelmatig een kijkje op www.vvj.be/fusie_vvj_karuur en hou Lopend Vuur in de gaten.
VVJ?
De Vereniging Vlaamse Jeugddiensten (VVJ vzw) is een ledenorganisatie die lokale besturen ondersteunt in “meer, beter en breder jeugdbeleid”. 302 van de 308 gemeenten zijn lid van VVJ. VVJ ondersteunt enerzijds de jeugdambtenaren met een zeer uitgebreid pakket aan vorming en uitwisseling maar anderzijds nu ook de jeugdraden en de lokale mandatarissen. De schepenen en andere mandatarissen ondersteunt VVJ in nauwe samenwerking met VVSG. Ook op vlak van communicatie heeft VVJ een aanbod voor alle drie de doelgroepen.
Karuur?
Karuur ondersteunt lokale jeugdparticipatie door jeugdraden te versterken in hun rol van adviesorgaan binnen het lokale beleid. Karuur beantwoordt vragen, geeft vorming en zet begeleiding op maat op. Daarnaast wil Karuur kinderen en jongeren ook naast de jeugdraad kansen bieden om mee te bouwen aan het beleid.
Jeugdraden kunnen dus voortaan voor info en advies als vanouds terecht bij Karuur of bij VVJ.
∆
Vragen?
Stel ze aan VVJ Kaï, 03 821 06 03, kvannieuwenhove@vvj.be Stel ze aan Katrien van Karuur, 02 210 61 91, Katrien.Vanhove@karuur.be
4
MEER INFO www.vvj.be • www.karuur.be
ov er v vj
OVER
W W W.KINDVRIENDELIJKESTEDENENGEMEENTEN.BE GEL ANCEERD!
VORMINGSK ALENDER
EEN KINDVRIENDELIJKE S TA D O F G E M E E N T E V E R GROOT DE LEEFBA ARHEID VOOR IEDEREEN Hoe bouw je aan een kind- en jeugdvriendelijke stad of gemeente? De website www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be is er voor lokale besturen die streven naar de realisatie van alle rechten van het kind zoals omschreven in het Kinderrechtenverdrag.
∫ DI 06/05/2014 Verdiepingsmodule lokaal jeugdbeleid ‘vrije tijd’ Dag 2
∫ DO 08/05/2014 2e jaar Opleiding jeugdconsulent Dag 3 – Jeugdruimte
∫ DO 15/05/2014 Basismodule lokaal jeugdbeleid ‘Welzijn & Onderwijs’ Dag 1
∫ DI 20/05/2014 VVJ Antwerpen, VVJ Oost-Vlaanderen
∫ DO 22/05/2014 Op de site vinden steden en gemeenten die kindvriendelijkheid willen verankeren in hun beleid alles om aan de slag te gaan: ∫∫ Visie op kindvriendelijke steden en gemeenten ∫∫ Voorbeelden in Vlaanderen ∫∫ Een toolkit en methodieken om zelf aan de slag te gaan ∫∫ Hoe je het label ‘kindvriendelijke stad’ of ‘kindvriendelijke gemeente’ aanvraagt
VVJ West-Vlaanderen, VVJ Limburg, VVJ Vlaams-Brabant
∫ DI 03/06/2014 Verdiepingsmodule lokaal jeugdbeleid ‘vrije tijd’ Dag 3
∫ DI 10/06/2014
Toolkit De internationale beweging Child Friendly Cities ontwikkelde een toolkit die steden en gemeenten helpt om hun staat van kindvriendelijkheid op te maken en hun strategie voor de komende jaren te bepalen. VVJ vertaalde dit instrumentarium naar de Vlaamse context en in 2012 en 2013 testten een aantal steden en gemeenten de toolkit uit in een door VVJ begeleid traject. Dit traject leidde tot een lijvig rapport en een strategie kindvriendelijkheid op maat voor elke pilootstad of -gemeente. Deze toolkit wordt nu digitaal ontsloten via www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be. Voor alle steden en gemeenten die de staat van hun kindvriendelijkheid willen opmaken en hun strategie kindvriendelijkheid willen bepalen.
Label kindvriendelijke steden en gemeenten
∫ D I 1 7/ 0 6 / 2 0 1 4 3e jaar Opleiding jeugdconsulent Dag 4- Time Management
∫ DO 19 & VRIJ 20/06/2014 Starterstweedaagse
MEER INFO
Aan het concept is ook een label verbonden. Het label erkent steden en gemeenten die via een uitgewerkte strategie werken aan hun kindvriendelijkheid. Wie het label wil halen, legt een portfolio voor aan een jury. UNICEF, Demos, het Europees Netwerk Kindvriendelijke Steden, Hogeschool Gent en een expert lokaal jeugd- en kinderrechtenbeleid beoordelen. Gemeenten die het label willen halen, kunnen op eigen houtje het traject afleggen en het portfolio voorleggen aan de jury. Of ze kunnen de ondersteuning inroepen van VVJ voor de begeleiding van het volledige traject of een onderdeel ervan.
∆
ov er v vj
2e jaar Opleiding jeugdconsulent Dag 4 - de jeugddienst en de toekomst
5
www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be Vragen over de toolkit of het label? Stel ze aan Imke Pichal, ipichal@vvj.be, 03 740 76 44 Een afspraak maken voor meer info over begeleiding bij het traject? Contacteer Koen Steuperaert, ksteuperaert@vvj.be, 03 821 06 04
UW GEDACHT
Welk thema leeft in jouw gemeente en is ook voor het Vlaanderen van de toekomst relevant?
We vroegen het aan 6 jeugdambtenaren en een schepen van jeugd vanuit hun kijk op de praktijk! Tekst: Ellen De Grauwe
Jeroen De Smet
JEUGDDIENST WILLEBROEK “Zijn we “het revolteren” van onze jongeren soms niet te veel aan het beknotten? Iedereen is jong geweest, maar dat lijken we soms te zijn vergeten. 60 % van onze inwoners komt naar de bib.28 % van onze inwoners is van allochtone afkomst. 40 % van onze inwoners doet nooit een praatje met zijn buurtbewoner. Maar iedereen is jong of is dat ooit geweest. Dat is wat ons bindt!”
Kevin Samyn
Yves Janssen
“Inspraak en participatie van kinderen en jongeren. Ze de kans geven en aanmoedigen om bewust mee te denken over het jeugdbeleid in hun gemeente of stad. Want vaak blijkt dat ze vanuit hun leefwereld bijdragen tot belangrijke nieuwe inzichten bij de besluitvorming. Zowel op lokaal als op Vlaams niveau mag de stem van de “ jonge burger” niet onderschat of verwaarloosd worden. En als het echt moet, dan kan af toe eens rebelleren zeker geen kwaad!”
“Rondhangen blijft voor mij een belangrijk thema. Jongeren zoeken en nemen hun plaats in de openbare ruimte, maar helaas loopt dat niet altijd goed. In kleine gemeentes is er vaak geen tijd en/of zijn er geen middelen om hierop in te spelen. Terwijl rondhangende jongeren recht hebben op aandacht. Je moet de straat op kunnen, gelukkig kan en mag ik dit ook doen in Opglabbeek, maar ik moet dan wel heel creatief zijn met tijd.”
JEUGDDIENST INGELMUNSTER
6
uw gedacht
DIENST VRIJE TIJD OPGLABBEEK
UW GEDACHT
Britt Breyne
JEUGDDIENST HERENT
Jef Peeters
JEUGDDIENST SCHILDE “Jongeren kansen bieden om hun eigen ding te doen. De gemeente Schilde wil de laboratoriumfunctie van haar jeugd(werk) versterken. Om jongeren te stimuleren en hen de nodige ondersteuning te bieden zodat ze hun eigen ding kunnen doen in hun eigen directe leefwereld. Creativiteit de vrije loop laten gaan en, zonder al te veel beperkingen, experimentele en vernieuwende initiatieven mogelijk maken. Met een projectmatige aanpak kan een gemeente inspelen op nieuwe tendensen en behoeften, en ook de betrokkenheid van haar jeugd vergroten. Deze visie trekken we ook door in de gemeentelijke vakantieprogrammatie: ruimte voor eigen ideeën, en vooral: er iets mee te doen!”
“Voor een ‘goed’ gelegen dorp nabij de stad en grote invalswegen is de druk hoog om uit te breiden. Dat merken we ook in Herent. Er komen meer mensen en de open ruimte wordt aanzienlijk kleiner. Daarom willen we de komende jaren inzetten op voldoende groene ruimte waar kinderen en jongeren welkom zijn en zichzelf kunnen zijn. We willen een klimaat in de gemeente waar mensen mogen blijven samenkomen zonder dat ze meteen als overlast gezien worden. Dit kan enkel door een gedragen visie en financiële ondersteuning van bovenuit.”
Bert Boelen
PROVINCIALE JEUGDDIENST LIMBURG
Sandra De Roeck
S C H E P E N VA N J E U G D ZOT TEGEM ”Een leefbaar antwoord zoeken op de steeds kleiner wordende ruimte in stad, de versnippering van open ruimte. En tegelijkertijd meer jonge gezinnen aantrekken naar kleinere steden waar nog voldoende groene (speel)ruimte is waar kinderen én ouderen gewoon ‘ jong kunnen zijn’. We moeten inzetten op een geïntegreerde samenwerking met diverse actoren (cultuur, sport, welzijn, kunst, onderwijs, erfgoed,…) en kinderen en jongeren als volwaardige partners behandelen in de uitwerking van je beleid.” uw gedacht
7
“Het Vlaamse jeugdbeleid staat de komende jaren voor de uitdaging om te komen tot een ECHTE verankering van het brede jeugdbeleid op Vlaams, lokaal en provinciaal niveau. Het strategisch meerjarenplan biedt heel wat kansen om werk te maken van breed jeugdbeleid. Alleen leren de eerste indrukken ons dat die op dit moment te weinig benut worden. ‘Jeugd’ zit dikwijls nog op een eilandje. En in financieel moeilijke tijden wordt al snel op jeugdbeleid bespaard. Breed jeugdbeleid hoeft ook niet meer te kosten. Het vraagt dikwijls gewoon een andere manier van denken om in de andere beleidsdomeinen rekening te houden met de noden en behoeften van kinderen en jongeren.”
ACTUEEL
“Geen gemeente is te klein en geen stad te groot om kind- en jeugdvriendelijk te zijn!” Tekst: Ilse Holvoet
Beeld: stad Hasselt, gemeente Wetteren trekkersrol. Ook al zijn het stadsbestuur en het managementteam overtuigd, de uitvoerende ambtenaren moeten er ook de meerwaarde van inzien en eraan meewerken. Het is ook niet de bedoeling om kindvriendelijkheid uit te dragen in concrete projecten, het gaat om een gedeelde visie. Laat je dus niet verleiden om enkele leuke acties op te zetten. Ze kunnen helpen maar mogen niet het enige doel zijn.”
HASSELT Hasselt doorliep het traject kindvriendelijke stad als pilootstad in 2012. We vroegen schepen van jeugd Valerie Del Re en diensthoofd van de jeugddienst Belinda Kimpen hoe het was. Waarom is Hasselt ingestapt in het project? VA L E R I E D E L R E , S C H E P E N VA N J E U G D :
“De motivatie voor het pilootproject kindvriendelijke steden en gemeenten kwam er naar aanleiding van de visitatiecommissie van het stedenfonds op 3 mei 2011. Kindvriendelijkheid werd als ‘toetssteen voor een warme, open samenleving’ door het Hasselts beleid op de agenda geplaatst. De visitatiecommissie formuleerde een aantal aanbevelingen zoals een onderbouwde aanpak van het thema kindvriendelijkheid. Het ideale tijdstip om in te tekenen op de projectoproep van de VVJ.”
Wie was voor jullie cruciaal om mee te hebben in het project? BELINDA KIMPEN, DIENSTHOOFD J E U G D D I E N S T : “De cruciale spelers zijn
het stadsbestuur en het managementteam. Zij moeten betrokkenen - intern en extern aan de stad - overtuigen dat je ‘kindbril’ opzetten een goede toetssteen is voor een verantwoord maatschappelijk beleid. Maar deze visie wordt heel snel geïnterpreteerd als verdediging van ‘het kind’
en niet de bredere samenleving. Het gaat om een specifieke visie die de kernspelers moeten begrijpen en steunen. Een duidelijk engagement van hen is dan ook een minimumvereiste om te starten.”
“Een kindvriendelijk beleid is een beleid dat goed is voor iedereen, het is maatschappijvriendelijk!”
Welke drempels kwam je tegen onderweg?
Waarom zouden jullie aan andere steden en gemeenten aanraden om mee te doen?
B E L I N D A : “De aanbevelingen uit het rap-
B E L I N D A : “Het is een zeer leerrijk en in-
port verder concretiseren vraagt een goede tijdsinschatting en planning van de trekker, bij ons de jeugddienst. Voor heel wat diensten betekent werken aan kindvriendelijkheid extra werk. En het vraagt dan ook extra inzet om het thema en de visie ook daadwerkelijk te laten leven bij de collega’s. Een concreet uitgewerkt voorstel waar de dienst mee aan de slag kan wordt sneller opgepikt dan de vraag om zelf aan de slag te gaan met de ‘kindbril’.”
formatief proces. Je gaat back to basics en zet de kinderen en jongeren van je gemeente centraal. Het belevingsonderzoek zorgt ervoor dat je de vinger aan de pols houdt en maakt het concreet: de nood aan avondbuslijnen, bloemen in de openbare ruimte, dat een skateramp ook een glijbaan is, … Het eindresultaat is een krachtig instrument. Naast kwantitatieve gegevens waar je zaken mee kan staven, krijg je kwalitatieve gegevens. Die kunnen je sterken om dingen te realiseren die niet jij als dienst, maar die kinderen en jongeren zelf als belangrijk aanduiden.”
VA L E R I E : “Concrete successen kunnen helpen, maar vragen extra tijd vanuit de 8
a c t u ee l
∆
ACTUEEL
In 2012 en 2013 werkte VVJ hard aan de vertaling van de internationale toolkit van UNICEF die steden en gemeenten moet leiden naar een lokale strategie kindvriendelijkheid. Na een testfase in vier centrumsteden en drie kleinere gemeenten is de toolkit beschikbaar voor elke stad of gemeente die wil werken aan haar kindvriendelijkheid! Pilootstad Hasselt en pilootgemeente Wetteren delen graag hun ervaringen. Enjoy!
geren. Het vergt veel inspanning en het is belangrijk dat je van het bestuur de tijd en ruimte krijgt om hierin te investeren.
WET TEREN Wetteren doorliep het traject kindvriendelijke gemeente als pilootgemeente in 2013. We vroegen schepen van jeugd Leentje Grillaert en jeugdconsulent Ignace De Block hoe het was. Waarom is Wetteren ingestapt in het project? I G N A C E D E B L O C K , J E U G D C O N S U L E N T:
“Eerdere goede pogingen om Wetteren speel- en kindvriendelijker te maken, zijn niet goed gelukt. Er was te weinig gedragenheid en een structurele en geïntegreerde aanpak ontbrak. De jeugddienst bevond zich op een eiland. Dit project werkt aan gedragenheid en neemt het als voorwaarde. Om te werken aan kindvriendelijkheid heb je een brede betrokkenheid nodig, van kinderen, jongeren, gemeentediensten, politici en andere belanghebbenden.”
Welke kansen bood het project jullie? I G N A C E : “In de loop van het proces ontdek-
ten we dat iedere dienst eigenlijk al bezig is met kinderen, ruimte en buurtwerking. Door diensten als mobiliteit, ruimtelijke ordening, de groendienst,… aan te spreken op hun knowhow en waarden, waren zij bereid om zich te engageren in een stuurgroep. Deze stuurgroep kreeg het mandaat om met de strategie aan de slag te gaan, waardoor we gemakkelijker dingen kunnen realiseren.
VVJ zorgde voor een goed kader zodat iedereen mee was in het verhaal en voor meer gewicht. Verder bestond de begeleiding onder meer uit het aanreiken van methodieken en het uitschrijven van het eindrapport.”
Waarom zouden jullie aanraden aan andere gemeenten om mee te doen? I G N A C E : “Het project zorgt voor binding
“Wat kinderen en jongeren echt willen, kom je alleen te weten door het hen te vragen” Het belevingsonderzoek bij kinderen en jongeren levert diepgaande gesprekken op, je kan doorvragen op de ontsproten ideeën. Over de achtergrond van antwoorden, de leefwereld van de kinderen, het waarom van antwoorden als ‘grote kinderen zijn enkel welkom als ze braaf zijn’….”
Wat heb je zelf gedaan, wat onder begeleiding? I G N A C E : “De drie meest tijdrovende in-
spanningen voor mij waren het samenstellen van de stuurgroep door mensen persoonlijk aan te spreken, het rondsturen van de vragenlijst en de opvolging, en het belevingsonderzoek bij kinderen en jona c t u ee l
9
tussen de jeugddienst en de andere gemeentediensten. Het biedt dus grote kansen om de jeugddienst van zijn eiland te halen.” L E E N TJ E G R I L L A E R T, S C H E P E N VA N J E U G D : “Ik merk dat er in Wetteren een
beweging op gang is gekomen, en dat het nu belangrijk is om de zaak in beweging te houden. Onze inspanningen worden dus beloond. Er is een draagvlak voor kindvriendelijkheid en er is de implementatie in een structuur en in het meerjarenplan. Nu is het zaak om tot een aantal concrete realisaties te komen om de trein op de rails te houden.”
∆
MEER INFO Op www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be vind je alles over de toolkit, de integrale versie van deze interviews en nog veel meer! Kijk ook p5 in deze Dropzone!
DOOR EEN LOKALE BRIL Stel. VVJ schrijft geen memorandum naar aanleiding van de verkiezingen. Maar jij mag wel een aanbeveling doen voor het jeugdbeleid van de komende jaren op Vlaams, federaal en Europees niveau. Vanuit je ervaring als jeugdambtenaar in een stad of gemeente. Wat zou je zeggen? Dat vroegen we zes jeugdambtenaren vanuit hun expertise.
Welke aanbeveling heb jij voor Vlaamse, federale en/of Europese politici? Tekst: Jitske Verwimp
Beeld: national assembly for Wales, Vasilios Sfinarolakis
10
d o o r ee n l o k a l e b r i l
DOOR EEN LOKALE BRIL “Stimuleer de ontwikkeling van natuurlijke speelruimten waar kinderen kunnen ravotten”
Evelyn De Craene
Meetjesman, regionale Jeugddienst Meetjesland
Speelruimte Buiten spelen is belangrijk voor de sociale, cognitieve en motorische ontwikkeling van kinderen. En in dit digitale tijdperk ontbreekt het veel kinderen aan voeling met de natuur. Stimuleer gemeentebesturen die van een aftands speelterreintje vol ‘plastieken’ speeltuigen een groen kinderparadijs willen maken. Via subsidies, door dit mee te nemen in de volgende beleidsperiode
“Ondersteun lokale besturen om de beleidsinstrumenten die worden aangereikt optimaal te benutten”
Annelies Frans
Jeugdconsulente, gemeentelijke cultuur-, jeugd- en sportdienst, Duffel
Goed bestuur Vlaanderen stuurt al enkele jaren aan op efficiënter werken en planlastvermindering voor de lokale besturen. Door de invoering van de BBC, het ‘interne controlesysteem’ en een verplicht managementteam hebben lokale besturen nu alle instrumenten in handen om dat mogelijk te maken. Er is jammer genoeg één zwak punt:
als prioriteit of door de visie op natuurlijk spelen verder uit te dragen. Ravotten in een zelfgebouwde wilgentenenhut, riddertje spelen in een grachtenparcours of vergaderen in een natuurlijk amfitheater,… het kan allemaal! Door een speelruimte met natuurlijke elementen in te richten, stimuleer je bovendien de vindingrijkheid van kinderen en jongeren. Waarom een strak speeltoestel geven aan kinderen als ze zelf, met wat fantasie en takken, een kasteel kunnen bouwen? Dat maakt de spelvreugde des te groter! Beloon daarbij de betrokkenheid van kinderen in het ontwikkelingsproces. Want hoe meer gedragenheid, hoe meer kans op slagen. Meetjesman heeft met een pilootproject, waarmee vijf natuurlijke speelruimten op participatieve wijze werden ontwikkeld in het Meetjesland, alvast de toon gezet! MEER INFO
Evelyn De Craene, 09 218 95 55, info@meetjesman.be W W W. M E E TJ E S M A N . B E
nog steeds begrijpen niet alle gemeentebesturen de filosofie van deze vernieuwingen. Daarom een oproep aan de Vlaamse overheid: de meerjarenplannen zijn geschreven, er is een leidraad voor organisatiebeheersing beschikbaar, elk gemeentebestuur heeft een MAT. Zet de komende jaren volop in op begeleiding en vorming van managementteams en bestuurders, zelf of via partnerorganisaties. Want of de aangereikte beleidsinstrumenten optimaal benut worden hangt toch vooral af van het inzicht, de wil en de competenties van de mensen aan de top van de organisatie. Dompel hen onder in de wondere wereld van veranderingsmanagement, projectmatig denken, goede interne communicatie en beleidsevaluatie. Laat hen zien hoe het meerjarenplan een werkinstrument kan zijn en bestook hen met inspirerende praktijkvoorbeelden. Leer hen via organisatiebeheersing een vlot draaiende organisatie te worden in plaats van een administratief doolhof voor burgers en medewerkers. VVJ moedigde ons aan om ons als be-
d o o r ee n l o k a l e b r i l
11
leidsplan-expert in de voorbereiding van het meerjarenplan te mengen. In mijn geval mét succes: samen met de cultuurbeleidscoördinator mocht ik de invoering van de BBC in Duffel coördineren. Héél interessant! Een volledig nieuw politiek bestuur maakte de vernieuwing bespreekbaar. Door een grondige interne omgevingsanalyse werd het meerjarenplan ook voor de diensten zelf interessant: we formuleerden veel organisatiebrede interne acties. Als de planning mooi gevolgd wordt, kan onze organisatie er binnen enkele jaren al totaal anders uitzien: professioneler, klantvriendelijker en efficiënt met betrokken medewerkers. De interne plannen worden gedragen door de meerderheid van de medewerkers. We kunnen dus van onderuit op tafels kloppen en aan mouwen trekken als er niets gebeurt, en dàt is zonder twijfel een belangrijk pluspunt. MEER INFO
Annelies Frans, 015 30 72 56, jeugddienst@duffel.be W W W. D U F F E L . B E / B B C
DOOR EEN LOKALE BRIL “Ondersteun een complementair vrijetijdsaanbod waarbij ook de moeilijkst bereikbare jongeren bereikt worden!”
Stefaan Fabri
Jeugdwelzijnswerker dienst Jeugd Vilvoorde
Alle kinderen en jongeren Een georganiseerd vrijetijdsaanbod, of jeugdwerk zo je wil, staat in de eerste plaats voor samen plezier maken, waar dan vriendschappen ontstaan, enzovoort, je kent het wel. En daar heeft elke
“‘Jeugd’ een volwaardige plaats binnen vrijetijdsbeleid en een jeugdbeleid over alle beleidsdomeinen die het leven van kinderen en jongeren bepalen”
Bart Nijs
Diensthoofd Jeugd, jeugdconsulent Lubbeek
Vrije tijd “Spelen, … en euhm, wat doe jij voor de rest van de tijd dan nog?” Het is zowat de meest gestelde vraag die ik als jeugdconsulent krijg. Voor mij de bevestiging dat het wel snor zit met het Lubbeekse jeugdbeleid. Want ‘laten spelen’, dat is onze kerntaak. Er (mee) voor zorgen dat kinderen en jongeren, al naargelang hun leeftijd en be-
jongere recht op uiteraard! Maar jeugdwerk is nog een pak meer dan dat. Het is ook een middel tot ‘empowerment’! Dooddoener en zware term? Yep! Maar toch beseffen we soms te weinig hoeveel waarde een (kwalitatieve) vrijetijdswerking in zich draagt: je leert je (belangeloos) inzetten voor iets; je leert afspraken maken en die na te komen; je leert samenwerken en spelen met anderen ongeacht de levensbeschouwing of afkomst; je leert solidair te zijn; je leert voor je mening op te komen en de mening van een ander te respecteren; je leert iets organiseren; doelen te formuleren en na te streven; je leert… teveel om op te noemen. Of zoals Ish (choreograaf en auteur van het boek ‘Hard Hart), die in onze vrijetijdswerking zijn eerste breakdancestappen zette, het onlangs nog liet ontvallen: “Door de kans te krijgen om als jonge gast die breakdance-werking te organiseren heb ik gigantisch veel geleerd. En dan bedoel ik maar voor 20%
hoeften, de mogelijkheid krijgen om hun ding te doen. De bevolkingscategorie waar wij mee werken is niet te vatten in één vakje. Kinderen en jongeren zijn er in alle mogelijke maten en lengtes. Elk met hun ideeën, grieven en wensen. Gelukkig maar! Kleine ridders die ten strijde trekken tegen de draak in het duistere bos, takken die zwaarden worden, … begeleiders die nadien de schaafwonde van de kleine ridder verzorgen en jij die hen ondersteunt. Tieners met hun skate- of longboard onder de arm op weg naar het skateterrein. De Buitenspeeldag, de Grabbel & Swap op het Plein, werkingssubsidies en kampvervoer voor de jeugdverenigingen, speelstraten, mee vormgeven aan de openbare speelterreintjes van de gemeente, toezien op de bouw van lokalen voor het jeugdwerk… Het is het kaderen van deze wensen en het omzetten van al die kinderdromen en jongerengevoelens naar beleid dat de kern vormt van onze taak. En wat daarvoor nodig is achter de schermen. Daar situeert zich voornamelijk de werking van de jeugddienst. In tijden waarin lokaal de BBC, meerjaren-
12
d o o r ee n l o k a l e b r i l
dans en voor 80% andere dingen!” Mooier hadden wij het in elk geval niet kunnen verwoorden. Elke jongere zou dus de kans moeten krijgen om deze ervaringen op te doen! Een oproep aan de Vlaamse overheid om gemeenten zo te ondersteunen zodat ze zich ook kunnen richten naar jongeren die meestal niet terug te vinden zijn in het klassieke vrijetijdsaanbod. Zodat ze de straat op kunnen trekken om jongeren te ontmoeten en zo veel mogelijk (soms niet zichtbare en dus niet enkel de financiële) drempels kunnen weg werken. Alleen dan bestaat er een kans dat de ‘moeilijkst bereikbare jongeren’ kunnen meegenieten van de waarde van jeugdwerk… MEER INFO
Stefaan Fabri, 02 255 79 73 stefaan.fabri@vilvoorde.be F A C E B O O K : M I S H M A S H V I LV O O R D E
planning, het samenvoegen van verschillende beleidsdomeinen en besparingen de orde van de dag uitmaken, een oproep aan de Vlaamse overheid om jeugdbeleid als volwaardig beleidsdomein op te nemen. Met volwaardige vertakkingen naar alle beleidsdomeinen die het leven van kinderen en jongeren bepalen. Met middelen, ondersteuning en stimulansen voor lokaal jeugdbeleid zodat het een volwaardige positie krijgt binnen de lokale organisatiestructuur. Als we dan, na al die processen, al die kinderen en jongeren naar hartenlust zien spelen, dan weten we dat wanneer ons de vraag gesteld wordt: “Spelen, … en euhm, wat doe jij voor de rest van de tijd dan nog?”, dat we goed bezig zijn. MEER INFO
Bart Nijs, 016 47 97 22, bart.nijs@lubbeek.be W W W. L U B B E E K . B E / V R I J E _T I J D . H T M L
DOOR EEN LOKALE BRIL “Kies voor duurzaam beleid en stimuleer dit ook op andere beleidsniveaus, zodat kinderen en jongeren in een gezonde, natuurlijke leefomgeving kunnen opgroeien.”
Ilse Huyghebaert
Dienstverantwoordelijke Jeugd, team Cultuur, Sport en Vrije tijd, Stekene
Duurzaamheid Groene en avontuurlijke ruimte in de dichte omgeving is voor iedereen positief, zowel op vlak van gezondheid als ontspanning.
“Onderwijs dat jongeren een solide basis geeft, ondersteuning voor (lokale) samenwerkingsverbanden die jongeren coachen in de zoektocht naar werk en de bedrijfswereld stimuleren om kansen te bieden”
Elke Aerts
Jeugdconsulent, Beringen
Toekomstkansen voor jongeren Crisis… Probeer maar eens positief naar de toekomst te kijken als het overal besparingen regent. Bedrijven gaan overkop. Waarom studeren? Als je denkt dat je kans maakt komt de vraag “Heb je ervaring?”.
Steeds meer kinderen hebben last van allergieën, verminderde weerstand, enz. Werken aan een betere lucht- en omgevingskwaliteit is dan ook heel belangrijk. Promoot niet-vervuilende mobiliteit: wandelen, fietsen, elektrisch openbaar vervoer en kies voor milieuvriendelijke alternatieven in plaats van vervuilende industrieën. Geef kinderen en jongeren een stem, zij hebben de frisse, innovatieve en soms ook knotsgekke ideeën die wij als volwassen al lang vergeten zijn. Begin klein, eindig groot. Kleine stappen resulteren in grote resultaten, met weinig moeite kun je al veel veranderen. Maar verlies het uiteindelijke doel niet uit het oog: een wereld waar kinderen, jongeren, iedereen op een gezonde manier kan genieten van een groene, ruime omgeving waar ze zich kunnen ontspannen, spelen, elkaar ontmoeten, zich ontwikkelen. Ik ben bioloog van opleiding en voor ik naar de jeugddienst kwam, heb ik 7 jaar gewerkt als duurzaamheidsambtenaar en diensthoofd groen & natuur bij het gemeentebestuur van Stekene. De interesse voor alles
wat leeft en voor een groene omgeving heeft er dus altijd al ingezeten. In die 7 jaar is er wel wat veranderd, maar we zijn er nog lang niet…
Elke werkkracht moet vanaf dag een productief zijn, er is geen ruimte meer voor vallen en opstaan en je ontsnapt niet aan de prestatiedruk… Ondersteun en stimuleer vanuit de hogere overheden samenwerkingsverbanden tussen scholen, werkgevers, interimbureaus, lokale besturen, buurtwerkingen… die actief inzetten op trajectbegeleiding van pas afgestudeerden en laaggeschoolden. Als je op lokaal niveau, via buurtwerking, jeugdhuizen… jongeren begeleidt in hun zoektocht naar de juiste job kan je hen persoonlijk benaderen, in dialoog gaan en hen coachen. Om het gemis aan ervaring voor een stuk op te vangen moet er afstemming komen tussen onderwijs en de bedrijfswereld . Het onderwijs moet een solide basis vormen, de bedrijfswereld is te divers en moet zelf de verantwoordelijkheid nemen maar vooral open staan om jongeren de kans te geven om specifieke vaardigheden te ontwikkelen. Stimuleer dat. Tenslotte moet er in dit hele verhaal zeker extra aandacht zijn voor allochtone jongeren. Jongeren hebben eerder nood aan men-
selijk contact dan aan digitalisering. Met begeleiding vanuit de juiste sociale vaardigheden kom je al heel ver. Trajectbegeleiding zorgt ervoor dat de doelgroep die ‘zwakker’ staat aan de start van de carrière kan groeien in zelfvertrouwen en de eerste stappen zetten naar werk. In Beringen was er een project samen met Arktos. De sterkte: de quasi individuele trajecten die de noden van jongeren aanpakken. De jeugddienst volgde op en gebruikte haar netwerk met jongeren. En ontwikkelde een alertheid voor het thema jeugdwerkloosheid.
d o o r ee n l o k a l e b r i l
13
MEER INFO
Ilse Huyghebaert, 03 790 03 80, ilse.huyghebaert@stekene.be W W W. B O N D B E T E R L E E F M I L I E U . B E
MEER INFO
Elke Aerts, 011 43 03 72, elke.aerts@beringen.be W W W.V D A B . B E / T R E N D S / K I K / D O C / KIK_JONGEREN_201104.PDF
BOVENLOKAAL JEUGDBELEID
Het ABC van VVJ Tekst: Leen Bartholomeus
Alle ministers zijn (een beetje) minister van jeugd
A
Beleid voor alle kinderen en jongeren
Coördinerend Vlaams minister van jeugd
B
C
Diversiteit als rijkdom
Efficiënt en effectief beleid
Flexibele prioriteiten
Onze samenleving is divers. Omarm diversiteit als een kans en neem ze mee als een rode draad doorheen het beleid.
Streef naar een performante overheid, zo creëer je ruimte voor innovatie en investeringen.
E
F
Gemeentelijke autonomie
Hallucinant: 1 op 10 kinderen leeft in armoede
Informeren en communiceren op maat
Plan en voer beleid uit met de reflex om de impact van beleidsbeslissingen op de leefwereld van kinderen en jongeren mee te pakken.
D G
De toekomst is lokaal. Erken het beleidsniveau het dichtst bij de burger als het best geplaatste om beleidskeuzes te maken op maat van de noden en behoeften.
Jeugdwerk koesteren Het jeugdwerk in Vlaanderen is uniek. Koester dit en ga nog een stapje verder: stimuleer engagement.
J
Neem als uitgangspunt dat je beleid alle kinderen en jongeren ten goede moet komen.
Kies voor een minister die Vlaams jeugdbeleid coördineert. Dat is een must zolang de impact van beleidsbeslissingen op de leefwereld van kinderen en jongeren niet automatisch meegenomen wordt.
Stimuleer beleidskeuzes lokaal door van op andere beleidsniveaus mogelijkheden te creëren. Ga bij de keuze van prioriteiten en bij de ondersteuning die je lokale besturen biedt in op wat nu aan de orde is voor kinderen en jongeren.
H
I
Kinderrechten als leidraad
Leefwereldperspectief
Aandacht voor kinderarmoede is méér dan projectinitiatieven die focussen op de groep 0-3 jaar, vergeet oudere kinderen en hun gezinssituatie niet.
K
Streef permanent naar de realisatie van de rechten uit het kinderrechtenverdrag in het beleid.
14
bovenlok a al jeugdbeleid
De beste keuzes maak je als je goed geïnformeerd bent. Dat geldt ook voor kinderen en jongeren. Stem je communicatie af op hun leefwereld en capaciteiten zodat ze volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving.
L
Vertrek voor je jeugdbeleid vanuit wat belangrijk is voor kinderen, jongeren en hun leefwereld.
BOVENLOKAAL JEUGDBELEID Wat vindt VVJ belangrijk voor het Vlaamse, federale en Europese jeugdbeleid van de toekomst? We geven het kort en bondig mee in een ABC!
Meer dan een vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren
Netwerkoverheid Ga voor samenwerking binnen en buiten de context van de overheid, en zoek naar complementariteit, ‘friends with benefits’ voor elk beleidsdomein en een converserende overheid als streefdoel.
Opvolging van de beleidsimpulsen die je bovenlokaal geeft
M
N
O
Participatie van kinderen en jongeren
Quote
Ruimte voor kinderen en jongeren fysiek en mentaal
Kies voor breed jeugdbeleid. Jeugdbeleid is meer dan het organiseren en/of ondersteunen van een vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren.
“De mooiste jeugd is een jeugdige geest als je niet meer jong bent.” (Paul Léautaud)
Kies voor rapportage die het mandaat van lokale besturen waarborgt en die hen inhoudelijk uitdaagt, niet administratief.
P
Q
R
Samen of niet
Toekomstgericht
Uitdagend
Benut de expertise die er binnen en buiten de sector aanwezig is, voor je beleidsfundamenten en –impulsen. Doe het samen, of doe het niet.
S
Investeer in jeugdbeleid. Het is niet alleen investeren in de volwassenen van morgen, maar ook in de jeugd van vandaag.
T
Durf ambitieus te zijn, durf de lat hoog te leggen, niet alleen voor beleidsrealisaties op bovenlokaal niveau, maar ook in wat je verwacht van lokale besturen.
U
Vertrek vanuit een visie
Wortels werken
X-, Y-, Z- generatie
Beloon beleid van lokale besturen dat je wil versterkt en vermenigvuldigd zien.
Jeugdbeleid gaat niet over één generatie. Zoek in acties en doelstellingen naar verbinding tussen generaties, met intergenerationele verdraagzaamheid als uitgangspunt en de generaties van de toekomst voor ogen.
Denk na over hoe je kinderen en jongeren kan laten participeren aan je beleid, zodat participatie leidt tot beter beleid, meer tevreden burgers, efficiënte en effectieve beslissingen en duurzame oplossingen.
V
Maak je kijk op goed jeugdbeleid expliciet en vul je beleid in vanuit dit kader.
W
bovenlok a al jeugdbeleid
15
Er mogen zijn, als kind en als jongere. Creëer daar ruimte voor in alle beleidsdomeinen, letterlijk en figuurlijk.
XYZ
INTERVIEW Lander Piccart is 21, gebeten door het jeugdwerk, soms verontwaardigd in de samenleving, altijd gefascineerd door participatie en engagement van jongeren. Lander is voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad en bouwt mee aan een jeugdvriendelijk Vlaanderen.
“Geef jongeren kansen zonder alles in regels te gieten” Tekst: Annelies Schepers Wat drijft jou als voorzitter van de Vlaamse jeugdraad?
Stel: VVJ schrijft toch een memorandum. Wat moet er volgens jou zeker in?
Het geluk van kinderen, jongeren en hun organisaties in Vlaanderen natuurlijk. Het feit dat we in Vlaanderen naar mijn gevoel kunnen wegen op hoe beleidsmakers vorm geven aan hun beleid in een open dialoog en kunnen blijven strijden voor een jeugdvriendelijk Vlaanderen. Daarnaast is het voorzitterschap van de Vlaamse jeugdraad een fantastische kans om als vrijwilliger ervaring op te doen, interessante mensen te ontmoeten en mee aan het roer te staan van een fantastische organisatie.
Volgens mij moet VVJ ijveren voor een impactanalyse van het cross-sectoraal lokaal jeugdbeleid. Jeugd maakt nu deel uit van het gemeentelijk meerjarenplan. Analyseer welke kansen hieruit voortgevloeid zijn. Analyseer tegelijkertijd tot welke veranderingen, zowel positieve als negatieve, dit heeft geleid binnen het lokale jeugdbeleid. Het is belangrijk om samen met de reflectiegroep decreet lokaal jeugdbeleid regelmatig het decreet en de doelstelling ervan te evalueren. Hierbij denk ik dat het belangrijk is dat we rekening houden met enkele uitgangspunten: de participatie van kinderen, jongeren en hun verenigingen aan het lokaal en provinciaal beleid; de ondersteuning van het lokaal en bovenlokaal jeugdwerk; en een lokaal jeugdbeleid voor kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie.
Je schrijft je masterproef over de BBC en de impact op het lokale jeugd(werk) en jeugd(werk)beleid. Wat is je aanpak? Via kwalitatief onderzoek wil ik de ervaringen van verantwoordelijken jeugdorganisaties, jeugddiensten en schepenen van jeugd met de BBC in kaart brengen. Ik wil de kansen en bedreigingen van deze nieuwe manier van plannen bloot leggen, en handvaten aanreiken om hierop in te spelen. Dit met een sterke focus op beleidsparticipatie.
Wat is jouw mening over de fusie VVJKaruur? Ik denk dat Karuur een organisatie is die gekend is en die goed werkt levert, en de 16
intervie w
juiste toon vindt om met lokale jeugdraden in dialoog te gaan. Ik hoop dat ze dat kunnen blijven doen. Jeugddiensten en jeugdraden blijven natuurlijk soms andere belangen hebben. Dat erkennen en de werking van de nieuwe organisatie hierop afstemmen lijkt me essentieel. Bijvoorbeeld in de manier waarop ze geïnformeerd worden. Vanuit het perspectief van VVJ is dit een kans om het jeugdwerk mee in bad te trekken. Lokaal via de jeugddiensten die jeugdwerk ondersteunen en jeugdraadsleden. Het is een goede zaak dat zowel jeugdraadsleden als landelijk jeugdwerk mee in de organisatie vertegenwoordigd zijn in de algemene vergadering en raad van bestuur. Die traditie komt dan mooi over van Karuur.
Welke rol zie jij voor de Vlaamse jeugdraad op lokaal vlak? De perceptie leeft soms onterecht dat we de koepel zouden zijn van alle lokale jeugdraden. Misschien niet helemaal onlogisch. Alleen is deze opdracht tot op vandaag niet opgenomen in het decreet. Voldoende voeling met het lokale niveau is nodig én verzekerd in onze algemene vergaderingen waar een pak individuele leden lid (of zelfs
INTERVIEW
voorzitter) zijn van jeugdraden in Vlaanderen. Verder vangen we veel signalen op via de vertegenwoordigingen van de landelijke jeugdwerkorganisaties waar we mee aan de slag gaan.
Wat zijn de hoofdpunten in jullie Vlaamse memorandum? We kozen bewust voor vijf strijdpunten (“voor vijf jaar stevig jeugdbeleid”). Als inspiratie voor het regeerakkoord en we hopen dat de regering ze ook effectief in beleidsacties vertaalt: ∫∫ Meer en andere ruimte voor kinderen en jongeren ∫∫ Stop kinderarmoede! ∫∫ Burgerschapsvorming op school ∫∫ Laat jong engagement bloeien! ∫∫ Bouwen aan een duurzame wereld Deze vijf strijdpunten vertrekken integraal uit de leefwereld van kinderen en jongeren. Krijgen ze gehoor, dan zal de leefwereld van kinderen en jongeren merkbaar verbeteren. Niet alleen hier en nu maar ook voor toekomstige generaties.
Voor VVJ is de toekomst lokaal. Wat voor overheden en beleid hebben we nodig om tot goed lokaal jeugdbeleid te komen? Jeugdbeleid moet ‘integraal’ uitgewerkt worden: jeugdbeleid als categoriaal beleid doorkruist heel wat sectoren en spreidt zich bovendien ook uit over verschillende overheidsniveaus. Het maakt dat ook de nodige dwarsverbindingen tussen sectoren en niveaus moeten worden gelegd. De internationaal erkende kinderrechten zijn vanzelfsprekend ook een referentie. Ieder moet binnen zijn eigen bevoegdheidsdomeinen zorg dragen voor de realisatie van de kinderrechten zoals vastgelegd in het kinderrechtenverdrag. Geef jongeren de kans dingen te doen zonder alles in regels te willen gieten. Een overheid die dat voor ogen heeft is al op de goede weg.
WIE IS L ANDER PICCART? Lander groeide op in Merchtem, waar hij al snel gebeten werd door het jeugdwerk. Zijn roots liggen bij de KSJ, maar hij was ook actief bij de jeugdraad en bestuurder in het jeugdhuis. Toen de Vlaamse Jeugdraad nieuwe leden zocht, stelde hij zich kandidaat en werd hij voorzitter.
∆
MEER INFO Het Vlaamse memorandum en meer info over de Vlaamse jeugdraad op www.vlaamsejeugdraad.be
intervie w
17
JEUGDBELEID IN HET MJP
Wat is jouw toekomstdroom voor het jeugdbeleid in jouw gemeente? (1) Dat vroeg VVJ vorig jaar aan alle jeugdambtenaren en schepenen van jeugd op onze congressen in februari. Een jaar later kregen ze het postkaartje met de droom die ze achterlieten in de bus. Met de vraag: wat is er van die droom geworden?
“Bevlogenheid, gedrevenheid, besmettelijk enthousiasme en dadendrang springlevend houden” Ons afdelingshoofd was net 2 weken op reis. Hem vertellen wat er in die tijd gebeurde nam een paar uur in beslag: een nieuwe BKO formule, de aanzet tot een vrijwilligersbeleid, een nieuwe actie ‘de jeugddienst als studeerruimte’, een paas – en zomervakantie aanbod bij één gepuzzeld … Collega Aniet en ik knikten bevestigend naar elkaar, onze tandem heeft de wind in de rug!
Stefan Oorts
Jeugddienst Ranst
JEUGDBELEID IN HET MJP Mijn droom voor in het jeugdbeleid : is e nt ee mijn gem
VVJ ¬ Osse nma
“Nog een jeugdambtenaar op B-niveau en een goedwerkende actieve jeugdraad”
Mijn nieuwe collega is gestart op 1 maart. Onvoorstelbaar dat dit toch is uitgekomen. En voor de jeugdraad: we zijn er nog niet maar ik kreeg van verschillende leden hartverwarmende bemoedigingen, we zijn op de goede weg.
“Participatief jeugdbeleid voeren met inspraak van alle doelgroepen: jongeren, kinderen en kansengroepen”
rkt 3 ¬ 2000 Antw
erpe n ¬ 03 821
06 06 ¬ info@ vvj.b
e
Een van de beleidsdoelstellingen in ons MJP is ‘Maximale kansen geven aan kinderen, jongeren, volwassenen en senioren.’ Daar horen twee actieplannen bij die specifiek op jeugd zijn gericht: ∫∫ Eén actieplan voorziet in ruimte voor de jeugd en een maatschappelijk draagvlak creëren voor spelende kinderen, met als meest opvallende actie het ‘ondertekenen en actief promoten van het Goe Gespeeld-Charter’. ∫∫ Een actieplan Jeugd met acties jeugd, jeugdbeleid, jeugdcultuur, jeugdhuiswerking, inspraak en verantwoordelijkheid.
Johan Rollez
Schepen voor jeugd Zwevegem
Nancy Cloos
Jeugddienst Berlaar
“Beter en breder jeugdbeleid en een polyvalent paviljoen” Beter en breder jeugdbeleid zit verweven in verschillende doelstellingen, actieplannen en acties. Qua planning opzet geslaagd, nu de uitvoering nog! We ‘dwongen’ een structureel overleg af tussen grondgebiedzaken en vrije tijd over dossiers zoals Fort 4 (avonturenlint), nieuw zwembad, nieuwe jeugdlokalen, trage wegen, ontsluiting en opwaardering berm... toch al een stap in de goede richting. Voor het polyvalent paviljoen is in het MJP 50.000 euro in 2014 ingeschreven voor opstart en studie, in 2015 en in 2016 telkens 2 miljoen. Ik ben benieuwd of het eindelijk gaat lukken, we zijn hier al meer dan 10 jaar mee bezig.
Bart Bergen
Jeugdfunctionaris Mortsel
“Kinderen en jongeren een plaats geven in het MJP over en in zoveel mogelijk beleidsdomeinen; Een jeugdraad die actief blijft meewerken en –denken; Een jeugddienst die kinderen en jongeren een gemeente kan bezorgen voor en vol welzijn.” Een jaar later ziet het er zo uit: Kinderen en jongeren hebben hun plaats gekregen in het MJP en met het engagement van zowel het beleid als de diensten om te werken aan een Kindvriendelijk Meeuwen-Gruitrode. De jeugdraad zal een belangrijke plaats blijven innemen als gespreksen uitvoerende partner op vlak van het jeugdbeleid. En de jeugddienst is niet meer jeugddienst, maar een onderdeel van de dienst Samenleven waar we o.a. zullen ijveren voor een plaats voor kinderen en jongeren in alle beleidsdomeinen over diensten heen, o.a. via het uitwerken van de Kindvriendelijkheid. Dromen hoeven geen droom te blijven als je de juiste partners en manier van aanpak op je pad tegenkomt!
Annelies Dreesen
Jeugdconsulent Meeuwen -Gruitrode
jeugdbeleid in he t mjp
19
kinderspel
We speuren met een ruime blik samen met u naar optimale speel- en ontplooiingskansen.
Veiligheidspartner voor speeltuinen
· Naast de wettelijke verplichtingen is advies en ondersteuning ook inbegrepen in ons dienstenpakket · Onze rapporten worden bij een persoonlijk gesprek voor u glashelder uitgelegd · Uitdagend speelplezier voor engeltjes en bengeltjes is onze motivatie
kinderspel is lid van NVCS
Risico-analyse • Controles bij indienststelling en periodiek • Keuring met Europees certificaat • Projectbegeleiding Lampestraat 175 - 8510 Rollegem - info@kinderspel.be - www.kinderspel.be
13 0049 AD kinderspel 211x142.indd 2
15/03/13 11:43
len
ateria m e v e i t rea
Boeken
C ops
Worksh
www.debanier.be
Vraag je eigen catalogus aan via debanier@debanier.be
BELEIDSPARTICIPATIE
Jeugdraden en jeugdbeleid Wat zien zij als de grootste uitdaging? Tekst: Dalilla Hermans, Karuur
“De gsm-mast die ze vlak bij onze jeugdlokalen willen neerplanten” “Ondersteuning van de jeugdraad: blijft die nog wel bestaan?” “Nieuwe leden vinden voor de jeugdraad” “Open communicatie met het bestuur” “De huurprijzen van (fuif)zalen in onze gemeente” “Het skateplein heeft dringend een update nodig”
Het is maar een greep uit de bekommernissen van jeugdraadsleden die we bij Karuur opvangen. Jeugdraadsleden zijn zich beter dan wie ook bewust van de uitdagingen die voor de deur staan. Zij zijn jong in hun gemeente, vaak actief in het verenigingsleven en gaan er uit. Of nu ja, ze willen er uitgaan. En ze willen zich veilig voelen terwijl ze dat doen. D AV Y VA N D E J E U G D R A A D I N B E V E R E N “Veilig kunnen weggaan en u veilig voelen dragen onvoorwaardelijk bij tot het verschil van een goed feestje en een legen-fucking-dary feestje!” De jeugdraad en jeugddienst in Beveren vonden deze uitdaging belangrijk genoeg voor een sensibiliseringsactie. Op www.jonginbeveren.be kan je de ‘regel het!’ filmpjes over veilig uitgaan bekijken. Ja, de jeugdraadsjongeren die wij spreken willen zich veilig voelen. Veilig, maar niet gecontroleerd en in de gaten gehouden. Kijk maar naar de vele jeugdraden die vormingen aanvroegen over de GAS-wetgeving, of zelf debatavonden organiseerden. E E N J E U G D R A A D S L I D VA N D E D I S T R I C T S R A A D D E U R N E “ je krijgt het gevoel dat het je straks een stevige duit gaat kosten om jong te mogen zijn, of in de jeugdbeweging te mogen zitten”. Een beetje buiten de grote steden klinkt dan weer luid de roep om openbaar vervoer op maat van kinderen en vooral jongeren. J E U G D R A A D Z W E V E G E M “Op bepaalde dagen rijdt er welgeteld één keer een bus naar de dichtstbijzijnde stad, Kortrijk. Je bent dus voor alle verplaatsingen aangewezen op de fiets of de auto.”
M E L I S S A VA N D E S P L I K S P L I N T E R N I E U W E J E U G D R A A D I N H A M O N T- A C H E L ziet ‘meer participatie van jongeren’ als dé grote
uitdaging voor de toekomst. In sommige gemeenten is de jeugdraad een instituut waar men niet omheen kan. In andere gemeenten is er nog heel wat werk aan de winkel op vlak van beleidsparticipatie door kinderen en jongeren. Vele jeugdraden maken zich zorgen over het verdwijnen van het jeugdbeleidsplan en de toekomst. Grote zorgen. Kijk maar naar het idee dat Jens, Robin en Pieter-Jan op www. heldenvanlater.be postten: een oproep om ‘de jeugdraad’ als begrip te laten herleven en haar bestaan te blijven waarborgen. Het idee kreeg enorm veel reactie en bijval, en bleef een hele tijd opduiken op de Facebookpagina’s van verschillende jeugdraden. Uitdagingen genoeg dus! Maar gelukkig heel wat enthousiaste jeugdraadsleden om er hun schouders onder te zetten!
MEER INFO www.karuur.be Dalilla Hermans, Dalilla.Hermans@karuur.be, 02 210 61 92
Be l e i d s p a r t i c i p at i e
21
BELEIDSPARTICIPATIE
Inspraak scoort! Tekst: Filip Stallaert
KENMERKEN
+
Beeld: Youth Policy
JEUGDRA AD
KINDERGEMEENTERA AD
KL ASSIEKE ENQUÊTE
∫∫ ∫∫ ∫∫ ∫∫
vergaderen jeugdwerk supervrijwilligers impact op bestuur/verenigingen/ jongeren ∫∫ hoofdzakelijk gericht op jongeren
∫∫ op vraag van bestuur ∫∫ kinderen leren onderhandelen/
∫∫ ∫∫ ∫∫ ∫∫
∫∫ ∫∫ ∫∫ ∫∫
∫∫ aanleren van democratische
∫∫ ∫∫ ∫∫ ∫∫
spreken
∫∫ informeren over democratie en werkvormen
∫∫ onder pedagogische begeleiding ∫∫ gericht op kinderen (5e 6e lj)
lobbykracht officieel orgaan geëngageerde jongeren blijvend, heeft geschiedenis/traditie kan dynamisch zijn plezante bende levert jeugdwerkondersteuning gemakkelijk aanspreekpunt
∫∫ ∫∫ ∫∫ ∫∫ ∫∫
-
∫∫ ∫∫ ∫∫ ∫∫
principes informeren over werking gemeente dikwijls enige inspraakkans voor deze groep kinderen denken out of the box wereld vanop 1m10 ziet er anders uit krijgt aandacht van pers en bestuur
∫∫ ∫∫ ∫∫ ∫∫
representatief? klassieke vergadercultuur breed jeugdbeleid minder aan bod moeilijk evenwicht tussen “te braaf” en “te direct” ∫∫ niet zo bekend buiten jeugdwerk
relatief kleine impact tijdsintensief enkel met haantjes de voorste? de jeugddienst heeft dikwijls niet de werkvormen om participatief om te gaan met kinderen ∫∫ vaak schijnparticipatie
veel tekst vragenlijst multiple choice gekoppeld aan een te winnen prijs ∫∫ heel algemeen ∫∫ ermee op pad gaan
∫∫ snel veel respondenten ∫∫ je bepaalt zelf de inhoud ∫∫ gekende en vertrouwde werkvorm
∫∫ meetbaar, concreet, cijfers ∫∫ geeft soort legitimiteit
∫∫ moeilijk en tijdsintensief om te verwerken
∫∫ veel kwantiteit/ weinig kwaliteit
∫∫ weinig diepgaand ∫∫ vaak slecht opgesteld ∫∫ enkel verdeeld onder the usual suspects
GROEIK ANSEN
∫∫ vervang de klassieke vergadercul∫∫ ∫∫
∫∫ ∫∫
∫∫ zoek naar degelijke antwoorden
tuur door nieuwe werkvormen meer constructief en meer proactief zoek samenwerking (andere raden, andere participatie-initiatieven, leerlingenraden...) werk thematisch werk vanuit de jongeren
22
op de vragen van kinderen, je vindt er altijd! ∫∫ zoek naar een representatieve samenstelling ∫∫ breng kinderen bij bestuur / jeugdraad
b e l e i d s p a r t i c i p at i e
∫∫ ga digitaal ∫∫ spreid je vragen in tijd ∫∫ gebruik voor microdingen: “vb bepaal mee de filmkeuze”
∫∫ leer dit professioneel op te stellen
∫∫ formuleer duidelijk en voorzie verwerkingstijd
∫∫ hou de focus
BELEIDSPARTICIPATIE
Inspraak is nog geen participatie maar het is een begin. We bespreken enkele “klassieke” inspraakvormen, die in de praktijk 101 verschijningsvormen hebben, met hun merites en beperkingen.
GOEDE INSPRA AK
is de voedingsbodem voor
P A R T I C I P AT I E
∫∫ Organiseer je
∫∫ hiervoor engageer je je (zowel de overheid als de burger)
∫∫ Is actiegericht (niveau operationele
∫∫ gaat over wat je nastreeft in de maatschap-
doelstellingen)
pij (strategische doelstellingen)
∫∫ kan gepland worden
∫∫ nodigt uit: creëert een klimaat van actief burgerschap
K WA L I T E I T S V O L L E I N S P R A A K
VERHOOGT DE INTERACTIE TUSSEN OVERHEID EN BURGER
BRENGT HUN PERSPECTIEF BINNEN IN JE BELEID
NOG ENKEL INSPRA AKTIPS
∫∫ Stop inspraak niet enkel in de P van planning maar ook in de Do/Check/Actfase.
∫∫ Inspraak eindigt niet na het bevragen maar loopt verder in de terugkoppeling.
∫∫ Inspraak gaat hand in hand met communicatieve planning. ∫∫ Maak duidelijk waarover men inspraak heeft en waarover niet.
BEVORDERT WEDERZIJDS INZICHT EN BEGRIP
A N D E R E L E U K E V O R M E N VA N P A R T I C I P AT I E www.vvj.be/participatietools/ www.karuur.be/publicaties
b e l e i d s p a r t i c i p at i e
23
HET LAATSTE WOORD
Wat onthou jij uit deze dropzone? Onze voorzitter, een Karuur-ster, een provinciale jeugddienst en VVSG kregen een sneak peak van deze Dropzone. Met de vraag: wat blijft jou bij van wat je hebt gelezen?
Tekst: Leen Bartholomeus
Dalilla Hermans
Tim Uten
“Natuurlijk springt voor mij ‘over vvj’ (p. 4) er uit. Karuur en VVJ fusioneren, en dat is ook voor ons groots en spannend nieuws. We hebben er goesting in. Na de VVJ driedaagse voelen wij, Karuurders, ons helemaal ingeburgerd. De nieuwe teamfoto is er, de eerste gezamenlijke stafvergaderingen zijn een feit. Gaan de jeugdraden ons nog vinden? Blijven we een aanspreekpunt voor jongeren? Houden die van VVJ ook zo van eten en drinken? Op alle vragen die we ons stelden bij het begin van dit avontuur kregen we antwoord. De uitkomst: een sterk nieuw verhaal, straffe nieuwe collega’s, en voor mezelf: een werkplek dichter bij mijn zoontje! Driewerf hoera dus! Maar toch een beetje spannend, van zo’n klein team naar een grote ploeg.
“VVJ stelt terecht dat jeugdbeleid vooral op lokaal vlak thuis hoort. Het breed gamma aan doelstellingen en ideeën in deze Dropzone tonen ook aan dat elke gemeente daarbij zijn accenten kan en moet leggen.
K ARUUR
PROVINCIALE JEUGDDIENST ANT WERPEN
Ik vind het heel boeiend om te lezen wat jeugdconsulenten en schepenen te zeggen hebben. Toch een nieuwe doelgroep voor ons, die we wel kennen, maar nog niet zo goed als de jeugdraders. Fijn om te lezen dat de bekommernissen van de jeugdconsulenten in ‘uw gedacht’ (p.6) ook de bekommernissen zijn van de jongeren die ik spreek. Openbare ruimte innemen, jong mogen zijn en kansen krijgen, inspraak krijgen… ik lees het graag!”
24
Wat mij nog opvalt, is het verder ‘inbreken’ in de harde sectoren. Willen we rond jeugdruimte werken, dan moeten we in gesprek gaan met de collega’s van openbare werken of ruimtelijke ordening. De BBC biedt heel wat kansen om het ‘inbreken’ ook te vertalen in beleidsplanning. De signalen over de BBC zijn dubbel. We zijn er als jeugd(beleids)sector in geslaagd hier en daar echt mee te trekken aan een geïntegreerd (jeugd)beleid, anderzijds is de methodiek zeer nieuw en zijn er dus nog heel wat verbeterpunten. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel Vlaanderen (kader) als lokale besturen (toepassing) om dit de komende jaren positief te laten groeien. Ik wil graag nog een oproep doen om ‘het provinciaal jeugdbeleid’ niet te vergeten als partner in dat jeugdbeleidslandschap. Er zit nog een zinvol niveau tussen het gemeentehuis en Brussel, en ik denk dat we nooit met teveel mensen kunnen werken voor een beter en jeugdvriendelijkere samenleving.”
h e t l a at s t e w o o r d
HET LAATSTE WOORD
Chris Peeters
S TA F M E D E W E R K E R J E U G D E N S P O R T V V S G “De voorbije maanden vloeide er heel wat inkt over de opmaak van het strategisch Meerjarenplan en de introductie van het instrument Beleids-en Beheerscyclus. De (nieuwe) coalities die op 2 januari 2013 aantraden kregen de opdracht om in het eerste jaar van hun legislatuur een samenhangend plan op te maken. Dat gebeurde deze keer voor het eerst en voor het eerst met dat BBC instrument. Op heel wat fora klonken doemscenario’s. Het besparingsspook zou (o.a.) onredelijk inhakken op sport- en cultuurinfrastructuur. Vlijtige ambtenaren zouden in het kluwen van nieuwe regels en deelrapportagecodes hun eigen programma’s niet meer herkennen. Verenigingen zouden niet langer gehoord, laat staan bediend worden. Burgers hoefden niet meer te denken aan inspraak. De lokale besturen zouden amper nog tot normale dienstverlening komen. De democratie werd bijna ten grave gedragen. En dan lees ik de bijdrage van Annelies Frans, jeugdconsulente in Duffel (p.11). Zij voelde perfect aan wat de bedoeling was. Ze kreeg de kans om het voortouw te nemen en ze gaf er samen met de cultuurbeleidscoördinator een flinke lap op. De kiezers hebben geoordeeld dat een nieuwe ploeg het vertrouwen verdiende. Mandatarissen en ambtenaren nemen samen de uitdaging aan. Ook de opdracht voor de Vlaamse overheid, de talrijke ondersteuningsdiensten, voor VVJ en voor de VVSG is duidelijk. Ik voel me alvast mee uitgedaagd. Merci, Annelies. Merci, Duffel! Wij gaan jullie weten wonen.”
Ruben Librecht
V O O R Z I T T E R VA N V V J E N J E U G D - E N ONDERWIJSCONSULENT KONTICH “Wat ik onthou uit deze Dropzone? Nogal wat eigenlijk: 1. Het pleidooi van Britt Breyne en Sandra de Roeck (p.7) om meer in te zetten op jeugdruimte. Een belangrijk element in de kindvriendelijkheid die we nastreven (p. 8-9). Lees de quotes op deze pagina’s en je slaat de brug naar het volgende hoofdpunt: 2. Jeugdparticipatie. Die verdient hernieuwde aandacht in de BBC-context. Dankzij de fusie met Karuur zal VVJ onze lokale besturen daarin in de toekomst nog beter kunnen bijstaan, wat absoluut nodig is. Ik onthoud in dit verband ook de oproep van Annelies Frans (p.11) aan de Vlaamse overheid om die besturen goed te ondersteunen om de nieuwe beleidsinstrumenten optimaal te benutten. 3. Ik doe een oproep aan diezelfde Vlaamse overheid: om zelf een meer geïntegreerd beleid te gaan voeren, zoals nu van de gemeenten verwacht wordt. We zien dat de strategische meerjarenplannen in Brussel als eerste werk ‘gefileerd’ worden tot aparte luikjes die naar sectoradministraties worden versast. Een pleidooi dus om zichtbaar te maken dat bijvoorbeeld de kwetsbare gezinnen uit de decreten flankerend onderwijsbeleid, jeugdbeleid, integratiebeleid, preventieve gezinsondersteuning enz., vaak dezelfde gezinnen zijn. Die zoveel meer gebaat zijn met een geïntegreerde en integrale aanpak, niet enkel lokaal maar ook hogerop. Zie ook Lander Piccarts visie op p. 17. 4. Ik sluit me ook aan bij Elke Aerts (p. 13) als ze het heeft over de toekomstkansen voor alle jongeren. We moeten absoluut vermijden dat er een generatie ‘verloren’ gaat. Een complex verhaal waar inburgerings-, onderwijs- en werkgelegenheidsaspecten elkaar raken. En waar we dus alweer baat hebben bij een beter geïntegreerd beleid. Met de intergenerationele solidariteit (zie p. 15) zit hier zelfs een link naar het pensioendebat, waardoor dit niet enkel Vlaamse en Europese, maar ook federale materie betreft. 5. En een uitsmijter die ik nergens las: waar is het stemrecht vanaf 16 gebleven ?-) “
h e t l a at s t e w o o r d
25
JEUGDBELEID IN HET MJP
Wat is jouw toekomstdroom voor het jeugdbeleid in jouw gemeente? (2) Mijn droom vo or het jeugdbelei d in mijn gemeente is:
Dat vroeg VVJ vorig jaar aan alle jeugdambtenaren en schepenen van jeugd op onze congressen in februari. Een jaar later kregen ze het postkaartje met de droom die ze achterlieten in de bus. Met de vraag: wat is er van die droom geworden? VVJ ¬ Osse nma
“Ruimte voor jeugd en jeugdruimte” Recht op spelen, participatie, veilige school- en jeugdwerkomgevingen... al die zaken zijn vervat in het beleid. Bijvoorbeeld met een protocol dat voorschrijft: geen GASboetes onder de 16 jaar en we moeten geluidsoverlast van spelende kinderen als gemeenschap tolereren. Bijzonder fier ben ik dat we een intergemeentelijk speelweefsel uitbouwen. Samen met andere gemeenten en de provincie brengen we betekenisvolle plekken voor jongeren in kaart. Het speelweefsel in Aarschot gaat verder dan een intergemeentelijke speelkaart. Elk jaar maken we een aanzienlijk budget vrij om een speelplein aan te pakken en blinde vlekken in te vullen. Met het OCMW bouwen we bijvoorbeeld een intergenerationele speeltuin aan het rusthuis. En we maken ons eigen Park Spoor Noord, inclusief stadsbarbecue, ligweiden, speeltuin en hangplekken.
Mattias Paglialunga Schepen jeugd Aarschot
“Start van het plannen van een jongerencentrum” De eerste vergadering met een architect over de haalbaarheid van een jongerencentrum gecombineerd met kinderopvang is net achter de rug!
Stijn Vliegen
rkt 3 ¬ 200 0 Antw
erpe n ¬ 03 821
06 06 ¬ info@
vvj.b e
“Een jeugdcentrum” In de meerjarenplanning van de Stad Antwerpen is er een bedrag opgenomen voor een jeugdcentrum in Deurne (2016). Inzet voor de komende jaren: een goede locatie en een traject waarbij jongeren deze droom mee helpen realiseren.
Arno Arnouts
Jeugddienst Deurne
”Uitbouwen van een realistisch speel-sportruimtebeleidsplan met minimum 1 concrete realisatie” Het jeugd/-sportruimtebeleidsplan is effectief opgenomen in het meerjarenplan met een jaarlijks gekoppeld budget van €75.000. Dit plan is gekoppeld aan een ruimere gemeentelijke doelstelling, nl. ‘gemeenschapsvorming is een stimulans voor stads- buurtontwikkeling’. Het is de bedoeling om jaarlijks een publieke ruimte (her) in te richten met veel aandacht voor het voortraject (participatietraject). De realisatie wordt bewaakt worden door de stuurgroep die ontsproten is uit het traject ‘kindvriendelijke’ gemeente.
Ignace De Block
Jeugddienst Tongeren
Jeugddienst Wetteren
26
j e u g d b e l e i d i n h e t MJP
COLOFON HOOFDREDACTIE
Leen Bartholomeus VORMGEVING
MadebyHanna.com REDACTIE
Leen Bartholomeus Kristof Bouvard Ellen De Grauwe Dalilla Hermans Ilse Holvoet Hannes Jossart Sofie Marque Imke Pichal Annelies Schepers Filip Stallaert Koen Steuperaert Cathelijne van der Veer Kaï Van Nieuwenhove Katrien Vanhove Bruno Vanobbergen Jitske Verwimp FOTO’S
stad Hasselt, gemeente Wetteren, national assembly for Wales, Vasilios Sfinarolakis, Youth Policy COVERFOTO
iStockphoto V. U . K A Ï VA N N I E U W E N H O V E REDACTIE
Ossenmarkt 3, 2000 Antwerpen T 03 821 06 06, info@vvj.be Dropzone is een tijdschrift van de Vereniging Vlaamse Jeugddiensten vzw. Abonnementinfo? Mail info@vvj.be
Met steun van
Tussen de plooien door Bruno Vanobbergen, kinderrechtencommissaris Kinderen en jongeren vallen vandaag in ons land nog te vaak tussen de plooien. Aan de komende beleidsverantwoordelijken vragen wij uitdrukkelijk: geef kinderen en jongeren in jullie nieuwe plannen een duidelijke plek. Strijk de plooien glad! We zien hoe kinderen en jongeren tussen de plooien van verschillende verantwoordelijke overheden en sectoren vallen. Niet begeleide minderjarige vreemdelingen kloppen aan bij een OCMW om aanspraak te maken op een leefloonequivalent, maar blijven achter met lege handen omdat lokale overheden vinden dat de Vlaamse en federale overheid hen te weinig ondersteunt. Een maximale samenwerking en afstemming tussen de verschillende beleidsniveaus is dus ontzettend belangrijk. Maar even belangrijk is werk maken van een stevige rechtspositie van kinderen en jongeren. Denk maar aan een stevig uitgebouwd leerlingenstatuut. Of de betrokkenheid van kinderen verhogen bij verblijfsprocedures. Of een grotere aandacht voor de rechten van jongeren bij politieoptredens. Kinderen en jongeren vallen ook tussen de plooien van volwassenen die verantwoordelijkheid voor hen dragen. Nieuwe regelgeving geeft hier niet noodzakelijk een antwoord op, een andere kijk op kinderen vermoedelijk wel. Integreer daarom kinderrechteneducatie in het curriculum van basisopleidingen. En niet alleen voor leraren en opvoeders in spe, maar ook bijvoorbeeld voor artsen en juristen. En maak tenslotte ook werk van een grondige kinderrechteneducatie voor kinderen en jongeren zelf. Mensenrechten zijn meer dan wat verzuchtingen of wensen. Ze zijn “de fond� van onze samenleving. Maak kinderen en jongeren hiervan bewust. Want als het over mensenrechten gaat, mogen we niet plooien.
∆