Dropzone december 2016

VVJ - Ossenmarkt 3 - 2000 Antwerpen ∫ P206352 december 2016 ∫ Jaargang 25 nr. 5 ∫ verschijnt 5x per jaar: feb - apr - jun - sep - dec

P R A K T I JK V O ORB E E L D P13

Childfriendly Leeds PA R T IC IPAT IE P 14

Participatief werken met kinderen en jongeren T HE M A NUMME R

KINDVRIENDELIJK BELEID 1

EDITO W I E K I E S T D AT, D I E K I N D V R I E N D E L I J K E STEDEN EN GEMEENTEN? Een journalist op de labeluitreiking kindvriendelijke steden en gemeenten, die zich –terecht- die vraag stelt. De vraag legt bloot wat we in het hele verhaal van kindvriendelijke steden en gemeenten wellicht te weinig benadrukken. Het zijn de steden en gemeenten zelf die zich engageren. Zij worden niet voorgedragen of uitgekozen of … Nee, zij maken zelf heel bewust de keuze om kinderen en jongeren naar het hart van hun beleid te brengen. Ambtenarij en politiek engageren zich om samen met kinderen en jongeren, middenveld en burgers het huidige beleid met een kindvriendelijke bril te analyseren. Ze wagen de sprong om op basis van die analyse, met vereende krachten een gedragen strategie kindvriendelijkheid te formuleren die de leidraad vormt voor hun beleid de komende jaren. Ze dienen een portfolio in bij de jury die de geleverde inspanningen en de toekomstige engagementen wikt en weegt volgens vijf criteria.

Kindvriendelijke steden en gemeenten

U leest het. Het label is geen lege doos. De jury gaat niet over één nacht ijs. De steden en gemeenten nog minder. Zij gaan voor niets minder dan een mentaliteitswijziging. In de hoofden van hun ambtenaren, politici en bij uitbreiding hun burgers. De ambitie is groot, en verwacht vaak een totale omslag die hoe ze tot vandaag werkten op zijn kop zet. Proficiat Dendermonde, Geraardsbergen, Herenthout, Kortrijk, Leuven, Middelkerke, Poperinge en Temse!

JEUGDBELEID

In deze Dropzone lees je waar de laureaten het meest trots op zijn en waar ze een tandje willen bijsteken (p.6). Maar ook wat hun geëxperimenteer je kan leren als je participatie wil opzetten (p.14). En welke tendensen 20 trajecten ons leren over de staat van lokaal jeugdbeleid vandaag (p. 18).

Herkenbaar voor jouw stad of gemeente?

4

PARTI C I PATI E

JEUGDBELEID

06 Nieuwe lichting kind-

VOOR U BEKEKEN

vriendelijke steden en gemeenten

27

C OLOFON

Proficiat Temse, Dendermonde, Poperinge, Kortrijk, Leuven, Middelkerke, Geraardsbergen en Herenthout!

28

UITS MIJTER

26

VVJ gaat ook morgen voor meer, beter en breder lokaal beleid voor kinderen en jongeren. Samen met ieder van jullie, beste lezer. Onze kakelverse beleidsnota wil vanuit een realistische kijk en gerichte keuzes jullie lokale ambities zo straf mogelijk helpen waarmaken.

OV ER V VJ

06

Participatief werken met kinderen en jongeren

Labeluitreiking

14

FOTO RE PO RTAG E

PA R T IC IPAT IE

IN T E RN AT ION A A L

kinderen en jongeren

Wat pikten we op in Gent?

14 Participatief werken met 21 Child in the City 10 kleine en grote tips!

F O T OR E P OR TA GE

PA R T IC IPAT IE

17 Dit zeggen kinderen en jongeren

PRAK TIJK VOORBEELD

Quotes uit belevingsonderzoek

in een notendop

JEUGDBELEID

13 Kindvriendelijk Leeds Eén visie, drie gedragskeuzes, vijf resultaten en nog veel meer

18 Tendensen in het beleid

voor kinderen en jongeren

Astrid Roeges voorzitter VVJ vzw

Ps: VVJ wenst je een warm eindejaar en een bruisend 2017!

E D ITO

23 Labeluitreiking

Sfeerbeelden van een hoogdag voor kindvriendelijk beleid DRIEHOEKSVERHOUDING

Ervaar jij dit ook in jouw stad of gemeente?

2

23

I NH O UD

3

24 Gent

Drie kernspelers van het jeugdbeleid antwoorden op drie vragen

OVER

OVER

WELKOM

BELEIDSNOTA IN DE LAATSTE RECHTE LIJN

In deze editie verwelkomen we maar liefst drie nieuwe collega’s.

VORMINGSKALENDER

De nieuwe beleidsnota 2018-2021 krijgt stilaan zijn definitieve vorm. Hij moet ingediend worden bij de Vlaamse overheid voor het einde van het jaar.

Met deze beleidsnota ambieert VVJ om de drie hoekstenen van lokaal beleid voor kinderen en jongeren (jeugdambtenaren, schepenen voor jeugd en jongeren die aan beleidsparticipatie willen doen) optimaal te ondersteunen zodat ze hun rol ten volle kunnen spelen. Want het is in het samenspel tussen die drie actoren dat je komt tot meer, beter en breder lokaal beleid voor kinderen en jongeren.

Doorheen de vier strategische doelstellingen zijn vier organisatiekeuzes verweven om als organisatie continu en adequaat in te spelen op de uitdagingen van de snel veranderende context waarin we werken. De organisatie gaat in de operationalisering van haar doelstellingen voor een gezonde balans tussen bestaand sterkhouders en succesformules en een nieuwe wind.

∫ DO 19/01/2017 Themamodule Interactie & participatie — Dag 1 ∫ DO 19 & VRIJ 20/01/2017 Starterstweedaagse - Leuven ∫ DI 31/01/2017 Themamodule Interactie & participatie — Dag 2 ∫ DI 07/02/2017 VVJ Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen ∫ DO 09/02/2017 VVJ Antwerpen

AFSCHEID GERT VENKEN

T E S S VA N D E N B O R R E

FRAUKE BAEYENS

∫∫ Functie: Projectmedewerker

∫∫ Functie: Karuur BXL, lokale

∫∫ Functie: Vormingsverantwoordelijke

Intercity Youth Conference 15-17 november 2017 in Leuven

∫∫ Roots: Geboren en getogen in prachtige Zellik

∫∫ Verleden: Geëngageerd (vrijwillig) jeugdwerker pur sang

∫∫ Houdt van: Herfst, kampvuurtjes en sushi

∫∫ Houdt niet van: Chocolade, files en koude koffie

∫∫ Droomt van: Een verdraagzame(re) wereld

∫∫ Wenst de jeugdambtenaren, schepenen van jeugd en jeugdraden: Interessante ontmoetingen, diepzinnige gesprekken en veel participatieve vernieuwing

∫∫ Wil dit ook nog graag kwijt: Doe wat je graag doet in het leven.

∫∫ Coördinaten: gvenken@vvj.be, 03 740 76 41

jeugdbeleidsparticipatie Brussel

∫∫ Roots: Opgegroeid in het Vlaams-Brabantse Liedekerke.

∫∫ Verleden: Jeugdconsulent in Liedekerke.

∫∫ Houdt van: Brussel! Ik woon er nog maar 1 jaar en ben al helemaal ‘Sprout to be Brussels’!

∫∫ Houdt niet van: Thuis zitten en niets doen... ik heb niet bepaald een ‘zittend gat’ zoals ze wel eens zeggen.

∫∫ Droomt van: Een luide stem voor alle kinderen en jongeren, en veel luisterende oren waartegen ze kunnen fluisteren, roepen, tieren, lachen...

∫∫ Wenst de jeugdambtenaren, schepenen van jeugd en jeugdraden: Veel inspiratie en vooral veel zin om heel ruim te denken.

∫∫ Wil dit ook nog graag kwijt: Elke dag is een avontuur, beleef het met veel goesting!

∫∫ Coördinaten: tvandenborre@vvj.be, 02 210 61 90

4

en personeelscoach

∫∫ Roots: Kalmthoutse Heide-grond, een dochter van de stille Kempen.

∫∫ Verleden: Chirojeugd Vlaanderen, als vormingsmedewerker en ondersteuner van regio Antwerpen.

∫∫ Houdt van: Dagdromen en ademwolkjesweer.

∫∫ Houdt niet van: Piña Colada en regenbuien.

∫∫ Droomt van: Dat betrokkenheid van kinderen en jongeren bij het aangaan van de grote uitdagingen die in onze toekomst liggen, een evidentie is voor iedereen.

∫∫ Wenst de jeugdambtenaren, schepenen van jeugd en jeugdraden: Een 2017 waarin jullie de tijd, goesting en durf hebben om te experimenteren en te innoveren!

∫∫ Wil dit ook nog graag kwijt: Mignonettes passen perfect in een enveloppe...

∫∫ Coördinaten: fbaeyens@vvj.be,

VERTREK VAN KAÏ

∫ DI 14/02/2017 VVJ Limburg

Met grote droefheid en verslagenheid melden we het overlijden van onze voormalige voorzitter Bart Verhaeghe (1955-2016).

Bart overleed op 28 september na een slepende ziekte. Bart was eerst jeugdconsulent in Menen, dan jarenlang jeugdconsulent in Kortrijk, en jarenlang voorzitter van VVJ. Hij werkte tot enkele maanden geleden als beleidscoördinator lokaal sociaal beleid en welzijn voor de stad Kortrijk. Wij wensen zijn familie, vrienden en collega's namens het bestuur en de staf van VVJ heel veel sterkte toe om dit onwezenlijke verlies te verwerken.

Guy Redig schreef namens de ex-VVJ collegae en bestuurders die met hem samenwerkten een eerbetoon aan Bart. Je kan het lezen op onze website via https://www.vvj. be/bartverhaeghe

De arbeidsovereenkomst tussen VVJ en directeur Kaï Van Nieuwenhove is in onderling overleg stopgezet begin december. We willen hem bedanken voor de samenwerking de voorbije jaren en wensen hem succes in zijn verder loopbaan.

Staf en bestuur van VVJ gaan actief op zoek naar een nieuwe directeur.

03 821 06 02

OVE R VVJ

OV ER V VJ

5

∫ DO 16/02/2017 VVJ Vlaams-Brabant ∫ WO 22 & DO 23/03/2017 Vormingstweedaagse 2017 ∫ WO 19/04/2017 Buitenspeeldag 2017

JEUGDBELEID

JEUGDBELEID

Fier op het label Maak kennis met de nieuwe lichting kindvriendelijke steden en gemeenten Beeld: Ilse De Roose

interne en externe communicatie en terugkoppeling naar iedereen is cruciaal. We namen veel informatie mee uit ons belevingsonderzoek en schreven een sterk werkdocument.

Nu komt het er op aan om concreet te gaan werken. Bovenaan ons lijstje staat de zoektocht naar ‘antennefiguren’.

Mensen die dicht bij kinderen en jongeren staan en mee een spreekbuis, een aanspreekpunt of vertrouwenspersoon kunnen zijn voor hen. We willen hen samenbrengen, coachen en ondersteunen in hun rol. Ook concrete en structurele inspraakinitiatieven voor kinderen en de strijd tegen kinderkansarmoede zijn prioritair.”

- WIM VEREECKEN, GROENAMBTENA AR

- JOKE MAES, JEUGDCONSULENT

Waar willen jullie zelf nog aan werken?

“Met het label is de kous niet af, integendeel, het grote werk begint nu pas. Het is nu de opdracht van mezelf en de strategische werkgroep de vinger aan de pols te houden: iedereen voortdurend attent te maken op onze kindvriendelijke visie en hen handvaten aanreiken om de kinderrechten binnen hun beleidsdomeinen te respecteren. Duidelijke

Dit vond de jury sterk ∫∫ Op ambtelijk niveau een zeer sterke dynamiek gecreëerd, wat zorgt voor een breed draagvlak op dat niveau. ∫∫ De analyse verbloemt niets en de keuze om lacunes uitdrukkelijk te benoemen, getuigt van een aanwezige kritische zelfreflex.

HERENTHOUT Waar zijn jullie het meest trots op?

“Herenthout bewijst dat ook een kleine gemeente een sterk engagement kan aangaan om kinderen en jongeren centraal te plaatsen. Door het creëren van een breed draagvlak, zijn we losgekomen van de ‘dienstenhokjes’ en werkten we beleidsoverschrijdend aan een belangrijk gemeenschappelijk goed. Door de toekomstige integratie van onze jeugddienst in het Huis van het Kind, kunnen we dit draagvlak nog verder uitbreiden met andere stakeholders.”

Gemeente Temse

Dendermonde, Geraardsbergen, Herenthout, Kortrijk, Leuven, Middelkerke, Poperinge en Temse mogen zich de komende zes jaar kindvriendelijke stad of gemeente noemen! Minister van Jeugd en coördinerend minister van Kinderrechten Sven Gatz overhandigde op 6 november aan een delegatie van elke stad en gemeente persoonlijk de oorkonde.

Het label kindvriendelijke stad/ gemeente heeft roots in de internationale Child Friendly Cities beweging gestart vanuit de VN en UNICEF. Het lauwert steden en gemeenten die het internationale kinderrechtenverdrag omzetten in concreet beleid op alle terreinen waar kinderen en jongeren mee in aanraking komen. Wat vond de jury sterk aan de dossiers? Waar zijn de laureaten zelf het meest trots op en waar willen ze zelf aan werken?

Waar zijn jullie het meest trots op?

“Zelfs al hadden we het label niet gehaald, dan nog vond ik dat we bereikten wat we wilden bereiken, KVG 2.0 zeg maar.

Ik ben trots op wat het proces hier gedaan heeft met ons: het versterkte wij-gevoel, de samenwerking die alleen maar beter werd, nieuwe werelden ontdekken buiten je eigen jungle, prachtige eigenschappen bij collega’s die je niet voor mogelijk hield (en meteen ook gebruik maken van hun verborgen kwaliteiten), kunnen nippen van elkaars enthousiasme... Trots op een geweldig team dat er samen echt voor gaat en in gelooft, ik ben overdonderd door de gedragenheid bij zoveel verschillende mensen, jong en oud!”

- ELLEN PAEPEN, JEUGDDIENST

Waar willen jullie zelf nog aan werken?

“Gelukkig zien we zelf in dat we nog heel wat mogelijkheden hebben, in ons streven om ‘kindvriendelijk’ te zijn. Graag willen we een extraatje doen op het vlak van participatie en betrokkenheid van àlle kinderen en jongeren, of toch zo veel mogelijk. Ook in niet vanzelfsprekende dossiers, die kinderen en jongeren aanbelangen, willen we hen inzicht en inspraak geven in de te bepalen koers.”

Gemeente Temse

Tekst: Leen Bartholomeus

TEMSE

- T INE W I T V R O U W E N , S C HE P E N VA N JE U G D

Dit vond de jury sterk ∫∫ Herenthout maakt optimaal gebruik van haar profiel van kleine gemeente voor stevige samenwerkingen met onder andere OCMW en politie.

6

JE UGD B E L E ID

JEUG D BEL EI D

7

JEUGDBELEID

JEUGDBELEID

LEUVEN

T RE K K E R “ L E U V E N , K IND- E N JONGE RE NS TA D ”

Dit vond de jury sterk ∫∫ De jeugddienst heeft in Leuven een enorme evolutie gemaakt van een geïsoleerde dienst naar een dienst met expertise op vlak van jeugdbeleid, die stadsbreed verschillende linken heeft. ∫∫ De stad Leuven heeft een doordachte participatieve aanpak: een traject dat uitgewerkt is tot op actieniveau.

De stad laat op een participatieve manier zaken groeien via een bottom-up benadering. Kleinere zaken krijgen ook de mogelijkheid om zo te groeien tot iets groters en er is de uitgesproken ambitie om blijvend de dialoog aan te gaan met de burger, ouders, buurtwerkingen…

stad Dendermonde

Waar willen jullie zelf nog aan werken?

“Als stad werken we de komende 6 jaar hard aan de vier prioriteiten die we vooropstellen: jeugdruimte, het psychisch welbevinden van jongeren, het aanbod van het “Leven in Leuven” duidelijker bij de burger (en dus ook kinderen en jongeren) brengen en participatie van kinderen en jongeren.

Vier stevige thema’s waar we onze handen aan vol zullen

- I S A B E L D E V R I E N D T, A F D E L I N G S H O O F D J E U G D ,

gemeente Middelkerke

- HUGO DAMS, WERKLEIDER GROENDIENST

hebben. We willen de acties zo concreet mogelijk maken en zorgen dat iedereen binnen de stad hieraan mee werkt. Met als logisch gevolg dat dit in de volgende meerjarenplanning een prominente plek krijgt.”

gemeente Middelkerke

Waar zijn jullie het meest trots op?

“Ik ben het meest trots op de tuin op het Martelarenplein dat we (de groendienst) samen met de jonge Klimaatambassadeurs hebben aangelegd, op één nacht tijd. Het enthousiasme van deze jonge mensen gaf mij en mijn ploeg veel goesting en inspiratie om aan zo’n projecten te werken.

Het zorgt ervoor dat we nu voor grotere events in de stad dergelijke tuinen midden in de stad aanleggen. Meewerken aan “Leuven, kind- en jongerenstad” zorgt ervoor dat meer diensten op elkaar betrokken zijn. We werken meer samen en jongeren en kinderen hebben een stem in de projecten van de stad.”

stad Leuven

MIDDELKERKE

DENDERMONDE

Waar zijn jullie het meest trots op?

“Het hele proces zette een enorme dynamiek in gang waarbij velen enthousiast hun inbreng deden. Het feit dat we die dynamiek finaal vertalen in één samenhangend verhaal onder de noemer ‘Kids in the Middle’ maakt me het meest trots. Alle doelstellingen en concrete acties, met de daaraan gekoppelde budgetten, komen stuk voor stuk de kinderen en jongeren die in onze gemeente wonen of onze gemeente bezoeken ten goede!”

Waar zijn jullie het meest trots op?

“We werkten het participatietraject grondig uit met de strategische werkgroep. De intensieve samenwerking met kinderen en jongeren maakte duidelijk dat ook zij mee het stadsbeleid vorm kunnen geven. Hier hebben nu ook andere stadsdiensten en het bestuur oog voor. Een dynamiek waar we twee jaar geleden alleen van konden dromen.”

- B A R T V A N D E K E R C K H O V E , S C H E P E N V A N J E U G D , C U L-

Waar willen jullie zelf nog aan werken?

“Dendermonde beschikt over veel vergadermomenten en netwerken waarin kinderen en jongeren aan bod komen.

In de toekomst blazen we de werkgroep ‘Zeg Jong!’ nieuw leven in. Zo werken we aan de versnippering die het traject blootlegde en werken we beter samen met nog meer partners.” - B E S L I S S I N G S T R A T E G I S C H E W E R K G R O E P

- PAULIEN VERBEECK , JEUGDCONSULENT

T UUR , K INDE R OP VA NG E N ONDE R W I J S

Waar willen jullie zelf nog aan werken?

“Kindvriendelijkheid evolueert voortdurend en is iets waaraan we dagelijks willen en moeten werken. Zo willen we op het vlak van kinderarmoedebestrijding nog stappen zetten, maar even goed bijvoorbeeld onze kinderen betrekken bij het uitbouwen van een nog kindvriendelijker toeristisch beleid.”

K IND V RIE NDE L I JK E S TA D

Dit vond de jury sterk ∫∫ De inspanningen om de visie en stem van kinderen en jongeren op diverse manieren in beeld te brengen. ∫∫ De strategische werkgroep heeft het mandaat om de strategie kindvriendelijkheid op te volgen en uit te voeren. Kindvriendelijkheid zit in de beleidsplanning en heeft toegewezen budgetten.

8

JE UGD B E L E ID

stad Leuven

stad Leuven

- RICHARD DOE VEN, DIENSTHOOFD JEUGDDIENST

Dit vond de jury sterk ∫∫ Een visie rond kindvriendelijkheid uitgewerkt die aansluit bij de geest van het kinderrechtenverdrag. ∫∫ De jury merkt een duidelijke coherentie tussen analyse, visie, strategie en acties.

JEUG D BEL EI D

9

JEUGDBELEID

JEUGDBELEID

stad Poperinge

stad Poperinge

stad Poperinge

GERAARDSBERGEN Waar zijn jullie het meest trots op?

“Ik ben heel trots op de weg die we aflegden. Uit het traject is een mooie samenwerking ontstaan. Niet alleen de jeugddienst maar ook Huis van het Kind, heeft haar schouders onder het label gezet. Deze ‘tandem’ zal er volgens mij voor zorgen dat we een veel groter bereik hebben om te werken aan kindvriendelijkheid in Geraardsbergen. De expertise van de jeugddienst op vlak van participatie wordt gecombineerd met de expertise van Huis van het Kind rond welzijn en haar netwerk. Dat kan niet anders dan vuurwerk geven. “ – F E R N A N D V A N T R I M P O N T, S C H E P E N V A N J E U G D

Waar willen jullie zelf nog aan werken?

“De komende maanden willen we hard werken aan ons draagvlak, iedereen moet mee! Verder willen we de kinderrechten een belangrijke plek geven in het Geraardsbergs beleid. Daarnaast willen we dat kinderen en jongeren zich

thuisvoelen in hun stad. Ze moeten de kans krijgen om hun talenten te ontwikkelen en om hun mening te geven. Onze visie op kindvriendelijkheid werd daarrond opgebouwd.”

– F E R N A N D V A N T R I M P O N T, S C H E P E N V A N J E U G D

Dit vond de jury sterk ∫∫ Het genuanceerde, eerlijke beeld dat de stad geeft van hoe het is voor kinderen en jongeren om vandaag op te groeien in de stad, met zowel de tekortkomingen als de pluspunten van de stad. ∫∫ De stad bevraagt een diverse groep kinderen en jongeren, en met een fijne dosis creativiteit zoeken ze samen wat ze uit de resultaten kunnen leren. ∫∫ Geraardsbergen greep de oprichting van het Huis van het Kind aan om een strategie te ontwikkelen voor een kindvriendelijk beleid.

Waar willen jullie zelf nog aan werken?

“Bij de bevraging van de diverse doelgroepen, en in het bijzonder de kinderen, ervaarden we dat we niet altijd over de beste en meest accurate tools beschikken. Specifiek voor die doelgroepen zijn er zeker een aantal inspraaktools en –mogelijkheden op de markt die we niet kennen of

10

stad Geraardsbergen

- NE L E T HE U N Y N C K , D IE N S T G E Z IN S O ND E R S T E U NIN G O C M W

Dit vond de jury sterk ∫∫ De analyse uit het dossier is een sterk werkstuk. Er werd een brede analyse uitgevoerd, zowel kwantitatieve als kwalitatieve methoden werden gebruikt. Verschillende groepen werden bereikt met verschillende methodieken.

Door het opgemaakte rapport heeft de stad een goed zicht op wat er leeft. ∫∫ Het dossier bevat een handig overzicht van de acties die op poten worden gezet. Dat verdient navolging en is ook een handig instrument voor zelf-evaluatie. Het meerjarenplan werd effectief op een aantal punten aangepast.

JE UGD B E L E ID

JEUG D BEL EI D

stad Geraardsbergen

- B A R T W E M A E RE , BE L E IDS C OÖRDIN AT OR V RI JE T I JD

onvoldoende beheersen. We willen die vernieuwende tools verzamelen en aanbieden aan de betrokken medewerkers.

Kindvriendelijkheid begint of eindigt niet met een aantal inspraakacties. Kindvriendelijkheid betekent ook effectieve participatie. We streven ernaar om van bij de eerste ideeën en concepten van grotere projecten en evenementen kinderen en jongeren te betrekken als adviseur, stakeholder, deelnemer én evaluator.”

stad Geraardsbergen

Waar zijn jullie het meest trots op?

“Voor het eerst in de recente geschiedenis van de stad voerden we voor het hele project ‘op weg naar een kindvriendelijk Poperinge’ een organisatiebrede oefening uit, van de brainstorm en analyse tot de opmaak van het actieplan zelf. Het OCMW is intensief betrokken, een eerste concreet project in de richting naar een verregaande samenwerking. Dankzij die methodiek is het label het resultaat van een gedragen oefening, wat ook de slaagkansen van de realisatie van het actieplan sterk verhoogt. Het actieplan en alle engagementen zijn opgenomen in het meerjarenplan (BBC) en verankerd in organen als het MAT. Dat geeft garanties om het actieplan te realiseren, te evalueren en bij te sturen. Ook de samenstelling van de trekkersgroep en het platform vormen garanties om zaken te realiseren.”

stad Geraardsbergen

POPERINGE

11

JEUGDBELEID

PRAKTIJKVOORBEELD OVER LEEDS

∫∫ Grootste stad in Noord-Engeland ∫∫ 756.000 inwoners, waarvan 185.000 kinderen ∫∫ Thema: kindvriendelijk beleid

KORTRIJK Waar zijn jullie het meest trots op?

“Het label zorgt ervoor dat het thema kindvriendelijke stad ook daadwerkelijk in alle echelons van de stad begint door te dringen én een prominentere plaats krijgt binnen de grote (en kleinere) stadsprojecten. De realisaties – kleine en grote- zijn er en zullen zichtbaar zijn voor (de jonge) bewoners van onze stad. Anderzijds is het moeilijk om trots te zijn als je weet dat er op vele gebieden nog veel werk aan de winkel is. Maar het belangrijkste is dat de mindset bij de medewerkers er is om via kleine en grotere initiatieven te werken aan een daadwerkelijk kindvriendelijke stad en leefomgeving.”

- JE R OE N VA NHO OR NE : K OR T R I JK F IE T S T

Waar willen jullie zelf nog aan werken?

“Tijd voor actie. Na anderhalf jaar onderzoek en analyse jeuken de vingers om er in te vliegen en is er veel goesting om concrete acties uit te rollen. Een (lokaal) netwerk met kind- en jongerenvriendelijke partners uitbouwen en

onderhouden is een opdracht die nooit stopt. We schuiven bewust inspraak van kinderen en jongeren naar voor omdat we aanvoelen dat hier nood is aan nieuwe concepten of methodieken. Samen met kinderen en jongeren willen we via concrete proefprojecten ondervinden wat werkt en wat niet.”

- H A NNE S VA NME E NE N , P R O G R A MM A R E G I S S E UR K IND E N JONGE RE N V RIE NDE L I JK E S TA D

Dit vond de jury sterk ∫∫ Kortrijk kiest als één van de eerste steden en gemeenten in Vlaanderen voor een programmaregisseur die op een integrale manier werkt aan de kindvriendelijkheid van de stad. ∫∫ De stad heeft een duidelijke visie die men overtuigend en organisatiebreed doorzet tot op actieniveau. Men doet substantiële investeringen en heeft een groot engagement opgenomen om de lokale strategie kindvriendelijkheid op lange termijn uit te voeren.

∆

Kindvriendelijk Leeds in een notendop Tekst: Leen Bartholomeus

Leeds is één van de pioniers als het gaat over kindvriendelijk beleid. Hun ambitie? De beste stad van het land worden tegen 2030, inclusief de beste stad voor kinderen om in op te groeien. Hoe maken ze die ambitie waar?

stad Kortrijk

Eén visie Het kinderen en jongerenplan is de gedeelde visie voor iedereen die met kinderen en jongeren werkt in Leeds. Het is ontwikkeld op basis van een stadsbrede bevraging over hoe ze best samenwerken.

Het plan omvat drie gedragskeuzes, drie obsessies, vijf resultaten, veertien prioriteiten en de top 12 wensen van kinderen en jongeren om tot een kindvriendelijke stad te komen.

Drie gedragskeuzes Drie duidelijke, simpele, verbonden gedragskeuzes sturen alles wat ze doen:

stad Kortrijk

1. Met mensen werken leidt tot de beste resultaten, niet vóór hen

MEER INFO Steden en gemeenten die ook voor de titel willen gaan, kunnen zich tegen 2018 of 2020 klaarstomen. Dat kan op eigen houtje, met alle info die ze vinden op www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be, of onder begeleiding. Vragen? Stel ze aan VVJ Tieme Verlinde, tverlinde@vvj.be of 03 821 06 04

12

JE UGD B E L E ID

of óver hun hoofden. Goed beleid is gericht op zelfontwikkeling van mensen. Als je enkel oplegt wat je verwacht daag je hen uit zonder te ondersteunen. Als je niet uitdaagt en enkel ondersteunt doe je dingen in hun plaats. Dat is beschermend en paternalistisch, zo ontwikkelen kinderen en mensen niet.

Idealiter zit je beleid op het kruispunt: je daagt hen uit en biedt steun.

2. Focus op het resultaat voor het kind: Wat hebben we gedaan, hoe goed hebben we het gedaan en wordt er iemand beter van? Dit is gebaseerd op ‘outcomes based accountability’ en het vormt de basis voor bestuur en prestatiemanagement van de stad.

3. Luister naar de stem van het kind in elke beslissing die hen aanbelangt.

Vijf resultaten Leeds streeft vijf resultaten na voor alle kinderen en jongeren in de stad: ∫∫ Veilig zijn ∫∫ Het goed doen op alle niveaus van leren en vaardigheden voor het leven ontwikkelen ∫∫ Een gezonde levensstijl hebben ∫∫ Een fijne jeugd hebben ∫∫ Actieve burgers zijn met een stem en invloed

Hoe werkt Leeds hieraan in de praktijk?

Een paar voorbeelden: ∫∫ Via ‘one minute guides’ op hun website kan iedereen zich in één minuut informeren over de verschillende initiatieven en welke rol ze er zelf in kunnen spelen. ∫∫ Om de drie ‘gedragskeuzes’ in te bedden, organiseert de stad vorming, die intussen al door meer dan 6000 mensen is gevolgd. ∫∫ Het ‘stem en invloed’ team van de stad ondersteunt als je participatie met kinderen en jongeren wil opzetten. Ze hebben een netwerk van jonge adviseurs en jongerenfora: meer dan 300 jongeren zijn geïnteresseerd om mee te werken aan projecten en activiteiten om van Leeds een betere plek te maken voor kinderen en jongeren.

MEER INFO? http://www.leeds.gov.uk/childfriendlyleeds/Pages/default.aspx

PRA K T I JK VO O RBEEL D

13

PARTICIPATIE

PARTICIPATIE 1 Zet ze zelf aan het werk: peer to peer

5 Neem eens een collega mee van een andere dienst

“Laat kinderen en jongeren zelf aan de slag gaan. Tieners lieten we aanduiden waar ze het leuk en niet leuk vinden. We organiseerden met hen een fietstoer en via informele babbels vergaarden we heel wat informatie. Op verschillende locaties lieten we jongeren mekaar dan peer-to-peer bevragen.”

- C A R OL INE VA N DE N E Y NDE , JE U G DDIE N S T T UR NHO U T

2 Spreek kinderen en jongeren aan op hun talenten “We haalden jongeren uit hun schoolbanken met een workshop slam poetry. Het ideale recept dat met muziek en rap sterk aanleunt bij hun eigen leefwereld en dat hen uitdaagt om hun eigen beleving, mening en idee onverbloemd maar mooi verpakt aan ons mee te geven.”

- JOKE MAES, JEUGDDIENST TEMSE

“Administratie en stuurgroep waren niet altijd makkelijk ‘mee te krijgen’ naar zo’n belevingsonderzoek, zij die je meekrijgt zijn er wel positief over en zien de meerwaarde in. Je moet uit je comfortzone komen en dat is nooit gemakkelijk. Als je aan je bureau blijft zitten kom je nooit echt te weten wat er leeft bij kinderen en jongeren. Zo’n klassessie is echt verrijkend. De collega’s die wel de stap zetten en mee kwamen observeren tijdens het belevingsonderzoek waren uiteindelijk altijd enthousiast en aangenaam verrast door de gedrevenheid van de kinderen.”

– H A NNE S VA NME E NE N , P R O G R A MM A R E G I S S E UR K IND - E N JONGE RE N V RIE NDE L I JK E S TA D K OR T RI JK

“We stellen vast dat kinderen niet zo hard verschillen van volwassenen. Ze hebben een brede kijk op de stad en ze formuleren op een genuanceerde manier ideeën en voorstellen.

Dat is een gigantische meerwaarde. Daarom moeten we blijven inzetten op betrokkenheid van kinderen en jongeren bij al onze projecten.”

- R U T H VA NDE NB E R G HE , P R O G R A MM A R E G I S S E UR K OR T R I JK SPREEKT

3 Durf met je hoofd tegen de muur lopen

Participatief werken met kinderen en jongeren 10 tips Tekst: Tieme Verlinde

Beeld: Stad Geraardsbergen

“Veel dingen die gepland waren zijn niet kunnen doorgaan. We liepen rond met een iPad om kinderen en jongeren te bevragen, maar dat is letterlijk in het water gevallen door de regen.”

- PAULIEN VERBEECK JEUGDDIENST DENDERMONDE

“Krijg je de organisatorische, inhoudelijke en politieke ruimte om een traject op te zetten? Hou hierbij rekening met alle randvoorwaarden. Zo niet dan is het soms beter om geen participatietraject op te starten om geen valse verwachtingen te creëren.”

E N JE UGD V RIE NDE L I JK E S TA D ’

“Ik heb het belevingsonderzoek persoonlijk ook als zeer waardevol ervaren. Ik nam zelf heel veel bevragingen af. Belangrijk om zo de conclusies te kunnen voeden en concretiseren met quotes.”

In een kindvriendelijke stad of gemeente is participatie van kinderen en jongeren één van de centrale pijlers. De stem van kinderen en jongeren vertalen in het beleid is cruciaal. Maar hoe doe je dat? Er leeft heel wat drempelvrees om te gaan praten met kinderen en jongeren. Kunnen de trajecten kindvriendelijke steden en gemeenten ons op dat vlak iets leren? We spraken met enkele voortrekkers uit de steden en gemeenten en kwamen tot 10 kleine en grote tips uit het veld.

PARTICIPATIE

Stel jezelf de vraag of er ruimte is voor participatie

- M A R I A N N E L A B R E , P R O G R A M M A R E G I S S E U R ‘ G E N T, K I N D -

4 Trek er als jeugdambtenaar zelf op uit en gebruik de input

- C A R OL INE VA N DE N E Y NDE , JE U G DDIE N S T T UR NHO U T

14

6

7

Ga ook eens aan de slag met een minder evident thema

“Stel dat ik kinderen in armoede expliciet over hun leefsituatie bevraag, zorg ik er dan niet (ongewild) voor dat zij hun leefsituatie als problematisch gaan ervaren? Daarom koos ik ervoor om hen op een indirecte maar open manier over hun eigen leefsituatie te laten vertellen. Ik vroeg hen om na te denken over dingen die zij leuk en niet leuk vinden, dingen die zij missen en wat hen zou helpen. Als hulpmiddel toonde ik afbeeldingen die over verschillende thema’s gingen: huisvesting, school, buurt, vrije tijd, … Daarna ging ik het gesprek aan met hen.

- C A R OL INE VA N DE N E Y NDE , JE U G DDIE N S T T UR NHO U T

PA RT I C I PAT I E

15

PARTICIPATIE

PARTICIPATIE

Dit zeggen kinderen en jongeren

8 Maak een plan van aanpak “Je moet van in het begin al weten wie (persoon of organisatie) verder zal werken met de input van je doelgroep (zie resultaten van je bevragingen). Betrek die dienst of instantie al bij de start van je eigen traject. Bied, indien nodig, je expertise en ondersteuning aan. Wat hebben zij nodig om de vertaalslag van de input van de doelgroep naar hun expertiseterrein goed te kunnen maken? Vertaal wat ze willen te weten komen naar de taal van kinderen en jongeren en omgekeerd. In de vertaling van het eindresultaat moet je ook nog energie steken, vergeet dat niet. Voorzie ook een inhoudelijk terugkoppelingsmoment.“

Fijne quotes uit de belevingsonderzoeken

- M A R I A N N E L A B R E , P R O G R A M M A R E G I S S E U R ‘ G E N T, K I N D E N JE UGD V RIE NDE L I JK E S TA D ’

“Leg uit wat je plan is: het is belangrijk dat je van in het begin aangeeft waartoe je participatief traject moet leiden zodat daarrond geen misverstanden zijn.”

Geraardsbergen visualiseerde wat ze leerden uit het belevingsonderzoek. Bruikbaar om terug te koppelen naar kinderen en jongeren en om voor te leggen aan politici.

- M A R I A N N E L A B R E , P R O G R A M M A R E G I S S E U R ‘ G E N T,

“Stel je voor dat ik in de plaats van Charline (jeugdconsulente nvdr) zou mogen beslissen welke Popsjot-activiteiten er zijn (vrijetijdsaanbod tijdens elke schoolvakantie voor kinderen van 2,5 tot 14 jaar nvdr). Ik zou iets in elkaar knutselen met ’s morgens volleybal en ‘s namiddags desserts maken”

“Mijn leukste speelplek is de parking van de voetbal.

Daar kunnen we in de bomen en struiken kruipen. We hebben er zelfs een schommel en glijbaan in gemaakt met stokken en touw dat we daar vonden. Veel toffer dan de speeltuin in de wijk!”

- SEPPE (8) UIT POPERINGE

K IND- E N JE UGD V RIE NDE L I JK E S TA D ’

- TUUR (8) UIT DENDERMONDE

BELEVINGSONDERZOEK

9 Overtuig het bestuur van het belang van participatief werken

VVJ ontwikkelde een toolkit voor steden en gemeenten die het proces willen doorlopen richting een kindvriendelijk beleid. De uitvoering van een belevingsonderzoek is hier een heel belangrijk element van. Er wordt diepgaand kwalitatief onderzoek gevoerd naar de belevingswereld van kinderen en jongeren. Omdat kinderen en jongeren zelf expert zijn van hun leefwereld, zijn zij best geplaatst om een invulling te geven aan die thema’s.

“De resultaten uit het belevingsonderzoek met kinderen en jongeren bleken veel realistischer dan eerst verwacht. Dat zorgde bij de politici voor een boost voor hun participatieve reflex. Ze staven hun eigen dossiers met input van kinderen en jongeren.”

- PAULIEN VERBEECK , JEUGDDIENST DENDERMONDE

Op basis van het belevingsonderzoek: ∫∫ Scherp je de analyse aan ∫∫ Formuleer je uitdagingen ∫∫ Schuif je oplossingen naar voor

10 Trap niet in de val van schijnparticipatie

Dit uiteraard steeds in overleg met het bestuur en de betrokken diensten. Het is dan ook een zeer waardevolle manier om de stem van kinderen en jongeren te laten weerklinken in het lokaal beleid.

- PAULIEN VERBEECK , JEUGDDIENST DENDERMONDE

www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be

16

PARTICIPATIE

“Gewoon gaan praten met de jongeren, niet per se oplossingen aanbieden, maar gewoon luisteren, dat helpt.”

“We willen dat de moskee groter moet worden want in de moskee komen veel mensen en is het klein en in de kerk is groot en er komen niet veel mensen.”

- JACQUES (18) UIT GERA ARDSBERGEN

– EMMA (5) UIT KORTRIJK

- D R IE S ( 1 1) U I T

“De resultaten die je eruit haalt zijn heel nuttig voor je eigen werk, maar ook op politiek vlak kan dit echt helpen om iets erdoor te krijgen. We moeten wel opletten dat we niet gaan vervallen in schijnparticipatie. Participatief werken moet een voordeel blijven voor kinderen en jongeren, voor de jeugddienst en het bestuur.”

Meer informatie over de toolkit via

“Herenthout heeft heel wat kleine paadjes, waarlangs voetgangers en fietsers zich veilig kunnen verplaatsen.

Maar het centrum is druk omdat er veel verkeer is, ook vrachtwagens.

∆

HEREN T HOU T”

MEER INFO www.kindvriendelijkestedenengemeenten.be

“Ik zou later graag in Middelkerke blijven wonen, maar ik heb grote twijfels of dit financieel wel voor mij is weggelegd. Wonen aan de kust is duur” - JORDY (17 ) UI T MIDDELK ERK E

PA RT I C I PAT I E

17

JEUGDBELEID

In meer dan 20 steden en gemeenten dompelden we ons de voorbije jaren onder om er de staat van het beleid voor kinderen en jongeren haarfijn uit te pluizen. Dat leverde ons een schat aan informatie op.

We leerden heel wat en kwamen tot een aantal inzichten en tendensen die we jullie niet willen onthouden. Geen wetenschappelijk onderbouwd onderzoek maar actieonderzoek pur sang. Imke Pichal bundelt voor ons de highlights uit de trajecten van 20 kindvriendelijke steden en gemeenten. Bevestigen ze wat jij ervaart in jouw stad of gemeente?

Kinderarmoede stijgt schrijnend

is ook drempelvrees om met kinderen en jongeren te gaan praten.

Mobiliteit is een hot topic I MK E: “Een tweede thema dat overal naar

I MK E: “Uit de analyse van bestaand cijfer-

materiaal onthou ik vooral hoe frappant de kinderarmoedecijfers de hoogte in gaan de laatste jaren. En dat ongeacht het profiel van de gemeente of stad. Het is niet langer enkel een problematiek van de steden, de kleinste gemeente wordt ermee geconfronteerd. Een zorgwekkende tendens, en meteen een stevige uitdaging: hoe vul je je jeugdbeleid in voor de allerkwetsbaarste kinderen en jongeren in je gemeente? Geen gemakkelijk thema om grip op te krijgen als lokale overheid. Het is een Vlaamse tendens en andere overheidsniveaus hebben er beslissingsbevoegdheid over. Maar laat dat je niet tegenhouden. Als lokale overheid sta je het dichtst bij je burger. Werk een visie en strategie uit en werk samen om dit te counteren.”

Tendensen in het beleid voor kinderen en jongeren Een interview met Imke

Tekst: Leen Bartholomeus

Beeld: Stad Leuven, Ilse Holvoet 18

JE UGD B E L E ID

Er wordt te weinig aan kinderen en jongeren gevraagd en naar hen geluisterd I MK E: “Dat is een constante in de respons

van volwassenen op de enquête. Kinderen en jongeren bevestigen dit in de vragenlijst, in de focusgroepen en het belevingsonderzoek. Op vlak van participatie en burgerschap is er werk aan de winkel. Hoe betrek je tieners? Of kleuters? En hoe heb je het met hen over minder voor de handliggende thema’s als wonen of burgerschap? Er

Het is een verhaal van vallen en opstaan en zoeken wat werkt bij welke doelgroep, maar het betekent een enorme meerwaarde. Hoe jonger een kind, hoe kleiner hun leefwereld.

Hun blik op de wereld moet nog verruimen.

Maar wij stonden iedere keer versteld van de constructieve manier waarop kinderen en jongeren meedenken en de duurzame voorstellen waarmee ze op de proppen komen. Ze dromen van een nieuw zwembad, maar even goed zijn ze bezig met zorg dragen voor de natuur, voor mensen die het minder goed hebben. Ze weten hun eigenbelang te overstijgen.

Belevingsonderzoek dat peilt naar hoe kinderen en jongeren iets beleven is sowieso een aanrader Bovendien zijn er voor heel wat beleidsdomeinen nauwelijks cijfers beschikbaar over kinderen en jongeren. En zelfs als er cijfers zijn, bijvoorbeeld van het aantal fietsongevallen, dan nog kan je er weinig uit afleiden over hoe kinderen en jongeren zich als fietser voelen in het verkeer in hun gemeente. Belevingsonderzoek dat peilt naar hoe kinderen en jongeren iets beleven is sowieso een aanrader omdat het je het verhaal achter de cijfers brengt.”

JEUG D BEL EI D

19

voor komt: mobiliteit. Kinderen en jongeren ervaren de mobiliteit in heel Vlaanderen als fundamenteel kindonvriendelijk. Voor kinderen en jongeren kan het zo simpelweg niet verder. In het belevingsonderzoek komt dit steevast naar boven. Of je hen er specifiek naar vraagt of niet. Dit is het thema dat ze zelf aanbrengen. Zelfs heel jonge kinderen lanceren voorstellen als het aanbieden van huurfietsjes vanuit de gemeente en het uitbreiden van verkeersarme of -vrije gebieden in steden en gemeenten.”

Schat de expertise van je jeugdambtenaar naar waarde en gebruik ze I MK E: “Bestaande cijfers tonen dat het

georganiseerde vrijetijdsaanbod voor het doorsnee kind en de doorsnee jongere goed zit. Uit de enquêtes blijkt ook dat volwassenen, kinderen en jongeren er tevreden over zijn. Het beleidsdomein vrijetijd wordt van alle bevraagde beleidsdomeinen het meest positief ingeschat. Pluim op de hoed van de jeugdambtenaar! We merken dat de uitdagingen voor de doelgroep kinderen en jongeren op andere beleidsdomeinen liggen. Beleidsdomeinen waar de expertise en kennis van jeugdambtenaren heel waardevol is om die uitdagingen samen met andere spelers aan te pakken.”

JEUGDBELEID Meer power minder protectie IMK E: “Zijn kinderen en jongeren voldoen-

de gewapend om om te gaan met ‘de gevaren des levens’? Ga je voor de ervaringsdeskundigheid van kinderen en jongeren en vertrouwen daarin of voor bescherming? Zo hanteren kinderen en jongeren pakweg voor het omgaan met vriendschapsverzoeken op sociale media vaak zelf al een code. Daar staat het Europees pleidooi tegenover om de leeftijdsgrens voor toegang tot sociale media te verhogen tot 16 jaar. De zoektocht naar een goed evenwicht tussen bescherming en empowerment in hoe je je beleid voor kinderen en jongeren ontwerpt en uitrolt is een voortdurende opdracht.

Volwassenen, kinderen en jongeren geven zichzelf ook een onvoldoende als het gaat over de kennis van de kinderrechten. En dan hebben we het niet over het kunnen opsommen van de rechten. Maar over dat evenwicht tussen de drie p’s: protectie,

INTERNATIONAAL participatie als volwaardige actoren en provisie. En hoe we kijken naar en omgaan met de jongste doelgroep vanuit verschillende kindbeelden (beschermend versus empowerend) en vanuit de 3 p’s.”

Eenheidsworst?

I M KE : “Gelijklopende tendensen en vraag-

stukken over de verschillende steden en gemeenten heen? Ja. Eenheidsworst? Nee. De eigenheid van elke stad en gemeente komt volledig op het voorplan in hoe ze komen tot een strategie en aanpak. Elke stad en gemeente kiest voor een eigen aanpak: welke tandems gevormd worden tussen diensten, hoe het in bestuurlijke instrumenten wordt gegoten, van kindtoets tot schepen van kindvriendelijkheid, aanwerving op kindvriendelijkheid, verschuiving van jeugddienst in organogram om 100% bezig te kunnen zijn met doelgroep… Qua mandaat, budget en strategie legt elke gemeente zijn eigen accenten.”

DE TRAJECTEN

VVJ voerde in en samen met meer dan 20 steden en gemeenten: ∫∫ een data analyse uit van bestaand datamateriaal over alle beleidsdomeinen voor die gemeente ∫∫ een uitgebreide enquête over de beleving van de kindvriendelijkheid van de gemeente of stad door ambtenaren, middenveld, inwoners, kinderen en jongeren ∫∫ 3 focusgroepen met ambtenaren, middenveld en jongeren over de resultaten van de enquête ∫∫ een zeer uitgebreid belevingsonderzoek met kinderen en jongeren om de prioritaire thema’s die een ambtelijke werkgroep bepaalde uit te diepen met hun beleving Deze trajecten liepen tussen 2012 en nu in het kader van kindvriendelijke steden en gemeenten.

Child in the city Tekst: Tieme Verlinde, Imke Pichal, Kristof Bouvard Beeld: Stad Gent

Meer dan 288 academici, politici, sociaal werkers, stadsplanners… uit 35 landen wisselden in Gent ideëën uit over het creëren van kindvriendelijke steden.

Goede praktijken en onderzoeksresultaten zorgden voor heel wat inspirerende prikkels. Welke inzichten namen wij mee naar huis?

Meer info: www.kindvriendelijke-

stedenengemeenten.be

∆

“Kinderen in armoede bewegen in een erg kleine sociale kring. Maar alle kinderen gaan naar school, dat is dus de eerste omgeving bij uitstek om in te investeren als het over kinderarmoede gaat.”

- E M I L E K L E P, S T A D R O T T E R D A M

“Op het eerste zicht lijken de concepten ‘stad’ en ‘kind’ moeilijk samen te gaan: groot versus klein, beton versus groen, hoge appartementen versus huisje boompje tuintje… Maar toch zien we dat steeds meer gezinnen in de stad willen komen wonen. En dat verandert die stad. Ze wordt groener, eist meer ruimte voor fietsers…

Zo wordt het tweespalt overbrugd.”

AMSTERDAM“

ve

Boeken

Creatie ops

Worksh

- J A N VA N G IL S , V O OR Z I T T E R E UR OP E E S NE T W E R K C HIL D F R I E N D LY C I T I E S

“Samenwerking is erg belangrijk in kindvriendelijke steden. Tussen de academische wereld en de non-profit sector bijvoorbeeld, maar ook interdisciplinair. Kinderen en jongeren zijn allemaal ‘jonge architecten’ die mee kunnen vormgeven aan de stadsplanning.”

- LIA K ARSTEN, PROFESSOR IN URBAN GEOGR APHIES,

len materia

“Heel wat doen voor kinderen en jongeren betekent nog niet dat je als stad of gemeente kindvriendelijk beleid voert. Daarvoor moet je kinderen en jongeren centraal zetten bij het maken van je beleid.”

“Zorg ervoor dat mensen kunnen bijdragen aan verandering en dat ze mede-eigenaar worden van plekken in hun buurt. Help gemeenschappen om plekken in hun buurt heruit te vinden tot plaatsen waar ze graag vertoeven.”

- M I R J A N A P E T R I K , A R C H I T E C T, F A C U L T Y O F A R C H I T E C T U R E , C TU, PR A AG, TSJECHIË

“Een kindvriendelijke omgeving combineert speel- en actiemogelijkheden en onafhankelijke mobiliteit: de mogelijkheid om zich als kind onafhankelijk te verplaatsen.” (Kyttä, 2004) – MÄRIT JANSSON, SENIOR LEC TURER, SLU, DENEMARKEN

- MÄRIT JANSSON, SENIOR LEC T URER, SLU, DENEMARK EN

www.debanier.be

Vraag je eigen catalogus aan via debanier@debanier.be Aalst, Molenstraat 65, 053-70 13 80 | Antwerpen, Kipdorp 30, 03-202 24 71 | Brugge, Katelijnestraat 67, 050-33 86 51 Brussel, Kolenmarkt 85, 02-511 44 31 | Gent, Hoefslagstraatje 1, 09-233 87 87 | Hasselt, Vaartstraat 14, 011-23 14 89 JE UGD B E L E ID Leuven, J.P. Minckelersstraat 29, 016-29 97 84 | Mechelen, O.L. Vrouwestraat2034, 015-41 02 34 | Roeselare, Delaerestraat 16, 051-24 35 11 | Sint-Niklaas, Stationsstraat 77, 03-766 07 66 | Turnhout, Sint-Antoniusstraat 37, 014-42 15 13 | Commerciële dienst en magazijn: Langstraat 24, Borgerhout, 03-270 04 44

“Je moet niet enkel vragen aan kinderen wat ze willen, maar ook aan wat hen doet stoppen of weerhoudt om te spelen. Hieruit kun je barrières blootleggen waar je kan aan werken.”

“Interactie met de natuur zorgt voor een verbeterd zelfvertrouwen, humeur, positieve emoties en gedrag en het vermogen om moeilijke taken te doen. Het zorgt voor minder stress, woede, criminaliteit en geweld in stedelijke gebieden en lagere sterftecijfers.”

- M A R I A N N E M A N N E L L O , A S S I S T E N T D I R E C T O R : P O L I C Y,

- RIC K W OR C H , A S S OC I AT E P R OF E S S OR , B O W L ING GRE E N S TAT E

S U P P O R T A N D A D V O C A C Y, W A L E S

U N I V E R S I T Y, U S A I NT ERNAT I O NA A L

21

MateriaalMagazijn wenst jou fijne eindejaarsfeesten toe.

Bedankt voor het vertrouwen!

FOTOREPORTAGE

Labeluitreiking Kindvriendelijke Steden en Gemeenten

maandag 20 februari 2017 start groepsaankoop

Beeld: Ilse De Roose

www.materiaalmagazijn.be Het goedkoopste aanbod kwalitatief materiaal voor alle speelinitiatieven.

MateriaalMagazijn bvba is een initiatief van de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw Lange Ridderstraat 22, 2800 Mechelen - info@materiaalmagazijn.be

22

INTE RNATIO NAAL

Advies • Ontwerp • Realisatie l www.speelprojecten.be

FOTO REPO RTAG E

23

DRIEHOEKSVERHOUDING

Tekst: Imke Pichal

Beeld: Stad Gent

“Kindvriendelijkheid staat op zoveel domeinen op de agenda: van mobiliteit en ruimtelijke ordening tot en met evenementen en toerisme”

GENT

Op welke verwezenlijking in het kindvriendelijk beleid ben je trots?

MAÏ TÉ: “Als Jeugdraad Gent merken we dat het beleid ons au sérieux neemt, zeker als het gaat om jeugdbeleid. Het is een prestatie dat “kindvriendelijkheid” op zoveel domeinen op de agenda staat: van mobiliteit en ruimtelijke ordening tot en met evenementen en toerisme.”

In de rubriek ‘driehoeksverhouding’ stellen we drie vragen aan de drie hoekstenen van het lokale jeugdbeleid: de jeugdambtenaar, de schepen van jeugd en de jeugdraad. Dit keer strijken we neer in Kind- en jeugdvriendelijke stad Gent.

Wat is je ambitie voor het kindvriendelijk beleid?

VOORZITSTER JEUGDRA AD GENT

M AR I AN N E : “Een kind- en jeugdvriendelijke stad heeft aandacht

Maïté Coppens

M AÏ T É : “We vinden het belangrijk dat het meer is dan powerpoint-

presentaties en dikke actieplannen. De kinderen en jongeren moeten écht het resultaat voelen van hun beleid. Zij moeten centraal staan en niet het imago van Gent.”

voor àlle kinderen en jongeren, zeker ook kinderen en jongeren uit kansarme groepen. Het is belangrijk dat we hier in Gent voor gaan.

We willen kinderen en jongeren een blijvende stem geven binnen het Gentse beleid en acties realiseren die in het verlengde liggen van wat ze nodig hebben.”

PROGRAMMAREGISSEUR ‘ G E N T, K I N D - E N J E U G D V R I E N D E L I J K E S T A D ’

Marianne Labre

E L K E : “Er is geen betere plek om op te groeien dan de stad. Het is de beste voorbereiding op de toekomst. Gent vergroent, wordt diverser en verandert snel. Complexloos omgaan met diversiteit, meertaligheid en een snel veranderende context leer je in steden vanzelfsprekend. Typisch voor de stad is natuurlijk de beperkte ruimte. Daarom werken we aan een kindvriendelijk woonbeleid en mobiliteit, en aan genoeg speel- en groenzones.”

S C HE P E N VA N JE U G D

Elke Decruynaere

24

D RIE HO E KSVE RHO UD ING

MARI ANNE: “Het volledig college, alle departementen en in het verlengde hiervan ook heel veel diensten werken mee aan de realisatie van onze kind- en jeugdvriendelijke stad. Het is fijn om te zien hoe ‘kind- en jeugdvriendelijkheid’ ingang vindt bij zoveel collega’s en zichtbaar wordt via veel acties. Ook de grote bijdrage van het middenveld is onmiskenbaar.”

ELK E: “We raken nog maar net op dreef. Maar toch zie ik al realisaties waar ik trots op ben. Zo is er een ware GRASrevolutie bezig.

Tegen het einde van de legislatuur heeft de helft van de basisscholen een Groene en Avontuurlijke Speelplaats, mee dankzij goede begeleiding en subsidies van de stad. Het geeft alle kinderen toegang tot groen, een moestuin en speelheuvels. Op de plek waar veel kinderen het grootste deel van hun tijd in openlucht doorbrengen.

We kunnen er maar beter voor zorgen dat die hen genoeg uitdaagt.”

elke stadsdienst apart gaat verwezenlijken. We zien weinig echte samenwerkingen; stadsdiensten die de krachten bundelen om een doel te bereiken. Wat we daaruit leren: de stad is een log en complex apparaat ; -)” MARI ANNE: “Procedures moeten er zijn, maar we mogen de ‘effectiviteit’ van het jeugdbeleid niet uit het oog verliezen. Zo kwam de Rapportage 2015 pas in oktober 2016 op de gemeenteraad.

Het feit dat er zoveel mensen/diensten/departementen/politiek verantwoordelijken betrokken zijn bij het breed jeugdbeleid maakt dat de weg om ergens te geraken soms (te) lang kan duren. Uiteindelijk werken we voor de kinderen en jongeren van Gent. Zij staan centraal.”

ELK E: “Het voltallige college koos ervoor om de Vlaamse besparingen op jeugd niet door te rekenen. Dat geld wilden we liever aan extra beleidsacties spenderen. Het leerde me dat het belangrijk is dat het project van een kind-en jeugdvriendelijke stad breed gedragen wordt. Ook de burgemeester en mijn collega’s zijn er elk op hun terrein mee bezig.”

∆

MEER INFO Marianne Labre, Programmaregisseur ‘Gent, kinden jeugdvriendelijke stad’ Marianne.Labre@stad.gent, 09 269 81 33

Wat was een flopmoment waar je iets uit leerde?

MAÏ TÉ: “Toen we het actieplan te zien kregen, waren we toch wat ontgoocheld dat het een lange opsomming van acties is die

D RI EH O EKSV ERH O UD I NG

25

VOOR U BEKEKEN

JA ARVERSL AG KINDERRE C H T E NC OMMIS S A RI A AT 2015-2016

STEDEN VOOR MENSEN SMART CITIES

Te bestellen via www.lannoo.be/smart-cities Hoe ziet de ideale stad eruit binnen tien jaar? Hoe slim zijn onze Vlaamse en Nederlandse steden vandaag al? Moeten we bang zijn voor de stad van de toekomst?

Pieter Ballon beschrijft hoe technologie ingrijpt in ons stadsbeeld, wat daarbij verkeerd kan gaan, en wat we kunnen doen om horrorscenario’s te voorkomen. Smart cities toont aan dat we een balans moeten vinden tussen de mogelijkheden en valkuilen die technologie met zich meebrengt, en welke modellen we het best volgen. Daarbij biedt het een multidisciplinaire insiderskijk op de ontwikkelingen die op ons afkomen, van architectuur tot dagelijks leven, mobiele applicaties en slim stadsbeleid.

Te bestellen via www.uitgeverij. vandenbroele.be Hoe kunnen we steden op een menselijke schaal (her)maken?

Hoe zorgen we voor steden die uitnodigen om te wandelen, te fietsen, te spelen en te wonen? Jan Gehl legt uit hoe je steden kan ontwikkelen die levendig, veilig, duurzaam en gezond zijn. Door de verschillende hoofdstukken heen pleit hij ervoor om de stad te beleven vanuit de vijf menselijke zintuigen, om de stad al wandelend te ervaren. Hij illustreert hoe die “kleinschalige” visie al te vaak genegeerd wordt in hedendaagse projecten. Een instrumentarium boordevol grondbeginselen, heldere overzichten van gebruikte methodes en trefwoordenlijsten sluit dit boek af. “Steden voor mensen” bevat meer dan 700 foto’s en tekeningen die Gehls wereldwijde invloed en werk illustreren.

www.kinderrechtencommissariaat.be/jaarverslagen Midden november stelde Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen naar jaarlijkse traditie het jaarverslag van het Kinderrechtencommissariaat voor. Op basis van de meer dan 1.100 vragen, klachten en signalen, maakte het kinderrechtencommissariaat een stevige analyse. Eén van de grote vaststellingen is dat nog steeds ‘te veel geschillen over verschillen’ zijn.

We gaan te krampachtig om met culturele, levensbeschouwelijke en andere verschillen tussen kinderen.

Het kinderrechtencommissariaat formuleert beleidsaanbevelingen over onder meer diversiteit, jeugdhulpverlening en onderwijs.

COLOFON HOOFDREDACTIE Leen Bartholomeus

VORMGEVING

SAMEN SPELEN

MadebyHanna.com

REDACTIE Leen Bartholomeus Kristof Bouvard Ellen De Grauwe Ilse Holvoet Hannes Jossart Sofie Marque Imke Pichal Annelies Schepers Tina Schuermans Filip Stallaert Kaï Van Nieuwenhove Gert Venken Tieme Verlinde

EIGEN FANTASIE

Een speellandschap is MEER dan

een optelsom van speeltoestellen

FOTO’S Ilse Deroose Stad Leuven Stad Gent Stad Poperinge Ilse Holvoet Gemeente Temse Stad Dendermonde Gemeente Middelkerke Stad Geraardsbergen Stad Kortrijk

GENIETEN

COVERFOTO iStockphoto HET TRADITIONELE LOOPBA ANBELEID IS UITGEWERK T

DE BASISGIDSEN VOOR C OMMUNIC AT IE

www.politeia.be/kortom Kortom en Politeia hebben de handen ineengeslagen voor een unieke reeks boeken over communicatie, op maat van overheden en nonprofitorganisaties, vol met praktische tools, checklists, stappenplannen enzovoort. Toegankelijke, praktijkgerichte gidsen over websites, crisiscommunicatie, vergaderen, sociale mediastrategie, reputatiemanagement, visuele identiteit, twitter, klare taal en nog veel meer.

26

VO O R U B E K E K E N

Te bestellen via www.acco.be De arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door verandering, concurrentie en onzekerheid. ‘Het traditionele loopbaanbeleid, dat uitgaat van voorspelbaarheid, werkzekerheid en loyauteit, werkt daarbij niet meer’, stelt Ans De Vos, hoogleraar aan de Antwerp Management School.

“Het komt erop neer om dynamisch om te gaan met veranderingen, met aandacht voor groei, werkbaarheid en inzetbaarheid.” In haar boek Loopbanen in beweging geeft ze inspiratie en tools voor een meer dynamisch loopbaanbeleid.

∆

V. U . A S T R I D R O E G E S REDACTIE Ossenmarkt 3, 2000 Antwerpen T 03 821 06 06, info@vvj.be

BELEVEN

Dropzone is het tweemaandelijks tijdschrift voor lokaal jeugdbeleid van VVJ. VVJ ijvert voor meer, beter en breder lokaal jeugdbeleid. VVJ ondersteunt en informeert jeugdambtenaren, schepenen van jeugd en jeugdraden in Vlaanderen bij het voorbereiden en uitvoeren van het lokale jeugdbeleid. Meer info: www.vvj.be

Met steun van

Natuurlijk spelen Kijk ook op www.donkergroenbelgie.be

SINT EN PIET, IK WEET HET OOK NIET ( MEER ) Tekst: Annelies Schepers

Ben jij ook zo blij dat 6 december achter de rug is? Ik wel.

Gedaan met slapeloze nachten (“Mama! Heb jij dat ook gehoord? Volgens mij was dat Zwarte Piet.”) of een wat-ga-ik-nu-weer-in-die-pantoffel-steken-stress. Want laat me eerlijk zijn, zo leuk en spannend ik het Sinterklaasfeest als kind vond, zo kijk ik er nu niet meer zo vurig naar uit. Al lust ik wel een nicnacske hier en daar.

Dit jaar kwam daar nog eens de hele heisa rond het pietenpact bovenop. Veel meningen gehoord en gelezen, al dan niet gewenst. (Facebook kent geen genade.)

Vaak mijn wenkbrauwen gefronst en mijn hoofd geschud. Mij meermaals afgevraagd of het dit allemaal waard was. Ook de discussie aangegaan op VVJ, ah ja.

“Het uitgangspunt is dat we Sinterklaas vieren zonder raciale stereotypering”, zei het pietenpact. Prima, toch? Geen raciale stereotypering, iets wat mijn man en ik het hele jaar door in de opvoeding van onze meisjes aanhalen. Want mijn gezin en ik wonen in een Limburgse ex-mijngemeente. Nationaliteiten in verschillende kleuren genoeg. We hebben geen kinderfeest nodig om het thema thuis aan bod te laten komen.

Maar dat geldt blijkbaar niet voor iedereen, zelfs niet voor mensen in mijn spreekwoordelijke achtertuin. Nee, we moesten er allemaal nu een mening over hebben.

We, dat zijn de grote mensen. Geen enkele keer heb ik de mening van een kind gehoord of gelezen. Mijn jongste, ze gelooft nog passioneel in Sinterklaas, verslindt zowat alle TV-programma’s over de heilige man en zijn hulpjes. Zwarte Pieten in alle maten, gewichten én kleuren passeren de revue. Volgens haar zijn ze allemaal even echt. Haar beste vriendin, een Turks meisje, is helemaal mee. Die ene Zwarte Piet met een natuurlijke bruine huidskleur was even gewoon als de blanke Piet en die gast met roetvegen. Sinterklaas is een non-discriminerende werkgever, die vooral oud is. (Mijn vertaling van haar uitspraken.)

Me veel vragen gesteld de laatste tijd. En vooral: waar heerste het gezonde verstand? Ik weet het niet meer. Jij wel? Zin om te mee te emigreren naar de VS? Ah nee, daar weten ze het blijkbaar ook niet meer.

∆