Dropzone februari 2015 by Bataljong

VVJ - Ossenmarkt 3 - 2000 Antwerpen ∫ P206352 februari 2015 ∫ Jaargang 24 nr. 1 ∫ verschijnt 5x per jaar: feb - apr - jun - sep - dec

DROPZONE T I JDSCHRIF T VOOR LOK A A L JEUGDBELEID

BUITENSPEELDAG B E L E ID S PA R T IC IPAT IE

P R A K T I JK V O ORB E E L D

Jeugdparticipatie in Brussel Breed jeugdbeleid in Ham

P12

EDITO

D E T O E K O M S T I S K I N D - E N (J E U G D -) VRIENDELIJK Bij de start van een nieuw jaar spreekt traditiegetrouw de voorzitter tot jullie, en dat is dit jaar niet anders. 2015 belooft net als 2014 (fusiejaar VVJ-Karuur) een bewogen jaar te worden. Zoals vele lokale besturen, is ook VVJ immers volop in besparingsmodus. Het adagium om met minder middelen niet evenveel, maar zelfs meer te gaan doen, klinkt jullie wellicht bekend in de oren, maar blijkt ook bij VVJ moeilijk in de praktijk te brengen. Wees er echter van overtuigd dat bestuur en staf er alles aan doen om jullie vertrouwen niet te beschamen en dé referentie op het vlak van lokaal jeugdbeleid te blijven. We vechten (lees lobbyen) dagelijks verder om te vermijden dat het kind alsnog met het besparingsbadwater wordt weggespoeld. We gaan echter ook uit van onze sterkte en zetten maximaal in op de zaken waarvan we denken dat jullie ze het meest nodig hebben. Heb je toch vragen die je niet onmiddellijk beantwoord ziet in ons aanbod, bel of mail ons of leg je ei op de open AV op donderdag 13 maart op onze vormingsdriedaagse in Malle (1112-13 maart). Die jaarlijkse vormingshoogmis voor lokaal jeugdbeleid biedt eens te meer voor elke jeugdambtenaar wat wils. Lees er meer over in deze Dropzone, op vvj.be of in je persoonlijke uitnodiging en schrijf je tijdig in! De jeugdschepenen onder u kunnen terecht op onze regionale inspiratiemomenten (zie p 5). Wissel kennis en ervaring uit met collega-schepenen uit jouw provincie of regio en laat je inspireren door hun praktijkverhalen.

Jeugdparticipatie in Brussel B E L E ID S PA R T IC IPAT IE

04 O V E R V V J

VERDER IN DEZE DROPZONE: ∫∫ De bevindingen uit het Oost-Vlaamse jeugdradenon-

26 V O O R U B E K E K E N

derzoek

∫∫ 365 dagen Buitenspeeldag (maar dit jaar toch nog net iets meer op 1 april)

∫∫ Wat leren we uit de participatieprojecten in Brussel? ∫∫ Praktijkvoorbeeld: breed jeugdbeleid in Ham ∫∫ Het Roma-onderzoek

27 C O L O F O N

Ook voor jeugdraden en andere participatievormen voor kinderen en jongeren staat VVJ meer dan ooit tot je dienst, want de toekomst is kind-(en jeugd-)vriendelijk!

28 U I T S M I J T E R

Ruben Librecht, Voorzitter VVJ vzw

Edito

Breed jeugdbeleid in Ham P R A K T I JK V O ORB E E L D

B E L E ID S PA R T IC IPAT IE

Jeugdparticipatie in Brussel

08 15

Wat hebben we tot hier toe geleerd uit de Brusselse projecten?

PRAKTIJKVOORBEELD

Breed jeugdbeleid in Ham

F O T ORE P OR TA G E

Nieuwjaarsreceptie 2015 B E L E ID S PA R T IC IPAT IE

Oost-Vlaamse jeugdraden onder de microscoop Een actuele kijk op de gemeentelijke jeugdraden die de provincie rijk is.

RUIMTE

Zottegem en Lede gaan voor 365 dagen buitenspeelplezier!

RUIM T E

Alle gekheid op een stokje!

Tips voor wie buurtgericht aan de slag wil!

365 dagen Buitenspeeldag

ACTUEEL

Kinderrechten als vaccin tegen radicalisering? Lees het pleidooi van de Kinderrechtencoalitie.

Inhoud

JEUGDBELEID

Participeren Roma jongeren? VVJ zocht het uit.

DRIEHOEKSVERHOUDING

Dilbeek

Drie kernspelers van het jeugdbeleid antwoorden op drie vragen.

OVER

REGIONALE INSPIRATIEMOMENTEN VOOR SCHEPENEN VAN JEUGD 24 februari Gent – 2 maart Leuven – 5 maart Houthalen-Helchteren – 12 maart Malle – 18 maart Roeselare Wissel kennis en ervaring uit met collega-schepenen uit jouw regio Als schepen van jeugd ben je de politieke spilfiguur voor jeugdbeleid in jouw gemeente. Hoe maak je beleid voor de kinderen en jongeren in je gemeente? En hoe doen andere gemeenten het? Kom naar de regionale inspiratiemomenten met volgende thema’s:

∫∫ Wat na het verdwijnen van het decreet lokaal jeugdbeleid? De Vlaamse overheid licht toe wat er gebeurt met de subsidies en beleidsprioriteiten. ∫∫ Straf lokaal jeugdbeleid: welke ingrediënten heb je nodig? Inspirerende voorbeelden van andere steden en gemeenten. We spelen in op de actualiteit en laten schepenen aan het woord die ervaring hebben met waardevolle projecten op vlak van breed jeugdbeleid. Deze verhalen vormen de aanleiding voor het uitwisselen van ervaringen. We hebben specifieke aandacht voor participatie, kwetsbare doelgroepen en jeugdwerkondersteuning. Samen met de Vlaamse overheid, de afdeling Jeugd, VVSG en de provincies Antwerpen, Limburg, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant biedt VVJ u een boeiend programma. Wissel kennis en ervaring uit met collega-schepenen uit jouw regio en schrijf je nu in via www.vvj.be!

∆

PRAKTISCH Ontbijtsessie van 9u tot 12u15

∫∫ maandag 2 maart Provinciehuis Leuven ∫∫ donderdag 12 maart Provinciaal Vormingscentrum Malle ∫∫ woensdag 18 maart Cultuurcentrum De Spil Roeselare Avondsessie van 18u30 tot 21u45 ∫∫ dinsdag 24 februari Provinciehuis Gent ∫∫ donderdag 5 maart Nac (Nieuw Administratief Centrum) Houthalen-Helchteren 45 euro inclusief ontbijt of broodjeslunch voor VVJ leden, 90 euro voor niet-leden. De tweede, derde… deelnemer van je gemeente betaalt 10 euro.

S C H R I J F J E I N V I A W W W.V V J . B E ! Meer info: Ilse Holvoet, iholvoet@vvj.be, 03 740 76 42

POSITION SWITCH VVJ blijft voluit de kaart trekken van kindvriendelijke steden en gemeenten. In het takenpakket van VVJ Imke is er ruimte gemaakt voor de organisatie en ondersteuning van de jury van het label ‘Kindvriendelijke steden en gemeenten’ en de coördinatie van de trajecten die in verschillende steden en gemeenten lopen. Ook met andere vragen waarbij VVJ je ter plaatse kan begeleiden kan je bij Imke terecht. VVJ Dalilla neemt met veel liefde de ondersteuning van de Antwerpse jeugddiensten van haar over. Dalilla wordt mama in maart. VVJ Kai keert daarom even terug naar waar het voor hem allemaal begon bij VVJ: Antwerpse jeugddiensten kunnen tot aan de zomer bij hem terecht met al hun vragen. De centrumsteden kunnen op hun beurt aankloppen bij VVJ Ellen, die ook mee jeugdraden ondersteunt. Voor een overzicht ‘wie doet wat’, neem een kijkje op www.vvj.be

∆

ov er v vj

OVER

V VJ VORMINGSDRIEDA AGSE

VORMINGSK ALENDER ∫ DI 24/02/2015 Inspiratiemoment voor schepenen over jeugdbeleid

11, 12 en 13 maart De uitnodiging kreeg je eind januari in de bus. Inschrijven vóór 25 februari via www.vvj.be

∆

Provinciehuis Gent

∫ DI 21/04/2015 Verdiepingsmodule Interactie & participatie 2015 Dag 1

∫ MA 02/03/2015 Inspiratiemoment voor schepenen over jeugdbeleid Provinciehuis Leuven

∫ DI 05/05/2015 Verdiepingsmodule Interactie & participatie 2015 Dag 2

∫ DO 05/03/2015 Inspiratiemoment voor schepenen over jeugdbeleid

∫ DI 19/05/2015 VVJ Antwerpen, VVJ Limburg

NAC Houthalen-Helchteren

BUITENSPEELDAG 1 april 2015

∫ WO 11 DO 12 VRIJ 13/03/2015 Vormingsdriedaagse 2015

DO 21/05/2015 VVJ Oost-Vlaanderen, VVJ Vlaams-Brabant, VVJ WestVlaanderen

∫ WO 11 DO 12/03/2015 Basismodule lokaal jeugdbeleid ‘Welzijn & onderwijs’

∫ DO 28/05/2015 Basismodule lokaal jeugdbeleid ‘Vrije tijd’ Dag 1

∫ DO 12/03/2015 Inspiratiemoment voor schepenen over jeugdbeleid Provinciaal Vormingscentrum Malle

∫ DI 09/06/2015 Verdiepingsmodule Interactie & participatie 2015 Dag 3

∫ WO 18/03/2015 Inspiratiemoment voor schepenen over jeugdbeleid Cultuurcentrum Roeselare

∫ DI 16/06/2015 Opleiding jeugdconsulent 3e jaar Dag 4 - Time-management

∫ DO 26/03/2015 Opleiding jeugdconsulent 3e jaar

∫ DO 18 VRIJ 19/06/2015 Starterstweedaagse

Dag 3 - Communicatie

∫ WO 01/04/2015 Buitenspeeldag

∫ DI 23/06/2015 Basismodule lokaal jeugdbeleid ‘Vrije tijd’ Dag 2

ov er v vj

BELEIDSPARTICIPATIE

Jeugdparticipatie in Brussel

Wat hebben wij tot hier toe geleerd? Tekst: Cathelijne van der Veer

Beeld: gemeente Molenbeek

Karuur (en dus sinds april 2014 VVJ) ondersteunt via ‘Karuur in Brussel’ participatieprojecten in Brusselse gemeenten. Soms heuse jeugdraden met echte verkiezingen (zoals in Molenbeek, zie de Dropzone van september 2014), soms bevragingen, soms participatieprojecten waarbij jongeren een project organiseren voor andere jongeren. Wat we tot hier toe leerden willen we graag met jullie delen, in de hoop dat dit jullie inspireert tot boeiende en vooral vernieuwende jeugdparticipatieprojecten in jullie gemeentes! 6

‘Formeel stoot af’ versus ‘jongeren hebben nood om formeel gevaloriseerd te worden’

Wil je (nieuwe) jongeren betrekken bij een project, dan doe je dit best op een jeugdige locatie en voorzie je voldoende groepsbindende en toffe activiteiten. De nadruk mag niet liggen op vergaderen, samenkomen in een gemeentehuis, aan een tafel zitten, advies schrijven. En een uitnodiging in de vorm van een officiële brief, werkt natuurlijk ook niet. Want (en dat hebben we ook ervaren) dan komen ze niet, of jongeren komen één keer en daarna nooit meer. Uiteraard hoort dit er allemaal bij, maar niet in eerste instantie: er

b e l e i d s p a r t i c i p at i e

BELEIDSPARTICIPATIE zijn zoveel dingen waaruit jongeren kunnen kiezen in hun vrije tijd, dat wat je doet in de eerste plaats aantrekkelijk moet zijn! Jongeren moeten zin hebben om mee te doen! Aan de andere kant hebben jongeren nood aan een formele valorisatie. Zo was er na de verkiezing van de jeugdraadsleden in Molenbeek een formeel moment met het College. De jeugdraad werd officieel beëdigd, kreeg een badge die niemand anders in de gemeente heeft en legde zelfs een soort eed af aan de jeugd van Molenbeek. De jongeren hadden zich allemaal netjes gekleed en de foto die die avond genomen werd, verscheen op alle facebookprofielen. Het viel dus op dat ze het fijn vonden en ook nood hadden aan waardering voor hun engagement. Niet alleen van hun begeleiders, maar ook, en misschien wel vooral, van de lokale politiek.

Het concept jeugdraad is onbekend

In Brusselse gemeenten zijn er geen jeugdraden en al zeker geen klassieke. Jongeren kennen het concept jeugdraad (nog) niet. Het voordeel is dat er ook geen vooroordelen zijn over een mogelijke jeugdraad of jeugdparticipatie. En het kan ook een voordeel zijn dat je niet hoeft op te boksen tegen traditie. Het nadeel is dat participatie (nog) niet volledig ingeburgerd is en jongeren dus ook niet weten welke kracht er schuil kan gaan in participatie. Of welke macht zij kunnen hebben als zo’n structuur hen een stem geeft.

Dat er in Brussel geen jeugdraden zijn, maakt dat je niet hoeft op te boxen tegen traditie

‘Vertrekken van een wit blad’ versus ’nood aan kader’

In Anderlecht kregen jongeren de kans om zelf jeugdparticipatie in hun gemeente vorm te geven, maar de jongeren sloegen daarop tilt. Het wit blad was te groot. Dit ligt niet aan hen, veel volwassenen zouden dezelfde reactie hebben. Stel je maar eens voor dat iemand aan jou vraagt wat je wilt, zonder enige verdere uitleg, dan weet je waarschijnlijk ook niet wat te antwoorden? Belangrijk is om bij elke vraag of brainstorm een duidelijk kader te scheppen. Dit kader kan zo breed of zo smal zijn als je zelf wilt. Stel dat jongeren mogen nadenken over een project. Het kader dat ze meekrijgen: het budget, het komt de jeugd van de gemeente ten goede, het mag geen infrastructuurproject zijn (of misschien net wel) en het moet dat schooljaar gerealiseerd worden. Dan maak je het een stuk concreter en dus ook haalbaarder om over na te denken. Grenzen leiden in dit geval tot creatief denken! (Denk maar eens aan de laatste brainstorm op jullie dienst, hoe ‘breed of smal’ was die?)

Persoonlijke band tussen gemeente & jeugd

Als je iets wil van jongeren, is het essentieel om te investeren in een persoonlijke band met hen! Dit is tijdsintensief, maar levert op termijn het meeste op. Verder kan je uiteraard ook jeugdwerkorganisaties gebruiken als tussenpersonen tussen de gemeente en de jongeren die je wil bereiken. Begeleiders uit jeugdwerkorganisaties hebben al een persoonlijke band met hun jongeren, waardoor je informatie via hen makkelijk doorgeeft én makkelijk door jongeren aangenomen wordt.

Het belang van een goede (jeugd) communicatie

Voor jongeren met wie je (nog) geen persoonlijke band hebt, is goede communicatie heel erg belangrijk! Zoek mensen die hier expert in zijn, brainstorm met jongeren over wat hen aanspreekt, om op die manier ook jongeren die nog niet betrokken zijn aan te spreken. Je hoeft natuurlijk niet voor alles een grootse promocampagne op te zetten, maar zet de grote middelen in als je een nieuw participatieproject opzet. Zoek uit via welke kanalen je jongeren in de gemeente kan bereiken. Maak gebruik van je netwerk om de informatie te verspreiden in de ganse gemeente, de scholen… Hoe meer bekendheid van het beeld dat je gebruikt, hoe meer kans je hebt om ook die gemotiveerde jongeren te bereiken die niet in het jeugdwerk of een andere organisatie betrokken zijn!

Omkadering is key!

Jeugdwerkers staan met hun voeten in de praktijk en weten wat er leeft onder jongeren. Zowel in Molenbeek als in Anderlecht werd daarom een ‘omkaderingsteam’ (Molenbeek) en ‘platform jeunesse’ (Anderlecht) opgericht. Een samenkomst van jeugdwerkers die naast de jeugdraad plaatsvindt en de jeugdconsulent ondersteunt en adviseert. Het bleek daar de ideale manier om het jeugdwerk te betrekken bij de jeugdraad (zonder er een jeugdwerkraad van te maken). En nu jullie?

∆

K ARUUR IN BRUSSEL In april 2013 ging het project “Karuur in Brussel” van start. Cathelijne van der Veer is voltijdse medewerkster voor het project. Het doel: pro-actief op zoek gaan naar opportuniteiten en mogelijkheden om jeugdparticipatie in Brussel een extra boost te geven.

MEER INFO

www.karuur.be/brussel en bij Cathelijne, cvanderveer@vvj.be, 02 210 61 90 Kom naar sessie 4 ‘Lokale jeugdparticipatie: Brussel inspireert!’ op onze vormingsdriedaagse!

b e l e i d s p a r t i c i p at i e

PRAKTIJKVOORBEELD Breed jeugdbeleid G E M E E N T E ∫ Ham THEMA ∫

I N W O N E R S ∫ 10619, waarvan 3070

tussen 0 en 26 jaar

Een beleid tot aan de voordeur: tips uit de Hamse praktijk Tekst: John Ooms

Bij de opmaak van het Hamse meerjarenplan 2013-2019 in 2012 lanceerde de jeugddienst een ambitieus buurtwerkingsidee. Een duidelijke visie anticipeert op hoe de gemeente er over een paar jaar zal uit zien en die visie vormt ook de basis voor actie in de praktijk. Jeugdambtenaar John schreef hierover voor de opleiding jeugdconsulent een eindwerk en wij puurden er praktische tips uit voor wie buurtgericht wil werken.

Maak een langetermijnanalyse om je beleid op te enten In Limburg is Ham zowat de sterkst groeiende gemeente. Er gebeuren heel wat innovaties en investeringen van economische maar ook van gemeentelijke actoren waardoor we mogen spreken van een bruisende en aantrekkelijke landelijke gemeente. Over enkele jaren nemen we de kaap van 11.000 inwoners. Het geboortecijfer neemt toe sinds 2005. Als we kijken naar het aantal nieuwe wijken, de opkomst van steeds meer appartementen en huizen én de projecten die nog ontwikkeld worden, kan het groeicijfer zelfs nog hoger oplopen. Dat betekent dat er op een aantal nieuwe locaties veel kinderen en jongeren een plekje zullen moeten vinden. Daarnaast is er nood aan speelgelegenheid en trefpunten in de nieuwe wijken en in een paar bestaande. Na wijkonderzoek deden we het voorstel om standaardspeeltoestellen en zitbanken te plaatsen. We werken met één offerte zodat de prijs fors

gedrukt wordt. Budgettair spreken we over 50.000 euro voor 7 à 8 wijken. Niet niks, maar deze extra ‘hangpoints’ kunnen voor straathoekwerker, wijkagent, jeugddienst, integratieambtenaar, gemeenschapswacht de plekken worden om informeel contacten te leggen en efficiënt te netwerken. De financiële ruimte om dit te verwezenlijken is er nu niet, maar we houden dit als dienst in de gaten als er in de toekomst mogelijkheden komen om dit te realiseren.

Zorg dat het beleid mee is Het gemeentebestuur is van oordeel dat jongeren genoeg mogelijkheden moeten hebben om elkaar te ontmoeten, al dan niet onder het mom van een ingerichte activiteit. Daarom wil de gemeente het aanbod aan jeugdruimte zeker niet inkrimpen maar waar wenselijk uitbreiden. Bestaande ‘rondhangplaatsen’ worden opgevolgd om eventuele overlast te vermijden en te duiden. Waar er een nood aan ruimte wordt vastgesteld probeert de gemeente een antwoord te bieden. Deze beleidshouding maakt het legitiem om stappen te nemen als dienst of veldwerker. Structurele problemen zoals de verkeerde inplanting van infrastructuur, te veel jongeren op een te kleine hangplek, gebrek aan begeleiding van kinderen of een te klein netwerk in bepaalde wijken worden gesignaleerd aan het beleid. In samenspraak met de jeugddienst, de straathoekwerker, de integratiedienst, het jeugdhuis en de sportdienst zijn er acties voor toeleiding naar het Kids Café, jeugdhuis en sportkampen/uitstappen. Dit werkt drempels weg bij de stap naar gemeentelijke diensten.

p r a k t i j k v o o r b ee l d

PRAKTIJKVOORBEELD

Heel concreet wordt er de laatste twee jaar ingezet op wijkstimulans met de rondreizende voetbalkooi. Deze duikt telkens drie tot vijf weken op in een buurt waarbij er ook steeds een namiddagje Panna Cup ingelegd wordt door jeugddienst en straathoekwerker. De aankondiging gebeurt maar een paar dagen van te voren, de promo is vooral bedoeld voor de wijkbewoners. Een mooi voorbeeld van breed jeugdbeleid was de Panna Cup in combinatie met het Populierenfeest in een cité met een mijnverleden. Hier was ook de integratiedienst betrokken en was er een bezoekje van burgemeester en schepen die bij aan tafel schoven. Iedereen kon op een ongedwongen manier iets kwijt, maar vooral was het een geslaagde namiddag voor jong en oud. Buurtbewoners die elkaar amper spraken zaten nu samen of gingen supporteren voor de kinderen.

Blijf andere diensten attent maken op deze inrijpoort naar buurten/wijken Welzijnsdiensten & co kunnen een stap in/naar de leefwereld van jongeren (volwassenen) zetten door informeel in hun buurt te verschijnen. Vertrouwde gezichten zijn daar essentieel in. Of het nu een Panna Cup (reizende voetbalkooi) is of een andere werkvorm (BBQ, kunstenkamp in de wijk), belangrijk is dat je met dit verhaal intern heel wat mensen kan mobiliseren. Wees enthousiast, geef niet op. Zorg dat je je schepen, het gemeentebestuur update. Bezoek het MAT. Breng meermaals je verhaal, doe tussentijdse evaluaties, dwing jezelf om de achterliggende beweegredenen te overdenken en – nogmaals – herhaaldelijk te brengen in je netwerk. Het draagvlak in je netwerk wordt groter en na verloop van tijd zelfs vanzelfsprekend. Acties zijn niet

vrijblijvend. Maak je verhaal structureel door steeds naar de context te verwijzen.

Buurtversterking: een positieve benadering van de wijk Buurtversterking is preventief, netwerkend en zorgt ervoor dat de ‘zittende’ diensten aan de man worden gebracht. Mensen die ons een vraag stellen maken we wegwijs in wat de gemeente voor hen kan doen, we maken de diensten kenbaar waar ze terecht kunnen: het OCMW, de opvoedingswinkel, de cultuurdienst, het huis van het kind of zelfs de technische dienst. We viseren niet enkel de ‘moeilijke’ wijken, iedere buurt heeft recht op aandacht en stimulansen. Kies voor wijkimpulsen, vertrek vanuit de plaatselijke goodwill en niet vanuit een probleem. Stap naar een buurt toe op een moment dat er geen probleem is.

Werk geïntegreerd en geef het beleid een divers gezicht Enerzijds kan er een insteek zijn via kinderen en jongeren, anderzijds kan de integratieambtenaar met de volwassenen aan de slag. We bekijken buurtversterking als één geheel waarin de (welzijns)diensten, straathoekwerker en zelfs de wijkagent een plaats hebben of kunnen krijgen. Het is belangrijk dat niet alleen de jeugddienst en de straathoekwerker naar de buurten trekken, maar dat we met meerdere diensten naar buurten stappen. Het gemeentebeleid krijgt op deze manier een divers gezicht en kan op een andere manier haar inwoners benaderen.

p r a k t i j k v o o r b ee l d

PRAKTIJKVOORBEELD

In het Meerjarenplan 2014-2019 zijn zowel onder jeugddienst, straathoekwerker, sportdienst en integratiedienst budgetten opgenomen om de Panna Cup, BMXcultuur, Kids Café en nieuwe initiatieven te ondersteunen in het brede verhaal van integratie. Er is ruimte om te experimenteren, te proberen maar ook om bepaalde acties langdurig op te zetten. Budgetopname gaat vlot over de diensten heen. De doelstelling bepaalt de verantwoording bij kostenopmaak.

Kom uit uw kot, luister naar kinderen en jongeren en speel in op hun vragen Zorg voor een ankerpunt op straat, in de buurt, een veldwerker. Bij ons is dat de straathoekwerker. Hij gaat op zoek naar jongeren, spreekt hen aan, reikt hen mogelijkheden aan tot actie en samenwerking. Hij probeert een emancipatorisch proces in gang te zetten zodat jongeren rekening houden met de buurtbewoners en zicht krijgen op gevolgen van hun gedrag. Ook werkt hij aan een positieve beeldvorming van de jongeren, zodat buurtbewoners deze jongeren leren kennen en hen zelf durven aanspreken bij meningsverschillen e.d. Zo kan een situatie plots heel anders zijn wanneer roepen tegen elkaar verandert in praten. Evident voor de ene, niet zo vanzelfsprekend in buurtconflicten. De voorbije jaren heeft het gemeentebestuur ingezet op wat er beweegt bij jongeren, dit is een belangrijk signaal voor de kansengroepen, subculturen en creatieve jongeren als individu.

We moeten kunnen inspelen op subculturen en trends van het moment. Een prioriteit die door de jeugddienst en straathoekwerker op het terrein sterk wordt ingevuld. Voorstellen van ’de straat’ worden altijd bekeken en – mogelijk - uitgewerkt (Paint ball, City Trophy, Action park…). Om de stem van de kinderen expliciet te horen doen jeugddienst en Straathoekwerker een driejaarlijkse ronde in de Hamse scholen. In 2014 bezochten we de leerlingenraden. De klassen van het 3e, 4e, 5e en 6e leerjaar zijn er vertegenwoordigd. Intensief maar voedzaam!

Zorg voor continuïteit Op een aantal momenten laagdrempelig aanwezig zijn in de leefomgeving van jongeren bevordert - voor een stuk - de dynamiek in het hele integratieverhaal en de wisselwerking tussen het gemeentelijk aanbod en de eventuele hulpvraag van de burgers. Zijn de resultaten nu zo groots? Neen. Het zijn kleine stappen maar je moet volhouden. Er moet continuïteit zijn, er moet herhaaldelijk teruggekeerd worden met het hele concept. We starten vanuit jongeren maar proberen ook de buurt (ouders, ouderen) zelf te stimuleren om toekomstige acties op te zetten zonder dat wij steeds het initiatief moeten nemen. Zelfverantwoordelijkheid stimuleren en hopen dat er een paar mensen opstaan in de buurt die initiatief nemen tot meer. We hebben hier positieve ervaringen mee, we weten dat dit kan. Buurtversterking betekent ook de buurt aansporen om zelf initiatieven op te zetten, verantwoordelijkheid te nemen voor de

p r a k t i j k v o o r b ee l d

PRAKTIJKVOORBEELD

leefbaarheid in hun omgeving. Als je een paar trekkers vindt, dan is er beweging mogelijk zonder dat je zelf de aanzet moet geven. Dit zou natuurlijk de ultieme buurtversterkingsindicator moeten zijn. Maar we hebben meermaals vastgesteld dat dit zonder professionele back-up verwatert. Opvolgen blijft dus noodzakelijk, dit is essentieel!

Werk aan de positieve beeldvorming van je doelgroep Zorg voor beeldmateriaal, spreek de pers aan over je acties en gebruik sociale media om wat je doet in de kijker te zetten. Met een camera/fototoestel in de hand is het vaak makkelijk spontaan contact te leggen met de jongeren. Plaats de jongeren en hun buurt in een positief licht, probeer bepaalde denkbeelden over bepaalde buurten in vraag te stellen.

Verklein de stap naar dienstverlening en maak het aanbod van de gemeente bekend Het jarenlange veldwerk en de gemeenschappelijke wijkimpulsen ontlokken straathoekwerker Steve Roten de volgende vaststelling: “Voor jongeren is de gemeente en het beleid een partner en geen vijand. Verveling of gevoel van weinig aandacht is niet de schuld van de gemeente, hier duid ik op wanneer dit

op straat wordt gesteld. Er zijn heel wat kansen die jongeren kunnen grijpen: van Kids Café, het Jongerencafé (14+), dj-pool, BMX, Panna tot actief zijn in de reguliere jeugdhuiswerking. Bij vandalisme breng ik aan dat er door de herstellingskosten minder budget is om fijne dingen te doen. Uiteraard staan die budgetten los van elkaar maar het gaat over het gemeenschappelijk plaatje, zo laat je de jongeren meedenken in het globale beleid.”

∆

MEER INFO John Ooms, jeugdconsulent Ham, john.ooms@ham.be, 013 61 10 67

www.ham.be/jeugd — www.jeugdraadham.be www.djpoolham.be /JEUGDDIENSTHAM /djpoolham /steve.straathoekwerkham /HAMJeugddienst @JEUGDDIENSTHAM

p r a k t i j k v o o r b ee l d

/JEUGDDIENSTHAM

RUIMTE

365 dagen Buitenspeeldag Tekst: Leen Bartholomeus

Beeld: Win Van Berkel, jeugddienst Zottegem

ruimte

RUIMTE Op 1 april is het weer zo ver: de hoogmis van het buitenspelen: de Buitenspeeldag! Meer dan 200 gemeenten engageren zich om die dag een sensibiliseringsdag over buiten spelen en sporten in de publieke ruimte te organiseren. Een mooi initiatief, maar hoe zorg je er als gemeente voor dat buitenspelen ook de 364 andere dagen de aandacht krijgt die het verdient? Zottegem en Lede grijpen elk op hun eigen manier de Buitenspeeldag aan om werk te maken van een buitenspeelbeleid!

Zottegem Jullie kozen van bij de eerste Buitenspeeldag in 2008 voor een brede aanpak. Klopt. We ondervonden dat een pak van onze speelterreinen niet gekend zijn bij het grote publiek. Vooral via informele gesprekken met ouders maar ook via eerder uitgevoerde enquêtes in functie van het vroegere jeugdbeleidsplan. Via Facebook werden (en nog steeds) af en toe opmerkingen gegeven dat er geen of weinig speelruimte is in Zottegem, dit leert ons dat de vele huidige plekken niet bekend zijn. Van bij de eerste editie van de Buitenspeeldag in 2008 besloten we om daar iets mee te doen. We zetten één van onze toenmalige vernieuwde pleinen in de picture en we realiseerden een speelplan. Op dit plan zijn alle speelplekken in Zottegem in kaart gebracht, ieder jaar delen we dit speelplan uit op de Buitenspeeldag. Bij het uitdelen van de stadsplannetjes vertelden de ouders dat ze niet wisten dat er zo veel ‘verborgen’ speelpleintjes zijn in Zottegem. Er liggen nogal veel speelpleintjes in woonwijken waar je een beetje moet op zoek gaan. Daarom werd ook in het meerjarenplan opgenomen om bewegwijzering te voorzien naar de pleintjes.

king in de paasvakantie, grabbelpasactiviteiten voor de komende vakanties... Met een eigen jeugddienststand waar je kan inschrijven. Kortom dit is hét moment om te starten met 365 dagen buitenspelen!

HELLEN, JEUGDCONSULENTE ZOT TEGEM:

Hoe zorgen jullie er ieder jaar in de aanpak van de Buitenspeeldag voor dat dit meer is dan een ééndagsvlieg? H E L L E N : Onder meer door een weloverwogen keuze van de locatie.

Jaarlijks gaan we op zoek naar een plek die door ouders en kinderen kan herontdekt worden om het hele jaar door buiten te spelen. Het mooie hieraan is dat de stad extra inspanningen levert om dat specifieke terrein een extra poetsbeurt te geven. De dienst ‘Openbare werken’ plaatst indien nodig nieuwe picknick tafels of vervangt een kapotte vuilbak; de groendienst doet een extra inspanning om het terrein na de winterperiode terug ’speelklaar’ te krijgen. We zien de Buitenspeeldag ook als de jaarlijkse start van het nieuwe buitenspeelseizoen: via dit initiatief zetten we onze bestaande buitenspeelplekken en onze andere buitenspeelmomenten in de verf: onze Openspelendag in april, de start van de speelpleinwerruimte

Zijn er nog andere (lange termijn) inspanningen in het beleid van de stad om te zorgen dat er buiten gespeeld kan worden? H E L L E N : We willen werk maken van een kindvriendelijke gemeente.

Er is een actie in het meerjarenplan opgenomen en met Kind en Samenleving analyseren we één buurt om erna de tools in handen te hebben om zelf verder te werken. Daarnaast werken we al een tijdje samen met de milieudienst aan nieuwe groene speelruimte naast het jeugdcentrum. De buitenruimte krijgt avontuurlijke speelruimte, picknickruimte, eetbaar landschap, samentuinen, polyvalente ruimte voor buitenevenementen... Daarnaast maken we in de toekomst werk van een binnenruimte die overdag dienst doet als milieueducatief centrum en waar ’s avonds allerlei groene buurtprojecten kunnen doorgaan (repaircafé, koken met streekproducten, naaiateliers...). In de vakanties kan de jeugddienst hier terecht met activiteiten.

Heb je nog tips voor leuke activiteiten tijdens de Buitenspeeldag? H E L L E N : We bieden ieder jaar kinderen de kans om hun oude speel-

goed door te verkopen door de organisatie van een kinderrommelmarkt. We merken jaar na jaar dat meer kinderen deelnemen. Voor gemeenten is dit een initiatief waar je zelf bijna of geen voorbereiding aan hebt en die toch een gegarandeerd succes is. Elke standhouder brengt zeker wat volk mee om te zorgen dat ze toch wat speelgoed kunnen doorverkopen.

MEER INFO Hellen Volckaert, hellen.volckaert@zottegem.be of 09 367 91 98, www.jonginzottegem.be

RUIMTE

Lede Wat is jullie doelstelling voor de Buitenspeeldag? W I N VA N B E R K E L , J E U G D D I E N S T L E D E : Sinds 2011 nemen we deel

aan de Buitenspeeldag. Het is ons doel kinderen een ‘buiten-speelhouding’ aan te leren. Voor ons is de dag geslaagd als kinderen zin krijgen om ook na deze dag buiten te spelen. We voorzien ruimte (een vrolijk aangelegd speelterrein dat ook voor speelpleinwerking wordt gebruikt), spelmogelijkheden, spelmateriaal. De massale aanwezigheid van het publiek zorgt voor het belangrijkste: heel wat vriendjes om mee te spelen.

Als jeugddienst vragen we geïnteresseerde speelpleinmonitoren om ons die namiddag te helpen. Ze worden niet ingeschakeld als begeleiders maar houden zich eerder op de achtergrond, geven spelprikkels en vestigen de aandacht op materiaal. Zo geven ze spelaanleiding, stimuleren kinderen om niet-gebruikt materiaal terug te brengen, blussen hier en daar brandjes, verzorgen waar nodig ‘gekwetsten’ en houden een oogje in het zeil. Er zijn vooraf geen inschrijvingen nodig en het aantal deelnemers is onbeperkt. We kunnen de kosten laag houden omdat we geen grote spelelementen huren.

Hoe vertaalt zich dat in de aanpak van de Buitenspeeldag? W I N : Als jeugddienst installeren we een uitleenwinkeltje met een-

Hoe krijgt buiten spelen verder aandacht in jullie jeugdbeleid?

voudige dingen als springtouw, stoepkrijt, doeken en touw om kampen mee te bouwen, hinkelblokjes, hoelahoepen, reuze jenga, een reuze bal, een reuze vier-op-een-rij, elastieken springen, werpspelletjes, blinddoeken, ballen, voetballen, springballen… We vragen kinderen om het uitgeleende materiaal terug te brengen. Er is geen kinderopvang en toezicht voorzien, kinderen spelen onder de verantwoordelijkheid van hun ouders. Dit vermelden we in alle communicatie. Op een terrasje bieden we mama’s, papa’s, oma’s en opa’s een kopje koffie aan. We merken dat ook heel wat ouders onderling afspreken. De afgelopen jaren zag het speelplein er tijdens de Buitenspeeldag een beetje uit zoals een zomerdagje aan de Belgische kust: met veel spelende kinderen en gezellig picknickende, lezende of babbelende ouders. Aan de positieve reacties merken we dat niet alleen de kinderen, maar ook veel ouders een prachtige namiddag hebben.

WIN:

We proberen aandacht te hebben voor andere buitenacties in ons vrijetijdsaanbod. De ‘Zomer van Vlieg’ werken we uit met bibliotheek en technische dienst als een gezinsfietszoektocht. En binnenkort openen we een speelbos! Onze gemeente levert al langer inspanningen om het buitenspelen te bevorderen. Er is veel aandacht voor de buitenterreinen, zo zijn er buitensportvelden, een skateterrein, een beachvolley terrein… en verschillende pleintjes in de deelgemeenten zijn ingericht met speeltoestellen. En op het gemeentelijk speelterrein waar de speelpleinwerking doorgaat, kreeg het inrichten van een buitenruimte prioriteit op het vernieuwen van lokalen…

∆

De keuze voor een ‘open speeldag’ biedt ook heel wat organisatorische voordelen.

MEER INFO

WIN:

www.lede.be/Jeugd

Klopt. Op die manier kunnen we de Buitenspeeldag met een minimum aan personeel van jeugddienst en sportdienst realiseren. 14

Elsie De Winne, jeugd@lede.be of 053 60 68 62

ruimte

FOTOREPORTAGE

Nieuwjaarsreceptie

f o t o r e p o r ta g e

De provinciale jeugdraad van Oost-Vlaanderen blies in 2014 vijftig kaarsjes uit. Hoera! Deze verjaardag vierden ze niet alleen met toeters, bellen en taarten. De provinciale jeugdraad en het Oost-Vlaamse provinciebestuur wilden een actuele kijk krijgen op de gemeentelijke jeugdraden die de provincie rijk is. Wij voerden in hun opdracht een onderzoek.

Oost-Vlaamse jeugdraden onder de microscoop Tekst: Katrien Vanhove

Beeld: Sander Belmans

b e l e i d s p a r t i c i p at i e

BELEIDSPARTICIPATIE

Een foto van lokale jeugdraden in OostVlaanderen We stuurden een enquête uit die jeugddienstmedewerkers en jongeren uit jeugdraden invulden. Vanuit 53 van de 65 gemeenten uit de provincie kwam er respons. De resultaten diepten we verder uit via rondetafels met jeugddienstmedewerkers en jeugdraden.

Structuur, samenstelling en werking van de Oost-Vlaamse jeugdraden Qua structuur van de jeugdraden leverde het onderzoek geen verrassende resultaten op. De gemiddelde Oost-Vlaamse jeugdraad:

∫∫ heeft een vrij klassieke structuur met haast allemaal een algemene vergadering;

∫∫ heeft een bestuur en breidt zijn structuur uit met één of meerdere werkgroepen;

∫∫ is relatief groot: ze telt 28 à 29 leden; ∫∫ telt ongeveer evenveel mannen als vrouwen; ∫∫ heeft hoofdzakelijk leden die deel uitmaken van een jeugdvereniging, jeugdhuis, speelplein of politieke jongerenvereniging. Maar ze tellen toch gemiddeld vier ‘ongebonden’, geïnteresseerde jongeren als lid.

Een afspiegeling van deze samenstelling zien we in de agenda, de activiteiten en acties van de Oost-Vlaamse jeugdraden. Deze zijn immers erg gefocust op alles wat met het jeugdwerk te maken heeft. Het aantal ongebonden, geïnteresseerde jongeren ligt wat hoger dan we vermoedden en uit de gesprekken met de jeugddiensten en de jeugdraden kwam naar voor dat dit als een heuse meerwaarde gezien wordt. Deze jongeren aantrekken en hun interesse voor wat er binnen de jeugdraad gebeurt vasthouden, is echter niet zo evident. Een antwoord hierop zou een andere organisatie van de jeugdraad kunnen zijn. Binnen de jeugdraad moet er voor het jeugdwerk plaats zijn om elkaar te ontmoeten en jeugdwerkspecifieke thema’s aan te kaarten, te bespreken en tot oplossingen te komen. Maar de jeugdraad in zijn geheel, kan een kruispunt worden. Waar verschillende vormen van jeugdparticipatie samenkomen en er een formele vertaling richting het gemeentebestuur krijgen. Zo’n jeugdraad werkt in een wat minder strakke structuur en legt flink wat creativiteit aan de dag om kinderen en jongeren uit de gemeente, die niet in de jeugdraad zitten, te betrekken bij het advies- en beïnvloedingswerk. Al naargelang het thema of dossier kan dat telkens een ander segment van de jeugd zijn. Maar op deze manier is er wel oog voor bredere thema’s en een bredere groep kinderen en jongeren dan diegene die nu bereikt wordt door een meer klassiek werkende jeugdraad.

b e l e i d s p a r t i c i p at i e

BELEIDSPARTICIPATIE

Impact op het beleid Een advies geven is één ding, maar heb je daarmee ook effectief impact op het beleid van de gemeente? In drie vierde van de gevallen werd het advies van de jeugdraad door het gemeentebestuur gevolgd. Een zekere impact is er dus zeker. Maar uit de gesprekken kwam naar voor dat het goed opnemen van het advieswerk geen evidentie is. Door snelle wissels in de samenstelling van de jeugdraad is het niet gemakkelijk om thema’s goed op te volgen. De daadwerkelijke kracht van de adviezen werd door de jeugddiensten en jeugdraden erg genuanceerd. Want een college kan een advies probleemloos naast zich neer leggen en er zelfs geen antwoord op geven. Jeugdraden, en jeugddiensten porren hen daartoe aan, moeten dus goed bij de pinken zijn. Af en toe hun stoute schoenen aantrekken en het college om een antwoord vragen. Daarnaast ontbreekt in veel gevallen de spontane reflex bij gemeentebesturen om hun jeugdraad om een advies te vragen of op een andere manier te betrekken bij het beleid. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de Oost-Vlaamse jeugdraden en jeugddiensten hun impact gemiddeld een 5 op 10 scoren.

De Oost-Vlaamse jeugdraden en het meerjarenplan

Voor we aan het onderzoek begonnen, was de verwachting dat de evaluatie van de opmaak van het eerste meerjarenplan vanuit het standpunt van de jeugdraad, geen al te fraai beeld zou opleveren. Daarom peilden we bij de jeugdraden en de jeugddiensten ook naar de manieren waarmee ze een goede opvolging willen garanderen. Zo zal in bijna twee derde van de gemeenten gewerkt worden met een apart ‘ jeugdplan’ dat alle doelstellingen en acties uit het meerjarenplan samenbrengt die betrekking hebben op kinderen en jongeren. Verder kwam ook naar voor dat er een grote nood is bij de jeugdraden naar goede informatie over de werking van de gemeente en het meerjarenplan. Uit de gesprekken met de jeugddiensten kwam naar voor dat ze het als een taak zien om de jeugdraad goed op de hoogte te houden van de evolutie van het plan. Zo kunnen de jongeren te gepasten tijde van zich laten horen.

∆

Uit de nulmeting die de Vlaamse overheid uitvoerde in 2013 kwam naar voor dat jeugdraden bij de totstandkoming van het meerjarenplan veel minder betrokken werden dan bij de opmaak van het jeugdbeleidsplan. Onze eigen bevraging leverde gelijkaardige resul18

taten op. Hoewel de jeugdraden in 70% van de gevallen regelmatig wat te horen kregen over het meerjarenplan, kreeg maar 40% van hen het volledige plan te zien om er een advies over te geven. Een derde van de jeugdraad gaf aan dat ze zowel weinig tijd hadden voor een goed advies als dat ze over te weinig informatie beschikten om dit tot een goed einde te brengen. Daar waar de jeugdraden hun algemene impact op het beleid nog net een voldoende gaven, schatten ze deze in het kader van het meerjarenplan lager in, slechts 4 op 10.

MEER INFO Je kan het volledige onderzoeksrapport opvragen via Katrien Vanhove, kvanhove@vvj.be, 03 740 76 45

b e l e i d s p a r t i c i p at i e

BELEIDSPARTICIPATIE

speeltoestellen • sporttoestellen • parkinrichting l Antwerpen l 03 482 4067 l www.speelprojecten.be

ACTUEEL

Kinderrechten als vaccin tegen radicalisering? De Kinderrechtencoalitie pleit ervoor om kinderrechten een plaats te geven in de eindtermen. Tekst: Robert Crivit, Uit De Marge en voorzitter Kinderrechtencoalitie Maandag 26 januari hield de ‘Commissie voor de bestrijding van gewelddadige radicalisering’ van het Vlaams Parlement een hoorzitting over onderwijs. In de nasleep van de aanslag in Parijs tegen Charlie Hebdo, stelt zich immers de vraag hoe we als samenleving gewelddadige radicalisering kunnen voorkomen. De aandacht voor onderwijs is daarbij terecht. Tegelijk krabt het onderwijs zich achter de oren: ‘moeten we nu ook dit nog gaan oplossen?’ Toch is het niet zo moeilijk om deze tegenstelling te overstijgen. Het volstaat om een niveau dieper te gaan kijken naar de onderliggende waarden die we in onze samenleving en dus ook ons onderwijs willen realiseren om gewelddadige radicalisering te voorkomen. En dan komen we vanzelf bij de mensenrechten uit. Voor kinderen en jongeren is er geen betere invalshoek om die mensenrechten te leren kennen, dan door te vertrekken vanuit de kinderrechten zoals vastgelegd in het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind.

Rechten en plichten Zo leren kinderen dat mensenrechten er niet enkel zijn voor ‘de wereld van grote mensen’, maar ook hen direct aangaan. Kinderrechten gaan over vrijheid van denken, geweten en godsdienst, maar ook bijvoorbeeld over de bestrijding van kinderarmoede hier en in het Zuiden, over het recht om je mening te laten horen als je ouders gaan scheiden of nog over de strijd tegen pesten. Kinderrechten verbinden zo alle leerlingen in een gemeenschappelijk referentiekader wat polarisering helpt tegengaan. Ze sluiten ook naadloos aan op de leefwereld van kinderen en jongeren.

Beeld: Waag Society

Die invalshoek is bovendien positief. Je vertrekt niet vanuit wat niet mag, maar vanuit een recht. We horen sommige lezers al steigeren: ‘kinderen zouden beter wat meer over hun plichten leren’. Die lezers stellen we gerust: wanneer je het met kinderen hebt over hun rechten, kom je al snel en automatisch uit op de verantwoordelijkheden die daarmee gepaard gaan. Het recht om niet gediscrimineerd te worden, leidt bijvoorbeeld tot de verantwoordelijkheid om zelf niet te discrimineren.

Omgaan met verschillen Vanuit een kinderrechtenperspectief leren kinderen, maar ook hun begeleiders, op een positieve manier omgaan met verschillen. Of het nu verschillen in mening, uitzicht of geloofsovertuiging zijn, leerlingen moeten vandaag de vaardigheden en attitudes ontwikkelen om respectvol en constructief om te gaan met diversiteit. En dat geldt voor alle leerlingen, ongeacht hun herkomst. Op het terrein bestaat hier al heel wat ervaring rond. Veel scholen leren hun leerlingen niet alleen over hun rechten en wat die allemaal inhouden, maar passen die logica ook zelf toe in de manier waarop ze omgaan met leerlingen en hun ouders. Deze scholen gebruiken kinderrechten als een rode draad in de klas, maar ook op de speelplaats tot de refter. Het Vlaams onderwijs telt momenteel zelfs vier Kinderrechtenscholen die als pilootscholen de kinderrechten in hun hele beleid centraal stellen.

a c t u ee l

‘Lesgeven over democratie is zinloos’

Kinderrechten in de eindtermen

Belangrijk te onthouden is dat doen veel meer impact heeft dan zeggen. Micha De Brie, leerkracht op Kinderrechtenschool het Prisma in Gent stelt het zo: “Les geven over democratie en over burgerschap is zinloos. Het is tijdverspilling. Samenleven in harmonie leer je enkel door het te doen, dagelijks te oefenen in een sfeer van wederzijds respect. Zolang scholen het belang hiervan niet inzien, zullen er kansen zijn om individuen te laten ontsporen.” Deze kinderrechtenaanpak werpt veel vruchten af. Onderzoek uit het buitenland toont aan dat het toepassen van kinderrechten in het schoolbeleid leidt tot een positief schoolklimaat, betere relaties tussen leerkrachten, leerlingen en ouders en zelfs tot betere schoolresultaten. Dit effect is zelfs nog sterker aanwezig in scholen met een meer kansarme en diverse populatie dan in andere scholen. Geen extra opdracht voor de scholen dus, maar juist een extra hefboom om hun kernopdrachten waar te maken.

Vlaams Minister van Onderwijs Hilde Crevits stelt in haar beleidsnota dat ze jongeren wil vormen met “sterke persoonlijkheden” die voorbereid zijn op “een volwaardige participatie in alle facetten van de samenleving”. Een verankering van kinderrechten in scholen levert hiertoe een onmisbare bijdrage. Jongeren die dit in hun rugzakje meekrijgen, hebben minder behoefte aan extreme antwoorden op zoek naar zelfwaarde. Ook zijn ze weerbaarder tegenover allerlei beïnvloeding die aanzet tot gewelddadige radicalisering, in wat voor godsdienst of ideologie dan ook. Om te vermijden dat de goede bedoelingen en ideeën die nu opwaaien na de storm terug gaan liggen, moeten deze kaders stevig verankerd worden. De Vlaamse Regering heeft daartoe de kans met de geplande bijsturing van de eindtermen én van het beroepsprofiel van de leerkrachten.

Zo was bij Kinderrechtenschool het Prisma de eerste zorg het geweld tussen de kinderen onderling. De school is daarover met de leerlingen in gesprek gegaan en samen brachten ze in kaart wat ze als gewelddadig beschouwden. Vervolgens maakten ze een charter tegen geweld waar de kinderen nu naar leven. Het verhaal van deze school illustreert dat school meer is dan het leren van cognitieve vaardigheden. Het is dé plaats bij uitstek om te leren samenleven in een democratisch model.

Zoektocht naar zelfwaarde Als we het erover eens zijn dat mensenrechten cruciaal zijn voor de toekomst van onze samenleving, dan moet het een evidentie zijn om kinderrechten – het maatpak voor kinderen van de mensenrechten – steviger te verankeren in die eindtermen en in dat beroepsprofiel. Enkel door de zaak in zijn kern aan te pakken, bouwen we aan een samenleving waarin iedereen in respect voor elkaar zichzelf kan zijn en kan ontplooien.

∆

Medeondertekend door: Arktos, Child Focus, Kind & Samenleving Kinderrechtswinkel, KIYO, Gezinsbond, Plan België, Tumult, UNICEF België, Vormen, Welzijnszorg, VCOV, Vivès en Uit De Marge. a c t u ee l

HET AANBOD GOEDKOOP EN KWALITATIEF MATERIAAL VOOR ALLE VEELEISENDE SPEELINITIATIEVEN

OPENING WEBSHOP 2 MAART ECONOMAAT

SNOEZELMATERIAAL

FANTASIEMATERIAAL REUZESPELEN

SPEELPLEINPROMO

ORGANISATIEMATERIAAL

ZAND EN WATER

BOUW EN CONSTRUCTIE

KNUTSELMATERIAAL ROLLEND MATERIAAL

SPORT EN SPEL SPEELBOEKEN EN CD’S

GEZELSCHAPSSPELEN

BESTELLEN TOT 8 APRIL MateriaalMagazijn bvba is een initiatief van de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw Lange Ridderstraat 22, 2800 Mechelen - info@materiaalmagazijn.be

JEUGDBELEID

Participeren Roma-jongeren? VVJ voerde een veldonderzoek Auteur: Ilse Holvoet

Wat leren we uit het onderzoek? Aan de vragenlijst namen 48 steden en gemeenten deel. Dat is 80% van de steden en gemeenten met de grootste instroom migranten uit de regio van herkomst van Roma: Midden- en Oost-Europa (MOE). De steden met het grootste geschatte aantal Roma in 2010 zijn het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (6.500 à 7.000), Gent (5.500), Antwerpen (4.000), Sint-Niklaas (800) en Temse (400). De aanwezige Romakinderen en -jongeren zijn vooral van Kosovaarse, Slowaakse, Bulgaarse en Roemeense nationaliteit. Negen steden en gemeenten organiseren in totaal 23 initiatieven die gericht zijn op een brede doelgroep, waaraan ook Roma deelnemen. Een derde van deze initiatieven zijn vrijetijdsinitiatieven, een derde is gericht op taalstimulering en een derde is gelinkt aan onderwijs of de ruimere begeleiding van Roma-gezinnen. Geen enkel initiatief bereikt meer dan 25 Romakinderen en –jongeren. In twee steden of gemeenten zijn Romakinderen en –jongeren betrokkken bij de invulling en uitwerking van de acties.

Aanbevelingen: de gemeente als deel van een netwerk Gemeenten en private initiatieven kunnen de leefwereld van jongeren verbreden en kansen bieden die resulteren in succeservaringen. Zo versterken ze de jongeren en helpen ze hen bewuste keuzes te maken. Investeer in de dialoog met kinderen en jongeren en hun ouders. Eens je een goede vertrouwensrelatie hebt met een familie, wordt het gemakkelijker om ook andere Roma te bereiken. De gemeente kan deel uit maken van een netwerk van personen en organisaties, waarin kennis zit van de taal en de cultuur, en mogelijkheden voorzien om ervaringen uit te wisselen. Zo wordt levensbreed werken op vraag en op maat mogelijk. Gemeenten kunnen de kloof dichten door te investeren in vindplaatsgericht en vraaggestuurd werken. Het vrijetijdsaanbod zelf moet laagdrempelig zijn, zowel financieel als praktisch en flexibel en genderbewust.

40% van de 23 vermelde initiatieven valt onder jeugd, 30% onder integratie en 21% onder welzijn. Zes van de negen gemeenten hebben een uitgeschreven visie over het bereiken en betrekken van Roma. Die visie focust op laagdrempelige deelname aan voorzieningen, toeleiding en maximalisatie van de participatiekansen. Een grote uitdaging ligt in een betere verspreiding van kennis over de doelgroep en het vormen van netwerken waardoor het mogelijk wordt om Romakinderen en –jongeren en hun gezinnen te ondersteunen in alle aspecten van hun leven.

MEER INFO Dit is een fragment uit het onderzoeksrapport ‘Komt een betere morgen… Participatie van Roma-jeugd aan buurt en beleid in Vlaanderen’. Je kunt dit rapport downloaden op de VVJ-website: www.vvj.be/node/4529/file. Donderdag 12 maart kun je tijdens onze vormingsdriedaagse een sessie volgen over dit onderwerp. E X T E R N E B R O N : Hemelsoet, E. (2013) Roma in het

Gentse onderwijs. Een verhaal apart? Gent: Academia Press. ISBN 978-90-382-2085-7.

jeugdbeleid

In de rubriek ‘driehoeksverhouding’ stellen we drie vragen aan de drie hoekstenen van het lokale jeugdbeleid: de jeugdambtenaar, de schepen van jeugd en de jeugdraad. Dilbeek bijt de spits af! Wat is jouw ambitie op (jeugd)beleidsvlak?

DILBEEK

FILIP :

In Dilbeek kunnen jongeren zeker jong zijn: met 14 jeugdbewegingen en 6 jeugdhuizen zitten we hier gebeiteld. Als jeugdraad moeten we weten wat er bij hen leeft en die speelsheid vertalen naar adviezen die de stem van de jeugd weerspiegelen. Dat is zeker nodig: de regeldruk op jeugdverenigingen is niet mals en mag in mijn ogen gerust wat naar beneden.

JEUGDRA AD

Filip Moons SCHEPEN VOOR JEUGD

LIES :

Lies Vereecke JEUGDCONSULENT

Sven Van Cauwenberge

Mijn allergrootste wens is dat de jongeren zelf bepalen wat er zou moeten gebeuren, waar zij behoefte aan hebben en dat zij ‘carte blanche’ krijgen voor al hun ideeën en suggesties. We moeten als gemeente niet teveel zelf organiseren, maar faciliteren zodat zij zelf kunnen organiseren! Ik wil hen in het gemeentebeleid zeker als volwaardige partners met inspraak in het beleid zien. Ik zou het schitterend vinden als we hét middel vinden om jongeren uit hun kot te lokken en hen duidelijk kunnen maken dat er heel veel kan als ze zelf initiatief nemen. Samen met de jeugddienst en mijn collega-schepenen wil ik hier werk van maken. Driehoeksverhouding

DRIEHOEKSVERHOUDING

“Met 14 jeugdbewegingen en 6 jeugdhuizen zitten we hier gebeiteld” Tekst: Stijn Dujardin

Beeld: jeugddienst Dilbeek

SVEN:

De gemeente Dilbeek wil haar beleid, aanbod en ondersteuning optimaliseren via veranderingstrajecten. Deze uitdaging brengt vele vraagtekens maar ik streef ernaar om kinderen en jongeren een prominente plaats te geven in dit verhaal. Ik geloof ook dat dit zal lukken aangezien de gemeente al langer investeert in kinderen en jongeren.

Wat aanschouw je als TOPmoment binnen jullie lokaal jeugdbeleid of -aanbod? FILIP :

Is er een FLOPmoment binnen het jeugdbeleid waar je aan denkt? Iets om zo snel mogelijk te vergeten? Of waar uiteindelijk toch uit geleerd werd?

Ik besef dat Dilbeek een echte jeugdgemeente is: zoveel leiding die puur vrijwillig ’de ketten’ een plezante tijd schenkt en kampen, groepsfeesten, eetfestijnen en fuiven organiseert. De waarde van al dat menselijk kapitaal met je eigen ogen kunnen zien, is overweldigend. Daarom heeft de jeugdraad op de Dag van de Jeugdbeweging elke chiro- en scoutsgroep een gigantische berg snoep overhandigd.

FILIP :

LIES :

De weigering van een parochie om nog langer fuiven van de plaatselijke chiro door te laten gaan in de parochiezaal. Steeds meer zaaleigenaars besluiten ineens dat de jeugd bij hen blijkbaar geen plaats meer heeft. In Dilbeek proberen we het feestgedruis zoveel mogelijk te spreiden om de overlast te beperken, maar het is jammer dat niet alle actoren daaraan constructief meewerken.

Mag ik er twee kiezen? Dat er sinds twee jaar eindelijk gefuifd mag worden in het jeugdcentrum en dat onze jongeren mee mochten bepalen hoe het skatepark eruit zag.

LIES :

Naast onze jeugddienstmedewerkers willen we een echte veldwerker die tussen de jongeren staat. Wegens veranderingstrajecten, hervormingen,... wordt deze functie al even niet ingevuld hoewel er echt wel nood aan is. Ik vind dat we hier voorlopig in falen!

SVEN:

Na bijna 15 jaar heb ik heel wat topmomenten gekend. De vele fijne projecten, de goede contacten en samenwerkingen maken dat ik moeilijk kan kiezen. Zeer recent hadden we de opening van het nieuwe skatepark. Een project gerealiseerd samen met de skaters, waardoor zij het een TOPskatepark vinden. Dat maakt het ook top voor mij.

∆

SVEN:

Ik had de uitbouw van het jeugdcentrum wel graag anders gezien. Eind jaren ’90 werd een oud klooster aangekocht. De verbouwingswerken werden in fases opgedeeld en tot op vandaag hebben we het einde nog niet bereikt… Door dit te spreiden over vele jaren konden we wel andere projecten realiseren en de ondersteuning van het jeugdwerk behouden. Een keuze kan dus ook andere opportuniteiten bieden.

MEER INFO Sven Van Cauwenberge, Jeugdconsulent Dilbeek 02 451 69 40, sven.vancauwenberge@dilbeek.be www.dilbeek.be – www.jind.be

Driehoeksverhouding

VOOR U BEKEKEN

DE CONVERSERENDE OVERHEID

MEERJARENPL ANNING IN DE VL A AMSE GEMEENTEN: EEN ANALY S E A A N D E H A N D VA N 25 CASUSSEN Bestel de publicatie voor 12,5 euro via www.uitgeverij. vandenbroele.be De publicatie ‘Meerjarenplanning in de Vlaamse gemeenten’ biedt een analyse van de meerjarenplannen van 25 gemeenten, gespreid over heel Vlaanderen en van verschillende groottes. Hebben ze de omgevingsanalyse zelf uitgevoerd of uitbesteed? Wordt over alles gedetailleerd gerapporteerd aan de gemeenteraad of zijn er geen prioritaire doelstellingen? Welke ambities formuleren de meerjarenplannen? Zijn er trends in de plannen af te lezen? En hoe gaan de gemeenten om met een moeilijke financiële situatie? Dit zijn stuk voor stuk vragen die deze publicatie beantwoordt.

∆

Bestel het boek voor 23 euro inclusief verzendkosten via www.kortom.be Gedaan met informatie zenden naar burgers. De overheid van de toekomst luistert, praat en doet. Communicatie staat onder druk. Niet enkel het budget wordt krap, maar ook belangrijke maatschappelijke trends maken het vak uitdagend. De komst van het internet en de sociale media maakte het er bovendien niet gemakkelijker op. Daardoor zitten mensen niet meer te wachten op een klassieke, informerende overheid. Dat betekent dat overheidscommunicatie een nieuwe aanpak moet krijgen, van veel minder zenden naar vooral luisteren en in dialoog treden. Voor iedere organisatie die wil transformeren naar een converserende overheid, is dit boek een leidraad. Onderweg leer je hoe je intern en extern vertrouwen creëert en hoe je het onbenut conversatiepotentieel in je organisatie aanboort, met handige tools, tips en praktijkvoorbeelden als gids.

∆

A AN DE SL AG MET GEWELD Download het interactieve rapport via http://ambrassade.be/publicaties/aandeslagmetgeweld Het rapport ‘Aan de slag met geweld’ is het eindresultaat van het traject ‘Geweld in de georganiseerde vrije tijd’, dat De Ambrassade in samenwerking met verschillende partners uit de jeugd- en sportsector aflegde. Onze samenleving is gevoeliger geworden voor geweld, maar is de situatie vandaag dan ernstiger dan vroeger? Via bevragingen en focusgesprekken namen ze geweld in de georganiseerde vrije tijd van kinderen en jongeren onder de loep. Ze stelden vast dat jeugd- en sportorganisaties over het algemeen veilige en positieve omgevingen zijn voor kinderen en jongeren. Toch komen ook hier geweldsituaties voor, waar we niet blind voor mogen zijn. Er leven heel wat vragen bij jeugdbegeleiders en organisaties over omgaan met geweld, maar er is ook heel wat expertise aanwezig. We kunnen veel van elkaar leren.

∆

JEUGDINFOTHEEK.BE IN EEN NIEUW JASJE www.jeugdinfotheek.be Jeugdinfotheek.be, dé referentie voor jeugdinformatie, kreeg een nieuw logo, een aangepaste look & feel en een aantal verbeterde functionaliteiten. Deze website bundelt informatie op maat van kinderen en jongeren en kennis over jeugdinformatie. Jeugdinfotheek.be is een online database met informatieproducten op maat van kinderen en jongeren, over tal van thema’s die kinderen en jongeren aanbelangen. Informatie over liefde en seksualiteit, werken, wonen, geld, leren, familie & vrienden zijn slechts enkele thema’s die aan bod komen. Naast een overzicht in het aanbod aan infofolders, informatieve websites, spelen, affiches… vind je er ook onderzoeken en artikels over jeugdinformatie. Tot slot geeft deze website een overzicht van alle organisaties die zich bezig houden met het informeren van kinderen en jongeren.

∆

voor u bekeken

COLOFON HOOFDREDACTIE

Leen Bartholomeus VORMGEVING

MadebyHanna.com REDACTIE

Leen Bartholomeus Kristof Bouvard Ellen De Grauwe Stijn Dujardin Dalilla Hermans Ilse Holvoet Hannes Jossart Sofie Marque Imke Pichal Annelies Schepers Filip Stallaert Cathelijne van der Veer Kaï Van Nieuwenhove Katrien Vanhove Jitske Verwimp FOTO’S

Win Van Berkel, jeugddienst Lede, jeugddienst Zottegem, jeugddienst Dilbeek, jeugddienst Ham, gemeente Molenbeek, Waag Society COVERFOTO

iStockphoto V. U . K A Ï VA N N I E U W E N H O V E REDACTIE

Ossenmarkt 3, 2000 Antwerpen T 03 821 06 06, info@vvj.be Dropzone is een tijdschrift van de Vereniging Vlaamse Jeugddiensten vzw. Abonnementinfo? Mail info@vvj.be

Met steun van

Hoop in verwarrende tijden door Dalilla Hermans Op 1 november 2010 begon ik als groentje bij Karuur. De afgelopen vier jaar had ik het voorrecht om heel Vlaanderen af te reizen, en te praten met jongeren. Ik mocht hen vormen, begeleiden, met hen op zoek gaan naar manieren om het jeugdbeleid in hun gemeente te kneden naar hun wensen. Ik had me geen boeiendere start van mijn carrière kunnen inbeelden. De jongeren op mijn pad hebben me energie en inspiratie gegeven die ik voor altijd mee zal dragen. En ze hebben me vaak onbewust gerustgesteld. Zoals sommigen onder jullie wel zullen weten, schreef ik eind december een stuk op dewereldmorgen.be over racisme en mijn persoonlijke ervaringen hiermee. Mijn verhaal ging viraal, en voor ik het wist stond ik in kranten en kwam ik op tv. Ik schreef, gemeend, dat ik me ernstige zorgen maak over welke kant het op gaat met onze diverse maatschappij. Ik schreef dat racisme mij nog steeds, steeds meer zelfs, overkomt en raakt. Ik schreef ook dat ik mijn job heel graag doe. Ik wil dit stukje Dropzone dan ook even aangrijpen om jullie mee te geven hoe het ene met het andere te maken heeft. In de vier jaar dat ik de boer op ging naar al die Vlaamse jongelui, heb ik nooit (niet één keer!) het gevoel gehad dat ik ergens niet welkom was. Ik heb nooit (niet één keer!) het gevoel gehad dat de jongeren die ik voor me had, mij niet ernstig namen. Integendeel: ik werd overspoeld met vragen van hen over diversiteit, over hoe zij hun eigen werking meer kunnen opentrekken om àlle jongeren rond de tafel te krijgen. Oprechte interesse, oprechte uitgereikte handen, misschien wel onwetendheid maar nooit onwil, dàt is wat ik onthoud. Over hoe we ervoor kunnen zorgen dat de jeugdraad en jeugdparticipatie in het algemeen in de toekomst veel meer een zaak van en voor alle kinderen en jongeren wordt, kan ik een boek volschrijven. Maar dat de jongeren die ik de afgelopen jaren heb mogen ontmoeten er klaar voor zijn, dat staat als een paal boven water. Dus ze stelden mij gerust, die jonge gasten, die toekomstige politici (want dat zijn jeugdraadsleden soms), en ze geven me hoop in verwarrende tijden, vol ‘wij’ tegen ‘zij’.