De Hoogvlieger 260

Publicatie van de Vereniging Vlaamse Reisbureaus

48ste jaargang

N° 260 j a n - fe b - m a a r t

Periodiek: P508850 Afgiftekantoor: Antwerpen X

A D V E R T E N T I E

HIER HAD JOUW ADVERTENTIE KUNNEN STAAN. CONTACTEER ONS VOOR DE MOGELIJKHEDEN VIA INFO@VVR.BE

Inhoud 5

E D I T O R I A L

I N T E R V I E W | Eric Drésin, Secretaris-generaal ECTAA

I N

A N A L Y S E | De reisbureauen reisorganisatorensector, een situatierapport

C O L U M N |

B V ’ S

D O S S I E R

E V E N T S

D E

K I J K E R | Travitude, Dieter Covent & Julie De Jaeger

E N

Hoe helpt contentmarketing je reisonderneming groeien?

H U N

R E I S P E R I K E L E N | Astrid Stockman

| Nieuwe btw circulaire

I N

D E

K I J K E R

D R O O M V E R K O P E R S

V E R A N T W O O R D E L I J K E

V E R E N I G I N G

U I T G E V E R

R E I S B U R E A U S

V L A A M S E

Koen van den Bosch

Koningin Astridlaan 29/0001

8200 Brugge

Ondernemingsnummer: BE0415.612.633

C O N T A C T

W E R K T E N

050/25.00.60

Fien De Baere, Axel De Corte, Hannes Dendooven,

info@vvr.be

Sebastien Pauwels, Yves Slabbinck, Koen van den Bosch,

www.vvr.be

Eline Van Wynsberghe

@VVRTeam

L A Y O U T

M E E

V Z W

A A N

D I T

Smart Media Agency

N U M M E R

Save the date A D V E R T E N T I E

Algemene Vergadering

Woensdag 29 juni 2022

Editorial

erlijk gezegd dacht ik dat het online zou blijven voor onze Hoogvlieger, ons ledenmagazine dat je 4 maal per jaar ontvangt. Het heeft nochtans meer mogelijkheden zou je zeggen, foto’s, video’s doorlinken enzovoort. Maar toch, vanaf vandaag heb je opnieuw een echt magazine in jouw handen. Waarom vraag je dan? Wel de vraag naar een magazine op papier, dat je rustig kunt laten liggen, opnieuw oppakken en verder lezen is er meer dan ooit. Vandaar, opnieuw welkom op papier! In dit nieuwe nummer van ons ledenmagazine brengen we u opnieuw een hele lading boeiende artikels en inzichten. Dit alles tegen het licht van de uitdovende pandemie (eindelijk) en een nieuwe crisis die de kop opsteekt. Poetin die Oekraïne verder binnenvalt, want laten we niet vergeten dat hij in 2014 de Krim zonder noemenswaardig protest reeds ‘annexeerde’. Zoals we reeds aankondigden zou 2022 een boeiend jaar worden en dat wordt het in deze context zeer zeker. Onze sector kruipt langzaam maar zeker overeind. Voor wat betreft de vakantiereizen zien we bij het schrijven van dit magazine een gezond herstel met toch opvallend een keuze van de reiziger om kort voor afreis te reserveren. Ook de ‘bucketlist’, die reizen die je moet gedaan hebben, die zaken die je moet gezien hebben, wordt afgevinkt. Reizigers beseffen meer dan ooit dat het snel kan keren en willen dus zeker zijn dat ze deze beleving kunnen realiseren. Voor wat betreft

het segment van de zakenreizen blijkt nog een langere weg te gaan, maar ook hier voelt men dat de reisgoesting er is. Velen hebben genoeg van de Teams, Zooms en anderen. Onze sector is weerbaar, flexibel en creatief. Dat is niet in het minst te danken aan de vele vrouwen die in onze sector actief zijn. Jawel, volgens de cijfers van de RSZ (2020) zijn 69% van de werknemers in onze sector vrouwen. Tel hierbij nog onze vrouwelijke ondernemers op en dan kom je snel aan ongeveer 80%. 8 maart is niet enkel Internationale Vrouwendag, maar in Vlaanderen organiseerde men voor het eerst ook de dag van de vrouwelijke ondernemer. Het was minister Crevits zelf die het idee lanceerde om het vrouwelijke ondernemerschap een duw in de rug te geven met een Dag van de Vrouwelijke Ondernemer. In onze sector zit het vol met sterke en markante vrouwelijke ondernemers en uitstekende vrouwelijke werknemers en het zou dan ook maar gerechtvaardigd zijn dat we hier in de komende jaren een aantal ondernemers uit onze sector mee zien verschijnen in deze verkiezingen. Met het oog op de Algemene Vergadering van 29 juni 2022 waarbij er opnieuw een aantal mandaten zijn voor het Bestuursorgaan van de VVR doe ik dan ook nu reeds een warme oproep om de groep sterke dames die reeds actief zijn in het Bestuursorgaan te komen versterken. We kunnen competente en dynamische mensen gebruiken om onze dienstverlening nog beter te doen aansluiten bij de noden van onze ondernemers, iets waar we blijvend aan werken. Door Koen van den Bosch

I N T E R V I E W

Eric Drésin

Secretaris-generaal ECTAA

‘De reisgoesting is groter dan ooit’ Eric Drésin (49) mag dan wel in Frankrijk geboren zijn, sedert 1995 woont hij in België en hij spreekt ondertussen een zeer aardig mondje Nederlands. In zijn ondertussen toch wel indrukwekkende carrière heeft deze minzame Franse Belg, na te zijn afgestudeerd in Europees recht aan de ULB, zich steeds actief ingezet voor de verdediging van professionele belangen. Zo was hij aan de slag bij HOTREC (Horeca Europa), EFFAT (Europese vakbond voor de voedingssector) en CEETTAR (loonbedrijven in de landbouwsector). In september 2019 kwam hij als secretaris-generaal in dienst van ECTAA, dat vorig jaar 60 kaarsjes mocht uitblazen. In zijn functie van secretarisgeneraal is Eric Drésin, als opvolger van Michel de Blust, verantwoordelijk voor het beheer van de organisatie, vertegenwoordiging en communicatie. Wat moet de lezer over ECTAA weten? “ECTAA, dat staat voor ‘The European Travel Agents’ and Tour Operators’ Associations’ beweegt, met de steun van ervaren medewerkers en de expertise van lidorganisaties, hemel en aarde om de stem van reisbureaus en touroperators bij Europese instellingen en internationale organisaties verder te versterken en vruchtbaar samen te werken met andere belanghebbenden en partners.”

Dat was wellicht niet altijd even eenvoudig met de coronapandemie? “Allesbehalve. Bovendien vierden wij ons 60-jarig bestaan in 2021 en ondanks de coronapandemie zijn we er m.m.v. minister Didier Reynders toch maar mooi in geslaagd om in Brussel een Europese conferentie met een 100-tal gasten te organiseren met nadruk op duurzaamheid in toerisme en de aanpassingen van pakketreizen-wetgeving. Op deze manier konden we onze betrokkenheid bij de toekomst van het toerisme andermaal in de spotlights plaatsen.” De toekomst van het toerisme stond de jongste jaren zwaar in vraag, niet? “Jawel, maar het is ook onze taak om de sector optimaal voor te bereiden op Europees niveau en dit op verscheidene niveaus zoals duurzaamheid, digitale evolutie, en zo meer. Opdat de toeristische bedrijven te allen tijde klaar zouden zijn voor de uitdagingen van de toekomst en tevens werk zouden kunnen maken van een overlevingsstrategie daar waar nodig. We moeten er alles aan doen om situaties allerhande de baas te blijven. Het spreekt voor zich dat tal van toeristische bedrijven moeilijke momenten beleven en die in het beste geval deels achter de rug hebben. In het licht van de afbouw of het stoppen van over-

Reisbureaus beter beschermen tegen de willekeur van IATA

heidssteun aan toeristische bedrijven vragen wij dan ook zo vlug mogelijk duidelijkheid. Bovendien heeft de sector nog andere katten te geselen, als daar zijn: eventuele nieuwe varianten van het coronavirus, de enorme problemen tussen Rusland en Oekraïne, de zorgen rond het klimaat en de opwarming van de aarde. De huidige geopolitieke situatie is geenszins een cadeau voor de toeristische industrie en dit op een ogenblik dat de reisgoesting serieus de kop opsteekt en groter wordt dan ooit.” “Het aanbod is echter nog niet terug zoals het in 2019 was en bovendien zal reizen duurder worden omdat het aanbod kleiner is. Op bestemmingen waar er in 2019 zes vluchten waren, zijn er nu in sommige gevallen maar drie.” Er zijn nogal wat verschillen met het verleden. “Vandaag ziet de reismarkt er heel anders uit dan 60 jaar geleden. Was er voorheen een lineaire relatie tussen de leverancier, touroperator, reisagent en de consument, tegenwoordig is de reisindustrie een complex netwerk van spelers. Bedrijven hebben de distributieketen uitgebreid om de traditionele scheidingslijnen tussen spelers te vervagen. In dit verband is het belangrijk om de bestaande EU-wetgeving die de reismarkt reguleert te herzien en te zorgen voor een eerlijke, concurrerende, transparante en duurzame markt.”

I N T E R V I E W

Wat zijn voor ECTAA de belangrijkste uitdagingen? “De aanpassingen van de pakketreizen-wetgeving is een van onze primordiale challenges. Wij vragen dat iedereen in de toeristische ketting aan dezelfde voorwaarden zou moeten voldoen en de rechten van de reizigers in deze ook zouden gewaarborgd zijn. Zo willen wij dat betaalde voorschotten aan hotels, organisaties en service providers terugbetaalbaar zouden zijn. De bescherming van de consument is hier zeer belangrijk. Vandaar dat wij werken aan het helpen doordrukken van politieke oplossingen en daartoe actief lobbyen bij degenen die deze beslissingen kunnen en willen nemen.” Een garantiefonds voor de luchtvaart zoals in Denemarken is wellicht een idee dat op Europees vlak navolging zou verdienen. “Dit is inderdaad een lovenswaardig initiatief dat al jaren functioneert in Denemarken. ECTAA stimuleert volop navolging op Europees vlak of desnoods in alle lidstaten afzonderlijk.” “We zijn voorts vragende partij in het realiseren van een wettelijk kader rond de voucherproblematiek, zij het dan met een marge inzake nationale specificiteit. Er is ook nog de problematiek inzake voorafbetalingen. Dat is helemaal niet

I N T E R V I E W

eenvoudig want de distributie is nu eenmaal niet overal op dezelfde manier gerealiseerd. Ook hier wil ECTAA een werkpunt van maken.” De pakketreizen-wetgeving wordt aangepast, maar wanneer? “Zoals het er nu naar uitziet zal dat niet voor het einde van 2022 of zelfs begin 2023 lukken. Er mag echter niet langer gedraald worden, want het duurt dan nog 18 maanden vooraleer er kan gestemd worden. Vergeet niet dat er in juni 2024 een nieuw Europees parlement moet verkozen worden en het duurt dan nog 2 jaar vooraleer de nieuwe Europese richtlijn in nationale wetgeving kan worden gegoten. Optimaal kunnen we dus 2026 als haalbare datum vooropstellen. Ondertussen leven we voor een stuk in een heel nieuwe wereld en zullen er zeker issues zijn waarop de nieuwe wetgeving geen antwoord kan op bieden.” Duurzaamheid is ongetwijfeld een ander belangrijk punt in het toekomstig toeristisch beleid. “Er is inderdaad een behoorlijke druk om duurzame producten te kunnen aanbieden. De reductie van de CO2emissie vraagt om een methodologie. Wat is bijvoorbeeld

de voetafdruk van zakenreizen en hoe bereken je dat?” Multimodaal reizen staat al evenzeer in de belangstelling. “Er bestaat tot dusver immers geen systeem dat de reisagent toelaat om op eenvoudige manier treinreizen over verschillende landen te verkopen.” Verwerven en verwerken van data is nog een hot item. “Vanzelfsprekend is hier nog veel werk aan de winkel en data zijn voor velen een hoogst interessant gegeven geworden. De Europese Commissie is trouwens heel actief op dit vlak, vooral om de ‘platforms’ beter onder controle te houden. Data zijn inderdaad waardevol voor businesses en burgers. Reisbureaus zullen zeker in de toekomst aandachtiger i.v.m. data moeten zijn en het zal in de toekomst belangrijk zijn om samen te werken met andere dataleveranciers en op die manier extra toegevoegde waarde aan data te geven. Het monitoren van potentiële groei van bestemmingen bijvoorbeeld of het in beeld brengen van het verschil tussen het reisgedrag van stadsklanten en zij die op het platteland wonen. In onze tweejaarlijkse meetings bespreken we telkens de recentste ontwikkelingen op Europees vlak.”

I N T E R V I E W

Omschrijf in enkele woorden: ECTAA: representatieve organisatie met de nodige expertise. Pawel Niewiadomski (topman ECTAA): professionele Poolse to, actief op Europees vlak. Michel de Blust: het geheugen van de reisindustrie. Jan Van Steen: de trouwe expert. Frank Oostdam: de durver. Anne-Sophie Snyers: innovatief voor de sector. Koen van den Bosch: pragmatisch en doelgericht.

I N T E R V I E W

Wat kan je nog zeggen over btw en de sector? “Wat fiscaliteit betreft heeft ECTAA altijd het idee verdedigd dat het speciale regime voor reisbureaus (hierna TOMS) een zeer nuttig btw-regime is geweest voor de sector. Sinds 1977 hebben er echter een aantal veranderingen plaatsgevonden, waardoor TOMS niet optimaal functioneert en een aantal concurrentieverstoringen heeft veroorzaakt ten nadele van reisbureaus. In een recente studie van KPMG werden ze ingedeeld in drie categorieën: grote concurrentieverstoringen, materiële problemen en nadelen van het regime. ECTAA verwelkomde de evaluatie van TOMS door de commissie om de doeltreffendheid, efficiëntie, relevantie en samenhang van het systeem te beoordelen. Na haar leden te hebben geraadpleegd over de vragenlijst voor openbare raadpleging, komt ECTAA tot de conclusie dat de TOMS nog steeds effectief is in het bereiken van zijn doelstellingen en dat deze doelstellingen nog steeds geldig zijn, maar dat de regeling moet worden gewijzigd om deze effectiever, relevanter en consistenter te maken.”

ECTAA The European Travel Agents’ and Tour Operators’ Associations ECTAA telt 27 Europese landen-leden + UK, Zwitserland en Noorwegen. Aantal vertegenwoordigde toeristische bedrijven: 70.000 met ongeveer 500.000 medewerkers. Omzet van EU reisbureaus en touroperators is ongeveer 170 miljard euro (in 2019). Europese reisbureaus verkochten tot 2020 jaarlijks 300 miljoen airtickets en 210 miljoen pakketreizen. www.ectaa.eu Dautzenbergstraat 36 te 1050 Brussel Tel.: +32 2 644 34 50 • Mob.: + 32 478 84 45 13 Follow ECTAA on Twitter: @ECTAAEurope Follow ECTAA on LinkedIn: ectaaeurope

Klopt het dat IATA niet de beste vrienden van ECTAA zijn? “Het wordt tijd dat de rechter de reisbureaus een betere bescherming kan aanbieden in relatie tot IATA. Een meer faire werking zou hier dringend op haar plaats zijn, zeker daar waar aan de reisbureaus de garanties zouden moeten kunnen beperkt worden die hun door IATA opgelegd worden. Een klacht dienaangaande bij de Europese Commissie tegen IATA is pending. De machtspositie van IATA wordt hierbij in vraag gesteld waarbij aan een eigenzinnig karakter succesvol geremedieerd zou kunnen worden.” Heeft corona dan toch ook voor kleine(re) pluspunten gezorgd? “Wel, ik zou durven beweren dat de professionelen in toerisme meer tijd hebben gehad om nieuwe ideeën en initiatieven vorm te geven. De pandemie heeft echter flink wat wonden geslagen en een acuut tekort aan competente medewerkers is een feit. In dat opzicht wil ECTAA een lans breken om naar de toekomst toe extra werk te maken van het substantieel verbeteren van de competenties van de mensen in toerisme.”

Door Yves Slabbinck Foto’s: ECTAA

I N

D E

K I J K E R

D E

K I J K E R

Dieter Covent & Julie De Jaeger ‘De coronacrisis heeft ons de tijd gegeven om een heldere visie voor Travitude uit te tekenen: een visie waarbij persoonlijk contact, beleving en duurzaamheid centraal staan’

ravitude, samentrekking van ‘travel’ en ‘attitude’. Een meer passende naam hadden Dieter Covent en Julie De Jaeger niet kunnen vinden, want reislust en attitude zijn er bij beide zaakvoerders in overvloed. Aan moed is er evenmin een gebrek: Travitude zag in volle coronacrisis het levenslicht. “Ik denk dat elke ondernemer die zijn eigen bedrijf opstart af en toe wel eens denkt: ‘laat maar’, dat was bij ons niet anders. Anderzijds heeft de coronacrisis ons wel de tijd gegeven om zeer goed uit te zoeken wat we met Travitude zouden gaan doen, wat ons vandaag een helderdere visie geeft”, aldus Julie. “Een etentje bij de Mexicaan in Gent en de start van wat ‘Travitude’ zou worden was een feit” “We hadden beiden wel al wat ervaring opgedaan in het toerisme en wilden met die ervaring aan de slag, maar het ontbrak ons aan de durf om elk alleen de sprong te wagen. Ikzelf (Dieter) heb mijn eerste stappen in het toerisme gezet als reisleider op Mallorca. Na mijn studies Toerismeen Recreatiemanagement aan de Erasmushogeschool Brussel ben ik vervolgens terechtgekomen bij Thomas Cook & Neckermann in Zwijnaarde. Daar heb ik ongeveer

een jaar of drie gewerkt, tot mijn vroegere hogeschool mij plots opbelde met de melding dat er een vacature vrijkwam als docent. Op die manier ben ik vervolgens in het onderwijs gerold, al was ik ook in die job nog bezig met de toeristische sector en de bijhorende trends. Toerisme is dus nooit echt ver weg geweest. Julie, op haar beurt, heeft vooral ervaring opgedaan bij de reisorganisatie KrisKras, waar de focus vooral ligt op groepsreizen voor 18- tot 30-jarigen. Ook zij werkt daarnaast als leerkracht in het secundair onderwijs. Op aanraden van een vriend die wist van onze gemeenschappelijke ambities, hebben we een etentje gepland bij de Mexicaan in Gent, wat er dan uiteindelijk voor gezorgd heeft dat Julie en ik samen besloten hebben om Travitude op te starten”, zo vat Dieter aan. “We kenden elkaar op voorhand, wat ervoor zorgde dat er wel een basis was van vertrouwen. Essentieel volgens mij als je samen zaken wil doen. Toch waren we ook geen superdichte vrienden die alles met elkaar deelden, wat ook wel moeilijkheden zou kunnen opleveren. Gaandeweg hebben we bovendien gemerkt dat we bijzonder complementair zijn en elkaar goed aanvullen. Julie kan goed

Marktonderzoek gaf onder andere aan dat de LGBTQ-friendly aanpak het vooral goed deed in het groepsreizensegment

overweg met cijfers en technologie, terwijl ik eerder de man van de communicatie en marketing ben”, gaat Dieter verder. “Toen we op zoek gingen naar een naam voor onze zaak, zijn we natuurlijk ook op veel clichés gebotst. Toevallig kwam ik echter de naam ‘Travitude’ tegen. In de eerste plaats een samenstelling van ‘travel’ en ‘attitude’, maar de term wordt ook als volgt uitgelegd: ‘When you feel grumpy and sassy because you miss traveling’. Een uitleg die ik heel toepasselijk vond tijdens de coronacrisis. Ikzelf had ook al een paar reizen moeten annuleren, die kon ik me op dat moment wel vinden in het grumpy-aspect van de naam”, lacht Julie. “Daarnaast is het natuurlijk ook een Engelse naam, die ruimte creëert voor het internationale, wat dus positief is in deze sector, en het bekt ook goed in het Frans.” “De coronacrisis gaf ons tijd om vat te krijgen op de administratieve mallemolen en wat we met Travitude precies wilden doen.” “We wisten op voorhand dat het allesbehalve simpel zou worden om in een land als België een dergelijk bedrijf uit de grond te stampen, maar ik moet toegeven dat er nog drie keer zoveel meer bij komt kijken dan we initieel hadden voorzien: lidmaatschappen, verzekeringen, website, boekhouding… Lesgeven over die zaken is één ding. Het effectief zelf doen is iets anders”, lacht Dieter. “De coronacrisis kwam, enkel op dat vlak dan, voor ons eigenlijk op een goed moment. Zo beschikten we in elk geval over meer tijd om alles goed uit te zoeken en een goed overzicht te krijgen

I N

D E

K I J K E R

over wat we precies wilden doen. Ook het ondernemingsplan en onze visie zijn op die manier veel klaarder geworden. Die visie is tijdens het brainstormen ook ietwat bijgesteld: op onze website staat bijvoorbeeld nog vrij prominent ‘open-minded groepsreizen’ vermeld. Initieel wilden we dan ook vooral de focus leggen op de groepsreizen, vooral omdat Julie daar heel wat ervaring in had. Gaandeweg hebben we ingezien dat onze baseline ‘It’s all about your journey’ onze doelstelling beter samenvatte. We bieden nog steeds groepsreizen aan, maar onze hoofdfocus ligt nu eerder op het ontwikkelen van reizen op maat”, legt hij uit. “We hebben ook een businesscoach en een communicatiebureau onder de arm genomen, aangezien we beiden geen ervaring hadden in het opstarten van een zaak. Onderweg zijn we zo ook wel op een aantal struikelblokken gestoten. Onderwerpen bijvoorbeeld waar we niets van afwisten of keuzes die we moesten maken om een consequente visie aan te houden”, vult Julie aan. “Om die keuzes weloverwogen te kunnen maken, hebben we ook marktonderzoek uitgevoerd waaruit we een aantal besluiten konden trekken die ons verder op weg hielpen.” LGBTQ-friendly: niche waarbij evenwicht van groot belang is “Het marktonderzoek gaf onder andere aan dat de LGBTQ-friendly aanpak het vooral goed deed in het groepsreizensegment. In de toekomst vermoed ik dan ook dat we, eens de groepsreizen weer min of meer op gang kunnen komen, ons hoofdzakelijk in dat segment zullen richten op de

I N

D E

K I J K E R

LGBTQ-community, aangezien we geloven dat daar nog veel ontwikkeling mogelijk is”, gaat Julie verder. “Wel is het ons al duidelijk geworden dat het ook om een moeilijk bespeelbare niche gaat. Reclame maken bijvoorbeeld vraagt steeds om een bijzonder evenwicht: de grens tussen reclame en (positieve) discriminatie is bijzonder dun. Daarnaast merken we ook dat de term ‘LGBTQ-friendly’ vaak wordt opgevat als ‘alleen voor LGBTQ’, terwijl dat zeker niet de bedoeling is. Zolang je er een open houding op nahoudt, is er geen probleem.” “Het was voor ons al vrij snel duidelijk dat die LGBTQ-friendly-aanpak een must was”, klinkt Dieter gepassioneerd. “Het gaat om een niche waar volgens ons nog veel te weinig voor wordt ondernomen. In principe kunnen LGBTQ’ers bij gelijk wie terecht om een reis te boeken, maar er is amper een speler op de markt die zich openlijk op dat doelpubliek durft te richten. Bovendien zijn de vooroordelen en taboes rond geaardheid er vandaag nog steeds”, vertelt Dieter gedreven. “Denk maar aan een koppel mannen dat samen een dubbele kamer wil boeken, zonder zich scheef bekeken te voelen. Ons doel is om mensen te ontzorgen, ook in landen waar LGBTQ nog niet volledig is ingeburgerd. Ik geloof heel sterk dat we met Travitude een verschil kunnen betekenen binnen het reizen voor LGBTQ en hun entourage. Bovendien evolueren we naar een maatschappij die steeds meer superdivers wordt. Het lijkt ons dan ook logisch dat we daarin als reissector mee-evolueren”, geeft hij aan. “Persoonlijk contact en inspraak, daarna gaan wij aan de slag om de klant een bijzondere reis te bieden” “Connect, care en create zijn drie woorden die onze manier van werken goed samenvatten. Met de term ‘connect’ willen we vooral het persoonlijke karakter van onze reizen in de verf zetten. We proberen echt te luisteren naar wat de klant precies wil en trachten daar zoveel mogelijk aan tegemoet te komen. Aanvragen verlopen dus niet louter via mail, wel via een persoonlijk gesprek. Bij de groepsreizen brengen we de deelnemers samen op onze ‘Connect & Go’, een vertrekvergadering voor afreis

om met iedereen kennis te maken. Anderzijds staat de ‘connect’ ook voor het echt connecteren met het land en de bevolking ter plaatse. Met het ‘care’-aspect doelen we vooral op duurzaamheid: onze groepsreizen tellen maximum acht personen, heel kleine groepjes dus, waardoor we ons vaak met minibusjes kunnen verplaatsen en niet altijd hoeven te vliegen. Daarnaast willen we als duurzame speler vooral de katalysator zijn voor de lokale economie op de bestemming. Het ‘create’-aspect zit hem vooral in het samenstellen van de reis op maat van de klant, die steeds volledige inspraak heeft in een transparant productieproces”, vervolledigt Dieter. “Waar mijn expertise en contacten zich vooral situeren in Azië, is Dieter dan weer gespecialiseerd in ZuidAmerika en de Spaanstalige landen”, geeft Julie mee. “Die aparte expertise is ook een voordeel, aangezien je op die manier ook een groter deel van de wereld in kaart kunt brengen. Door de komst van de coronacrisis hebben we ons natuurlijk wel moeten aanpassen. Ik heb heel wat informatie liggen om zaken te doen buiten Europa, maar door corona ligt dat nu natuurlijk al een tijdje te wachten. Ik heb vooral getracht om tijdens de crisis contacten te zoeken in het buitenland en, zodra het weer kon, er zelf op uit te trekken.” “We werken 100% online. Daardoor hebben we geen fysiek kantoor nodig en maakt de locatie van waaruit we Travitude runnen weinig uit. Corona heeft een boost gegeven aan het ‘digital nomad’-gegeven en die werkwijze is voor mij ook wel een grote droom. We willen niet meer afhankelijk zijn van een specifieke plaats. Bovendien verhuist Dieter in september naar Barcelona. Van daaruit kunnen we op deze manier nog steeds perfect blijven Travituden”, aldus Julie. “Het valt intussen op dat landen die momenteel al bereisbaar zijn – Sri Lanka en Costa Rica bijvoorbeeld – steeds populairder worden. We merken dat de mensen ongeduldig worden en graag opnieuw willen reizen. Vandaag horen we vaker en vaker: ‘Je kunt zo blijven wachten’. Dat is op zich natuurlijk positief voor de sector”, glimlacht Dieter.

I N

Dat de twee fervente reizigers zijn, hoeft dan ook geen betoog. “Ikzelf hou er enorm van om lang op reis te gaan. Nu en dan, in de mate van het mogelijke, neem ik onbetaald verlof om pakweg vijf weken te reizen”, klinkt Julie bevlogen. “Zo heb ik een paar jaar geleden ook een drietal maanden in Azië rondgetrokken en heb ik een jaar in Australië gewoond en gewerkt. Hoe langer je ergens bent, hoe meer je het land en de bevolking leert kennen, wat voor mij echt wel belangrijk is tijdens het reizen. Het toppunt van geluk is voor mij om buiten Europa te zijn, zodat ik echt het gevoel heb dat ik in een andere wereld ben beland. Liefst ook zonder al te veel internet, zodat ik echt het land kan voelen en ervaren.” “Ik merk wel op dat de coronacrisis het een en ander veranderd heeft wat reizen betreft. Reizen is iets duurder geworden, maar daarvoor ben ik eigenlijk eerder opgelucht. De marges in de sector zijn zo klein geworden

D E

K I J K E R

dat het moeilijk wordt om nog diezelfde kwaliteit te bieden. De zin om te reizen is bij iedereen gelukkig wel nog steeds zeer groot, en ik heb de indruk dat mensen daar tegenwoordig ook wel een bepaald budget voor willen uittrekken”, zegt Julie. “In de eerste plaats heeft de coronacrisis zeker het belang van de verzekering van de reisagent aangetoond: wie zelf een reis in elkaar gestoken heeft en die moest annuleren door corona, liep een groot risico. Daarnaast kan de coronacrisis zeker een opportuniteit bieden voor reisorganisaties zoals Travitude die zich richten op de meerwaardezoeker. We zien de toekomst dus best wel positief in want het aantal mensen dat reist, en het enthousiasme waarmee dat gebeurt, neemt dag na dag toe. Er zijn dus nog heel wat mogelijkheden om verder te groeien”, zo sluit Dieter af.

I N

D E

K I J K E R

Korte vragen, korte antwoorden Bestemmingen die nog op je verlanglijstje staan? Julie: “Tibet en Nepal staan er al heel lang op, ook Patagonië.” Dieter: “Colombia staat op nummer 1. Ik ben er ooit wel al eens geweest, maar had toen niet genoeg tijd om het land te ontdekken, dus ik wil zeker nog eens terug. Een land dat ook al heel lang op mijn verlanglijst staat is Canada. Normaal ben ik niet zo aangetrokken tot Angelsaksische landen, maar mede door alle nationale parken die er zijn, is Canada toch wel een land dat ik al een hele tijd wil doen.” Is dit een job die je voor de rest van je leven wil doen? Julie: “Ja, zonder twijfel. Op termijn wil ik zeker de overstap maken om volledig van Travitude te kunnen leven.” Dieter: “Bij Julie is die wens om de volledige stap naar Travitude te zetten al vrij uitgesproken. Bij mij is dat nog iets minder het geval, omdat ik de combinatie met het onderwijs ook wel tof vind. Al wil ik op termijn wel de verhouding veranderen tussen beide jobs.” Wat is de eerstvolgende reis die je absoluut zou willen maken? Julie: “Concrete plannen heb ik totaal nog niet, maar het is wel de bedoeling om in de paasvakantie opnieuw te gaan reizen. Sri Lanka en Mexico zijn de twee reizen die ik telkens door corona heb moeten annuleren, dus die blijven wel grote kanshebbers. Of Jordanië.” Dieter: “Ik verhuis in september naar Barcelona, dus momenteel reis ik iets minder, maar de Griekse Cycladen met een zeilboot, dat zou ik wel graag nog doen.” Welke interessante boeken heb je onlangs gelezen of welke podcasts kun je aanraden? Julie: “Get Real, een boek over de verschillende redenen waarom mensen niet starten met hun droom en/of eigen zaak en manieren om die om te buigen in redenen om het wel te gaan doen.” Dieter: “De Alfavrouwen, waar ik heel wat tips over digital marketing uit heb opgepikt.” Wat gaat er altijd mee in je koffer? Julie: “Tijdens mijn jaar in Australië heb ik een walvisstaart gemaakt, die heeft de bedoeling om je te beschermen bij overzeese reizen. Die gaat altijd mee.”

I N

D E

K I J K E R

Bedrijfsinformatie Opgericht: 2021 Aantal kantoren: geen, wij werken enkel digitaal Lid van: VVR Aantal medewerk(st)ers: 2 Telefoon: 0477 32 31 88 E-mail: info@travitude.be Website : www.travitude.be

Door Eline Van Wynsberghe Foto’s: Travitude / Dieter Covent / Julie De Jaeger

A N A L Y S E

19 A N A L Y S E

De reisbureauen reisorganisatorensector, een situatierapport

a 2 jaar coronacrisis is het gezond om even een situatierapport op te maken van onze sector. Deze was een van de zwaarst getroffen sectoren als gevolg van deze crisis. Bovendien blijven de uitdagingen voor onze sector legio. Daar waar ondertussen het gehele land naar code geel overschakelt en iedereen opnieuw denkt dat het opnieuw ‘business as usual’ is, openen heel wat bestemmingen, vooral de verre bestemmingen, nog steeds maar met mondjesmaat. Bovendien zetten bepaalde situaties zoals de hoge energieprijzen en de oorlog in Oekraïne extra druk op de ketel. Tijd dus voor een grondige analyse, enkele vooruitzichten, trends en tendensen op basis van een relevante bevraging bij de leden van UPAV een VVR evenals een analyse van enkele cijfermatig goed onderbouwde rapporten. De Belgische reisbureauen reisorganisatorensector heeft de coronastorm goed doorstaan en heeft dat te danken aan een aantal kritische factoren:

insolventie waarbij iedere onderneming over een minimaal eigen vermogen van 25.000 euro moet beschikken en minimaal 15% eigen vermogen versus de omzet organisatie en een liquiditeitsratio van minimaal 1. Op vlak van de steunmaatregelen is duidelijk gebleken dat in functie van de onderneming bepaalde maatregelen sterker speelden dan anderen. Tijdelijke Werkloosheid Overmacht Deze door de federale overheid geleverde maatregel was voor bedrijven met personeel een zeer belangrijke ondersteunende maatregel. Op deze manier konden de kosten tijdens de crisis maximaal onder controle gehouden worden. Ook de flexibiliteit van het systeem maakte het mogelijk om toch de wettelijke verplichtingen die de reisbureauen reisorganisatorensector moet nakomen te kunnen blijven naleven en de reizigers te blijven servicen. Overbruggingsrecht

•

De veerkracht, de wendbaarheid en het zoeken naar oplossingen van de individuele ondernemers.

•

De gerichte steunmaatregelen vanwege de regionale en federale overheden.

•

De sterke financiële positie van de meeste van onze bedrijven en dit op basis van de verplichting tot verzekering

Het overbruggingsrecht, en gedurende een bepaalde periode het dubbele overbruggingsrecht voor zelfstandigen, heeft heel wat ondernemers de nodige zuurstof gegeven om zichzelf tijdens deze periode een inkomen te kunnen uitbetalen. Een kritische maatregel om ook de zelfstandige ondernemer te ondersteunen terwijl er geen inkomsten waren.

A N A L Y S E

Hinderpremie De Vlaamse Regering en in het bijzonder het Kabinet van minister Crevits reageerden zeer snel en doortastend aan het begin van de sanitaire crisis. De Hinderpremie, een systeem dat reeds bestond voor de crisis, werd snel ter beschikking gesteld waarmee Vlaanderen als eerste regio substantiële hulp bood. Beschermingsmechanisme Aangezien de Hinderpremie niet kon gehandhaafd blijven schakelde Vlaanderen over naar het Beschermingsmechanisme. Via VLAIO en een online afwikkeling konden ondernemers snel en efficiënt toegang krijgen tot deze steun. Een gemiddeld bedrijf ontving zo al snel 6200 euro per maand teneinde de vaste kosten te dekken.

ontvangen met bedragen die tot boven de miljoen euro opliepen in functie van de criteria aan dewelke voldaan werden. Ondanks het feit dat het proces minder vlot liep dan bij het hierboven omschreven Beschermingsmechanisme werden begin dit jaar de bedragen finaal uitbetaald. Tetra-premie De Brusselse reactie op dit geheel heet de Tetra-premie, echter de hoegrootheid van deze steunmaatregelen was relatief laag en de bedrijven in het Brusselse bleken al snel het kneusje, wat bijzonder te betreuren was. Door tussenkomst van UPAV en VVR werden echter de laatste maanden nog een aantal extra Tetra-premies voorzien door staatssecretaris Trachte om hier toch enige compensatie te voor voorzien. Tegoedbonnenfonds

Globalisatiepremie Aangezien voor grotere structuren het Beschermingsmechanisme ontoereikend was werd de Globalisatiepremie in het leven geroepen. Dit geheel was heel wat complexer en de uitbetaling van deze premie liet ook lang op zich wachten. Niet elk bedrijf kwam in aanmerking, maar desalniettemin konden heel wat ondernemingen cruciale ondersteuning

Het langverwachte tegoedbonnenfonds is er dan toch eindelijk gekomen. Heel wat reisbureaus en reisorganisatoren hadden de uitgeschreven tegoedbonnen reeds terugbetaald of met de reizigers andere oplossingen gevonden door met de bon een nieuwe vakantie te reserveren. Finaal werd het voor ongeveer twintig miljoen euro aangesproken.

A N A L Y S E

De impact op de reisbureauen reisorganisatorensector Door de financiële gezondheid van de reisbureauen reisorganisatorensector en door de ondersteunende maatregelen zoals hierboven beschreven is de reissector ook overeind gebleven en trekt deze ook opnieuw aan. Naar aanleiding van de crisis heeft 8% van het totaal aantal bedrijven de activiteiten stopgezet. Slechts in enkele gevallen handelde het om een faillissement. Ondanks het feit dat de reisbureauen reisorganisatorensector de zwaarst getroffen sector was, zoals ook helder bleek uit de rapporten van de NBB, bleef hij dus stevig overeind. Het is dan ook goed om naar de uitdagingen van de toekomst te kijken. Zo zijn er enkele trends en tendensen waar te nemen die geleid worden vanuit de vraag van de reiziger. Onder invloed van het verplichte telewerken zette grote speler TUI de term “workation” in de markt. Naar aanleiding van het verplichte thuiswerken hebben heel wat mensen gezien en proefondervindelijk geleefd dat werken op afstand onder bepaalde omstandigheden perfect mogelijk is. Dit opende plots de deur naar een combinatie van reizen en werken en hier werd dan ook snel door de sector op ingespeeld. De workation was geboren. We merken steeds meer vraag naar dit soort reizen, waarbij het belangrijk is dat er op vlak van de gekozen bestemming en accommodatie rekening gehouden wordt met het feit dat er wel degelijk ook gewerkt zal worden. Dit betekent dat er een degelijke stabiele wifi noodzakelijk is evenals een ruimte waar men zich rustig kan afsluiten om te vergaderen of enkele uren geconcentreerd te werken. Slow Travel is reeds meerdere jaren in opmars, maar kende een extra boost door de sanitaire crisis en de verplichte bubbel-

vakanties. Plots wou iedereen roadtrips doen met een mobilhome of met de tent. Dat laatste laat zich ook merken aan het feit dat indien je een rooftoptent wenst – iets wat reeds jaren meer gekend is en gebruikt wordt in zuidelijk Afrika – je mogelijk geconfronteerd wordt met lange wachttijden. In dezelfde lijn doet men roadtrips op basis van kleinere accommodaties die vaak ook de lokale keuken promoten. Een mooie opportuniteit om zich als reisspecialist te onderscheiden en meteen ook te beantwoorden aan een duurzamere vorm van reizen, iets waar naar de toekomst nog meer rekening mee gehouden zal moeten worden. Niet enkel omdat het het juiste om te doen is, maar vooral omdat de omstandigheden ons ertoe zullen bewegen. De stijgende energieprijzen doen klanten vandaag reeds grondig nadenken over hoe ze gaan reizen en de verwachtingen zijn dan ook dat dit geheel zich verder zal versterken naar de toekomst toe. Tijdens en door de crisis hebben heel wat reizigers samen met iedereen vastgesteld dat reizen plots niet meer zo vanzelfsprekend is en dat overheden op zeer korte termijn de wereld volledig op slot kunnen draaien. Bucketlistreizen bestonden uiteraard reeds, maar met het herleven van het toerisme werd het snel duidelijk dat heel wat mensen hun reiswensen absoluut ‘nu’ wilden realiseren aangezien men niet zeker is wanneer er de volgende keer opnieuw een mogelijkheid is om van die unieke reis te genieten. Parallel hieraan merkten we als sector ook dat mensen ‘last second’ begonnen te boeken. Men wil reizen, de goesting is er en er worden heel wat vragen gesteld, echter, men wacht tot het laatste ogenblik om de reservering om te zetten, tot op het ogenblik men zekerheid heeft. Indien deze tendens zich blijft verderzetten zal dit uiteraard ook een effect hebben op de cashflow van onze bedrijven en zal men minder snel vooraf een zicht hebben op de toekomstige situatie. Dit zal het minder makkelijk maken om acties te plannen in functie van de beschikbaarheid en zal dus zeker ook voor de nodige uitdagingen zorgen.

C O L U M N

Hoe helpt contentmarketing je reisonderneming groeien? Wie doet het niet: scrollen door zijn Facebookfeed, filmpjes bekijken, podcasts beluisteren… Bij het opstaan, onderweg naar het werk of ergens tussendoor. Dat we leven in een wereld waar content koning is, had je ongetwijfeld zelf ook al door. ‘Content’ maken zoals reisreportages en delen met je klanten is sneller gezegd dan gedaan. Maar wat zijn die ‘content’ en ‘contentmarketing’ nu eigenlijk? En wat kunnen ze betekenen voor jouw reisbureau, -organisatie of -onderneming?

C O L U M N

Wat is contentmarketing? Contentmarketing is je producten, diensten en knowhow vertalen naar tekst en beeld, en dat alles dan publiceren en verspreiden. Inspirerende magazines en brochures tot bij je klanten krijgen. En je klanten ook online bereiken via je website, blog en social media. Bedoeling is om je klanten te inspireren voor een volgende reis, en om bij potentiële klanten meer naambekendheid te verwerven. En uiteraard: meer verkoop, betrokkenheid en loyaliteit. Onderzoek toont aan dat 70% van de consumenten een bedrijf niet via zijn advertenties leert kennen. Wél via zijn artikels. En dat is eenvoudig uit te leggen: storytelling is een krachtige communicatietechniek. Zowel voor je bestaande klanten als voor eender wie die naar je diensten op zoek is. Mensen onthouden verhalen veel beter dan een droge, technische opsomming van hoe je product of dienst in elkaar zit. Zo werkt het bij jou ook: de secce contentmarketinguitleg van twee alinea’s hierboven ben je mogelijk al bijna vergeten. Bandengigant Contentmarketing is niets nieuws. Helemaal niet. Met de Michelingids doet Michelin zelfs al meer dan 120 jaar aan contentmarketing. Een autoreisgids met naast informatie over auto-onderhoud ook reisadvies en tips voor restaurants en hotels. Hoewel er in 1900 bijna nog geen auto’s rondreden, liet de bandengigant vastberaden duizenden en duizenden exemplaren drukken en gratis verdelen. Het bleek een geniale zet. De baseline? ‘Vaut le détour’: een omwegje waard. De bedoeling? Mensen inspireren

met reistips om er vaker en vooral verder met de auto op uit te trekken. Op die manier waren hun autobanden sneller aan vervanging toe. En voor nieuwe autobanden dachten ze uiteraard onmiddellijk aan Michelin. Briljant. Uiteraard is de Michelingids sindsdien blijven evolueren, maar het principe bleef steeds hetzelfde. Contentmarketing draait om storytelling. Geef toe: wanneer iemand goed kan vertellen, hangen we allemaal aan zijn lippen. Enkel het kanaal is veranderd, de bron. Vandaag verslinden we dagelijks content via onze smartphone bijvoorbeeld, vaak gratis en op uiteenlopende manieren. Al blijft print een vaste waarde, zeker kwalitatief drukwerk. Je kunt er letterlijk ook een kwalitatief gevoel mee geven. 3 redenen voor jouw reisonderneming Waarom je als reisonderneming aan contentmarketing moet doen? Reden nummer één: vertrouwen scheppen. Een blog straalt oprechtheid en betrouwbaarheid uit. Het principe is eenvoudig: wie je blog of brochure met tips, inspiratie en andere informatie leest, put vertrouwen uit je reisadvies als ervaringsdeskundige. Regelmatig nieuwe reisreportages publiceren op je blog of website vergroot je autoriteit en geloofwaardigheid als reisexpert. Wanneer je als deskundige ter zake iets adviseert of aanbeveelt, zullen klanten makkelijker volgen. Daarnaast zal je ook hoger scoren in zoekmachines. Je website vullen met relevante content is een van de beste SEO-tips. Door regelmatig iets nieuws in de kijker te zetten, kun je bezoekers onrechtstreeks naar je website trekken. En kun je veel hoger in de resultaten van zoekmachines als Google terechtkomen.

C O L U M N

Wanneer je artikels op andere sites gedeeld worden, ziet Google bovendien dat je belangrijk bent. Bovendien: wanneer Google je berichten indexeert, kan het nog beter inschatten wat je bedrijf doet. Zo wordt je reisonderneming nog sneller aan de juiste zoekopdrachten gekoppeld. Op de twee vorige punten voortbouwend: als jij en je bedrijf als deskundigen bekendstaan, zullen ook meer mensen naar je expertise vragen. Ze vertrouwen op jou als reisprofessional en specialist van bepaalde bestemmingen, reisformules… Kwalitatieve content waar mensen zich in herkennen is daarbij het belangrijkste. Zodat je meer naambekendheid krijgt. En mensen automatisch aan jou denken als ze de diensten die jij aanbiedt nodig hebben. Maar dus ook: meer bezoekers op je website, meer aanvragen, meer verkoop. Kies je kanaal Je hoeft echt niet op alle mogelijke manieren bereikbaar te zijn. Het is slimmer om bewust te kiezen. Neem bijvoorbeeld je website als ankerpunt van je communicatiemix. Deel je originele content dan op de verschillende andere communicatiekanalen die je hebt. Facebook, Instagram, nieuwsbrief, inspirerend drukwerk, een infoavond, tijdens een persoonlijke afspraak met de persoon die meest vertrouwd is met… Welk kanaal nu het beste bij jou past, bepaal je door te kijken naar wat je doelpubliek zoekt en wat jij en je team consequent kunnen aanbieden. Optimaliseer zoveel mogelijk de manier(en) waarop je je diensten aan de man wil brengen.

Axel De Corte K O O M B A N A

B A Y

To do Enkele voorbeelden van contentmarketing die je als reisprofessional makkelijk zelf kunt realiseren: •

Deel tijdens een studiereis zeker wat foto’s of impressies via Facebook of Instagram.

•

Schrijf het reisverslag voor je website al tijdens de terugvlucht. Wanneer de ervaring nog vers in je geheugen zit.

•

Deel je eigen reiservaringen tijdens een travelevent om je klanten met jouw persoonlijke reisverhaal te inspireren.

B V ’ S

E N

H U N

R E I S P E R I K E L E N

Astrid Stockman ‘Als artiest zijn visie en persoonlijkheid minstens even belangrijk als de hoogte van de noten die je haalt’ *Dit interview vond plaats in februari vóór de huidige coronamaatregelen

B V ’ S

e was voorbestemd als burgerlijk ingenieur, maar de liefde voor muziek weerklonk te luid: Astrid Stockman zou alsnog ingangsexamen doen aan het conservatorium. In eerste instantie met het plan om leerkracht te worden, tot er steeds vaker opdrachten kwamen om haar muzikale zang- en pianokunsten op allerlei podia tentoon te spreiden. “Ik hoop oprecht dat ik er binnenkort weer op regelmatige basis op uit mag trekken, zowel in binnenals in buitenland, want zeg nu zelf: wat is er mooier dan muziek te mogen brengen overal ter wereld?” Astrid Stockman: sopraan, pianovirtuoos, maar bovenal geëngageerd en gepassioneerd artieste. “Met muziek is het altijd al grote liefde geweest” “Ik wist al van kindsbeen af dat ik muziek wou maken, maar pas op het moment dat ik mijn hogere studies moest kiezen, heb ik besloten dat muziek ook professioneel deel moest blijven uitmaken van mijn leven. Ik spendeerde altijd al veel tijd in de muziekschool, maar had een wetenschappelijke opleiding achter de rug en was dus eigenlijk van plan om voor burgerlijk ingenieur te studeren. De zomer voor het academiejaar besefte ik echter dat ik het te jammer zou vinden mocht de tijd die ik aan muziek kon besteden veel minder worden of zelfs zou wegvallen, dus heb ik uiteindelijk toch ingangsexamen gedaan. Mijn broers zijn dan maar in mijn plaats voor burgerlijk ingenieur gegaan”, lacht Astrid.

©Stephanie Smeets

“In de eerste plaats dacht ik toen nog eerder in de richting van een carrière als pianolerares. Terwijl ik nog op school zat, kwamen er echter ook vaker en vaker opdrachten om zelf te zingen en muziek te

E N

H U N

R E I S P E R I K E L E N

spelen. Mijn carrière als muzikant is dus eigenlijk een meerjarenplan geweest, want ik heb ook effectief gewerkt als lerares gedurende acht jaar. Pas na een tijdje heb ik volledig de overstap gemaakt naar een zang- en muziekcarrière en ben ik gestopt in het onderwijs”, legt ze uit. “Muziek was voor mij altijd al de natuurlijkste manier om mij uit te drukken. Als driejarig kindje in de tuin zong ik zelfverzonnen tekstjes en melodietjes en in de kerk naast het café van mijn grootmoeder, waar ik toen veel tijd doorbracht, werd ook heel vaak gezongen. Uiteindelijk is het ook daar dat ik ben begonnen met zingen. Een paar jaar later hebben mijn ouders mij vervolgens naar de muziekschool gestuurd. Met muziek is het dus altijd wel al grote liefde geweest. Ik luister ook naar heel veel verschillende genres. In mijn platenkast staat Lana Del Rey, in mijn ogen ook gewoon een operadiva à la Maria Callas, los naast Don Giovanni van Mozart.” “Kunst blijft iets subjectiefs die niet in cijfers of seconden kan worden uitgedrukt, met persoonlijkheid en visie kun je als artiest dus ook heel wat bereiken.” “Let wel, de muziekwereld is een vrij concurrentiële wereld, goed vergelijkbaar met topsport. Iedereen tracht met zijn fysieke kenmerken en sterktes om bepaalde dingen zo goed en zo snel mogelijk te kunnen. Het grote verschil met sport is dat kunst nog altijd een bepaalde subjectiviteit in zich draagt, die je niet in cijfers of seconden kunt uitdrukken. Ikzelf hou niet van die keiharde concurrentie met anderen. Ik blijf dus eerder weg van het milieu waar het echt hard tegen hard gaat, omdat het daar voor mij ook niet om draait. Ik doe mijn job vooral voor de liefde

B V ’ S

E N

H U N

R E I S P E R I K E L E N

voor de muziek en niet om ’s avonds in mijn bed te kruipen en me onzeker te voelen of te denken ‘wat was dit weer een vreselijke dag’”, gaat Astrid verder. “Eigenheid, een eigen stem en een eigen visie zijn voor mij als artiest minstens even belangrijk. Je moet uiteraard wel goed zingen en alles beheersen, maar wat je precies wil doen en wie je wil bereiken, is eveneens van belang. Ik vind vooral voldoening in het opnemen van een engagement naar moeilijk bereikbare groepen. Projecten maken voor senioren of jongvolwassenen die normaal niet de weg vinden naar het cultureel centrum bijvoorbeeld, of de brug slaan tussen populaire en hogere culturen, dat zijn de dingen waar ik heel graag mee bezig ben en waar ik erg veel voldoening uit haal. Stockman en Vos is bijvoorbeeld zo’n project dat de kwaliteitsmuziek van vroeger, zowel klassiek als kleinkunst, naar woonzorgcentra brengt. Door het werkingsprincipe van woonzorgcentra waar iedereen samenkomt in een gemeenschap, verliezen veel mensen een stuk van hun identiteit en wordt het cultureel verhaal vaak ‘meer van hetzelfde’. Door met die projecten in te zetten op zowel de Klara-luisteraar als de Radio 2-luisteraar, raken mensen verbonden als collectief, maar ook op individueel niveau kan er van alles gebeuren. Mensen met dementie bijvoorbeeld die op niets meer reageren, die plots in het midden van het optreden beginnen te zingen en bewegen. Als je als artiest gewoon de geijkte paden volgt, komen zulke projecten er niet, maar als je als uitvoerder zelf nadenkt, creëer je je eigen projecten en zorg je als het ware voor je eigen plaats in het landschap.”

“Reizen is ergens anders je thuis van maken, en zo snel mogelijk opgaan in de plaatselijke bevolking” “Momenteel als ik mag werken, is het vrij hectisch. Mijn agenda was deze maand vol, maar helaas is alles weer afgezegd. Van zodra de werkopdrachten dus weer aanzwengelen, weet ik dat ik alles moet geven en moet leven aan honderdtwintig per uur. Ik denk ook dat de coronacrisis het een en ander zal veranderen. Zeker wat betreft het internationale aspect van deze job. Ik hoop dat het nog terugkomt en dat ik weer podia mag verkennen overal ter wereld, maar momenteel is dat veel minder het geval. Ik ben op die manier al op plaatsen gekomen die ik normaal nooit zou ontdekken, omdat het bepaalde land of de regio mij niet aansprak. Vaak constateer ik dan ter plaatse dat het in werkelijkheid een prachtig land is. Panama is ongetwijfeld zo’n voorbeeld. Trouwens ook een heel bijzondere herinnering: ik zong er opera in een moderne dansvoorstelling. Panama heeft vooral een danscultuur, maar is minder bekend met klassieke muziek. Op het einde van die voorstelling heeft het publiek de zaal bijna afgebroken, tot klimmen in de pijlers toe, omdat ze zo overdonderd waren door wat ze zagen. Daarnaast moest ik eigenlijk opkomen van achter de schermen om van daaruit te beginnen zingen, maar helaas was er geen achter de schermen. Ik ben dus gewoon al zingend moeten opkomen vanop de nabijgelegen koer, waar ondertussen vier mannen zaten te kaarten. Een heel absurd gezicht”, lacht ze hartelijk. “Als ik reis voor mijn job, heb ik helaas geen tijd om aan sightseeing te doen. Het plezier van het reizen haal ik op die momenten vooral uit het zo snel mogelijk

opgaan in de bevolking. Heel veel van mijn persoonlijke vakanties zijn ook het gevolg van een professionele doortocht. Gerona is zo’n voorbeeld. Ik was er al een aantal keren geweest voor concerten en nu gaan we er elk jaar heen tussen oud en nieuw. Heel vaak gaat de fiets ook mee op vakantie. Ideaal om de stad en omgeving te verkennen. Ik kies dus wel vaak voor de actievere vakanties met veel wandelen en fietsen. Uitrustvakanties waren mij tot voor corona vreemd, maar ik denk wel dat ik het vaker zal doen. Ongestoord een aantal dagen aan het zwembad zitten, zonder iets te doen, een aanrader! Verder staan Japan en Canada nog op mijn lijstje, en Nieuw-Zeeland natuurlijk, maar ik denk niet dat iemand daar ooit echt nee tegen zegt”, sluit ze enthousiast af.

Door Eline Van Wynsberghe Foto’s: Astrid Stockman, Fabrice Gevaert, Stephanie Smeets @astridstockman

De zomer voor ik burgerlijk ingenieur zou gaan studeren, pas toen heb ik besloten om toch ingangsexamen te doen aan het conservatorium. Muziek moest een prominente plaats blijven hebben in mijn leven.

D O S S I E R

Nieuwe btw circulaire De nieuwe btw circulaire, waarover gaat het nu eigenlijk? De Belgische btw-administratie legt vanaf 1 januari 2022 op dat voor de commissies die toerismeprofessionals uitschrijven en ontvangen, er voortaan een factuur opgesteld moet worden. Deze commissies zijn onderworpen aan 21% btw (maar vermits ze aftrekbaar is, kan ze om praktische redenen niet vermeld worden). Deze circulaire is het resultaat van de omzetting naar nationale regelgeving op basis van een Europese richtlijn. Elk Europees land moet zich hier dan ook aan houden. Deze nieuwe manier van werken zal gelden voor alle nieuwe reserveringen vanaf 1 januari 2022.

D O S S I E R

Geschiedenis van de reisbureauregeling De bijzondere regeling voor reisbureaus werd reeds op 1 december 1977 ingevoerd, op vraag van de reissector gelet op specifieke aard van de verrichte handelingen. Het samenbrengen van verscheiden diensten die worden aangeboden en verricht in verschillende landen, maakt dat algemene btw-regels moeilijk toepasbaar zijn voor de reissector. December 1977: Toegelicht door de btw-administratie in Aanschrijving nr. 33 dd. 08.11.1978, waar de reisbureauregeling van toepassing is voor diensten ingekocht bij derden en op reisbureaus die enkel optreden als tussenpersoon. Januari 2000: Er kwam een wetswijziging die stelde dat de reisbureauregeling niet langer van toepassing is op reisbureaus die enkel optreden als tussenpersoon. De toenmalige minister van Financiën Didier Reynders besliste dat de oude btw-regeling zoals omschreven in Aanschrijving nr. 33 dd. 08.11.1978 geldig zou blijven in afwachting van de publicatie van een nieuwe circulaire. Januari 2022: Na 20 jaar was er geen uitweg meer voor België en moest onder druk van een mogelijk vonnis van het Europees Hof van Justitie er een nieuwe circulaire gepubliceerd worden. De nieuwe circulaire 2020/C/44 kwam er op 23 maart 2020 en werd 1 oktober 2020 vooropgesteld als datum voor de inwerkingstreding. Door de aanhoudende coronacrisis en dankzij het nodige lobbywerk, zijn we erin geslaagd om deze datum tijdelijk uit te stellen, maar sinds 1 januari 2022 is het een feit.

Deze nieuwe manier van werken is geldig voor alle nieuwe boekingen vanaf 1 januari 2022!

Wat houdt de reisbureauregeling in feite in? De reisbureauregeling is geen opzichzelfstaande regeling, maar bestaat vooral uit specifieke bepalingen die voor reisbureaus afwijken van de algemene btw-regels. Het staat vast dat het een bijzonder complexe regeling is en de verschillende wettelijke bepalingen verspreid zijn doorheen het btw-Wetboek. De Aanschrijving uit 1978 en de Circulaire van 2020 zijn dusdanig samenvattingen van de regels die toegelicht worden door de btw-administratie. Er zijn voornamelijk 3 afwijkingen ten opzichte van de algemene btw-regels:

•

Maatstaf van heffing

•

Aftrekbaarheid van btw

•

Plaats van de dienst (voor btw-doeleinden)

D O S S I E R

Wat is er dan juist gewijzigd tegenover vroeger? Laat ons eerst en vooral de nieuwe definitie van een ‘reisbureau’ onder de loep nemen. Artikel 1, §7, 1ste lid, 2° van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde(Wbtw) omschrijft een ‘reisbureau’ als volgt: elke belastingplichtige die in eigen naam reizen, beoogd in 1°, verkoopt, waarvoor hij gebruikmaakt van door andere belastingplichtigen aan hem verstrekte goederen en diensten. Kleine nota – men zou kunnen stellen dat hier voornamelijk verwezen wordt naar reisorganisatoren, wat enerzijds wel klopt, maar letterlijk is het iedere reisonderneming die reizen aankoopt en verkoopt in eigen naam en voor eigen rekening. Of je nu reisagent, doorverkoper, touroperator bent, komt hier niet ter sprake, want deze termen worden gebruikt in onze sector maar niet bij de btw-administratie. De administratie spreekt o.a. van een (btw-)reisbureau of een tussenpersoon op basis van de hoedanigheid die je aanneemt bij de verkoop van reizen, en die zelfs boeking per boeking geëvalueerd kan worden. Dat verschil in nomenclatuur zorgt al sinds het begin van de reisbureauregeling voor de nodige verwarring, maar is jammer genoeg ongewijzigd gebleven. Ondanks de verschillende pogingen om de nomenclatuur te aligneren tussen de bestaande wetgevingen.

De voornaamste wijziging stelt zich dus over de hoedanigheid van de ‘reiziger’ die vanaf heden niet meer relevant is en volledig geschrapt werd uit de definitie. De reisbureauregeling geldt nu ook voor verkopen aan doorverkopers, dus ‘klanten’ die niet zelf de reiziger zijn, men spreekt dan over de afnemer van diensten. De reisbureauregeling is trouwens ook verplicht van toepassing voor degenen die reisdiensten aan een belastingplichtige levert (B2B), andere reisbureaus inclusief. Een andere belangrijke wijziging is dat de bijzondere regeling niet langer van toepassing is op tussenpersonen. De tussenpersonen die bemiddelen bij de verkoop van reizen worden vanaf heden aangemerkt als ‘makelaars of lasthebbers’. De algemene btw-regels zijn bijgevolg van toepassing, zoals het recht op aftrek, de maatstaf van heffing en de plaats van de dienst. Dat laatste brengt natuurlijk heel wat wijzigingen in de relatie die een reisagent heeft met zijn touroperator, in de zin van facturering en de manier van werken. De tussenpersoon valt niet meer onder de reisbureauregeling, maar verkoopt strikt gezien ook geen reizen, het is het btw-reisbureau dat de reis verkoopt. De tussenpersoon verkoopt zijn diensten aan het reisbureau, door de reizen van het reisbureau in kwestie door te verkopen aan de klanten (eindafnemer).

Hieronder een schema dat de handelingen in kaart brengt uit de circulaire zelf:

Dienstverrichters, bv hotel, vervoerder, verhuurder vakantiewoning ...

Prijs + btw per aard van de dienst niet aftrekbaar

Reisbureau in de zin van artikel 1, § 7, eerste lid, 2° W/Btw

prijs van de reis met toepassing van de winstmarge

Klant

commissieloon Tussenpersoon in reizen (artikel 1, § 7, eerste lid, 2° W/Btw)

Aangezien de algemene btw-regels vanaf nu geldig zijn voor de tussenpersonen, wordt de commissie die ze ontvangen van btw-reisbureaus onderworpen aan btw, de volle 21%. Maar aangezien het reisbureau diezelfde commissie in aftrek mag brengen (op voorwaarde dat de btw inderdaad in hoofde van het reisbureau volledig mag afgetrokken worden), wordt dit aangemerkt als een nul-operatie en bestaat de tolerantie dat de btw om praktische redenen niet wordt geheven.

D O S S I E R

En wat net niet? Wat er helemaal niet gewijzigd – ook al durft men bepaalde elementen te verwarren en het tegenovergestelde te insinueren – is:

•

De maatstaf van heffing waar de forfaitaire marges van toepassing zijn voor de berekening.

•

Plaats van dienst waarop reisbureauregeling van toepassing is.

•

Aftrekbaarheid van de btw in hoofde van het btwreisbureau.

Een opfrissing van de verschillende btw-voeten die toegepast kunnen worden kan echter geen kwaad voor heel wat van onze reisprofessionals zodat men overgaat tot het correct heffen van btw op de geleverde diensten. Met de komst van de nieuwe circulaire is jammer genoeg gebleken dat sommigen al jaren verkeerdelijk geen of te weinig btw aanrekenden. Met het oog op eventuele controles in het najaar is het iedereen aangeraden om dit geheel goed te bestuderen en correct om te zetten in hun dagelijkse werking.

Er is ook heel wat commotie rond de buitenlandse leveranciers en of de reisbureauregeling van toepassing is of niet. Wetende dat er initieel niks gewijzigd is sinds de publicatie van de nieuwe circulaire, doet dit thema heel wat vragen rijzen bij heel wat reisprofessionals. De regels zijn weliswaar ongewijzigd en blijven geldig zoals voorheen. Het reisbureau wordt geacht de reis aan te kopen en in eigen naam en voor eigen rekening weer te verkopen rechtstreeks aan de afnemers (eindklanten), en dus is de bijzondere reisbureauregeling van toepassing. De circulaire vermeldt weliswaar dat: “indien het reisbureau optreedt als tussenpersoon in de zin van artikel 1, § 7, tweede lid, 2°, van het btw-Wetboek, wordt het reisbureau niet aangemerkt als reisbureau en is de bijzondere reisbureauregeling normaal niet van toepassing. Gelet op het feit dat hij tussenkomt voor een buitenlands reisbureau zal hij dit ondubbelzinnig moeten kunnen aantonen.” De vraag is echter wat de administratie onder ‘ondubbelzinnig’ verstaat? Maar deze vraag is momenteel nog onbeantwoord en niet duidelijk hoe we dit kunnen omzetten in de praktijk.

Wanneer is de reisbureauregeling van toepassing? De volgende 3 voorwaarden moeten vervuld worden:

alsook het uitvoeren van één of meerdere prestaties die deel uitmaken van die gehelen.

Is het een reis? Is het een reisbureau? De bijzondere regeling is enkel van toepassing op diensten die aangemerkt worden als ‘reizen’ en die worden verstrekt door een reisbureau (cfr. definitie van een ’btw-reisbureau’). Het begrip ‘reizen’ omvat de gehelen van samenhangende prestaties van vervoer, logies, spijs en drank om ter plaatse te worden verbruikt, ontspanning of dergelijke, verblijven tegen een vaste som die inzonderheid logies omvatten, toeristische rondreizen (en cruises),

Zoals de definitie het formuleert: elke belastingplichtige die in eigen naam reizen verkoopt, waarvoor hij gebruikmaakt van door andere belastingplichtigen aan hem verstrekte goederen en diensten. Wie is de afnemer? De hoedanigheid van de reiziger is niet meer relevant. De reisbureauregeling is van toepassing op B2C, B2B en ook tussen reisbureaus onderling.

D O S S I E R

Wanneer is ze niet van toepassing? Als er geen sprake is van een ‘reis’, zoals: •

Ticket-only verkoop.

•

Louter vervoer- of verhuurdiensten, zonder bijkomende informatie en/of advies.

De reisbureauregeling is eveneens niet van toepassing als de: •

Organisator met eigen middelen de uitvoering verzekert, met bijvoorbeeld zijn eigen bus/autocar, en zelf een hotel exploiteert, zelf een restaurant uitbaat, enz.

•

De tussenpersoon louter bemiddelt in de verkoop van reizen waarbij de reisovereenkomst rechtstreeks afgesloten wordt tussen de dienstverrichter en de afnemer, zoals bijvoorbeeld flight-only verkoop.

•

Een belangrijke voorwaarde is hier wel dat de prijs van de dienst en de verschuldigde btw worden aangerekend door de dienstverrichter (luchtvaartmaatschappij, vervoerder, hotelier, etc.) aan de afnemer. Een netto-factuur op naam en adres van het reiskantoor voldoet dus niet aan deze voorwaarde.

•

Dossierkosten of service fees aangerekend door de tussenpersonen, zijn onderworpen aan de normale btwregels.

Ook de commissies voor de tussenpersoon volgen de normale btw-regels, maar die zijn reeds toegelicht in de paragraaf over wat er gewijzigd is met de invoering van de nieuwe circulaire.

Wat met gecombineerde diensten? Wanneer men een pakketreis aanbiedt aan een globale prijs, waarbij gedeeltelijk gebruik is gemaakt van eigen middelen en gedeeltelijk van diensten die werden ingekocht bij derden, moet men een uitsplitsing voorzien: Waarbij het gedeelte aan eigen middelen de normale btw-regels volgen en de ingekochte diensten onder de reisbureauregeling vallen. De circulaire voorziet echter een speciale regeling voor autocaristen die met eigen middelen het vervoer voorzien waarbij: “een internationale gecombineerde reis waarbij het btw-reisbureau met eigen autocar het vervoer verricht of gewoonlijk verricht moet niet worden uitgesplitst en is bijgevolg volledig onderworpen aan de bijzondere regeling maar wel met een bijzondere winstmarge van 13%, 6% of 9% al naargelang de situatie”.

Margeregeling De reisbureauregeling omvat een afwijking van de maatstaf van heffing t.o.v. de normale btw-regels. Artikel 35, lid 2 Wbtw omschrijft het als een ‘margeregeling’, wat betekent dat de btw niet over de omzet maar over de winstmarge wordt geheven. Deze marge is in België vastgelegd op een forfaitair percentage van de door de afnemer te betalen prijs. Het forfaitair percentage varieert in functie van de inhoud van het reispakket en van de wijze waarop het wordt aangeboden.

D O S S I E R

Tabel van de forfaitaire winstmarges voor btw-reisbureaus:

Alle reizen, behalve internationale pakketreizen met eigen autocar (A)

Internationale pakketreizen met eigen autocar (B)

Bedrag waarover de vaste winstmarge wordt berekend

18%

13%**