Durme- en Scheldeland - 2013-3

Durme- en Scheldeland NR 3 I 2013 I JAARGANG 16 I DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE REGIONALE NATUURVERENIGING VZW DURME

In de kijker:

Impressionistische kunst in onze natuurgebieden

Inhoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

p.8

Redactie:

2

Thomas Van Lancker (hoofdredactie & opmaak).

Michaël Crapoen, Leen De Laender, Marieke De Vos, Kristof Scheldeman.

Secretariaat: Bezoekerscentrum Molsbroek Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren tel/fax: 09 348 30 20 info@vzwdurme.be www.vzwdurme.be

I

Kalender

Inhoud

Colofon

nr 3/2013

Actueel

p.11

3

Voorwoord

4

In memoriam Jef De Raedt

8

Dagvlinderfiche: de Atalanta

p.19

11 Visdiefjes zitten in het nieuw

Abonnementen: 10 euro per kalenderjaar of 25 euro als steunend lidmaatschap.

Betalingen kunnen gebeuren via onze bezoekerscentra, de afdelingen of door overschrijving op BE52 0012 2999 0009 van vzw Durme.

Leden die zich ook op ‘t Groene Waasland, het tijdschrift dat vzw Durme uitgeeft samen met andere Wase natuurverenigingen, willen abonneren, betalen 15 euro per kalenderjaar.

Artikels voor het volgende tijdschrift kunnen digitaal worden bezorgd aan de redactie (thomas.vanlancker@vzwdurme.be) uiterlijk op 1 september. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun publicaties.

12 Gesprek met een vrijwilliger 14 Reservaat in gevaar: de Éénbes 16 Struweeltjes 25 Vogelnieuws 28 Activiteitenkalender

Overnemen van artikels is toegelaten als je de bron vermeldt. Alle foto’s zijn auteursrechtelijk beschermd.

Taalkundig advies: Paule Bosch Druk: www.drukindeweer.be Gedrukt op milieuvriendelijk papier met plantaardige inkten.

Cover:

jonge speurneus Foto: Tony Briers

Onze partners:

Vo o r w o o r d

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Terwijl ik dit artikel schrijf, geniet ik zoals velen van de eerste echte warme dagen. De overheersende koude winden uit noordelijke richtingen in de april- en de meimaand deden velen onder ons dromen van zon en warmte. Ook in de natuur was het te merken: nachttemperaturen soms tot op het randje van vorst hadden invloed op de trek van amfibieën die een stuk later op gang kwam. Gelukkig waren onze vrijwilligers waakzaam en konden ze op de overzetplaatsen toch nog mooie aantallen van een wisse dood door het verkeer redden.

Ook het feit dat bijen en vlinders laat uitvlogen, deed menig natuur- en tuinliefhebber vrezen voor bestuiving van de bloesems. Aan de zwellende knoppen te zien lijkt er ondanks alles heel wat groot en klein fruit in aanmaak te zijn…

Maar één en ander zet ons toch aan tot nadenken over de rol van de insecten, onze vaak kleinste levende wezens in de natuur. Dat ze in ons ecosysteem nodig zijn, is meer dan duidelijk. Laat er ons dus met verwondering naar kijken hoe ze hun rol spelen als opruimers en bevruchters, ook al zijn het voor velen maar ‘enge vieze beestjes’… De middelen waarmee velen ze onnadenkend bestrijden, zijn ook niet onschuldig en wat hun invloed is op mens en milieu, dàt vertellen de grote concerns niet: die hebben enkel winstbelang voor ogen. Door een insectenhotel in je tuin te bouwen naar het voorbeeld van dàt naast ons bezoekerscentrum aan het Molsbroek, geef je alvast vele soorten een kans om te overleven in een eco-vriendelijke omgeving, en dat is méér dan nodig voor onze en hun toekomst…

Positief nieuws voor de natuursector kwam er van het kabinet van minister Joke Schauvliege: eind mei werd bekend gemaakt dat er extra middelen werden voorzien om een inhaalbeweging te kunnen maken inzake achterstallige dossiers voor erkenning en uitbreiding van natuurgebieden en dit vóór het einde van 2014.Voor onze vereniging betekent dat concreet dat er ongeveer 30 ha bijkomend reservaatgebied zal erkend worden, wat extra werkingsmiddelen oplevert, die door onze groei meer en meer noodzakelijk worden.

In dit nummer vind je ook een “in Memoriam” voor Jef De Raedt, één van de pioniers van onze ondertussen al 44 jaar jonge vereniging. Jef was één van die mannen die de solide basis hebben gecreëerd waarop onze vereniging al die jaren verder heeft gebouwd. André Verstraeten schreef enkele herinneringen over hem neer…

Binnenkort staat voor velen de vakantie voor de deur. Voor wie in eigen streek blijft, is er meer dan genoeg aanbod vanuit onze vereniging om de komende maanden te gaan ontdeken. Nieuw is dat ons bezoekerscentrum aan het Donkmeer op zondagmiddagen zal geopend zijn, beslist een bezoekje waard als je in de omgeving bent.

Ik wil dan ook graag afsluiten met jullie allen een zonnige vakantie met veel mooie ontdekkingen in de natuur toe te wensen. Doe geïnteresseerde vrienden en kennissen eens een lidmaatschap van onze vereniging cadeau (er loopt trouwens een zomeractie): dat is voor ons en de natuur in de regio steeds een ruggensteuntje…

Patrick De Brauwer, voorzitter vzw Durme

nr 3 / 2013

3

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

In memoriam Jef De Raedt Ik werd toch wel heel stil, bij het vernemen van het overlijden van Jef De Raedt. Hij was in 1969 mede-stichter van vzw Durme, ruim 20 jaar één van de meest actieve leden en ook voorzitter van 1978 tot 1995. nr 3 / 2013

4

Een man met een onblusbare zin voor humor, een ongeziene fysieke kracht en als het over de bescherming van ons aller natuur ging, een uitzonderlijk gedreven actievoerder: dat was Jef De Raedt.

Ik denk aan onze zovele acties op het terrein, waarin Jef een zwaargewicht was. De tijd toen landbouwers en vzw Durme in 1974 Zele op zijn kop zetten en een gemeentelijk referendum over de, toen compleet landschapsvernielende, ruilverkaveling afdwongen. Die ruilverkaveling is toen gekraakt. In dezelfde sfeer is in 1976 de autoweg A11 door de Scheldemeersen en Appelsveer van de kaart geveegd. En dan waren er de zovele raids tegen illegale vogelvangst. Jef was daarin een steeds scorende spits in die matchen voor het natuurbehoud en onze vogels.

En matchen waren het, dat kan ik verzekeren. Tegen politici, belangengroepen, stropende jagers en vogelvangers was Jef een man van de daad die voor niets of niemand terugdeinsde. Een illegale afvoerpijp van rioolwater naar een natuurgebied ging hij ’s nachts vol beton storten. Zo was het ineens opgelost. Want aanklachten brachten geen directe oplossing. Toen in de periode 1972-1985 de vogelvangst illegaal gewoon doorging, was hij op het terrein een voorvechter om die natuurplundering aan te pakken.

Bij zoveel raids was hij de voorman om al dan niet met politiediensten die vangplaatsen op te rollen. Over de gedurfde aanpak van Jef zou een boekje te schrijven zijn. Slechts een voorbeeld uit die lange rij: er was een vogelvanger die ondanks herhaalde pv’s gewoon verder deed en zijn illegale netten en tuigen verstopte in een stal die afgesloten was als een burcht. Jef vees ’s nachts het dak van die stal, nam alles eruit, maar vees de dakplaten er verzorgd weer op. Tijl Uilenspiegel had het niet beter kunnen oplossen.

Ook zijn beroepservaring als intelligent all-round bouwvakker stelde hij in dienst van vzw Durme.

Hij was de centrale figuur toen vrijwilligers in 1988 de bergplaats-garage volledig bij het bezoekerscentrum Molsbroek bouwden. In 1992 kon vzw Durme een eerste reservaatperceel in de Scheldemeersen in Zele aankopen, dankzij een renteloze lening van 300.000 Belgische Frank van Jef, die toen een bloeiend bouwbedrijf had.

Hij was jarenlang één van mijn dichtste vrienden. Ik heb nog samen met hem rondgetoerd in de Ierse, Britse en Nederlandse natuurgebieden.Vanaf 1994 verdween hij langzaam uit beeld. Allen die hem gekend hebben, zullen zijn engagement en kwinkslagen nooit vergeten. Want een verhaal humoristisch aandikken kon Jef als geen ander. Jef was uniek.

André Verstraeten

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Afscheid van een vriend / De definitieve reis Ik zal weggaan mijn familie verlaat ik De vogels blijven zingend achter en mijn tuin blijft achter met zijn groene bomen en met zijn vogelhuisje Alle middagen zal de hemel blauw en vredig zijn en zullen de klokken van de klokkentoren luiden zoals nu Die van mij hielden zullen sterven en het dorp zal elk jaar anders zijn In de hoek van mijn bloeiende witte tuin zal mijn geest dwalen vol heimwee Ik zal weggaan en ik zal alleen zijn Zonder huis, zonder familie, zonder groene bomen Zonder vogelhuisje, zonder blauwe vredige hemel En de vogels blijven zingend achter Jef

Bezoekerscentrum Donkmeer gooit deze zomer haar deuren open!

Een takkenril, een insectenhotel, leuke muurschilderingen of een verkoelend vijvertje, ... dat zijn slechts enkele van de voorwerpen die je in de natuurrijke tuin van het bezoekerscentrum Donkmeer kan aantreffen. Binnen kom je meer te weten over het ontstaan van het Donkmeer en de eendenkooi, maar ook over de planten en dieren die er wonen.

Tijdens de maanden juli en augustus zal het bezoekerscentrum iedere zondagnamiddag zijn deuren openen tussen 14 en 18 uur, en ben je vrij om het allemaal zelf te ontdekken. Je kan er dan ook - met een lekker drankje in de hand - aangenaam verpozen op een terrasje in de natuurtuin.

Iedereen welkom!

Meer info: MichaĂŤl Crapoen, donk@vzwdurme.be of 0479 39 60 78 Pol De Meyer, pol.de.meyer@skynet.be.

nr 3 / 2013

5

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Invasie van zomerganzen in De Buylaers Johan Miechielssens

nr 3/2013

6

Dit voorjaar werden de ganzen in de Buylaers intensiever opgevolgd om na te gaan waar ze foerageren, om hoeveel nesten het in totaal gaat, waar ze gelokaliseerd zijn, in welke periode de eieren worden gelegd en hoeveel er worden uitgebroed. Het resultaat was zeer verrassend. ‘Zomerganzen’ zijn ganzenpopulaties die het hele jaar in onze streken leven en in het wild broeden.

Hun aantal is de voorbije 20 jaar sterk gestegen (o.a. de inheemse grauwe gans, de ontsnapte gedomesticeerde gans en uitheemse soorten waaronder vnl. de Canadese gans en de nijlgans.

In landbouwgebieden en recreatiedomeinen veroorzaken die populaties schade, maar ook in natuurgebieden zorgen ze op meerdere manieren voor schade: ze eten en vertrappelen kwetsbare plantensoorten; hun uitwerpselen veroorzaken vermesting en verstoren ecologische processen; ze vormen een stevige concurrentie voor andere soorten en bovendien kunnen ze ziektes en parasieten verspreiden.

Invasieve ganzen kunnen heel wat schade veroorzaken.

Foto: archief

Alerte brandgans in de hooilanden (Buylaers).

Foto: archief

Door begrazing kunnen ganzen een vegetatie kort en open houden. Ze voorkĂłmen dat snel groeiende soorten gaan overheersen, waardoor de diversiteit kan toenemen. Door te sterke vraat kunnen plantengemeenschappen evenwel verdwijnen. Canadese ganzen zijn agressief, zodat de inheemse grauwe gans moet uitwijken naar minder geschikte locaties en het nest- en broedsucces lager ligt en de aanwezigheid van graslanden. De landbouwgronden zorgt gedurende het hele jaar voor voldoende voedselaanbod.

In totaal werden 23 nesten gevonden (7 nesten van Canadese gans en 16 nesten van brandgans).

Alle nesten lagen bij het water of de gracht.

Brandganzen broeden meer in kolonie, maar ook hun nesten lagen allemaal bij het water.

Ten behoeve van natuurbeheer mogen eieren van Canadese en grauwe ganzen geschud of geprikt worden. Dat vraagt zeer grote inspanningen en moet verscheidene jaren volgehouden worden waarbij steeds ongeveer 90% van de nesten moet gevonden worden om enige invloed te hebben op de populatie van deze soorten en tijdens de ruiperiode mogen die ganzensoorten afgevangen worden in het kader van natuurbeheer. De nijlgans is volgens het Soortenbesluit een exoot die net als de boerengans geen wettelijk beschermd statuut heeft. Zij mogen het hele jaar door iedereen gevangen en gedood worden en, mits een vegunning, kan iedereen de eieren van die soorten schudden.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Molsbroek erfgoed In het kader van het Molsbroekjaar 2013

nr 3 / 2013

7

In de herfst start een reeks van 4 gratis lezingen over de diverse facetten van het Molsbroek: Maandag 16 september Historisch Molsbroekerfgoed: sporen van de mens door de eeuwen heen door A. Verstraeten, conservator Molsbroek.

Maandag 23 september Natuurtypes in het Molsbroek en hun plantenrijkdom door K. Scheldeman, bio-ingenieur en coรถrdinator reservatenwerking vzw Durme Maandag 30 september Vogels, parels in het natuurlijk erfgoed van het Molsbroek door J. Everaert, wetenschappelijk medewerker van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek Maandag 7 oktober Klein en onbekend natuurlijk erfgoed in het Molsbroek: van insecten tot zwammen door H. De Beuckeleer, oud-docent biologie KAHO Sint-Lieven.

Afspraak: telkens om 20 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek, Molsbergenstraat 1 in Lokeren.

Contact: marieke.devos@vzwdurme.be of 09 348 30 20.

Wandeling Landbouw en Natuur in Moerbeke zondag 14 juli Met eigen ogen kan je zien hoe landbouw en natuur respectvol kunnen samengaan. De mensen van de Etboshoeve werken met wat de natuur hen biedt. Het resultaat is niet alleen voedsel dat gezond en puur van smaak is, maar ook minder schadelijke gevolgen heeft voor het milieu en voor een enorme biodiversiteit zorgt.

Afspraak: 14 uur aan de Etboshoeve in Moerbeke-Waas, Etbos 3. Einde voorzien rond 16.30 uur.

Meer info: Lou Roelandt, 0494 82 63 26

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Project Dagvlinders Durme- en Scheldegebied Dagvlinderfiche: de atalanta Sylvain Cuvelier - VVE WG Dagvlinders nr 3 / 2013

8

Voor de tweede vlinderfiche, kaderend in het Project Dagvlinders 2013 Durme- en Scheldegebied, wordt de meest algemeen trekkende dagvlinder uit de regio belicht. In de komende zomermaanden tot diep in de herfst kan deze vlinder talrijk worden waargenomen.

De naam van de vlinder is erg toepasselijk. In de Griekse mythologie is Prinses Atalanta een onoverwinnelijke hardloopster, die door haar zucht naar goud ten onder gaat. Zo vergaat het de vlinder ook op zijn lange trektochten vanuit het Zuiden doorheen heel Europa en terug. Er bestaan in de volksmond nog heel wat andere namen voor dezelfde vlindersoort: o.a. de ‘nummervlinder’ en ‘admiraal’.

De atalanta heeft zijn bijnaam van Nummervlinder niet gestolen.

Foto: Ortwin Hoffmann

Mannetjes en vrouwtjes vertonen hetzelfde vleugelpatroon en zijn amper van elkaar te onderscheiden.

De atalanta kan in elk landschapstype van de regio aangetroffen worden, maar heeft een voorkeur voor tuinen, parken, ruigten, bloemrijke bermen, bosranden en open ruimten in bossen waar een rijk aanbod van nectarplanten is.

In milde winters zijn er steeds meldingen van atalanta’s die hier succesvol overwinteren.

Misschien een gevolg van de opwarming van onze planeet?

De atalanta is een heel opvallende soort.

Foto: Hans Kinders

Het is een heel opvallende soort. In de donkerbruine tot pikzwarte grondkleur op de voorvleugels bevindt zich een duidelijke rode band met op de vleugelhoeken verscheidene witte vlekken. Ook de achtervleugel toont een opvallende rode rand. De onderkant van de achtervleugels is donkerbruin gemarmerd met centraal de cijfers 8 en 9. Vandaar ook één van de synoniemen, de nummervlinder.

Het groene eitje van atalanta op brandnetel.

Foto: Sylvain Cuvelier

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Het zijn die atalanta’s die we kunnen zien tijdens de eerste zonnige lentedagen van het jaar. De eerste trekkers bereiken ons dan, via zuidelijke luchtstromingen, in de maanden april en mei.

De vlinder is dan ook zowat overal terug te vinden in onze regio. De aantallen kunnen van jaar tot jaar wel sterk fluctueren. Ze zijn zeker afhankelijk van de aantallen vlinders in het Zuiden net als van het weer tijdens hun trek.

Laagvliegende wijfjes zetten bij ons al snel een honderdtal piepkleine, groene eitjes af op grote brandnetel, ook een belangrijke voedselplant voor nog andere dagvlindersoorten.

Ze legt de eitjes één voor één op de bovenzijde van het blad, vooral op planten die op een zonnige en vochtige standplaats groeien.

nr 3 / 2013

9

Fenologie van de atalanta.

Grafiek: ZWVVK

In de nazomer ontwikkelt meestal nog een tweede generatie. De hoogste aantallen atalanta’s krijgen we dikwijls in het najaar.

De atalanta is dus één van de weinige vlinders die bijna het hele jaar kan worden waargenomen.

De heel actieve vlinders hebben een hoge energiebehoefte en zijn vaak te zien op nectarrijke bloemen: klimop, vlinderstruik, koninginnenkruid, braam, sedum en herfstaster. Ook wondsap van bloedende bomen en rottend valfruit staan op hun menu.

Een plankje met rottend fruit in ieders tuin kan in september heel wat vlinders aantrekken.

Proberen!

De rups van de atalanta. is bedekt met doornige stekels

Foto: ZWVVK

De rups is bezet met doornige stekels en vertoont gele vlekjes aan de zijkant. De rups leeft alleen en maakt een bladkokertje waarin ze overdag een veilig onderkomen vindt. ’s Nachts gaat de rups eten. Na elke vervelling wordt een nieuw kokertje gebouwd. Die koker hangt dikwijls verwelkt naar beneden, wat nog wat extra camouflage biedt.

In volle zomerperiode komt de eerste generatie uit. Die wordt nog aangevuld met trekkende atalanta’s uit Zuid-Europa. Jaren met zonnige, warme zomers zijn meestal zeer goede atalanta jaren.

Rottend fruit kan heel wat atalanta’s aantrekken.

Foto: Gilbert Rijmenans

Behoud

nr 3/2013

10

I

Studie

I

Beheer

I

De mannetjes zijn territoriaal. Vooral naar de late namiddag toe zijn ze intens bezig om hun gebied te verdedigen, wachtend op naderende wijfjes. Meestal zitten ze op een beschutte, zonnige uitkijkplaats van waaruit pijlsnelle vluchten gemaakt worden om ongewenste indringers te verjagen. Zelfs een voorbijvliegende vogel wordt regelmatig achtervolgd.

Het trekgedrag is vooral in het najaar goed waar te nemen: de atalanta vliegt dan in rechte lijn, laag boven de grond naar het Zuiden.

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Om het voorkomen van de dagvlinders in de eigen regio beter te leren kennen, doen we graag nog eens een oproep: meld zowel alle observaties als alle stadia op www.waarnemingen.be.

Neem ook veel foto’s. Op die manier werk je mee met het grote dagvlinderproject in de Durme- en Scheldestreek.

Schrijf je in op de dagvlinderflash door te mailen naar filip.vandevelde@skynet.be en/of couckuyt.jurgen@telenet.be, en wie weet komt uw foto in de volgende editie.

Legende kaart:

Verspreiding atalanta (2004-2012) Durme- & Scheldegebied.

Kaart: VVE WG Dagvlinders

Rood: waarnemingen atalanta Groen: boscomplexen Blauwe lijnen: Schelde, Durme & Moervaart Zwarte lijnen: spoorlijnen Rode lijnen: E34 - E17

Tijdelijke tentoonstelling ‘Natuurkunsten van De Tovertuin’ Afgelopen schooljaar startte vzw Durme samen met Brede school ‘De Tovertuin’ uit Lokeren een Natuurkunstenproject. De leerlingen gingen elke maand op stap met een gids en werden aangespoord anders te kijken, te horen, te tasten, te ruiken. Geïnspireerd door deze natuurbeleving maakten de kinderen na de wandeling steeds een kunstwerkje.De tentoonstelling is te bezichtigen in juli en augustus tijdens de openingsuren van het bezoekerscentrum Molsbroek.

Info: Marieke De Vos, marieke.devos@vzwdurme.be of 09 348 30 20.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Visdiefjes zitten in het nieuw Michaël Crapoen Sinds een 7-tal jaar zorgen visdiefjes voor extra kleur in Reservaatzone Donkmeer, en meer bepaald op Put 12 en Put 13. Daar zorgen enkele van die sierlijke sterns voor nageslacht op kunstmatige vlotjes die vzw Durme met de hulp van zijn vrijwilligers heeft geplaatst.

Van nature uit broeden deze vogels vaak in (kleine) kolonies op eilandjes en schiereilandjes waar ze veilig zijn voor grondpredatoren.

Oevers van rivieren, hogere delen van schorren en opgespoten terreinen genieten hun voorkeur. Helaas zijn veel van hun oorspronkelijke broedbiotopen verdwenen of heel onzeker (bv. in havengebieden) en gaan ze op de schop.

nr 3 / 2013

11

De nestvlotjes werden getest en goegekeurd door onze terreinploeg. Met resultaat! Ondertussen zijn 4 vlotjes bezet.

Foto: Christophe Hillaert

Op verschillende plekken in Vlaanderen worden er daarom kunstmatige broedplekjes gecreëerd. Een ideale plek voor die soort, want voldoende rust en heel wat kleine visjes.

Jaarlijks broeden hier zo’n 2-tal koppeltjes, maar de laatste jaren liet de stabiliteit en duurzaamheid van de vlotjes te wensen over.

Het resultaat mag gezien worden! Er zijn 6 prachtige nieuwe nestvlotjes gemaakt die de visdiefjes nu een luxueuze plek bieden om voor nageslacht te zorgen. Drie vlotjes liggen op Put 12 en de drie andere liggen op Put 13.

Perfect te zien vanaf het wandelpad tussen de Brielstraat en de Eendenkooi.

Daarom beslisten we vorige winter na wat opzoekingswerk om een nieuw en stabieler type nestvlot te bouwen. Vrijwilligers van de afdeling Zele-Berlare-Wichelen en onze terreinploeg konden zich creatief uitleven.

Eind mei hadden 3 koppeltjes elk een nestvlot in beslag genomen. Met een beetje geluk brengen ze hier elk 2 jongen groot die dan op hun beurt volgend jaar terugkeren naar deze visrijke wateren aan het Donkmeer.

Om de duurzaamheid van de nestvlotjes te verhogen worden ze in de herfst uit het water gehaald. In het voorjaar worden ze gecontroleerd en waar nodig hersteld.

Daarvoor - maar ook voor het maken van nieuwe nestvlotjes - kunnen we altijd helpende handen gebruiken.

Wil je hierbij helpen stuur dan gerust een mailtje naar donk@vzwdurme.be.

Nieuw visdiefvlotje op Put 13.

Foto: Christophe Hillaert

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

‘Het begon allemaal met een kraanvogel’ Gesprek met vrijwilliger Mathias Engelbeen

nr 3 / 2013

12

Iedereen beroemd bij vzw Durme. Onder dit motto vragen we in deze nieuwe rubriek aan een vrijwilliger om iets te vertellen over een voorwerp naar keuze.

gekomen en uit deze groep vrienden is dan de werkgroep Scheldebroeken en later de afdeling Zele-Berlare-Wichelen gegroeid. Een vogel die mensen bij elkaar brengt, bijzonder toch.

Vandaag zit Mathias Engelbeen, voorzitter van afdeling Zele-Berlare-Wichelen op onze stoel.

Deze enthousiaste dertiger werkt als bioloog voor Leefmilieu Brussel, maar heeft zijn hart verloren in het natuurreservaat de Scheldebroeken. Zijn voorwerp is een foto van een kraanvogel.

Als ik zie dat we met een hoop enthousiastelingen een mooie activiteitenkalender kunnen samenstellen, dan haal ik daar voldoening uit als voorzitter.

Mathias werkt als bioloog voor Leefmilieu Brussel, maar komt nog graag terug naar zijn geboortestreek Zele.

Foto: archief vzw Durme

Daarnaast is het ook leuk om te zien hoe de natuur evolueert.

Vogels zoals de blauwborst en de rietgors zijn de laatste jaren flink vooruit gegaan in de Scheldebroeken en dat is mede dankzij de inspanningen van vele vrijwilligers.

Eddy Copers

Mathias vertelt.

Na mijn studententijd, zo een dertien jaar geleden, ben ik in Brussel blijven plakken.

We wonen aan de rand van Brussel, echt ideaal: in het groen, maar toch dicht bij alles. Maar ik kom graag en vaak terug naar mijn geboortestreek, Zele en vooral dan de Scheldebroeken.

Voor mijn familie, maar zeker ook voor vzw Durme waar ik voorzitter ben van de afdeling Zele-Berlare-Wichelen. Wat ik het plezantste vind? Samen met anderen een natuurwaarneming delen. En daar heeft dit kaartje van een kraanvogel eigenlijk mee te maken. Door de waarneming van die vogel in de Scheldebroeken zijn verschillende mensen met elkaar in contact

Maar daarnaast is het gewoon een plezante bende bij elkaar. En na topactiviteiten durft het wel eens uitlopen, in het Veerhuis of de Waterhoek of nu in het nieuwe bezoekerscentrum Donkmeer. Wat die topactiviteiten dan wel zijn? De werkdagen zijn altijd wel plezant. Maar ook het ‘Trektellen’ in de Scheldebroeken wil ik niet missen. Met een kleine bende installeren we ons rustig in het Aubroek, en tellen we de vogels die overtrekken.

En een ‘specialleke’ af en toe kan natuurlijk ook geen kwaad. Zo herinner ik me nog goed die keer dat ik meer dan honderd watersnippen heb gezien in het Aubroek, echt ongelooflijk!

Dankjewel voor dit gesprek Mathias.

Leen De Laender

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Impressionistische kunst in onze natuurgebieden Kristof Scheldeman Dat impressionistische schilders zoals Claude Monet, Vincent Van Gogh, Paul Cezanne en ook Vlaamse impressionisten zoals Emile Claus hun inspiratie uit de natuur haalden, is algemeen bekend.

Impressionisten probeerden vooral de kleur en lichtval van een momentopname weer te geven, eerder dan de vorm. Hoe zij erin slaagden om een correct beeld van de waarneming in de natuur te geven, illustreert het schilderij ‘klaprozen’ van Monet. Let daarbij vooral op de kleur en weergave van de grasvegetatie in het schilderij. De typische grijs-roze wollige kleur van de bloeiaren van gestreepte witbol in een grasland dat gedomineerd wordt door die grassoort, is namelijk perfect weergegeven. Als je de kleur van het geschilderde grasland vergelijkt met een grasland in witbolfase (dominantie van gestreepte witbol) in de Durmemeersen anno 2013, zie je dat de gelijkenis treffend is. Straf, 150 jaar na datum kunnen aan de hand van een weergave op een schilderij conclusies getrokken worden betreffende de vegetatieve fase waarin een grasland zich bevindt! Omdat onze reservaatpercelen zoveel impressionistisch spektakel te bieden hebben, ontstond het idee om een fotowedstrijd te organiseren.

De Klaprozen van Monet (1873) met op de achtergond een witbolgrasland. Scan vzw Durme

Detailfoto van een soortgelijk witbolgrasland in de Durmemeersen (2013). Bovenstaande foto toont een gelijkaardig kleuraspect als op het schilderij van Monet.

Foto: archief

De opdracht is de volgende: maak een opname in één van de reservaten van vzw Durme dat een treffende gelijkenis heeft qua onderwerp maar ook qua kleur en licht van een bekend impressionistisch schilderij (Monet, Van Gogh, Claus, Seurat, … keuze genoeg). Dien die foto in met de vermelding van het schilderij en de schilder waar je een soortgelijk tafereel kan bewonderen. Zijn het klaprozen, waterlelies of hooimijten, het maakt niet uit als je ons er maar van kan overtuigen dat impressionistische kunst wel degelijk in onze natuurreservaten aanwezig is.

De winnaar van deze fotowedstrijd kan - naast eeuwige roem - een plaats op onze cover winnen.

Deelnemers kunnen hun foto doormailen naar de redactie via thomas.vanlancker@vzwdurme.be of per post opsturen naar vzw Durme, Molsbergenstraat 1 in Lokeren.

Voor het derde jaar op rij breiden de Durmemeersen uit op grondgebied van Waasmunster. In tegenstelling tot voorgaande jaren werd de nieuwe aankoop iets zuidelijker gerealiseerd van het deelgebied Ten Rieland. Het nieuwe perceel heeft een oppervlakte van een halve hectare en is momenteel nog in gebruik als maïsakker. Aangezien dergelijke percelen letterlijk botanische woestijnen zijn, zal het perceel op termijn worden omgevormd tot hooiland.

Thomas Van Lancker

nr 3 / 2013

13

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Reservaat in gevaar: de Eenbes Kristof Scheldeman

nr 3/2013

14

De Eenbes is een reservaat dat gelegen is ten zuiden van de Moervaartdepressie op een boogscheut van Puyenbroeck. Het is een klein reservaat van slechts 6 ha oppervlakte dat echter enkele heel mooie bestanden van alluviaal bos met rijke voorjaarsflora herbergt.

Door de geringe oppervlakte heeft het reservaat te lijden onder allerhande externe invloeden. Afgelopen maand bezocht ik samen met ANB-beleidswachter Geert Flammand het reservaat en stelden we volgende verontrustende evoluties vast: De populatie eenbes, een typische oud-bosplant waaraan het reservaat zijn naam dankt, is voor het tweede seizoen op rij alarmerend afgenomen in aantal. Waar tot voor enkele jaren nog tienduizenden exemplaren te bewonderen waren, vielen er nu slechts enkele honderden te bespeuren. Het betroffen bijna allemaal kleine en slechts sporadisch bloeiende exemplaren. De reden van de plotse achteruitgang is niet duidelijk. Een studie van de grondwatercurve van de afgelopen tien jaar toont geen abnormale grondwaterstanden aan tegenover vroegere jaren. Ook vroeger kon het grondwaterpeil in de zomer heel sterk dalen (>1 m diep). Feit is echter dat voor het derde jaar op rij het vroege voorjaar en meer bepaald de maand april heel droog was Als je weet dat het voorjaar de groeiperiode is voor voorjaars-geofyten (planten met winterknoppen onder de grond) zoals eenbes, kan het wel zijn dat droogte in die periode heel nefast is voor een dergelijke bosvegatatie. Gelukkig werd op een slechts recent verbossend perceel, reeds een eerste vlek van eenbesplanten waargenomen. Daarmee is de kolonisatie met zeldzame bosplanten van dit nog jonge bos dan ook officieel gestart.

Een andere verontrustende vaststelling is dat de ‘essenziekte’ (een schimmelziekte die zijn oorsprong kent in het oosten van Europa en sedert enkele jaren ook in Vlaanderen voor ernstige ziektesymptomen en sterfte bij gewone es zorgt) het reservaat bereikt heeft en een ravage onder de aanwezige gewone essen aanricht. Meer dan 50 % van de essen in het reservaat zijn reeds aangetast. Er wordt dan ook gevreesd voor de toekomst van het alluviale bostype van het reservaat dat bijzonder rijk is aan gewone es.

Jonge eenbessen op het verbossend perceel.

Foto: archief vzw Durme

Een ander probleem waar ons reservaat reeds jaren mee kampt, is de aanwezigheid van de exoot reuzenberenklauw. Reuzenberenklauw werd voor het eerst opgemerkt op het jaagpad langsheen de Zuidlede en via daar is de plant onze reservaatpercelen binnengedrongen.

Ondertussen breidt de berenklauw zich verder uit en bedreigt ze onze zeldzame bosflora.

Onze terreinploeg voert reeds jaren een strijd tegen de oprukkende exoot, een arbeidsintensieve taak die zolang het probleem niet gezamenlijk wordt aangepakt (bestrijding zowel binnen als buiten het reservaat) een verloren strijd is. Vandaar dat de provincie OostVlaanderen onlangs werd aangeschreven met de uitdrukkelijke vraag om de problematiek gezamenlijk aan te pakken.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Ten slotte is er nog een ander extern probleem dat ons kleine reservaat bedreigt. Een door huishoudelijk afvalwater vervuilde sloot die bij hoge waterstanden het reservaat binnendringt, zorgt namelijk voor vervuiling en eutrofiëring van enkele slenken in ons bosbestand.

Zo zie je dat onze reservaten, en in het bijzonder kleinere reservaten zoals de Eenbes, onderhevig kunnen zijn aan allerhande externe invloeden zoals lage grondwaterstanden, vervuild oppervlaktewater, invasie van exoten, schimmelziektes, ... waar soms moeilijk tegen opgetreden kan worden. Feit is dat die externe invloeden de biodiversiteit in onze reservaten kunnen bedreigen en daarom heel ernstig moeten genomen worden.

nr 3 / 2013

15

Een schimmelziekte zorgt voor veel sterfte bij gewone essen.

Foto: Christophe Hillaert

Gluren in het Molsbroek en aan het Donkmeer Op de dijk van het Molsbroek werden begin april twee vaste verrekijkers in gebruik genomen. De inhuldiging gebeurde in aanwezigheid van schepen van Milieu Nina Van der Sypt, schepen voor Toerisme Marina Van Hoorick, voorzitster van VVV-Toerisme Eliane De Caluwé en Herman Van Acker van RotaryLokeren. De zuilen werden gemaakt door Martin Haentjens, naar een ontwerp van Michel Parijs. De kijkers zijn gratis te gebruiken en worden gesponsord door Rotary-Lokeren, VVV-Toerisme en het stadsbestuur van Lokeren.

André Verstraeten

Ook meer en meer ornithologen en vogelliefhebbers vinden de weg naar Reservaatzone Donkmeer. Helemaal verwonderlijk is dat niet, want je kan er altijd wel iets bijzonders zien of horen. Het uitstekende beheer verrijkt de biodiversiteit jaar na jaar.

Passanten en nieuwsgierigen hoeven niet te investeren in verrekijkers en telescopen om te genieten van de rijkdom van Put 12, de waterplas aan de linkerzijde van het pad tussen de Brielstraat en de Eendenkooi. Sinds eind mei pronkt daar een vaste verrekijker geplaatst door vzw Durme en gesponsord door de gemeente Berlare. Je kan er ongegeneerd mee binnenkijken in het familieleven van onze bijzondere kolonies aalscholvers en blauwe reigers. Op de meeste plaatsen moet je geld inwerpen in zo’n toestel, Hier niet, en zo nemen we alle drempels weg.

Want inzoomen op Put 12 is echt wel de moeite.

Michaël Crapoen en Bob Pieters (gemeente Berlare)

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Struweeltjes Struweeltjes is een rubriek met allerlei interessante, opvallende of leuke natuurweetjes uit onze regio.

Heb je zelf zo’n nieuwtje, geeft het gerust door aan de redactie!

Onverwacht bezoek in Temse nr 3 / 2013

16

Een familie uit de Heistraat in Temse keek zaterdag 13 april vreemd op toen ze bij hun thuiskomst een “eend” opmerkten in hun zwemvijver. Het dier had het er blijkbaar enorm naar zijn zin. Omdat de vorm van de eend nogal veel af-week van wat ze kenden, begonnen ze even te bladeren in een vogelboek. Groot was hun verrassing toen ze uitkwamen bij een vrouwtje middelste zaagbek.

Middelste zaagbekken komen als broedvogel voor in zoetwatermeren en rivieren in het noorden van Europa. Ze nestelen op beschutte plaatsen op de grond in de buurt van water. De middelste zaagbek is een trekvogel die aan de kusten overwintert. Slechts enkele exemplaren per jaar worden gespot op Vlaamse binnenwateren.

Wat het dier bezielde om op zijn terugweg naar het noorden een uurtje halt te houden in een zwemvijver zal waarschijnlijk voor altijd een raadsel blijven.

Geert Braem

Grote keverorchis in een hooiland.

Foto: archief vzw Durme

Grote keverorchis in orchideeënhooilanden Grote keverorchis, een orchideeënsoort die typisch is voor vochtige loofbossen, wordt minder snel aangetroffen in graslandvegetatie.

De verrassing was dan ook groot toen afgelopen maand op twee van onze hooilanden waar reeds andere orchideeënsoorten aanwezig zijn, eveneens grote keverorchis werd aangetroffen. Het is alvast een bewijs dat die hooilanden zich botanisch verder aan het ontwikkelen zijn en steeds soortenrijker worden. Grote keverorchis kun je gemakkelijk herkennen aan de twee heel brede ongesteelde bladeren van waaruit centraal een bloeisteel groeit met geelgroene bloemen.

Kristof Scheldeman Koppel ooivaars in centrum Lokeren

Het vrouwtje middelste zaagbek had het enorm naar haar zin in een zwemvijver in Temse.

Foto: Elise Vermeulen

Goed nieuws: Lokeren heeft twee bijzondere nieuwe inwoners. Naast het koppel ooievaars dat reeds 14 jaar in Daknam broedt, heeft een nieuw koppel een nest gebouwd op de schoorsteen van een huis in de Rozenstraat. De locatie is niet verwonderlijk aangezien het uitver-

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

koren huis tussen de twee natuurgebieden het Molsbroek en de Buylaers gelegen is, waardoor de dieren meer dan 100 ha natuur tot hun beschikking hebben. Met de slotenrijke, vochtige graslanden en moeraszones binnen die reservaten kunnen de ooievaars een gevarieerd kostje van o.a. kikkers, muizen, mollen en insecten bij elkaar scharrelen.

Het mannetje draagt een kleurring en zo kwamen we te weten dat hij een twee jaar oud jong is afkomstig van de Brielmeersen in Deinze. In eerste instantie was het koppel begonnen aan de bouw van een nest boven de spoorlijn Lokeren – Sint-Niklaas, maar gelukkig zag het koppel af van deze gevaarlijke onderneming.

Met momenteel twee koppels in Lokeren en één koppel aan het Donkmeer in Berlare, lijkt het erop dat de ooievaars het in de Scheldeen Durmevallei best naar hun zin hebben.

Leen De Laender

nr 3 / 2013

17

De rust en stilte in de Hemelsche was even vermist.

Foto: archief vzw Durme

Vooraleer we de conservators met een beschuldigende vinger aanwijzen en brandmerken, moeten we er misschien bij vertellen dat dit machtsvertoon kadert in de opnames van de populaire misdaadserie Vermist. Voor één van hun afleveringen zocht de regisseur van deze Vier-serie een erg rustige, groene locatie met veel water in de buurt. Waar anders dan in de Reservaatzone van het Donkmeer kan je dan terecht? Het natte, kille weer zorgde voor een extra vleugje dramatiek en het resultaat van die lange draaidag kan je volgend najaar op het scherm zien.

Zouden ze de kist tijdig gevonden hebben?

Michaël Crapoen Smaragdlibel in opmars

Het verliefde koppel aan de Rozen in Lokeren.

Foto: Joris Everaert

Moordonderzoek in Hemelsche Rij! Begin mei streken de politiediensten massaal neer in de Reservaatzone Donkmeer, en dan meerbepaald in de immer geheimzinnige Hemelsche Rij. Opmerkelijk daarbij was dat ook verschillende bekende acteurs zoals Johan Heldenberg, Marie Vinck, Kevin Janssens en Joke Devynck aanwezig waren. De reden? Iemand zou hier in het gebied in een kist begraven zijn en zou mogelijk nog in leven zijn!

Op 9 mei vond ik een vrouwtje van de Smaragdlibel rustend op een braamstruik aan de rand van een besloten poel in de Moervaartmeersen in Sinaai. De vrouwelijke Smaragdlibel was net uitgeslopen wat te zien was aan haar blinkende vleugels en haar niet uitgekleurde (nog bruine) ogen.

Uitgekleurde Smaragdlibellen hebben grote groene ogen en een blinkend olijfgroen achterlijf. Opvallend is ook het bruin behaarde borststuk van het diertje, ten minste als je het te zien krijgt in de kijker. Ging het hier om een toevalstreffer?

Behoud

nr 3/2013

18

I

Studie

I

Beheer

I

Op 25 mei vond ik een tweede exemplaar hoog in de bomen zonnend in een rustige inham van de Hamputten in Waasmunster.

Nog twee dagen later vond ik verscheidene exemplaren in de Linie in Eksaarde. De Smaragdlibel is kennelijk aan een opmars bezig in het zuiden van het Waasland ofwel werd ze jaren over het hoofd gezien.

Vooral de waar-neming aan de Hamputten is opvallend. Die vindplaats ligt wat ge誰soleerd van de twee andere meer noordelijk gelegen vindplaatsen in het Waasland, met name de wijde omgeving van de Fondatie van Boudelo (met aansluitend de Moervaartmeersen en de Linie) en het Stropersbos. Het is dus uitkijken naar meer exemplaren in de onmiddellijke omgeving van het Molsbroek!

Educatie

I

Actueel

Het MOS-team van de Staakteschool.

I

Kalender

Foto: Ward Lanoye

Bedankt allemaal!

Op vrijdag 19 april organiseerde het MOS (milieuzorg op school)-team van de Staakte school in Lokeren een tweedehandsmarkt.

De kinderen mochten een stuk speelgoed meebrengen waarmee ze niet meer speelden om te koop aan te bieden.

De opbrengst diende om speelgoed voor de speelplaats van de kleuterschool en van de lagere school aan te kopen; maar daarnaast schonken ze ook 150 euro aan vzw Durme.

Ook de vier jonge vrouwen Ann, Sabine, Laure en Lieselot gebruikten hun creatief talent om vzw Durme te steunen. Ze haalden 70 euro op voor vzw Durme met hun verkoop tijdens de ambachtenmarkt in Daknam.

Vrouwtje smaragdlibel aan de Hamputten.

Foto: Tom Vermeulen

In ons gebied is de Smaragdlibel door haar unieke donkergroene kleur niet te verwarren met andere grote libellensoorten die nu vliegen zoals de Viervlek en de Platbuik.Wel is ze een stuk minder algemeen. Je moet de smaragdlibel ook zoeken op de juiste plaatsen.

Zij houdt van voldoende grote wateren zoals verlaten visvijvers, vegetatierijke poelen en inhammen van grotere plassen met bos in de onmiddellijke nabijheid. Een natuurgebied zoals de Linie is dus haar ideale biotoop!

Tom Vermeulen

Marieke De Vos Duwtje voor begrazingsproject in De Linie Trouwe lezers van Durme- en Scheldeland weten dat in het natuurreservaat De Linie voor de natuurbegrazing o.m. een beroep wordt gedaan op een aantal ezels.

Een gezin dat onlangs zijn tiende huwelijksverjaardag vierde had een origineel idee om op het einde van de fuif niet met een onoverzichtelijke berg geschenken te zitten. Omdat de kinderen van het gezin bij een bezoek aan de Linie helemaal in de ban waren geraakt van de

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

sympathieke grazers had de familie aan de feestvierders gevraagd om gewoon een gift te doen voor het begrazingsproject van De Linie.

Daardoor kon na het feest aan vzw Durme een bedrag overhandigd worden van niet minder dan 1000 euro!

Het geld zal o.m. gebruikt worden om op een derde begrazingsperceel van De Linie een schuilhok te bouwen zodat de ezels zich ook daar volledig zullen kunnen uitleven. Langs deze weg willen wij het gezin nog eens hartelijk bedanken voor de milde gift. En natuurlijk krijgen Fleur, Olga, Sushi, Quick en Suzanne een extra borstelbeurt! Ieaaaaa!

Geert Braem, mede-conservator De Linie

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

De Weidebeekjuffer voelt zich thuis in lichtstromende beekjes met zuurstofrijk water. Het beekje waar de juffer is gevonden, ontstaat op de helling van de Cuesta in Waasmunster en er zit dus wel een redelijk verval op. Tot op heden waren er enkel losse waarnemingen van de Weidebeekjuffer en dit voornamelijk in de schorren van de Durme en ook ĂŠĂŠnmalig langs de Schelde. De kans bestaat zeker dat er dus nog verborgen plekjes zijn waar deze soort zich thuisvoelt! Kijk vooral uit naar plekjes in Sombeke en Elversele waar beekjes zich een weg banen door de klei van de Cuesta naar de Durmevallei en langs de schorren waar de getijdendynamiek mogelijks eveneens zorgt voor een geschikt leefgebied.

Philippe Van De Velde

Tinkerbell in de Durmevallei.

Mooie waarnemingen gebeuren dikwijls op onverwachte momenten. Zo was dit ook het geval op zondag 9 juni. De bermen van de E17 in Waasmunster zijn interessant voor dagvlinders.

Het Hooibeestje heeft er een populatie die wij in het kader van het dagvlinderproject Durmeen Scheldevallei in kaart brengen. Alle hoekjes worden bekeken om te zien of de soort zich uitbreidt en stand houdt. Als vlinderaar heb je dan ook oog voor alles wat fladdert en opeens zag ik in mijn ooghoek iets blauw rond een struik fladderen. Tot mijn grote verbazing zie ik een mannetje Weidebeekjuffer.

Ik besluit rechtsomkeer te maken, maar met de vondst van de Weidebeekjuffer nog in mijn gedachten speur ik de afwateringsgracht af. Een honderdtal meter verder waar een verbreding is van de beek zie ik een terug een mannetje Weidebeekjuffer. Dan gebeurt het! Ik zie een tweede mannetje dat wordt verdreven uit het territorium en een vrouwtje Weidebeekjuffer.

Algauw volgt de bevestiging door medewerkers van Vzw Durme. Er is een populatie van de Weidebeekjuffer in de Durmevallei!

Mannetje weidebeekjuffer in Waasmunster.

Foto:Tom Vermeulen

Deens lepelblad ontdekt in Zele Tijdens een bezoek aan de door vzw Durme beheerde poel in Zele, werd Deens lepelblad ontdekt pal aan de rand van de N47. Het is een eerder klein plantje dat van nature in een zout milieu voorkomt (zeeduingebieden en zeedijken).

Groeiplaatsen in het binnenland langsheen wegen zijn niet toevallig, maar eerder het resultaat van het gebruik van strooizout. In onze streek verschenen langs de weg nog andere zouttolerante soorten zoals hertshoornweegbree.

Jan Maertens & Robbert Schepers

nr 3 / 2013

19

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Nachtvlinderwerkgroep Waasland ontplooit haar vleugels Tom Vermeulen

nr 3 / 2013

20

Op 13 mei 2013 zijn we met negen enthousiastelingen gestart met een nachtvlinderwerkgroep in het Waasland onder de vleugels van WAKONA (Wase Koepel voor Natuurstudie).

Enkele leden van de werkgroep hebben tientallen jaren ervaring met nachtvlinders en beschikken over een schat aan ervaring en gegevens, andere zijn gedreven en enthousiaste starters. Kennis en middelen worden nu gebundeld om de natuurgebieden in het WAKONA-werkingsgebied (Waasland -Antwerpen Linker Oever - Zwijndrecht - Zele - Hamme Berlare) meer gericht te onderzoeken op hun nachtvlinderpopulatie. De werkgroep is laagdrempelig en iedereen met interesse voor nachtvlinders is van harte welkom!

In de beginjaren zullen we ons als werkgroep focussen op moerasnachtvlinders, zowel micro’s als macro’s, naar analogie met een onderzoek in de provincie Antwerpen. In 2013 gaan we daarom systematisch onze lichtvallen opstellen in twee ‘natte’ Wase natuurgebieden: de Daknamse Meersen in Lokeren en het Steengelaag in Stekene. In 2014 doen we dat in het Molsbroek in Lokeren en een nog nader te bepalen natuurgebied. De kennis van de verspreiding van moerasnachtvlinders in OostVlaanderen is onvolledig en fragmentarisch, mede omdat lichtvallen zelden opgesteld worden in (moeilijk toegankelijke) moerassen.

Nachtvlinders (zoals dit groot avondrood) zijn allesbehalve grijze motten.

Een tweede doelstelling van de werkgroep is om oude nachtvlindergegevens te registreren in waarnemingen.be. Op die manier proberen we een zicht te krijgen op de evolutie van het nachtvlinderbestand in het Waasland in de loop van de voorbije decennia. Heel wat oude gegevens duiken nog her en der op, hetzij digitaal, hetzij op papier. Wij brengen ze in op waarnemingen.be! Mocht je zelf beschikken over dergelijke oude gegevens en wil je die delen met ons, gelieve dan zeker contact op te nemen.

Tot slot proberen we als werkgroep een bescheiden budget bijeen te krijgen voor de aankoop van materiaal, zoals een elektrische generator. Dat proberen we bijvoorbeeld te doen door kleine fondsen te werven van conservators en/of natuurverenigingen in ruil voor monitoring in hun natuurgebied(en). Ook voor een dergelijke monitoring kan je steeds contact met ons opnemen. Kwaliteit verzekerd!

Meer info: tommy.vermeulen@skynet.be.

Ook dit jaar helpt vzw Durme mee op de Polifonics Net als vorig jaar is vzw Durme terug present op de Polifonics en werken we mee voor het goede doel. Noteer alvast donderdag 8 augustus in je agenda met op het programma o.a. Garry Hagger.

Ben je geïnteresseerd om mee te helpen tappen, afwassen, leeggoed sorteren of rond te gaan in de tent? Stuur een mailtje naar thomas.vanlancker@vzwdurme.be of bel naar 09 348 30 20 voor meer informatie.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Vzw Durme in beeld Was je er bij? Meer foto’s op www.vzwdurme.be

nr 3 / 2013

21

Jubileumwandeling dwars doorheen het Molsbroek op 23 maart.

Foto: archief vzw Durme

Je bent toch niet bang van een spin? Kriebeldiertjescursus begin april.

Foto: archief vzw Durme

De kinderen maakten zich lekker vuil tijdens de kinderactiviteit aan het Donkmeer op 10 april.

Foto: archief vzw Durme

Bezoek aan een actieve eendenkooi in Zeeland op 4 mei.

Foto: Eddy Copers

Genieten van de schoonheid van de natuur tijdens de natuurschildercursus in de Condroz.

Foto: François Van Herck

Sigmawandeling in de Bergenmeersen in Wichelen op 25 mei.

Foto: Mieke De Leeuw

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

De kleine wildernis Een blaadje voor kinderen met wistjedatjes, raadseltjes of tips om een natuurknutselwerk te maken.

nr 3/2013

22

Joepie! Vlieg kwam weer langs in bezoekerscentrum Molsbroek en verstopte er een schat! Ze verstopte er een schatkist met vogelringen! Vogelringen??? Zijn vogels dan getrouwd? Nee hoor, maar er zijn mensen met een speciaal vogelringdiploma die vogels heel even mogen vangen. Ze meten en wegen deze vogel dan, kijken of het mannetje of een vrouwtje is en hoeveel jaar de vogel is. Dit noteren ze dan allemaal in een boekje. Ze doen dan ook een ring rond de poot van de vogel en noteren de lettertjes of cijfertjes die op deze ring staan ook in hun boekje. Eigenlijk kan je zo’n ring vergelijken met onze identiteitskaart, zo krijgt de vogel een soort van naam.

Kokmeeuw met een vogelring.

Foto: archief

Elk jaar worden er in de reservaten van vzw Durme vogels geringd. In het Molsbroek krijgen jaarlijks zoveel mogelijk kleine kokmeeuwen een ring rond hun poot. Spannend! We kregen al heel wat berichten van vogelkijkers terug vanuit Frankrijk, maar ook Ierland, Spanje en Portugal. Nu weten we naar waar de kokmeeuwen elk jaar op reis gaan als ze groot zijn.

Maar de vogelringen die in de schatkist van Vlieg zitten, zijn geen ringen voor kokmeeuwen, maar het zijn kippenringen met unieke codes op. Het is een deel van het kunstwerk van Koen Vanmechelen. Hij maakte een kunstwerk van 40.000 eieren die uitgebroed worden. Uit slechts één eitje hiervan zal een kip geboren worden.

Jouw code hoort bij een van deze eitjes!

Wil jij hiervan de trotse bezitter worden?

Benieuwd hoe een kunstwerk van eieren er uitziet? Haal je speurneuzentalent boven en vraag aan de balie van bezoekerscentrum Molsbroek je tips om op zoek te gaan naar de schatkist!

Veel succes! PS: als jouw ring bij het eitje hoort waar een kuikentje uitkomt, dan word jij hiervan de Ketnetmeter of -peter …

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

KUKELEKUNST! Een beestige workshop voor kinderen i.s.m. Kunstwerkt! woensdag 14 augustus Kunstwerken met tropische vissen, rondrennende kippen of dode vliegen? Ja, ze bestaan! We duiken in de wereld van de dierenkunst en zoeken antwoorden op verschillende vragen.

Waarom maken kunstenaars zo’n gekke werken? Waarom is de kip van Koen Vanmechelen een kunstwerk? We leren kijken naar kunst en fantaseren er op los. Met al deze inspiratie in gedachten maken we een eigen kunstwerk.

Afspraak: om 13.45 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek (einde om 16.15 uur).

Info: voor kinderen van 6 t.e.m. 12 jaar. De prijs is 7 euro voor leden of 9 euro voor niet-leden.

Inschrijven: Marieke De Vos via 09 348 30 20 of marieke.devos@vzwdurme.be en schrijf vervolgens het juiste bedrag over op BE52 0012 2999 0009 met vermelding: ‘naam kind kukelekunst’.

Foto: Mine Dalemans / Artiest: Koen Vanmechelen

Zondag 15 september Iedereen kan de boom in!

Tijdens het Grote Bomen Kamp voor kinderen vorig jaar, verlegden de kinderen hun grenzen en klommen hoog in de bomen. Bij vele mama’s en papa’s begon het te kriebelen … en nu vliegen ook de volwassenen de boom in!

Overwin hoogtevrees en bereik, dankzij de begeleiding van bomenverzorger Luc, veilig de kruin van de boom. Leer kijken naar bomen. En geniet van de natuur in haar puurste vorm door van de ene tak naar de andere te gaan op enkele meters van de grond.

Afspraak: om 13.30 uur aan de Fondatie van Boudelo, meer bepaald aan het infobord van vzw Durme in het begin van de Liniedreef (kruising met de Weimanstraat) in Sinaai (einde om 15.30 uur).

Foto: archief

Info: Vanaf 17 jaar. Maximum aantal deelnemers. De prijs is 9 euro voor leden of 12 euro voor niet-leden. Incl. verzekering, drankje en gebruik beveiligingsmateriaal.

Inschrijven: contacteer Marieke De Vos via 09 348 30 20 of marieke.devos@vzwdurme.be en schrijf vervolgens het juiste bedrag over op BE52 0012 2999 0009 met vermelding: ‘naam vliegt de boom in’.

nr 3 / 2013

23

nr 3 / 2013

24

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

Vogelnieuws

I

Actueel

I

Kalender

www.durmevallei.be

Joris Everaert Deze waarnemingsrubriek – verzorgd door de Vogelwerkgroep Durmevallei – behandelt het voorkomen van bijzondere en zeldzame soorten in de Durmevallei en omgeving en beslaat de periode maart 2013 tot en met mei 2013.

Waarnemers worden verzocht hun waarnemingen zelf in te voeren in de online database www.waarnemingen.be (meer info daarover op onze website www.durmevallei.be) waarbinnen de Vogelwerkgroep Durmevallei een werkgroepscherm heeft met enkel weergave van de waarnemingen uit onze regio direct te consulteren via onze website met ‘recente waarnemingen’, zie

www.durmevallei.be Een puna-ibis (verwilderde exoot) met een groot showbeest-gehalte, verscheen op 24 april in de Lokerse Moervaartmeersen in Eksaarde (nabij Zuidlede) en bleef daar tot 29 april. In het Molsbroek in Lokeren waren minstens 14 broedkoppels van de geoorde fuut aanwezig.

In de broedkolonie van de Reservaatzone Donkmeer in Berlare, werden 60 nesten aalscholver en 57 nesten blauwe reiger geteld. Voor de blauwe reiger is dit een verdere daling t.o.v. vorig jaar, wellicht door meer sterfte in de voorbije lange dynamische winter. De laatste overwinterende roerdompen konden in maart nog worden opgemerkt in het Molsbroek, Hamputten in Waasmunster, Reservaatzone Donkmeer, en Schorren van de Durme in Hamme. Een mannetje van de in Vlaanderen met uitsterven bedreigde woudaap zat op 7 mei in Berlarebroek en een territoriaal mannetje werd op 30 en 31 mei waargenomen in het Molsbroek. Hopelijk komt deze kleinste Europese reigersoort ook opnieuw tot broeden in de regio.

nr 3 / 2013

25

Puna-ibis.

Foto: Joris Everaert

Een kleine zilverreiger pleisterde op 3 maart langs de Stekense vaart en op 4 maart en 17 mei in Sint-Niklaas. Foeragerende grote zilverreigers werden in de hele regio gezien, met de grootste aantallen in de Polsmeersen in Berlare (4 vogels) en Scheldebroeken in Berlare (5 vogels).

Een zeldzame zwarte ooievaar was op 30 mei te bewonderen nabij de Hemelse Rij aan het Berlarebroek. De (gewone) ooievaar werd in de hele regio regelmatig opgemerkt, met grotere overtrekkende aantallen op 24 maart in Belsele (20 vogels), 6 maart in Lokeren (11 vogels), 24 maart in Lokeren (32 vogels) en 29 maart in Hamme (14 vogels). Naast de bekende (vaste) broedkoppels in de Daknamse meersen (Lokeren) en Reservaatzone Donkmeer, vestigde een derde koppel zich onverwachts in de Rozenstraat in Lokeren. Dit derde koppel maakte zelf een nest op de schouw van een woning, en is bij dit schrijven ook aan het broeden.

Net zoals vorig jaar, kwam de heilige ibis begin mei weer terug naar het Molsbroek, wellicht om zoals de kleine mantelmeeuwen jonge kokmeeuwen te verorberen. Een lepelaar foerageerde op 17 en 27 mei in de Bergenmeersen in Wichelen. Dit gebied werd dit jaar ingericht als GGG (gecontroleerd overstromingsgebied met gereduceerd getij) in kader van het Sigma project.

Behoud

nr 3/2013

I

Studie

I

Beheer

I

Telkens minstens 1 koppel zomertaling bleef aanwezig in het Molsbroek en in de Bergenmeersen. Het mannetje witoogeend bleef nog op de Hamputten tot begin april. Begin maart vertoefden daar ook nog tot 4 nonnetjes. Een mannetje van de rosse stekelstaart (verwilderde exoot) verscheen eind mei in het Molsbroek.

26

De jonge slechtvalken in Lokeren werden ook dit jaar geringd, gemeten en gewogen.

Foto: Joris Everaert

Telkens één overvliegende zwarte wouw, kon op 17 april waargenomen worden in Hamme, op 18 mei boven de Hamputten, en op 19 mei over de Bergenmeersen en Berlarebroek. Ook de rode wouw kon overtrekkend waargenomen worden op 3 maart in Waasmunster, 4 maart in Berlare, 5 maart boven Astgemete in Sinaai, 19 en 22 maart over de Fondatie in Sinaai, 7 maart in Hamme, 14 april boven de Scheldebroeken, en 27 april boven de Bergenmeersen. Jagende blauwe kiekendieven werden in het voorjaar nog gemeld in Lokeren, Sinaai, Belsele, Zele, Berlare en Wichelen.

Een zeldzame grauwe kiekendief trok op 27 april en 18 mei over de Bergenmeersen en op 28 mei over de Scheldebroeken.

De havik werd gemeld in Lokeren, Hamme en Berlare. Een overvliegende visarend kon waargenomen worden op 31 maart in Sint-Niklaas, 14 april in de Schelde-broeken en 9 mei in Overmere.

De slechtvalk kwam weer succesvol tot broeden in de nestkast van de Sint-Laurentius-kerk in Lokeren. Eind mei vlogen daar 4 jongen uit.

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Op 5 maart trokken over Vlaanderen grote aantallen van de kraanvogel. Ook in onze regio werden ze die dag waargenomen, met 10 vogels over de Hemelse Rij en Scheldebroeken in Berlare, 50 vogels over Zele en 's avonds zelfs een topaantal van ongeveer 130 vogels over de Scheldebroeken. Op 16 maart werden nog 11 kraanvogels overvliegend gezien boven de Reservaatzone Donkmeer en één vogel vloog op 25 maart over het centrum van Lokeren.

Er konden tijdens de voorjaarstrek diverse pleisterende steltlopers waargenomen worden in de regio, voornamelijk in de Bergenmeersen, Molsbroek, Daknamse meersen, Scheldebroeken, Durmemeersen in Zele en Heirnisse in Sinaai, waaronder kluut (8), kleine plevier (7), bontbekplevier (max. 13), goudplevier (10), kanoet (2), drieteenstrandloper (1), kleine strandloper (2), temminck’s strandloper (max. 5 in Bergenmeersen), bonte strandloper (max. 3), kemphaan (max. 4), watersnip (max. 25), grutto (max. 39 in Molsbroek en uitzonderlijk 230 overvliegend aan Hamputten), IJslandse grutto (max. 4 in Daknamse meersen en Molsbroek), regenwulp (max. 28 in Lokerse Moervaartmeersen), wulp (max. 56), zwarte ruiter (max. 2), tureluur (max. 47 in Bergenmeersen), groenpootruiter (max. 43 in Bergenmeersen) en bosruiter (max. 10 in Bergenmeersen).

Momenteel zijn alle nieuwe nestvlotjes (zie p.11) aan het Donkmeer bezet door visdiefjes.

Foto: Joris Everaert

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

De prachtige zang van de nachtegaal kon dit voorjaar gehoord worden aan de Linie en Stenenbrug in Eksaarde, Durmemeersen in Waasmunster, Fondatie in Sinaai, domeinbos Pillecijn en Kleine Wal in Hamme, Maaidonk in Berlare en tot 5 zangposten in het Berlarebroek.

Witwangstern.

Foto: Joris Everaert

Ook de zwartkopmeeuw werd vooral tijdens de voorjaarstrek in verschillende gebieden waargenomen, met een maximumaantal van 156 vogels in het Molsbroek, waar in mei ook enkele koppels in de kokmeeuwenkolonie tot broeden kwamen.

Tijdelijk pleisterende dwergmeeuwen (max. 3) werden van midden april tot begin mei enkele keren waargenomen in het Molsbroek, Bergenmeersen en Reservaatzone Donkmeer.

In de Reservaatzone Donkmeer zijn nieuwe nestvlotjes voor de visdief geplaatst. Momenteel worden daar al minstens 4 koppels waargenomen.

Een zeldzame witwangstern zat op 29 mei in de Bergenmeersen. in Wichelen. Tijdelijk pleisterende zwarte sterns zaten in april en mei regelmatig in het Molsbroek en op de naastliggende Hamputten (max. 3), Reservaatzone Donkmeer (1) en in de Bergenmeersen (max. 18).

Een zeldzame velduil kon op 19 en 20 maart en op 28 mei bewonderd worden in de Scheldebroeken.

Een middelste bonte specht was op 21 april aanwezig in de bossen rond Sint-Niklaas. De kleine bonte specht werd gemeld in het Molsbroek, Verloren Bos in Lokeren, Paradijs in Waasmunster, Berlarebroek en aan het Groot Broek in Hamme.

Een noordse kwikstaart en rouwkwikstaart vertoefden vanaf april in de Bergenmeersen in Wichelen.

Broedende of broedverdachte roodborsttapuiten werden waargenomen in de Scheldebroeken (min.

2), Durmemeersen in Zele/Hamme en Oude Durme in Hamme. De tapuit kon op doortrek tijdelijk pleisterend gezien worden in de Scheldebroeken, Bergenmeersen, Durmemeersen in Hamme, Heikant in Zele, Moortelhoek in Belsele en in Doorslaar in Lokeren. De explosieve roep van de Cetti’s zanger was te bewonderen in Berlarebroek en in het Lippensbroek in Hamme. Er zijn opvallend weinig zangposten vastgesteld van sprinkhaanzanger, enkel in de Durmemeersen en Klein Broek in Hamme en Reservaatzone Donkmeer. De braamsluiper kon waargenomen worden in de Bergenmeersen, Berlarebroek en in de Scheldebroeken.

Roodborsttapuit.

Foto: Joris Everaert

Telkens één vuurgoudhaan foerageerde op respectievelijk 17 maart en 10 april in Sint-Niklaas en in het Molsbroek. Een bonte vliegenvanger zat op 15 april in het Molsbroek en op 22 en 27 april in het Berlarebroek. De zang van de wielewaal kon gehoord worden in de Bergenmeersen (1), Berlarebroek (2-3), Scheldebroeken en Heidemeersen in Berlare (1), Reservaatzone Donkmeer (1), Kastel Broek, Het Zwijn en Grote Wal in Hamme (telkens 1) en in de Sombeekse meersen. Een vrouwtje van de uiterst zeldzame grauwe klauwier foerageerde op 28 mei in de Scheldebroeken.

De lijst van alle waarnemers kan je terugvinden via www.durmevallei.be

nr 3 / 2013

27

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

Activiteitenkalender juli - september

nr 3 / 2013

28

29 JUNI TOT 1 SEPTEMBER

ZATERDAG 6 JULI

Schat van Vlieg

Sigma-excursie in het Lippensbroek

Zoefff... Vlieg kwam ook dit jaar langs in bezoekerscentrum Molsbroek. Ze verstopte er een schatkist met … vogelringen! Nee hoor, het zijn niet de vogelringen waarmee de mensen van natuurreservaat het Molsbroek de kokmeeuwen en andere vogels ringen.

Benieuwd welke vogelring er dan wel inzit?

Vraag aan de balie van bezoekerscentrum Molsbroek je tips en ga op schattenjacht. Vind jij de schat, dan word je bovendien de trotse bezitter van een kunstwerkje van Koen Vanmechelen. Sterker nog: jij kan Ketnetpeter of -meter worden van het unieke kuiken van deze kunstenaar.

In het kader van het project ‘Van Saeftinghe tot Sigma’ i.s.m. CVN

Meer info: Marieke De Vos, 09 348 30 20 of marieke.devos@vzwdurme.be.

Afspraak: tijdens de openingsuren van het bezoekerscentrum Molsbroek. Zaterdag en zondag van 14 tot 18 uur en dinsdag tot vrijdag van 13 tot 17 uur.

29 JUNI TOT 1 SEPTEMBER Wandelzoektocht in het Molsbroek Zet je beste speurneus op en ga met je vrienden en familie op zoek naar de foto’s en de antwoorden op de vragen. Misschien win jij wel één van de mooie prijzen!

Info: de zoektocht voor jong en oud start aan het bezoekerscentrum Molsbroek, het deelnameformulier (kostprijs 1 euro) kan je tijdens de openingsuren ophalen in het bezoekerscentrum of in het infopunt Toerisme in Lokeren (Markt 2).

Meer info: bij Leen De Laender, 09 348 30 20 of leen.delaender@vzwdurme.be.

Binnen het geactualiseerd Sigmaplan werd het Lippenbroek in Hamme als overstromingsgebied ingericht. Op die manier draagt het Lippenbroek bij aan het biologisch herstel van het Schelde-estuarium.

Afspraak: om 14 uur aan het veer van Driegoten in Hamme. Einde voorzien rond 17 uur.

Info: 5 euro, gratis voor kinderen t.e.m. 12 jaar.

Parking in de onmiddelijke omgeving.

Contact:Yves Dumarey, yves.dumarey@c-v-n.be of 03 205 17 55.

ZONDAG 7 JULI Zonnekijkdag i.s.m. VVS Scheldeland Vandaag staat de zon letterlijk in de kijker. De vereniging voor sterrenkunde Scheldeland staat klaar aan het bezoekerscentrum Molsbroek met een aantal telescopen en laat jou op een veilige manier kennismaken met fraaie zonneverschijnselen zoals zonnevlekken.

Afspraak: tussen 14 tot 18 uur aan het bezoekerscentrum Molsbroek.

Info: gratis. Meer info bij Thomas Van Lancker, thomas.vanlancker@vzwdurme.be of 09 348 30 20.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

ZONDAG 7 JULI

ZONDAG 14 JULI

Wandeling in het Molsbroek

Big Jump Lokeren

Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiende wandeling rondom natuurreservaat het Molsbroek.

Spring mee in het water voor een zuivere Durme, vol met leven. Samen met een gids van vzw Durme nemen we het water van de Durme ook onder de loep. Benieuwd welke kriebelende waterdiertjes we kunnen vinden?

Neem dan zeker een kijkje aan de stand van vzw Durme.

Afspraak: om 14.30 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek. Wandeling gratis.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservator André Verstraeten, 09 348 18 59.

ZATERDAG 13 JULI Dagvlinders en andere insecten in de Viroin We brengen een bezoek aan een van de hotspots van Belgie: de vallei van de Viroin, Nismes en omgeving. Bekend voor zijn kalkgraslanden met zeldzame planten, dagvlinders en andere insecten. Let op: deze activiteit gaat enkel door bij mooi weer!

Afspraak: we vertrekken rond 7 uur vanuit de omgeving van Lokeren met carpool.

Terugkomst voorzien rond 20 uur.

Inschrijven is noodzakelijk bij Kurt Jonckheere, kjon@yucom.be, 0473 32 80 09. Ten laatste op woensdag 10 juli bij Kurt.

Meebrengen: lunchpakket, stapschoenen, vlinder- en andere insectengidsen, en eventueel een fototoestel.

Prijs: we rijden in carpool en verdelen de kosten.

Afspraak: om 14 uur aan het Prinses Josephine Charlottepark in Lokeren. Er wordt stipt om 15 uur gesprongen.

Info: gratis. Liever droge voeten? Er is ook animatie, eten en drinken.

Meer info: Op ‘uit in Vlaanderen’ of bij Simon Debbaut, simondebbaut@gmail.com.

ZONDAG 4 AUGUSTUS Waterfeesten in Berlare Een hele dag spektakel rond en op het Donkmeer. Kom zeker eens langs in het bezoekercentrum en geniet van een verfrissing in de natuurtuin. Ook voor de kindjes is er van alles te beleven!

Afspraak: doorlopend van 13 tot 19 uur in bezoekerscentrum Donkmeer.

Info en toegangstickets: www.berlare.be.

ZONDAG 4 AUGUSTUS

ZONDAG 14 JULI Wandeling in het Molsbroek Wandeling ‘landbouw en Natuur’ Afspraak: om 14 uur aan de Etboshoeve in Moerbeke-Waas, Etbos 3. Aan Chris Ceramique (rechtstraat), rij je de kruisdam in en rij de tot aan de Zuidlede. Einde voorzien rond 16.30 uur.

Meer info: Marieke De Vos, 09 348 30 20 marieke.devos@vzwdurme.be.

Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiende wandeling rondom natuurreservaat het Molsbroek.

Afspraak: om 14.30 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek. Wandeling gratis.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservator André Verstraeten, 09 348 18 59.

nr 3 / 2013

29

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

ZATERDAG 31 AUGUSTUS Vleermuizenwandeling in Berlare Maak kennis met de fluwelen fladderaars van de nacht.Wandel mee met een vleermuizengids en leer meer over deze fascinerende zoogdieren.

nr 3/2013

30 Gewone dwergvleermuis - René Jannsen

WOENSDAG 14 AUGUSTUS KUKELEKUNST! i.s.m. Kunstwerkt!

Kunstwerken met tropische vissen, rondrennende kippen of dode vliegen? Ja, ze bestaan! Heel wat hedendaagse kunstenaars maken kunstwerken waar dieren in voorkomen. We duiken in de wereld van de dierenkunst en zoeken antwoorden op verschillende vragen. Stap voor stap maken de kinderen hun eigen kunstwerk. Zo ontdekken ze zelf hoe een kunstenaar aan het werk gaat!

Afspraak: om 13.45 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek (einde om 16.15 uur).

Info: voor kinderen van 6 t.e.m. 12 jaar. De prijs voor leden van vzw Durme is 7 euro of 9 euro voor niet-leden.

Inschrijven: Marieke De Vos, 09 348 30 20 of marieke.devos@vzwdurme.be en schrijf vervolgens het juiste bedrag over op BE52 0012 2999 0009 met vermelding ‘naam kukelekunst’.

VRIJDAG 16 t.e.m. ZONDAG 18 AUGUSTUS Vakantiecursus Natuurschilderen (Zele) Drie dagen lang schilderen en genieten we van de prachtige natuur in Zele en Berlare.

Meer info: Marieke De Vos via 09 348 30 20, marieke.devos@vzwdurme.be of Teresa de Smet, teresa.de.smet@telenet.be, 09 228 99 05 of 0478 23 46 07.

Afspraak: om 20 uur aan bezoekerscentrum Donkmeer.

Meebrengen: zaklamp. Stevige schoenen en muggencreme zijn aangeraden.

Inschrijven: voor 25 augustus via 09 348 30 20 of info@vzwdurme.be.

Contact: Heleentje De Brauwer, 0485 30 67 48.

ZONDAG 1 SEPTEMBER Wandeling in het Molsbroek Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiende wandeling rondom natuurreservaat het Molsbroek.

Afspraak: om 14.30 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek. Wandeling gratis.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservator André Verstraeten, 09 348 18 59.

ZATERDAG 7 SEPTEMBER Samenkomst Dagvlinderwerkgroep Geboeid door dagvlinders? Dan kan je deze activiteit van de dagvlinderwerkgroep onder de koepel van de VVE zeker niet missen!

Meer info volgt. www.phegea.org Afspraak: 13.45 uur in bezoekerscentrum Molsbroek.

Inschrijven en info: graag een mailtje naar sylvain.cuvelier@telenet.be om in te schrijven.

Behoud

I

Studie

I

Beheer

I

Educatie

I

Actueel

I

Kalender

ZONDAG 8 SEPTEMBER

ZATERDAG 5 OKTOBER

Herfstige Wielenwandeling

Trektellen i.s.m. Vogelwerkgroep Durmevallei

Heb je al van wielen gehoord? Dit zijn ronde putten in het landschap die ontstaan tijdens een hevige dijkbreuk. In de Scheldebroeken, een natuurgebied dat zich uitstrekt in Berlare, Zele en Wichelen, gaan we samen met gids Jan op zoek naar deze en andere historische en merkwaardige elementen in het landschap.

Vandaag tellen we de overvliegende vogels die warmere oorden opzoeken. Kom gerust eens een kijkje nemen op onze telpost in de Scheldebroeken. Bij gunstige vogeltrek en weersomstandigheden wordt er de hele dag geteld.

Afspraak: om 9.30 uur aan het Veerhuis, Waterhoek 25, 9290 Berlare.

Info: gratis wandeling met gids.

Contact: Jan Maertens, 0478 76 55 49.

Afspraak: doorlopend vanaf 7.45 uur ter hoogte van de telpost in het Aubroek of om 7.30 uur aan het Veerhuis in Berlare, Waterhoek 25, 9290 Berlare.

Info: via www.durmevallei.be of Rudi Van Onderbergen, 0478 49 87 86.

ZATERDAG 14 SEPTEMBER

ZONDAG 6 OKTOBER

Cullinaire Elivra wandeling

3e Mega Taartenfestijn

Voor het 7e jaar op rij organiseren we samen met restaurant Elvira uit Berlare een zeer gesmaakte wandeling langsheen de mooiste plekjes van het Donkmeer. Een combinatie van prachtige natuur en heerlijke gastronomie.

Wees er snel bij want de plaatsjes zijn beperkt!

Voor of na een mooie wandeling in het Molsbroek kan je vandaag, onder het motto taart kopen = grond kopen’, ook smullen van een heerlijk stuk taart! Voor het derde jaar op rij zorgen de vrijwilligers voor een gigantisch taartenbuffet. De opbrengst gaat integraal naar de aankoop van nieuwe natuurgebieden.

Programma: 9 uur ontbijtbuffet, van 10 tot 13 uur begeleide wandeling met om 11.30 uur een culinaire tussenstop. Om 13 uur zijn we terug en wacht het heerlijke 3-gangen lunch.

Prijs: 37,50 euro.

Inschrijven: restaurant Elvira, Donklaan 255, in Berlare via info@restaurant-elvira.be of 09 367 06 82. Stevige wandelschoenen zijn ten zeerste aan te raden!

Afspraak: van 14 tot 18 uur in het bezoekerscentrum Molsbroek.

Meer info: bij Marieke De Vos, 09 348 30 20 of marieke.devos@vzwdurme.be.

ZONDAG 6 OKTOBER Wandeling in het Molsbroek

Iedereen de boom in

Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiende wandeling rondom natuurreservaat het Molsbroek.

Overwin je hoogtevrees en klim, dankzij de begeleiding van bomenverzorger Luc, veilig tot in de kruin van de boom.

Meer info op p 23 in dit tijdschrift.

Afspraak: om 14.30 uur aan bezoekerscentrum Molsbroek. Wandeling gratis.

Contact: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservator André Verstraeten, 09 348 18 59.

ZONDAG 15 SEPTEMBER

nr 3 / 2013

31

vzw Durme

Regionale vereniging voor natuur- en milieubeheer Secretariaat en zetel: Molsbergenstraat 1 I 9160 Lokeren tel./fax: 09 348 30 20 I e-mail: info@vzwdurme.be website: www.vzwdurme.be

Het secretariaat is open: maandag t.e.m. woensdag: van 8u tot 12u en van 13u tot 17u, donderdag t.e.m. vrijdag: van 8u tot 12u en van 13u tot 16u.

Bezoekerscentra Bezoekerscentrum Molsbroek Molsbergenstraat 1 in Lokeren.

Tentoonstelling over de omgevende natuur en de geschiedenis van het landschap, terras en leeshoek met drankgelegenheid en documentatiehoek.Verhuur van verrekijkers en gezinsrugzakjes.

Openingsuren: Gratis toegankelijk.

- 1 februari tot 31 mei:zon- en feestdag van 14u tot 18u, woensdag van 13u tot 17u - 1 juni tot 15 sep: zaterdag en zondag van 14u tot 18u, dinsdag tot vrijdag van 13u tot 17u - 16 september tot 31 oktober: zondag van 14u tot 18u, woensdag van 13u tot 17u - 1 november tot 31 januari: zondag van 14u tot 17u Bezoekerscentrum Donkmeer Donklaan 119a in Berlare.

Tentoonstelling over de geschiedenis van het Donkmeer, het reservaat, de eendenkooi en de werking van vzw Durme. Vanaf het voorjaar kan je ook in de ecologische tuin kuieren.

Openingsuren: Open op aanvraag of tijdens activiteiten.

In juli en augustus open op zondag van 14u tot 18u. Meer info via donk@vzwdurme.be

Afdelingen - contactpersonen Afdeling Zele-Berlare-Wichelen: zele-berlare-wichelen@vzwdurme.be Afdeling Lokeren-Moerbeke-Stekene: lokeren-moerbeke-stekene@vzwdurme.be Afdeling Sint-Niklaas-Sinaai: sintniklaas-sinaai@vzwdurme.be Afdeling Hamme-Dendermonde: hamme-dendermonde@vzwdurme.be Afdeling Waasmunster-Temse: waasmunster-temse@vzwdurme.be

Begeleide bezoeken Wenst u onze digitale nieuwsbrief te ontvangen? Mail dan naar digitalenieuwsbrief@vzwdurme.be Een begeleide wandeling in onze reservaten met je groep of school? Kijk op www.vzwdurme.be voor ons aanbod. Reserveren kan via tel.: 09 348 30 20 of info@vzwdurme.be

Durme- en Scheldeland Driemaandelijks tijdschrift van vzw Durme

V.U. Patrick De Brauwer Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren 2013 I jaargang 16 I nr 3 Afgiftekantoor Lokeren 1

BelgiĂŤ/ Belgique P.B. 9160 Lokeren 1 3/5066 P003350